Rapport
HET RENDEMENT VAN DE PARTICIPATIECOACHES
Aan Afdeling Participatie, gemeente Arnhem
Van drs. Mark Rouw drs. Rob Bogman
Vught, 26 september 2011
Inhoudsopgave 1
Inleiding ........................................................................................1
2.1
Casusbeschrijving de heer E........................................................... 2
2.2
Casusbeschrijving de heer B. ......................................................... 5
2.3
Casusbeschrijving mevrouw W. ...................................................... 9
2.4
Casusbeschrijving mevrouw O. ..................................................... 11
2.5
Casusbeschrijving de heer K. ........................................................ 14
3
Effectmeting Participatiecoaches ................................................. 20
4
Conclusies .................................................................................. 22
Bijlage 1
Participatieladder.............................................................. 24
Bijlage 2
Kwaliteit van leven na coachingstraject .............................. 25
Bijlage 3
Trede participatieladder na coachingstraject ...................... 26
Bijlage 4
Bronnenlijst ...................................................................... 27
1
Inleiding
In 2008 start gemeente Arnhem een experiment met participatiecoaches. De participatiecoaches geven individuele coaching aan bewoners in de krachtwijken met de focus op participatie en werk. De coach helpt om helder te krijgen wat iemands kwaliteiten en mogelijkheden zijn. Begeleid door de participatiecoach gaat de bewoner zelf zijn eigen ontwikkelplan maken richting participatie of werk. De coaching richt zicht op het nemen van stappen die in het ontwikkelplan staan beschreven. Het succes van het experiment heeft geleid tot een afdeling Participatie binnen gemeente Arnhem waar momenteel 12 participatiecoaches werkzaam zijn. Inmiddels hebben deze participatiecoaches 1049 bewoners begeleid. Nu de werkwijze drie jaar bestaat heeft gemeente Arnhem behoefte aan zicht op het rendement van de participatiecoaches. Gemeente Arnhem heeft Partners+Pröpper gevraagd om een rendementsmeting uit te voeren van vijf cases van bewoners die de afgelopen jaren door participatiecoaches zijn begeleid. Daarnaast vraagt de gemeente aan Partners+Pröpper om 23 effectmetingen, die bewoners hebben ingevuld, te analyseren. ONDERZOEKSVERANTWOORDING Binnen de aard en bestek van dit onderzoek is er voor gekozen om te verdiepen op vijf cases. Voor deze vijf cases zijn de effecten precies in beeld gebracht. Bij de selectie van de cases is rekening gehouden met de volgende selectiecriteria: – – – –
Aard van problematiek (bijvoorbeeld multiprobleemgezin, overlastbezorger, thuisloze); Leeftijd (zowel 45 plus als jongeren); Autochtoon/allochtoon; Man/vrouw.
De Effectmeting Participatiecoaches bestaat uit 23 cases. Deze cases zijn ad random geselecteerd uit alle afgesloten coachingstrajecten. Na de selectie van de cases zijn 23 individuele effectmetingen afgenomen door interviewers die niet op de hoogte waren van de inhoud van de coachingstrajecten. Partners + Pröpper heeft vervolgens in opdracht van gemeente Arnhem een analyse gemaakt van de afgenomen effectmetingen. De 23 cases hebben de volgende kenmerken. In negen cases ging het om mannen. De overige veertien betrof het vrouwen. De gemiddelde leeftijd was 45 jaar en de mannen en vrouwen waren afkomstig uit acht verschillende landen. Vier mannen en vrouwen zijn op eigen initiatief bij de participatiecoaches terecht gekomen. In de overige gevallen zijn de mannen en vrouwen verwezen naar de participatiecoaches door familie en vrienden, de gemeente, Radar, Rijnstad, Werken voor de stad of het UWV.
1
2.1
Casusbeschrijving de heer E.
CASUSBESCHRIJVING De heer E. is 49 jaar. Hij is geboren en opgegroeid in Turkije, waar hij een opleiding op MAVO/HAVO-niveau heeft gevolgd en een éénjarige opleiding tot belastingadviseur. Vervolgens heeft hij gewerkt als belastingambtenaar. In 1989 is hij i.v.m. gezinshereniging naar Nederland gekomen. Van 1989 tot 1993 heeft hij gewerkt als productiemedewerker. In verband met sluiting van het bedrijf werd hij in 1993 werkloos. Hij ontvangt sinds oktober 1995 een bijstandsuitkering. Hij is getrouwd en met zijn vrouw heeft hij vier dochters. Zijn vrouw is depressief, wat invloed heeft op het hele gezin. KOSTEN MAATSCHAPPIJ Post Uitkering 1995 -20081 Uitvoeringskosten WWB op jaarbasis Ingekochte trajecten3 Totaal
Kosten € 13.065 x 13 jaar € 1.3002 x 13 jaar
Totaal € 169.845 € 16.900 € 8.978 € 195.723
Tot november 2008 is het de heer E. niet gelukt om naar betaald werk uit te stromen. Voornaamste redenen hiervoor zijn een onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal, lichamelijke klachten en motivatieproblemen. INZET PARTICIPATIECOACHES In november 2008 start de participatiecoach. Op dat moment staat de heer E. op trede drie van de participatieladder (in bijlage 1 wordt de participatieladder toegelicht). Hij komt passief en uitgeblust over. De coaching is erop gericht om hem wakker te schudden en duidelijk te maken dat het initiatief van hem moet komen als hij zijn situatie wil veranderen. In eerste instantie verloopt het traject stroef, maar door gesprekken over dromen en passie komt er een oude wens boven tafel: het starten van een Turkse levensmiddelenwinkel. Vanaf dat moment komt het traject in een versnelling. Na een oriëntatietraject bij Bureau Zelfstandigen wordt duidelijk dat de heer E. het ondernemerschap in zich heeft en krijgt hij de maximale ondersteuning om versneld een
1
2 3
Het opgenomen bedrag is een gemiddelde van de bedragen die een uitkeringsgerechtigde in 1995 en 2008 ontvangt. De uitvoeringskosten WWB zijn gebaseerd op het jaar 2011 Gedurende de uitkeringsperiode zijn er diverse trajecten ingekocht om de kans op uitstroom uit de uitkering te vergroten. De kosten hiervan zijn vanaf 2002 bekend.
