Het lijkt hier meer op een gezinnetje. Nieuw Portfolio. Tugba, 12 jaar

‘Het lijkt hier meer op een gezinnetje.’ Tugba, 12 jaar

Nieuw Portfolio Hans Karstel: ‘De veranderingen brengen nieuwe kansen met zich mee.’ het portret van Esmiralda Meertens <> in gesprek met Hoefsloot & Van Duijn het dilemma van Marleen Jongste <> Ingeborg Wegter vertelt over ‘Pameijer woont’

voorwoord

‘Vraag om herbezinning.’

door Linda Boot, bestuurder Pameijer

Voor u ligt de laatste ‘Partners’. De waardering voor de diep­ gang in dit blad is altijd groot, de diepgang die je soms in andere bladen node mist. Toch willen we wat gaan veranderen. We willen toewerken naar een aantal andere communicatie­ middelen die meer aansluiten op de onderling verschillende behoeften van medewerkers, cliënten, verwanten en externen. Er is ook zo ontzettend veel te communiceren de komende tijd. De AWBZ gaat op de schop, gemeenten worden verant­woordelijk voor de zorg en ondersteuning van een groot deel van de cliën­ ten die door Pameijer worden ondersteund. Ook voor mensen die in de nieuwe wet Wlz (Wet langdurige zorg) terecht komen, kan er veel veranderen. En als er veel verandert voor cliënten, verandert er ook veel voor medewerkers. De richting van de veranderingen in de wetgeving juichen we toe. Hoe meer mensen met een beperking meedoen in de maat­ schappij, hoe liever het ons is, dat is immers al vele jaren de kern van onze missie. Dat we daarbij oog moeten hebben voor de kwetsbaarheid van cliënten is logisch. Andere wetgeving, andere uitgangspunten, andere opdrachtgevers en evenveel of zelfs meer doen met (veel) minder geld, dat alles vraagt om een herbezinning op onze totale dienstverlening. Ons hele portfolio hebben we onder het vergrootglas gelegd, sommige onderdelen passen straks niet meer, of moeten omgebouwd worden, en nieuwe vormen van dienstverlening voegen we toe. Daar gaat deze Partners over. U leest verhalen van binnen en buiten Pameijer. Want goede zorg en ondersteuning ontwikkelen doe je niet alleen en niet vanachter een bureau. Veel leesplezier.

‘Hoe meer mensen met een beperking meedoen in de maat­schappij, hoe liever het ons is, dat is immers al vele jaren de kern van onze missie.’

3

4

inhoud

inhoud

5

inhoud pameijer maakt nieuwe dienstvormen De hervorming van het Nederlandse zorg­stelsel betekent voor Pameijer een grote uitdaging.

30 in gesprek met hoefsloot & van duijn Wat betekent de stelselvernieuwing voor het beleid en diensten van zorg- en welzijninstellingen?

6 14 het portret van esmiralda meertens

Op haar elfde is Esmiralda uit huis geplaatst. Nu is ze de trotste eigenaar van een eigen woning.

36 het dilemma van marleen jongste Als specialistisch support­medewerker is Marleen dagelijks op zoek naar oplossingen voor opvoedproblemen.

20 ‘Ik vind dat het hier meer op een gezinnetje lijkt.’

In het gezinshuis van Gerdien en Cornel is Tugba gegroeid in wat ze kan en wie ze is.

EN VERDER: 3 voorwoord 18 uit de uitagenda 28 actueel 39 lifestyle 48 recensies 54 colofon

40 Iedereen een eigen huis

Productontwikkelaar Ingeborg Wegter vertelt over de nieuwe diensten van ‘Pameijer woont’.

6

pameijer perspectief

pameijer maakt nieuwe dienstvormen De hervorming van het Nederlandse zorgstelsel betekent voor Pameijer een grote uitdaging. Forse afslanking van de AWBZ; nieuwe opdrachtgevers en financierings­­stromen; stevige concurrentie met andere partijen… Hoewel de richting van de stelselvernieuwing aansluit bij de koers van de organisatie zijn aanpassingen on­ontkoombaar. Tegen deze achtergrond heeft Pameijer een samenhangend en ‘toekomstbestendig’ portfolio van diensten opgesteld. Met name de gemeenten vragen om nieuwe vormen van ondersteuning, uitgaand van de eigen kracht van mensen en hun netwerk. Bestuurssecretaris Hans Karstel licht de gemaakte beleidskeuzen toe.

Hans Karstel is bestuurssecretaris bij Pameijer

pameijer perspectief

7

8

pameijer perspectief

pameijer perspectief

nieuwe plannen en voor het opvangen van tegenslagen.’

op vooruitgelopen Om de zorg in Nederland betaalbaar te houden en ook dichterbij de burgers te brengen, wordt het bestaande stelsel ingrijpend vernieuwd. Een groot gedeelte van de AWBZ-zorg wordt overgeheveld naar de gemeenten. Die worden verantwoordelijk voor allerlei lichtere vormen van ondersteuning van mensen met een beper­ king. De gemeenten zetten sterk in op de zelf­ redzaamheid van mensen en medewerking van hun omgeving. Ze zoeken aanbieders met aansprekende ideeën en diensten, waar ze snel mee aan de slag kunnen en die betaalbaar zijn. Maar ook de dienstverlening die binnen de AWBZ blijft – onder de nieuwe naam Wlz (Wet langdurige zorg) – staat onder druk. De voor­ zieningen voor mensen met zwaardere zorg­ vragen moeten worden gemoderniseerd. Over de hele linie wordt bovendien flink bezuinigd. ‘De veranderingen komen natuurlijk niet uit de lucht vallen’, zegt bestuurssecretaris Hans Karstel. ‘Daar wordt al jaren over gesproken

en Pameijer heeft er ook zo goed mogelijk op vooruitgelopen. Wat het scheiden van wonen en zorg betreft is ons beleid bijvoorbeeld al lang dat we zelf niets meer bouwen en alleen nog nieuwe panden huren, gewoon in de wijk. Onze ballast aan onroerend goed is daarom vrij klein. Flexibilisering van kosten is ook al jaren een belangrijk aandachtspunt. Volgens de meest recente scenario’s moeten we rekenen op een budgetdaling van 15 tot 25 %, afhankelijk van de soort van dienstverlening. Ons werk is mensenwerk, salarissen van medewerkers vormen de grootste post op de begroting. In dit licht hebben we al veel tijdelijke contracten gesloten met nieuwe medewerkers. We willen een flexibele schil van rond de 30% om snel op ontwikkelingen te kunnen inspelen. Ook zaken als het terugdringen van onze overhead en het opbouwen van een ruime financiële buffer staan al een tijd op de beleidsagenda. We hebben daarin veel vooruitgang geboekt, waardoor we nu bijvoorbeeld ook geld hebben voor

