h e t m a g a z i n e d at o n s v e r b i n d t • 2 0 1 3 | 1
Team Den Helder: 20 jaar ervaring Ontwikkeling Rituelen bij rouw Markeer een mijlpaal!
. . . ko r t Meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld
Eind vorig jaar is er in drie regiobijeenkomsten aandacht besteed aan het voorkomen van kindermishandeling en huiselijk geweld. Vertrouwensartsen, maatschappelijk werkenden en een voorlichtingsfunctionaris vanuit de Algemene Meldpunten Kindermishandeling (AMK’s) in de regio gaven een presentatie. Aanleiding hiervoor was het nieuwe protocol kindermishandeling en huiselijk geweld. Dit protocol sluit aan bij de landelijk meldcode. Dit jaar gaan zorgverleners hierover een training volgen.
Door implementatie Mondzorg meer contact met tandartsen
De Praktijklijn is vanaf nu in staat om het proces van toegeleiding naar de tandarts te realiseren. De toegeleidingsformulieren worden digitaal naar de tandartsen gestuurd. Sommige tandartsen reageren daarop met het terugsturen van behandelinformatie. Een positieve impuls in de samenwerking tussen GC A en tandartsen! Vanaf eind januari hevelen regio’s gefaseerd de toegeleiding naar de tandarts over naar de Praktijklijn. Je regiomanager weet hier meer van.
Team GC A Ter Apel gaat als een speer
Ze hebben inmiddels drie onderdelen van het voortgangsbord GC A Zorgconcept afgerond: Niet-medische gidsfunctie, Praktijklijn en Accommodaties. Proficiat hiermee! Ook veel andere locaties maken heel goede vorderingen. Kijk op de regiopagina’s om te zien waar elke locatie staat. (Zie ook Best Practice op pag. 11.)
Onze huisartsen geven ons een dikke 7
75 huisartsen namen deel aan het huisartsentevredenheidsonderzoek 2012. Dit is een respons van 85%. We zijn erg blij met deze hoge respons. Dat huisartsen in het algemeen behoorlijk tevreden zijn blijkt uit de 7,1 die werd gescoord bij de vraag Welk rapportcijfer geeft u alles bij elkaar genomen aan uw praktijkuitoefening bij GCA? Iets waar we trots op zijn! Meer weten? Lees dan de hele rapportage op de Kennisbank op intranet.
Samen in één gebouw
Na de verbouwing bij GC A Ter Apel zijn beide GC A-teams van VBL en COL/ POL samen in één gebouw gekomen. De wachtkamers hebben nu een privacy room, waardoor de praktijkassistenten een uitgebreide triage kunnen doen. Drie verschillende locaties hebben nu één team in één gebouw. Daarmee is GC A Ter Apel Zorgconcept-proof!
Pilot medische intake nieuwe stijl van start
De eerste intake-spreekuren zijn geweest. Alle informatie over de pilot kun je ook lezen op intranet: Zorguitvoering/medische intake
colofon GC A Connect is het personeels magazine van GC A en verschijnt drie maal per jaar. Uitgave GC A, februari 2013
2 • gc a connect
Redactieadres Postbus 395 6700 AJ Wageningen T 088 - 11 22 180 E
[email protected] I www.gcasielzoekers.nl
Omslagfoto v.l.n.r. Vok, Marjan, Hanneke, Kitty, Jeroen en Sjoerdje van team Den Helder Redactie van dit nummer Marja Dijkstra Geertje Wilzing
Bladmanagement Geertje Wilzing Tekst Renske van den Berg Jozefien Haagen Arghje de Sitter Eindredactie De Sitter communicatie, Arnhem
Fotografie Jurjen Poeles, Arnhem, Erik Brand, Roden (p. 7) Ontwerp en beeldredactie Het Lab ontwerp + advies, Arnhem Druk Rikken Print, Gendt
voorwoord Ontwikkeling
GC A beweegt. Verbeterprocessen, organisatievernieuwin gen, omgaan met ontwikkelingen van buitenaf. Die be weging kan negatieve, maar zeker ook positieve effecten hebben. Nieuwe omstandigheden vragen nieuwe kennis en vaardigheden. En dat biedt medewerkers de kans zichzelf te ontplooien. We bieden ruimte aan initiatieven, daarover lees je in het achtergrondartikel in deze Connect. Jouw empowerment komt de professionaliteit van de organisatie als geheel ten goede. Daarom stimuleren we medewerkers op elke plek om zich te ontwikkelen. Veel relevante opleiding en scholing kun je in werktijd doen en wordt op basis van afspraken door GC A gefaciliteerd. En het gaat niet alleen om vakinhoud, we zetten ook verdere stappen om je te ondersteunen in het nemen van verantwoordelijkheid in je werk. Dat zie je aan de coaches die nu overal aan de slag zijn. En aan de inter visie die ruim een jaar gelden gestart is. Op die manier krijg je feedback over je eigen functioneren. Hoe zit je erin, waar loop je tegenaan, wat heb je nodig om verder te komen? Aan ontwikkeling en ontwikkelingen komt geen eind, we gc a teaccommodatie komen altijd weer voor nieuwe vragen staan. Ik besef dat onze accommodatie is voorzien van een goede wachtruimte • balie voldoet aan de eisen de met privacy te borgen en te kun al die beweging veel van je vraagt en dat weom het elkaar triageren • onze behandel- en onderzoekskamers zijn veili hanteerbaar moeten zien te houden door goede onderlinge goed uitgerust en geïsoleerd. > bekijk voor de uitgebreide beschrijving de bijgeleverde ‘checklist gc a accomm communicatie. Ik verwacht wel dat we in de loop van dit jaar op! De afzonderlijke strips mogen eraf gehaald worden nadat de in rustiger vaarwaterLet komen, al blijft dynamiek eigen aan inhoud onder het desbetreffende kopje volledig is afgevinkt op de onze organisatie! bijgeleverde checklist
a - zorgconcept gc a taakdelegatie
ctie
de taken van eenieder in ons team zijn duidelijk. ons team heeft de taakdelegatie juridisch geborgd en voert deze succesvol uit.
le anthoe er is.
sfunctie’
jn.