2
groentezaak in zijn buurt over te nemen. Zijn coachingstraject loopt tot juli 2010. Hij staat dan op trede zes van de participatieladder. KOSTEN TRAJECT PARTICIPATIECOACH Post Inzet Bureau Zelfstandigen
Inzet participatiecoach gedurende november 2008- juli 2010 Totaal
Kosten - € 82 p/u x 16 uren - voorbereidingstraject - externe begeleiding € 78 p/u x 30,4 uren
Totaal € 1.312 € 2.560 € 1.095 € 2.371
€ 7.338
BATEN Vanaf 31 mei 2009 is de uitkering van de heer E. na 14 jaar stopgezet. Tot op de dag van vandaag ontvangt hij geen uitkering meer. Dit betekent dat de heer E. inmiddels twee jaar geen uitkering meer ontvangt. Post uitkering (2009) uitkering (2010) uitkering (2011) Uitvoeringskosten WWB op jaarbasis Totaal
Baten € 12.995 x 0,58 jaar €13.876 x 1 jaar €13.876 x 0,67 jaar € 1.300 x 2,25 jaar
Totaal € 7.537 € 13.876 € 9.297 € 2.925 € 33.635
FINANCIEEL RENDEMENT Post Kosten traject participatiecoaches Baten Balans
bedragen € 7.338 € 33.635 € 26.297
Op dit moment bedraagt het financieel rendement na inzet van de participatiecoach in de casus van de heer E. € 26.297. De kans dat E. zonder ingrijpen van de participatiecoach werk zou vinden is minimaal. Immers in de voorgaande dertien jaar is dit met de inzet van reguliere middelen niet gelukt en uit onderzoek blijkt dat hoe langer mensen in de uitkering zitten de kans om een baan te vinden verlaagt. Dit wordt veroorzaakt door selectiviteit en duurafhankelijkheid (Machin e.a., 1999). Het selectie-effect zorgt ervoor dat degene met een hoge kans op werk het eerst uit de uitkering stromen, waardoor je langdurig werklozen overhoudt met minder gunstige kenmerken. Duurafhankelijkheid heeft betrekking op een daling van de kans tot uitstromen over tijd als gevolg van een daling van de productiviteit, stigma en gewenning aan werkloosheid (SEO in opdracht van ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, kosten en resultaten van reïntegratie, juni 2010).
3
EFFECTEN Naast de financiële baten zien we ook immateriële effecten van de inzet van de participatiecoach. We geven enkele voorbeelden: – De heer E. is van een passieve werkloze man gegroeid naar een zelfstandig ondernemer met een eigen levenmiddelenzaak (direct toe te wijzen aan de inzet van de participatiecoach) – De heer E. is geslaagd voor het inburgeringsexamen (deels toe te wijzen aan de inzet van de participatiecoach) – De heer E. geeft aan dat hij door de coaching van de participatiecoach heeft leren omgaan met geld. Ook heeft hij nu meer zelfvertrouwen (direct toe te wijzen aan de inzet van de participatiecoach). – De kwaliteit van leven van dhr. E. is, naar eigen zeggen, substantieel gestegen. Voordat hij startte met het coachingstraject beoordeelde hij zijn leven met het cijfer drie, na afronding van het traject geeft hij een zes voor zijn leven. Overigens heeft dhr. E. de verwachting dat hij volgend jaar het cijfer acht aan zijn leven toekent. Hij verwacht dat zijn winkel zich in positieve zin ontwikkeld heeft en dat hij een goed inkomen kan verdienen (deels toe te wijzen aan de inzet van de particpatiecoach). – De kwaliteit van leven binnen het gezin is eveneens gestegen. Zijn vrouw werkt actief mee in de zaak. Eén van zijn dochters geeft aan dat zijn gezin trots is op het resultaat wat hij bereikt heeft. (indirect effect inzet participatiecoach) – De heer E. is een ambassadeur van de participatiecoaches geworden. Zo heeft hij een vriend doorverwezen naar de participatiecoaches. Deze vriend wordt nu ook gecoacht door een van de participatiecoaches. Deze vriend was werkloos en doet nu vrijwilligerswerk op een basisschool. Daarnaast heeft hij zijn sociale contacten kunnen uitbouwen. – De heer E. draagt met zijn groentewinkel bij aan de stadsvernieuwing/ wijkaanpak. Het pand waarin de winkel van de heer E. is gevestigd, dreigde leeg te komen. Door de start van de winkel is leegstand voorkomen, waardoor stadvernieuwing onvertraagd door kon gaan. De heer E. heeft het pand een nieuwe bestemming gegeven en daarmee de kwaliteit van de openbare ruimte een impuls gegeven.
4
2.2 Casusbeschrijving de heer B. CASUSBESCHRIJVING B. is 31 jaar en geboren in Arnhem. Hij heeft vijf broers en een zus. Zijn ouders zijn van Marokkaanse afkomst. B. heeft zijn vader op jonge leeftijd verloren. Rond zijn 15e jaar werd B. in verband met roofovervallen veroordeeld tot jeugddetentie . Na ruim zes jaar wordt hij vervroegd vrijgelaten, maar enige vorm van nazorg blijft uit. De eerste jaren na zijn vrijlating heeft hij diverse baantjes. Ook behaalt hij een diploma magazijnmedewerker. In 2008 belandt B. als gevolg van spanningen in de thuissituatie op straat en gaat hij softdrugs gebruiken. B. heeft geen inkomen/uitkering en geen vaste woon- en verblijfplaats. Hij slaapt op straat of bij bekenden uit het criminele circuit. Door middel van diefstal voorziet hij in zijn levensonderhoud. Hij leeft een geïsoleerd bestaan. KOSTEN MAATSCHAPPIJ Post Kosten (jeugd)detentie Totaal
Kosten per dag € 2934 x 6 jaar
Totaal € 641.670 € 641.670
Naast de kosten van de tenuitvoerlegging van opgelegde straffen en maatregen kunnen de volgende directe kosten van (jeugd) criminaliteit worden onderscheiden5: – kosten van opsporing (politie); – kosten van vervolging (Openbaar Ministerie); – kosten van berechting (Rechtbank); – kosten terugkeer in de maatschappij (bv ondersteuning door reclassering). Indirecte kosten van (jeugd) criminaliteit zijn: – productiviteitsverlies dader. De dader kan tijdens detentie niet werken; – leed omgeving dader en slachtoffer; – leed slachtoffer; – toegenomen hulpbehoefte van dader met name na de detentieperiode. Tot slot brengt het ontbreken van een vaste woon- en verblijfplaats extra kosten voor de maatschappij met zich mee. Een voorbeeld is de inzet van organisaties die dak- en thuislozen ondersteunen. INZET PARTICIPATIECOACH B. wordt door een sportschoolhouder verwezen naar de participatiecoach. De participatiecoach start in september 2009 met de coaching van B. Hij staat op dat
4 5