nieuw portfolio De definitieve contouren van het nieuwe stelsel staan op het moment van schrijven nog niet vast. Er wordt nog steeds nagedacht over de over­heveling van bepaalde functies en verant­ woordelijkheden. ‘We volgen de besluitvorming op de voet’, vertelt Hans Karstel. ‘Bij elke brief van de staatsecretaris kijken we naar de effecten van de maatregelen. Hoe duidelijker de plannen, hoe strakker de scenario’s. Maar over de richting van de veranderingen bestaat al lang geen twijfel meer. En dat is een richting die heel goed aan­ sluit bij onze visie en niet alleen verliezen maar zeker ook nieuwe kansen met zich meebrengt. In de dienstverlening van Pameijer gaat het al jaren om meer aansluiting bij de lokale samen­ leving, vergroten van eigen regie, ontwikkeling van mensen. Bij het bedenken van nieuwe diensten en het ombouwen van bestaande diensten hoeven we echt geen radslag te maken. Het is vooral een kwestie van verder ontwikkelen en versnellen. Het nieuwe portfolio borduurt voort op de koers die we al volgen.’ Het portfolio dat onlangs is gepresenteerd, beschrijft het geheel van diensten die Pameijer de komende jaren wil bieden en ontwikkelen. Het is verdeeld in diverse ‘productgroepen’ – zie het overzicht – met heldere uitgangs­ punten. Deze uitgangspunten passen helemaal bij de visie en missie van de organisatie maar zijn nog wat scherper verwoord. Een eigen huis, een betaalde baan, opgroeien in het eigen gezin… de doelen klinken vertrouwd. In een informatie­ film over het nieuwe portfolio worden bovendien drie algemene richtlijnen voor de dienstverlening geformuleerd: ‘eigen regie’, ‘talentontwikkeling’ en ‘tijdelijkheid’. De nadruk komt nog meer te liggen op de zelfredzaamheid en ontwikkeling van mensen. En ondersteuning is geen on­ver­ ander­lijk gegeven of automatisme, maar houdt maat met de stappen die mensen en hun netwerk maken. Daardoor krijgt het een meer tijdelijk karakter dus. »

‘De richting van de veranderingen sluit goed aan bij onze visie en brengt nieuwe kansen met zich mee.’

9

10

pameijer perspectief

pameijer perspectief

11

nieuw Pameijer Portfolio

Het nieuwe portfolio van Pameijer is verdeeld in diverse ‘productgroepen’. Een overzicht:

Pameijer herkent

Pameijer ontwikkelt talent

Pameijer woont

Pameijer werkt

Pameijer groeit op

Pameijer adviseert

De eerste productgroep betreft diensten die te maken hebben met de ‘toeleiding’ naar ondersteuning. Het doel van ‘Pameijer herkent’ is dat mensen met een beperking zo vroeg mogelijk herkend worden, gepaste onder­ steuning krijgen en mogelijk uit de zorg gehouden worden. Veel mensen met een vraag naar ondersteuning kloppen niet meer bij ons aan, met een indicatie in de hand, maar bij eerstelijnsvoor­ zieningen in hun directe omgeving. Medewerkers en ervaringsdeskundigen van Pameijer kunnen hun goed van dienst zijn bij de vraag­ herkenning van psychische en psychiatrische problema­ tiek en van verstandelijke beperkingen.

Iedereen heeft talenten. De onder­­steuning moet daar zo goed mogelijk op aansluiten. Welke vaardigheden hebben mensen zelf? Hoe kunnen wij – met oog voor bestaande beperkingen – hen helpen die talenten verder te ontwikkelen? Voor Pameijer is dit het ver­ trekpunt voor alle vormen van dienstverlening, of het nou gaat om wonen, werken of vrije tijd. Op al deze terreinen worden modules aangeboden die mensen verder helpen. Ze kunnen bijvoorbeeld een AKA-opleiding volgen (Arbeidsmarkt geKwalificeerd Assistent), een cursus ‘Pret­tige Collega’ of ‘Bijzonder Buurtgenoten’, of werken aan hun eigen empowerment.

Bij de woonondersteuning is het uitgangspunt dat ieder­ een een eigen huis heeft. Dat hoeft niet meteen, en mensen moeten tijdelijk ook kunnen terugvallen op een voor­ziening in de wijk. Maar het is wel het doel waarop we consequent inzetten. Aan mensen die in verband met een zwaardere zorgvraag (Wlz) op een woonvorm zijn aangewezen, zal Pameijer uiteraard passende onder­ steuning blijven bieden.

Pameijer wil mensen met een afstand tot de arbeids­ markt en/of lage loonwaarde ondersteunen naar een baan. Uitgangspunt is: iedereen een betaalde baan. Alle mensen moeten naar vermogen hun talenten kunnen inzetten in een bedrijf of een organisatie. In de training en ondersteu­ ning van arbeidskrachten wordt goed gekeken naar de vaardigheden van mensen. Talentontwikkeling is een belangrijk onderdeel van ‘Pameijer werkt’. Afhankelijk van het arbeidsvermogen van mensen kan uit drie vormen van begeleiding worden gekozen: ‘beschermd werken’, ‘beschut werken’ en ‘individuele werkplekken’.

Bij de gezinsondersteuning en jeugdhulp is het uitgangs­ punt dat ieder kind opgroeit in een gezin. Het aanbod bestaat uit diverse diensten. ‘Pameijer groeit op’ is een breed ondersteuningspakket voor ouders met kinderen met een beperking of gezinnen waarvan de ouders een beper­ king hebben. Als het niet mogelijk is dat het kind opgroeit in het eigen gezin kan het worden opgevangen in een gezinshuis, waar het ook op een natuur­lijke manier kan opgroeien. Voor jongeren en jong­volwassenen die inten­ sieve begeleiding nodig hebben, blijft verblijf ook mogelijk. Belangrijk is dat de dienst­verlening op korte termijn kan worden op- of afgeschaald en dat het natuurlijk netwerk van het kind er zoveel mogelijk bij betrokken wordt.

Naast de kerntaken, gericht op ondersteuning van kwets­ bare burgers, ziet Pameijer ook kansen om innovatie in de zorg en dienstverlening te bevorderen en commer­ciële activiteiten te ontplooien. Voor organisaties op het gebied van zorg en welzijn, bedrijfsleven en gemeen­ ten kunnen we op diverse manieren iets betekenen. Bijvoorbeeld in de vorm van advisering, scholing, detache­ ring van deskundigen of het uitvoeren van de regie­functie bij bepaalde opdrachten. Er wordt onderzocht wat de perspectieven voor een ‘Advies BV’ zijn.

‘Pameijer herkent’ richt zich op een heel scala aan eerste­­lijnsvoorzieningen, bijvoor­beeld de huisartsen. Belangrijk zijn ook gemeente­ lijke instanties waar mensen aankloppen met vragen over welzijn, zorg en hulp bij de opvoeding. Denk aan Wmoloketten, Vraagwijzers, Centra voor Jeugd en Gezin en wijk­ teams. Hetzelfde geldt voor instanties en organisaties die betrokken zijn bij de uit­ voering van de Participatiewet (werk).