• Alle teamleden van ons team hebben de scholing Taakdelegatie met een voldoende afgerond.
• De praktijkassistent(en) van ons team is gediplomeerd doktersassistent.
ke aties
t
n, neer
len,
Onze wachtruimte is te overzien vanaf de balie, er is een nummer automaat in de wachtkamer en de gesprekken aan de balie zijn n afluisterbaar vanuit de wachtkamer. We hebben een speelruimte in de wachtkamer en er is een verankerd folderrek aanwezig. Er is een toilet voor onze patiënten aanwezig.
inhoud
• Alle Praktijkverpleegkundigen van ons team functioneren op competentieniveau 5.
s: e
met en er
Marja Dijkstra • manager GC A • Wachtruimte
• Ons team is bekwaam geacht door de huisarts voor het werken met de protocollen taakdelegatie.
4
7
• Ons team werkt met de protocollen taakdelegatie.
11
Achtergrond • In ons team is de Defiattering hobbyvan van... Best practice ons werk door de huisarts geborgd. Ontwikkeling: Henriet Krooshof, Sticker weg, initiatief loont! muzikale manager mijlpaal erbij
+
• Ons team weet uit welke taken ieders werk bestaat.
• Ons team is zich bewust van de werkprocessen en delegeert waar
Team de praktijkverpleegkundigen, 8 datuitgelicht kan taken aan de praktijkassistent, de consulent GGZ ofen de scholing GC A Praktijklijn. Recept; Opleiding 15 Prikbord 16
12
• Balie/receptie De privacy van onze patiënten is gewaarborgd aan de balie. We hebben de mogelijkheid om een tolk in te schakelen aan de ba Bij onze balie is een computer mét HIS toegang en er is een noodk of portofoon aanwezig. We kunnen dus aan de balie triageren.
14
• Behandel- en onderzoekskamers Op al onze werkplekken is de mogelijkheid om een tolk in te schakelen en online het HIS te raadplegen . Onze gesprekken zijn Uit de praktijk Feedback af te luisteren. goede geluidsisolatie. Wimniet Lammers overWe dehebben dusWe gaan door
kracht van rituelen
na 2013!
• Spoel- en onderzoeksruimte We hebben een enkele wasbak en een sterilisator.
Connect!
• Administratieve ruimte Op iedere werkplek is een telefoon aanwezig en we hebben zo nod (twee) portofoons. Iedere werkplek is voorzien van een computer met toegang tot HIS. We hebben een printer en er zijn afsluitbare archiefkasten aanwezig. We hebben een overlegtafel met stoelen En er is externe doorschakeling met de GC A Praktijklijn mogelijk.
gc a connect • 3
achtergrond
Jezelf versterken en ontwikkeling
veel gc a-medewerkers zijn bezig met ontwikkeling. ze volgen een opleiding, denken kritisch mee over het zorgproces, hun taken en mogelijkheden. ook désirée tilly (praktijkassistent), anna ter braak (coördinator implementatie zorgconcept) en ella bool (his-coördinator) nemen hun rol als professional serieus en putten daar veel werkplezier uit. hier vertellen zij over hun motieven en resultaten.
tekst: arghje de sitter
Désirée Tilly Waken over je eigen kunnen
4 • gc a connect
Dan heb je na anderhalf jaar je diploma, en wat dan? Hoe houd je je bekwaamheid op peil? Met die vraag voor ogen staken Désirée Tilly en Desiree Steenbakkers de koppen bij elkaar, toen ze afgelopen zomer in de eind fase zaten van hun opleiding tot doktersas sistent. “We hadden alle medisch-technische onderdelen al gehaald”, vertelt Désirée. “Het laatste onderdeel ging over kwaliteitszorg. Dat bracht ons ertoe om iets te ondernemen om onze opgedane kennis en vaardigheden op peil te houden.”
Désirée werkt al sinds 1987 bij de voorlopers van GC A.“In de pionierstijd, toen er nog maar vier asielzoekerscentra waren. Toen wilde ik al doktersassistent worden, maar het kwam er nooit van. Nu hebben wij een heel andere functie dan in de MOA-tijd en ik ben blij dat ik me via GC A verder heb kunnen ontwikkelen door het volgen van een opleiding. Ik vind het een verrijking voor mijzelf en de organisatie.” Désirée nam samen met andere Desiree en hun collega Bianca het initiatief om te onderzoeken wat er nodig was om bekwaam te blijven. Ze organiseerden besprekingen
Désirée: “Wij nemen zelf het initiatief tot meedenken en zo groeit ons takenpakket” met elkaar en met hun manager Rob van Wijk. Ze stelden voor om lid te worden van de beroepsvereniging NVDA en zich in te schijven in het kwaliteitsregister KABIZ voor doktersassistenten. Jaarlijks moet je dan een bepaald aantal (opleidings)punten halen om geregistreerd te blijven. Rob stemde van harte in met het plan en zo kwam er ook financiële ondersteuning voor vanuit GC A. “Als gediplomeerde collega’s blijven we regelmatig met elkaar in overleg, bijvoor beeld over wat we nodig hebben op de werkplek. Zelf werk ik in Heerlen, Baexem en Echt, en het verschilt per locatie en huisarts welke handelingen wij mogen verrichten. We denken en praten daarover mee en maken afspraken met de huisartsen en onze regiomanager. Zo groeien onze taken,
worden. GC A bood haar een ontwikkeltraject aan waarvan ze de eerste fase – een opleiding projectmanagement van drie maanden – heeft afgerond. “Met een rugzak vol kennis gaat het er nu om mezelf te ontwikkelen en mijn eigen ideeën te vormen. Die kennis helpt daarbij maar is niet leidend. Ik heb nu gedurende een jaar tweewekelijks gesprekken met een coach over mijn com petenties. Waar loop ik tegenaan, hoe pak ik het aan, hoe plaats ik me in de organisatie? Zo ontwikkel ik een helicopterview, ik ga erboven hangen. Ik heb waanzinnig veel ge leerd, niet zozeer inhoudelijk, maar juist die andere kant: hoe ga je om met zaken die niet altijd lopen zoals verwacht en gepland? Hoe kun je flexibel zijn en ‘schipperen’ zonder je doel uit het oog te verliezen? Dit is een jonge
GC A verrijken
< v.l.n.r: Desiree Steenbakkers, Bianca Wijnands, Désirée Tilly
zoals meer doen aan patiëntenvoorlichting en meer medisch-technische handelingen. Als praktijkassistenten proberen we tot een eenduidige werkwijze te komen en geven we richting aan ons werk. Daar ben ik trots op.”
