HET IS AAN ONS. Het CWRM-team

GET INVOLVED!

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: JAN MOEYAERT / VZW KUNST | DEZE BIJLAGE VALT NIET ONDER DE VERANTWOORDELIJKHEID VAN DE REDACTIE VAN DE STANDAARD | WWW.IMAGINEPEACE.COM

REMEMBER

HELP

R E F L E CT

CONNECT

G E T I N VO LV E D W W W. C O M I N G W O R L D R E M E M B E R M E . B E

HET IS AAN ONS De donkere dagen rond de jaarwisseling zijn feestdagen. December en januari zijn bij uitstek de maanden waarin wij elkaar veel goeds wensen en goede voornemens maken. Als inwoners van dit zalige land vergeten we wel eens hoe goed we het nu met z’n allen hebben. Honderd jaar geleden was dat anders. “War is over if you want it” droomden John Lennon en Yoko Ono bijna vijftig jaar geleden: in België is dat vandaag voor mensen van goede wil niet langer een naïeve utopie. Op andere plekken in de wereld ligt dat nog steeds véél moeilijker of is het momenteel onhaalbaar. Op heel veel plaatsen sterven op dit eigenste moment mensen door oorlogsgeweld. Overleven onschuldige kinderen in onaanvaardbare omstandigheden. Sterven onschuldige kinderen een gruwelijke dood na een kort, uitzichtloos, ellendig leven. Oorlogsmiserie is wereldwijd dagelijkse kost in de media: we wennen er aan dat zij, ginder, elke dag opnieuw moeten proberen te overleven. Gelukkig leven wij nu, hier. Het is ooit anders geweest. “Imagine all the people living live in peace” componeerde John Lennon ooit voor zijn zoon: wij kunnen het ons vandaag voorstellen als een realiseerbaar streven, haalbaar voor mensen van goede wil. Er is nog dringend en dwingend werk aan, maar beetje bij beetje, elk vanuit onze eigen kleine wereld, kan het wereldwijd bewerkstelligd worden: waar zijn we anders mensen voor? Of niet? “So this is Christmas and what have you done” zong Lennon zo’n vijftig jaar geleden. Toen was de uitzichtloze oorlog in Viëtnam een onvoorstelbare, zinloze, gruwelijke realiteit. Die oorlog is ook voorbij. Helaas zijn er andere gekomen. Zijn we mede schuldig? Neen, niet direct. Zijn we mede verantwoordelijk voor het streven naar wereldvrede? Ja, ongetwijfeld. Van onze verantwoordelijke politici en beleidsmensen verwachten we meer dan ooit een niet aflatende inzet voor een onophoudelijk streven naar wereldvrede. Van onszelf mogen we inzet verwachten op die plekken waar we wel het verschil kunnen maken. Dit krantje of het ComingWorldRememberMe-project zal vandaag nergens het oorlogsgeweld bannen. Via uw engagement kunnen we wel wonden en littekens verzachten bij kinderen die het hard nodig hebben. Via uw engagement laat u actief weten dat u ook achter die universele vredeswens staat. Ons engagement is een mogelijk begin: bij ons thuis, in ons gezin en onze familie, in onze straat, op onze school, op ons werk, in onze leefwereld, en wie weet, op termijn, wereldwijd. Dan hebben we alvast mee aan het begin gestaan. Think peace. Act peace. Spread peace. Word nu peter, meter of ambassadeur van ComingWorldRememberMe. Een uitzonderlijk project voor mensen van goede wil. We zien u graag (meedoen). Het CWRM-team.

C O M I N GW O R L D R E M E M B E R M E

In opdracht van de Provincie WestVlaanderen bereiden kunstenaar Koen Vanmechelen en vzw Kunst samen de land art installatie ComingWorldRememberMe voor. Dit project kadert in het grootschalig herinneringsproject Gone West/Reflections on the Great War. Herdenken, helpen, reflecteren en verbinden: dat zijn de vier hoofddoelstellingen van CWRM. Tijdens de periode 2014-2018 kunnen mensen wereldwijd workshops volgen om samen 600.000 beeldjes te maken uit klei: één beeldje voor ieder slachtoffer op Belgische bodem. Alle beeldjes samen zullen uiteindelijk de land art installatie CWRM vormen op het niemandsland van de frontzone rond Ieper. PETER- / METERSCHAP

Wie deelneemt aan het project wordt peter of meter van een beeldje. Een peter- of meterschap kost 5 euro. De helft van dit bedrag wordt rechtstreeks doorgestort naar een goed doel dat kinderen helpt die zich door huidige oorlogssituaties in fysieke en/of psychische nood bevinden. De andere helft wordt gebruikt om de land art installatie te realiseren. Elke peter en meter ontvangt een gepersonaliseerd certificaat met hierin een dog-tag met CWRM-stempel. Ook aan ieder beeldje komt een dog tag met daarop de naam van een peter of meter en de naam van één van de slachtoffers uit de ‘Namenlijst’ die het In Flanders Fields Museum samenstelt.

DE PETERS EN METERS VAN CWRM De Britse regering Cameron financiert voor twee leerlingen en een leerkracht van elke Britse secundaire staatsschool een bezoek aan de voormalige frontzone in België en NoordFrankrijk in het kader van de herdenking van de Groote Oorlog. De cwrm-workshop werd in het reisprogramma van deze Britse jongeren opgenomen. Tussen september 2014 en begin 2018 zullen 9000 leerlingen en 3000 leerkrachten een beeldje komen maken in Kazemat 5 in Ieper. “Twee beeldjes heb ik gemaakt voor mijn kleinkinderen Jesper en Ella. Zij wonen beiden in Oslo, Noorwegen. Ik hoop dat zij in de toekomst, als zij een reisje door België maken, langs jullie project kunnen gaan om mee te krijgen wat er de vorige eeuw tussen 1914 en 1918 gebeurd is.”