Een heel specifieke dienst is de opleiding Howie the Harp. Dit trainingscentrum van Pameijer leidt cliënten uit de Sociale Psychiatrie op tot ervaringsdeskundigen, met uitstroom naar betaald werk in de GGZ.

Onder ‘Pameijer woont’ valt een waaier aan activiteiten. Verderop in dit nummer zullen we hier nog nader op ingaan. Voorop staat dat we mensen willen ondersteunen om zo zelfstandig mogelijk te wonen. Via het ‘fasemodel wonen’ wordt actief gestuurd op aspecten als vergroten van zelfredzaamheid, toeleiding naar werk en doorstroom naar een eigen woning. Daarnaast worden diverse nieuwe vor­men van ondersteuning ontwikkeld. We noemen hier even het opzetten van netwerkjes in de wijk volgens het concept van Buurtcirkel, Pameijer Woonsupport, FACTteams en Thuishavens.

Bemiddeling tussen bedrijven en cliënten is uiteraard ook een essentieel onderdeel van 'Pameijer werkt'. Per regio worden bedrijfs­takken bena­ derd die het meeste perspec­ tief voor onze doelgroep bieden. Voor de bedrijven is ook een ‘ontzorgpakket’ ontwikkeld. Door middel van bijvoorbeeld coaching, job­ carving en advisering worden zij ondersteund bij het aan­ nemen van mensen met een arbeidsbeperking.

Naast woonondersteuning worden nog verschillende andere diensten aangeboden. In dagcentra kunnen kinde­ ren en jongeren ontwikkelings­ gerichte dagprogramma’s volgen, er wordt naschoolse dagbehandeling geboden, crisisopvang, en er wordt ook nog onderzoek gedaan naar enkele andere activiteiten.

12

pameijer perspectief

meepraten en meedenken Dat er risico’s en onzekerheden aan de stelsel­ vernieuwing kleven, behoeft geen toelichting. Hans Karstel: ‘Die houden we nauwlettend in het oog. Dat hoort gewoon bij onze verant­ woordelijkheid als zorgaanbieder en werkgever. We zien ook wel dat bepaalde zaken op gespan­ nen voet staan met elkaar. Tijdelijke contracten van medewerkers zetten de continuïteit van de ondersteuning bijvoorbeeld onder druk, dat moge duidelijk zijn. Maar het allerbelangrijkste is dat we naar de toekomst kijken en de orga­ nisatie nu zo goed mogelijk op de rails zetten. Met het nieuwe portfolio doen we dat.’ Alle betrokkenen worden met regelmaat ook over de plannen geïnformeerd en gehoord. Zo zijn in september vier drukbezochte ‘ambassadeurs­ bijeenkomsten’ georganiseerd om met mede­ werkers te praten over de gevolgen van alle veranderingen in de zorg en het antwoord van Pameijer daarop (het portfolio). Goede communicatie met cliënten en verwanten krijgt uiteraard ook volop aandacht. Pameijer wil iedereen zo goed mogelijk blijven infor­ meren over concrete ontwikkelingen. ‘Met andere partijen zitten we uiteraard ook serieus om de tafel. Bestuurder Linda Boot is bijvoorbeeld nauw betrokken bij gemeente­ lijke overleggen. Er komt heel veel op de gemeenten af, ze moeten op hele nieuwe terreinen gaan acteren, met beperkte middelen. Meepraten en meedenken door organisaties uit het veld, uitwisselen van kennis en ervaring, is in ieders belang. De gemeenten willen ook dat burgers de best mogelijke ondersteuning krijgen. Het beste dat wij nu kunnen doen is onze brede deskundigheid inbrengen in het overleg en onze dienstverlening zo goed mogelijk inrichten op de nieuwe omstandig­ heden. Dat doen we met volle energie. Aan enthou­siasme en vernieuwings­zin heeft het Pameijer nooit ontbroken.’ «

pameijer perspectief

‘Meepraten en meedenken door organisaties uit het veld, uitwisselen van kennis en ervaring, is in ieders belang.’

13

het portret

Esmiralda Meertens

het portret

15

Op haar elfde is Esmiralda Meertens uit huis geplaatst. Daarna volgde ze een zwerftocht langs naar schatting 45 internaten door heel Nederland. Om vervolgens dertien jaar met een drugsverslaving op straat te leven. Maar nadat ze werd opgenomen bij Delta is het alleen maar bergopwaarts gegaan, vertelt Esmiralda. De afgelopen twee jaar woonde ze in beschermende woonvorm Stadstimmerwerf in Schiedam. Sinds midden oktober is ze de trotse eigenaar van een eigen woning, in de buurt van de BW.

Uitvoerig over haar jeugd vertellen wil Esmiralda niet. Maar de feiten die ze noemt maken wel duidelijk dat het verre van rozen­ geur en maneschijn is geweest. Bij gebrek aan een goede, veilige hechting lag ze voort­ durend met alles en iedereen overhoop. ‘Ik kwam overal tegen in verzet, keerde me van alles af. Die opstandigheid kwam voort uit het gevoel dat niemand aandacht voor mij had, te beginnen bij mijn ouders. Door een verkeerde diagnose – ik zou ‘borderline’ hebben – werd het probleem nog versterkt. De manier waarop mensen mij behandelden werkte juist averechts.’ Op haar negentiende, toen ze niet langer onder toezicht stond, belandde Esmiralda op straat. ‘Toen kwam ik vrijwel meteen in aanraking met drugs. Voor die tijd wilde ik daar niks van weten, ik was er bang voor. Maar binnen no time was ik verslaafd.’ De ommekeer begon toen ze drie jaar geleden werd opgenomen bij Delta. Esmiralda: ‘Daar hebben ze me precies kunnen bieden wat ik

nodig had. Ik kreeg eerst een snelle detox en vervolgens heb ik een therapie gevolgd – EMDR – waar ik veel baat bij had. Met mijn behandelaar klikte het goed en met een nieuwe diagnose (PTSS) konden we ook veel beter uit de voeten. Ik voelde me voor het eerst serieus genomen en veilig. Omdat ik er vertrouwen in had kon ik me nu wel overgeven.’ Vanuit Delta ging ze eind 2011 naar het nieuwe BW Stadstimmerwerf in Schiedam. ‘Ik had me aangemeld bij Pameijer en iemand maakte me al snel attent op deze optie. Dat was eigenlijk precies wat ik zocht, een voorziening van waar­ uit ik kon doorstromen naar een eigen woning maar die me eerst wel een vangnet bood. Dat leek mij een prima tussenweg. Ik was één van de eerste bewoners en voelde me de koning te rijk. Een eigen bel en een eigen brievenbus. Gaan en staan waar je zelf wilt. Het was ook wel spannend hoor, ik voelde me in het diepe gegooid. Maar als je dertien jaar op straat hebt geleefd, weet je je natuurlijk wel te redden.’ »

16

het portret

‘Gaan en staan waar je zelf wilt� Het was ook wel spannend hoor, ik voelde me in het diepe gegooid. Maar als je dertien jaar op straat hebt geleefd, weet je je natuurlijk wel te redden.’