Anna: “Ik leer te ‘schipperen’ zonder het doel uit het oog te verliezen” Anna ter Braak ‘Leren is belangrijk in mijn leven’
Anna ter Braak (29) had vijf jaar ervaring als verpleegkundige en adviseur in de zorg – ze studeerde gezondheidswetenschappen – toen ze bij GC A aan de slag ging met de implementatie van het GC A Zorgconcept. Met haar ambitie en drive was zij een goede kandidaat om daar projectleider van te
organisatie, volop in ontwikkeling. Voor mij een unieke en hele mooie kans om daarin mee te groeien. Straks ben ik medior project manager en kan ik nog complexere trajecten begeleiden dan ik nu doe. Goed voor de orga nisatie maar ook voor mijn eigen cv – meer ontplooiing, meer verantwoordelijkheden.” Het zoeken naar verbetering en vernieuwing speelt in de hele organisatie volgens Anna. “Dat merk je aan de tendens om mensen autonomie en vrijheid te geven. Er wordt ontwikkeling op maat geboden: wat heb jíj nodig. Dat is soms ook wel lastig en con fronterend. Je wordt je bewust van je eigen handelen en er wordt steeds méér van je gevraagd, zoals ‘wat wil je achterlaten als je hier weggaat?’ Maar voor mij levert dat echt wat op, ik heb leren altijd belangrijk gevon den. Ik moet uitdagingen hebben, anders ga ik me vervelen!”
gc a connect • 5
Ella: “Een professioneel patiëntendossier is óók ons visitekaartje” Ella Bool ‘Ik zag al snel dat we zélf met het HIS aan de slag moesten!’
“De medische zorg begint bij goede rap portage.” Dat is de stellige overtuiging van Ella Bool, die onder andere vanwege haar enthousiasme over het HIS inmiddels de rol van HIS-coördinator bekleedt. “De kans op fouten is gewoon groter als je níet met een elektronisch patiëntendossier werkt. Zeker in onze setting, waar zoveel verhuisd wordt en waarin we werken met zoveel prak tijken en een Praktijklijn. Het is uniek voor Nederland dat we samen in één HIS zitten. Het is stukken toegankelijker dan de dikke papieren dossiers van eerst. En een profes sioneel ogend patiëntendossier is ook een beetje ons visitekaartje.” Ella kwam in 2009 in dienst van GC A en werkte dus met het HIS vanaf het prille
6 • gc a connect
begin. “Al snel bleek er op de locaties drin gend behoefte te bestaan aan training in het gebruik van het HIS. Ik zat bij de eerste lich ting trainers. Ik zag wat er schortte aan het HIS, zoals het ontbreken van werkinstructies, en heb die dingen opgepakt. Er kwam een landelijke HIS-adviesgroep, waarvan ik nu voorzitter ben. Mijn rol is spin in het web, ik knoop disciplineoverstijgend alle lijntjes aan elkaar, met als resultaat borging van het HIS in onze organisatie. In de advies groep – sinds kort ‘Gebruikersgroep WebHis Zorgdossier’ geheten – zitten huisartsen, trainers, Praktijklijn-medewerkers en een medisch adviseur. Alles wat bij GC A gebeurt, probeer ik te koppelen aan het HIS. Neem de intake-nieuwe stijl. Die heeft consequen ties voor het HIS en daarom schrijf ik daar werkinstructies voor. En dat leidt dan weer tot nieuwe trainingen.”
Ella werkt 20 uur per week als HIS-coör dinator, 8 uur als HIS-trainer en 8 uur als praktijkverpleegkundige. “Soms is dat ver warrend, die verschillende petten op, maar meestal is het leuk en afwisselend. Mijn agenda ziet er elke dag anders uit.” Bijscho ling was niet nodig, “maar ik krijg nog wél een extra verdiepende HIS-training”, zegt Ella. “Ik wil er alles van afweten, zodat ik alle gevolgen kan overzien die bepaalde maat regelen in de uitvoering hebben.” ●
d e h o b b y va n . . . Als regiomanager Noord heeft Henriet Krooshof de teams van de drie noordelijke provincies ‘onder haar hoede’. Eerst met Friesland erbij, toen zonder en straks waarschijn lijk weer met.Het gaat om tien locaties. Ze doet dit werk sinds halverwege 2009. Voor die tijd was ze praktijkmanager van een groot eerstelijns gezond heidscentrum, ook van Menzis, in Groningen. De betrokken heid bij het opzetten van een nieuw bedrijf trok haar erg aan in de GC A-functie. Én de geografische breedte van haar werkterrein.
