H ET NIE U W S
Vanaf 1 juli wordt België gedurende zes maanden voorzitter van de Europese Unie (EU) *** Door de invoering van de Eur
4 • Klasse voor leraren
BEELD VAN DE MAAND
© Mindaugas Kavaliauskas
[LITOUWEN]
Kotelet Kraziai, een dorp in het noordwesten van het land. De familie Trakselis (zonen Marius en Andrius, moeder Virga, vader Antanas en stiefgrootvader Aleksandras) bereidt het vertrek voor van Andrius, die gaat studeren in de stad Kaunas. Voor de gelegenheid werd een varken geslacht. Andrius krijgt zijn portie koteletten mee. Traditie in een land dat sinds 2004 lid is van de EU.
ropese eenheidsmunt moet je nu bv. geen Belgische franken meer omwisselen in Italiaanse lires als je daar op vakantie
Klasse voor leraren •
5
H ET NIE U W S
[HONGARIJE]
[IJSLAND]
Langste leerplicht
Aantal scholieren neemt af
Kleuteronderwijs niet meegerekend zitten Hongaarse leerlingen het langst verplicht op de schoolbanken, met name dertien jaar. Dat is een jaar meer dan Vlaamse, Britse en Nederlandse leerlingen. In de meeste andere Europese landen duurt de leerplicht negen of tien jaar.
Bijna een op de vijf Europeanen zit op de schoolbanken. Koploper is IJsland. Daar loopt 28 procent van de bevolking school. Onderaan de lijst staat Bulgarije, met amper 15 procent. Van alle Belgen zit 23 procent op een of andere schoolbank. Gemiddeld is het aantal schoollopende kinderen en jongeren in heel Europa de jongste vijf jaar met 5 procent afgenomen. Dat komt doordat de bevolking vergrijst.
[LITOUWEN]
Hoeveel leerlingen telt een basisschool in Europa? In de meeste Europese landen tellen de basisscholen 200 tot 400 leerlingen. In landen als Denemarken, Bulgarije, Letland en Roemenië zijn er ook basisscholen met bijna 700 leerlingen. Litouwen is qua schaalgrootte koploper met basisscholen waar tot 1000 leerlingen rondlopen. De spreiding tussen minimum en maximum aantal leerlingen is vrij laag in Frankrijk, Nederland, Oostenrijk, Schotland, Noorwegen en in mindere mate Vlaanderen. Oostenrijk telt qua leerlingenaantal de kleinste basisscholen.
■ Minimum aantal leerlingen ■ Maximum aantal leerlingen
wilt *** Dankzij het Erasmusproject heeft al meer dan 2 miljoen jongeren in het buitenland gestudeerd *** Ga je aan de
6 • Klasse voor leraren
FOCUS OP EUROPA
[TURKIJE]
[LUXEMBURG]
Meer mannen voor de klas
De prijs van een scholier
66 procent van de leraren basis- en secundair onderwijs in ons land zijn vrouwen, maar in het hoger onderwijs is dat maar 44 procent. België sluit daarmee aan bij een algemene Europese trend, waarbij hogeschool en universiteit vooral mannelijk onderwijspersoneel tellen. De vervrouwelijking van het lerarenkorps in het leerplichtonderwijs zet zich het meest door in Estland (85%), Letland (84%) en Litouwen (86%), maar ook daar ligt het percentage leraren in het hoger onderwijs onder de 50 procent. Opvallend: in Turkije zijn de mannelijke leraren in alle onderwijsvormen in de meerderheid: 55 procent in basis- en secundair onderwijs en 61 procent in het hoger onderwijs.
Jaarlijks geeft het Groothertogdom Luxemburg afgerond 14.000 euro uit aan een scholier/student. Dat is een stevig Europees record, geen enkel ander land komt zelfs maar in de buurt. Zo komt het als tweede gerangschikte Noorwegen tot 9500 euro, een Deense scholier kost jaarlijks 8300 euro. Dat is nog altijd meer dan het Europese gemiddelde, dat rond 5700 euro schommelt. België is een goede zesde met 7500 euro per leerling/student. Helemaal onderaan bengelt Roemenië (minder dan 1500 euro). In het algemeen investeren de Noord-Europese landen het meest in schoollopende jeugd, de Centraal- en Oost-Europese landen het minst. TOP 10 UITGAVEN PER LEERLING/STUDENT IN 2009
Luxemburg Noorwegen Denemarken IJsland Cyprus België Litouwen Estland Nederland Ierland en Italië
€ 14.000 € 9500 € 8300 € 8100 € 7900 € 7500 € 7200 € 7100 € 7000 € 6800
[BULGARIJE]
25 procent meer studenten Van 1998 tot 2006 is het aantal studenten hoger en volwassenenonderwijs over heel Europa met een kwart toegenomen. Bijna 19 miljoen Europeanen zit momenteel in een hogeschool, universiteit of centrum voor volwassenenonderwijs. De stijging is het hoogst in Centraal- en Oost-Europa (+ 50%), waar duidelijk een inhaalbeweging is gebeurd. Roemenië en Litouwen spannen daarbij de kroon. Enkel in Bulgarije is het aantal studenten in die periode afgenomen.