Hoewel ze zich soms wat alleen voelde staan met haar hulpvragen, ging Esmiralda in de beschermende woonvorm steeds verder vooruit. ‘Ik dank God op mijn blote knieën dat ik de kans heb gekregen om mij hier te ontwikkelen. Ik heb in Stadstimmerwerf goed aan mijn zelfstandig­heid kunnen werken, dat is het allerbelangrijkste. Het stond vanaf het begin vast dat ik hier maximaal drie jaar kon wonen, maar ik wilde heel graag de eerste zijn die naar een eigen woning verhuisde. Mezelf en iedereen laten zien wat ik bereikt heb. Ik heb het dan ook sneller gedaan, in een kleine twee jaar. Het was natuurlijk een heel geregel, je inschrijven bij de gemeente, een huisarts en een apotheek zoeken, alle noodzakelijke spullen aanschaf­ fen… Maar het is gelukt. Op 9 oktober heb ik de sleutel gekregen van mijn nieuwe woning. Een week later ben ik erin getrokken, samen met mijn hondje.’ Zoals gezegd woont Esmiralda op een steen­ worp afstand van de woonvoorziening. Dat was een weloverwogen keuze. ‘Ik wilde graag in de buurt blijven, niet meteen alles loslaten. Ik heb ondertussen veel mensen leren kennen in de

wijk en als ik vragen heb kan ik snel terecht bij mijn netwerk hier. Ik krijg ook hetzelfde ondersteuningspakket als in de BW. Er zijn meer bewoners die graag in de buurt willen wonen. Met een paar anderen heb ik een hecht contact, mijn deur staat ook altijd voor hen open. Op mijn deurmat staat niet voor niets ‘welkom’. Zoals overal loop je in de wijk natuur­ lijk nog wel tegen stigma’s aan. Maar ik heb geleerd om rustig te blijven en te proberen mensen zo goed mogelijk te informeren over het belang van goede woonvoorzieningen voor de doelgroep. Dat daagt me eerder uit dan dat het me frustreert.’ Esmiralda had graag deelgenomen aan de opleiding Howie the Harp. Helaas is ze niet door de selectie gekomen, vooral door haar gebrek aan opleiding. ‘Maar ik wil wel graag iets met mijn ervaring doen. Daarom zoek ik nu vrijwilligerswerk in een activeringscentrum. Ik kijk sowieso het liefst naar de toekomst. Eén van de eerste dingen die ik wil is mijn rij­bewijs halen. Voor mijn theorie ben ik al geslaagd.’ Met de praktijk kunnen we haar alleen maar het grootste succes wensen. «

18

19

agenda

uit de uitagenda Vanuit Pameijer worden regelmatig activiteiten en evenementen georganiseerd die toegankelijk zijn voor het grote publiek. Dat kan iets cultureels zijn, of bijvoorbeeld een open dag of een gezamenlijke activiteit. Het ontmoeten en slechten van grenzen staat daarbij voorop en tegelijk kunnen bezoekers met eigen ogen zien waartoe mensen met een beperking allemaal in staat zijn.

januarie 2014 - mei 2014 Coproductie ‘Wie is er nou gek?’ in Rotterdamscentrumvoortheater (rcth) Op het moment van schrijven werken Bavo Europoort, Pameijer en het Rotterdams­centrum­voor­ theater samen aan de theater­ voorstelling ‘Wie is er nou gek? of Ik is een ander’. Met deze coproductie wordt aan (ex) cliënten uit de psychiatrie de mogelijkheid geboden om samen met spelers van het rcth hun eigen ver­halen op het toneel te vertolken en invoelbaar/ bespreekbaar te maken voor anderen. Het uit­eindelijke doel is om de beeld­vorming van mensen met een psychia­trische aan­doening positief te beïn­ vloeden en hun maat­schappelijke deelname te bevor­deren. Voorafgaand aan de repetities is er een lessentraject aan­geboden aan een twintigtal cliënten van Bavo Europoort en Pameijer. In de lessen hebben zij uitvoerig verteld over gebeurtenissen in hun leven, die gebeurtenissen vormen het uitgangspunt voor de voorstelling. Als tegenwicht tegen discriminerende stigma’s, die mensen apart zetten, bieden

de verhalen de toeschouwers herkenning. Herkenning dat het ook jouw verhaal had kunnen zijn of – in een andere vorm – misschien wel is. De voorstelling richt zich op theatergeïnteresseerden en iedereen die op de één of andere manier bij de doelgroep betrokken is, inclusief buurt­ genoten. Er is plaats voor honderd bezoekers per voorstelling, de productie zal in totaal veertien keer worden gespeeld. Na de voorstelling wordt er samen gegeten en kan men napraten met de acteurs. De precieze speeldata – in diverse weekenden – kan men vinden op de website van rcth. Er volgt nog informatie over hoe je kunt reserveren. Voor meer informatie: Irene Kruidenier ([email protected]) en Rotterdamscentrumvoor­theater & Cultuurhuis Delfshaven Mathenesserdijk 293, Rotterdam 010 477 38 91 www.rcth.nl

december 2013 - januari 2014 ‘In de rooie molen’ Theater Maatwerk Theater Maatwerk maakt al meer dan twintig jaar theater­ voorstellingen met acteurs met een verstandelijke beperking. Naast binnen­voorstellingen worden ook uitbundige straat­ voorstellingen gemaakt. Daarmee reist het theater door heel Europa. In december en januari wordt in het eigen theater de eigen productie ‘In de rooie molen’ gespeeld. Het stuk biedt een intrigerend kijkje achter de schermen van een nachtclub. Op de website van Theater Maatwerk is altijd een actueel overzicht van het programma te vinden. Voor meer informatie: 010 276 30 39 of [email protected] www.theatermaatwerk.nl

meld je aan voor de digitale nieuwsbrief! Zoals in het voorwoord van bestuurder Linda Boot werd aangekondigd, stopt Pameijer met de publicatie van het blad Partners. De ontwikkelingen op het gebied van communicatie vragen om nieuwe middelen. Digitalisering, gerichte communicatie met specifieke doelgroepen, papier- en kostenbesparing… er zijn goede redenen om nu met iets nieuws te beginnen. Voor alle relaties van Pameijer wordt een digitale nieuwsbrief ontwikkeld, waarin behalve belangrijke wetenswaardigheden ook informatieve achtergrondverhalen zullen verschijnen. Elementen uit Partners zullen hierin terugkeren. De nieuws­ brief zal wel met een grotere frequentie verschijnen en houdt iedereen op de hoogte van actuele ontwikkelingen. Meld je alvast aan om ook volgend jaar geïnformeerd te blijven via www.pameijer.nl/nieuwsbrief.

meld je aan via www.pameijer.nl/nieuwsbrief

20

beeldverhaal

‘Het lijkt hier meer op een gezinnetje.’