“Ik krijg mijn hoofd leeg met zingen”
fotografie: erik brand
henriet krooshof
“Ik hou heel erg van zingen, deed het al toen ik klein was, ook in een koor. Nu zing ik sinds vier jaar – als (hoge) sopraan – bij het popkoor PUUR. Samen met drie vriendinnen. We halen elkaar op, zodat je wel móet gaan. Na een vermoeiende werkdag ben je wel eens geneigd thuis te blijven, maar in de praktijk krijg je juist energie van zo’n avond. Samen zingen is heerlijk. Dit koor telt zo’n veertig leden en we hebben een fijne dirigent. We geven regelmatig uitvoeringen en treden ook op met andere popkoren uit de regio. Dan ben je soms met een paar honderd mensen. Onze kerstconcerten zijn vaste prik, we hebben een repertoire van oude en populaire
kerstliedjes waarmee we vijf kwartier kunnen volzingen. Daarna beginnen we van voren af aan! Volgend jaar bestaan we 10 jaar. Ik zit in de jubileumcommissie die een speciaal concert voorbereidt. Dit zijn een paar van mijn favoriete nummers: Rolling in the deep van Adele, Viva la vida van Coldplay en Eternal Flame (The Bangles). Van zingen raakt je hoofd helemaal leeg. Met hardlopen heb ik dat ook, maar minder. Mijn baan is intensief, er is altijd veel aan de hand en het zijn spannende tijden. Dan heb je een uitlaatklep nodig en voor mij is dat op donderdagavond het koor.”
gc a connect • 7
t e a m u i tg e l i c h t
Helpen, voorlichten en grenzen stellen team den helder
In Den Helder zijn huisarts Vok Buur en invalverpleeg kundige Marjan Huele de twee ‘oudste rotten’, die de eerste asielzoekers zagen komen toen het centrum 20 jaar geleden in gebruik werd genomen.
“W
tekst: renske van den berg, fotografie: jurjen poeles
e hebben de MOA-tijd meegemaakt en de pre-MOA-tijd”, vertelt Vok. “Daarbij hebben we – soms tegen de wind in – geprobeerd om personeelswisselingen zo veel mogelijk te beper ken en aaneengesloten periodes een goed team te vor men. Dat is heel redelijk gelukt. Zo kun je samen goed omgaan met veel van de ellende van de asielzoekers.” Die lange ervaring gebruikt Vok in de Landelijke Huis artsen Vereniging (LHV) als beleidsmedewerker asiel zoekerszaken, en in het overleg tussen LHV en GC A. “Ik bemoei me er graag mee, omdat ik er veel vanaf weet en ermee begaan ben. Ik voel me als een vis in het water in deze materie.” Samen met Jeroen Levert – die net als hij het team graag veel uitlegt en begeleiding geeft – bemant hij drie middagen de HA-spreekkamer.
Meer zelfstandigheid
Verpleegkundige Kitty Heida – af en toe nog bij gestaan door collega Marjan – werkt al vanaf begin 2009 in het team. “Toen ik hier begon waren ook de doktersassistenten nieuw en wist niemand nog hoe het HIS werkte”, vertelt Kitty over de leuke, maar hectische begintijd van GC A. “Er waren verschillende soorten papieren en elektronische dossiers, en we mis ten daarin ervaring. Het voordeel was dat we van meet af aan met het GC A Zorgconcept werkten en geen van allen afscheid van een vertrouwde andere werkwijze hoefden te nemen.” Kitty kwam van een baan als ziekenhuisverpleeg kundige high care urologie en low care chirurgie in Den Bosch naar GC A Den Helder, zonder ervaring met asielzoekers. Waar ze in haar eerdere werk veel bege leiding kreeg en kortstondige patiëntencontacten had, vergt haar huidige baan veel meer zelfstandigheid, met een langere en frequentere relatie met patiënten. “Dat, en de diversiteit van de zorg in dit vak, maakt het erg leuk. Je krijgt te maken met spoedgevallen, ggzzorg en chronische zorg zoals voor diabetes”, vertelt Kitty. In 2012 studeerde ze af als praktijkondersteuner voor chronische ziekten, met een scriptie over analfa betisme/laaggeletterdheid en de inzet van tolken door derden.
Wisselingen
<
Vok, Sjoerdje, Kitty
‘Wat je in de eerste lijn kunt doen moet je daar ook doen’ 8 • gc a connect
Ook wat de doktersassistenten betreft is er vanaf het GC A-begin lang een vaste club in Den Helder geweest, hoewel er afgelopen jaar juist meer wisselingen plaatsvonden. Door het vertrek van de vaste dokters assistente, gevolgd door aangekondigde sluitingen die toch weer teruggedraaid werden. Eind december, toen dit teamportret geschreven werd, maakte Maaike van Berlo zich op voor haar terugkeer per 1 januari naar Alkmaar, terwijl doktersassistent in opleiding Hanneke Snel warmliep om team Den Helder te assisteren. Samen met een nieuwe collega en de vriendelijke en rustige Marliek van der Wijk, die nog tot februari op maandag werkte.
