hét magazine voor de overheid Jan Willem Weck over de recente SG-benoemingen 1 maart 2007 De Randstad in 2050

hét magazine voor de overheid

J a n W i l l e m We c k o v er d e re c e n t e S G - b e n o e m ingen Zie pagina 8

1 maart 2007

nr

4

derde jaargang

De Randstad in 2050 pagina 12

PvdA’er Samira Bouchibti interviewt Frans Weisglas pagina 28 Flirten met de laatste dictator van Europa pagina 22

De bananenschillen van Balkenende IV pagina 19

Een kijkje in de Haagse schuilkelders pagina 24

Assessment en Development

073-5039320 I.M.

Kabinet doet provincies tekort pagina 11

w w w . p o s e r . n l

In gesprek:

Speelt Holland Casino eerlijk spel? Ruim dertig jaar geleden werd Holland Casino door de Nederlandse overheid aange­

Toezicht

wezen als enige vergunninghouder voor het aanbieden van casinospelen. In 2006

Behalve voortdurende controles op onze instrumenten, vindt er bij Holland Casino

werd in Nederland 3,5 miljard euro besteed aan kansspelen. Een behoorlijk bedrag,

tijdens openingsuren ook doorlopend toezicht op een eerlijk spelverloop plaats. Op

waarvan ongeveer 20% bij Holland Casino wordt uitgegeven. Maar wat gebeurt er

de eerste plaats krijgen alle medewerkers die bij het spel betrokken zijn een

eigenlijk met dit ingelegde geld? Hoeveel wordt hiervan uitgekeerd en hoeveel

speciale training. Daarbij wordt hun geleerd om, al dan niet opzettelijke,

gaat er naar de schatkist? Hoe eerlijk wordt het spel gespeeld en wat doet Holland

misstappen bij de gasten te herkennen. Daarnaast werken we al twintig jaar met

Casino om oneerlijk spel te voorkomen?

de meest geavanceerde camerasystemen. In elke vestiging hangen honderden

Uitkeringspercentages

camera’s, die elke beweging in elk hoekje van elke speelzaal vastleggen en

“De bank wint altijd” is een vaak gehoorde uitspraak. Maar wat is hier precies van

opslaan. In de controlekamers worden de beelden bekeken door securityobser­

waar? Alles en toch niets! Uitsluitend toeval bepaalt winst en verlies voor de

vanten. Zij weten alles over het spel en kennen alle trucs van het vals spelen. Als

individuele speler. Van alle spelers samen houdt het casino wél geld over. Maar van

er iets misgaat, grijpen zij meteen in. In geval van twijfel worden de opgenomen

alle Nederlandse kansspelaanbieders kent Holland Casino wel het hoogste

beelden gebruikt om achteraf uitsluitsel te kunnen geven over gelijk of ongelijk.

uitkeringspercentage: gemiddeld 93% bij speelautomaten. En dat terwijl 80%

Incidenten

wettelijk verplicht is. Van elke euro waarmee op een speelautomaat wordt

De hoogste winkans, eerlijke materialen, goed opgeleide en professionele

gespeeld, gaat dus gemiddeld 93 cent weer terug naar onze gasten. Aan de speel­

medewerkers en alle mogelijke vormen van controle. Wie deze feiten kent, zal zich

tafels is dit uitkeringspercentage nog hoger: gemiddeld 97,7%. Een ervaren

niet verwonderen dat in de vestigingen van Holland Casino weinig incidenten

blackjackspeler weet het bankvoordeel zelfs te beperken tot een half procent.

voorkomen. Bij minder dan één promille van het aantal bezoeken is er sprake van

Natuurlijk heeft Holland Casino zijn normale kosten als onderneming, zoals

oneerlijk spel, diefstal of enige andere vorm van onbehoorlijk gedrag. En daar

personeelskosten. De winst van Holland Casino gaat aan het eind van ieder jaar

zijn we best trots op.

terug naar de Nederlandse staat, de schatkist in zogezegd.

Controles

Hopelijk weet u nu wat u van Holland Casino kunt verwachten. Want we streven

Holland Casino vindt dat elke gast volledig moet kunnen vertrouwen op een eerlijk

niet alleen naar een mooie gelegenheid om uit te gaan, maar vooral ook naar een

spelverloop. Daarom werken we bijvoorbeeld alleen met eersteklas spelmateriaal.

veilige en betrouwbare.

De speelinstrumenten, zoals de roulettecilinder en de speelautomaten, staan onder voortdurende controle van het Nederlands Meetinstituut. Zo is voor elk type

Meepraten over casino’s? Kijk dan op www.eerstdefeiten.nl

speelautomaat een toelatingskeuring nodig. Daarnaast laten we het onafhanke­ lijke inspectiebedrijf Verispect onaangekondigde controles uitvoeren. Want al hebben we het over kansspelen, als het om eerlijkheid en betrouwbaarheid gaat laten we niets aan het toeval over.

Amsterdam, Breda, Eindhoven, Enschede, Groningen, Hoofddorp, Leeuwarden, Nijmegen, Rotterdam, Scheveningen, Schiphol Airport, Utrecht, Valkenburg, Venlo, Zandvoort.

inhoud

PM n ummer 4 1 m a a rt 2007

12 New York aan de Noordzee laat op zich wachten

Een visie op de Randstad in 2050

16 ‘Innovatie geremd door Europese aanbestedingen’

Directeur Smits van Het Expertise Centrum over ict in het regeerakkoord

19 Nieuw kabinet opgewekt van start

16



Hoofdpijndossiers en bananenschillen van Balkenende IV

22 Flirten met de laatste dictator van Europa

Raad van Europa haalt banden aan met Loekasjenko

24 De bunkers van Den Haag

Gluren in de schuilkelders van de Koude Oorlog

28 ‘Een Kamervoorzitter heeft geen macht’

Kamerlid Samira Bouchibti in de leer bij Frans Weisglas

43 Op campagne in Alphen aan den Rijn

NIEUWS 6 t/m 11

19

6 ‘De ABD heeft de ministeries niet in de hand’ 7 Kabinet geeft culturele sector ‘strafkorting’ 8 Jan Willem Weck over de recente benoemingen 10 Van der Hoeven maakt het bont 11 Kabinet doet arme provincies tekort SPELERS 32 t/m 35

2 Honderdste interimmer benoemd 3 33 Elly Bogerman, directeur ICTU 34 Shanta Neering naar DJI 35 Politiek assistenten nemen afscheid MENINGEN

24

7 Column Cindy Castricum: Stoelendans 31 Column Jorrit de Jong: Twee-nul voor de vooruitgang! SERVICE

6 Et cetera 3 39 Kameragenda

PM 1 / 3

3

lopende zaken > Algemene Zaken EUROPA • Voor premier Balkenende is het na al het werk in het kader

van campagne, verkiezingen en formatie bijna back to normal. Donderdag 1 maart verdedigt hij zijn regeringsverklaring in de Tweede Kamer. Op de vrijdag die volgt is de eerste reguliere ministerraad met het nieuwe kabinet. ’s Avonds vliegt de premier naar Berlijn voor een ontmoeting met bondskanselier Merkel over de Europese actualiteit. Op de agenda prijkt de naderende top, die in het teken zal staan van het milieu. Ook zal gepraat worden over de toekomst van de EU na het Nederlandse en Franse ‘nee’ tegen de grondwet. Verder bespreken de staatslieden vermoedelijk over de verklaring ter ere van de vijftigste verjaardag van de EU, waar onenigheid over is uitgebroken. In het weekend en op maandag is Balkenende als CDA-partijleider actief in het kader van de campagne voor de Statenverkiezingen. Op woensdagavond staat de uitslagenavond in zijn agenda. Donderdag 8 en vrijdag 9 maart neemt ­Balkenende deel aan de Europese top in Brussel. Op dinsdag 13 maart wordt hij samen met Verhagen en Timmermans in de Eerste Kamer ­verwacht voor een debat over de Staat van de Unie.

MERKEL • Daags na zijn beëdiging stonden er voor staatssecretaris van Europese Zaken Frans Timmermans al bezoekjes aan het buitenland op het programma. Zo was hij afgelopen week in Luxemburg waar hij zijn counterpart Nicolas Schmit heeft ontmoet. Woensdag was hij in Brussel waar hij als minister of European Affairs gesprekken heeft gevoerd met Europarlementariërs, zijn Belgische evenknie Didier Donfut en Eurocommissaris Kroes. Vrijdag 2 maart gaat Timmermans met premier ­Balkenende op bezoek bij Angela Merkel om te spreken over het Nederlandse regeerakkoord. Volgende week staat de eerste Razeb (Raad voor Algemene Zaken en Externe Betrekkingen) voor Timmermans op het programma. Tijdens deze ministerraad wordt vooruitgeblikt naar de Europese top die op 8 en 9 maart plaatsvindt. Daar is Timmermans overigens ook bij aanwezig. Een van de belangrijke agendapunten tijdens deze Europese Raad is de Lissabonstrategie. Dinsdag 13 maart mag Timmermans, met Balkenende en Verhagen, naar de Eerste Kamer voor het jaarlijkse debat over de Staat van de Unie.

Defensie

BZK

REORGANISATIE • De afgelopen weken zat er geen schot in de

onderhandelingen met de ambtenarenbonden over een nieuwe cao. Minister Guusje ter Horst gaat nu aan de slag met deze erfenis van haar voorganger. De geplande reorganisatie van de rijksoverheid staat ook hoog op de agenda van de nieuwe bewindsvrouw. Onder haar ressorteert de nieuwe SG onder wiens leiding 15.000 banen geschrapt moeten worden. Naar verwachting schuift Ter Horst op 7 maart aan bij de televisie-uitzending van de NOS over de uitslag van de Statenverkiezingen. DEREGULERING • Staatssecretaris Bijleveld stelt zich ten doel om ‘een slag’ te maken in de verantwoordelijkheidsverdeling tussen overheden. Op de website van het ministerie meldt zij haar ambitie tot deregulering. Op 14 maart komt Bijleveld naar de Eerste Kamer voor een plenair debat over de wijziging van de Gemeente- en Provinciewet.

Buitenlandse Zaken MENSENRECHTEN • Net terug uit Turkije kan minister Maxime Verhagen

zich gaan voorbereiden op de Europese Raad van 8 en 9 maart in Brussel. Vervolgens zal hij maandag 12 maart vertrekken naar Genève voor de vierde conferentie van de VN-Mensenrechtenraad. Woensdag 14 maart heeft Verhagen, samen met de ministers van Justitie en Binnenlandse ­Zaken, een algemeen overleg in de Tweede Kamer over terrorisme. Ontwikkelingssamenwerking • Minister Koenders kan rustiger van start gaan. Zijn agenda biedt veel meer ruimte zelf de prioriteiten te bepalen. En dat is de ervaren buitenlandwoordvoerder van de PvdA wel toevertrouwd. Direct na de aanvaarding van zijn ambt gaf hij aan de miljarden die Nederland aan ontwikkelingssamenwerking uitgeeft efficiënter en effectiever te willen uitgeven. Hij noemde met name aidsmedicijnen voor Afrika, eerlijke handel en een beter milieubeleid in ontwikkelingslanden.

4

PM 1 / 3

URUZGAN • De nieuwe defensieminister Eimert van Middelkoop zal bij de Tweede Kamer moeten aankloppen voor extra geld voor de Uruzgan-missie. Zijn ministerie denkt de komende jaren maar liefst 1,2 miljard euro extra nodig te hebben voor onder meer transportvliegtuigen en helikopters, betere bescherming van militairen en actuelere inlichtingen. Dat blijkt uit het overdrachtsdossier dat Henk Kamp vorige week naliet aan zijn opvolger.

Economische Zaken INNOVATIE • Minister Van der Hoeven is al bekend met de Haagse mores

en leidt in haar eerste officiële werkweek een handelsmissie naar Turkije. Maar de kersverse minister van Economische Zaken kijkt niet alleen over de grenzen, de CDA-bewindsvrouw heeft ook oog voor regionale ontwikkeling. Op 5 maart neemt Van der Hoeven de Twentse Innovatieagenda in ontvangst. Volgens het regeerakkoord gaat het nieuwe kabinet fors investeren in kennis en innovatie. Met een minister die lid is van het Innovatieplatform is de eerste stap alvast gezet.

Financiën IDEAAL • ‘Voor een politieke bemoeial die zich met alles bezig wil hou-

den is Financiën natuurlijk het ideale departement,’ zegt Wouter Bos tijdens zijn kennismakingsinterview. Bos wil over vier jaar het liefst vergeleken worden met de PvdA-kopstukken die hem op het departement voorgingen. De minister is vast niet de enige, want welke PvdA’er wil niet met Kok, Lieftinck en Duisenberg vergeleken worden? VERTREK • Na het vertrek van Zalm, vertrekt ook het hoofd voorlichting van het ministerie, Pieter Klein. De voormalig politiek verslaggever van RTL Nieuws houdt het voorlichtingswerk na een klein jaartje alweer voor gezien en keert terug naar de journalistiek. Per 1 april wordt Klein adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws.

lopende zaken < Justitie ASIELZOEKERS • Staatssecretaris Nebahat Albayrak (PvdA) kan haar

borst direct natmaken. Uit onderzoek van de Nationale Ombudsman blijkt dat uitgeprocedeerde asielzoekers onnodige veiligheidsrisico’s lopen door de wijze waarop de IND hen bij hun uitzetting ‘presenteert’ aan het land van herkomst. Zo weet de uitgeprocedeerde niet welke informatie wordt verstrekt aan zijn land van herkomst en kan hij daardoor geen inschatting maken van risico’s. Ook blijken er niet altijd Nederlandse ambtenaren bij de presentaties aanwezig te zijn. Vorig jaar ontstond ophef toen een Syrische overheidsdelegatie uitgeprocedeerde asielzoekers ondervroeg. Daarbij was de IND na enkele gesprekken niet meer welkom.

LNV

terreinen kinderopvang en emancipatie zijn overgegaan naar het ministerie van OCW, kunnen zij zich hier volledig op storten. ‘Het is zaak de groei ten goede te laten komen aan de mensen die nu aan de kant staan,’ stelt minister Donner. Staatssecretaris Aboutaleb wil honderdduizend langdurig werklozen weer aan de slag kijgen. ‘Je kunt me eraan houden dat we de mensen die we kunnen helpen, gaan helpen.’

Verkeer en Waterstaat WATERSCHAPSBESTEL • Staatssecretaris Tineke Huizinga wordt op 6

maart in de Eerste Kamer verwacht voor de eerder uitgestelde plenaire behandeling van de Wet modernisering waterschapsbestel. De wet behelst een herstructurering van de waterschappen. VEILIGHEID • In de agenda van beide bewindslieden staat het Tweede Kameroverleg over sociale veiligheid in het openbaar vervoer. Dat vindt plaats op woensdag 14 maart. Ter bespreking ligt het Aanvalsplan ­Sociale Veiligheid voor, dat tot doel heeft om de veiligheid van mensen in en rond het openbaar vervoer te verbeteren. Enkele maatregelen zijn toegangspoortjes op metro- en treinstations, meer toezichthouders met ruimere bevoegdheden, schonere stations en camera’s voor kleinere stations. Minister Camiel Eurlings (CDA) spreekt met het parlement over het spoor, bij het stads- en streekvervoer zal staatssecretaris Huizinga (ChristenUnie) het woord doen.

Vrom VUURDOOP • Voor Gerda Verburg is LNV de hoofdprijs. Met deze woor-

den wist de CDA-bewindsvrouw de handen tijdens de kennismakingsbijeenkomst op LNV al snel op elkaar te krijgen. Of dat de kersverse minister ook buiten het nieuwe thuishonk gaat lukken moet nog blijken. Op 7 maart is haar vuurdoop als ze de pilot Boeren voor natuur in de polder van Biesland opent. Dit project zorgt ervoor dat boeren extra geld krijgen om naast hun kernactiviteit ook groene diensten te kunnen leveren, zoals de aanleg van wandelpaden en de zorg voor water. Een dag later opent Verburg het nieuwe kantoor van Vogelbescherming Nederland in Zeist. Het nieuwe optrekje aan de boulevard van Zeist mag er wezen en is zo ruim dat voor het eerst sinds jaren alle afdelingen van de Vogelbescherming weer onder een dak zitten.

OCW EMANCIPATIE • Ook de agenda van minister Plasterk moet nog worden ingevuld. Voor komende week staan vooralsnog twee buitendepartementale tripjes op het programma. Omdat Plasterk het emancipatiebeleid onder zijn hoede heeft gekregen, reikt hij op internationale vrouwendag, donderdag 8 maart, de Joke Smit Prijs uit in de Paleiskerk in Den Haag. Het thema van deze tweejaarlijkse emancipatieprijs is dit keer ‘maatschappelijke participatie’. Direct daarna reist de minister door naar Leeuwarden voor de officiële opening van het Internationaal Polair Jaar. Dat ligt iets meer in het straatje van de voormalig wetenschapper. INTERN • In een videoboodschap op de website van OCW belooft de kersverse staatssecretaris Sharon Dijksma, die kinderen van 0 tot 12 jaar in haar portefeuille heeft, veel op werkbezoek te gaan. ‘Je kunt het politiek alleen goed doen als je weet wat er leeft,’ aldus Dijksma. Alle werkbezoeken moeten echter nog gepland worden, zo verklaart haar woordvoerder de nog lege agenda van Dijksma. De staatssecretaris heeft de eerste week vooral veel interne aangelegenheden, hoewel ze donderdag 1 maart natuurlijk wel in de Kamer is voor het debat over de regeringsverklaring.

SZW WERK • Meer mensen laten delen in werk en welvaart is het belangrijkste doel van de bewindslieden Donner en Aboutaleb. Nu de beleids-

ALLOCHTONENPARTICIPATIE • Minister Ella Vogelaar van Wonen, Wijken

en Integratie is op 8 maart een van de ondertekenaars van de convenanten in het kader van het project Duizend en één kracht. Dat project moet de maatschappelijke participatie van allochtone vrouwen bevorderen door inzet van en in vrijwilligerswerk. Prinses Máxima, ook betrokken bij dit project, is erbij op deze internationale vrouwendag, evenals de ministers van SZW en VWS. Op 13 en 14 maart reist minister Vogelaar af naar Cannes voor de jaarlijkse internationale Mipim-vastgoedbeurs. In een mediterrane entourage nemen invloedrijke beslissers daar vier dagen lang de wereldwijde trends en ontwikkelingen in de onroerendgoedbranche door. EMISSIERECHTEN • Minister Cramer houdt het dichter bij huis als zij op 8 maart tijdens een AO met de Tweede Kamer spreekt over het Nationaal toewijzingsplan broeikasemissierechten, dat eerder al ter goedkeuring naar de Europese Commissie is gestuurd. Het plan kent emissierechten toe aan bedrijven om broeikasgassen of andere schadelijke gassen uit te stoten. Op 14 maart spreekt zij met de Kamer over het impulsprogramma zwerfafval. Om de daarin genoemde strijd tegen rondzwervende blikjes en reclamefolders te winnen, sloot Vrom vorig jaar een akkoord met de VNG en werkgeversorganisatie VNO-NCW.

VWS INWERKEN • Een van de onderwerpen waarvoor minister Klink waarschijnlijk snel naar de Tweede Kamer zal moeten is het tabaksbeleid. De CDA-bewindsman heeft immers zelf aangegeven dat hij al in 2008 het rookverbod in horeca, sportkantines en dorpshuizen wil invoeren.