In het gezinshuis van Gerdien en Cornel is Tugba gegroeid in wat ze kan en wie ze is.

‘Ik ben Tugba, 12 jaar en woon sinds januari in Gouda. Voordat ik in het gezinshuis woonde, woonde ik in Rotterdam met nog zes andere kinderen. Ik zie mijn ouders één keer in de maand. Ook bel ik ze één keer in de twee weken. Ik mag mijn ouders ook op speciale dagen bellen.’

beeldverhaal

‘Ik heb op school goeie vriendinnen. Soms spreek ik wel eens af met één van de vriendinnen.’

Cornel (33) en Gerdien (29) Stormbroek hebben sinds mei 2011 een gezinshuis onder de vleugels van Pameijer. In het ‘gezin’ wonen twee jongens en twee meisjes met een licht verstandelijke beperking. Verder zijn er twee honden, een kat, schildpadden en konijnen.

Gerdien: ‘Sinds januari woont Tugba bij ons. In het begin was het erg wennen en was Tugba nog een beetje stil en verlegen, maar al snel kwam daar verande­ ring in. Dat ze met twee jongeren van 17 zou gaan wonen was even schrikken, maar inmiddels kan ze prima voor zichzelf opkomen�’

23

‘Op haar nieuwe basisschool gaat het heel goed en is ze ook snel in de meidengroep opgenomen. Ze gaat bij vriendinnen thuis spelen en naar verjaardagsfeest­ jes. Tugba is niet alleen enorm gegroeid in wat ze kan en wie ze is, maar ook in haar lengte heeft ze een flinke spurt gemaakt.’ »

‘Tugba woonde vanaf haar 6e jaar op haar vorige groep. Daarvoor woonde ze, nadat ze met haar zussen uit huis geplaatst werd, kort op een andere groep. Tugba's ontwikkeling stagneerde op de groep, daarom werd er gezocht naar een woonplek waar ze zich verder kon ontwikkelen. Het gezinshuis bleek een prima plek voor haar. In het gezinshuis is alles normaler dan op een groep en lijkt het meer op een gewoon gezin. Tugba vindt het soms lastig om uit te leggen waarom ze niet bij haar ouders woont en wat een gezinshuis is. Dan zegt ze dat wij haar pleegouders zijn, dat ze twee pleegbroers en een -zus heeft. De meeste mensen begrijpen haar dan wel.’ »

‘Ik heb elke week paardrijles. Dat vind ik leuk omdat ik wel eens mag galopperen en omdat ik de meeste paardjes lief vind.’

‘Ik vind dat Cornel en Gerdien eerlijk tegen kinderen zijn en dat ze makkelijk over iets kunnen praten. Ze zijn lief.’

‘Ik heb het hier naar mijn zin vanwege de hondjes. En omdat Gerdien en Cornel veel grapjes maken. Dat vind ik super grappig.'

‘Tugba's grootste wens is om na haar 18e eerst een poosje bij haar ouders te gaan wonen. Daarna wil ze zelfstandig wonen, in een koop­ huis met een eigen hond. Wij gaan daar samen komende jaren naartoe werken. Ze kan al zelf haar wasje draaien en ze kookt één keer per week. Tugba heeft een positieve, stimulerende, veilige en open manier van ondersteuning en begeleiding nodig om uit te groeien tot een zelfstandige en zelfverzekerde jongvolwassene.’ «

28

actueel

advertentie

actueel Burendag BW Oude Maasstraat Schiedam Op zaterdag 21 september 2013 heeft BW Oude Maasstraat in Schiedam in samenwerking met het Oranjefonds een burendag georganiseerd. In juni 2013 werd al begonnen met de organisa­ tie. Doel was om een middag te organiseren die in het teken zou staan van ‘Samenwerken, samen­ spel en samenzijn’. Dit vooral om de BW te laten integreren in de wijk. In de buurt werden sponsors gezocht en dat is goed gelukt. Diverse winkeliers hebben de deelnemers voorzien van eten, drinken, etc.

De burendag was een groot succes in de wijk. Er was zelfs een fotograaf van LookTV en TV Rijnmond heeft mensen geinterviewd.

De burendag is mede mogelijk gemaakt door de hulp van vrij­ willigers, buren, medewerkers en bewoners van Pameijer. Er waren allerlei kraampjes en workshops. Je kon bijvoorbeeld bloemschik­ ken, smoothies maken, knutselen, schminken, nagels lakken en cup cakes versieren. Maar je kon er ook terecht voor pannenkoeken, diverse oud-Hollandse spelletjes, een springkussen en een glijbaan.

Daisy M.:

Erwin H.:

‘Ik vond het leuk om mee te helpen als vrij­ williger en daardoor iets bij te dragen aan het doel van deze dag.’

officiële SVH diploma's voor Sharydee, Vincent, Patrick en Samantha Cateringwerkproject Vestia/Pameijer is een erkend leerbedrijf waar mensen met een beperking een officieel SVH diploma kunnen behalen. Een belangrijke opstap naar betaald werk.

‘Het schminken was erg geliefd bij de buurt­ kinderen. Leuk om tijdens mijn opleiding MMZ (Medewerker Maat­schappelijke Zorg) betrokken te worden bij dit initiatief.’

Na een jaar lessen – praktijk en theorie – hebben Sharydee, Vincent, Patrick en Samantha op 19 oktober hun diploma SVH Restaurant keuken­ vaardigheden behaald. Hierbij werd samengewerkt met de keuken van Activeringscentrum Spijkenisse.

van harte gefeliciteer d!

29

30

in gesprek met

in gesprek met

in gesprek met

31

‘Het nieuwe is met name de mix van mogelijkheden die we bieden.’

‘Medewerkers moeten zich nog meer gaan richten op het hele scala aan levensgebieden.’

hoefsloot & van duijn

32

33

in gesprek met

De stelselvernieuwing raakt alle zorg- en welzijns­ instellingen. Het is dan ook interessant om te horen hoe partnerorganisaties ermee omgaan. Wat betekent het voor hun beleid en diensten? Marianne van Duijn

‘Mensen onder­ steunen in hun herstel, in het hervinden van hun eigen kracht en de regie over hun leven, vereist een andere attitude van hulpverleners.’