<
Hanneke
<
Marjan, Sjoerdje, Kitty
Met mensen bezig
Kordate Maaike werkt sinds oktober 2011 voor GC A, met veel plezier: “Ik kom uit een marinegezin en werk te zelfstandig als korporaal Logistieke Dienst Genees kundige Dienst, in de ziekenboeg aan boord van de Hr. Ms. Van Amstel. Ik werd alleenstaande moeder en zag een nieuwe uitzending niet zitten. Toen zag ik deze baan. Dat leek me leuk! Ik ben gewend aan zelfstandig en veelzijdig werken en ik spreek ook Koerdisch.” Het leukste vindt Maaike dat de mensen van elders zijn en een andere lichaamsbeleving of kijk op gezond heidszorg hebben. Ook dat ze niet meer hoofdzakelijk mannen maar ook vrouwen en kinderen ziet, vindt ze fijn. Hanneke kwam als stagiaire bij GC A terecht. “GC A was het eerste stagebedrijf dat ik aanschreef. De bijzondere doelgroep, anders dan in een gangbare
Locatie
Het azc in Den Helder bestaat sinds 1993 en heeft een opvangcapaciteit voor maximaal 372 personen in 9 appartementengebouwen. Per 1 mei 2012 werd het een gezinslocatie voor uitgeprocedeerde gezinnen met minderjarige kinderen. GC A Den Helder is alle weekdagen behalve donderdag open. Inloopspreekuur is er op maandag, woensdag en vrijdag van 9.30 tot 10.30 uur.
Team
Praktijkverpleegkundigen: Kitty Heida (48) met incidentele invaller Marjan Huele (69) Praktijkassistenten: Maaike van Berlo (26), Marliek van der Wijk (45),Hanneke Snel (38) Huisartsen: Vok Buur (65) en Jeroen Levert
gc a connect • 9
< Vok
‘De diversiteit van de zorg maakt dit vak erg leuk’
huisartsenpraktijk, trok me aan omdat ik van diver siteit houd en een doener ben”, vertelt ze. Hanneke werkte na de grafische school lang op kantoor in secre tariële functies, maar wilde actiever werk. “Ik heb twee kinderen, deed al jaren aan EHBO en ben scouting leider. Ik ben graag met mensen bezig. Bij GC A lijkt het medisch-technisch handelen me erg leuk, naast triageren en zelfstandig veel afhandelen.” Ze voelt zich hier serieus genomen. “Met alle cursussen die ik mag doen, zoals de HIS-training, agressietraining en taakdelegatietrainingen. Maar ik kan ook alles vragen aan mijn collega’s.”
Leren aan en leren van
Kitty, Maaike en Hanneke kunnen hun ei goed kwijt in het zo veel mogelijk werken volgens het GC A Zorgconcept. Kitty: “Niet elke diabeet hoeft naar de internist. Wat je in de eerste lijn kunt doen moet je daar ook doen. Ik kan bijvoorbeeld meer tijd aan een patiënt besteden dan een internist.” En op hun beurt halen de doktersassistenten er voldoening uit dat zij
10 • gc a connect
de bulk van de binnenkomende vragen of klachten goed zelf kunnen afhandelen. Wat vaak ook bestaat uit voorlichting over lichaam, gezondheid en ons zorgsysteem. Soms botst hun oordeel met dat van de Praktijklijn. Maaike: “Van de patiënten die wij buiten inloopspreekuren daarheen verwijzen, zien we er te veel alsnog die dag terug op een afspraak, terwijl het naar ons gevoel met zelfzorgadvies kon. Dat kan de geloofwaardigheid van onze inschatting als dokters assistent wel aantasten.” Het Helderse team leert zelf ook van de patiënten, zoals grenzen stellen: op de gezinsopvanglocatie is de zorgvraag flink toegenomen, de situatie is voor veel gezinnen uitzichtloos. Men is uitgeprocedeerd en probeert een medisch dossier op te bouwen in de hoop op medische gronden toch een verblijfsstatus te krijgen. Mensen kunnen somberder of geïrriteerd zijn omdat ze de gemeente niet uit mogen, elke dag moeten stempelen en minder geld te besteden hebben dan in andere centra. “Maar we nemen elke klacht serieus. Daarnaast maken we hier ook de gekste en liefste dingen mee!” ●
b e st p r a c t i c e
‘Zo’n bord zet je aan het denken’ ‘voortgangsrapportage’, dat is zo’n term waar je niet warm van wordt. maar wel een nuttige actie bij een veranderingsproces. om het nuttige met het aangename te verenigen hebben we eind vorig jaar de ‘voortgangsborden’ ingevoerd, met daarop de vijf mijlpalen van het gc a zorgconcept in feestelijke uitdossing, vooral als ze helemaal ontdaan zijn van tekststickers! team nijmegen behaalde al snel de eerste mijlpaal praktijklijn. praktijkverpleegkundige marleen jansen vertelt hoe dat ging.
“B
ij ons werkt het ietsje anders dan op andere locaties”, legt Marleen uit. “Wij zitten namelijk niet op dezelfde locatie als het azc, maar zo’n vijf kilometer daarvandaan, op de plek van de huisartsen praktijk. We huren ruimte van de huisartsen, dat is historisch zo gegroeid. Op vier dagen in de week hebben we ’s morgens inloopspreekuur. Asielzoekers moeten dus op pad om ons te bereiken. Misschien dat daarom bij ons de noodzaak van een goede samenwerking met de Praktijklijn wel iets sterker gevoeld wordt dan op andere plekken.”
Terugbellen
Bewoners met niet-spoedeisen de klachten worden meteen naar de Praktijklijn verwezen. Dat was simpel. Maar de samen werking met de Praktijklijn gaat verder. Marleen: “Er was een probleem met wederzijdse bereikbaarheid. Als wij bijvoor beeld met een tolk bezig zijn, dan nemen we geen telefoon op. Bij externe hulpverleners, zoals fysiotherapeuten of verloskun digen, leidde dat tot frustratie. Zij voelden zich van het kastje
naar de muur gestuurd als ze bij de Praktijklijn te horen kregen dat ze het later nog maar eens moesten proberen. We hebben toen met de Praktijklijn-collega’s in Wageningen gebrainstormd. Resultaat: het afspreken van een vast terugbelmoment. Tussen 1 uur en half 2 bellen we iedereen terug die ons niet kon bereiken. En een paar weken later hebben we de Praktijklijn hier in Nijme gen uitgenodigd voor vervolg overleg over verbeterpunten in de samenwerking.”