JOHAN EN HILDE DURNEZ

— Els Winninghoff

SARAH GLORIEUX “Ik ben naar Ieper geweest met mijn ouders en ben naar musea en naar begraafplaatsen van soldaten gaan kijken van WOI. Dan ben ik jullie tegen gekomen en heb ik een beeldje gemaakt. In teken van alle soldaten die voor ons land hebben gevochten maakte ik graag een beeldje ter nagedachtenis van hun allen. Ik ben er fier op om meter te zijn van een gesneuvelde soldaat”

MARIO WyME “MAKE LOVE NO WAR”

“Vandaag de dag worden we overstelpt door allerhande initiatieven rond herinneringseducatie van WOI die dan ook naarstig worden ‘geconsumeerd’. Het grote onderscheid met cwrm zit hem in de verbondenheid en dat is meteen ook de kracht van jullie project. Heel expliciet maken jullie de vertaalslag naar het heden en weten jullie de deelnemers uit te dagen om ook vandaag nog het verschil te maken. Zonder te moraliseren, mogen we immers niet voorbijgaan aan de les die de geschiedenis ons geleerd heeft, nl. nooit meer oorlog. cwrm zal wellicht geen directe impact hebben op onze maatschappij op zich. Maar minstens raakt het mensen en zet het hen in beweging om kritisch na te denken over hun eigen keuzes en hun eigen houding te midden van de ons omringende samenleving. En dit door jong en oud, over alle generaties heen. Het was dan ook een voorrecht om als leerkracht in deze ervaring te mogen delen tijdens de – bij benadering – 70 workshops die ik samen met ca. 1200 deelnemende kinderen, jongeren en volwassenen gedurende tweeënhalf weken heb mogen begeleiden.”

WOUT EN BRENT STROBBE

ROLF SANDER & LEERLINGEN “De beeldjes die onze studenten maakten, waren niet zomaar beeldjes. De stilte waarin ze gemaakt werden, de toewijding waarmee ze afgewerkt werden : alles wees er op dat deze jongeren werkelijk ‘hun soldaat’, ‘hun leeftijdsgenoot’, ‘hun oorlogsslachtoffer’ creëerden.” — Freiherr-von-Rast-Schule uit Coburg

Collectief de herinnering aan het verleden kneden, samen met mensen die je nooit eerder ontmoette en met het oog op een kunstwerk waar niemand naast zal kunnen kijken… Daar krijg ik het warm van!

—Tom Bullen, begeleider workshops Campus Mater Dei, Overpelt, oktober 2014

— Elke Verhaeghe

LyNN SMAGGHE

Het begint met een brok klei. Persen, schuren, vijlen. Geleidelijk aan ontstaat een vorm. Kwetsbaar als het hoofd van een kind. Pasgeboren. Honderd jaar oud.

Mijn handen worden zacht.

— Annie Makkink, Enschede. Nederland.

FAMILIE ROELENS —DEWAELE PIA VERLEyE “Mijn klein steentje (beeldje) kunnen bijdragen aan dat prachtig project maakt mij gelukkig.”

“Deze zomervakantie zijn we met ons viertjes (papa, mama en de twee kids) eens op verkenning gegaan “in flanders fields”. We zijn enorm geëerd om hier deel van uit te mogen maken en kijken er al naar uit om in 2018 bij deze speciale gelegenheid aanwezig te zijn.”

STEPHEN MCNEIL, PREMIER VAN NOVA SCOTIA, CANADA “We four came from Equador, America, Germany and England to visit and remember and give thanks to those who gave themselves to give us what we have today. If we ever forget them, we will repeat this carnage and surely it will be oblivion for us all. So, to the many who stayed in the field of Flanders; and to their parents at home who suffered also; we, who have a home, parents, love and a future, we salute you.”

TIMO VERVOORT EN KLASPOP HUP

“Beeldjes maken was super leuk, ik ben zelfs twee keer langsgeweest.

— Mike W. Rogers

AGNES GIBICAR, ILLINOIS, US SVEN GATZ, MINISTER VAN CULTUUR “... er bestaat geen twijfel over het bestaansrecht van projecten als cwrm ...”

WORD NU CWRM-AMBASSADEUR! Iedereen kan ambassadeur worden van ons project. Een ambassadeur engageert zich voor het mee verspreiden van het project en het uitdragen van onze visie en missie waar mogelijk. Voor een bijdrage van €50,- word je een bijzondere peter of meter van het project en krijg je een beeldje mee naar huis in een gepersonaliseerd houten kistje. Als ambassadeur engageer je je ook om in maartapril 2018 een halve of hele dag mee te komen helpen aan het opbouwen van de land art installatie in de Palingbeek. Je geeft op dat moment ‘jouw beeldje’ uit het kistje ook zelf een plaats tussen de 599.999 andere beeldjes. Er zijn verschillende formules mogelijk: INDIVIDUELE AMBASSADEURS Je engageert je om gedurende de looptijd van het project mee peters en meters te werven. In maart-april 2018 kom je een halve of een hele dag meehelpen aan het opbouwen van de land art installatie in de Palingbeek. 3G-AMBASSADEURS Je engageert je samen met je gezin of familie met drie generaties (3G) voor de CWRM-doelstellingen: herdenken-helpen-reflecteren-verbinden.

Je komt een workshop volgen in een van onze vaste ateliers en krijgt een gepersonaliseerd houten kistje met beeldje mee naar huis. Met de hele familie kom je ook in maart-april 2018 een (halve) dag meehelpen met de installatie. Een zinvol engagement voor grootouders, ouders & (klein)kinderen. COMMUNITy-AMBASSADEURS Verenigingen, instellingen, scholen en bedrijven kunnen community-ambassadeurs worden. Met een mobiel atelier ga je voor een breder financieel én inhoudelijk engagement. (Meer info verder in de bijlage.) In maartapril 2018 kom je met een groep meehelpen aan de installatie van ComingWorldRememberMe.

Jaarlijks worden al onze ambassadeurs uitgenodigd voor een VIP CWRM-workshopdag. INTERESSE OF VRAGEN?