Gemeente Rotterdam, Bureau Frontlijn: interventies in de praktijk, 20 december 2010. Groot, I., Hoop, T., Houkes, A. & Sikkel, D. (2007) De kosten van criminaliteit. Een onderzoek naar de kosten van criminaliteit voor tien verschillende delicten. WODC en SEO economisch onderzoek. Den Haag. 5
moment op trede één van de participatieladder. B. leeft een geïsoleerd bestaan. Hij heeft hulp nodig om een nieuwe start te maken. B. geeft zelf aan dat de kans op recidive (criminaliteit) groot is. Dat deze kans groot is blijkt eveneens uit onderzoek van het WODC.6 De participatiecoach werkt met B. aan het op orde krijgen van randvoorwaarden en basisvoorzieningen om de nieuwe start te realiseren: inschrijving UWV, bankrekening openen, zorgtoeslag aanvragen, WWB aanvragen, cv opstellen. B. heeft psychische en lichamelijke klachten die zijn prestaties beïnvloeden. Daarnaast kampt B. met slapeloosheid en als gevolg daarvan een verstoord dag-nachtritme. Er is overleg met diverse professionals. B. wordt aangemeld bij het Arbeidstrainingscentrum Presikhaaf, om zijn verstoorde dag-nachtritme te doorbreken. Het Arbeidstrainingcentrum kan B. echter niet de juiste begeleiding geven en B. stopt vroegtijdig met het traject. B. wordt onderzocht door Indigo (GGZ). Er worden geen afwijkingen geconstateerd, waardoor verdere behandeling niet noodzakelijk is. B. gaat starten met behandelingen bij Mensendieck voor zijn fysieke klachten. Het traject van B. wordt gekenmerkt door kleine stapjes, vooruit en achteruit. De focus ligt in eerste instantie op het verkrijgen van persoonlijk inzicht. Nu dit inzicht er is, verbreed de focus zich naar het uitbreiden van zijn activiteiten buitenshuis. Zowel B. als zijn familie onderkent dat het traject soms moeizaam verloopt, maar dat ze de coaching als zeer nuttig ervaren. B. geeft het coachingstraject een acht. Zijn broers geven aan dat het uiterst belangrijk is dat er iemand is die geduld heeft met B. en hem niet laat vallen als het even niet goed loopt. De stap naar regulier werk is vooralsnog te groot. Op dit moment staat B. op trede drie. Hij neemt deel aan georganiseerde activiteiten. Zo gaat hij wekelijks sporten, organiseert kaartavonden en is betrokken bij diverse activiteiten in het jongerencentrum. KOSTEN TRAJECT PARTICIPATIECOACH Post Bemiddeling
Kosten € 1.630
Totaal € 1.630
Kickboxen Belastbaarheidstest (Ausems & Kerkvliet) Zorgtoeslag Arnhemcard7
€ 15 x 6 maanden € 350
€ 90 € 350
€ 61,25 per jaar € 60 per jaar
€ 71 € 70
6
7
Uit het recidivebericht 1997-2007 van het WODC blijkt dat 53% van de gedetineerden (cijfer is gebaseerd op het jaar 2007) recidiveert binnen twee jaar na het verlaten van een justitiële jeugdinrichting. Doel van de Arnhem Card is om mensen met een lager inkomen, tot maximaal 120% van de bijstandsnorm, deel te kunnen laten nemen aan sociaal-maatschappelijke 6
Aanvraag WWB8 Aanvullend inkomen Arbeidstraining Inzet participatiecoach Algemeen psychodiagnostisch onderzoek Totaal
Uitkering: € 13.876 x 1,25 jaar Uitvoeringskosten € 1.300 x 1,25 jaar € 200 € 2.479 € 78 p/u x 40 uur € 625
€ 17.345 € 1.625 € 200 € 2.479 € 3.120 € 625
€ 27.605
BATEN De kans dat B. zonder inzet van de participatiecoach terug zou vallen in criminele activiteiten was groot. Zelf gaf hij bij de start van de coaching aan op het punt te staan opnieuw delicten te plegen. Hij geeft zijn leven voor aanvang van de inzet van de participatiecoach een twee. ‘Ik kon niet verder zakken’. Met de inzet van de participatiecoach is terugval voorkomen en is de maatschappij extra kosten bespaard. Buiten deze indirecte baten zijn er op dit moment nog geen directe baten vast te stellen die voortkomen uit de aanpak van de participatiecoach (B. verricht nog geen betaald werk). Wel zijn er randvoorwaarden (vaste verblijfplaats, WWB-uitkering) voor B. gecreërd waardoor de kans op betaald werk groter wordt. FINANCIEEL RENDEMENT Post Kosten traject participatiecoaches Baten Balans
bedragen € 27.605 € 27.605 -/-
EFFECTEN Met de inzet van de participatiecoach zijn er eerste effecten zichtbaar. Het gaat onder andere om: – B. is op de participatieladder gestegen van trede één – geïsoleerd – naar trede drie – deelname aan georganiseerde activiteiten. Hij heeft de ambitie om binnen een jaar door te groeien naar trede vijf – betaald werk met ondersteuning. Om dit te bereiken gaat B. een beroepskeuzetest doen, vrijwilligerswerk en een workshop ‘talent in jezelf ontdekken’ volgen (direct effect inzet van participatiecoach). – B. heeft een aantal randvoorwaarden/ basisvoorzieningen met behulp van de participatiecoach op orde gekregen. Voorbeelden zijn een vaste verblijfplaats, een WWB-uitkering, een bankrekening en zorgtoeslag. B. woont bij zijn moeder in en
8
activiteiten. Hiervoor wordt door de gemeente Arnhem een financiële bijdrage geleverd, waardoor de kosten voor de Arnhem Cardhouders zo laag mogelijk gehouden kunnen worden. Mensen die een uitkering van de gemeente Arnhem ontvangen krijgen automatisch ook een Arnhem Card. B. heeft sinds maart 2010 een Arnhemcard. B. ontvangt vanaf mei 2010 een WWB-uitkering. 7
–
–
– –
neemt een deel van de zorg voor zijn moeder op zich (direct effect inzet van participatiecoach). B. geeft zelf aan psychisch vooruit te zijn gegaan. Hij ziet weer toekomstperspectief, werkt aan uitbreiding van zijn sociale contacten en voelt zich geen slachtoffer meer (direct effect inzet van participatiecoach). Het feit dat B. zijn basisvoorziening op orde heeft, werkt door naar de focus van zijn inzet. Bij de start was hij vooral gericht op de onderwerpen gezin, wonen, sociale contacten en geld. In 2011 is de focus verschoven naar gezondheid en taal (direct effect inzet van participatiecoach). Met de inzet van de participatiecoach is terugval van B. naar criminaliteit voorkomen. B. is mede dankzij de inzet van de participatiecoach structureel in beeld bij de instellingen. Zijn behoefte aan ondersteuning is bekend. Dienst- en hulpverlening kan hierdoor effectiever en efficiënter worden ingezet.