PM 1 / 3

5

nieuws > Achterkamertjespolitiek onontkoombaar bij carrousel Haagse topambtenaren

‘DE ABD HEEFT DE MINISTERIES NIET IN DE HAND’

weet bijvoorbeeld dat SG’s al voor de bekendmaking van de benoemingen kennismakingsgesprekken met ambtenaren hebben gevoerd.’ Dieten denkt wel dat sommige ambtenaren uit lagere salarisschalen met een jaloerse blik kijken naar de ruime mogelijkheden tot carrièreplanning voor topambtenaren. ‘Ook gewone ambtenaren zouden, net als deze topambtenaren, meer moeten kunnen aangeven naar wat voor functie ze in hun loopbaan willen toegroeien. Dat gebeurt onvoldoende. Als je TOPBENOEMINGEN • ‘Er is sprake van een transparante procedure,’ nu met uitzicht op een functie voldoet aan voorwaarden, kun je als schreef voormalig minister Remkes van Binnenlandse Zaken vorig jaar ambtenaar zomaar te horen krijgen dat toch maar voor een extern iemand december nog over de ABD-beis gekozen,’ aldus Dieten, die monoemingsprocedure in een brief aan menteel een CAO-conflict uitvecht ‘Politieke benoemingen en powerplay de Tweede Kamer. Partijpolitieke met de minister van BZK. zijn onvermijdelijk in de buurt van voorkeur mag nooit een selectiecriVolgens Noordegraaf heeft de behet politieke bedrijf’ terium zijn en iedere burger kan zich perkte rol van de ABD in de recente carrousel van hoge ambtenaren te maken met structurele problemen van aanmelden voor vacatures van de ABD, voegde hij daaraan toe. ‘Natuurlijk is daar bij de recente reeks benoemingen van SG’s niet echt de dienst, die deels verkeerde doelstellingen heeft die bovendien feitelijk sprake van geweest. Dat is ook heel lastig,’ reageert de Utrechtse belastig uitvoerbaar zijn. ‘De ABD heeft een zwakke staatsrechtelijke positie stuurskundige Mirko Noordegraaf. Hij doet al jaren onderzoek op het en daardoor geen formele macht. Door die zwakke positie heeft de ABD terrein van publiek management, in opdracht van diverse ministeries en de ministeries niet in de hand. Het ministerie van OCW is bij de eigen ook van de ABD zelf. In 2005 was hij lid van de commissie-Wolffensperreorganisatie bijvoorbeeld ook zijn eigen gang gegaan.’ ger, die aanbevelingen deed voor betere overheidscommunicatie. ‘Als je Hoewel ambtenaren wellicht hun wenkbrauwen fronsen over de uitgaat van de formele doelstellingen van de ABD, zit aan deze benoeduistere manier waarop hoge benoemingen plaatsvinden, denkt Noordegraaf dat ze veel meer last ondervinden van het systeem met vaste mingen een verdacht luchtje. Maar het is onzinnig om daarvan uit te gaan. termijnen voor hoge functies dat de ABD hanteert. Een SG bijvoorbeeld Dat hier deels sprake is van politieke benoemingen en een bepaalde mate van powerplay is onvermijdelijk in de buurt van het politieke bedrijf.’ Als mag daarin maximaal zeven jaar op een plek zitten. In de praktijk zit voorbeeld noemt hij de overstap van een ABD-ambtenaar gemiddeld 3,2 SG Algemene Zaken Wim Kuijken jaar op een plek. ‘Dat is heel erg ‘Door ABD-systeem is topambtenaar naar dezelfde functie bij Verkeer en kort. Daardoor is de kans groot dat wellicht meer bezig met carrière dan met collectieve zaak’ die topambtenaren meer bezig zijn Waterstaat. Kuijken, zelf nog gevraagd door Wim Kok, wordt opgemet de eigen carrière dan met de volgd door Richard van Zwol, een politiek geestverwant en vertrouweling collectieve zaak. De lagere regionen hebben daar bovendien last van van Balkenende. ‘Hier zal ook meespelen dat de bestuurlijk zeer ervaren doordat ze steeds geconfronteerd worden met nieuwe projecten en een topambtenaar Kuijken naast een relatief jonge onervaren minister wordt doorlopende innovatiedrang,’ verzucht Noordegraaf. ‘Natuurlijk moet een gezet. Dat is een begrijpelijke keuze,’ zegt Noordegraaf, doelend op de SG niet eindeloos op een plek blijven zitten, maar het moet ook niet benoeming tot minister van CDA’er Camiel Eurlings. doorschieten.’ < [Maurice Swirc] Jan Willem Dieten, landelijk onderhandelaar namens ambtenarenvakbond Abvakabo, vindt de procedures helemaal niet zo besloten. ‘Ik Voor weerwoord zie interview met Jan Willem Weck (ABD) op pagina 8 In vergelijking met de langdurige sollicitatieprocedures voor lagere ambtenaren, verliep de recente benoeming van vier nieuwe secretarissen-generaal bijzonder soepel. Volgens bestuurskundige Mirko Noordegraaf is het onontkoombaar dat bij hoge benoemingen regels worden geschonden en dat de Algemene Bestuursdienst (ABD) grotendeels buitenspel staat.

6

PM 1 / 3

nieuws >

‘strafkorting’ voor cultuursector seert zich niet wat dit betekent. Waarom zou je 10 miljard euro investeren en tegelijk op de kunst 50 miljoen euro bezuinigen? Dat levert niets op, alleen een hoop negatieve energie in een sector waar de rek allang uit is. Ik beOCW • ‘Het is bijzonder dat er een vrij uitgebreischouw het als een strafkorting.’ de passage over cultuur in het regeerakkoord is Dat het cultuurbeleid deze kabinetsperiode opgenomen,’ reageert directeur Melle Daamen onder verantwoordelijkheid van een minister van de Amsterdamse Stadsschouwburg op de valt, juicht de sector toe. Daamen: ‘Daarmee vraag wat hij vindt van de negentien regels die wordt het belang dat dit kabinet aan cultuur de coalitiepartijen aan cultuur wijden. Om er hecht, onderstreept.’ Of cultuur bij minister ­direct aan toe te voegen: ‘Maar de tekst is vrij Plasterk in goede handen is, durft Daamen niet algemeen, je kunt er niet uit afleiden welke con- te zeggen. ‘Het is een orgineel denker, een sequenties dit heeft voor het beleid dat de slimme man,’ meent hij. ‘Maar hij heeft zich op ­komende vier jaar gevoerd gaat worden.’ dit gebied nauwelijks uitgelaten.’ Een enkele CDA, PvdA en Chriskeer plaatste Plasterk ‘Ministerspost onderstreept in zijn column in de tenUnie zijn concreter belang dat kabinet hecht Volkskrant kritische in de bijlage van het aan cultuur’ regeerakkoord, waar kanttekeningen bij het het financieel kader is subsidiëren van dure, te vinden. Niet alleen komt er 100 miljoen euro abstracte of allochtone kunst. ‘Gelet op de uitvoor cultuur en monumenten bij, de post cultuur spraken van Plasterk als columnist, rekenen we is ook terug te vinden in het lijstje met ‘ombui- op een genuanceerd, kritisch debat over de rol gingen’. Het ‘profijtbeginsel cultuur’ moet 50 van kunst en cultuur in de samenleving,’ schrijft miljoen euro opleveren, wat inhoudt dat bezoe- de vereniging voor kunst, cultuur en erfgoed kers van een toneelvoorstelling die gesubsidi- Kunsten ’92 op haar website. Daamen zegt dat de sector vol verwachting eerd wordt, meer voor hun toegangskaartje gaan betalen, zodat de subsidie voor de voor- uitkijkt naar de aanpak van de nieuwe minister. stelling omlaag kan. ‘De manier waarop de subsidies verdeeld worDe Amsterdamse wethouder voor cultuur den in de kunstsector lijkt op de wijze waarop ­Carolien Gehrels, partijgenoot van Plasterk, dat gaat in de wetenschap. Daar heeft Plasterk uitte onlangs in Het Parool haar ongenoegen dus nuttige ervaring mee opgedaan.’ < over de voorgestelde bezuiniging: ‘Men reali- [Cindy Castricum]

Yvonne Kroese

Voor het eerst sinds Hedy d’Ancona valt cultuur weer onder de verantwoordelijkheid van een minister. Wat verwacht het veld van ­minister Plasterk (PvdA)?

Stoelendans De eerste daad van de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken is een feit. Vrijdagmiddag na de eerste ministerraad, die uiterst gezellig verlopen schijnt te zijn, maakte de Rijksvoorlichtingsdienst een aantal benoemingen van topambtenaren bekend. Er vindt een heuse stoelendans plaats. Secretaris-generaal Roel Bekker (VWS) wordt de nieuwe programma-SG voor de vernieuwing van de rijksdienst: ja, ja, er wordt een extra ambtenaar benoemd om er 15.000 te ontslaan. Bekkers stoel op VWS wordt ingenomen door Geert van Maanen, nu nog SG op Verkeer en Waterstaat. Wim Kuijken, huidig SG op Algemene Zaken, verhuist naar VenW. Zijn plaatsvervanger op AZ, Richard van Zwol, krijgt promotie en wordt SG. Volgt u het nog? Er zijn ook twee programma-DG’s benoemd: Leon van Halder, nu directeurgeneraal op BZK, gaat minister Vogelaar op Vrom bijstaan met de dossiers wonen, wijken en integratie. Marcel van Gastel, DG op VWS, doet hetzelfde, maar dan voor André Rouvoet, minister voor Jeugd en Gezin. Voorts, want we zijn er nog niet, wordt Chris Buijink, DG Ondernemen en Innovatie op Economische Zaken, de nieuwe SG van EZ. Al eerder nam DG Milieu Hans van der Vlist deze post in op Vrom, nadat de enige vrouwelijke secretaris-generaal de rijksdienst had verlaten. Valt u ook iets op? Inderdaad. De benoemde topambtenaren zijn allemaal mannen. Het valt Guusje als kersvers minister natuurlijk niet echt aan te rekenen. Op haar handtekening na kan er van enige betrokkenheid geen sprake zijn geweest. Zou het anders gelopen zijn als ze al wat langer minister was? Ze heeft niet voor niets de brief van Women on Top – de club die onder aanvoering van Neelie Kroes pleit voor meer vrouwen aan de top – ondertekend, zou je zeggen. Maar ze krijgt een herkansing. Het ministerie van Landbouw zit binnenkort ook zonder secretaris-generaal als Chris Kalden is vertrokken. Alstublieft, mevrouw Ter Horst. Geef minister Verburg op LNV de vrouw die ze verdient. Cindy Castricum [email protected]

PM 1 / 3

7

nieuws > ABD-baas Jan Willem Weck over de recente topbenoemingen:

‘Degenen die zijn gekozen, waren het meest geschikt’ ‘Ik begrijp de vraag wel. Marjanne Sint, Annet in beeld geweest? Bertram en Ineke Bakker zijn alle drie vertrok- ‘Het is voor mij natuurlijk niet mogelijk om met ken. Ik ken hun dossiers en ik weet dat ze dat u te spreken over wie er op een zeker moment ieder voor zich op persoonlijke gronden hebben in een procedure zitten. Bij de vacatures die u gedaan. Ik vind het jammer dat ze weggaan. noemt, speelt overigens nog een ander element: Maar ik heb er begrip voor. Annet Bertram wordt snelheid. Er was een noodzaak om bij de start gemeentesecretaris in Den Haag. Voor die func- van dit kabinet een aantal functies snel te vertie is zij door ons voorgedragen. De ABD heeft vullen. Tot op het laatste moment was onduiABD • Geert van Maanen, SG Verkeer en Watereen convenant met de gemeente Den Haag, dus delijk of er programmaministers zouden komen staat, is de opvolger van Roel Bekker als SG daarover hebben we overleg gevoerd met bur- en of er een ‘veertiende’ SG zou worden beVWS, die zelf de nieuwe ‘veertiende’ SG wordt. gemeester Deetman. In haar ontwikkeling kan noemd. Dan is er geen tijd om een vacature drie Wim Kuijken, tot voor het interessant zijn ook weken open te stellen, een longlist te maken kort SG op Algemene bestuurlijke ervaring en die terug te brengen naar een shortlist.’ ‘Er was een noodzaak om Zaken, neemt de plaats op te doen bij een lobij de start van dit kabinet in van Van Maanen op kale overheid.’ Maar bent u niet verplicht dit soort functies een aantal functies snel eerst op de website aan te kondigen zodat Verkeer en Waterstaat. te vervullen’ ook mensen van buiten kunnen solliciteren? Richard van Zwol is de Maar er moet toch minimaal één vrouwelijke SG terugkomen nadat nieuwe SG op AZ geworden en Chris Buijink is ‘Nee, dat zijn we niet. We hebben ook de categorie ‘melding en benoeming’. Als we de juisSG geworden op Economische Zaken. Leon van de enige vrouwelijke SG die we hadden de rijksdienst heeft verlaten? Halder en Marcel van Gastel zijn tot programte kandidaat al in het vizier hebben, hoeven ma-DG benoemd onder de ministers Vogelaar ‘Als de positie van SG op een van de departe- we geen openbare procedure te starten. Omdat en Rouvoet. Eerder werd Hans van der Vlist menten vacant is, zoeken wij naar degene die we wilden dat het nieuwe kabinet in de eerste benoemd als opvolger van SG Marjanne Sint op het meest geschikt is op die plek en op dat honderd dagen een goede start kon maken, Vrom. Op dat departement vertrokken behalve moment. Er moet een vrouwelijke SG worden hebben we niet bij al deze functies publicatie de vrouwelijke SG ook de DG’s Annet Bertram benoemd, dat vind ik niet het criterium. Op de gepleegd. Maar verder zijn alle stappen dooren Ineke Bakker. Dineke ten Hoorn Boer werd lange termijn zie ik een gunstige trend. We heb- lopen. De voorselectiecommissie [waar Kuijken, de nieuwe DG Preventie, Jeugd en Sancties bij ben, om dat vreselijke woord te gebruiken, veel SG van Defensie Ton Annink en Loek Hermans Justitie. talent in de pijplijn zitten. In het ABD-kandida- deel van uitmaken, GR] is geraadpleegd, de tenprogramma is tusministerraad, de miMet verbazing hebben wij het persbericht gesen de 50 en 60 pronisters en de onderne‘Er moet een vrouwelijke lezen op de ABD-site over de succesfactoren cent vrouw. In direcSG worden benoemd, DAT vind mingsraden op de beachter het emancipatiebeleid. Er zijn toch teursfuncties hebben trokken ministeries.’ ik niet het criterium’ steeds minder vrouwen in de hoogste posiwij de afgelopen tijd ties? heel veel vrouwen beBij de recente benoe‘Dat bericht is gebaseerd op een interview dat noemd. Saskia Voortman op Financiën, Han- mingen wordt de indruk gewekt dat een aanik heb gegeven aan Opportunity in Bedrijf, een neke Schuiling en Agnes Miedema op Defensie, tal hoge functionarissen onderling de baanclub die de benoeming van vrouwen in hogere Shanta Neering op Justitie, Angelique Berg op tjes verdeeld heeft. Kunt u begrijpen dat veel regionen wil bevorderen. Zij stellen vast dat de Vrom. Elly Bogerman is directeur ICTU gewor- mensen het zo zien? overheid het beter doet dan het bedrijfsleven. den en Marie-Louise van Kleef algemeen direc- ‘Nee, dat ze dat beeld hebben snap ik niet. Ik En ik moet zeggen dat de doelstelling die we teur van de Raad voor de Kinderbescher- vind dit een afgewogen keuze. U moet niet verhadden is bereikt. Zaten we in 1999 nog op 7 ming.’ geten dat we ieder jaar met elke SG om de procent vrouwen bij de hogere ambtenaren, in tafel zitten voor de ABD-schouw. Wij hebben 2006 was dat 17 procent. We streven naar 25 Maar voor de topfuncties die nu net vergeven een goed overzicht van de kandidaten die geprocent in 2010.’ zijn, waren blijkbaar geen vrouwen te vinden? schikt zijn voor deze functies. En nogmaals, dit ‘Degenen die zijn gekozen, waren het meest is een vrij uitzonderlijke situatie. Ik denk dat Maar het gaat nu toch niet goed met de vertegeschikt.’ het heel slecht was geweest als wij hadden genwoordiging van vrouwen aan de echte top gezegd: dit gaat een paar maanden duren.’ van de overheid? Dus voor VWS, AZ en VenW zijn wel vrouwen Een dag na de beëdiging van het nieuwe ­kabinet werd bekend dat zeven topambtenaren door minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken in een nieuwe functie waren benoemd. Jan Willem Weck, hoofd van de Algemene ­Bestuursdienst (ABD), legt uit hoe deze rolverwisselingen tot stand zijn gekomen.

8

PM 1 / 3

nieuws > Hells Angel geschorst DEFENSIE • Defensie heeft een 49-jarige sergeant-majoor geschorst omdat er vanwege zijn lidmaatschap van de Hells Angels een strafrechtelijk onderzoek naar hem loopt. De man wordt samen met 21 andere ‘brothers’ van de omstreden motorclub verdacht van deelname aan een criminele organisatie. Op dat misdrijf staat een celstraf van maximaal acht jaar. Of de secretaris van de Rotterdamse afdeling van de omstreden motorclub zijn baan bij Defensie behoudt, is afhankelijk van de bevindingen van het Openbaar Ministerie. Naar aanleiding van wangedrag binnen de krijgsmacht kwam Defensie vorige maand met een gedragscode. Die eist van werknemers dat ze zich ook buiten dienstverband netjes gedragen.

En in alle gevallen is de or geraadpleegd? ‘Ja, het is allemaal in een heel strakke planning gegaan. De ondernemingsraden die zijn geraadpleegd, zijn allemaal akkoord gegaan.’ Is het niet raar dat ambtenaren in lagere functies te maken hebben met uitvoerige sollicitatie- en selectieprocedures, terwijl de allerhoogste functies zo snel worden gegund? ‘Houd in de gaten dat de mensen die deel uitmaken van de Top Management Groep van de ABD voordat ze toetreden beoordeeld worden op het vermogen in de toekomst ook andere functies te kunnen vervullen. De aanstellingen gelden voor zeven jaar. Dat schept ook aan onze kant de verplichting aan het eind van die periode met voorstellen voor ander werk te komen.’ In welke fase is de ABD geraadpleegd over de laatste benoemingen? ‘Het is een continu proces waarin gestructureerd wordt nagedacht over het vervullen van de hoogste posities. Maar in dit geval was er niets voorgebakken. In de laatste fase van de formatie was aan de orde dat er een SG bij zou komen en twee programma-DG’s.’ Volgens bestuurskundige Mirko Noordegraaf staat de ABD grotendeels buitenspel op dit soort momenten... ‘Dat is volstrekt niet het geval. Het is een voorstel van de DG ABD aan de minister van BZK geweest dat door de ministerraad is overgenomen.’ Heeft u op enig moment tegen de betrokken heren gezegd: ‘Ho, stop, er moet ook een vrouwelijke SG komen?’ ‘In alle fasen heb ik ook het genderelement meegewogen. Het is bepaald niet buiten beeld. Verder ben ik blij dat we deze operatie, waar ook een dominoachtige kant aan zat, op zo’n korte termijn tot een goed einde hebben weten te brengen, dat er niets is uitgelekt en dat de publiciteit hierover goed gecoördineerd afgelopen vrijdag naar buiten is gebracht.’ < [Guikje Roethof]

Stemmen delen Jan Willem Weck (1948) is sinds 2002 directeur-generaal van de Algemene Bestuursdienst. In die functie is hij verantwoordelijk voor het loopbaanbeleid van de Top Management Groep die bestaat uit zo’n zeventig ambtenaren, en het personeelsbeleid van de ambtenaren in schaal 15 en hoger. Weck studeerde rechten in Groningen en begon zijn loopbaan in 1972 bij het ministerie van Economische Zaken. Van 1984 tot 1991 was Weck plaatsvervangend secretaris-generaal op EZ. In 1991 werd hij directeur-generaal van de Rijksluchtvaartdienst, een functie die hij in 1999 verruilde voor die van DG Telecommunicatie en Post, die toen nog op Verkeer en Waterstaat huisde.

VERKIEZINGEN • Wie op 7 maart twijfelt

of bewust twee kandidaten wil steunen, kan terecht op de website Stemdeler.nl. Deze site koppelt kiezers met dezelfde voorkeuren en helpt hen de stemmen te verdelen. De bezoeker geeft anoniem zijn eerste en tweede keus op en wordt vervolgens gekoppeld aan een andere twijfelaar. Hierna krijgen beide kiezers een steminstructie per e-mail. ‘Tijdens de afgelopen verkiezingen vond ik dat er niet een partij was die mijn steun 100 procent verdiende,’ licht initiatiefnemer Emile Koolstra toe. Hij claimt echter niet dat het systeem waterdicht is. ‘Het echte stemmen vindt nog steeds plaats in het stemhokje.’

Rekeningrijden in Amsterdam VENW • Burgemeester Cohen heeft Am-

sterdam in een brief aan Balkenende aangeboden als testlab voor het nieuwe kabinet. Cohen zou onder andere een proef met rekeningrijden willen uitvoeren in de stad. Voorzitter van het nationaal platform Anders betalen voor mobiliteit op de weg Paul Nouwen zou kritisch tegenover het plan staan. Volgens Bram van Luipen van het Kennisplatform Verkeer en Vervoer stuit het idee van Cohen inderdaad op praktische problemen. ‘Automobilisten van en naar Amsterdam gaan dan dubbel betalen en daar zal een oplossing voor moeten worden gezocht. Het idee is dat mensen die rekeningrijden minder wegenbelasting en BPM betalen.’