Neem dan gerust contact op met ons: [email protected]

bezoeK onze website oF FAcebooK-pAginA voor meer Foto’s! w w w. c w r m . b e | w w w. FA c e b o o K . c o m / c o m i n g w o r l d r e m e m b e r m e

IEPER EEN BEELDJE MAKEN IN KAZEMAT 5 De Kazematten in Ieper werden rond 1685 gebouwd volgens de plannen van Vauban, de grote vestingingenieur van Lodewijk XIV. Ze dienden eeuwenlang als krijgsbakkerij voor het garnizoen van de vesting, maar de voorbije 100 jaar maakten de ruimtes heel wat mee. Tijdens de Eerste Wereldoorlog richtten de Britse troepen de bomvrije ruimtes in als hoofdkwartier, verblijf- en rustplaatsen, drukkerij ... In de daaropvolgende Tweede Wereldoorlog waren de Kazematten erg belangrijk als schuilplaats voor de Ieperse bevolking. In vrediger tijden deden de ruimtes onder meer dienst als ijsfabriek, champignonkwekerij en kaasrijperij.

deskundige historische uitleg onderweg ook een goed inzicht in de leefwereld en emoties van de soldaten van 100 jaar geleden.

ARRANGEMENTEN Deelnemen aan een cwrm-workshop past natuurlijk perfect in een volledige dag in het teken van de herdenking van Wereldoorlog I. Er zijn zowel in Ieper als in Nieuwpoort bijzonder veel interessante musea, tentoonstellingen, begraafplaatsen en monumenten te bezoeken. Op onze vraag ontwikkelde de organisatie ‘Rent a Guide’ in beide steden een stadswandeling, een fietstocht en een rondrit op maat. Ideaal voor wie graag voor of na een CWRM -workshop Ieper of Nieuwpoort onder professionele begeleiding wil ontdekken. Een gids neemt je mee op een tocht vol straffe oorlogsverhalen en anekdotes over het dagelijks leven van een soldaat aan het front. Op die manier krijg je naast

Een CWRM-workshop in Nieuwpoort kan eventueel gecombineerd worden met een bezoek aan het nieuwe bezoekerscentrum Westfront, onder het Albert I-monument. Hier is een permanente tentoonstelling te zien over de onderwaterzetting van Nieuwpoort in 1914. Neem zeker ook de trap of lift tot boven op het monument waar je een prachtig panoramisch zicht krijgt op de streek. In ons atelier in Nieuwpoort kunnen al deze activiteiten ook aangevuld worden met een ontbijt, lunch of receptie. In Ieper kunnen scholen via het In Flanders Fields Museum een arrangement boeken dat bestaat uit een bezoek aan het museum en een CWRM -workshop. Meer informatie hierover vind je op de website van het museum onder het luik ‘educatief’. Daarnaast stippelen wij ook – samen met u – graag een schooluitstap, teambuilding of familiedag op maat uit. Aarzel dus zeker niet om ons te contacteren. www.cwrm.be www.rentaguide.be www.inflandersfields.be www.nieuwpoort.be

PRAKTISCH Het CWRM-atelier in Ieper is tijdens de openingsuren vrij toegankelijk voor individuele bezoekers. Er is steeds iemand aanwezig om al je vragen over het project te beantwoorden en je te begeleiden bij het maken van je beeldje. Groepen kunnen hier op aanvraag een workshop boeken voor maximum 40 personen. Een workshop duurt 1,5u en kost €5,- per persoon. Een workshop bestaat telkens uit een inlevingsmoment, het effectief maken van beeldjes uit klei en een reflectiemoment. Deze workshops kunnen gecombineerd worden met een daguitstap of een langer verblijf in de Westhoek.

Adres Kazemat 5 bollingstraat 1 ieper openingsuren di tem za | 13u30 – 18u30 groepen op AAnvrAAg viA [email protected]

www.cwrm.be

NIEUWPOORT WORKSHOPS IN HET BOMMENVRIJ De historische site Bommenvrij is een van de weinige gebouwen die, dankzij zijn stevige structuur, de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog heeft doorstaan. Van 1816 tot 1822 werd de vestingstad Nieuwpoort ingenomen in de Wellingtonlinie, een fortengordel tegen Frankrijk waar ook Ieper en Menen deel van uitmaakten. Onder leiding van ingenieur A. Goblet werd in het kader van de versterkingswerken tegen het oostelijke deel van de stadsmuur een oefenplein aangelegd, omringd door een kazerne, een arsenaal, een geniedepot en kruitmagazijnen. Vanaf 1861 verdwenen de overbodig geworden versterkingen en de militaire gebouwen bijna volledig uit het stadsbeeld. Enkel het kruitmagazijn ‘Het Bommenvrij’ en de resten van het vlakbij gelegen kruitmagazijn in de SintLaurentiustoren bleven bewaard. Bommenvrij is bovendien architecturaalhistorisch waardevol. Het gebouw vormt een zeldzaam voorbeeld van de Hollandse militaire bouwkunst uit het begin van de 19de eeuw en werd dan ook bij Ministerieel Besluit van 14 juli 1994 beschermd als monument.

EXPO COMBAT @ CWRM Wie een peterschap aangaat in het atelier in Nieuwpoort, krijgt ook toegang tot de expo-ruimte. Tot april 2015 kan je er de tentoonstelling ‘Combat@CWRM’ van Koen Vanmechelen bezoeken. Internationaal kunstenaar Koen Vanmechelen is bij ons vooral gekend omwille van zijn Cosmopolitan Chicken Project, waarbij hij kippenrassen kruist als artistiek-wetenschappelijke studie naar kosmopolitische diversiteit. In de expo is onder meer een selectie werken te zien die deel uitmaken van dat project. Vanmechelen startte CCP twintig jaar geleden op als wetenschappelijk en artistiek work in progress waarbinnen hij thema’s als biologische en culturele diversiteit en identiteit exploreert. Die onderwerpen vormen de artistieke kern van Vanmechelens volledige oeuvre, waarbinnen hij zich opstelt als een denker en strijder in een niet-aflatende zoektocht naar de essentie van alles wat leeft en samenleeft, naar de universele waarden van ons bestaan. Dat bestaan kan alleen maar evolueren als we inzien dat diversiteit en verandering rijker zijn dan uniformiteit en stagnatie, zo stelt Vanmechelen vast. Net zoals Heraclitus enkele honderden jaren geleden ook al vaststelde dat Panta Rhei één van de wetten van het leven is; alles is voortdurend in beweging, je daartegen verzetten is vergeefs. www.cwrm.be www.koenvanmechelen.com