8
2.3 Casusbeschrijving mevrouw W. CASUSBESCHRIJVING Mevrouw W. is 22 jaar en van Nederlandse afkomst. Zij woont bij haar moeder die hertrouwd is. Haar broer woont ook thuis samen met zijn vriendin. In 2006 heeft mevrouw W. de Praktijkschool verlaten zonder certificaat. Vanaf 2006 heeft zij een uitkering (vanaf 2009 WIJ uitkering). W. doet tot twee keer toe een Wajong-aanvraag, maar wordt hiervoor afgewezen. De reden: W. doet de aanvraag zelfstandig en daaruit wordt geconcludeerd dat ze te ‘goed’ is voor de Wajong. De werkelijke reden dat ze de aanvraag zonder hulpverlener doet is dat ze de weg naar de juiste hulp op dat moment nog niet weet te vinden. Mevrouw W. heeft schulden. In april 2010 start de participatiecoach. Op dat moment staat mevrouw W. op trede twee van de participatieladder. KOSTEN MAATSCHAPPIJ Post WWB-uitkering9 (september 2006september 2007)
Kosten € 2.482,14
Eurojob (september 2006september 2007) WWB-uitkering (mei en juni 2009) WIJ-uitkering (maart 2010 t/m december 2010) Uitvoeringskosten WWB/WIJ op jaarbasis ATC (mei-juni 2009) Verzuimcontrole Totaal
€ 404,00
Totaal € 2.886,14
€ 386,38
€ 386,38
€ 6.282,74
€ 6.282,74
€ 1.300 X 1,92 jaar
€ 2.496
€ 2.479 € 26,50
€ 2.505,50 € 14.556,76
De participatiecoach zet zich vanaf april 2010 tot maart 2011 in voor mevrouw W. In 2006 heeft mevrouw W. de Praktijkschool verlaten zonder certificaat. Ze heeft te horen gekregen dat ze een opleiding op niveau één niet aan zou kunnen en is hier erg onzeker door. Ze weet niet goed welke richting ze op wil. De coaching is bij de start van het traject vooral gericht op het vergroten van het zelfvertrouwen van mevrouw W. Doordat zij altijd
9
Het opgenomen bedrag is een gemiddelde van de bedragen die een alleenstaande uitkeringsgerechtigde jonger dan 21 jaar in de jaren 2006 en 2007 ontvangt.
9
te horen heeft gekregen dat ze te dom is, is haar zelfvertrouwen tot een nulpunt gedaald. De coach maakt haar bewust van het feit dat ze wel degelijk zaken zelfstandig kan regelen (bijvoorbeeld het voeren van een gesprek met een medewerker van Rijn IJssel of het UWV) en dat ze niet dom is. Tegelijkertijd bekijkt de coach samen met mevrouw W. welke richting zij op wil. Zowel de administratie als de zorg lijken haar interessant. Uiteindelijk kiest ze voor de zorg. Op dit moment volgt mevrouw W. een opleiding in de zorg op niveau één. Naast haar opleiding werkt ze tien uur per week als schoonmaakster bij een schoonmaakbedrijf. Tevens ontvangt ze per april 2011 een Wajong-uitkering. In juni 2011 heeft mevrouw W. uit zichzelf opnieuw contact gezocht met haar coach. Zij wil zelfstandig gaan wonen en vraagt haar coach hoe zij urgentie kan aanvragen. Met haar opleiding en werk gaat het heel goed. In oktober 2011 start zij met niveau twee10 van haar zorgopleiding. In 2011 is bij mevrouw W. een hartritmestoornis geconstateerd waarvoor ze een operatie moet ondergaan. Aan haar coach laat ze weten dat ze zelfstandig heeft ingezet op wachtlijstbemiddeling, waardoor de operatie versneld kan plaatsvinden. Aan het eind van haar coachingstraject staat ze op trede vijf.
10
Niveau twee staat gelijk aan een startkwalificatie. Uit het onderzoek: “Kosten en Baten van Voortijdig Schoolverlaten” (2006) blijkt dat jongeren die een startkwalificatie behalen de maatschappij de volgende baten oplevert: – Substantieel verminderde kans op werkloosheid. Jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten hebben een twee keer zo grote kans op werkloosheid dan jongeren met een startkwalificatie. – De werkloosheid van de groep jongeren als gevolg van het ontbreken van een startkwalificatie zorgt per schooluitvaller voor € 2.561 aan kosten voor reïntegratie en de administratieve organisatie van het verstrekken van uitkeringen. – Hier bovenop komen de kosten die samenhangen met het niet productief zijn als gevolg van werkloosheid. Wanneer iemand werkt in plaats van een uitkering ontvangt, nemen de baten voor de maatschappij toe met de hoogte van de uitkering. – Een deel van de jongeren valt uit het onderwijsproces als gevolg van psycho-sociale klachten. Wanneer zij uit het schoolsysteem gevallen zijn, verliezen ze ook een belangrijke directe lijn met hulpverlening. Hierdoor verergert bij een deel van de jongeren het probleem, wat op langere termijn extra, meer intensieve zorg vereist. – Een klein deel van de jongeren zonder startkwalificatie komt als gevolg van het ontbreken vaneen startkwalificatie in aanraking met de justitiële keten (kosten voor vervolging, behandeling van de zaak, sanctietoepassing, nazorg/reclassering en slachtofferkosten). Uit het onderzoek ‘De kosten en baten van zorg in het MBO’ (2010) blijkt dat leerlingen met een startkwalificatie, nu, maar ook later hogere inkomsten uit loon ontvangen. Over een heel leven gaat het om een bedrag tussen de 45.000-55.000.
10
KOSTEN TRAJECT PARTICIPATIECOACH Post Kosten Inzet participatiecoach € 78 p/u x 7,4 uur gedurende april 2010maart 2011 Studieaanvaardingspremie € 800 Totaal
Totaal € 577
€ 800 € 1.377
FINANCIËLE BATEN Post Beëindiging uitkering in december 2010 Uitvoeringskosten Totaal
Baten € 7.883,16 x 0,67 jaar
Totaal € 5.281,72
€ 1.300 x 0,67 jaar
€ 871 € 6.152,72
FINANCIEEL RENDEMENT Post Kosten Baten Balans
bedragen € 1.377 € 6.152,72 € 4.775,72
EFFECTEN Naast de financiële baten zien we ook immateriële effecten van de inzet van de participatiecoach. We geven enkele voorbeelden: – Mevrouw W. is van een zeer onzekere vrouw uitgegroeid tot iemand die haar zaken voor het grootste deel zelfstandig regelt (uitkering beëindigen, zelfstandig gesprekken op school voeren, inzetten op wachttijdbemiddeling voor haar operatie). Mevrouw W. wil nu ook zelfstandig gaan wonen (direct effect inzet participatiecoach). – Mevrouw W. is in een zeer kort tijdsbestek van trede twee op de participatieladder naar trede vijf geklommen (van sociale contacten buitenshuis, naar betaald werken met ondersteuning, direct effect inzet participatiecoach). – Mevrouw W. is ambitieus en wil een vervolgopleiding zorg gaan volgen op een hoger niveau (vanaf oktober 2011 start zij met een zorgopleiding op niveau twee, indirect effect inzet participatiecoach). – Mevrouw W. heeft met behulp van de partipatiecoach een Wajong-uitkering aangevraagd. De aanvraag is toegewezen (direct effect inzet van participatiecoach).