Geheugensteun
“Veel van de dingen die we met de Praktijklijn oppakken liepen al, ook voordat het voortgangs bord hier kwam. Dat bord mo gen we trouwens niet ophangen hier, we huren deze ruimte! Maar het staat duidelijk in zicht, op een randje. En het helpt wel mee, het laat zien waar je nog aan kan werken. Zo hebben we bijvoorbeeld extra aandacht gegeven aan het doorgeven van wijzigingen in ons inloopspreek uur. Wel zo handig als ze daar in Wageningen op de hoogte zijn van het feit dat wij een extra dag open zijn vanwege onze huisarts in opleiding.
Natuurlijk zit je eerst wel even te kijken als zo’n bord binnen komt: wat moeten we hiermee? Maar als je er de rust voor neemt kun je eruit halen wat erin zit. Het is fijn dat onze prak tijkassistent telkens zorgt voor de update van de checklists. Wij staan open voor vernieuwing en vinden het leuk om te experi menteren.” Marleens collega Marc de Bont beaamt dat: “Het werkt als een geheugensteun, om nog eens kritisch te kijken hoe je er nu voor staat. Niet op alle onderdelen hebben wij zelf invloed, maar waar het kan be denken we zelf oplossingen.” ●
Meer mijlpalen Naast GC A Nijmegen hebben ook de volgende locaties de Mijlpaal Praktijklijn behaald: Ter Apel, Echt, Baexem, Heerlen, Venlo, Schalkhaar, Luttelgeest, Alkmaar en Drachten. NB.: gebaseerd op de dashboards van december 2012.
gc a connect • 11
uit de praktijk
tekst: jozefien haagen
De kracht van rituelen pas als je goed afscheid neemt en bewust stilstaat bij verliezen in je leven, kun je die achter je laten en weer vooruit kijken. maar hoe doe je dat? consulent ggz wim lammers zoekt het in persoonlijke en creatieve rituelen waar hij de rouwende actief bij betrekt.
W
im gelooft in de kracht van ritu elen, of ze nou groot of klein zijn. Rituelen geven rust en houvast en verbinden mensen met elkaar. Op zijn verjaardag gaf hij zijn cliënten bij GC A een plakje zelfgebakken cake en vroeg hun hoe zij hun verjaardag vieren. “Het ver raste mij dat dit kleine gebaar zo positief uitpakte. Er ontstond een soort lichtheid, terwijl deze mensen het vaak erg moeilijk hebben.”
Symboliek
“Mensen komen vaak binnen met een rugzak waar van alles in zit. Daar ga ik dan over in gesprek.” Hij staat op, pakt zijn eigen rugzak en laat de inhoud zien. De zak mandarijnen die hij tevoorschijn haalt, staat symbool voor het gezonde leven en het notitieblok voor de papieren die iemand een identiteit geven. Als laatste laat hij een
12 • gc a connect
platte steen zien. “Dat is wat niet te verteren is. Daar hebben we allemaal last van. Men sen herkennen dat meteen.” Als een gesprek vastloopt gaat hij op zoek naar een symbo lische handeling die de cliënt én hemzelf letterlijk en figuurlijk in beweging brengt. Met een man in Schalkhaar wisselde hij van stoel. “Toen vroeg ik hem ‘Stel nou een goede vraag, zodat ik kan zeggen wat mij mankeert’. In mijn stoel kon hij uiteindelijk vertellen hoe gekrenkt hij zich voelde door een arts die zijn epilepsie ontkende.” Ook de Russische asielzoeker die door ernstige mis handeling last had van zware nachtmerries reikte hij een rituele handeling aan. “Door de nachtmerries plaste hij in bed. Dat vond hij zó beschamend. Van de huisarts kreeg hij medicijnen die de urineproductie verminde ren en we hebben samen zijn angsten geïn ventariseerd. Voor elke angst schreef hij een briefje waarop hij een steentje legde en daar
voerden we dan een gesprek over. Daarna heeft hij elk steentje tijdens een wandeling meegenomen en is bij zichzelf nagegaan of hij dat wilde bewaren of niet. Ik vroeg hem bij elk steentje te zeggen ‘Ik laat mijn angst los’. Dat heeft hij gedaan. Na vier tot vijf maanden was hij vrij van het bedplassen.”
Koffer vol rouw
Wim Lammers komt in zijn werk veel rouw en verlies tegen. “Asielzoekers hebben vaak noodgedwongen afscheid moeten nemen. Ze verlaten huis en haard, moeten de fami liebanden loslaten en betalen veel geld om in veiligheid te komen. Vaak gebeuren er on derweg opnieuw afschuwelijke dingen.” Met een koffer vol rouw, verdriet en wanhoop komen ze uiteindelijk in het onbekende Nederland aan. Dikwijls is de rouw ver stoord, omdat ze zich niet veilig voelden om waardig afscheid te nemen van een gestorven geliefde. Of de rouw is wegge stopt. Dat ziet Wim vooral terug bij ver krachte vrouwen en mannen, waarvan de
‘Afscheid zit in ieders leven: dood van een dierbare, scheiding of verlies van werk’ persoonlijke integriteit diep is aangetast.“ Ik loop soms over van mededogen. ‘Hoe kan ik je weer op weg helpen, zodat je weer wat stabiliteit vindt?’, vraag ik me dan af.” Steeds opnieuw zoekt hij naar wegen die mensen rust en vertrouwen geven, zodat het leven weer draaglijk wordt.