PM 1 / 3

9

nieuws >

Van der Hoeven maakt het bont EZ • Was de bontkraag een

het echt bont was, vond ik het des te mooier.’ Of het al dan niet de bedoeling van Van der Hoeven was om te provoceren, laat Koopmans in het midden. Wel zegt hij zelf van de dubbele betekenis van de vossenkraag genoten te hebben. Volgens Esther Ouwehand van de PvdD zou een minister toch echt beter moeten weten. ‘Het is op z’n minst vreemd te noemen dat een minister zich met zo’n omstreden bontkraag op het bordes vertoont. Een minister heeft een voorbeeldfunctie te vervullen en dat is wat Van der Hoeven duidelijk niet doet,’ zegt Ouwehand, die met haar partij de protestactie Een dode vos bij Huis ten Bosch is begonnen. Dat het tussen de Partij voor de Dieren en het CDA niet botert, moge duidelijk zijn. ‘Een partij die al decennialang de belangen van de boeren en veehouders behartigt, zit natuurlijk niet op een partij die de bio-industrie wil afschaffen te wachten,’ al‘Toen ik zag dat het echt bont was, dus Ouwehand. Van der Hoeven zelf vond ik het des te mooier’ is zich van geen kwaad bewust en zag er heel goed uit en laat via haar woordvoerder weten dat het dragen van bepaalde kleding toch moeilijk als een politiek statement gezien kan worden. daarnaast laat het zien dat de norm van de Partij voor Ook Henk Jan Ormel, die binnen het CDA over dierenwelzijn gaat, de Dieren duidelijk niet de vindt het allemaal wat overdreven. ‘Ze stonden ook allemaal met leren schoenen op het bordes en drie van de ministers zijn vegetariër. Daar onze is,’ zegt CDA-Tweede Kamerlid Ger Koopmans. wordt toch ook niet moeilijk over gedaan,’ zegt Ormel, die vindt dat ‘In het begin schrok ik iedereen zelf moet weten wat hij draagt of wel en niet eet. ‘In Nederland even omdat ik dacht dat is een groep die het dragen van bont wel mooi en acceptabel vindt en blijkbaar hoort minister Van der Hoeven daarbij,’ aldus Ormel. < het nep was,’ zegt Koop[Arne Gielen] mans. ‘Maar toen ik zag dat provocatie of gewoon een greep uit de kledingkast? Als de kersverse minister van Economische Zaken een statement wilde maken, dan is dat haar goed gelukt. De Partij voor de Dieren (PvdD) is woedend op Van der Hoeven, die tijdens de bordesscène een jasje met een kraag van vossenbont droeg. ‘Ze

advertentie

LEEUWENDAAL HOUDT U SCHERP

HRM, management & organisatie en juridisch advies Leeuwendaal is een bureau met circa 100 medewerkers dat hoogwaardige adviesdiensten levert op het terrein van HRM, management & organisatie en juridisch advies. En met succes, zo blijkt uit onze zeer hoge score uit het recente klanttevredenheidsonderzoek. Wij hebben sinds 1990 ruim 1500 opdrachtgevers geadviseerd, zowel in de (semi-)publieke als in de private sector. Meer weten? Kijk op www.leeuwendaal.nl

Laan van Hoornwijck 1

Po s t b u s 1 2 5 5

2280 CG Rijswijk

T: ( 0 7 0 ) 4 1 4 2 7 0 0

[email protected]

nieuws <

KABINET DOET ARME PROVINCIES TEKORT ‘De vermogens van de provincies lopen sterk uiteen’

Het gezamenlijk vermogen van de provincies bedraagt zo’n 6,4 miljard euro, ­voornamelijk te danken aan aandelen in energiebedrijven. Ze kunnen het dus best met wat minder doen, meent het nieuwe kabinet, dat 800 miljoen euro bij de ­provincies wil weghalen. De provincies keren zich tegen het regeerakkoord. Daarbij krijgen ze bijval van econoom Eduard Gerritsen, die op 8 maart aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert op de vermogensstructuur van decentrale overheden. ‘De provincies zouden erg rijk zijn. In werkelijkheid lopen de vermogens nogal uiteen,’ aldus Gerritsen. Gelderland en Zeeland zijn inderdaad erg vermogend. Hun waardevolle aandelenpakket is 3,5 keer zo groot als hun jaarlijkse budget. Zuid-Holland en Utrecht hebben daarentegen haast geen financiële ruimte. Deze provincies hebben hun aandelen in het verleden al verkocht en de opbrengsten ­vervolgens geïnvesteerd. Ze kunnen zelfs in de financiële problemen komen als het ­kabinet de afroming doorzet. ‘Als de afdracht wordt vastgesteld aan de hand van het inwoneraantal hebben we een probleem,’ zegt het PvdA-Statenlid Kirsten Verdel van het dichtbevolkte ZuidHolland. ‘Zo veel geld is er gewoon niet.’ Ook Noord-Holland heeft al een deel van de aandelen van de hand gedaan. Flevoland heeft nooit aandelen in energiebedrijven gehad. In de tijd dat de aandelen in de nutsbedrijven werden verdeeld, bestond de provincie nog niet. Het ministerie van BZK heeft geopperd dat de provincies bij krapte hun belastingen wel omhoog kunnen schroeven. Voorheen kon in zo’n geval worden geteerd op het eigen vermogen. Dat wordt met de BZK/FINANCIËN •

afroming een stuk moeilijker. Volgens Gerritsen is zo’n belastingverhoging niet te verkopen aan de burger: ‘Als je nooit bereid bent geweest belasting te verhogen voor bepaalde voorzieningen is het vreemd als daartoe ineens wordt overgaan bij een meevaller uit de verkoop van aandelen.’ Volgens Verdel zullen bij de afroming ‘de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen’. In zo’n verdeling naar draagkracht ziet Gerritsen geen oplossing. Volgens hem worden de rijkere provincies dan ­gestraft om hun zuinigheid en de armere provincies, die het geld in het verleden al geheel naar eigen inzicht hebben besteed, worden beloond. ‘Provincies zijn eerder ­geneigd mee te werken als het afgeroomde geld weer wordt geïnvesteerd in de eigen provincie dan wanneer het allemaal via de pot van het rijk bij andere provincies terechtkomt,’ aldus Gerritsen. Mocht de afroming onafwendbaar zijn, dan zal Gelderland er als rijke provincie in ieder geval alles aan doen om het geld binnen de provincie te houden. Het Gelderse Statenlid Peter van Boheemen (CDA) spreekt van ‘een overval’. ‘Het kan niet zo zijn dat provincies die hun aandelen al van de hand hebben gedaan, meedelen en zo dubbel profiteren.’ Daarnaast is Gerritsen bang dat provincies de afroming van het rijk voor willen zijn, door het overtollige vermogen nog gauw ‘onder druk’ een bestemming te geven. Dat werkt verspilling in de hand. ‘Bij de besteding van vrijgevallen reserves moet ook worden gekeken naar de mogelijkheid de reserves terug te geven aan de burger,’ aldus de econoom. Ook gaat van de voorgenomen afroming volgens Gerritsen een signaal uit naar andere publieke instellingen. ‘Als je ziet dat het rijk bij je buurman komt omdat hij

een mooie auto heeft, dan ga je automatisch bij jezelf te rade wat er met je eigen auto te gebeuren staat,’ aldus Gerritsen. Publieke instellingen die er over het algemeen warmpjes bij zitten zijn onder meer de woningbouwcorporaties, educatieve instellingen en politieregio’s. Dat het kabinet de vermogende provincies wil aanpakken, vindt Roger van Lier, ­bestuurskundige aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, ‘helemaal niet slecht’. ‘Het dwingt de provincies na te denken over hun financiën.’ In het kader van zijn op 1 maart te verdedigen proefschrift onderzocht hij reorganisaties die de afgelopen dertig jaar bij provincies hebben plaatsgevonden. ‘Geld

‘de maatschappij vraagt tegenwoordig om efficiëntie’ speelde daarbij nooit een rol. Nu is dat steeds vaker wél het geval. De maatschappij vraagt tegenwoordig om efficiëntie.’ Het Interprovinciaal Overleg laat bij monde van woordvoerder Marcia Appels weten dat de provincies binnenkort met het kabinet om de tafel gaan. Volgens Gerritsen kan het rijk het beste met de provincies in overleg treden over gezamenlijke investeringsplannen. Dat is ook precies wat de provincies voor ogen hebben. Momenteel werken ze aan een bestuursakkoord, waarin komt te staan hoe de samenwerking met het ­kabinet er de komende vier jaar uit moet zien. Het akkoord moet honderd dagen na het aantreden van het kabinet klaar zijn. Willen de provincies een vuist maken, dan zullen ze er wel eerst onderling uit moeten komen. Verdel: ‘Dat wordt nog een heel ingewikkelde schuifpuzzel.’< [Jan Sanders]

PM 1 / 3

11

coverstory >

New York aan de Noord

12

PM 3 1/3

Tekst Chris van de Wetering

dzee laat op zich wachten De Randstad lag de afgelopen jaren bij menig planoloog op de tekentafel, maar de uitvoering van mooie plannen voor een New York aan de Noordzee laat nog te wensen over. Een schets van hoe zou de Randstadmetropool eruit zou kunnen zien als de verbeelding aan de macht kwam.

New York aan de Noordzee. Je moet maar durven om het tamelijk ongestructureerde gebied van de Randstad, dat vier provincies bestrijkt, te vergelijken met een wereldstad van dergelijk formaat. Jozias van Aartsen, voor wiens rekening de typering ooit kwam, schrok er niet voor terug. En waarom zou je ook? Met een beetje Randstedelijke arrogantie kun je de vier grote steden van de Randstad heel goed zien als het polynucleaire zakelijke zenuwcentrum van een metropool, waarvoor het achterland arbeid, diensten en ruimte levert. Werken in de grote stad, wonen in een waterwoning op een nog aan te leggen Venetiaans eilandenrijk bij Almere, recreëren in de hortussen van het Groene Hart en reizen per magneetzweeftrein: in veertig minuten een rondje om de Randstad, langs alle grote steden. Op de tekentafel is de Randstadmetropool allang bedacht, maar de uitvoering vlot niet. Vorige week nog zocht Jan Franssen, Commissaris van de Koningin in Zuid-Holland, uit frustratie de publiciteit. De ‘gespannen’ samenwerking tussen de vele Randstadbestuurders leidde tot helemaal niets, vertelde hij het Algemeen Dagblad. Hoog tijd dat het rijk zich wat constructiever met de Randstad ging be-

‘Als ruimtelijk en economisch gebied is de Randstad veelbelovend’ moeien, vond hij. Ook oud-premier Wim Kok zocht in het onlangs uitgekomen Advies Commissie Versterking Randstad naar een doorbraak in de bestuurlijke impasse en het recente Territorial Review van de Oeso versterkt het gevoel van urgentie om de achteruitsukkelende concurrentiekracht eens flink op te peppen. Toevallig ontdekt Heel verwonderlijk is het niet dat de ontwikkeling van de Randstad nogal wat voeten in de aarde heeft. Het gebied kende nooit een

grote ruimtelijke of bestuurlijke samenhang. Het werd in de jaren dertig van de vorige eeuw toevallig ‘ontdekt’ door Albert Plesman, de oprichter van de KLM. Op zoek naar een nieuwe locatie voor zijn luchthaven cirkelde hij in een vliegtuig boven Holland. Beneden zich zag hij een ring van steden aan de rand van een open groene ruimte: letterlijk een randstad dus. De naam die hij het gebied gaf kwam later terug in de nota Westen des Lands (1958) en ging een eigen leven leiden in de vele ambtelijke stukken die volgden. ‘De Randstad bestaat helemaal niet,’ zeggen sceptici nu. De Randstad als metropool is een beleidsmatige constructie, die in de dagelijkse beleving van mensen helemaal geen rol speelt. Mensen zijn, afhankelijk van waar ze wonen, gericht op Groot-Amsterdam, de Haaglanden of op de regio Utrecht, niet op de Randstad. Maar wat niet is kan komen, zeggen believers in de ‘Deltametropool’ of de ‘Randstad Holland’, waarmee het metropolitane gebied in deze kringen wordt aangeduid, verwijzend naar de Delta- en Zuiderzeewerken waar Nederland faam mee verwierf. Als ruimtelijk en economisch gebied is de Randstad in elk geval veelbelovend. Ook de Oeso onderschrijft dat in haar rapport. Hoe zou de metropool Randstad er eigenlijk uit kunnen zien als we ons eens door de verbeelding lieten leiden? Laten we eens wat aanknopingspunten zoeken voor een droomvisioen. Het sterke punt van de Randstad is de relatieve nabijheid van diverse steden. De Randstad bestaat niet uit auto- en winkelwoestijnen zoals Los Angeles, Las Vegas en Houston. Het heeft niet één verstedelijkte kern zoals Londen en Parijs, maar bestaat uit diverse kernen van relatief kleine steden op redelijk kleine afstand van elkaar, waar het verblijf door de kleinschaligheid aangenaam afwisselend is, het groen van het Groene Hart en het blauw van het water nabij. Kennisintensieve clusters Geert Teisman, hoogleraar bestuurskunde in

PM 1 / 3

13

Rotterdam, typeerde de Randstad als ‘een groen-blauwe lagune, van de zee slechts gescheiden door een prachtige duinenrij (...), die door bouwkunst, landschapsarchitectuur en civiel vernuft een prachtig gebied is om te verblijven’. De Randstad heeft twee mainports, zoals de Rotterdamse haven en Schiphol worden genoemd, en een greenport (bollenstreek en bloemenveiling). Ook biedt de Randstad een goed opleidingsniveau, een relatief hoog regi-

‘De economie is aan vernieuwing toe’ onaal inkomen per hoofd en een laag werkloosheidpeil. Waar het aan schort is de bereikbaarheid. Het spoor is onderontwikkeld, de filevorming op de wegen fenomenaal, veel groter in elk geval dan in vergelijkbare metropolitane gebieden als de Vlaamse Diamant en het Duitse Rijn-Ruhrgebied, schrijft de Oeso. Ook de arbeidsproductiviteit baart zorgen, deze blijft de laatste jaren flink achter bij die van andere Oeso-landen. De economie is aan vernieuwing toe, zo onderstreept het rapport nog eens. De strategie van de Randstad was altijd gebaseerd op het doorvoeren van grote volumes: goederen in Rotterdam, passagiersstromen via Schiphol. Maar de schaarste in ons land en de internationale concurrentie dwingen ons nu activiteiten te ontplooien die een minder groot beslag leggen op de productiemiddelen en een grotere toegevoegde waarde realiseren. De Randstad moet, met andere woorden, een hoogwaardige kenniseconomie worden, waarin innovatie en synergie centraal staan en het

14

PM 1 / 3

kennispotentieel beter benut wordt. In de kennisintensieve metropool van de toekomst hebben steden straks niet meer allemaal een onooglijk, gemengd bedrijventerrein van een te middelmatig niveau om internationale bedrijven aan te trekken. De steden in de Randstad zullen zich specialiseren in kennisintensieve clusters van bedrijvigheid en andere onderscheidende activiteiten, waar de internationaal georiënteerde kenniswerker ambitie, kennis en uitdagingen vindt. Een broedplaats voor unieke innovatieve commerciële toepassingen die de Nederlandse economie grote welvaart zullen brengen, waar kenniswerkers en creatieven zich kunnen ontwikkelen en hun loopbaan uitbouwen. Magneet Rotterdam weet de haven nog beter uit te baten met hoogtechnologische toepassingen van havenactiviteiten; met superefficiënte onbemande technologiegestuurde verladingsystemen bijvoorbeeld. De kennis die bij het opspuiten van de Tweede Maasvlakte wordt opgedaan wordt geëxporteerd naar het buitenland. Leiden kan met zijn Biosciencepark en specialisatie in life sciences concurreren met andere kennisclusters in de wereld. En Amsterdam, de enige echt grote stad die we hebben, fungeert als een magneet. Op de Zuidas, ons Manhattan, willen hoofdkantoren van grote internationale bedrijven zich graag vestigen. De stad profiteert volop van de economische kansen die knooppunt Schiphol biedt. Sciencepark Watergraafsmeer heeft navolging gekregen. De stad kent nu diverse broedplaatsen waar technologie, hoogwaardige kennis en bedrijvigheid tot vruchtbare samenwerking komen. Ook op het gebied van de culturele economie (mode, reclame, media en entertainment, architectuur) geniet Amsterdam inmiddels een reputatie. In de stad kan nu ook echt grootstedelijk gewoond worden, want het voorzieningenniveau is hoog. Voor mensen die lucht, ruimte en water prefereren is het nieuwe Venetiaanse eilandenrijk bij Almere heel geschikt. Volgens sommige plannenmakers kunnen in Groot-Almere nog een kleine miljoen mensen worden ondergebracht. Het gebied is nu ook goed bereikbaar, want er ligt inmiddels een brug over het IJmeer die Amsterdam met Pampus verbindt. Den Haag is eveneens aardig op streek. De stad probeert zich al enige tijd te profileren als internationale stad van recht en vrede, met instellingen als het Vredespaleis, het Joegoslavië-tribunaal, het Internationaal Strafhof, het Internationaal Gerechtshof, Europol en Eurojust. In 2020 zal de stad dit rijtje hebben

uitgebreid met nieuwe juridische kennisinstituten en Europese agentschappen. Langs de kuststreek moet het toerisme interessanter worden en meer trekpleisters creëren, zodat verwende gasten uit andere Europese steden een reden hebben om de hogesnelheidstrein te nemen voor een weekendje Scheveningen. Met de voortreffelijke internationale verbindingen die we dan inmiddels hebben, is het natuurlijk niet meer de moeite om het vliegtuig te nemen. De kenniswerker heeft ondertussen ruim de keuze waar hij wil wonen. In de steden heeft de huizenmarkt inmiddels een upgrading ondergaan. Mensen kunnen grootstedelijk wonen, op de Rotterdamse Kop van Zuid, in het Oostelijk Havengebied van Amsterdam of het nieuwe centrum van Den Haag bijvoorbeeld. In ruime huizen, dicht bij een uitgaansgebied, musea, winkelstraten en internationale scholen. In de duinen en het Groene Hart komen kavels beschikbaar waar naar hartenlust landelijk gewoond kan worden of, heel typical dutch, in waterwoningen. Wonen bij de boer in het Groene Hart moet tot de mogelijkheden gaan horen en er komen mooie sunbeltwoningen in bosachtig gebied, inderdaad met Wassenaarse allure.

‘Waar het aan schort is de bereikbaarheid’

Mooie opdracht In zijn vrije tijd trekt de kenniswerker het Groene Hart in om te wandelen en te mountainbiken langs de vele dwaalpaadjes die weer opnieuw zijn aangelegd. Of hij gaat kanoën (en in de winter schaatsen!) op de vele nieuwe waterroutes in dit Central Park van de Randstad. Via de A13, die dan een stadsboulevard is die de kleinere Zuid-Hollandse steden verbindt tot één groot stedelijk gebied, zit hij zo in Rotterdam. En ook het metropolitaanse culturele hart is eigenlijk om de hoek. Met de magneetzweeftrein zoeft hij in elf minuten naar Amsterdam. Wonen in Amsterdam en werken in Rotterdam is straks ook geen opgave meer. De Randstad is uitgegroeid tot een daily urban system, waar dagelijks heel wat afgependeld wordt. Er ligt een mooie opdracht voor de minister die de Randstadportefeuille gaat beheren. ­L aten we hopen dat Camiel Eurlings over ­voldoende overtuigingskracht, leiderschap en zachtzinnigheid beschikt om de diverse overheden en andere maatschappelijke partijen de goede richting op te sturen. <

coverstory < Randstad nu

De Randstad beslaat 20 procent van het Nederlandse grondgebied, 42 procent van de Nederlanders woont er. Ongeveer de helft van het nationale inkomen wordt er verdiend.

In de Randstad staat 81 procent van alle files.

Het spoor is een van de meest onderontwikkelde van West-Europa.

Zeven universiteiten, achttien hogescholen en diverse kennisinstituten telt de Randstad, maar toch floreert de kenniseconomie van de Vlaamse Diamant, Londen, Parijs en Stockholm beter.

Bedrijventerreinen missen variëteit en kwaliteit, zijn onaantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven. Tussen 2000 en 2004 kwamen slechts vier buitenlandse R&D-afdelingen naar de Randstad (goed voor vijftig arbeidsplaatsen).

Innovatieve buitenlandse bedrijven komen ook niet. De investeringen in innovatie leiden zelden tot commerciële activiteiten.

Het aantal hoogopgeleide Nederlanders dat naar de VS vertrekt is groter dan het aantal buitenlandse kenniswerkers dat de Randstad weet aan te trekken.

(Bron: Oeso)

PM 1 / 3

15

TEKST cindy castricum en josien hillen FOTO’S rob jongbloed

Directeur van Het Expertise Centrum Leo Smits:

‘Innovatie wordt geremd door Eur

16

PM 1 / 3

interview > Als hoofd van een adviesbureau voor bestuurlijke vraagstukken en ict is Leo Smits tevreden met het regeerakkoord van Balkenende IV. ‘Dit kabinet beseft heel goed dat je lastenverlichting alleen maar kunt bereiken door middel van ict.’ Een interview over de elektronische overheid, de taak van de veertiende SG en de Europese regels die ictinvesteringen door de overheid tegenhouden.