Welke vernieuwingen voeren ze door? En hoe denken zij over de perspectieven voor verdere samenwerking met Pameijer? We leggen deze vragen voor aan bestuurders Jan Hoefsloot, van welzijnsorganisatie DOCK, en Marianne van Duijn, van ggz-instelling Bavo Europoort. Beiden tonen zich optimistisch maar plaatsen ook hier en daar een kritische kanttekening bij de ontwikkelingen.

impuls

Jan Hoefsloot

‘Onze ervaring is dat de veelbesproken ‘participatiemaatschappij’ echt werkt. Veel mensen willen wel een steentje bijdragen’

Welzijn valt al sinds de invoering van de Wmo onder de gemeentelijke verantwoordelijkheid. Waar organisaties voorheen vaak konden rekenen op vaste subsidies en contracten moeten ze nu offreren op aanbestedingen. Bij DOCK, actief op gebieden als maatschappelijke dienstverlening, participatie en jongerencoaching, zijn ze daar niet rouwig om. ‘In de praktijk hebben de aanbestedingen absoluut een impuls betekend’, zegt Hoefsloot. ‘Het vraagt creativiteit en ondernemerschap van organisaties en dat heeft bij ons schwung in de tent gebracht. Je hebt een frisse kijk nodig, nieuwe methoden. Het mooie in Rotterdam is dat de gemeente ons de afgelopen jaren ook alle ruimte bood. Het was duidelijk welke resultaten er behaald moesten worden – gemeten naar stappen in zelfredzaamheid – maar hoe we dat deden was aan ons. Ik zie nu overigens wel tekenen van een meer ambtelijke benadering, dat vind ik jammer. Maar goed, DOCK heeft er wel bij gevaren en de resultaten zijn ook boven verwachting.’ Veelzeggend is dat de omzet van de organisatie in Rotterdam in twee tijd bijna verdubbeld is. Voor Bavo Europoort is met name de ‘extramuralisering’ van de zorg een hot issue. Van de instelling wordt gevraagd om 30% van haar ‘bedden’ af te bouwen en meer ambulant te gaan werken. Van Duijn: ‘De lichtere zorgzwaartepakketten, de pakketten zonder behandeling en de begeleiding gaan

over naar de gemeente. Daarnaast wordt de Generalistische Basis GGZ ingevoerd. Uitgangspunt daarbij is dat patiënten zo­veel mogelijk in hun eigen omgeving moeten worden behandeld, zeg maar in en rondom de praktijk van de huisarts. Op zich is daar weinig mis mee, het betekent ook dat er bij de specialis­tische behandeling meer ruimte is voor mensen met ernstiger problemen. Maar van groot belang bij deze over­heveling is natuurlijk dat de ggz-deskundigheid ook aan de voorkant, in de wijk, geborgd moet zijn. Dus ook bij de wijk­­teams van de gemeente. Het gevaar van onder-diagnostiek is reëel.’ Via Indigo, één van de zorgbedrijven van de Parnassia Groep, worden op dit moment al veel eerstelijnsvoorzieningen (huisartsen) ondersteund.

‘Blended aanpak’

Het belangrijkste dat DOCK heeft ontwikkeld is de Blended dienstverlening. ‘Het nieuwe hiervan is met name de mix van mogelijkheden die we mensen bieden. We bezigen in dit verband de term ‘blended aanpak’. Het eerste dat we doen is kijken wat mensen zelf kunnen, hun eigen talenten aanspreken. Vervolgens kijken we naar hun netwerk. Wat kan die bijdragen? De derde stap is dat we mensen verder helpen met gerichte cursus- en trainings­ programma’s. En als dat allemaal nog niet voldoende is, komt ten slotte professionele hulpverlening in beeld. Deze mix van vrijwillige inzet, cursussen en trainingen en professionele hulp werkt in de praktijk prima. Het beginpunt is altijd de eigen kracht en verantwoordelijkheid. Hulp nodig bij schulden? We gaan samen kijken wat jij eraan kunt doen. Maar is het ook geen goed idee dat je een cursus schuldhulpverlening volgt? Misschien kun je op jouw beurt zelfs weer iets voor anderen betekenen. Als het nodig is, kan eventueel een pro­fessional nog meedenken over de achter­ gronden van je problematiek. Zo hebben we collectieve dienst­ verlening ontwikkeld op vele gebieden; schulden, weerbaarheid, jezelf presenteren, opvoeden… En door de focus op wederkerigheid heeft er een omslag plaatsgevonden naar vrijwillige inzet. Door iets voor een ander te doen, versterk je jezelf!’ Onder de ruim tweehonderd medewerkers van DOCK bestaat volgens Hoefsloot een groot draagvlak voor de visie. Als voorbeeld noemt hij Charlois. ‘Wij hebben daar na de aanbesteding veel mensen overgenomen van ‘oude’ aanbieders. Eén van de eerste dingen die we hebben gedaan is onze visie uitleggen, onze keuze voor blended dienstverlening. En we zeiden er meteen bij dat iedereen daar zelf invulling aan moet geven. In feite is het één verhaal dat net zo goed voor medewerkers geldt: maak vooral gebruik van je eigen krachten. Dat levert veel energie en enthousiasme op, het werk is van henzelf geworden.’ Hetzelfde geldt eigenlijk voor »

34

in gesprek met

de vele vrijwilligers, in totaal meer dan duizend, die voor DOCK werken. ‘Onze ervaring is dat de veelbesproken ‘participatie­ maatschappij’ echt werkt. Er is een ontzettend groot vrij­ willigerspotentieel, veel mensen willen wel een steentje bijdragen. Maar het moet geen verplichting zijn. Je doet het niet omdat het moet, maar omdat het ontplooien van je talenten zowel jezelf als anderen verrijkt.’

achttien FACT-teams

Voor patiënten ‘in de wijk’ vormt Bavo Europoort op dit moment achttien zogeheten FACT-teams. FACT is een in Nederland ontwikkelde variant op ACT en staat voor Functie Assertive Community Treatment. Oftewel de behandeling van mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen buiten het ziekenhuis. ‘De teams gaan verspreid werken over heel Rijnmond’, vertelt Van Duijn. ‘Eind van dit jaar moeten ze er allemaal zijn. In de praktijk gaat het vooral om de omvorming van bestaande teams, maar er komt veel meer bij kijken dan alleen een naamsverandering. Sluiten de methodieken op de nieuwe setting aan? Medewerkers moeten zich nu nog meer op de omgeving van mensen richten en ook op het hele scala aan levensgebieden. Hoe bereik je dat mensen zo zelfstandig mogelijk functioneren in de wijk? Dat brengt een andere manier van werken met zich mee en we zoeken ook nadrukkelijk samenwerking met andere partijen die hier een meerwaarde in hebben.’ Over de samen­ werking met Pameijer komen we zo nog te spreken. In feite is Bavo Europoort over de hele linie bezig met een omslag in de manier van werken. ‘We willen nog meer dan we nu doen toe naar het bieden van herstelondersteunende zorg. Ons nieuwste bedrijfsplan, voor 2014-2016, heet niet voor niets ‘Een andere instelling’. Mensen ondersteunen in hun herstel, in het hervinden van hun eigen kracht en de regie over hun leven, vereist een andere attitude van hulpverleners. Het gaat om shared decision making. Dat gaat niet zomaar, dat moet je echt leren. We hebben een heel trainings- en scholingsaanbod voor medewerkers, en ook voor leidinggevenden. Als je wilt dat hulpverleners anders gaan werken moeten het management en de directie daar net zo goed in mee. Een topdown aanpak sluit daar niet op aan.’