PRAKTISCH Het CWRM atelier in Nieuwpoort is tijdens de openingsuren vrij toegankelijk voor individuele bezoekers. Er is steeds iemand aanwezig om al je vragen over het project te beantwoorden en je te begeleiden bij het maken van je beeldje. Groepen kunnen hier op aanvraag een workshop boeken voor maximum 60 personen. Je kan kiezen uit twee formules: • basisworkshop: duur 1,5u / prijs €5,- pp • belevingsworkshop: duur 2,5u / prijs €10,- pp

Een belevingsworkshop bestaat telkens uit een inlevingsmoment, het effectief maken van beeldjes uit klei, een pauze met een drankje en een reflectiemoment. Deze workshops kunnen steeds gecombineerd worden met catering (ontbijt, receptie, lunch met soep en/of brood) en kunnen perfect kaderen in een daguitstap of een langer verblijf aan de kust.

Adres site bommenvrij schoolstraat 48 nieuwpoort openingsuren di tem za | 13u30 – 18u30 groepen op AAnvrAAg viA [email protected]

www.cwrm.be

RA AM AF FI C HE | V RIJ VAN ZE GE L | V. U . V Z W KU NST | W W W. I M AG I NE P E ACE . COM

GET IN VOLV ED! | WWW. CWR M. B E

EEN MOBIEL CWRM - ATELIER IN JE SCHOOL CWRM BIJ JOU OP SCHOOL Een mobiel CWRM-atelier naar je school halen, staat gelijk aan een sterke betrokkenheid bij het project en de missie. Herdenken, verbinden, reflecteren en helpen, dat zijn onze doelstellingen. Samen met de leerlingen en het personeel (en misschien ook ouders en mensen uit de omgeving) een succes maken van de cwrm-week, zorgt voor een intens gevoel van verbondenheid. Door letterlijk samen aan de slag te gaan voor een universeel en concreet doel maakt iedereen deel uit van het grote geheel. Aangezien een mobiel atelier logistiek wel wat inhoudt, gaan wij enkel op vragen in als we kunnen vertrekken van een engagement. De partner verbindt er zich dan toe om binnen de projectweek minstens 800 peterschappen te verzamelen. Wij zorgen voor de volledige opbouw en aankleding van het atelier in de ruimte voorzien door de partner. Voor een groot atelier waarin je met 24 personen tegelijk aan de

slag kan gaan, hebben wij een ruimte nodig van minstens 100 m2 die gemakkelijk toegankelijk is voor het lossen van het materiaal. De begeleiders van de workshop worden opgeleid door ons team. Het atelier is dan een week in handen van de school. Wij voorzien 12 grote en 12 kleine persen in het atelier, zodat alle leerlingen van de school zeker kunnen deelnemen aan het project. De school kan er bijvoorbeeld ook voor kiezen om scholen uit de buurt uit te nodigen. Elke partner vult dit engagement op een eigen manier in. Een workshop voor grootouders en kleinkinderen op woensdagmiddag, het atelier openhouden tijdens de opendeurdag van de school, een avond-workshop als teambuilding voor het eigen personeel: alles is mogelijk! De workshops van een lesuur kunnen kaderen binnen een projectweek op school. Maar het is natuurlijk ook mogelijk om ze te linken aan een vak en tijdens de lessen al dieper in te gaan op de verschillende thema’s die in het project vervat zitten.

Kunstenaar Koen Vanmechelen aan het woord over ComingWorldRememberMe, tijdens de plechtige inauguratie van het mobiel CWRM-atelier in Keerbergen.

Onze CosmoGolem (zie volgende pagina) reist mee met het mobiel atelier en kan dus ook geïntegreerd worden in de lessen. Zo kunnen jongere leerlingen bijvoorbeeld in de klas werken aan een creatieve vredesboodschap die ze in het begin van de workshop in het luikje ter hoogte van het hart van de CosmoGolem posten. Iets oudere leerlingen kunnen dan weer gestimuleerd worden om na te denken over de problematiek van het pesten en hoe die ook kan zorgen voor kleine oorlogjes binnen de school. Met leerlingen van de laatste graad kan er dan weer diepgaander gewerkt worden rond het universele aspect van oorlog. De mogelijkheden om het project te integreren zijn

zeer divers, maar welke aanpak de school ook kiest, het staat vast dat het mobiel CWRM-atelier voor dynamiek en verbondenheid zorgt. De geboekte mobiele ateliers krijgen een speciale vermelding op onze website en facebookpagina. Bovendien nodigen wij alle deelnemende scholen uit om in april 2018 mee te komen helpen bij het plaatsen van de land art installatie in domein de Palingbeek in Ieper. Een dag met de laarzen aan beeldjes uitzetten in het veld, een dag samen aan de slag gaan om iets te creëren op wat honderd jaar geleden nog het niemandsland was: voor de leerlingen zeker een blijvende herinnering.

CWRM @ Gitbo Keerbergen “ComingWorldRememberMe” was voor onze school een uniek project, dat leerkrachten en leerlingen hebben gedragen met veel enthousiasme en overgave. Toen ik over de komst van CWRM hoorde, was ik onmiddellijk enthousiast. Aan dit project wou en zou ik meewerken. Het project leeft! Critici die aanvankelijk dachten “ waar begint de school nu weer aan”, zijn snel overtuigd om mee te werken. ’s Avonds is het buiten gezellig, met kaarsen en vuurkorven. Bezoekers kunnen als het ware hun warme weg vinden naar de warmte die elke vrijwilliger uitstraalde. Nu de twee weken achter de rug zijn, kan ik alleen maar besluiten dat reflectie over het verleden , heden en toekomst via deze weg een grote impact hebben nagelaten. Ik kom met veel plezier meehelpen in 2018 . Tot dan!” — Marielle de Bleser, vrijwilliger atelier KTA GITBO Keerbergen