ropese aanbestedingen’ In een imposant gebouw midden in het Haagse en het burgerservicenummer dan vind ik dat er van de conclusies luidde dat de overheid niet Zeeheldenkwartier huist Het Expertise Centrum de afgelopen jaren grote sprongen zijn gemag vragen wat de overheid al weet, oftewel (HEC), waar vijftig consultants zich dag in, dag maakt.’ burgers hoeven hun gegevens maar een keer te verstrekken. Dat is nog niet het geval, heb uit bezighouden met ict en bestuur. Leo Smits Maar het burgerservicenummer is er nog ik het idee. zwaait er sinds 2003 de scepter. Smits, 56 jaar, werkte in de jaren zeventig niet. ‘Dat klopt. Als gevolg van de Wet op de finanen tachtig voor de rijksoverheid, onder meer op ciële dienstverlening worden burgers overstelpt Smits reikt naar zijn broekzak: ‘Zal ik het even het ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en laten zien?’ Hij zoekt het pasje van zijn zorgmet brieven van banken en andere dienstverCultuur. Na op dat departement twee jaar verzekeraar waar het BSN op staat. ‘Het is er leners die vragen of je een kopietje van je pasplaatsvervangend directeur van de Centrale wel. In het onderwijs, de zorg, de belastingen poort wilt opsturen. Het gaat niet om eentje, Directie Organisatie en Informatievoorziening nee, wel tientallen. Dat vind ik echt bizar.’ en de sociale zekerheid. Kijk maar naar initiate zijn geweest, stapte tieven als ‘Mijn IBG’ Smits over naar het van de Informatie BeHet nieuwe kabinet wil – opnieuw – veel bedrijfsleven. Hij was heer Groep. Ik herinner werk maken van administratieve lastenver‘De ict maakt 6 procent lid van de directie van me nog goed dat het lichting. Er staat weer een reductie van 25 van onze bedrijvigheid uit, maar 30 procent van onze procent in het regeerakkoord. Berenschot en later lid volstrekt onmogelijk economische groei’ van de raad van be‘Daar kan ik het alleen maar mee eens zijn. Dit was om in contact te kabinet beseft heel goed dat je lastenverlichting stuur van Getronics, komen met de IBvoordat hij bij Het Exalleen maar kunt bereiken door middel van Groep. Tegenwoordig pertise Centrum terechtkwam. regelt iedereen zijn dingetjes via ‘Mijn IBG’ en ict.’ Deze ochtend schijnt het zonnetje. Mooi weer dat werkt. Een ander voorbeeld is de website voor de bordesscène van het nieuwe kabinet‘kiesBeter’ van het ministerie van VWS waar je Over reductie gesproken, ook het ambtenakunt vinden in welk ziekenhuis je het beste renapparaat gaat fors op de helling. Is een Balkenende IV die voor de middag gepland is. terechtkunt voor, bijvoorbeeld, een heupoperabesparing van 750 miljoen euro realisSmits zit in zijn werkkamer, klaar voor het intie. Dat was jaren geleden ondenkbaar. Ik ben tisch? terview, met het regeerakkoord en de SG-novan mening dat de elektronische overheid ‘Uit de brief die de secretarissen-generaal naar titie De verkokering voorbij voor zijn neus. Hier krachtig op gang komt. Soms denk ik dat het de informateur hebben gestuurd, blijkt dat zij en daar heeft hij een passage gemarkeerd. wel erg hard gaat, want op het moment dat je een korting van 5 procent op het personeelseen snelheidsovertreding begaat, ligt de bekeubestand haalbaar achten, mits de ict goed wordt De elektronische overheid komt nauwelijks ring al op de deurmat voordat je thuis bent. De toegepast. Het goede aan het verhaal van de voor in het regeerakkoord van CDA, PvdA en SG’s vind ik dat ze luid en duidelijk zeggen de samenwerking tussen de RDW en het Centraal ChristenUnie. Vindt u dat niet jammer? ‘Het klinkt waarschijnlijk gek, maar eigenlijk verkokering voorbij te willen gaan. Dat betekent Justitieel Incasso Bureau werkt dus ook uitstevind ik het helemaal niet zo erg dat er in het dus ook dat er veel samengewerkt zal moeten kend.’ regeerakkoord nauwelijks iets over ict wordt worden.’ gezegd. Ict is namelijk een middel en de doelen Bij de Belastingdienst is anders het een en die in het coalitieakkoord staan, zijn bijna alander misgegaan, juist door de ict. Is deze taak in goede handen bij een veerlemaal alleen te bereiken door de inzet van ict. ‘Het uitbetalen van de toeslagen is inderdaad tiende SG die er gaat komen? niet helemaal vlekkeloos verlopen. Een deel ‘Een veertiende SG zou heel veel kunnen beZo staat er veel in om de economie te stimuleren, maar dat is alleen maar mogelijk als je van de ruim vijf miljoen mensen die in aanmerreiken. Maar ik denk dat er ook veel verbetegoede breedbandige netwerken hebt. Ook wilking komen voor huurringen te bereiken zijn len de coalitiepartijen de samenwerking tussen toeslag, kinderopvang ‘Het is een gedoe vanjewelste in het beleidsvoorbehet UWV en de SVB intensiveren. Dat kan alleen of zorgtoeslag heeft te om een plannetje in de minis- reidende traject. Het is terraad te krijgen’ als je de ict goed toepast. Kortom, ict komt niet veel geld ontvangen. een gedoe vanjewelste in het regeerakkoord voor, maar tegelijkertijd Maar het gaat om onom een plannetje in de staat het er bol van.’ geveer 170.000 gevallen, slechts 3 procent dus. ministerraad te krijgen. Alles moet worden afDat vind ik nog meevallen.’ gestemd met de departementen, het veld en de Hoe staat de elektronische overheid er op het adviesraden. Ook daar zou deze SG wat aan moment eigenlijk voor? U bent lid geweest van de commissie-Walkunnen doen.’ lage die zes jaar geleden adviseerde over de ‘Alles kan beter, maar als je kijkt naar de ontwikkelingen op het gebied van basisregistraties toekomst van overheidscommunicatie. Een

PM 1 / 3

17

interview <

Zou u beschikbaar zijn voor deze baan? ‘Ach, ik heb het erg naar mijn zin en blijf hier voorlopig nog wel.’ Even iets anders. De Tweede Kamer hamert er al jaren op dat de overheid opensourcesoftware moet gebruiken. Waarom gebeurt dat maar niet? De Oost-Europese landen gebruiken opensourcesoftware omdat ze gewoon niet rijk genoeg zijn om dure licenties te betalen. Een andere reden is dat ze daar helemaal niet gewend zijn aan closed software. En wij zijn daarmee opgegroeid. Het is niet zo makkelijk daar afscheid van te nemen, daar moet je goed bij stilstaan. Opensourcesoftware moet nooit om dogmatische redenen worden gebruikt, maar gewoon omdat het in bepaalde gevallen goedkoper en beter is.’ Op alle departementen wordt gebruikgemaakt van softwarepakketten van Microsoft. Komen de kleine leveranciers er nog wel aan te pas? ‘Het is geweldig moeilijk om ertussen te komen. Inkopers hebben maar een doel: de inkoopprocedure zo goed mogelijk laten verlopen. Dan ga je natuurlijk niet in zee met kleine riskante bedrijfjes. Nee, dan neem je gerenommeerde bedrijven die miljarden omzetten en waarvan je zeker weet dat het goed loopt.’ Het kabinet wil het midden- en kleinbedrijf een boost geven. Als ik u zo hoor dan is dat haast onmogelijk? ‘Dat kan alleen als de systematiek van de Europese aanbestedingen op de schop gaat. Als een overheidsinstelling een opdracht uitschrijft en daar staat in dat alleen bedrijven die miljoenen omzetten erop mogen inschrijven, dan krijgt een jong aanstormend ingenieursbedrijfje uit Twente geen kans.’ U heeft ook met Europese aanbestedingen te maken, naar ik aanneem? ‘Uiteraard. Ik heb wel geprobeerd daar als HEC van af te komen, maar dat lukt gewoon niet. Het is heel goed hoor, dat een dergelijk systeem bestaat. Daarmee voorkom je vriendjespolitiek. Er zitten alleen een paar grote nadelen aan. Dat het mkb er niet aan te pas komt, bijvoorbeeld. En innovatie wordt er sterk door geremd.’

18

PM 1 / 3

Doet Nederland het goed op ict-gebied, vergeleken met andere landen? ‘Op sommige gebieden wel, op andere wat minder.’ Waar gaat het niet zo goed? ‘De manier waarop breedbandige communicatie mogelijk wordt gemaakt kan beter. We missen fibre to the home zoals dat heet. Het hele land ligt vol glasvezel, alleen die laatste mijl naar de woningen ontbreekt. Dat houden we zo door iedereen bezig te houden met ADSL. Dat vind ik jammer. Het is ook jammer dat dit wordt overgelaten aan de markt, want die doet er niets aan. De markt zou wel gek zijn om glasvezel aan te leggen, want waarom zou je als we dat ADSL nog kunnen uitmelken?’ De gemeente Amsterdam wil wel glasvezel aanleggen, maar wordt dan teruggefloten door Europa omdat er sprake zou zijn van ongeoorloofde staatssteun. ‘Dat is waar, maar Amsterdam doet dat omdat de markt het niet goed genoeg doet. Ik sprak laatst overigens de Portugese minister van Telecommunicatie. Hij vertelde hoe fantastisch mooi de glasvezelinfrastructuur van zijn land eruitzag. Waarop ik zei: “Als je je aan de Europese regels houdt, dan kan dat toch niet?” Nee, zei hij: “Dat klopt, we houden ons ook gewoon niet aan Europese regels”.’ Vanmiddag staat het nieuwe kabinet op het bordes. Er zit maar een meneer in met ictervaring, de staatssecretaris van Financiën. Is dat een handicap van het kabinet? ‘Ik geloof niet dat je bewindslieden nodig hebt die gepokt en gemazeld zijn in de techniek van ict. Het is wel handig als ze er een beetje gevoel voor hebben.’ Heeft minister Van der Hoeven van Economische Zaken dat? ‘Maria van der Hoeven heeft aangetoond dat zij een stabiele bewindsvrouw is. Bij EZ gaat het vooral om het stimuleren van de economie. Je hoeft je maar even te realiseren dat onze ict-industrie 6 procent van onze bedrijvigheid uitmaakt, terwijl onze economische groei voor 30 procent door ict wordt bepaald. Zodra Maria dat op haar netvlies heeft, weet ze dat het stimuleren van de ict-industrie heel belangrijk is. Dat is een simpele rekensom.’ <

leo smits Leo Smits (1950) is sinds 2003 directeur van Het Expertise Centrum, een adviesbureau op het gebied van ­bestuurlijke vraagstukken en ict. Daarvoor was hij lid van de raad van bestuur van Getronics Group bv. ­Tussen 1995 en 1998 was Smits ­gedelegeerd bestuurder en lid van de raad van bestuur van Berenschot in Brussel. Hij begon zijn loopbaan als ambtenaar bij diverse ministeries. Smits heeft diverse nevenfuncties. Zo is hij vicevoorzitter en penningmeester van het Nederlands Dans Theater, het Lucent Dans Theater en de Stichting Exploitatie Muziektheater in Den Haag. Ook is Smits lid van het bestuur van het Pensioenfonds voor de Dans en lid van het Adviescollege voor de Markt.

achtergrond > Coördinatie wordt grootste valkuil regering

Tekst Guikje roethof foto martijn beekman

Balkenende IV opgewekt van start

Ze blaken van zelfvertrouwen en de meeste kiezers geloven ook in hen. Maar hoe reëel zijn de hooggespannen verwachtingen van het kabinet-Balkenende IV? PM zet het fileermes in de plannen en de poppetjes.

altijd nog over affaires rond het koningshuis. De onvoorspelbaarheid van prinsessen en prinsen is nu eenmaal groot en negatief nieuws leidt al snel tot een mediahype. Dat er op televisie een miniserie over Mabel en Friso op komst is, waarin de broer van Wouter Bos de rol van Balkenende voor zijn rekening neemt (!), is een fraaie voedingsbodem voor nieuwe problemen.

Op de bordesfoto bungelt hij er zo’n beetje bij: Bert Koenders, de nieuwe minister van Ontwikkelingssamenwerking. Het zal hem zelf ook wel hebben verrast dat Buitenlandse Zaken, het terrein dat in de verkiezingsstrijd helemaal niet aan de orde is gekomen, de eerste pijler vormt van het regeerakkoord. Koenders’ portefeuille stelt in de politieke Haagse pikorde niet zo veel voor – zoals ook blijkt uit het roemloze en onopgemerkte vertrek van zijn voorgangster Agnes van Ardenne Nieuwe werkwijze De grootste breuk – maar het eerste zogeheten ‘project’ van Balkenende IV betreft opmervorige kabinet is kelijk genoeg het ‘inlopen van de achterstanden bij de uitvoering van de met het twee programmamillenniumdoelen’. Het zal wel de geest van Herman Wijffels zijn, infor- de komst van mateur en bewindvoerder bij de Wereldbank. De gemiddelde kiezer, ministers. Rouvoet voor Jeugd en Gezin en Ella Vogelaar voor durven wij gerust te stellen, heeft nog nooit van de millenniumdoelstel- Wonen, Wijken en Integratie. Tegelijk worden de portefeuilles van Rita Verdonk en Atzo Nicolaï afgeschaft. Maar er is meer gaande dan een lingen gehoord. In de driehoek Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking en verlegging van de prioriteiten. Er komt een aparte SG voor het afslanken Defensie verandert weinig. De ministers hebben alle drie een scherp en flexibeler maken van de rijksdienst en de twee programmaministers ontwikkelde politieke intuïtie, gestoeld op jarenlange parlementaire er- gaan over de grenzen van hun eigen departement heen regeren. De varing, en weinig sjoege van management. De verwachting is dat zij de bedoeling is ontkokering en minder ‘bestuurlijke drukte’. Maar gaat het organisatorische gang van zaken aan de SG’s overlaten. Hoofdpijndossier niet uiteindelijk meer gedeelde verantwoordelijkheid opleveren? Zo is nummer een is natuurlijk de Europese grondwet, al ligt dat probleem Rouvoet mede betrokken bij het beleid ten aanzien van de Wmo en AWBZ deels bij Algemene Zaken. Verder dreigt de missie in Afghanistan te (portefeuille van staatssecretaris Bussemaker), de kinderopvang en voormislukken. Onze jongens moeten zich vechtend staande houden, zodat schoolse opvang (portefeuille Dijksma), jeugddetentie en jeugdreclassering er van wederopbouw niets terechtkomt. Bananenschil voor Verhagen en (portefeuille Albayrak) en de TOG-regeling, soort kinderbijslag voor ouders Van Middelkoop vormt een mogelijk onderzoek naar de Nederlandse met thuiswonende gehandicapte kinderen, die op Sociale Zaken is belegd. deelname aan de oorlog in Irak. Het En dan hebben we het nog niet regeerakkoord stelt dat dit er niet eens over het echte takenpakket Millenniumdoelen eerste komt. Maar oude circuspaarden als van de programmaminister voor pijler van regeerakkoord? Het zal wel de Jeugd en Gezin, dat zwabbert tussen Klaas de Vries en Erik Jurgens hebgeest van Herman Wijffels zijn de ministeries van VWS, OCW, SZW ben gedreigd de publieke opinie te bewerken. Op basis van welke inen Justitie. De jeugdzorg, met incidenten als de zaak-Savannah en het formatie heeft de regering destijds tot deelname besloten? Die vraag blijft boven de markt zweven en zal Maasmeisje, is in elk geval een hoofdpijndossier voor Rouvoet. Verder is vroeg of laat beantwoord moeten worden. het de vraag of hij met zijn sterk pro-Israëlische profiel de meest aangePijler twee is de innovatieve, concurrerende en ondernemende econo- wezen man is om de radicalisering onder moslimjongeren een halt toe te mie. Premier Balkenende mag zijn Innovatieplatform houden, al wordt roepen. dit omgevormd tot een platform ‘nieuwe stijl’. De premier, die langzaamCoördinatie kon wel eens een van de grootste problemen worden voor aan ervaring heeft gekregen in crisismanagement en paniekvoetbal, zal Balkenende IV. De blauwdruk die de SG’s hebben bedacht, waarbij een dit keer minder moeite hebben de bewindspersonen binnenboord te minister door verschillende kokers heen verantwoordelijk is voor een houden. Hoewel, zijn CDA-getrouwe Jan Kees de Jager kreeg al een beleidsterrein, is niet consequent doorgevoerd in het regeerakkoord en belabberde pers voordat hij werd beëdigd. Uitglijden kan de premier de portefeuilleverdeling. Blijven we nog even bij pijler twee, dan vinden PM 1 / 3

19

Piet Hein Donner WAO-herkeuringen AOW

Maria van der Hoeven Energie (Shell in Rusland) Besluit JSF in 2010

Jacqueline Cramer Klimaatbeleid Schiphol

Ronald Plasterk Media Oude columns

Bert Koenders Cohesie Corruptie

Ernst Hirsch Ballin Kansspelen Zijn ambtenaren

wij in het akkoord onder het kopje ‘kennis en innovatie’ zes opdrachten voor zeven verschillende bewindslieden. Wie komt er straks voor dit onderwerp naar de Kamer? Alleen de premier? Dat is niet erg waarschijnlijk. Bij pijler drie, getiteld de duurzame leefomgeving, wordt geconstateerd dat er een ‘duidelijke relatie is tussen ruimtelijke ordening, natuur

De beoogde ontkokering is niet consequent doorgevoerd in regeerakkoord en portefeuilleverdeling en landschap, infrastructuur en energieverbruik’. De terreinen van respectievelijk Cramer, Verburg en Eurlings. Maar het bijbehorende project gaat over energietransitie en zou dus eigenlijk onder de verantwoordelijkheid van Van der Hoeven op EZ moeten vallen. PvdA-politicus Plasterk Wouter Bos heeft op het PvdA-congres gezegd dat hij zich wil profileren op de terreinen milieu en integratie. Het is een raadsel waarom hij dan op die twee posten de ministers met de minste Haagse ervaring heeft gezet. Zowel Cramer als Vogelaar heeft veel te bieden en is inhoudelijk zeer gekwalificeerd, maar het overleven in de darwinistische mediabio-

20

PM 1 / 3

André Rouvoet Jeugdzorg Islamjongeren

Jan Peter Balkenende EU-grondwet Koningshuis

toop rond het Binnenhof vereist ook een aantal ‘lage’ kwalificaties, zoals scoringsdrift, ambitie, ijdelheid en scherpe ellebogen. Het is voor Bos te hopen dat ze daar ook iets van in huis hebben. Zelf is de vicepremier van PvdA-huize blijkbaar bevreesd voor het imago van big spender. Na het constituerend beraad benadrukte hij de afspraak dat ministers tegenvallers op hun begroting zelf moeten opvangen. ‘Het is goed om dat soort dingen duidelijk vast te leggen, anders heb je er vier jaar last van.’ Voor nieuwkomer en buitenstaander Ronald Plasterk is een portefeuille op maat gecreëerd. Hij mag, zoals vertegenwoordigers uit het onderwijsveld al opmerkten, zijn ‘hobby’s’ uitleven, terwijl hoofdpijndossiers als schooluitval en het lerarentekort bij de staatssecretarissen geparkeerd zijn. Op internet doet het verhaal de ronde dat Plasterk een kleine portefeuille heeft, zodat hij tijd overhoudt om in het kabinet tegenwicht te bieden aan de getuigenispolitiek van CDA en ChristenUnie. De provocerende toon die wij uit zijn columns kennen kan hij daarbij beter achterwege laten, want dat wordt niet geapprecieerd binnen een coalitie. Op het spraakmakende vlak zal Plasterk daarom zeker teleurstellen. Een andere opvallende nieuwkomer van de PvdA, Ahmed Aboutaleb, heeft zijn Amsterdamse portefeuille meegenomen naar Den Haag. Hij mag

Eimert van Middelkoop Missie Afghanistan ‘martel’-praktijken

Camiel Eurlings HSL Rekeningrijden

Gerda Verburg Sanering visserijsector Uitbraak dierziektes

Ab Klink Stijgende kosten Stamcelonderzoek

Ella Vogelaar Oude wijken Burkaverbod

Wouter Bos Begrotingsdiscipline Oppositie SP

Maxime Verhagen Afghanistan Irak

Guusje ter Horst Politie Drank

=Hoofdpijndossier =Bananenschil

wat hij in de hoofdstad deed nu voor het hele land doen en heeft daar een bananenschil in de vorm van het Europees Sociaal Fonds bij gekregen. Zal Aboutaleb voldoende uit de verf komen, nu hij CDA-coryfee Donner boven zich geplaatst weet? Piet Hein Donner was, zoals het zo mooi heet in het jargon van de flexibele arbeidsmarkt, toe aan een nieuwe uitdaging. Na de Schipholbrand kon hij niet terug naar Justitie, maar zijn ‘employability’ bleek groot, dus nu mag hij ervoor zorgen dat de rest van Nederland ook makkelijker van de ene in de andere baan hopt. In zijn nieuwe functie moet Donner de (zwaar uitgeklede) ‘Bos-belasting’ op de AOW ten uitvoer brengen en tienduizend ‘brugbanen’ van een jaar scheppen, die dan misschien wel als Donner-banen de annalen ingaan. Op Justitie valt op dat staatssecretaris Albayrak een zware portefeuille heeft, waarbij ze tevens verantwoordelijk is voor het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), waarvan haar nichtje Nurten algemeen directeur is. Ook de staatssecretarissen Bussemaker en Bijleveld hebben een omvangrijk pakket. Dit geldt in mindere mate voor Dijksma op Onderwijs en Huizinga op Verkeer en Waterstaat. De laatste moet pas echt aan de bak als Nederland te maken krijgt met acute overstromingsrisico’s. Hoewel er niet meer vrouwelijke ministers zijn dan vorige keer, heeft het kabinet Balkenende IV door de vele vrouwelijke staatssecretarissen toch

een feminiene uitstraling. De departementen van Binnenlandse Zaken en Landbouw staan geheel onder vrouwelijke leiding. Minister Ter Horst heeft zo veel hoofdpijndossiers op haar bureau dat het voor ons moeilijk kiezen is: de politie, de haperende rampenbestrijding. Haar zwakke plek is natuurlijk de bekeu-

Plasterk mag zijn ‘hobby’s’ uitleven, de hoofdpijndossiers zijn bij de staatssecretarissen geparkeerd ring die ze heeft gekregen voor rijden onder invloed. Ieder glaasje is een glaasje te veel in haar nieuwe functie. Gerda Verburg wordt de eerste boerendochter die de strafmaat voor dierenmishandelaars verhoogt en een nota dierenwelzijn presenteert. Ab Klink, de ideologische verrassing die Jan Peter Balkenende voor VWS in petto had, is al begonnen het antirookbeleid in de horeca eerder door te voeren dan gepland was. Als hij met dezelfde daadkracht de bureaucratie rond de Diagnosebehandelingcombinaties ontrafelt, zullen velen hem dankbaar zijn. Het hoofdpijndossier Wmo zit bij de staatssecretaris. < PM 1 / 3

21

achtergrond >

Flirten met de laatste ‘De steun voor Loekasjenko is groot en de oppositie is te klein’ René van der Linden heeft, als voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, de banden aangehaald met het Wit-Rusland van Loekasjenko. Niet iedereen vindt dat een goed idee.

De ene na de andere Sovjetdictatuur is in de afgelopen decennia omvergeworpen. Eerst in OostEuropa, in staten die zich intussen bij de Europese Unie hebben gevoegd. Vervolgens verder van huis. Georgië en Oekraïne, grote landen in de Russische invloedssfeer, beleefden begin deze eeuw respectievelijk de Rozen Revolutie en de Oranje Revolutie. Afgezien van een paar bedenkelijke landen in Centraal-Azië, zoals Turkmenistan, Oezbekistan en natuurlijk Transnistrië, de opstandige provincie van Moldova, is de Sovjetstijl van besturen uitgebannen. Behalve in Wit-Rusland. Dit land, strategisch gelegen tussen west en oost, tussen Merkel en Poetin, tussen de EU en Rusland, wordt bestuurd door Alexandr Loekasjenko. Hij doet dit op een ouderwets ­autocratische, dictatoriale wijze. Met oppositieleiders in de gevangenis en journalisten die hun leven niet zeker zijn. Toevallig neemt zijn land een geografische sleutelpositie in bij het transporteren van gas en olie uit Rusland naar Europa. Dat maakt de vraag des te prangender: wat doen we met de laatste dictator in Europa? Het Europees Parlement besloot vorig jaar de Sacharovprijs voor de mensenrechten toe te kennen aan oppositieleider Alaksyander Milinkevich en twee jaar eerder al aan de journaliste Zhanna Litvina. De EU heeft de lichtste vorm van sancties ingesteld. Dat houdt in dat de leden van de kliek rond Loekasjenko geen visum voor Europa kunnen krijgen. Daarnaast heeft de unie besloten tot het bevriezen van enkele banktegoeden. Na de Rozen Revolutie in Georgië en de Oranje Revolu-

22

PM 1 / 3

tie in Oekraïne, zou in Wit-Rusland de Blauwe Revolutie moeten uitbreken, schreef Ruslandkenner René Does in een artikel in Prospekt. De naam is ontleend aan de blauwe bosanemoon, een bloempje dat in Wit-Rusland veel voorkomt. Maar Does vreest dat het niet een-twee-drie zal gebeuren: ‘Je kunt Wit-Rusland niet vergelijken met Oekraïne,’ licht hij toe. ‘De steun voor Loekasjenko is groot en de oppositie is te klein. Het regime van Koetsjma had de steun van de bevolking verloren.’