11
2.4 Casusbeschrijving mevrouw O. CASUSBESCHRIJVING Mevrouw O. is 39 jaar en van Turkse afkomst. Zij is op haar veertiende getrouwd en heeft zes kinderen in de leeftijd van 10, 12, 15, 20, 22 en 24 jaar. Haar man is enkele jaren geleden neergeschoten en verbleef vervolgens voor een korte periode in detentie (2008). Haar oudste zoon verblijft in een forensisch psychiatrische afdeling. Hij zat in een crimineel circuit en mevrouw O. heeft hem met veel moeite aangegeven bij de politie, nadat ze tevergeefs bij verschillende instanties had aangeklopt voor hulp. De aangifte bij de politie zorgt voor spanningen in het gezin. Twee van de zes kinderen zijn slechthorend en zitten op speciaal onderwijs. Het gezin heeft schulden (circa € 15.000). KOSTEN MAATSCHAPPIJ Post WWB (van september 2001 t/m juni 2009) Uitvoeringskosten WWB ( van september 2001 t/m juni 2009) Bijzondere bijstand
Kosten € 13.122 x 8,75 jaar11
Totaal € 114.817,50
€ 1.300 x 8,75 jaar
€ 11.375
€ 2.192,55
€ 2.192,55
Arnhemcard (2001-2009)
€ 60 x 8 jaar
€ 480
Totaal
€ 128.865,05
De participatiecoach start in oktober 2008 met het coachingstraject van mevrouw O. Mevrouw O. heeft de ambitie om binnen een jaar betaald werk te verrichten in de richting van zorg, kinderopvang of huishouding. Ze wil halve dagen werken of drie hele dagen. Ze heeft geen diploma’s en geen werkervaring. Mevrouw O. start binnen het activeringsteam van het project ‘Arnhem in Beweging’, waar ze voor twaalf uur in de week aan de slag gaat als activeringsassistent. Na enige tijd krijgt ze voor haar werkzaamheden binnen het activeringsteam een Opstapbaan12. Tevens start mevrouw O. met haar inburgeringscursus. De participatiecoach en mevrouw O. vragen gezamenlijk langdurigheidstoeslag tegemoetkoming schoolkosten aan. Ook wordt ingezet op een schuldhulpverleningstraject via het BAC. Dit traject neemt normaal drie jaar in beslag, maar het gezin kiest ervoor om het traject versneld te doorlopen. Begin 2011 is het traject na anderhalf jaar met succes beëindigd. De participatiecoach ondersteunt mevrouw O. bij het aanvragen van bijzondere bijstand, het regelen van een fiets, het betalen van de achterstand van de zorgverzekering en het selecteren van een passende zorgverzekering. In 2010 krijgt mevrouw O. een andere participatiecoach. Met ondersteuning van de nieuwe participatiecoach vindt mevrouw O.
11 12
Gebaseerd op het gemiddelde van de WWB-uitkering in 2001 en 2009 12.995 per jaar) Een Opstapbaan is gesubsidieerde arbeid als opstap naar een reguliere baan. 12
na een snuffelstage in de zorg een reguliere baan met interne opleiding (MBO niveau 3). Ze tekent een contract voor drie jaar. Mevrouw O. is gestegen van trede twee naar trede zes op de participatieladder. KOSTEN TRAJECT PARTICIPATIECOACH Post Inzet participatiecoach gedurende april 2010maart 2011 Activeringsteamtraject (Radar) Langdurigheidtoeslag Bijzondere bijstand Opstapbaan (1 jaar) Eurojob Trajectondersteuning Totaal
Kosten € 78 p/u x 45 uren
Totaal € 3.510
€ 6.600
€ 6.600
€ 500 € 1.096 € 22.000 € 940 € 250
€ 500 € 1.096 € 22.000 € 940 € 250 € 34.896
Baten € 13.435,4413 x 2,17 jaar
Totaal € 29.154,90
€ 1.300 x 2,17 jaar
€ 2.821 € 31.975,90
FINANCIËLE BATEN Post Beëindiging WWBuitkering in juni 20o9 Uitvoeringskosten WWB Totaal FINANCIEEL RENDEMENT Post Kosten traject participatiecoach Baten Balans
bedragen € 34.896 € 31.975,90 € 2.920,10-/-
EFFECTEN Naast de financiële baten zien we ook immateriële effecten van de inzet van de participatiecoach. We geven enkele voorbeelden: –
13
Mevrouw O. heeft haar inburgeringstraject14 succesvol afgerond (indirect effect inzet van participatiecoach).
Het opgenomen bedrag is een gemiddelde van de bedragen die een uitkeringsgerechtigde in de jaren 2009 en 2010 ontvangt. 13
– –
–
–
Mevrouw O. volgt een opleiding op MBO 3 niveau. Hiervoor had ze nog nooit op school gezeten (indirect effect inzet van participatiecoach). Mevrouw O. is door haar werk binnen het activeringsteam zelfstandiger geworden. Voorheen was ze erg volgzaam, nu initieert zij zelf activiteiten (indirect effect inzet van participatiecoach). De ontwikkeling die mevrouw O. doormaakt heeft ook een positief effect op haar gezin. Voorheen was alleen mevrouw O. verantwoordelijk voor het huishouden nu voeren ook haar man en kinderen huishoudelijke taken uit (indirect effect inzet van participatiecoach). De man van mevrouw O. is dankzij succesvolle begeleiding van de sociale dienst aan het werk vanaf juni 2009. Eerst een jaar in een Opstapbaan, vervolgens krijgt hij een contract met subsidie en vanaf eind april 2011 heeft hij regulier werk. Hij staat inmiddels op trede zes van de participatieladder.
14
Uit het rapport ‘Inburgeren en participeren’ (2010) Gelderloos en Van Koert B&A Consulting bv blijkt dat inburgering leidt tot: verhoging van de taalkennis: Inburgeraars leren de Nederlandse taal te verstaan en te lezen en leren zich mondeling en schriftelijk uit te drukken in de Nederlandse taal. zelfstandigheid: Inburgeraars verruilen een geïsoleerde positie waarin zij afhankelijk zijn van hun partner, kinderen en mensen in hun omgeving voor zelfstandigheid. Zij verrichten zelfstandig activiteiten (boodschappen, school, officiële instanties), kunnen zelf hun weg vinden (soms letterlijk: reizen met het openbaar vervoer) en hebben geen of minder ondersteuning nodig. emancipatie: Inburgeraars -en zeker vrouwelijke inburgeraars- leren op te komen voor eigen belangen, leggen contacten buitenshuis en nemen deel aan georganiseerde activiteiten. zelfverzekerdheid: Inburgeraars bouwen zelfvertrouwen op. Met één kanttekening: eerder verworven competenties lijken in de beleving van onze gesprekspartners in Nederland van weinig waarde. begrip van de Nederlandse samenleving: Inburgeraars ervaren Nederland als een ingewikkeld land, met omgangsvormen die zij niet kennen, regels en procedures. Het inburgeringstraject helpt ze om deze omgangsvormen, regels en procedures toe te passen - en te begrijpen.