“Wij hebben dit project naar de school gehaald om ter gelegenheid van de opening van ons nieuw schoolgebouw voor Kunst en Wetenschappen op 24 oktober alle leerlingen en personeel te laten ervaren hoe universeel en krachtig kunst kan zijn.” –Mieke Molemans, directeur Campus Mater Dei, Overpelt, 1600 peterschappen

Ook basisscholen kunnen zich ­engageren om met een mobiel atelier hun leerlingen intensief te betrekken bij het project. Speciaal voor hen ontwikkelden wij het mobiele atelier met de zogenaamde ‘kinderpersen’. In dit atelier plaatsen we een cwrm-wand met informatie­borden op kindermaat. Via foto’s en korte teksten wordt het project gekaderd. De 10 persen die we in dit mobiel atelier monteren zijn gemaakt uit kunststof en dus een stuk lichter dan de grote gietijzeren persen. Daardoor kunnen kleinere kinderen er op een gemakkelijke en veilige manier mee aan de slag.

eigen beeldjes en die voor de andere peters en meters te maken. Het is natuurlijk ook hier mogelijk om op woensdagmiddag het atelier open te stellen voor ouders en/of grootouders. Zij kunnen op zo’n moment samen met hun (klein)kinderen aan de slag. Een mooie manier om de ouders en grootouders in contact te brengen met de werking van de school. Of misschien kan het atelier wel geplaatst worden in de week waarin ook een schoolfeest, opendeurdag of grootouderdag valt? De mogelijkheden zijn heel divers en volledig vrij in te vullen door de school.

Het proces van het maken van de kleine beeldjes is bijna identiek aan dat van de grote. Ook de kleine beeldjes krijgen een dog tag en zullen deel uitmaken van de uiteindelijke land art installatie op domein De Palingbeek. Voor het plaatsen van een atelier op kindermaat gaan we opnieuw uit van een engagement. Hiervoor vertrekken we van het leerlingenaantal van de school en rekenen we op twee peterschappen per leerling. Op die manier engageert een basisschool met bijvoorbeeld 75 leerlingen zich voor 150 peterschappen. Verder zijn er aan het mobiel atelier geen kosten verbonden. Het mobiel atelier kan een week blijven staan zodat alle leerlingen de kans krijgen om hun

BEDANKT! Helaas is er hier niet voldoende plaats om alle mensen te bedanken die in het voorbije jaar een mobiel atelier organiseerden. Zij dragen CWRM een warm hart toe en zorgden er met hun enthousiasme voor dat onze visie en missie verder verspreid raken. In het bijzonder een heel oprechte en warme ‘dank je wel’ aan: het Sint-Gabriëlcollege (Boechout), de stad Sint-Truiden, vereniging Touché (Veldegem), de Federale Gerechtelijke Politie van Brugge, de bibliotheek van Nieuwpoort, de gemeente Langemark-Poelkapelle, Campus Mater Dei (Overpelt), het Davidsfonds en Heemkring Liedengehem (Ledegem), het Klein Seminarie (Roeselare), de gemeenten Keerbergen en Bonheiden en in het bijzonder KTA GITBO, het Heilige Maagdcollege (Dendermonde) en het Sint-Dimpnacollege (Geel).

Community-amabassadeurs Al deze initiatiefnemers worden uitgenodigd voor onze jaarlijkse VIP CWRMworkshopdag die binnenkort doorgaat in ons atelier in Nieuwpoort, op zaterdag 31 januari 2015. Op die dag krijgen de ambassadeurs ook hun gepersonaliseerd houten kistje mee naar huis.

De CosmoGolem De CosmoGolem is een gigantische, houten antropoïde sculptuur van kunstenaar Koen Vanmechelen. De CosmoGolem is leeg en in het luikje van zijn hart kunnen mensen hun dromen en wensen achterlaten. Door met de verzameling van al deze wensen en dromen over de planeet te bewegen, stimuleert hij culturele diversiteit en slaat hij bruggen tussen verschillende culturen. Het beeld vestigt zo de aandacht op het belang van de universele mensenrechten en meer specifiek op universele kinderrechten. Op dit moment hebben een dertigtal Golems een thuis gevonden in diverse landen. Steeds meer internationale en lokale organisaties willen zich aansluiten bij het CosmoGolem-project. De CosmoGolem staat voor ons project symbool voor de actieve troost die we willen brengen met CWRM.

Willen jullie graag mee instappen in het project en zo intensief mensen met elkaar verbinden? Aarzel dan niet om gauw contact met ons op te nemen en een mobiel atelier te reserveren. [email protected] WWW.CWRM.BE

CWRM IN JOUW GEMEENTE, STAD, VERENIGING OF BEDRIJF? Ook als bedrijf, vereniging, gemeente of stad kan je een mobiel cwrm-atelier uitno­ digen. Een van de hoofddoelstellingen van het project is immers het verbinden van zoveel mogelijk mensen over grenzen en generaties heen. En daarbij hebben we je hulp nodig! Een mobiel atelier zorgt ervoor dat je op een unieke manier een verscheidenheid aan mensen met elkaar in contact brengt om hen samen te laten werken aan een groter geheel: de land art installatie, maar ook de steun die we bieden aan onze goede doelen. Een ervaring om nooit te vergeten. Zoals voor elk mobiel atelier gaan we steeds uit van een engagement dat wordt aangegaan door de partner. Een groot atelier (met 12 grote en 12 kleine persen) kan een week blijven staan.

“Eerst en vooral dank aan de 904 deelnemers aan het cwrmproject in de week van 15 tot 21 september bij ons in Veldegem! Woorden, foto’s schieten tekort om weer te geven wat dit evenement teweegbrengt. Wat we zeker zijn is dat het ‘het hart’ van de mens laat spreken, dat het mensen met elkaar verbindt over leeftijden, over grenzen heen... Er gebeurt heel wat meer dan beeldjes maken! We willen graag het vertrouwen in dit cwrm-project doorgeven, het verdient echt alle lof!” — Caroline Dellaert, In naam van vereniging Touché, Veldegem

De initiatiefnemers van Veldegem: Griet Verhelst, Caroline Dellaert, Rita Devriendt, Luc Degraeve, Donald Callens, Kristien Stubbe.