‘Het regime geniet een grote populariteit onder de bevolking’ Terughoudend Zeker na de energiecrisis aan het begin van dit jaar, waarbij Rusland de exporttarieven op olie en de gas dusdanig verhoogde dat Belarus, zoals Wit-Rusland ook wel wordt genoemd, ernstig in de financiële problemen kwam, is de vraag hoe om te gaan met de laatste ouderwetse dictator des te actueler. Op de website van de EVD, het agentschap voor internationaal ondernemen, is wel wat informatie te vinden voor Nederlanders die zaken willen doen in Wit-Rusland. Volgens algemeen directeur Ab van Ravestein moeten we daar vooral geen verkeerde conclusies aan verbinden. ‘We geven slechts neutrale informatie en stimuleren ondernemers niet daar naartoe te gaan. Integendeel, we leggen juist uit dat het, politiek gezien, een lastig land is. Nederland heeft er ook geen ambassade. Contacten lopen via onze

ambassade in Warschau.’ Handelssancties zijn er niet. ‘Die zijn er wel voor landen als Myanmar [Birma, GR] en Noord-Korea. In het geval van Belarus conformeren wij ons aan het EU-beleid en dat is terughoudend.’ Niet iedereen is blij met het terughoudende beleid. René van der Linden, voorzitter van de Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa, bracht begin dit jaar een bezoek aan WitRusland. Van der Linden: ‘Aanvankelijk tegen de wil van een aantal mensen in ben ik van 18 tot en met 20 januari in Wit-Rusland geweest, omdat ik vind dat wij een open dialoog moeten starten.’ Over dit bezoek, dat lang van tevoren was aangekondigd, stelde Boris van der Ham (D66) Kamervragen. Van der Ham: ‘Van der Linden had zich ook al geringschattend uitgelaten over de rechten van homoseksuelen in Rusland. Wij vinden dat de Raad van Europa zich bezig moet houden met het bevestigen van de mensenrechten, niet met het relativeren ervan. Dus wij vonden dat dit bezoek niet onopgemerkt voorbij mocht gaan.’ De minister van Buitenlandse Zaken gaf een ‘kluitje in het riet’-antwoord op zijn vragen en Van der Ham geeft toe dat hij zich in een minderheidspositie bevindt: ‘Na het bezoek is Van der Linden als voorzitter van de assemblee herkozen.’ Van der Linden praat vol enthousiasme over het succes van zijn bezoek. ‘Je moet het zien als een eerste politieke stap na jaren van isolement. De Raad van Europa heeft deze stap gezet en nu verwachten wij dat zij ook een aantal stappen

achtergrond <

dictator van Europa Tekst guikje roethof Foto’s Raad van Europa

zetten.’ Hij is met zijn delegatie niet zomaar langs geweest. Van der Linden heeft Wit-Rusland aangeboden experts te sturen, die kunnen helpen de wetgeving in lijn te brengen met de West-Europese standaard en advies kunnen uitbrengen over het gevangenissysteem, zaken waar de Raad van Europa, als hoeder van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (EVRM), zich overal sterk voor maakt. Helpful Ofschoon er al een missie van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) actief is in Minsk, heeft Van der Linden aangeboden een informatiebureau van de Raad van Europa in de hoofdstad te openen. Een suggestie waar de regering Loekasjenko niet meteen op ingegaan is. Ook het verzoek om oppositieleider Alexander Kozulin in de gevangenis te bezoeken werd niet ingewilligd. Van der Linden: ‘Maar we hebben wel met zijn echtgenote gesproken.’ De vraag of het zinvol is zulke missies uit te voeren naar landen die niet erg openstaan voor de democratische dialoog, wordt verschillend beantwoord. Van der Linden heeft met de regering van Loekasjenko onderhandeld over het programma. De delegatie wilde een gesprek met de oppositie, met ngo’s en religieuze leiders. WitRusland eiste dat de delegatie ook met de voorzitters van beide huizen en de minister van Buitenlandse Zaken een ontmoeting had. ‘Wij hadden weer als voorwaarde gesteld dat we een inleiding konden houden op de universiteit, gevolgd door

een gesprek met de studenten,’ meldt Van der Linden. ‘Op een symposium in Brussel, begin februari, heeft de vrouw van Kozulin mij publiekelijk bedankt voor mijn inzet, die zij “helpful” noemde.’ PvdA-Europarlementariër Jan Marinus Wiersma was ook op dat symposium aanwezig. Wiersma: ‘Van der Linden had geëist dat hij een halfuur op televisie zou worden geïnterviewd. Dat vond ik wel goed van hem. Maar ik hoorde dat er met de vertaling iets is misgegaan. Toen Van der Linden sprak over Wit-Russische politieke

‘Het is een eerste politieke stap na jaren isolement’ gevangenen, was er in de vertaling alleen “WitRussische politiek” te horen.’ Economische groei Tegenover de visie van Van der Linden, staat die van Wiersma en anderen. Wiersma: ‘Ik vind dat we het regime van Loekasjenko moeten isoleren. De contacten tussen Wit-Rusland en de Europese Unie zijn op een laag pitje gezet, met visumrestricties en een bevriezing van tegoeden. Een complete handelsboycot hoeft wat mij betreft niet. We hebben in Servië en Irak gezien dat zoiets alleen maar contraproductief werkt. Maar het terugbrengen van de handelscontacten lijkt me wel goed.’ Wiersma ziet dat er wel ‘beweging zit’ in de relatie met Wit-Rusland. ‘De Russen zijn voorrang gaan geven aan hun economisch belang boven hun politieke belang, namelijk Loeka­sjenko

in het zadel houden.’ Doordat Rusland de exporttarieven op olie en gas aan Wit-Rusland sterk heeft verhoogd, staat het regime onder druk. ‘Die rekening bedraagt ongeveer 5 miljard dollar. Vandaar dat Loeksajenko ineens aardige dingen over Europa ging roepen.’ Volgens Jan Limbeek van het Oost-Europa Instituut aan de Universiteit van Amsterdam bedragen de kosten van de prijsverhogingen die Rusland heeft doorgevoerd ongeveer 3,5 miljard. ‘Het Westen zou Poetin dankbaar moeten zijn,’ stelt Limbeek. De economische prestaties van WitRusland zijn in de afgelopen jaren steeds heel goed geweest. Het boekte sinds 2003 een economische groei van gemiddeld 9,4 procent per jaar, terwijl de inflatie een dalende trend liet zien. Limbeek: ‘Daarnaast voert Wit-Rusland een bewonderenswaardig sociaal beleid, er is bijna volledige werkgelegenheid. Het regime geniet een grote populariteit onder de bevolking.’ Loeka­ sjenko lijkt het met zijn planeconomie dus beter te doen dan veel andere landen in de regio. Limbeek: ‘Maar zonder Russische energiesubsidies zou de groei veel lager zijn uitgevallen.’ Voor Van der Linden het signaal dat het moment daar is. Maar hoe kan het dat zijn assemblee niet op een lijn zit met de ministers van de 46 staten die deel uitmaken van de Raad van Europa? Van der Linden: ‘Parlementariërs zitten in een andere positie. De ministers zijn gebonden aan instructies uit de hoofdsteden. Sommige ministers hebben mijn bezoek wel toegejuicht, juist omdat ze zelf niet in de positie zijn om bruggen te bouwen.’ <

PM 1 / 3

23

achtergrond >

Stuiptrekkingen van d

Toen de angst voor de atoombom op zijn hoogtepunt was, werden er driftig atoombunkers gebouwd. Ook onder de Haagse ministeries zijn diep onder de grond zogenoemde noodzetels geplaatst. PM waagde zich in de ondergrondse spelonken en bunkers van Haagse ministeries, waarover tot op de dag van vandaag zeer geheimzinnig wordt gedaan omdat de status van ‘staatsgeheim’ nog steeds niet is opgeheven.

24

PM 1 / 3

e koude oorlog

Tekst arne gielen Foto’s bunkerpictures

Bij een dreigende aanval moet ook het nieuwe kabinet de bunker in

‘Je moet je voorstellen, dat wanneer de bom valt en het Binnenhof niet meer dan een gat in de grond is, het land of wat ervan over is nog steeds bestuurd moet worden.’ Met deze woorden opende een gids van de Rijksgebouwendienst (RGD) onlangs een rondleiding door de noodzetel onder het leegstaande ministerie van Financiën, dat in restauratie is. De ministers en de ambtelijke top konden zich ten tijde van ramp of oorlog in deze noodzetels terugtrekken om aldaar over de staat van het land, of wat er nog van over was, te spreken. De angst voor de bom is inmiddels geweken, maar de ondergrondse relikwieën bestaan nog steeds. Dertig jaar geleden was de dreiging uit het oosten nog heel reëel en leek de vrees voor de val van de allesvernietigende atoombom nog gegrond. In de jaren zeventig werden er dan ook onder bijna alle ministeries en andere belangrijke gebouwen, zoals bibliotheken en grote bedrijven, atoombunkers aangelegd. Naast de bunker onder het tijdelijk gesloten gebouw van Financiën aan het Korte Voorhout, hebben ook de ministeries van BZK, Defensie, Trappenhuis

LNV, VenW en Buitenlandse Zaken een noodzetel tot hun beschikking. Veel van deze atoombunkers zien grijs van het stof en zijn allang niet meer in gebruik. Onder het ministerie van BZK worden de potjes bruine bonen en pakken maandverband nog wel regelmatig aangevuld. De machines en luchtverversingsapparaten worden om de

Voor de ministers van BZK, Justitie en Financiën en de ambtelijke top staan ­stapelbedjes klaar zoveel tijd gecontroleerd en de patronen in de gasmaskers worden met regelmaat ververst. De noodzetel aan de Schedelhoekshaven is namelijk nog steeds operationeel. Hier kunnen de ministers en de ambtelijke top nog voor het oorlogsgeweld schuilen. Niet dat er van oorlog veel sprake was, maar toen Pim Fortuyn in Hilversum werd neergeschoten, kwamen de ministers in deze bunker voor spoedoverleg bijeen.

Staatsgeheim Mark Witte, directeur van de stichting Nationale Collectie Bescherming Bevolking (NCBB), die onlangs de bunker bezocht, weet te vertellen dat de bunker nu meer als een zaal voor noodoverleg wordt gebruikt, maar dat de noodzetel onder BZK nog steeds tegen een nucleaire aanval bestand is. ‘Een deel van de bunker heeft dan ook nog steeds de status van staatsgeheim. We hebben de bunker gefotografeerd, maar sommige deuren bleven op slot.’ De minister-president heeft onder het ministerie van BZK een eigen ondergrondse kamer vanwaar hij via een rechtstreekse radioen televisieverbinding het volk kan toespreken. Ook staan er voor de ministers van BZK, Justitie en Financiën en de ambtelijke top van deze ministeries stapelbedjes klaar. In totaal kunnen er 64 personen in deze bunker bivakkeren. De overige leden van het oorlogskabinet, de ministers van Defensie en Verkeer en Waterstaat, hebben een eigen bunker tot hun beschikking, waar zij het met een noodrantsoen van water, voedsel en frisse lucht nog veertien Kamer van de minister-president

PM 1 / 3

25

dagen kunnen uitzingen in geval van een atoomramp. Om de ruimte zo efficiënt mogelijk te gebruiken, moet er in ploegen worden geslapen. Mocht in Nederland de oorlog uitbreken dan moet, terwijl Wouter Bos lekker in zijn stapelbedje ligt te slapen, Guusje ter Horst uit bed komen om een plekje vrij te maken voor Ernst Hirsch Ballin. Hoe ridicuul deze situatie in eerste instantie mag lijken, en hoe gering de kans is dat dit scenario echt in werking treedt – sinds de bouw van deze noodzetel in 1975 is er immers nooit aanleiding geweest op deze manier van de bunkers gebruik te maken –, toch tekenen de bewindslieden er bij aanvaarding van hun ambt voor om zich in geval van nood in de bunker te verzamelen. Onder het ministerie van Financiën aan het Korte Voorhout is ook tijdens de verbouwing de oude noodzetel van de regering nog helemaal intact. De bunker is zichtbaar niet in gebruik. Wie de dikke deur van de ingang passeert, waant zich al snel in de vroege jaren tachtig. Het geheel ademt een sfeer van de vroegere James Bondfilms: de groene muren, de stalen deuren, de telefoons voorzien van een draaischijf en de ouderwetse gasmaskers. Alles heeft de signatuur van de tijd, waarin de communistische dreiging nog actueel was. Langs een douchecabine, waar je je van nucleaire restproducten kan ontdoen, bereik je het hart van de bunker, een ondergronds stelsel van benauwd aandoende gangen. Bordjes Aan weerskanten van de gangen leiden stalen deurtjes naar verschillende vertrekken. Er is een kantine, waar gezamenlijk gegeten kan

Kantoor

26

PM 1 / 3

worden, een vergaderruimte, een telefoonkamer en er zijn kamertjes waarin, net als in de bunker onder BZK, de stapelbedden staan opgesteld. Op de deur van elk kamertje hangt een bordje met de functie van de personen voor wie de stapelbedden bestemd zijn. De politieke en ambtelijke kopstukken zitten, bij een nucleaire aanval, op enkele tientallen vierkante meters op elkaar gepakt. ­

‘Het is echt niet zo dat Poetin deze foto’s van een bunker uit de jaren zeventig wil bemachtigen’ In de vergaderruimte van de bunker wijzen alle landkaarten in dezelfde richting. Van Berlijn tot Wladiwostok, de kaarten tonen het oosten, ter illustratie hoe serieus de dreiging uit het voormalig Warschaupact werd genomen. Wie in de bunker rondloopt kan zich de toenmalige ministers Van Agt, Wiegel en Andriessen ijsberend door de ruimte voor de geest halen. Druk telefonerend met Navobondgenoten, de zweetdruppels op het voorhoofd, wijzend richting Moskou. Een beeld dat gelukkig nooit werkelijkheid werd. Terwijl de Koude Oorlog toch al lang en breed verstreken is, blijft men bij de RGD nog steeds erg geheimzinnig doen. Zo was fotograferen tijdens de rondleiding in de noodzetel onder het ministerie van Financiën ten strengste verboden. Wel mocht de stichting NCBB een week voor de rondleiding de bunker nog in om de noodzetel voor het nageslacht vast te leggen op de gevoelige plaat. Maar over publicatie van de beelden wordt nog druk

gesteggeld door RGD en NCBB en is openbaarmaking vooralsnog niet toegestaan. Mark Witte kan het maar moeilijk bevatten. ‘In eerste instantie mochten we de foto’s gewoon publiceren. Nu blijkt dat de status van staatsgeheim van de bunker nog niet formeel is opgeheven.’ Vreemd, vindt Witte, als je burgers er wel een rondleiding geeft en de rondleiding zelfs door de televisie laat vastleggen. ‘Het item is ook nog steeds op het internet te zien,’ zegt Witte, die eerder al de gehele bunker van het ministerie van BZK fotografeerde en dat wel gewoon op internet mocht publiceren. ‘Die bunker onder BZK is zelfs nog ten dele operationeel, terwijl die onder het ministerie van Financien al jarenlang buiten gebruik is. Ze blijven gewoon onnodig geheimzinnig doen.’ Lachwekkend Corjan van der Peet van de afdeling monumentenbeleid van de Rijksgebouwendienst, vindt de hele situatie nogal lachwekkend. Van der Peet, die vroeger bij de RGB over de noodzetels ging, vindt de hele waas van geheimzinnigheid nergens voor nodig. ‘Het is echt niet zo dat president Poetin probeert deze foto’s van een bunker uit de jaren zeventig te bemachtigen. Bovendien is alle apparatuur flink verouderd. Formeel zal de bunker nog wel onder het staatsgeheim vallen, maar als je deze voor het publiek openstelt, blijft er van een staatsgeheim niet veel meer over.’ De laatste keer dat de noodzetel aan het Korte Voorhout gebruikt werd, was tijdens het afgelopen millennium. ‘De millenniumbug zou toeslaan en de wereld zou door een computer-

Grote kantine

achtergrond <

virus lam worden gelegd. Om twaalf uur zaten de computerspecialisten van de overheid in de bunker achter hun computerschermen gereed,’ vertelt Witte. Ook tijdens de invoering van de euro bevonden de verantwoordelijke ministers zich in de bunker van Binnenlandse Zaken, wordt tijdens de rondleiding door het ministerie van Financiën verteld. ‘Wanneer de mensen dat muntje

‘Voor de millenniumbug zaten computerspecialisten om twaalf uur in de bunker ­achter hun schermen gereed’ nou eens niet hadden aangenomen, was er toch echt wel een groot probleem was geweest.’ Hoewel in beide gevallen sprake was van loos alarm, is het tekenend hoezeer de bewindlieden op hun hoede waren. Witte: ‘Omdat de bunker van BZK nog steeds operationeel is, mochten wij bepaalde elementen niet op de foto vastleggen. Sommigen deuren bleven gesloten. Zo mochten wij beslist niet laten zien waar de nooduitgangen van de bunker uitkomen. Ik weet dat er eentje tussen een tramspoor in de binnenstad uitkomt. Als je de klep naar de straat van binnenuit opent, staat er op een bordje te lezen: “Pas op uw hoofd er kan een tram aankomen”.’ Witte begrijpt goed dat de nooduitgangen geheim moeten blijven. ‘Het zijn de zwakste punten van een bunker. Ze zijn ooit gebouwd met de gedachte dat de mensen tenslotte toch naar buiten moeten wanneer het gebouw in elkaar is gestort. Via een ondergronds gangenstelsel kan men daarom de bunker verlaten.’

Slaapkamer personeel

RaRa De nooduitgangen vormen de gemakkelijkste manier om van buiten tot de bunkers door te dringen. De Revolutionaire Anti-Racistische Actie (RaRa) wist dit begin jaren tachtig al eens voor elkaar te krijgen. In Amsterdam hield de RaRA de noodzetel van de gemeente Amsterdam lange tijd bezet. Witte: ‘Toen deed de vreemde situatie zich voor, dat de objecten die als bescherming dienden zelf ook bewaakt moesten worden. De RaRa vond de bunkers een teken van het militarisme dat zij en vele anderen in die tijd verafschuwden,’ aldus Witte. De directeur van de stichting NCBB hoopt dat hij de foto’s van de bunker onder het ministerie van Financiën uiteindelijk toch mag publiceren. Voorlopig is de bestemming van deze bunker nog onduidelijk, dus het gesteggel zal nog wel even duren. Ook van veel andere ondergrondse relikwieën van de Koude Oorlog is de bestemming nog onduidelijk. ‘Het is ongelofelijk hoeveel ondergrondse bunkers, die destijds door de afdeling Bescherming Bevolking zijn gebouwd, letterlijk in de vergetelheid terechtgekomen zijn. Wie tijdens de lunchpauze over de pleinen in de Haagse binnenstad struint, kan de putdeksels erop natellen. Onder deze grote deksels bevinden zich de overblijfselen van de Koude Oorlog en de dreiging uit het oosten. Er wonen nu alleen nog ratten, tenminste, als de loze ruimtes nog niet tot een parkeergarage zijn omgebouwd. <

Gang

Slaapmateriaal

PM 1 / 3

27

in gesprek >

Kersvers PvdA-Kamerlid Samira Bouchibti interviewt oud-Kamervoorzitter Frans Weisglas PM draait de rollen om. In de serie ‘in gesprek’ verplaatst een politicus of ­bestuurder zich in de rol van interviewer. Frans Weisglas is sinds kort niet meer actief in de politiek, maar een bekende Nederlander is de oud-voorzitter zeker wel. Kersvers Tweede Kamerlid Samira Bouchibti keert voor dit gesprek terug naar haar oude beroep van journaliste. Naast interessante antwoorden levert dat ook wijze adviezen op van een ervaren politicus.