14
2.5 Casusbeschrijving de heer K. CASUSBESCHRIJVING 15 K. is 21 jaar en heeft PDD NOS . Hij was geruime tijd dakloos, leefde op straat of sliep in de nachtopvang. Hij had schulden en belandde in het criminele circuit. K. heeft meerdere keren vastgezeten in verband met zijn criminele activiteiten waaronder geweldpleging. Hij zorgde voor veel overlast in de wijk. K. ontvangt vanaf juni 2007 een 16 Wajong-uitkering. KOSTEN MAATSCHAPPIJ Post Wajong-uitkering17 Uitvoeringskosten Wajonguitkering op jaarbasis Kosten (jeugd)detentie Kosten nachtopvang Totaal
Kosten € 49,12 x 21,75 dagen x 25 maanden € 130018 x 2,08 jaar
Totaal € 26.709 € 2.704
per dag € 29319 € 70 - € 100 per nacht20
Onbekend € 9.800 € 39.213
K. beschikt over veel risicofactoren in zijn leven die in de literatuur vaak worden genoemd voor het ontstaan van gedragsproblemen en delinquent gedrag. Voorbeelden zijn dakloosheid, al op jonge leeftijd in contact met politie en gebrek aan toekomstperspectief.21 Bij niet interveniëren is de kans groot dat K. in de loop van zijn verder leven veelvuldig delinquent gedrag zal blijven vertonen.
15
16
17 18
19
20 21
PDD NOS staat voor PERVASIVE DEVELOPMENTAL DISORDER-NOT OTHERWISE SPECIFIED (PDD-NOS) of Pervasieve ontwikkelingsstoornis niet nader omschreven. PDDNOS hoort bij het spectrum van Autistische Stoornissen. Het is een soort autisme. Personen die in de Wajong zitten hebben vaak geen arbeidsverleden en daardoor een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. De kans om uit de Wajong te stromen is aanzienlijk lager dan de kans om uit andere uitkeringen te stromen (Kok e.a., 2008b). (SEO in opdracht van ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, kosten en resultaten van reïntegratie, juni 2010). K. ontvangt € 49,12 bruto per uitkeringsdag. Tijdens het onderzoek hebben wij geen informatie ontvangen over de uitvoeringskosten van de Wajong. We zijn bij de berekening van deze kosten uitgegaan van de uitvoeringskosten WWB op jaarbasis. Groot, I., Hoop, T., Houkes, A. & Sikkel, D. (2007) De kosten van criminaliteit. Een onderzoek naar de kosten van criminaliteit voor tien verschillende delicten. WODC en SEO economisch onderzoek. Den Haag. Het is onduidelijk hoe lang K. in detentie heeft doorgebracht. Stichting Eropaf. We zijn in de berekening uitgegaan van € 70 per nacht. www.wodc.nl. 15
Naast de kosten van de tenuitvoerlegging van opgelegde straffen en maatregen – kosten voor een jeugdinrichting bedragen € 293 per dag – kunnen de volgende directe kosten van (jeugd) criminaliteit worden onderscheiden22: – kosten van opsporing (politie); – kosten van vervolging (Openbaar Ministerie); – kosten van berechting (Rechtbank); – kosten terugkeer in de maatschappij (bv ondersteuning door reclassering). Indirecte kosten van (jeugd) criminaliteit zijn: – productiviteitsverlies dader. De dader kan tijdens detentie niet werken; – leed omgeving dader en slachtoffer; – leed slachtoffer; – toegenomen hulpbehoefte van dader met name na de detentieperiode. INZET PARTICIPATIECOACH In juli 2009 start de participatiecoach. K. staat dan op trede twee van de participatieladder. Dit betekent dat K. nog wel sociale contacten buitenshuis heeft maar geen vorm van dagbesteding heeft zoals vrijwilligers- of betaald werk. De participatiecoach constateert dat er verschillende organisaties bij K. zijn betrokken en er geen duidelijke regisseur is. De participatiecoach pakt deze rol. K. wil graag verandering in zijn situatie en zo snel mogelijk begeleid gaan wonen en zijn schulden regelen. Hij wil ook graag een opleiding volgen. Omdat K. twee jaar niet naar school is geweest, wil hij eerst een opleiding op niveau twee volgen om weer te wennen aan school, alvorens hij doorstroomt naar niveau vier. Hij kiest bewust deze tussenstap om de slagingskans van het traject te verhogen. K. kan een eenjarige opleiding ‘podium evenemententechniek’ volgen via New Arts. K. komt niet in aanmerking voor studiefinanciering. Hij kan hierdoor de opleiding niet financieren. Het UWV wijst het verzoek tot financiering van de opleiding in eerste instantie af omdat zij alleen trajecten richting betaald werk financieren, zoals bijv. het inschakelen van een re-integratiebedrijf. Een opleiding valt daar niet onder. Op initiatief van de participatiecoach gaan alle partijen met elkaar in gesprek over de beste oplossing voor de langere termijn en gaat het UWV alsnog akkoord met financiering voor een jaar. Aan het eind van de coaching staat K. op trede 5 van de Participatieladder. KOSTEN TRAJECT PARTICIPATIECOACH Post Eén -jarige opleiding “podium evenementen techniek” via New Arts college.23
22
23
Kosten € 6.000
Totaal € 6.000
Groot, I., Hoop, T., Houkes, A. & Sikkel, D. (2007) De kosten van criminaliteit. Een onderzoek naar de kosten van criminaliteit voor tien verschillende delicten. WODC en SEO economisch onderzoek. Den Haag. de kosten voor de opleiding worden gefinancierd door het UWV. 16
Inzet participatiecoach gedurende juli 2009 - juni 2011 Totaal
€ 78 p/u x 30 uur
€ 2.340
€ 8.340
FINANCIËLE BATEN Post Stoppen van de nachtopvang Baten behalen van een startkwalificatie Totaal
Kosten € 70 x 50 nachten24
Totaal € 3.500 25
€ 45.000- € 55.000
€ 45.000 € 48.500
Uit onderzoek blijkt dat jongeren die een startkwalificatie behalen de maatschappij de 26 volgende baten oplevert : – Substantieel verminderde kans op werkloosheid. Jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten hebben een twee keer zo grote kans op werkloosheid dan jongeren met een startkwalificatie. – De werkloosheid van de groep jongeren als gevolg van het ontbreken van een startkwalificatie zorgt per schooluitvaller voor € 2.561 aan kosten voor reïntegratie en de administratieve organisatie van het verstrekken van uitkeringen. – Hier bovenop komen de kosten die samenhangen met het niet productief zijn als gevolg van werkloosheid. Wanneer iemand werkt in plaats van een uitkering ontvangt, nemen de baten voor de maatschappij toe met de hoogte van de uitkering. – Een deel van de jongeren valt uit het onderwijsproces als gevolg van psycho-sociale klachten. Wanneer zij uit het schoolsysteem gevallen zijn, verliezen ze ook een belangrijke directe lijn met hulpverlening. Hierdoor verergert bij een deel van de jongeren het probleem, wat op langere termijn extra, meer intensieve zorg vereist. – Een klein deel van de jongeren zonder startkwalificatie komt als gevolg van het ontbreken van een startkwalificatie in aanraking met de justitiële keten (kosten voor vervolging, behandeling van de zaak, sanctietoepassing, nazorg/reclassering en slachtofferkosten).