Hiervoor vragen we een engagement van 800 peterschappen. Een klein atelier bestaat uit 2 grote en 2 kleine persen en kan uitgenodigd worden voor de duur van een weekend. Om zo’n klein atelier te installeren, gaan we uit van een engagement van 200 peterschappen. Of misschien wil je met een vereniging wel ­actief peters en meters werven tijdens een ­activiteit die je organiseert? Dan kan je een aanvraag doen voor een postpakket dat bestaat uit 100 certificaten, 200 folders en een USB-stick met een presentatie over het project.

“Toen onze twee sterke verenigingen, Davidsfonds-Ledegem en Heemkring Liedengehem, zich engageerden voor cwrm was één ding zeker: zowat 10 % van de gemeente moest gemotiveerd worden om de minimale doelstelling te halen. Er kwam een evenementenweek van 13 tot 19 oktober 2014, met het beeldjesproject als rode draad. Na veel publiciteit, informatie-meetings, een persconferentie en gesteund door een degelijke bekendmaking via Facebook, de contacten met heel wat geïnteresseerde, lokale verenigingen en met de medewerking van de lagere scholen zijn in totaal zowat

1600 mensen op de events gepasseerd. De beeldjespersen werden een volledige week lang intensief gebruikt. Dat was mede aan een aantal gepensioneerde vrijwilligers te danken, die dagelijks stand-by tekenden. Zo werd een magische groep van 867 ­personen peter of meter van een beeldje dat in 2018 in de grote land art installatie in de vroegere Ieperse slagvelden door de wereld bekeken zal worden. Daarnaast werden nog eens 380 extra beeldjes geperst! Een heel intensieve beeldjes-week werd zo op een heel tevredenstellende en succesvolle manier afgesloten.”

De initiatiefnemers van Ledegem: Philip Baert, Nico Delannoy, Luc Vandevelde, Hans Jacques, Michael Vandeputte, Filip Jacques.

WAR IS OVER IF YOU WANT IT Wie peter of meter wordt van CWRM steunt een van onze twee goede doelen en verbindt zich zo aan onze luide oproep voor een wereld zonder oorlog.

Centre for vulnerable Children Rwanda, Congo, Kosovo, Afghanistan, Uganda, Syrië, Centraal Afrikaanse Republiek, Zuid-Soedan… Elke dag horen we verhalen over hoe kinderen op deze plaatsen geconfronteerd worden met geweld, moeten vluchten en overleven in vluchtelingenkampen, als kindsoldaat gerekruteerd worden, slacht­offer worden van seksueel geweld of foltering en gescheiden worden van ouders en familie. Tijdens of na gewapende conflicten ontstaan er massale humanitaire responsen die in eerste instantie inzetten op de levensnoodzakelijke ondersteuning van de getroffen bevolking: voedselvoorziening, medische zorg, huisvestiging, noodonderwijs etc. Psychische ondersteuning daarentegen is voor veel mensen op dat moment geen prioriteit. Overleven is immers het enige perspectief. Na korte tijd wordt echter ook de psychische impact van de terreur zichtbaar. Diepe wonden, ernstige psychische problemen die vaak lang na het conflict blijven bestaan en op die manier niet alleen het leven van deze kinderen zelf onder druk zetten, maar ook de heropbouw van het land bemoeilijken omdat een hele generatie langdurig en diepgaand beschadigd is.

vertaald in concrete aanbevelingen voor de praktijk en op ruime schaal verspreid. Daarnaast heeft CCVS een eigen praktijkaanbod: in Oost-Congo (Bunia) en in Noord-Oeganda (Lira) heeft CCVS twee centra waar door lokale psychologen en counselors therapeutische ondersteuning wordt gegeven aan kinderen en hun context, waar stafleden van andere organisaties getraind worden in psychosociale ondersteuning van kinderen en hun context, waar sensibiliserings­acties opgezet worden en waar de vergaarde kennis en expertise ruim verspreid wordt. In deze centra gebeurt tegelijk ook uitgebreid onderzoek naar de impact van de interventies die opgezet worden. Een derde pijler is de ruime disseminatie van de bekomen ervaring en kennis, via onder meer regelmatige lokale workshops, via publicaties en de website en ook via internationale conferenties. www.centreforchildren.be

In 2008 werd het interuniversitaire onderzoekscentrum Centre for Children in Vulnerable Situations opgericht, een uniek samenwerkingsverband tussen de Vrije Universiteit Brussel, de Universiteit Gent en de KULeuven. Met steun van verschillende partners ontwikkelde CCVS een resem activiteiten met als centrale doelstelling het bevorderen van het psychosociaal welzijn van kinderen en jongeren die zich in kwetsbare situaties bevinden in Zuiderse landen, met bijzondere aandacht voor kinderen en jongeren die door de oorlog getroffen zijn. In de eerste plaats wordt in diverse landen (Congo, Uganda, Colombia, Bolivië, Palestina, India…) ­onderzoek uitgevoerd rond het psychosociaal welzijn van k­ inderen en jongeren in kwetsbare situaties. Deze studies vertrekken steeds vanuit vragen die relevant zijn vanuit de praktijk. De resultaten ervan worden ook

THE FUTURE OF HOPE FOUNDATION Met zijn ‘CosmoGolem Foundation’ steunt Koen Vanmechelen de stichting van Chido Govera. Zij wil met haar ‘The Future of Hope Foundation’ wees­ kinderen helpen om uit hun slachtofferrol te treden door hen de kracht en motivatie te geven om hun eigen leven in handen te nemen. Zo draagt de stichting onder andere bij aan de opleiding van deze kinderen opdat ze gezonde gemeenschappen leren ontwikkelen die op hun beurt kinderen de kans bieden om op te groeien in vrede, vrijheid en geluk. Aandacht voor belangrijke waarden zoals kwaliteitsvol onderwijs, een goede gezondheid en zorg voor de natuurlijke ecosystemen staat hierbij centraal. www.thefutureofhope.org