28

PM 1 / 3

Oud-Kamervoorzitter Weisglas:

TEKST Sandra Verdel Foto’s martijn beekman

‘Ik geloof heel erg in parlementaire diplomatie’ Even is de oud-voorzitter terug op zijn werkter- politiek geen kritiek op mijzelf zou hebben. rein in het politieke hart van Den Haag. Met Maar als ik terugkijk op het voorzitterschap dan iedereen die hij tegenkomt maakt hij een vrien- vind ik dat ik het niet verkeerd heb gedaan.’ delijk praatje. Ook de manchetknopen van de Tweede Kamer draagt Weisglas nog steeds. Bouchibti: ‘Welk onderdeel van het KamerEen plek voor de perfecte foto levert nog even voorzitterschap vond je het leukst?’ een dwaaltocht op door de gangen van de Weisglas: ‘Het Kamervoorzitterschap bestaat uit drie onderdelen: Tweede Kamer. ‘Ik ben hier ook al zo lang het voorzitten van de‘Het zou idioot zijn als ik na niet meer geweest,’ batten, het bedrijf 24 jaar politiek geen kritiek grapt Weisglas. Tweede Kamer leiden op mijzelf zou hebben’ en de representatie Samira Bouchibti: ‘Ik naar buiten. Ik vond hoor van veel oud-Kamerleden die niet op het alle drie leuk om te doen, maar bijzondere de lijst zijn gezet of het niet gehaald hebben, debatten maken het voorzitterschap het intedat zij in een zwart gat vielen. Is dat bij jou ressantst. De hoogtepunten qua debatten zijn niet altijd de beste momenten in de politiek. ook het geval?’ Frans Weisglas: ‘Absoluut niet. Het is meer een Het debat rond Margarita was erg bijzonder, wit gat, een nieuw leven dat mij goed bevalt. een beetje bizar. Net als het feit dat ik als voorMaar mijn vertrek is anders dan het vertrek zitter tot twee keer toe debatten heb geleid van een jonger Kamerlid. Ik zit al 24 jaar in de waarbij het kabinet is gevallen: in oktober politiek. Je moet er een streep onder kunnen 2002 en juni 2006. Maar ik heb ook mooie zetten. Deze zomer heb ik daar goed over na- momenten meegemaakt tijdens debatten waargedacht. Ik heb zelf de beslissing genomen, van je dat niet meteen zou verwachten. Kamerdat is anders dan een vertrek na een lage leden die het goed doen, een minister die goed plaats op de lijst of zetelverlies van de partij. bezig is, en dan ontstaat opeens een belangrijk Mijn vrouw en ik zijn na mijn afscheid vier politiek moment, er komt onverwacht een inweken op vakantie gegaan. Daardoor ben ik teressant debat op gang.’ er echt uitgeraakt, dat was heel verstandig.’ Bouchibti: ‘Is het werk als Kamervoorzitter Bouchibti: ‘Je hebt afscheid van een tijdperk niet saai, zoals sommigen denken?’ genomen, maar zestig jaar is toch nog niet Weisglas: ‘Ik probeerde mij altijd goed inhououd?’ delijk voor te bereiden. Daar had ik een trucje Weisglas: ‘In de Nederlandse politiek is 24 jaar voor, omdat je als voorzitter niet alle stukken erg lang. Dat is voor mij meer een reden ge- kunt lezen. Bij een wetsvoorstel las ik de inweest om afscheid te nemen dan mijn leeftijd. leiding van de memorie van toelichting. DaarIn het buitenland is dat anders. De voorzitter naast las ik het stuk van de VVD-fractie voor van de Belgische Kamer, Herman De Croo, een politieke invalshoek. Dat heb ik tot het noemt mij nog een groentje. Hij zit al 38 jaar laatst toe gedaan. Helaas krijgt de voorzitter in het vak en bij de volgende verkiezingen staat niet de stukken van alle fracties.’ hij weer op de lijst. Hij begrijpt bijna niet dat je er na 24 jaar mee kunt ophouden als je nog Bouchibti: ‘Hoe machtig ben je als voorzitplezier in je werk hebt en goed functioneert.’ ter?’ Weisglas: ‘Ik vind het geen functie waarin je Bouchibti: ‘Vind je dat je een goed voorzitter macht hebt. Een minister-president, een bent geweest?’ ­minister en een fractievoorzitter hebben macht. Weisglas: ‘Iedereen weet van zichzelf zaken te Het zou niet goed zijn als een voorzitter macht noemen die hij achteraf anders zou hebben heeft. De enige invloed die je hebt is je houding gedaan. Het zou idioot zijn als ik na 24 jaar in het debat. Door vermoeidheid of irritatie kun

je een debat negatief beïnvloeden. Dat is niet goed voor de inhoud. Gelukkig gebeurde dat veel minder dan het omgekeerde. Als ik ­ontspannen en in een goed humeur de Kamer voorzat, merkte ik dat het goed liep.’ Bouchibti: ‘Wat doe je op dit moment?’ Weisglas: ‘Ik ben van plan een boek te schrijven over het voorzitterschap. Als ik daaraan ga

Frans weisglas Frans Weisglas (1946) studeerde ­economie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Hij begon zijn loopbaan als ambtenaar op het ministerie van Buitenlandse Zaken in 1970. Daar was hij onder andere secretaris van de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. In 1982 maakte Weisglas de overstap naar de Tweede Kamer. Daar was hij twintig jaar lang buitenlandwoordvoerder van de VVD tot hij in mei 2002 tot Kamervoorzitter werd gekozen. Als voorzitter maakte hij zich onder ­andere sterk voor het burgerinitiatief, waarbij hij zelfs tegen de fractielijn inging.

PM 1 / 3

29

in gesprek < beginnen, wil ik me daar een groot aantal uren per dag op kunnen concentreren. Ik hoop dat het gaat lukken.’

de keerzijde hiervan; dat het minder goed ging met de democratie. Ik kan nog steeds droevig worden van de Decembermoorden. Dat was trouwens mijn eerste debat als Kamerlid, in Bouchibti: ‘Is er een baan in Nederland december 1982. of het buitenland die je echt nog leuk zou Mijn gelukkigste moment als Kamervoorzitvinden?’ ter, geef ik eerlijk toe, was het moment dat ik Weisglas: ‘Ik heb altijd interesse gehad in de tot voorzitter werd gekozen. Een droevig buitenlandse politiek. Misschien dat ik daar ­moment vond ik het overlijden van prins Claus. nog iets mee wil gaan doen. Ik ben begonnen Ik heb hem goed gekend, ook al in de tijd dat op het ministerie van ik op het ministerie Buitenlandse Zaken werkte. Waar ik erg ‘Door vermoeidheid en ik heb als Kamerlid boos over ben geweest, of irritatie kun je een debat altijd buitenlandse is dat de politiek op de negatief beïnvloeden’ politiek in mijn porteavond van zijn begrafeuille gehad. Als fenis het kabinet heeft voorzitter heb ik die belangstelling gehouden. laten vallen. Ze ­hadden nog net het fatsoen het Ik heb veel bezoeken aan het buitenland ge- pas de volgende ­ochtend te vertellen.’ bracht en veel mensen uit het buitenland ontvangen. Dat vond ik heel belangrijk. Ik ­geloof Bouchibti: ‘En het debat met Hirsi Ali, was heel erg in parlementaire diplomatie, niet al- dat ook een droevig moment?’ leen als voorzitter, maar ook voor alle Kamer- Weisglas: ‘Op een andere manier. Ik kijk er leden. Ik vind het belangrijk om je ­internationaal niet met veel plezier op terug. Ik hoop dat ze op te stellen en contacten te hebben in het gelukkig is in Amerika. Sommige mensen buitenland.’ hebben mij het ­k wa-lijk genomen dat ik Verdonk niet heb tegengehouden. Ik ben die Bouchibti: ‘Lijkt het ambassadeurschap je avond bij het gesprek geweest met Zalm, Van leuk om te gaan doen?’ Beek en minister Verdonk. Daar heeft VerWeisglas: ‘Ik zou zelf nog graag een functie in donk ons medegedeeld dat de beslissing was het buitenland bekleden, dat hoeft niet meteen genomen om haar paspoort af te nemen. Ik ambassadeur te zijn. Een functie in Nederland heb haar gezegd dat als ze mij dat als voorop buitenlands gebied kan ook. Ik ben daarover zitter ­mededeelt, ze ook de Tweede Kamer in gesprek, meer kan ik niet zeggen.’ moet inlichten. Je kunt niet de Kamervoorzitter om geheimhouding vragen. Ik vind het Bouchibti: ‘Je bent nooit minister geweest, niet de rol van de Kamervoorzitter om een waarom niet?’ ­m inister tegen te houden in haar ­b e-sluitWeisglas: ‘Daar moet je voor gevraagd worden. vorming. Als ik erop terugkijk had ik daar Het balletje is altijd zo niet als Kamervoorgerold dat mij dat niet zitter in dat gezel‘Marijnissen kan gevraagd is. Er is wel schap moeten zitten. goed beslissen waar hij eens een moment Dat is een vergissing niet aan mee moet doen’ geweest. Het leek te ­g eweest dat ik dat veel een V V D-ge­v ervelend vond. Er werd iemand van buitenaf gevraagd als staats- sprek. Als ik het over zou kunnen doen, dan secretaris van ­Europese Zaken. Als woordvoer- had ik de uitnodiging voor dat gesprek niet der had ik dat ook wel gekund, dacht ik. Mijn aangenomen en had ik ­Verdonk geadviseerd ambitie om ­Kamervoorzitter te worden is al om eerst met haar ­partijgenoten te praten.’ vroeg ontstaan. Achteraf ben ik blij dat het zo gelopen is.’ Bouchibti: ‘Welk Kamerlid heeft indruk op je gemaakt?’ Bouchibti: ‘Ik ben benieuwd naar een geluk- Weisglas: ‘Bolkestein heeft altijd indruk gekig moment en een verdrietig moment uit maakt. Ik was het niet altijd met hem eens, uw Kamerloopbaan.’ maar ik zou willen dat meer politici zo anaWeisglas: ‘Ik ben altijd erg betrokken geweest lytisch zouden denken. Hij wist twee jaar van bij Suriname. Ik was secretaris van Jan de Ko- tevoren hoe hij met een onderwerp wilde einning toen hij minister voor Ontwikkelingssa- digen, en heel vaak lukte dat nog ook. In mijn menwerking was in de jaren zeventig. Mijn voorzitterstijd heeft Klaas de Vries ook indruk gelukkige momenten waren de momenten dat op mij gemaakt. Ik vind het heel goed dat hij het erop leek dat de democratie in Suriname na zijn ministerschap terugkwam in de Kamer, terugkeerde. Mijn ongelukkige momenten zijn en niet alleen op de achterste banken zat,

30

PM 1 / 3

samira bouchibti Samira Bouchibti (1970) is geboren in Marokko, maar groeide op in Haarlem. Sinds november 2006 is ze lid van de Tweede Kamerfractie van de PvdA. Bouchibti was programmamaker, ­moderator en voorzitter van debatten en conferenties. In de Kamer houdt ze zich onder meer bezig met het grotestedenbeleid, emancipatiebeleid, arbeid en zorg, beleid inzake vrouwenhandel en de positie van allochtone vrouwen. ­Formeel is haar achternaam Bouchibti, maar zij is als presentatrice bekend ­onder de naam Abbos, de naam van haar moeder die ze gebruikte als eerbetoon.

maar zich ook zeer goed heeft ingezet. Ik vond dat hij vaak te ver ging in zijn kritiek op Verdonk, maar zijn inzet vond ik bijzonder. Ik hoop dat hij in de Eerste Kamer komt. Daarnaast vind ik ­Marijnissen een buitengewoon goede fractievoorzitter. Politici willen altijd alles doen, van Sterrenslag tot een radiodebat, maar ­M arijnissen kan heel goed selecteren. Er waren debatten waar alle fractievoorzitters aan meededen terwijl Marijnissen ervoor koos Jan de Wit of Agnes Kant naar voren te schuiven. Dat moet een bewuste keuze zijn geweest. Als hij aan het debat had meegedaan was hij ook verzand in het gekrakeel, maar nu bleef hij de staatsman op afstand. De meeste mensen kunnen heel goed beslissen waar ze wel aan meedoen; Marijnissen kan goed beslissen waar hij niet aan mee moet doen.’ <

Colofon

Twee-Nul voor de vooruitgang! Tijdens de industriële revolutie in Engeland verwierf Ned Ludd grote faam door ten strijde te trekken tegen de opkomende technologie. Uit angst voor verlies van werk en welvaart verwoestte hij met zijn ‘Luddieten’ in het holst van de nacht weefgetouwen en andere moderne apparatuur. Zijn guerrillastrijd tegen de vooruitgang duurde enkele jaren, maar uiteindelijk werd het toch één-nul voor de vooruitgang. De productieprocessen in de industrie zouden nooit meer hetzelfde zijn. De ict-revolutie heeft zijn eigen Luddieten. De mogelijkheden voor communicatie, transactie en procesverbetering zetten bestaande organisatie en hun medewerkers namelijk ernstig ­onder druk. Ook nu vrezen medewerkers voor hun baan, managers voor hun budget en bestuurders voor hun bevoegdheid. Maar hoe uit zich het verzet tegen de nieuwe technologie? Sluipen er ‘s nachts ambtenaren in het serverpark van de Landelijk Raadpleegbare Directory om koffie te morsen over de GBA-gegevens? Worden er systeembeheerders gegijzeld in ­meterkasten? Zijn er netwerken van rebellen die de netwerken van ministeries bestoken met powerpoints van 100 gigabytes? Nee, de weerstand tegen ict is veel subtieler en veel effectiever. Om grote veranderingen tegen te houden hoef je in Den Haag niet tegen te werken. Niet meewerken is ruim voldoende om te voorkomen dat er iets gebeurt dat je autonomie aantast. Dat gezegd hebbende, zijn er natuurlijk nog wel een aantal trucs te verzinnen die de vaart er nog meer uithalen. Je kunt bijvoorbeeld een maatschappelijk debat aanzwengelen over aantasting van privacy door digitale dossiers, zelfs als de technische en juridische bewijzen daarvoor ontbreken. Je kunt meerdere departementen en zbo’s tegelijk losse componenten laten ontwikkelen zodat er vanzelf een elektronische toren van Babel ontstaat. Je kunt de vakbonden een seintje geven dat er massaontslagen dreigen. En je kunt zorgen dat er niet zo heel veel over wordt gezegd in het regeerakkoord. Dat laatste is goed gelukt. De letters ‘ict’ komen 7 keer voor in het document van 53 pagina’s. Waarvan 1 keer in het woord geweldsdelict en 3 keer in het woord conflict.

Maar laten we eerlijk zijn, zo slecht gaat het nou ook weer niet met de bouw van de elektronische overheid. Het thema staat misschien niet meer hoog op de beleidsagenda, maar is des te prominenter aanwezig op de uitvoeringsagenda. En dat is feitelijk veel belangrijker. En er is sinds kort steun uit onverwachte hoek. Twee ambtenaren van de sociale dienst van een niet nader genoemde gemeente hebben het initiatief genomen tot de website Stopzinlooswerk.nl. Daarop wordt vurig gepleit voor de invoering van een digitaal klantdossier bij de gemeenten. Er staat zelfs een heuse videoclip met een carnavalsnummer op de site. Ik citeer het poëtische refrein: Ik stop met zinloos werk Nee ik doe niet meer mee Ik wil alleen nog maar Een digitaal dossier Ik stop met zinloos werk Daarvoor ben ik te duur En ik stuur niemand graag Van ’t kastje naar de muur Stop ook met zinloos werk Ga lekker digitaal Da’s beter voor de klant En voor ons allemaal Ik vond het initiatief net iets te mooi om waar te zijn. Navraag bij de stichting Domeinregistratie leerde mij dat de website geregistreerd staat op de naam van een communicatiebureau. Maar toch, de boodschap van de carnavalskraker is oprecht en geloofwaardig. Moderne medewerkers houden niet van zinloos werk. Als de ict­revolutie aanleiding geeft tot rebelse acties, ­zullen die daarom anders zijn dan in de tijd van Ned Ludd. Moderne rebellen zullen zich niet ­tegen de technologie keren, maar juist tegen de krachten die modernisering proberen tegen te houden. Twee-nul voor de vooruitgang!

PM is een uitgave van Politieke Pers BV Korte Poten 9 2511 EB Den Haag tel 070 - 31 22 777 fax 070 - 34 56 925 www.pm.nl [email protected] [email protected] Hoofdredactie Guikje Roethof, Cindy Castricum (adjunct) Redactie Arne Gielen, Jan Sanders, Vincent Smits, Maurice Swirc, Sandra Verdel, Rianne Waterval, Chris van de Wetering en Josien Hillen (stagiair) Eindredactie Johan Jansen, Nicoline Maarschalk Meijer en Linda van Tilburg Medewerkers aan dit nummer Martijn Beekman, Yvonne Kroese en Wim Schoorlemmer Artdirector Rob Jongbloed Opmaak Ruben Meijerink en Cindy Versteeg Uitgever Heleen Hupkens Directeur Willem Sijthoff Bladmanager Asha Narain Projectmanager Ivonne van Uden Abonnementenadministratie Chantal Siebert Drukkerij UnitedGraphics, Zoetermeer Advertenties Asha Narain, 070 - 31 22 770, [email protected] Verschijning PM komt 22 maal per jaar uit in een oplage van ruim 13.500 exemplaren Abonnementen, opzeggingen en adreswijzigingen Een jaarabonnement op PM kost € 135,- excl. 6% btw. Abonnementen kunnen uitsluitend schriftelijk tot uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opgezegd. Na deze datum wordt het abonnement stilzwijgend verlengd. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen in welke vorm dan ook zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever kan op generlei wijze aansprakelijk worden gesteld voor eventueel geleden schade door foutieve vermelding in het blad. © 2007, Politieke Pers BV

Jorrit de Jong Directeur van het Centre for Government ­Studies, Universiteit Leiden, Campus Den Haag

PM 1 / 3

31

spelers >

Een pool vol ‘exploratieve types’ ABD-Interim viert de honderdste succesvolle match BZK • ABD-Interim viert een feestje. Met de benoeming van Jan Willem Weehuizen (59) tot ad-interimdirecteur Luchtvaart op het ­ministerie van Verkeer en Waterstaat, maakt de dienst zijn honderdste succesvolle match. De dienst is een onderdeel van de Algemene Bestuursdienst (ABD) en werd eind 2004 opgericht om te bemiddelen tussen ­interim-managers en de rijksoverheid en haar partners. Naast honderdste interim-manager was Weehuizen ook een van de eersten die via de dienst werd gedetacheerd, waarmee hij volgens Peter Pennekamp, hoofd van ABD-Interim, een voorbeeld is van het succes van de organisatie. Na werkzaam te zijn geweest op zes verschillende ministeries, wist Weehuizen dat ‘Samenwerken en gebruikmaken van de beschikbare deskundigheid binnen de juist de afwisseling in zijn werkomgeving overheid is een veelgehoorde wens’ hem aantrok. De oprichting van een pool van interim-managers, waar hij zijn brede ervaring in zou kunnen zetten, sprak hem daarom erg aan. Inmiddels heeft Weehuizen verschillende interimfuncties vervuld en hij ziet het programma groeien. ‘Samenwerking en gebruikmaken van de beschikbare deskundigheid binnen de overheid is een veelgehoorde wens, maar is vaak moeilijk te bereiken. ABD-Interim speelt goed in op deze vraag,’ vindt Weehuizen. In het tweejarig bestaan van ABD-Interim heeft hij een duidelijke professionalisering gezien in de werkwijze. Pennekamp bevestigt dat de procedure nu anders verloopt dan bij de eerste benoeming. ‘In het begin keken we nadrukkelijk blanco naar de opdracht voor we de koppeling met onze vooraf getoetste poolleden maakten. Nu werken we al in een veel eerder stadium met anonieme cv’s uit onze pool, waardoor we het voortraject aanzienlijk hebben verkort,’ aldus Pennekamp. Daarnaast is er een sterke begeleiding van de managers. ABDInterim beschikt inmiddels over een bestand met mensen van wie een grote groep al ervaring heeft met het werken als interim-manager. Opvallend genoeg ligt het percentage vrouwen (30 procent) in de ABDInterimpool al sinds de oprichting een paar procenten hoger dan het percentage in de rijksdienst op vergelijkbaar niveau. Een verklaring heeft Pennekamp daar niet voor, maar wel noemt hij de vrouwen op interimfuncties echte ‘exploratieve types’, die bereid zijn hun nek uit te steken en de juiste eigenschappen hebben voor een interim-manager, waarvan doortastendheid een van de belangrijkste is. ‘Je moet snel betrokken kunnen raken, maar tegelijk ook afstand kunnen houden,’ vindt Pennekamp. Dat de managers al vertrouwd zijn met de cultuur van werken bij de overheid noemt hij als een ander groot voordeel van de interimpool. Weehuizen vult aan dat een interim-manager ook snel moet kunnen herkennen of hij affiniteit heeft met het aangeboden werkterrein. De interim-managers uit de ABD-Interimpool hebben allen een terugkeergarantie bij de moederorganisatie, maar het merendeel kiest na afloop van zijn project voor een nieuwe interimfunctie. Weehuizen werkt nu nog op een interdepartementaal project, waar hij de afgelopen twee jaar met zijn team de samenwerking op het gebied van inkoop van ICT heeft aangejaagd. Zijn nieuwe interimjob op het ministerie van VenW is een reguliere functie binnen de bestaande beleidsorganisatie, een heel andere plek. ‘Beide hebben aantrekkelijke kanten en bieden tegelijkertijd flinke uitdagingen,’ vindt Weehuizen, ‘maar het kunnen combineren daarvan als interimmer is het allermooiste.’< [Sandra Verdel]

32

PM 1 / 3

WIE ZIT WAAR? Angelique Berg gaat op 1 juni aan de slag bij het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer als directeur Lokale Milieukwaliteit en Verkeer. Tot die tijd is ze nog werkzaam in haar huidige functie als raadsadviseur Economische Zaken bij het ministerie van Algemene Zaken. Voormalig PvdA-wethouder Ruimtelijke Ordening en Wonen Marie-Louise van Kleef verruilt de gemeente Utrecht voor het ministerie van Justitie. Vanaf 1 mei is ze algemeen directeur van de Raad voor de Kinderbescherming, een organisatie die onder de verantwoordelijkheid van het departement valt. Peter Mulder is benoemd tot directeur Gemeenschappelijke Organisatiebedrijfsvoering van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Op 15 maart gaat hij daar van start en verlaat hij het ministerie van Justitie, waar hij nu nog directeur Gemeenschappelijke Beheerorganisatie is. Voormalig staatssecretaris Clémence Rossvan Dorp (49) van VWS heeft een nieuwe baan. Op 1 april gaat zij aan de slag als directeur van het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen. Zij volgt André van Schaveren op die met de vut gaat. Na 8,5 jaar in de politiek, waarvan ruim 4 jaar als staatssecretaris, vond CDA’er Ross het tijd om ‘weer terug te keren naar de werkvloer’. Ook oud-staatssecretaris Melanie Schultz van Haegen (36) vond, voordat zij bewindsvrouwe-af was, een nieuwe job. Vanaf april is ze de nieuwe directeur Zorginkoop bij Achmea. Sinds juli 2002 was Schultz staatssecretaris van Verkeer en Waterstaat, met een korte onderbreking in 2003 toen ze even in de Kamer zat voor de VVD.

