Indienen project
Het project sluit aan bij opdrachten 1, 2, 4, 6 en 8 van de SEL Zorgregio Gent vzw.
Naam Project: Multidisciplinaire begeleiding van kinderen met ernstig overgewicht en obesitas
Omschrijving: In de media worden we regelmatig geconfronteerd met publicaties die wijzen op de spectaculaire toename van het aantal zwaarlijvige kinderen, jongeren en volwassenen. In november 2006 vaardigden de gezondheidsministers van 53 landen uit de Europese regio een charter uit waarin de krijtlijnen worden getekend voor het bestrijden van de “obesitasepidemie”. Zwaarlijvigheid heeft een zeer grote impact op de morbiditeit en mortaliteit van het individu en daardoor ook zware implicaties op de volksgezondheid. De WHO schat de kostprijs van het probleem op 2 tot 8% van de nationale gezondheidsbudgetten. Het is niet alleen noodzakelijk om een effectief en efficiënt beleid te voeren dat het aantal gevallen van zwaarlijvigheid terugdringt, er bestaat ook de nood aan strategieën om de “instroom” van nieuwe, jonge zwaarlijvigen tegen te gaan. Het is die uitdaging die we met dit project willen aangaan. Uit de Nationale Gezondheidsenquête (2008) leren we dat ongeveer 5% van de schoolgaande kinderen en jongeren obees is en zowat 18% van de schoolgaanden (tussen 2 en 17 jaar) overgewicht hebben. Uit het onderzoek dat VCLB Deinze deed n.a.v. het medische onderzoek van de leerlingen van het 5 de leerjaar en 1ste secundair, stelden we vast dat ruim 11% overgewicht had. Om deze diagnose te stellen, baseren we ons op de Vlaamse groeicurves van 2004, opgesteld door de VUB. We hanteren verwijscriteria uit de Standaard Gewicht opgesteld door de Vlaamse Wetenschappelijke Vereniging voor Jeugdgezondheidszorg (VWVJ). Deze standaard werd in januari 2009 door de overheid goedgekeurd en wordt in alle CLB’s van Vlaanderen gebruikt.
Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Doelgroep van het project: alle leerlingen met obesitas en leerlingen met een te snelle stijging van BMI. Er zijn verschillende belangrijke redenen om zo vroeg mogelijk in te grijpen:
Psychologische redenen: deze kinderen worden vaker gepest, hebben een lager zelfvertrouwen,…
Gezonde voedingsgewoonten zijn gemakkelijker aan te leren op jonge leeftijd.
Jonge obese kinderen hebben risico om op volwassen leeftijd obees te blijven.
Hoe willen we dit aanpakken? In theorie lijkt de aanpak van obesitas eenvoudig , maar in praktijk is het een moeilijk te beheersen probleem, omdat vele factoren een rol spelen. En daarom is het belangrijk om op al deze factoren in te werken. De aanpak van overgewicht is dus een multidisciplinaire aangelegenheid, waarbij een gezonde levenswijze het doel is. Daarin onderscheiden we 3 componenten: o Stimuleren van voldoende bewegen. o Aanleren van een gezond voedingspatroon. o Gedragstherapie (stimuluscontrole, preventie van herval, steun vanuit de omgeving, weerbaarheid, veerkracht). Gedragsverandering is evenwel niet vanzelfsprekend. Het is een werk van lange adem. Willen we echter problemen op latere leeftijd voorkomen, dan is het belangrijk om op kinderleeftijd in te grijpen. Hoe dit multidisciplinair aanbod realiseren? Het CLB volgt de groei op van alle kinderen uit de regio. Bij gewichtstoename en beginnend overgewicht worden de ouders op de hoogte gebracht en krijgen ze tips via de resultatenbrief. Kinderen bij wie obesitas wordt geconstateerd en kinderen met overgewicht met een snelle BMI-stijging krijgen een verwijsbrief mee met een kopie van de groeicurves. Hen wordt aangeraden om contact op te nemen met hun huisarts voor verdere begeleiding. Bij de doorverwijzing wordt aan het kind een werkboekje meegegeven, dat met het kind mee gaat als communicatie-instrument tussen de hulpverleners. De bedoeling is dat in dit boekje oefeningen en werkpuntjes Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
worden genoteerd, maar dat het daarnaast ook informatie en tips zal bevatten. We willen het zo aantrekkelijk mogelijk maken, zodat het kind al bij de doorverwijzing gemotiveerd wordt om er mee aan de slag te gaan. De huisarts speelt een cruciale rol. Hij is de draaischijf van het multidisciplinair handelen. Via verder onderzoek en gesprek bepaalt hij of het kind (samen met zijn/haar ouders) wordt doorverwezen voor een multidisciplinaire begeleiding. Niet ieder kind zal op die manier kunnen geholpen worden. Toch is het slechts in zeldzame gevallen dat overgewicht te maken heeft met erfelijke ziekten, hormonale stoornissen, letsels van het centrale zenuwstelsel, … De wijze waarop het lichaam haar energiehuishouding organiseert en de eetlust regelt, wordt wel in grote mate bepaald door de genen en erven kinderen van hun ouders. Toch kan gesteld worden dat ondanks onze erfelijke aanleg ons gewicht mede kan beïnvloed worden door onze eet- en leefgewoonten. We sensibiliseren de huisartsen via de huisartsenkringen om in te gaan op het multidisciplinaire aanbod in de regio. Wij willen de beschikbare hulpverleners in de regio in kaart brengen en peilen naar hun interesse en ervaring om zich voor deze doelgroep in te zetten. Op basis van deze resultaten willen we graag op lokaal vlak ‘clusters’ vormen van hulpverleners, die zich op vastgelegde momenten willen verenigen om kinderen individueel of in kleine groepjes te begeleiden. We denken hierbij aan Kinesist i.f.v. graag en voldoende bewegen, een diëtist i.f.v. het bewerkstelligen van een gezond voedingspatroon en een psycholoog/CGG i.f.v. de geestelijke fitheid, motivatie.