“De herdenking van de Groote Oorlog mag ons niet enkel terugvoeren naar de meest zichtbare geschiedenis van de loopgraven­ oorlog met haar invasies, fronten en offensieven, maar onze aandacht dient evenzeer uit te gaan naar de verhalen van kinderen en hun onzichtbaar leed berokkend door de confrontatie met de oorlogsgruwel. Het leven van kinderen zonder opvang, in hongersnood, op de vlucht maar ook van de te jonge soldaten die aan shellshock leden en aan hun lot werden overgelaten, is onderbelicht. Net zoals dat van duizenden kinderen, vaak kind­ soldaten, die met ­onverwerkte oorlogstrauma’s opgroeien in ­actuele conflictgebieden van Congo, Uganda, Colombia of Syrië. Het verheugt mij dat de opbrengst van het beeldenproject in het kader van Gone West naar hoopvolle projecten van het Centre for Children in Vulnerable Situations in NoordUganda en Oost-Congo gaat, waar psychologische ondersteuning getroffen kinderen en jongeren opnieuw enig toekomstperspectief kan bieden. De Provincie WestVlaanderen wil op deze manier de aandacht vestigen op vaak vergeten slachtoffers van 100 jaar geleden maar ook op deze in hedendaagse conflictgebieden.” —Jean de Bethune Gedeputeerde voor externe relaties en Noord-Zuid-beleid

“It was a real pleasure for me to have taken part in the making of the sculptures and it was a wonderful experience to connect with the history and at the same time planting seeds for future projects that will help the impact of CWRM to go a long way and be felt and remembered by many. We all at The ­Future of Hope Foundation are grateful for the support we receive through this project.” —Chido Govera, founder of the Future of Hope Foundation

CWRM-AGENDA

MOBIELE ATELIERS 2015 Voor volgend jaar reserveerden al verscheidene partners een mobiel atelier. Bovendien zijn verschillende andere mobiele ateliers nog in beraad. Voor een volledig overzicht van alle geplande mobiele ateliers kan je steeds terecht op onze website. Elk mobiel atelier wordt ook aangekondigd op onze facebook-pagina. www.cwrm.be www.facebook.com/ comingworldrememberme

TOT APRIL 2015 EXPO COMBAT @ CWRM KUNSTENAAR KOEN VANMECHELEN 13u30 – 18u30 VRIJE TOEGANG maar we waarderen het dat elke bezoeker peter of meter wordt van het CWRM-project (€5,-) ADRES Bommenvrij Schoolstraat 48 8620 Nieuwpoort

OPENINGSUREN ATELIERS KERSTVAKANTIE KAZEMAT 5 & BOMMENVRIJ Vr 19/12/14 en za 20/12/14 Vr 26/12/14 en za 27/12/14 Vr 02/01/15 en za 03/01/15 Vrije toegang voor individuele bezoekers telkens van 13u30 tot 18u30 groepen vanaf 15 personen op aanvraag binnen deze openingsuren [email protected]

MEER INFO www.cwrm.be www.koenvanmechelen.com

VRIJDAG 09/01/15 CWRM OP DE MARKT 9u – 12u Wij zullen die dag met een CWRMstand aanwezig zijn op de wekelijkse versmarkt van Nieuwpoort-stad. Kom gerust langs voor extra informatie over het project. We klinken graag op het nieuwe jaar dat ons hopelijk samen met jullie weer een stapje dichter brengt naar een wereld zonder oorlog.

CWRM zoekt jou! We zijn steeds op zoek naar enthousiaste vrijwilligers om actief mee te werken aan de begeleiding van workshops in onze vaste ateliers. Heb je interesse om deel uit te maken van ons team? Neem dan een kijkje op onze website, kom eens langs in ons atelier of neem contact op! Er zijn diverse mogelijkheden om je medewerking in te vullen, dus je beslist steeds zelf hoe sterk je je kan en wil engageren. Wij zoeken vrijwilligers die deelnemers graag willen helpen bij het maken van een beeldje. Je bent vooral een sociaal iemand die zelfstandig kan werken. Een artistieke achtergrond is meegenomen, maar zeker niet noodzakelijk: de procedure om een beeldje te creëren is bewust eenvoudig gehouden opdat iedereen zou kunnen deelnemen. Wij bieden een verrijkende ervaring in het kader van de herdenking van WO I, een kans om mee te werken aan de opbouw van een kunstwerk dat internationaal tot stand komt en een interessante vrijwilligersvergoeding. meer info op www.cwrm.be contact via [email protected] of vzw Kunst, t.a.v. Lily Soenen, Brugsesteenweg 45, 8433 Schore

Marleen Louagie

Patrick Herregat

Heel erg bedankt aan al onze enthousiaste vrijwilligers van 2014: Claude Beele, Nadine Debergh, Katrien Hellinckx, Patrick Herregat, Coralie Lagae, Marianne Lambelin, Marleen Louagie, Marc Quagebeur, Myriam Swaegers, Eveline Vandenberghe en Steven Van Der Heyden.

“Het boeiende aan meewerken aan cwrm zijn de positieve reacties die gegeven worden door de bezoekers, peters of meters, gaande van verbazing tot bewondering, respect... Het allerleukste zijn echter de ‘terugkeerders’: personen die zich zo aangesproken voelen dat ze andere personen op sleeptouw nemen. Zo zijn er ondermeer de heer, die louter op basis van het verhaal van een collega van hem, speciaal de trein naar Ieper nam om in de Kazematten een beeldje te maken. De dame die de kinderen uit de buurt meenam voor een uitstapje naar de

ZATERDAG 31 JANUARI VIP CWRM-WORKSHOPDAG 13u30 – 18u30 Graag bedanken wij op deze dag al onze CWRM-ambassadeurs met een drankje en een hapje. Dit event is enkel toegankelijk met de uitnodiging die onze CWRMambassadeurs hiervoor persoonlijk ontvangen. ADRES Bommenvrij Schoolstraat 48 8620 Nieuwpoort