spelers >

‘Ik wil de samenhang tussen ict-programma’s vergroten’ BZK • Elly Bogerman (52) is benoemd tot Kenniscentrum, EGEM en eFormulieren vordirecteur van de stichting ICT-Uitvoeringsor- men slechts een greep uit de projecten waar ganisatie (ICTU). Op 2 april neemt zij de plaats Bogerman zich over zal gaan ontfermen.‘Er zijn in van interim-directeur Cor van Tilborg. Het nu zo’n dertig programma’s in uitvoering. Ik werkveld van deze stichting, de elektronische wil graag waar mogelijk de samenhang tussen overheid, is voor Bogerman geen onbekend deze programma’s vergroten.’ De samenwerterrein: in de afgelopen acht jaar heeft zij op king tussen overheden is hierbij volgens het ministerie van Justitie de directie Informa- Bogerman essentieel. tisering opgezet. Ook De stichting ICTU is ze bestuurslid van werd in april 2001 op‘Door ICT op de goede Rijksweb en de Haagse gericht door het mimanier in te zetten, kan de Ring, beide programnisterie van BZK en de overheid beter presteren’ ma’s van ICTU. VNG. Inmiddels is de ‘Ik ken ICTU vanuit instelling uitgegroeid de rijksoverheid. Het tot een organisatie lijkt me erg interessant om mij nu overheids- met zo’n 500 medewerkers. De komende jaren breed met de elektronische overheid te gaan zal Bogerman zich bezighouden met de verbezighouden,’ verklaart Bogerman haar over- dere professionalisering van deze organisatie. stap. Ze benadrukt dat ict geen doel op zichzelf ‘Mijn wens is dat iedereen weet dat je voor is, maar een middel. ‘Door ict op de goede uitvoering van de programma’s voor de ­manier in te zetten, kan de overheid beter pres- elektronische overheid bij ICTU moet zijn.’ < teren.’ [Rianne Waterval]

MENSEN IN BEWEGING

advertentie

dé mobiliteitspartner binnen de overheid! Op het gebied van in-, door- en uitstroom zijn wij de adviseurs van het eerste uur. Wij zetten oplossingen in die leiden tot ‘van werk naar werk’ en competentieontwikkeling. Vele werkgevers, werknemers en bestuurders hebben ons de afgelopen jaren met succes weten te bereiken. Ons uitgangspunt is het creëren van maatwerk mobiliteitsoplossingen voor werknemers en bestuurders met behoud van ambtelijke zekerheden en een ABP- danwel APPA-pensioen. Wij streven in alle gevallen naar een win-win situatie, zowel voor werkgevers als voor werknemers en bestuurders. Een van de uitgangspunten van het nieuwe kabinet is het bevorderen van mobiliteit binnen de overheid. Wij wensen het kabinet veel succes de komende periode!

www.poser.nl Voor informatie: Neem gerust kontakt met ons op via ons algemene nummer:

073-5039320

spelers >

‘Je leert niet als je geen frictie tegenkomt’

‘Als de organisatie niet zelf in deze verandering stapt, wordt het ons door anderen opgelegd’

JUSTITIE • Shanta Neering (53) begint op 1 mei als directeur Concernstaf Bedrijfsvoering bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI). Op dit moment vervult Neering een soortgelijke functie bij de projectorganisatie HSL-Zuid. Volgens haar is de overstap naar het ministerie van Justitie dan ook niet opmerkelijk te noemen: ‘Het onderwerp is anders, maar de breedte van het vakgebied is hetzelfde. Goede procedures en afspraken zijn ook hier van belang.’ Na vier jaar bij de HSL-Zuid ziet Neering ernaar uit om de focus van haar werkzaamheden te verschuiven ‘van techniek naar de mens’. ‘Het is een heel mooie functie die ik met plezier heb vervuld. Ook al wordt er in de krant negatief over bericht, het grote werk is nu wel achter de rug. De infrastructuur is gebouwd en het is nu tijd voor een nieuwe uitdaging.’ Neering kan bij de DJI meteen hard aan de slag. Het agentschap van het ministerie van Justitie staat aan de vooravond van een grote

reorganisatie waarbij de structuur ingrijpend zal worden gewijzigd. ‘De organisatie staat onder druk en er moet het nodige veranderd worden. Als de organisatie niet zelf in deze verandering stapt, wordt het ons door anderen opgelegd,’ aldus Neering. Het transparanter maken en het beter op elkaar afstemmen van werkprocessen is hierbij volgens haar noodzakelijk. ‘Het gaat erom deze veranderingen door te voeren op een manier die recht doet aan de inzet van de medewerkers, maar ook aan de vraag die aan je gesteld is,’ legt Neering uit. ‘Respect voor de medewerkers is essentieel. Het is een grote organisatie en daarin moet je verbindingen leggen.’ Ze benadrukt dat hierbij niet alles bij voorbaat in de hand kan worden gehouden. ‘Je leert niet als je geen frictie tegenkomt. Als er nooit wat misgaat, zou je alle managementlagen er wel meteen uit kunnen halen.’ < [Rianne Waterval]

MENSEN IN BEWEGING

advertentie

In samenwerking met het bureau NGXchange zoeken wij een

Hoofd Afdeling Belastingen Standplaats Gemeente Bloemendaal

w w w. p o s e r. n l

Organisatie De organisatieonderdelen Belastingen van de gemeenten Heemstede, Zandvoort, Bennebroek, Bloemendaal en Haarlemmerliede. De afdeling belastingen verricht de belastingtaken voor de in de Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking Belastingen 5 participerende gemeenten. Daarnaast adviseert de afdeling belastingen aan de participerende gemeenten over de ontwikkeling, de uitvoering en de handhaving van het lokale belastingbeleid. De afdeling belastingen is een zelfstandige afdeling binnen de gemeente Bloemendaal. Het afdelingshoofd is lid van het MO en valt direct onder de directeur/gemeentesecretaris van de gemeente Bloemendaal. Functie-eisen • HBO+ werk- en denkniveau; • Kennis van en ervaring met gemeentelijke belastingen; • Ruime leidinggevende ervaring in een dienstverlenende organisatie; • Een charismatische, mensgerichte en stimulerende stijl van leidinggeven; • Ervaring met veranderingsprocessen en met het herinrichten van werkprocessen; • Ervaring in het sluiten van contracten met marktpartijen als taxatiebureaus en softwareleveranciers; • In staat om breed en relevant bestuurlijk, ambtelijk en vakinhoudelijk netwerk op te bouwen; • In staat om met informatiesystemen nieuwe toepassingen in de dienstverlening te ontwikkelen. Aangeboden Afhankelijk van opleiding en ervaring zal aanstelling plaatsvinden in functieschaal 12 (maximaal bruto € 4.730,-- bij een 36-urige werkweek). Solliciteren Nadere informatie over de functie kan worden ingewonnen bij Ad Anthonissen, directeur De Selectiespecialist, onderdeel van de P&O Services Groep (06-51073692). Belangstellenden worden uitgenodigd tot uiterlijk 9 maart 2007 een schriftelijke reactie - via e-mail - in te dienen bij [email protected]

spelers < Politiek assistenten nemen afscheid

‘Een PA is vrijer in zijn contacten met de politiek dan andere ambtenaren’

het opzetten van een franchiseconcept voor agritoerisme. Anders dan PA Jack de Vries, die altijd en overal in de schaduw van Jan Peter Balkenende te vinden was, is Marjolein Voslamber de stille kracht achter de premier. Ze was eerst politiek assistent van justitieminister Piet Hein ASSISTENT • Als VVD’er was Thomas Berg- Donner. Toen De Vries campagneleider van het huijs op zijn hoede toen hij politiek assistent CDA werd, kwam de PA-post van Balkenende (PA) werd van minister Dekker (VVD) op het vrij. ‘Omdat ik al vaak voor Jack de Vries was ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ingevallen, was het niet meer dan logisch dat Ordening en Milieubeheer. ‘Ik was gewaar- ik zijn plek als PA zou invullen,’ zegt Voslamschuwd dat Vrom nogal “rood” zou zijn,’ zegt ber, die haar baan ‘zeer bijzonder’ vindt. ‘Je Berghuijs. ‘Maar daar heb ik niet zo veel van maakt onzettend veel mee en het is erg leuk gemerkt.’ Nu de VVD niet meer regeert, is Berg- werk, ondanks dat het geen negen-tot-vijfhuijs op zoek naar een nieuwe baan. Hij had baan is.’ Het is dus niet zo gek dat Voslamber een andere functie op het departement kunnen heeft besloten nog een tijdje de PA van de krijgen, maar daarvoor heeft de VVD’er be- minister-president te blijven. Als PA heb je, dankt. Zijn nieuwe job wordt ‘iets in de con- zegt Voslamber, een speciale positie op het sultancy’, maar wat precies dat weet hij nog departement ten opzichte van andere ambteniet. In totaal is hij anderhalf jaar PA geweest naren. ‘Als PA ben je vrijer in de contacten met van minister Dekker, en toen zij moest aftreden de politiek. Onderdeel van je werk is het onwegens de Schipholderhouden van partijbrand, van haar opvolpolitieke contacten, ‘als pa heb je een speciale ger Winsemius. ‘Ik heb andere ambtenaren positie op het departement’ veel geleerd,’ vertelt mogen zich daar niet Berghuijs. ‘Het is erg leuk om een goede band mee bezighouden. Zij behoren neutraal te met een bewindspersoon op te bouwen.’ Hij zijn.’ vond het vooral interessant om van dichtbij te Ook Hugo de Jonge heeft besloten op ‘zijn’ zien hoe het land bestuurd wordt. departement te blijven werken. Hij is de laatDennis Hurkmans, ook lid van de VVD, is ste maanden PA van Maria van der Hoeven politiek assistent geweest van CDA’er Cees (OCW) geweest. ‘Ik heb een voorliefde voor Veerman (LNV). ‘Ik kende hem al uit mijn stu- het onderwijs, ben leraar geweest en adjunctdententijd toen hij hoogleraar agribusiness directeur op een basisschool,’ verklaart De was aan de Universiteit van Tilburg,’ vertelt Jonge zijn interesse. Hij wordt de PA van ­Marja Hurkmans. ‘Toen ik hem later nog eens tegen- van Bijsterveldt, die als staatssecretaris het kwam, vertelde hij dat hij nog op zoek was voorgezet en beroepsonderwijs in portefeuilnaar een assistent en dat leek me wel wat.’ le krijgt. De Jonge is van mening dat de PA Dat Hurkmans een andere politieke kleur had, heel belangrijk is voor het contact tussen vond de minister geen probleem. Nu Veerman ­bewindslieden. ‘De communicatie verloopt is vertrokken, vindt ook Hurkmans het wel- vaak via de politiek assistent.’ Ook onderhoudt letjes geweest bij de overheid. Hij heeft een de PA het contact met de partij en de Tweede nieuwe baan gevonden als directeur van een Kamerfractie. ‘En ik adviseer de minister naconferentiecentrum. Daarnaast is hij bezig met tuurlijk op politiek gebied.’ < [Josien Hillen] Met het vertrek van een groot aantal ­bewindslieden zitten ook hun politiek ­assistenten zonder baan. Wat gaan zij doen? De een stapt moeiteloos over naar de ­volgende minister, de ander zoekt zijn heil in het bedrijfsleven.

Wat gaan de andere PA’s doen? Marlijn Winkelman, PA van minister Bot van Buitenlandse Zaken, gaat aan de slag op de afdeling public affairs van KLM. Ciel Stevens, PA van minister Wijn van Economische Zaken, vertrekt uit de publieke sector. ‘Het is veeleisend werk en de leercurve is er wel uit,’ aldus Stevens, die nog niet weet wat ze gaat doen. Jeroen de Graaf, PA van minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, gaat iets heel anders doen: hij wordt lobbyist bij het Verbond van Verzekeraars. Marja van Kwast van Duursen, PA van minister Van Ardenne voor Ontwikkelingssamenwerking, heeft inmiddels een andere baan gevonden op het ­ministerie van Defensie. Lucille Barbosa, PA van minister Peijs van Verkeer en Waterstaat, blijft werkzaam op het departement. Géran Kaai, PA van oud-minister ­Donner van Justitie, zit nog steeds op Justitie. Na het vertrek van Donner is hij PA van minister Hirsch Ballin ­geworden en dat is hij nu nog steeds.

35 35

PMPM 1 /13/ 3

advertentie

et cetera

Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar 2007 van start V

oor de tiende keer is de zoektocht naar

de Overheidsmanager van het Jaar gestart. De jury, onder leiding van oud-vice-premier Hans Dijkstal, roept een ieder op kandidaten voor de

Provinciale Staten Vooruitlopend op de Provinciale Statenverkiezingen debatteren op maandag 5 maart de hoogstgeplaatste Haagse kandidaten met elkaar. Deelnemers aan het Politiek Café zijn Etienne van Nassau (CDA), Musetta Blauw (PvdA), Tiemen Brill (VVD), Marco Brandt (D66) en Chris Schaapman (ChristenUnie). De discussie wordt niet beperkt tot de kandidaten voor de provincie Zuid-Holland: ook de zwevende kiezer krijgt alle gelegenheid om vragen te stellen. Wat Politiek Café Haagse kandidaten Provinciale Statenverkiezingen Wanneer Maandag 5 maart 2007, 20.15 uur Waar Haagsche Kluis, Plein 20, Den Haag Informatie www.politiekcafe.com Toegang Gratis

Overheidsmanager van het Jaar 2007 aan te melden. Met deze prestigieuze prijs worden de kwaliteiten

Moet Europa Nederland emanciperen?

van de manager bij de overheid zichtbaar gemaakt en wordt het imago van de overheidsmanager versterkt.

Kandidaten kunnen tot 1 juni 2007 worden aangemeld via www.overheidsmanager.nl

Martin van Rijn, Directeur-Generaal Gezondheidszorg, Overheidsmanager van het Jaar 2006

In opdracht van het Bureau Europees ­Parlement organiseert het Nederlands Debat Instituut op 8 maart, internationale vrouwendag, een publieksdebat. Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat ­Nederland in Europa zijn voortrekkersrol op het terrein van emancipatie is kwijtgeraakt. ­Onderwerpen als het glazen plafond, arbeidsmarktparticipatie, deeltijdwerk en de rol van de EU bij de emancipatie van de vrouw komen ter tafel. Sprekers zijn onder meer SER-voorzitter Alexander Rinnooy Kan en Europarlementariërs Kathalijne Buitenweg (GroenLinks) en Emine Bozkurt (PvdA). De aanbevelingen die uit het debat volgen, zullen worden aangeboden aan het kabinet. Wat Debat over emancipatie in nationaal en Europees perspectief Wanneer Donderdag 8 maart 2007, 19.30 uur Waar Rode Hoed, Keizersgracht 102, Amsterdam Informatie en reserveren www.rodehoed.nl Toegang Gratis, wel reserveren

Klimaatverandering

DE VERKIEZING OVERHEIDSMANAGER VAN HET JAAR WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR: MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES BESTUUR & MANAGEMENT CONSULTANTS (BMC) GRAND HOTEL HUIS TER DUIN HET EXPERTISE CENTRUM PRICEWATERHOUSECOOPERS (PWC) HANDVESTGROEP PUBLIEK VERANTWOORDEN KRING VAN PROVINCIESECRETARISSEN VERENIGING VAN GEMEENTESECRETARISSEN (VGS) BINNENLANDS BESTUUR PM, HÉT MAGAZINE VOOR DE OVERHEID

36

Wat moet er worden gedaan ter bescherming van de polen? Aan de start van het International Polar Year 2007-2008 organiseert De Balie met de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) op 10 maart een avond over de gevolgen van klimaatverandering. De ­polen staan onder druk, maar er bestaat nog veel onduidelijkheid over de mate en snelheid van de veranderingen. Wetenschappers vertellen over hun onderzoek en een panel van beleidsmakers en vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven reageert op de academische bevindingen. Wat Avond over klimaatverandering Wanneer Zaterdag 10 maart 2007, 20.30 uur Waar De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, Amsterdam Informatie en reserveren www.debalie.nl / 020-5535100 Toegang 6 euro, 4 euro met korting

PM 1 / 3

Adv_OMvhJ_06_PM kopie.indd 1

25-01-2007 12:17:32

advertorial REURING! Café

Een slimme overheid. Met ict? é f a C ! REURING! G N I R U RE Café

Tekst rianne waterval foto’s wiebe kiestra

Het wil niet vlotten met overheid en ict Ict is niet meer weg te denken uit de politiek en de ambtenarij. Maar hoe gaan ambtenaren met de elektronische overheid om? Maken zij wel op de juiste manier gebruik van de nieuwste technologische ontwikkelingen? Deze vragen staan centraal tijdens het tiende Reuring!Café op 21 februari.

‘Bereiken we met ict wel slimmere resultaten en doen we het met elkaar wel slim?’ vraagt presentator Mark Frequin zich af. Volgens gastheer Leon van Halder, voorzitter van de ICT-Uitvoeringsorganisatie (ICTU), laat de overheid kansen liggen bij het gebruik van technologie. ‘We zijn binnen het rijk niet echt in staat door te pakken als het gaat om slimme toepassing van ict.’ Hij benadrukt dat ICTU openstaat voor concrete oplossingen. ‘Het is belangrijk dat we niet in algemeenheden blijven hangen.’ De vier gasten op de bank zijn het erover eens dat de overheid de ­mogelijkheden van ict nog niet optimaal benut. Oud-minister van SZW en voormalig staatssecretaris van Financiën Willem Vermeend pleit voor een centrale regisseur. Hij vindt in Arthur Docters van Leeuwen een medestander. ‘We coördineren ons te pletter,’ verzucht de baas van de Autoriteit Financiële Markten. Volgens het voormalig hoofd van de BVD mag er best wat meer gejat worden. ‘In het bedrijfsleven jat iedereen ict van elkaar. Kennelijk concurreren we bij overheden niet.’ Het lijkt hem geen slecht idee om eens een kijkje te nemen bij de collega’s in België en Denemarken. Tom Rodrigues, bestuurslid van Ordina en adviseur in de publieke sector: ‘Overheid en bedrijfsleven moeten meer van elkaar leren en profiteren.’ Hackers en gamers Mariëtte van Wieringen, griffier van de provincie Zuid-Holland en ICTUbestuurslid, geeft toe dat het onderwerp bij de komende Statenverkiezingen niet hoog op de prioriteitenlijst staat. ‘Maar de afgelopen periode was de agenda zwaar geaccentueerd door ict. We hebben veel voor elkaar gekregen.’ Ze vertelt trots dat de provincie met ‘de megaoperatie’ Digitale Route nog steeds op schema ligt en dat het budget niet overschreden

wordt. Toch valt er ook volgens Van Wieringen nog veel te verbeteren. ‘Degene die ging bepalen, moest ook betalen,’ omschrijft ze een belangrijk knelpunt. Dan is het tijd voor een muzikaal intermezzo. Siep Eilander, voormalig ICTU-directeur en tegenwoordig chief procurement officer op het ministerie van EZ, treedt ditmaal op als gastmuzikant. Samen met de Wizards of AZ krijgt hij de zaal aan het swingen met zijn vertolking van Elvis Presleys hit Blue Suede Shoes. Het publiek neemt actief deel aan het debat. Via stemkastjes leveren zij voer voor de discussie. Zo’n 13 procent van de aanwezigen is bang dat ict de burgers vervreemdt van de overheid. Bijna de helft van de zaal vindt dat het eindeloos duurt voordat ict goede oplossingen biedt. Docters van Leeuwen vraagt om meer interactie tussen de burger en de overheid. ‘De overheid vertrouwt de burger niet.’ Hij merkt op dat de basics die hierin verandering kunnen brengen nog niet aanwezig zijn. ‘Er bestaan niet veel systemen die erop gericht zijn om de burger inzicht te bieden in wat de overheid over hem weet.’

Volgens Vermeend wordt er vaak verkeerd geredeneerd vanuit de overheid. Het verlenen van service zou het uitgangspunt moeten worden. Ook vraagt het oud-Kamerlid zich af waarom er geen gebruik wordt gemaakt van de aanwezige kennis. ‘Nederland beschikt over de beste hackers en gamers en we zijn nummer een in Second Life. We moeten de verkokering voorbij en deze bevlogen mensen juist inzetten.’ Het volgende Reuring!Café – De overheid door de bril van bedrijven; het moet beter! – vindt plaats op 14 maart in het Nutshuis, Riviervismarkt 5, Den Haag. Host is het ministerie van Economische Zaken. M.m.v. Bernard Wientjes, Pieter Kalbfleisch, Rein Willems en Roel Pieper. Zaal open: 16.30 uur, aanvang 17.00 uur. Informatie en aanmelden : www.vom-online.nl

PM 1 / 3

37

8 mei Platformconferentie De Fabrique Utrecht

‘Publieke Veiligheid: een zaak van ons allemaal!’

Een selectie uit uw debaters en sprekers:

Organisatie:

Don Berghuijs directeur Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond en voorzitter NVBR Dick Berlijn generaal en commandant der Nederlandse Strijdkrachten

Executive Partners:

Ben Ale hoogleraar Rampenbestrijding TU Delft Ruud Oord programmamanager Schiphol Group Henk Scholten hoogleraar Ruimtelijke Informatica VU Amsterdam en directeur Geodan Kees van der Waaij directievoorzitter Unilever Nederland Holding NV Rob van de Velde directeur Geonovum i.o.