nieuwe media

Pratend over ‘productontwikkeling’ wijst Van Duijn ook op het belang van nieuwe media. ‘Die krijgen bij ons veel nadrukkelijker aandacht. We werken inmiddels met een ‘e-health warenhuis’ met allerlei modules die online door patiënten

gevolgd kunnen worden. En op de Zuid-Hollandse Eilanden maakt een aantal patiënten al gebruik van ‘beeldbellen’. Via een scherm kunnen zij zelf contact met de behandelaar leggen en vragen om ondersteuning. Hier ligt natuurlijk een grote uitdaging voor ons. Uiteindelijk is een combinatie van face-toface en online contact waarschijnlijk vaak het beste. Een en ander is afhankelijk van hoe stabiel de patiënt is. Overigens is dit geen traject zonder haken en ogen, zowel hulpverleners als patiënten hebben hier nog een weg in te gaan.’ Ook Hoefsloot onderstreept het belang van nieuwe media. ‘Bij blended dienstverlening hoort ook een mix aan communicatievormen. Naast het persoonlijk contact wordt communicatie via computer, sociale media, telefoon en e-mail steeds belangrijker. Dit is des te relevant omdat het ons kan helpen om met minder middelen toch meer te doen.’

samenwerkingsperspectieven

Samenwerking met andere partijen is binnen het kader van de Wmo om allerlei reden zeer gewenst. Zowel opdrachtgevers als burgers willen graag een integraal aanbod en uitvoerders hebben samen altijd meer te bieden dan alleen. ‘We hebben een paar favoriete partners met wie we als Koers & Co offreren’, zegt Hoefsloot, ‘maar uiteindelijk willen we samenwerken met iedereen in de wijk die lokaal iets te bieden heeft. Dan telt in de eerste plaats het belang van de cliënt. Met de klantgroepen die in 2014 en 2015 onder de Wmo gaan vallen hebben wij betrekkelijk weinig ervaring. We werken nu al op beperkte schaal samen met Pameijer – die is bijvoorbeeld als onder­ aannemer verantwoordelijk voor het beheer van een buurt­huis in Charlois – maar er liggen straks natuurlijk veel meer mogelijkheden. Daar hebben we hoge verwachtingen van, we denken dat we elkaar goed kunnen versterken.’ Voor de FACT-teams van Bavo is samenwerking zoals gezegd ook een primair aandachtspunt. Van Duijn: ‘Het gaat niet alleen om de behandeling van mensen maar om ondersteuning op alle levensterreinen. Wonen, arbeidsparticipatie, sociale contacten… Voor ons is Pameijer dan natuurlijk een interessante partner. De organisatie heeft veel expertise op deze terreinen. Ook de inzet van ervaringsdeskundigen is een element dat ons erg aanspreekt. In feite hebben we recent een gezamenlijke con­ ferentie georganiseerd om de perspectieven voor samenwerking verder te verkennen. De zaken die ik noemde zijn daarbij als speerpunten benoemd, evenals de ontwikkelingen rond digi­ talisering en e-health. We kijken beslist dezelfde kant op. Nu nog zien dat we ook samen de teugels kunnen voeren.’ «

35

Jan Hoefsloot

‘Naast het persoonlijk contact wordt communicatie via computer, sociale media, telefoon en e-mail steeds belangrijker.’

Marianne van Duijn

‘Het gaat niet alleen om de behandeling van mensen maar om ondersteuning op alle levensterreinen. Wonen, arbeids­ participatie, sociale contacten…’

het dilemma van

het dilemma

37

Marleen Jongste is ‘specialistisch supportmedewerker’ bij IOG/PPG (Intensieve ortho­ pedagogische gezinsbehandeling/Praktische pedagogische gezinsbege­leiding). Zij en haar collega’s lopen bijna dagelijks tegen dilemma’s aan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de opvoedings­stijl van ouders, of een bepaalde hulpvraag, botst met de maat­schappelijk bepaalde visie op een gezonde ontwikkeling van het kind. Maar bij nader inzien is er vaak wel een oplossing voor te vinden.

marleen Jongste

‘In ons werk kom je veel dilemma’s tegen’, vertelt Marleen. ‘We komen natuurlijk niet voor niets bij gezinnen, dan spelen er al een tijdje spanningen of problemen. Het opvoeden van een kind met een beperking vraagt ook nogal wat van ouders. Nog los van hun eigen accepta­ tieproces kan het heel lastig zijn om te bepalen welke opvoedingsstijl de beste is. Is er behoefte aan een aangepaste stijl, bijvoorbeeld bij een kind met autisme? Of juist niet en is het zaak om zo normaal mogelijk met het kind om te gaan en er dezelfde eisen aan te stellen als aan andere kinderen? Op dat soort vragen zijn geen eensluidende antwoorden te geven, elke situatie is weer anders. Wat in de ene situatie geen probleem is, kan dat in de andere ook wel zijn. In bepaalde culturen is het bijvoorbeeld normaal dat ouders en kind in één bed slapen. Dat hoef je niet negatief te beoordelen. Maar als je merkt dat een ouder een kind bij zich in bed neemt omdat het kind niet alleen durft te slapen, ligt het anders. Bevestig je de angst daarmee niet? Zou je het niet moeten leren om daarmee om te gaan?’ Een belangrijk knelpunt kan zijn dat ouders willen dat hun kind verandert. ‘In eerste »

38

het dilemma

lifestyle

‘De kunst is vooral om mensen goede alternatieven te bieden, zonder die dwingend op te leggen.’

straal en voel je vitaal Om cliënten te helpen bij het verbeteren van hun vitaliteit en leefstijl biedt Pameijer diverse activiteiten aan. Eén daarvan is Uiterlijke Verzorging. Jolanda Koopman en Tamara van Someren, werkzaam bij BW Zuidbuurt in Vlaardingen, zijn op grond van hun ervaring gevraagd dit onderdeel uit te werken. Dat hebben ze gedaan.