kust zwemmen, dan is er weinig kans dat je met diarree of salmonella weer op het droge kruipt. De Europese Unie heeft
Klasse voor leraren •
7
H ET NIE U W S
[DUITSLAND]
Lerarenkorps veroudert Leeftijdspercentage leraren in het basisonderwijs
BELGIË
LUXEMBURG
CYPRUS
5,5
20
23
29
39
30-39 jaar
20,5
20
27,5
40-49 jaar
21
29
29
21
7,5
Ouder dan 50 jaar
53
31 20,5
25
3
25 50,5
De Duitse kleuteronderwijzers en onderwijzers zijn oud, vergeleken met andere Europese landen. Duitsland hoort daarmee bij een selecte club van landen die straks heel wat leraren met pensioen zullen sturen. Ook Zweden en Italië zitten in dat schuitje. Het jongst zijn leraren basisonderwijs in Cyprus en Malta. Leeftijdspercentage leraren in het secundair onderwijs NEDERLAND
BELGIË
LUXEMBURG
PORTUGAL
Jonger dan 30 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar Ouder dan 50 jaar
DUITSLAND
Het enige land waar het salaris van leraren niet vast hangt aan een vaste loonschaal is Zweden. In alle andere landen kan een startende leraar feilloos berekenen wat hij op zijn veertigste of zijn vijftigste zal verdienen. In vijftien Europese landen verdient een leraar evenveel in het basis- of secundair onderwijs. De lerarenlonen liggen het hoogst in Denemarken en het laagst in Polen. In dat land groeien ze echter veruit het meest. Beginnende Poolse leraren beginnen dus met een laag salaris maar verdienen aan het eind van hun loopbaan ruim drie keer zo veel als bij de start. Een Vlaamse leraar start naar Europese normen behoorlijk. Aan het eind van zijn carrière ligt zijn salaris ongeveer 60 procent hoger, indexsprongen niet meegerekend.
NEDERLAND
Wie verdient het meest?
DUITSLAND
[DENEMARKEN & POLEN]
Jonger dan 30 jaar
3 21 27 49
11 17 29 43
16 23 29 32
20 25 25 30
12 36 32 20
Net zoals in het basisonderwijs telt Duitsland het hoogste percentage oudere leraren. Leraren jonger dan dertig zijn er nauwelijks te vinden. Samen met Italië, Nederland, Zweden en Noorwegen vormen de Duitse vijftigplussers er meer dan 40 procent van alle leraren. Voor een echt jong lerarenkorps moet je in Portugal en Malta zijn.
immers normen ingesteld voor zwemwater *** De EU beschermt de consument. Koop je op het internet een cd, maar verande
8 • Klasse voor leraren
FOCUS OP EUROPA
[EUROPA]
[EUROPA]
Meeste leraren werken 40 uur per week
Hulp voor starters varieert sterk
VLAANDEREN
NEDERLAND
ITALIË
ENGELAND
[EUROPA]
FRANKRIJK
De gemiddelde Europese leraar moet 35 à 40 uur per week besteden aan schoolwerk. Daarvan moet hij ongeveer 30 uur per week op school doorbrengen. Per land zijn er echter grote verschillen. Zo heeft de helft van de Europese landen de whereabouts van leraren in de school zelf tot op het uur vastgelegd. In het basisonderwijs is er niet zoveel verschil tussen de Europese landen. In lestijden van 60 minuten uitgedrukt staan de leraren er wekelijks 22 uren voor de klas, met een spreiding van 17 uren in Bulgarije tot 26 in Malta. In het secundair onderwijs staan leraren haast overal in Europa minder uren voor de klas. Uitzonderingen zijn Bulgaarse en Roemeense leraren. Die kloppen meer uren in het secundair dan in het basisonderwijs. Regelmatig overleg (vooruitgang, problemen) Hulp bij het voorbereiden van lessen
Meer jongens in beroepsonderwijs Meer dan 60 procent van alle Vlaamse leerlingen volgt technisch of beroepsonderwijs. Dat is ongeveer evenveel als in Nederland, Luxemburg, Roemenië, Slovenië en Finland. In Tsjechië, Slowakije, Oostenrijk en Liechtenstein loopt het percentage ‘beroepsleerlingen’ op tot 70 procent. In landen als Ierland en Griekenland zitten de meeste leerlingen dan weer in het algemeen secundair onderwijs of wat je daarmee kunt vergelijken. Voor heel Europa is de balans gemiddeld in evenwicht. Opvallend is wel dat het aantal jongens in beroepsgericht onderwijs 10 procent hoger ligt dan het aantal meisjes.
Feedback over gegeven lessen Optionele trainingsmogelijkheden Verplichte vorming Bezoek aan andere scholen ‘On the job’ examen aan het eind van de opleiding
Anno 2006-2007 kunnen beginnende leraren in het basis- en secundair onderwijs in 20 van de 27 Europese landen rekenen op een of meer vormen van ondersteuning. Een van de meest voorkomende is een mentor. In Vlaanderen werd het mentoraat ingevoerd in 2007-2008, maar om begrotingsredenen is het intussen weer afgeschaft. Behalve in Nederland en Vlaanderen, is er ook in Tsjechië, Denemarken, Hongarije, Finland, Zweden en Noorwegen geen formele ondersteuning voor starters.
er je van idee, dan kun je binnen de zeven dagen na ontvangst je bestelling annuleren en ongeopend terugsturen *** In
Klasse voor leraren •
9