‘Ding met uw project mee

naar de Publieke Veiligheid Award 2007!’

Data conferentiereeks

Bestuurlijke Veiligheidsdialogen

Platformconferentie

21 maart en 11 april 2007

8 mei 2007

(besloten) Met integrale informatievoorziening naar een betere crisisbeheersing!

‘Integrale Publieke Veiligheid’ ‘van multidisciplinaire naar integrale samenwerking’

Dick Schoof directeur-generaal Openbare Orde en Veiligheid ministerie BZK Ger Wagemans directeur Chemelot/DSM Co Hoogendoorn algemeen directeur Vts Politie Nederland en lid Raad van Hoofdcommissarissen

Het Heerenhuys, Rotterdam

De Fabrique, Utrecht

www.publiekeveiligheid.nl

service Kameragenda

1 t/m 15 maart

Plenaire vergaderingen

Commissievergaderingen

14 maart

Donderdag 1 maart vindt in de Tweede Kamer het debat over de regeringsverklaring plaats. De week erna staan de Binnenvaartwet, de wijziging van de Wet geluidhinder, de Wet beëdigde tolken en vertalers en de Verlenging van de totale duur voorwaardelijke beëindiging verpleging van overheidswege op de agenda. In week 11 buigt de Kamer zich over de Wet bestuurlijke maatregelen nationale veiligheid en de wijziging van de voorschriften inzake niet voor menselijke consumptie bestemde dierlijke bijproducten.

6 maart



16.00 – 18.00 BZ, EU, Algemeen Overleg

10.00- 12.00 SZW, Algemeen Overleg

10.00- 12.00 Vrom, Algemeen Overleg

Europa Overleg: Europese Raad



Handhaving

10.00- 13.00 Defensie, Algemeen Overleg

8 maart 10.00- 12.00 Financiën, EZ, VenW, Algemeen Overleg Aandeel Staat in TNT nv, jaarverslag beheer staatsdeelnemingen en kabinetsreactie op het NMArapport benzinemarkt 10.30 – 12.30 Justitie, Algemeen Overleg Verklaring omtrent het gedrag (VOG) voor zedendelinquenten 13.00- 16.00 SZW, Algemeen Overleg Arbeidsongeschiktheid



15.30- 17.30 BZ, EU, Algmeen Overleg Europa Overleg: informele vergadering voor ministers van Ontwikkelingssamenwerking 15.30 – 17.30 Vrom, EZ, Algemeen Overleg Toewijzingsplan broeikasgasemissierechten

evenementen

Zwerfafval

Materieel 11.30- 13.30 VenW, BZK, Justitie, SZW, Algemeen Overleg Sociale veiligheid 14.00- 16.00 SZW, Algemeen Overleg Groenboek Arbeidsrecht 14.30- 16.30 LNV, EU, Algemeen Overleg Landbouw- en Visserijraad 16.00- 18.00 Justitie, BZ, BZK, Algemeen Overleg Terrorismebestrijding

15 maart 10.00- 12.00 Defensie, BZ, Algemeen Overleg Maritieme bijdrage Unifil Libanon

13.30- 15.30 Justitie, Algemeen Overleg Besluit nevenvestigings- en nevenzittingsplaatsen 14.00- 15.00 VenW, Algemeen Overleg Transportraad 15.00- 16.30 VenW, Algemeen Overleg Verzamel Algemeen Overleg 16.00- 18.00 Justitie, Algemeen Overleg Drugssmokkel Schiphol

1 maart

8 maart

14 maart

14 en 15 maart

Jonge Ambtenarendag 2007 Piazza Diverse locaties, Den Haag www.jongeambtenarendag.nl

Conferentie Bereikbaarheid Zuidvleugel Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Hilton, Rotterdam www.sbo.nl/bereikbaarheidzuidvleugel.htm

Congres Werken in de Toekomst RPMS Pakhuis de Zwijger, Amsterdam www.rpms.nl

Congres HRM nieuwe stijl Euroforum Figi, Zeist www.euroforum.nl/hrmnieuwestijl.htm

13 en 14 maart

14 en 15 maart

2-daagse cursus Financieel Management voor niet-financiële ambtenaren Congres- en Studiecentrum VNG Theater De Mythe, Goes www.cs-vng.nl

2-daagse praktijkcursus Werken met het nieuwe besluit bodemkwaliteit Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Hilton, Rotterdam www.sbo.nl/bouwstoffenbesluit.htm

13 en 14 maart

21 maart

2-daagse cursus Wegwijs in de gemeente Congres- en Studiecentrum VNG Hotel De Ville, Groningen www.cs-vng.nl

Studiedag Nieuwe Waterwet Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Congrescentrum Orpheus, Apeldoorn www.sbo.nl/waterwet.htm

6 maart 2-daagse cursus Geneesmiddelen en de Farmakolom Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Regardz Meeting Center, AmsterdamZuid www.sbo.nl/geneesmiddelen.htm

7 maart Nationale Debatcyclus Sociale Zekerheid Blomberg Instituut WTC, Rotterdam www.debatcyclus.nl/socialezekerheid

8, 15, 28 maart en 10 april 4-daagse leergang Leiderschap voor vrouwen in het onderwijs Studiecentrum voor Bedrijf en Overheid Hotel Lapershoek, Hilversum www.sbo.nl/leiderschap.htm

9 maart Schriftelijke leergang Medewerker P&O Euroforum www.euroforum-uitgeverij.nl/ medewerkerP&O

PM 1 / 3

39

1 maart 2007

De zoektocht naar

De genomineerden van 2006: (v.l.n.r.) Saskia Borgers, de zoon van Chris Fictoor die zijn afwezige vader verving en Martin van Rijn

De zoektocht naar de overheidsmanager van het jaar 2007 is gestart. Dit najaar zal deze prijs voor de tiende maal worden uitgereikt. Hier gaat een grondige en zorgvuldige procedure aan vooraf. De kandidaten worden uitvoerig onder de loep genomen. PM gaat op onderzoek uit. Hoe word je overheidsmanager van het jaar?

opheffen.’ Roelof Kruize, algemeen directeur Waternet bij de gemeente Amsterdam, was bang dat zijn kansen waren verkeken toen in de aanloop naar de verkiezing de dijk in Wilnis het begaf. ‘Nu kan ik die titel wel op mijn buik schrijven, dacht ik. Maar blijkbaar zijn we hier goed mee omgegaan en hebben we toch op de juiste manier gereageerd,’ aldus de winnaar van 2003.

In 1998 is deze verkiezing voor de eerste keer gehouden. Winnares Herma Rappa was blij verrast met haar uitverkiezing. ‘Op dat moment was het een Puzzelen heel nieuw fenomeen. Ik heb vaak moeten uitleggen wat het precies inhield, ‘Ik vind het fantastisch dat er een delegatie naar jou toe komt. Dat is toch maar dat is nu niet meer nodig,’ vertelt het directielid van de IB-Groep. ‘Ik een blijk van erkenning,’ vertelt Saskia Borgers, genomineerd in 2006. De vond het wel spannend, maar vooral ook erg goed om de discussie te gemeentesecretaris van Purmerend werd door jurylid Wim Kuijken, SG op starten over het werk van de overheidsmanager.’ het ministerie van Algemene Zaken, een ‘trendsetter’ genoemd. ‘De prikKandidaten uit alle overheidslagen kelende vragen, bijvoorbeeld over de ‘Nu kan ik die titel wel op mijn kunnen worden aangemeld voor deze ideologie in je werk, hebben mij ook buik schrijven, dacht ik’ verkiezing. Na de eerste selectie gaat uitgedaagd en aan het denken gezet de jury op pad. Niet alleen de kandidaover mijn functioneren.’ Volgens Borgers vraagt het imago van de overheidsmanager om een ten worden geïnterviewd, ook collega’s, leidinggevenden en leden van de ondernemingsraad komen aan het woord. Nadat een delegatie van de jury cultuurdoorbraak: ‘Daar zijn we nu mee bezig, maar we mogen best nog de IB-Groep had bezocht, ging Rappa ‘op audiëntie’ bij de voltallige jury wat meer pit en drive uit het bedrijfsleven overnemen. Zo’n verkiezing is onder voorzitterschap van oud-minister Zalm. ook een uiting van het trots zijn op je resultaten en ontwikkeling.’ Ze vond dit erg nuttig: ‘Je kunt uitleggen waarom zaken zijn zoals ze zijn, Ook Peter van Zunderd, korpschef van het Korps landelijke politiedienvoor anderen is dit namelijk niet altijd logisch. De gesprekken maken je sten en winnaar in 2000, hoopt op meer erkenning. ‘Er wordt in het beook bewust van waar je mee bezig bent in je dagelijkse werk.’ De ambte- drijfsleven vaak met veel dédain over de overheid gesproken. Maar daar lijke organisatie moet volgens Rappa kritisch blijven op de eigen toege- gaat het vaak om eendimensionale vraagstukken, terwijl een overheidsvoegde waarde. ‘Als je niks toevoegt aan de bv Nederland kun je jezelf wel manager te maken heeft met veel complexere kwesties.’ Een voorliefde

40

PM 1 / 3

nr

14

derde jaargang

special

managementtalent 2005 voor puzzelen is volgens Van Zunderd, inmiddels jurylid, echter niet ­voldoende. ‘De overheidsmanager van het jaar moet kunnen verbinden, samenwerken en is helder in zijn taakstelling. Maar hij of zij moet ook kunnen inspireren en iemand kippenvel kunnen bezorgen, in de goede zin van het woord.’ Verkiezingsavond De jury kiest uiteindelijk uit alle aanmeldingen drie genomineerden voor de eindronde. De juryleden gaan op zoek naar degenen die het lef hebben om de kop boven het maaiveld uit te steken. Na een intensief slotinterview worden de deelnemers tot de verkiezingsavond in spanning gehouden. In een video-opname krijgen ze de kans zich te presenteren aan het grote publiek. Voor de in 2006 genomineerde Chris Fictoor, dean op de School of Performing Arts van de Hanzehogeschool Groningen, was dit niet onbekend: ‘Ik word voortdurend gefilmd en geïnterviewd. Maar ik vind het goed dat de jury ons in de natuurlijke werkomgeving opzoekt. Zo kunnen zij ook zien hoe mensen op mij reageren.’ Fictoor kon zelf niet op de verkiezingsavond aanwezig zijn en stuurde zijn zoon als afgevaardigde. Hij had hiervoor ‘het enig geldende excuus’: Fictoor was gastheer bij een bezoek van de Koningin. ‘Het pleit voor de inhoudelijkheid van de procedure dat mijn nominatie ondanks mijn afwezigheid toch door kon gaan. Ik zie de verkiezing dan ook meer symbolisch dan persoonlijk. Het gaat uiteindelijk om de zaak.’ Fictoor is blij dat er niet alleen gekeken wordt naar de rijksoverheid, maar dat ook andere ­sectoren zoals kunst en cultuur worden uitgelicht in deze verkiezing. De jury voor de verkiezing van 2007 bestaat uit: Hans Dijkstal (voorzitter), SG Wim Kuijken (vicevoorzitter), Pauline Krikke, burgemeester gemeente Arnhem, Jacqueline Rijsdijk, divisiedirecteur De Nederlandsche Bank, Paul Rosenmöller, oud-politicus en programmamaker, Margo Vliegenthart, voorzitter van de MBORaad, Bernard Wientjes, voorzitter van VNO-NCW en Peter van Zunderd, korpschef Korps landelijke politiediensten.

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

Kandidaten voor de verkiezing van de overheidsmanager van het jaar 2007 kunnen tot 1 juni worden aangemeld via www.overheidsmanager.nl

Kring van Provinciesecretarissen PM 1 / 3

41

X bZadY^Zh DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD

X bZadY^Zh DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD

CENTRIC MELODIES HET NIEUWE GELUID VAN CENTRIC Tegelijk met de nieuwe Centric Melodies architectuur en de roadmap is een innovatief onderhoudsmodel geïntroduceerd, dat inspeelt op uw budgetproblematiek: Melodies Software Assurance. Dit zonder concessies te doen aan de door u gewenste en noodzakelijke functionaliteit. De basis is de onderhoudsvorm Melodies Classic Assurance. Deze kan uitgebreid worden met de Melodies Upgrade Protection en die vervolgens met de Melodies Suite Assurance. Centric Melodies is een innovatieve overheidsMet dit onderhoudsmodel kunt u zich verzekearchitectuur, waarmee gemeenten de komende ren tegen aanvullende investeringen in bijvoorjaren invulling kunnen geven aan hun beleid. beeld nieuwe versies, additionele functionaliteit De architectuur kent drie lagen, passend binnen XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZad XZcig^X bZad het referentiemodel van binnen deY^Zhen nieuwe services. Y^ZhEGEM en OUSJD DPNQPTFE
CZ
DFNORA (Nederlandse Overheid Referentie Architectuur): frontoffice, en bZad back- ^ZhMet Centric Melodies dirigeert u uw organisatie XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh midoffice XZcig^X Y en ICT in het door u gewenste tempo de office. Door bestaande producten van OUSJD Z
DF E
C DPNQPTF toekomst in. gestandaardiseerde koppelvlakken te voorzien, XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZad ^Zh XZcig^X bZad ^Zh Y de drie lagen en metY kunnen gegevens tussen OUSJD DPNQPTFE
CZ
DFketenpartners worden Binnen deY^ZhCentric Melodies XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadYuitgewisseld. ^Zh XZcig^X bZad OUSJD een architectuur Z
DF E
C midoffice zal de Centric conductor gaan zorgen QPTF DPN Als overheidsorganisatie heeft u voor uw ICT een harmonieuze samenklank nodig. De juiste ICT-instrumenten, die samenwerken in het tempo en op die manier die u op dat moment wenst. Centric Melodies is hiervoor dé oplossing. Centric Melodies staat voor een toekomstgerichte en open architectuur, de bijbehorende roadmap en een flexibel budgetteringsmodel.

DPNQPTFE
C DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD FOUSJD
D CZ E
TF QP N DP XZcig^X bZadY^Zh DPNQPTFE
C DPNQPTFDPE
NCZQP
DTFFOE
USCZJD
DFOUSJD DPNQPTFE
C DPNQPQPTFTFE
E
CC DPNQPQPTFTFE
E
CZCZ
D
DFOFOUSUSJDJD XZcig^X bZadY^Zh N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh JD ^Zh DPNQPTFE
C TFE
CZ
DFOFOUSUSY DPNQPbZad XZcig^X XZcig^X bZadY^Zh QPTFE
C QPTFE
CZ
D JD N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh DPNQPTFTFDPE
NCZCZQP
D
DTFFOFOE
USUSCZJDJD
DFOUSJD DPNQPTFTFE
CC XZcig^X bZadY^Zh QP E
QP E
N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh TFE
C TFE
CZ
DFOUSUSJDJD QP QP N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh TFE
CZ
DFO ^Zh DPNQPTFE
C QP N DP XZcig^X bZad XZcig^X bZadY^Zh JD C CZ
DFOUSY E
E
TF TF QP QP N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh QPTFDPE
NCZQP
DTFFOE
USUSCZJDJD
DFOUSJD DPNQPTFE
C N DP XZcig^X bZadY^Zh TFE
C TFE
CZ
DFOUSJD QP QP N N DP DP XZcig^X bZadY^Zh DPNQPTFE
C DPNQPTFE
CZ
DFO XZcig^X bZadY^Zh

X bZadY^Zh DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD X bZadY^Zh OUSJD DPNQPTFE
CZ
DF^Zh X bZad XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh Y OUSJD een correcte doorverwijzing van berichten Z
DFOUSJD Z
DFvoor een roadmap E
C E
C QPTF QPTF DPN DPN X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh en continue, actuele statusinformatie. De uitOUSJD OUSJD E
CZ
DF^Zh een budgetteringsmodel DPNQPTFCentric DPNQPTFE
CZ
DF^Zh X bZad XZcig^X bZad XZcig^X bZadY^Zh Y Y gestippelde roadmap van Centric Melodies E
CZ
DFOUSJD DPNQPTFGentseweg DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD 5-11 Wilt u meer weten over Centric Melodies, kijk voorziet in een bZad geleidelijke groei naar een X bZad XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X Y^Zh Y^Zh Box OUSJD 35 OUSJD E
CZ
DF^Zh DPNQPTFP.O. DPNQPTFE
CZ
DF^Zh dan op www.centricmelodies.nl. service oriented architectuur. X bZad XZcig^X bZad XZcig^X bZad ^Zh Y AA Gouda Y Y 2800 DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD TheY^Zh NetherlandsXZcig^X bZadY^Zh X bZad XZcig^X bZadY^Zh Z
DFOUSJD+31 182 55 58 50 DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD E
C Phone QPTF DPN X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh Fax Z
DFOUSJD+31 182 55 57 09 DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD E
C QPTF DPN X bZad XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh Y^Zh [email protected] OUSJD OUSJD DPNQPTFE
CZ
DF^Zh DPNQPTFE
CZ
DF^Zh X bZad XZcig^X bZad XZcig^X bZadY^Zh www.centricmelodies.nl Y Y DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh Z
DFOUSJD Z
DFOUSJD E
C E
C QPTF QPTF DPN DPN X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh XZcig^X bZadY^Zh consultancy | it solutions | software engineering | e-business | systems integration | managed ict services | training DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD DPNQPTFE
CZ
DFOUSJD

beau monde

Politici uit Alphen aan den Rijn houden wel van een debatje en zijn bovendien rasoptimisten. Hoge verwachtingen waren er van een discussieavond met burgers over provinciale invloeden in het Alphense. Helaas, het werd een onderonsje van politici en partijleden. PM telde precies een ongebonden Alphenaar.

Politiek aan den Rijn Wat: Waar: Wanneer:

Debat voor verkiezingen Provinciale Staten Stadhuis, Alphen aan den Rijn Vrijdag 23 februari 2007, 19.00 – 21.30 uur

Oud-PvdA-senator Joop van den Berg blijkt een Alphenaar in hart en nieren. Hij is vanavond debatleider. Van den Berg gelooft niet dat het debat veel meer Alphenaren naar de stembus zal lokken. ‘Maar dat is geen reden om niks te doen.’

PvdA-lid Bas Geelen zegt ‘helemaal niets’ te verwachten van de avond. Toch hoopt hij op ‘informatie’.

Medeorganisator en VVD-lid Yorick Debeus (r.) verwelkomt nummer 27 op de lijst voor de VVD, Gerrit Willems. Optimist Debeus: ‘Honderd man opkomst moet haalbaar zijn.’

Chris Schaapman (l.), de nummer twee voor de ChristenUnie in Zuid-Holland, staat vlak voor het debat te praten met wethouder Klaas Tigelaar, ook van de CU. Schaapman heeft in ieder geval al een ijzersterke slogan: ‘Stem CHRIStenUnie.’

Burgemeester Nico Schoof verzorgt een korte inleiding, waarna het debat tussen de vijf vertegenwoordigers van de verschillende partijen losbarst.

De voorzitter van GroenLinks in Alphen, Lenneke Hoogerdijk, gaat al helemaal op in de verkiezingsstrijd.

De secretarissen van de PvdA, Peter de Jong (l.), en het CDA, Jan Kees Hoogendoorn, zijn medeorganisator van de avond. ’We hopen natuurlijk dat de vonken ervan af zullen vliegen.’

GroenLinks heeft meer aanhang in de zaal zitten. Aletta Rijnveld-van Straten (l.) en gemeenteraadslid Ella Noordhoek verwachten dat ’de messen een beetje geslepen worden vanavond’. Koos van Arkel, voorzitter van de CU in Alphen aan den Rijn, maakt zich geen zorgen over de komende verkiezingen. ‘Ik merk dat wij een behoorlijke aantrekkingskracht hebben.’

Al voor het debat blijken kandidaatleden José Chun van GroenLinks en Monique Romeijn van de PvdA het over veel dingen eens te zijn. ‘Wij kunnen wel zaken doen,’ is de conclusie van de dames.

De SP is niet aanwezig vanavond. Of toch? In een stil hoekje van de zaal zitten deze twee socialisten. ‘Onze Statenleden konden niet komen vanavond,’ melden ze. ‘Ze zijn overal gewild.’

Burgemeester Nico Schoof wijst de aanwezigen op het beeld van Daedalus, de vader van Icarus. Voor hem een voorbeeld van ‘durf, innovatie en initiatief’. Wat het vliegen betreft is hij druk aan het oefenen.

PM 1 / 3

43

Hoort u wel alles?

Met PM blijft u op de hoogte van alle actuele informatie over publieke zaken. PM weet exact wat er speelt in de publieke sector en houdt beleidsmakers, uitvoerders, politici, belangenbehartigers en adviseurs hiervan op de hoogte. PM biedt elke twee weken actuele informatie van hoog niveau over publieke zaken. Dit doen we door de lopende zaken bij de overheid, in de Haagse politiek én in Brussel te volgen. Door de schijnwerper te zetten op ambities en prestaties van de overheid en daarbij de belangrijke spelers te identificeren. En door ons altijd te focussen op de inhoud.

3 maanden gratis proefabonnement!

Antwoordcoupon

Ja,

Organisatie: Naam en voorletters: Functie:

Wilt u op de hoogte blijven van alle ontwikkelingen

Adres:

in de publieke sector? Maak dan nu kennis met PM,

Plaats:

hét magazine voor de overheid, en ontvang PM 3 maanden gratis!

ik maak graag kennis met PM en ontvang een gratis kennismakingsabonnement van 3 maanden!!

E-mail:

Postcode:

Telefoon:

Stuur deze volledig ingevulde antwoordcoupon naar: PM, Antwoordnummer 10818, 2501 WB Den Haag.

www.pm.nl

Meer informatie vindt u op www.pm.nl of bel 070 - 3122770.