24
25
26
Dit aantal is gebaseerd op het rapport ‘Drukte in de nachtopvang’ (2008) Hoekstra. 50 nachten is het gemiddelde gebruik van de nachtopvang per cliënt in Rotterdam over de periode januari t/m augustus 2008. Leerlingen met een startkwalificatie ontvangen nu, maar ook later hogere inkomsten uit loon. Over een heel leven gaat het om een bedrag tussen de 45.000-55.000. “De kosten en baten van zorg in het MBO” (2010) Yasmine Hamdan “Kosten en Baten van Voortijdig Schoolverlaten” (2006) Roel in ’t Veld, Wout Korving, Yasmine Hamdan, Martijn van der Steen. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Taskforce Jeugdwerkloosheid en het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen 17
FINANCIEEL RENDEMENT Post Kosten Baten Totaal
Totaal € 8.340 € 48.500 € 40.160
EFFECTEN Naast de financiële baten zien we ook immateriële effecten van de inzet van de participatiecoach. We geven enkele voorbeelden: – K. heeft de éénjarige opleiding op niveau twee afgerond en daarmee een startkwalificatie behaald (direct effect van inzet participatiecoach).27 Hij loopt nu stage bij Radio/tv Arnhem. – De coaching door de participatiecoach heeft K. overzicht gegeven op zijn leven. K. is zelfstandiger geworden en tot de conclusie gekomen dat hij geen zeven hulpverleners nodig heeft om zijn zaken te regelen. Hij is aan de slag gegaan met zijn doelen (direct effect van inzet participatiecoach). – K. was dakloos en had schulden. K. heeft nu een eigen woning. Hij heeft er bewust voor gekozen om naar een andere plaats te verhuizen en zo te breken met zijn oude leven. Daarnaast werkt hij aan het oplossen van zijn schulden (direct effect van inzet participatiecoach). – K. verwijst vrienden door naar de participatiecoaches. Hij heeft het vertrouwen in de instanties verloren en verwijst daarom vrienden alleen naar de participatiecoaches door (direct effect van inzet participatiecoach). – K. waardeert zijn leven op dit moment met een zeven. Bij de start van de participatiecoach gaf hij zijn leven een drie. Hij stond destijds op trede twee – sociale contacten buiten huis – van de participatieladder. Nu staat hij op trede vijf – betaald werk met ondersteuning. Hij geeft zijn leven nu een zeven omdat hij nog bezig is met het wegwerken van zijn schulden en daardoor nog weinig te besteden heeft (direct effect van inzet participatiecoach). – K. heeft ontdekt dat hij iets te vertellen heeft en dat zijn verhaal de moeite waard is. Hij is daarom begonnen met het schrijven van een boek over zijn leven: zijn moeilijke jeugd en de gevolgen daarvan voor zijn leven en zijn ervaringen met instanties. K. hoopt dat mensen door het lezen van het boek aan het denken worden gezet, meer inzicht krijgen in mensen zoals hij en verder kijken dan het etiketje Wajong. K. heeft de proloog gepresenteerd tijdens een debat over jongeren, wat veel indruk heeft gemaakt op de aanwezige politici en professionals (indirect effect inzet participatiecoach). – De jeugdoverlast in de wijk is afgenomen en het gevoel van veiligheid is toegenomen. De politie constateert dat mede dankzij de inzet van de participatiecoaches en de zichtbaarheid van de politie het aantal meldingen van
27
Leerlingen met een startkwalificatie worden nu, maar ook later minder snel werkloos. Dit betekent voor gemeenten minder kosten aan het verstrekken van uitkeringen. 18
jeugdoverlast in de wijk is afgenomen28. K. was een van de jongeren die voor overlast in de wijk zorgde. Medewerkers van instanties die in de wijk actief zijn constateren een toegenomen vertrouwen in instanties bij bewoners (indirect effect inzet participatiecoach).
28
Bron: TNO Monitorsessie (2009) 19
3
Effectmeting Participatiecoaches
ERVARING COACHINGSTRAJECT DOOR BEWONERS De gemiddelde doorlooptijd van een coachingstraject bedraagt zestien maanden. De bewoners die een coachingstraject hebben doorlopen, zijn positief. Ze geven het coachingstraject gemiddeld een acht. Als positieve punten noemen de bewoners onder andere: – de motiverende werking die van de participatiecoach uitgaat; – de bereikbaarheid en de beschikbaarheid van de participatiecoaches; – het wegwijs maken in de bureaucratie en opleidings- en werkmogelijkheden; – de resultaten die de bewoners met de inzet van de participatiecoach hebben bereikt. Voorbeelden zijn werk en opleiding. Twee bewoners zijn minder positief (cijfer zes). De een noemt de wisseling van coaches als negatief punt. De ander werd gecoacht in 2008/2009 en geeft aan dat men destijds nog zoekende was naar de juiste aanpak. DOEL COACHING, DOELBEREIK EN EFFECTEN Doelen die bewoners bij de start van het coachingstraject formuleren zijn hoofdzakelijk gericht op werk, leren, taal en het opdoen van sociale contacten. Negentien bewoners geven aan dat met de afronding van het coachingstraject het doel is bereikt. Twee bewoners geven aan dat het doel gedeeltelijk bereikt is en van één persoon is het onduidelijk of het doel is bereikt. Gemiddeld genomen beoordelen bewoners bij de start van het traject hun leven met een 7,2. Na het traject met de participatiecoach is dit 1,7 punt hoger. Van de 23 cases geven zestien bewoners hun leven een hoger cijfer, zes bewoners geven aan dat de kwaliteit van leven gelijk is gebleven en één persoon beoordeelt zijn leven minder na het traject met de participatiecoach. De reden hiervoor is dat hij nu een eigen zaak heeft en de start daarvan minder makkelijk is dan hij gedacht had. PARTICIPATIELADDER De participatieladder is opgebouwd uit de volgende treden: 1 Geïsoleerd 2 Sociale contacten buitenshuis 3 Deelname aan georganiseerde activiteiten 4 Onbetaald werk 5 Betaald werk met ondersteuning 6 Betaald werk Aan de bewoners die een coachingstraject hebben gevolgd is gevraagd aan te geven op welk trede ze zich bevonden bij aanvang van het traject en aan het einde van het traject. Gemiddeld genomen staan bewoners na inzet van de participatiecoach op trede 4,8. Dit is een stijging van 1,3 trede op de participatieladder. Van de 23 onderzochte cases stijgen negen bewoners twee treden of meer op de participatieladder, zeven bewoners stijgen
20
één trede op de participatieladder en zeven bewoners blijven op dezelfde trede staan na inzet van de participatiecoach. Geen enkele cliënt daalt een trede op de participatieladder. Zeven bewoners zijn met inzet van de participatiecoach gestegen naar trede zes van de participatieladder. Deze bewoners hebben op dit moment betaald werk. Zes van de zeven bewoners hadden voorheen geen betaald werk en ontvingen een uitkering. De gemiddelde kosten van een uitkering inclusief de uitvoeringskosten bedragen op dit moment € 14.735 per jaar. EFFECTEN OP FAMILIE, VRIENDEN EN KENNISSEN Tien bewoners geven aan dat naast de effecten voor zichzelf de inzet van de participatiecoach ook effect heeft gehad op familie, vrienden en kennissen. De volgende voorbeelden van effecten worden genoemd: – vrienden en familie die zelf hulp gaan zoeken om problemen op te lossen; – echtgenoten die niet meer thuis zitten maar vrijwilligerswerk zijn gaan doen; – gezinsleden die meeleren van degene die gecoacht wordt; – familieleden die trots zijn op hoe de gecoachte bewoner veranderd is en wat hij of zij heeft bereikt; – toegenomen communicatie binnen het gezin; – De gecoachte heeft meer energie waardoor hij of zij meer tijd aan zijn of haar gezin kan besteden; – beter functionerend gezin (toegenomen structuur) doordat de gecoachte bewoner is gaan werken.