Kazematten om hen beeldjes te laten maken en hen daar bovenop nog met een ijsje trakteerde. De oma die de volgende dag terugkwam met haar kleinkinderen zodat zij zich als kinderen die nooit een oorlog meegemaakt hebben meer betrokken zouden voelen bij wat er 100 jaar geleden gebeurde en nog altijd gebeurt in onze wereld. De oudere heer die terugkwam men zijn dementerende broer om samen een beeldje te maken. De dame die met een vriendengroepje een workshop kwam volgen en een paar weken later met haar nichten en neven terugkwam Het meisje dat met haar klas een workshop kwam volgen en nadien haar ouders, broer, zus en nichtjes meenam. Zo zijn er nog tal van voorbeelden. Dit toont aan dat het project iedereen, groot en klein, oud en jong aanspreekt en dat personen die bij ons langskwamen hun ervaringen delen met buren, familieleden, leerlingen... Dit is voor de vrijwilligers die meewerken een hart onder de riem om te blijven doorzetten, zoveel mogelijk mensen aan te spreken en te betrekken bij het project.” —Marleen Louagie, vrijwilliger atelier Kazemat 5, Ieper

PANTA RHEI X y ESTERDAy-TOD Ay-TOMORROW X COMBAT X CAR RIED By GENER ATIONS X MEET ING GENERATIO NS X SOLIDARIT y X REMEMBERI NG X NEW GENER ATION X PARTIC IPATION X TOGE THERNESS X SH ARING X CARING X UNIVERSITy O F DIVERSITy X C UTTING EDGES X MULTICULTURA LITy X IDENTITy X DIVERSITy X C OSMOPOLITAN X SOLIDARITy X C HAOS X MOTION X EVOLUTION / R EVOLUTION X ME MORy X CHANGE

JOHN LENNON - HAPPy XMAS So this is Xmas And what have you done Another year over And a new one just begun And so this is Xmas I hope you have fun The near and the dear one The old and the young A very Merry Xmas And a happy New Year Let's hope it's a good one Without any fear And so this is Xmas (war is over) For weak and for strong (if you want it) For rich and the poor ones (war is over)

The world is so wrong (if you want it) And so happy Xmas (war is over) For black and for white (if you want it) For yellow and red ones (war is over) Let's stop all the fight (now) A very Merry Xmas And a happy New Year Let's hope it's a good one Without any fear And so this is Xmas (war is over) And what have we done (if you want it) Another year over

(war is over) A new one just begun (if you want it) And so happy Xmas (war is over) We hope you have fun (if you want it) The near and the dear one (war is over) The old and the young (now) A very Merry Xmas And a happy New Year Let's hope it's a good one Without any fear War is over, if you want it War is over now Happy Xmas

J O H N L E N N O N - I M AG I N E Imagine there’s no heaven It’s easy if you try No hell below us Above us only sky Imagine all the people Living for today... Imagine there’s no countries It isn’t hard to do Nothing to kill or die for And no religion too Imagine all the people Living life in peace...

And the world will be as one Imagine no possessions I wonder if you can No need for greed or hunger A brotherhood of man Imagine all the people Sharing all the world... You may say I’m a dreamer But I’m not the only one I hope someday you’ll join us And the world will live as one

You may say I’m a dreamer But I’m not the only one I hope someday you’ll join us

COLOFON COMINGWORLDREMEMBERME GONEWEST: Artistieke herdenking 100 jaar Groote Oorlog in West-Vlaanderen De Provincie West-Vlaanderen herdenkt van 2014 tot en met 2018 op culturele wijze 100 jaar Groote Oorlog. Deze eigentijdse, toekomstgerichte en multidisciplinaire herdenking kreeg de naam ‘GoneWest’. ‘To go west’ is een oude Engelse (Keltische) uitdrukking en betekent zo veel als sterven of het ten westen gaan van de doden, met de ondergaande zon mee. De uitdrukking werd massaal gebruikt door soldaten en ‘War Poets’. ‘To go west’ kreeg ook een zeer letterlijke betekenis: het geallieerde front was aan wezig in het westelijk deel van het Westelijke Front. De gesneuvelden en gekwetsten werden dan ook letterlijk naar het westen gebracht. Bovendien trok in België de oorlog met de Duitse inval van oost naar west door het hele land, waarna hij vier jaar lang in de Westhoek bleef trappelen. GoneWest verbindt talloze levensverhalen met gedegen historisch besef en ontsluit deze kleine en grote verhalen via muziek-, dans-, theaterevenementen, literatuur en beeldende kunst. www.gonewest.be

Projectsecretariaat: vzw kunst Brugsesteenweg 45 | 8433 schore | België [email protected] www.cwrm.be www.facebook.be/comingworldrememberme

Jan Moeyaert Intendant, afgevaardigd bestuurder Lily Soenen Zakelijk leider Lieselotte Moeyaert Pers, communicatie & publiekswerking Elise Verstraete Vormgeving & digitale coördinatie, assistent pers, communicatie & publiekswerking Liesbet Daeninck Assistent educatieve werking & publiekswerking Jonas Vandeghinste Productieleider Magalie Lagae Productie coördinator Tim Vanautreve Producticoördinator Technisch team: Marc Drabbe, Jaak Bout en Ano Dekimpe

Jan Moeyaert Curator, afgevaardigd bestuurder Koen Vanmechelen Kunstenaar, artistiek leider Lily Soenen Zakelijk leider Jonas Vandeghinste Productieleiding workshops & events Lieselotte Moeyaert Pers & communicatie Goele Schoofs Proces manager Koen Vanmechelen Renate Neven Pocess assistant Koen Vanmechelen Stoffel Hias Productieassistent Koen Vanmechelen

projectafgevaardigden gonewest /provinciebestuur west-vlaanderen Vivi Lombaerts Voorzitter artistieke werkgroep GoneWest Caroline Declerck Financieel manager Provincie West-Vlaanderen coverbeeld / poster www.imaginepeace.com

Vzw Kunst realiseert CWRM in samenwerking met de volgende partners:

WWW.COMINGWORLDREMEMBERME.BE