Afscheid
Vanuit zijn grote affiniteit met rituelen volgde hij de opleiding voor ritueel bege leider. De kennis en ervaring die hij opdeed gebruikt hij nu binnen GC A en in zijn eigen praktijk voor coaching in Almelo. “Afscheid is een breed begrip en zit in ieders leven. Het
heeft niet alleen met de dood van een ge liefde te maken. Bij een scheiding of verlies van werk moet je ook afscheid nemen.” Zelf liet hij vier jaar geleden zijn baan als leiding gevende bij Dimence achter zich. “Ik werkte daar al 24 jaar, maar door de toenemende verzakelijking in de gezondheidszorg zat ik veel te veel achter de computer. Loslaten van de organisatie deed pijn en bracht verdriet met zich mee. Ook moest ik de zekerheid en de veiligheid van een vast salaris achter me laten. Gelukkig kan ik terugkijken op een goed afscheid. Ik heb zelf een bijeen komst georganiseerd met een uitgebreide gezamenlijke brunch. Eten is voor mij samen delen in een ontspannen sfeer.”
Wim Lammers werkt als consulent GGZ voor GC A in Almelo, Schalkhaar, Winterswijk en Arnhem. Het afgelopen jaar volgde hij in eigen tijd de post-hbo-opleiding ‘Ritueel begeleiden bij afscheid’ bij Het Moment in Amersfoort. De opleiding richt zich op het begeleiden van nabestaanden en het zoeken naar passende rituelen ter ondersteuning van het rouwproces. De opleiding leverde Wim extra bagage op voor zijn werk met cliënten bij GC A. Ook collega’s die bijvoorbeeld (extra) geschoold zijn in counseling of mindfulness beschikken in zijn ogen over zulke bagage.
Bevlogen
Toen de deur definitief dicht was, voelde hij een enorme opluchting. “Uiteindelijk keerde ik terug naar de basis en dat is werken met mensen. Daar ligt mijn passie. Vanuit die motivatie ben ik als zeventienjarige in de psychiatrie begonnen. ”Hij toont begrip voor de GC A-collega’s die hun baan verliezen. “Ze zijn verbijsterd en boos. Daarin herken ik alle lagen van rouw. Mensen die met asielzoekers werken zijn bevlogen. Ze gaan verbindingen aan die het dienstverband overstijgen en ze kijken niet op een uur extra. Dit maakt het afscheid nemen extra lastig. Ik hoop echt dat de collega’s die weg gaan hun afscheid goed vorm kunnen geven, zodat ze verder kunnen. Bijvoorbeeld samen met het team en hun regiomanager. Met aandacht en respect voor het goede werk dat iemand heeft verricht.” ●
gc a connect • 13
feedback
Vernieuwende visie in de aanbesteding Wij gaan door na 2013! omdat ons contract met het coa afloopt op 1 januari 2014 hebben we eind 2012 meegedaan met de nieuwe aanbesteding. zoals we hadden verwacht wil het coa graag met ons verder. toch is het geen gelopen race. nieuwe bezuinigingen beïnvloeden het proces het proces. we zijn hierover nog in gesprek met het coa. wij hebben in ieder geval ons beste beentje voorgezet om een passende en innovatieve aanbieding te doen. “op het resultaat zijn we trots”, zegt marja dijkstra.
O
nze opdracht is om laagdrempelige zorg te leveren volgens het bestaan de zorgmodel. Daarnaast bood het Programma van Eisen ruimte voor “andere perspectieven en initiatieven”. En inno vatieve ideeën die het zorgmodel kunnen versterken. De aanbesteding dus als kans voor vernieuwing en ontwikkeling!
andere participanten zoals Jeugdzorg en Vluchtelingenwerk.”
Meer dan curatieve zorg
“Er zijn genoeg mogelijkheden om de be staande samenwerking verder uit te bouwen. De aanbesteding betreft curatieve zorg, maar we kunnen een stap verder gaan”, bepleit Marja. “GC A kan ook een rol spelen bij pre ventieve zorg en welzijn. Dan heb ik het over het streven naar een goed klimaat op de loca ties. We kunnen een appèl op het COA doen om asielzoekers minder te laten verhuizen. Dat komt welzijn en ook gezondheid ten goe de. Of neem de voorlichting aan asielzoekers over medische zorg bij binnenkomst in een azc. Daarin valt zeker nog te verbeteren. Wij kunnen het COA daarbij helpen of we kunnen die taak van ze overnemen. En nóg een stap verder gaat het als GC A niet alleen voor de curatieve zorg verantwoordelijk zou zijn, maar ook voor de publieke zorg. Dan gaat het er niet om die taak van de GGD over te nemen, maar wel om het onderdeel inkoop.
“Door de teams in hun positie te versterken komen we tot meer kwaliteit” Coördinatie op alle niveaus
“We hebben de handschoen opgenomen om met nieuwe ideeën te komen”, vertelt Marja Dijkstra enthousiast. “Dat past ook bij ons als jonge en vooruitstrevende organisatie. Wij opteren voor de coördinatie van de zorg op alle niveaus. Niet alleen op patiëntniveau, wat we nu al doen, maar ook tactisch en strategisch, dus landelijk. Wij zijn bereid om – samen met MCA – de lead te nemen voor de samenwerking binnen de keten. Als je de coördinatie gaat doen moet je ook de samenwerking met je partners versterken. Niet alleen met het COA, maar ook met
14 • gc a connect
Vanuit onze (nieuwe) positie van coördinator hebben wij het totale overzicht, waarmee we kunnen bijdragen aan efficiënte inkoop.”