Gezinsnabije diensten spelen een belangrijke rol in de begeleiding, aangezien zij het nauwste contact hebben met het gezin. Zij kunnen de jongere en zijn gezin motiveren, zodat deze blijven volhouden, wat een groot knelpunt is in de behandeling. In sommige gezinnen komen diensten al aan huis. In andere kan eventueel nagegaan worden of dit – ifv deze problematiek - haalbaar en zinvol is.
In het kader van het project is het ook zinvol op te lijsten of er andere organisaties (sportclubs, …) steunend kunnen zijn. Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
We bieden alle hulpverleners de nodige vorming aan om tot een multidisciplinaire aanpak te komen. We plannen een vorming rond motivationele gespreksvoering.
We willen overleggen met de mutualiteiten om mogelijke terugbetalingstarieven voor onze regio te bespreken. Op deze manier willen een totaalpakket aanbieden, waarvan het financiële plaatje op voorhand gekend is voor het gezin.
De verschillende disciplines geven elkaar continu feedback via het werkboekje . Tijdens en na de begeleiding evalueert de de huisarts (eventueel in team) en bekijkt hij hoe het verder moet.
Belangrijk voor het slagen van een begeleiding is niet alleen de motivatie van het kind, maar misschien nog meer die van zijn/haar ouders. Ook van hen wordt gevraagd een aantal zaken op te nemen en een aantal gewoonten te veranderen zodat er verandering kan optreden in het leven van hun kind. De bedoeling is om ook één of meerdere sessies voor de ouders in te plannen.
Naast deze begeleiding is het belangrijk dat ook de school zich bewust is van haar rol bij het aanbieden van gezonde voeding en voldoende lichaamsbeweging. Als CLB ondersteunen wij de school bij de uitwerking van haar gezondheidsbeleid.
Doelstelling(en) (met indicatoren):
a) Optimaliseren van de doorverwijzing van CLB naar de huisarts. Indicatoren: Opmaken van afspraken tussen CLB en huisarts m.b.t. optimale doorverwijzing. Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Uitwerken van document voor minimale infodoorstroming tussen CLB en huisarts. Organiseren van opvolging of iemand effectief verder gaat. Bijhouden van aantal leerlingen dat ingaat op een doorverwijzing.
b) Realiseren van een multidisciplinair en betaalbaar hulpaanbod in de regio voor kinderen (en hun ouders) met overgewicht (OPDRACHT 4 en 6) Indicatoren: Opmeten wat het huidige aanbod is en knelpunten hierbij. Opmeten van vormingsnoden en organiseren van vorming voor de betrokken hulpverleners. Samenwerkingsafspraken opstellen tussen de hulpverleners in de regio (huisartsen, diëtisten, kinesisten, psychologen, …), zodat toepassen van het draaiboek – uitgewerkt door Eetexpert1 – op elkaar is afgestemd. Overzicht opmaken van mogelijkheden tot terugbetaling en indien haalbaar, komen tot een zekere mate van uniformiteit. Bekijken hoe gezinsnabije diensten (bvb OCMW) ingeschakeld worden.
steunend kunnen
c) Huisartsen tools aanreiken om op een efficiënte manier te kunnen doorverwijzen naar een hulpaanbod in de regio Indicatoren: Leidraad opstellen die huisartsen kunnen hanteren om af te wegen al dan niet door te verwijzen naar vervolghulp.
1
Zie www.eetexpert.be Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Bijhouden van aantal leerlingen dat ingaat op de doorverwijzing van de huisarts. Afspraken uitwerken tussen huisarts en de andere hulpverleners m.b.t. optimale doorverwijzing.
Tijdsbestek: - Begindatum en einddatum: 01/09/2011 – 31/08/2014
- Effectmeting en evaluatie (aan de hand van indicatoren): o 2011 – 2012
CLB doet nulmeting in het 5de leerjaar m.b.t.
Prevalentie overgewicht en obesitas.
Aantal doorverwijzingen en schriftelijke respons.
Oplijsten van de beschikbare hulpverleners in de regio, peilen naar interesse om deel te nemen en verspreiden van de lijsten onder de hulpverleners. (OPDRACHT 1 en 2)
Organiseren van vorming m.b.t. ‘motivationeel werken’.