21
4
Conclusies
FINANCIEEL RENDEMENT PARTICIPATIECOACHES GEBASEERD OP VIJF CASES 1 In bijna alle onderzochte cases is sprake van hoge maatschappelijke kosten voordat de participatiecoach met betreffende bewoners een traject is gestart. Uit alle bestudeerde cases komt naar voren dat er geen vooruitzicht is op verandering als er niet op substantiële wijze wordt ingegrepen. 2
De inzet van de participatiecoach in de onderzochte cases heeft de gemeente Arnhem in totaal € 79.556 gekost. De gemiddelde kosten per traject bedragen € 15.911,20. Deze kosten bestaan uit de inzet van de participatiecoach en de kosten van de maatregelen/voorzieningen die de participatiecoach inzet zoals bijzondere bijstand en de Opstapbaan. De gemiddelde kosten van de participatiecoach (zonder de kosten van de maatregelen/voorzieningen) per traject bedragen € 2383,60.
3
De financiële baten van de inzet van de participatiecoach bedragen € 120.263,62. De baten zijn gebaseerd op vier cases. Voor één casus is vooralsnog onduidelijk wat de financiële baten zijn. Op basis van de vijf cases zijn de financiële baten per casus gemiddeld € 24.052,72.
4
Gebaseerd op de vijf onderzochte cases is de inzet van de participatiecoach financieel rendabel. Het financieel rendement bedraagt per casus gemiddeld € 8.123,85. Dit bedrag is gebaseerd op de kosten van de participatiecoach en de kosten van de maatregelen/voorzieningen die de participatiecoach inzet. Het financieel rendement van de inzet van de participatiecoach zonder de kosten van deze maatregelen/voorzieningen bedraagt gemiddeld per casus € 12.134,72.
5
Naast het financiële rendement levert de inzet van de participatiecoach ook immateriële effecten op. Voorbeelden hiervan zijn: – een substantiële stijging op de participatieladder; – een substantiële stijging van het cijfer wat bewoners aan de kwaliteit van hun leven toekennen; – drie van de vijf bewoners hebben opleidingen behaald of zijn een opleiding gestart, waardoor ze nu of in de nabije toekomst een startkwalificatie bezitten. – twee van de vijf bewoners hebben een inburgeringstraject succesvol afgerond.
EFFECTMETING 6 Uit de effectmeting gebaseerd op 23 cases blijkt dat bijna alle bewoners het coachingstraject positief beoordelen. Gemiddeld geven bewoners het cijfer acht voor het traject. 7
Doelen die bewoners bij de start van het coachingstraject formuleren zijn hoofdzakelijk gericht op werk, leren, taal en het opdoen van sociale contacten. Negentien bewoners (van de 23) geven aan dat met het coachingstraject het doel is bereikt. Twee bewoners geven aan dat het doel gedeeltelijk bereikt is en van één persoon is het onduidelijk of het doel is bereikt.
22
8
Gemiddeld genomen beoordelen bewoners bij de start van het traject hun leven met een 7,2. Na het traject met de participatiecoach is dit 1,7 punt hoger.
9
Gemiddeld genomen staan bewoners na inzet van de participatiecoach op trede 4,8 van de participatieladder. Dit is een stijging van 1,3 trede op de participatieladder.
10
Tien bewoners geven aan dat naast de effecten voor zichzelf de inzet van de participatiecoach ook effect heeft gehad op familie, vrienden en kennissen.
23
Bijlage 1 Participatieladder
24
Bijlage 2 Kwaliteit van leven na coachingstraject Onderstaande tabel geeft een beeld van de stijging van het cijfer dat bewoners hun leven geven na het coachingstraject.
Casus 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
Cijfer nu 8 7 10 5 10 10 6 5 6 8 5 8 8 6 5 7 3 7 7 9 7 8 10
Cijfer bij start participatiecoach 8 7 3 4 5 7 3 6 5 7 2 5 8 6 5 5 3 5 6 6 4 7 7
Verschil 0 0 +7 +1 +5 +3 +3 -1 +1 +1 +3 +3 0 0 0 +2 0 +2 +1 +3 +3 +1 +3
25
Bijlage 3 Trede participatieladder na coachingstraject Aan de bewoners die een coachingstraject hebben gevolgd is gevraagd aan te geven op welk trede ze zich bevonden bij aanvang van het traject en aan het einde van het traject. In onderstaande tabel staan de verschillen weergegeven.
Casus 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
Trede nu 4 5 5 4 4 3 6 6 5 3 5 5 6 6 5 2 5 4 5 4 6 6 6
Trede bij start participatiecoach 4 5 4 2 3 3 3 3 4 1 4 5 6 2 3 2 4 3 4 4 4 2 2
Verschil 0 0 +1 +2 +1 0 +3 +3 +1 +2 +1 0 0 +4 +2 0 +1 +1 +1 0 +2 +4 +4
26
Bijlage 4 Bronnenlijst Afdeling participatie gemeente Arnhem, RISAdV (registratiesysteem). Afdeling participatie gemeente Arnhem, Effectmetingen. SEO in opdracht van ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, ‘Kosten en resultaten van reïntegratie’, juni 2010. Gemeente Rotterdam, Bureau Frontlijn: interventies in de praktijk, 20 december 2010. Groot, I., Hoop, T., Houkes, A. & Sikkel, D., ‘De kosten van criminaliteit’. Een onderzoek naar de kosten van criminaliteit voor tien verschillende delicten. WODC en SEO economisch onderzoek, 2007. WODC, ‘Recidivebericht 1997-2007’, 2010. Roel in ’t Veld e.a., ‘Kosten en baten van vroegtijdig schoolverlaten’, mei 2006. Hamdan, ‘De kosten en baten van zorg in het MBO’, 2010. Gelderloos en Van Koert B&A Consulting bv, ‘Inburgeren en participeren’, 2010. Stichting Eropaf, ‘Gemiddelde kosten nachtopvang’, 2011. TNO, ‘Monitorsessie Participatie door Empowerment’, 2009. Hoekstra, ‘Drukte in de nachtopvang’, 2008.
27