De kracht van de teams
Naast die nieuwe rol in de keten komt er een accent te liggen op versterking van het primaire proces. Daar, op de locaties, gebeurt het immers. “Als we de teams betrekken bij een kritische selectie van zorgaanbieders, kunnen we profiteren van hun ervaringen. Hoe en met wie werken ze? Waar hebben ze behoefte aan? We kunnen hun kwaliteit en kennis meer gaan benutten bij de coördina
tie en het inschakelen van andere profes sionals in de keten. Zo zetten we de teams meer in hun kracht en leveren we de beste kwaliteit aan de patiënten.”
Innovatieve voorstellen
De aanbesteding geeft focus aan de plan nen en ambities van GC A.“We komen met innovatieve voorstellen”, vertelt Marja, “zoals een directe medische intake op Schiphol bij vreemdelingen, zodat de patiëntgegevens meteen in het HIS komen. We willen sowieso het HIS doorontwikkelen, zodat de informa tie daarin nog beter bruikbaar is voor teams en onze opdrachtgever. En we zetten meer in op preventie en voorlichting. Zo zijn er plannen om op onze website een kennisbank in te richten, waar asielzoekers en andere zorgaanbieders antwoorden kunnen vinden op hun vragen. Kortom, wij blijven bouwen aan onze organisatie door te zoeken naar nieuwe mogelijkheden.” ●
Opleiding en scholing Scholing GC A Zorgconcept
Intervisie
Een belangrijke stap is gezet in de scholing GC A Zorgconcept. Alle praktijkassistentenen en -verpleegkundigen hebben nu hun assessment gehad. Een resultaat waar we erg blij mee zijn. De volgende stap zijn de POP-gesprekken die in het eerste kwartaal van 2013 worden gehouden. Op basis van deze gesprekken en de assess ments wordt voor elke praktijkassistent en praktijkverpleegkundige een scholingstraject op maat samengesteld.
Bijna iedereen in het land is begonnen met intervisie. Er zijn inmid dels 22 groepen, verspreid over alle regio’s. Ook de Praktijklijn is in januari gestart met twee intervisiegroepen.
Albondigas
ecept
u i t ‘ s pa n j e ’
Spaanse gehaktballetjes
Deze gehaktballetjes werden al meer dan vijfhonderd jaar geleden door de joden in Spanje gegeten. Toen zij in 1492 uit Spanje werden verdreven, namen ze niet alleen hun taal mee, het Ladino, maar ook hun recepten. Nu worden albondigas overal ge geten waar deze Spaanse joden zijn gaan wonen: de Balkan, Turkije, het Midden-Oos ten en Noord-Afrika. Je kunt proeven waar de maker vandaan komt. In Egypte smaken ze naar komijn en koriander, in Turkije naar kaneel, in Marokko naar peper, gember, kurkuma (koenjit) en nootmuskaat en in Spanje worden ze traditioneel geserveerd in een tomatensaus.
Ingrediënten
• 500 g lams- of rundergehakt • 2 eieren • 2,5 eetlepel (matze)meel of geweekte broodkruimels • 1 theelepel zout • 1 fijngehakt knoflookteentje • 1 kleingesneden ui • 1 eetlepel fijngehakte peterselie • 1 theelepel kruiden die jij lekker vindt
Bereiding
Breek de eieren en houd het geel en het wit gescheiden. Klop eerst het eigeel en daarna (in een andere, vetvrije kom) het eiwit. Meng alle ingrediënten (behalve het eiwit) door elkaar. Schep vervolgens het stijfgeklopt eiwit erdoorheen. Kneed alles samen tot een stevige massa. Maak met je handen kleine balletjes. Verwarm de olie in de pan en bak de balletjes hierin bruin. Na een paar
minuten draai je het vuur wat lager en doe je er voorzichtig twee lepels water bij. Doe het deksel half op de pan en laat de albondigas in een halfuur gaar worden. Tussendoor kun je er nog een eetlepel water bij doen. Maak er eventueel nog een (toma ten)sausje bij en serveer de albondigas met rijst of couscous.
gc a connect • 15
prikbord twee postcode loterij-fietsen Om goede zorg te leveren moeten de medewerkers van GC A regelmatig het uitgestrekte terrein van azc Katwijk doorkruisen. Toen de oude fiets op instorten stond schonk de Nationale Postcode Loterij ons twee kleurrijke nieuwe fietsen!
Uitgesproken... “Ik zou de Praktijklijn wel eens een e-mailtje willen sturen met een compliment. Voor de toekomst ben ik positief over de mogelijkheid dat de Praktijklijn de afspraken plant in mijn agenda. Ik vind het fantastisch dat de Praktijklijn er is, ook als de huisarts niet op locatie is.” Hein Knapen, huisarts Goes
in volle vaart vooruit
<
v.l.n.r.: Robert van Wijk, John Nagtegaal en Angelique Bender met twee bewonertjes
Inmiddels zijn op alle locaties de coaches implementatie GC A Zorgconcept gestart. In de volgende Connect kun je een interview met hen lezen. Hierin delen de coaches hun ervaringen en visie op hoe de teams verder kunnen. v.l.n.r.: Ria Ballering, Corné Verwoerd, Janneke van der Meer, Froukje van der Vee en Frans Bouman <
BHV’ers van GC A Wageningen hebben een evacuatiestoel (om niet-zelfredzame personen naar beneden te transporteren) in gebruik genomen: tijdens deze cursus BHV Evac Chair is manager Karin Scholten op de Evac Chair gezet als eerste proefpersoon. N.B. Karin is er levend en wel van af gekomen. De BHV’ers zijn hier erg content mee voor als er daadwerkelijk alarm/nood is.