Optimaliseren van doorverwijzing van CLB naar huisartsen.
Opstellen van leidraad voor huisartsen i.f.v. doorverwijzen naar begeleiding/behandeling. (OPDRACHT 6)
Ontwikkelen van een ‘werkboekje’ met info en tips en plaats voor oefeningen en feedback
Uitwerken van samenwerkingsafspraken tussen hulpverleners uit de regio.
Overzicht opstellen van terugbetalingsfaciliteiten en nagaan of uniformiteit haalbaar is. Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01
ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Nagaan of het mogelijk is een oplijsting te maken van recreatieve sportclubs in de regio en – indien haalbaar – dit ook realiseren.
Bespreken op welke manier gezinsnabije diensten steunend kunnen ingeschakeld worden.
Organiseren van vorming m.b.t. de draaiboeken en de samenwerkingsafspraken voor de betrokken hulpverleners. (OPDRACHT 6)
o 2012 – 2013
CLB verwijst leerlingen 5de leerjaar door naar huisarts volgens de overeen gekomen afspraken.
CLB doet meting in het 5de leerjaar m.b.t.
Prevalentie overgewicht en obesitas.
Aantal doorverwijzingen en schriftelijke respons (effectmeting).
Huisartsen verwijzen – a.d.h.v. de opgestelde leidraad – door voor verdere begeleiding.
Het aantal leerlingen dat ingaat op multidisciplinaire begeleiding wordt bijgehouden door het CLB, doordat de ouders/hulpverleners het eerste blad van het werkboekje in gevuld aan het CLB terugbezorgen.
Begeleiding wordt gerealiseerd.
o 2013 – 2014
CLB doet nulmeting in het 1ste S.O. m.b.t.
Prevalentie overgewicht en obesitas.
Opvolging van verwijzingen vóór start van het project.
Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
De andere zaken (cfr 2012 – 2013) blijven doorlopen.
o 2014 – 2015
Totaal budget
CLB doet effectmeting in het 1ste S.O. m.b.t. opvolging van advies en verkregen resultaten.
Budget:
Prijs
Omschrijving
€ 200
Kopies en ander werkmateriaal
€ 300
Aanmaak Informatiefolders, doorverwijsbrochures, …
€ 2000
Werkboekjes
€ 500
Verplaatsingskosten
€ 500
Vergaderkosten (lunchvergaderingen)
€ 1.000
Coaching en vormingskosten
€ 4.500
Overzicht contactgegevens meewerkende partners:
Contactpersoon vanuit de deel-SEL voor dit project: Dr. Helga Rogge, CLB-arts, VCLB Deinze, initiatiefnemer van het project. Vul hieronder in welke partners allemaal meewerken. Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Naam
Voornaam
Organisatie
e-mailadres
Vandeputte
An
Eetexpert
[email protected]
Algoet
Sabine
RCGG
[email protected]
Chanterie
Joke
CLB GO Eeklo-Deinze
[email protected]
Danckaert
Jasmin
coördinator deel-SEL
[email protected]
Delva
Hans
huisarts
[email protected]
Desloovere
An
diëtiste
[email protected]
Dhondt
Christian
kinesist
[email protected]
Hoengenaert
Jean-Pierre
huisarts
[email protected]
Messeyne
Lore
diëtiste
[email protected]
Minne
Leen
huisarts
[email protected]
Stock
Rika
OCMW De Pinte
[email protected]
Vanlerberghe
Martien
psychologe
[email protected]
Verkerken
Bart
wit-gele kruis O-Vl.
[email protected]
Vijncke
Hendrik
kinesist
[email protected]
Leus
Edith
LOGO Gezond+
[email protected]
Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Werkingsgebied: Deel-SEL Leie en Schelde: Deinze, Nazareth, Sint-Martens-Latem, De Pinte, Oosterzele, Zulte en Gavere
Vergaderfrequentie: We willen het project laten sturen door een groep, die de verschillende hulpverleners vertegenwoordigt. Op die manier brengen we de expertise van de verschillende partners samen. We streven naar deelname van: o CLB o Huisartsen o Diëtisten o Kinesisten o Psychologen o RCGG o OCMW o Mutualiteiten o Andere gezinsnabije diensten o …
In schooljaar 2011 – 2012 voorzien we een 5-tal samenkomsten (lunchvergaderingen) van de stuurgroep, waarbij vnl. afstemming, bekrachtiging van voorstellen en verdeling van taken essentieel zijn.
Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]
Voor de volgende schooljaren voorzien we dat de vergaderfrequentie kan dalen.
VCLB Deinze is initiatiefnemer en is bereid om de stuurgroep te leiden doorheen het project. Het kenniscentrum Eetexpert is bereid om de nodige vorming te geven en het project te coachen. De coördinator van het kenniscentrum, An Vandeputte, wordt gedurende het project op de hoogte gehouden, kan feedback geven en zal aanwezig zijn, indien nodig, op de vergaderingen van de stuurgroep.
Tel 09 225 89 00 – 09 225 30 01 Fax 09 225 49 01 ING BE50 3630 6884 8418 RIZIV 947-044-64-001 Ondernemingsnr 822362634
[email protected]