Marleen Jongste

instantie wordt dan gedacht dat die het pro­ bleem veroorzaakt. Terwijl de oplossing er doorgaans in ligt dat de ouders zelf een andere aanpak ontwikkelen. Je kunt je bijvoorbeeld voorstellen dat mensen graag willen dat een kind beter leert luisteren. In culturen waarin een autoritaire opvoedingsstijl domineert, wordt dan nog wel eens aan een harde hand gedacht. Daar bestaat vaak het idee dat bij ons ‘de kinderen de baas’ zijn, veel te veel te zeg­ gen hebben. Maar schreeuwen of zelfs slaan, blijkt juist helemaal niet te werken. Wij zijn er ook duidelijk in dat we dat niet goedkeuren, slaan is hier niet voor niets verboden. De vraag is natuurlijk: wat werkt dan wel?’ ‘De kunst is vooral om mensen goede alterna­ tieven te bieden, zonder die dwingend op te leggen. In de regel willen ouders graag ook alleen maar het beste voor hun kind. Ze merken ook wel dat schreeuwen of slaan niks helpt en voelen zich daar waarschijnlijk zelf net zo min happy bij. Het gaat vaak om ingesleten ge­ woonten die niet zo makkelijk te veranderen zijn. De vraag is of er geen betere manieren zijn om op het gedrag te reageren, anders te gaan

belonen en straffen. Wat gebeurt er als je gewoon de tijd neemt om uit te leggen wat de regels zijn? Rustig te vertellen wat je precies van het kind vraagt? Goed voorbeeldgedrag heeft vaak ook een positief effect, net als het samen bespreken van gefilmde opnamen. Het is wel opvallend dat mensen van zichzelf eerst vooral de verkeerde dingen zien. Ik wijs ze dan ook graag op dingen die ze juist al wel goed doen. Met deze aanpak komen we bijna altijd wel verder. Misschien niet altijd daar waar we graag wilden. Maar op een bepaald moment moet je ook kunnen zeggen dat er genoeg is bereikt. Uiteindelijk is elke stap er één.’ «

39

Locaties kunnen bijvoorbeeld een beauty-middag bij hen boeken en ze hebben ook een laagdrempelige cursus voor cliënten ontwikkeld. Deze is gedeeltelijk gesponsord door Superlooks – op superlooks.nl kunnen alle medewerkers en cliënten een korting van 25% krijgen op aankopen, met de kortingscode ‘PAMEIJER’. Deskundige vrijwilligers hebben ook een bijdrage geleverd. Uiterlijke verzorging is soms lastig te promoten, vertellen Jolanda en Tamara. ‘Het beeld is dat van ‘een beetje tutten’, maar het gaat toch om veel meer. Verzorging is niet voor niets een begeleidingspunt. Goed voor jezelf, voor je eigen lichaam zorgen is belangrijk voor je welzijn. En ook in het sociale verkeer. Als je ziek bent heb

je daar misschien wat minder aandacht voor, maar dat doet niets af aan het belang ervan.’ De cursus die ze voor cliënten hebben ontwikkeld, en die onder­ tussen al één keer is gegeven, heeft nog een extra waarde. ‘Als cursist werk je ook aan je empowerment. Je bent actief, leert iets, bekwaamt je ergens in. Bovendien kom je in contact met anderen en pas je je geleerde vaardigheden op elkaar toe. Je kunt dus direct iets voor een ander betekenen. Over wederkerigheid gesproken.’ De cursus bestaat uit vier onderdelen: gezichtsverzorging, visagie, manicure en kappers­ vaardigheden. Marjolein is één van de zes trotse deelnemers die het certificaat hebben behaald. ‘Zo’n cursus afmaken geeft echt voldoening. Je leert er veel van,

leuke nieuwe technieken, en het geeft ook weer structuur aan je leven. Het vroege opstaan was wel even wennen, maar ik ben trots dat ik heb volgehouden en iets heb bereikt. Ik denk nu ook aan een opleiding in deze rich­ ting. De cursus is wat dat betreft een mooie opstap, je wordt niet meteen in een grote groep gegooid en krijgt veel ruimte en begeleiding.’ Jolanda en Tamara zouden graag zien dat Uiterlijke Verzorging in de toekomst meer aandacht en vorm krijgt, het zou bijvoor­ beeld mooi zijn als mensen ook werk in deze richting konden doen. ‘De vraag is er absoluut, het organiseren van een en ander vereist natuurlijk wel tijd en aandacht.’

40

reportage

iedereen een eigen huis Ondersteuning bij het wonen (‘Pameijer woont’) blijft de komende jaren een grote productgroep van Pameijer. Maar de dienstverlening zal voor veel mensen wel een andere vorm aannemen. Moderniseringen die al waren ingezet worden in verband met de stelselwijziging versneld doorgevoerd en er worden ook hele nieuwe diensten ontwikkeld. Het hoofddoel van alle inspanningen is dat mensen zo zelfstandig mogelijk wonen. Een eigen voordeur hebben, baas zijn in je eigen woning… dat wil iedereen toch? Mensen met een beperking hebben op dit terrein nog veel te winnen en voor Pameijer ligt hierin een grote uitdaging. We praten met ‘productontwikkelaar’ Ingeborg Wegter over de belangrijkste voornemens.

Productontwikkelaar Ingeborg Wegter

42

reportage

hard werken. In sommige voorzieningen is de ondersteuning al wel consequent gericht op de doorstroom van bewoners en de ontwikkeling van hun vaardigheden. Maar dat is zeker nog niet overal het geval. Mensen meer zelfredzaam maken is niet iets wat je zomaar kunt, dat vraagt vertrouwen en deskundigheid van medewerkers. Uiteraard gaan we medewerkers ondersteunen in dit proces door ze praktische handvatten te bieden.’

bezoek aan KeyRing in Londen

‘Mensen meer zelfredzaam maken is niet iets wat je zomaar kunt, dat vraagt vertrouwen en deskundigheid van medewerkers.’

zelfstandig wonen Zelfstandig wonen is een basisvoorwaarde voor het voeren van de regie over je eigen leven. Pameijer werkt hier vanuit haar visie al lang aan, maar de komende jaren wordt er veel extra energie in gestoken. Een grote groep mensen die langdurige woononder­ steuning krijgt – in het kader van de nieuwe wet Wlz (Wet langdurige zorg), de opvolger van de AWBZ – gaat straks bijvoorbeeld zelf hun woning huren. Het scheiden van wonen en zorg betekent dat Pameijer dat ook niet langer voor cliënten kan doen. De afdeling FBH (Facilitair Bureau Huisvesting) onderzoekt al hoe deze overgang in de beste banen kan worden geleid. Voor cliënten die tijdelijk woonondersteuning krijgen en binnen een aantal jaren zelfredzaam kunnen worden, verandert er nog meer. Een heel scala aan nieuwe diensten biedt iedereen kansen om, afhankelijk van de eigen vragen en vaardig­

heden, zo zelfstandig mogelijk te wonen. In het overzichtje worden deze kort beschreven. Hierbij wordt actief gestuurd op aspecten als vergroten van zelfredzaamheid, versterken van het netwerk en toeleiding naar werk. ‘eigen voordeur’ ‘De belangrijkste leidraad voor Pameijer woont is: iedereen een eigen voordeur’, zegt Ingeborg Wegter. ‘Dit betekent vooral dat je de onder­ steuning nog veel meer individueel maakt, echt baseert op de persoonlijke vraag van mensen. De eigen regie pakken is in de praktijk nog steeds een lastig verhaal, zeker als je in een gemeenschappelijk systeem als een woonvorm verblijft. Mensen kunnen werkelijk eigenaar van hun eigen ondersteuningsvraag worden. Naast ‘eigen regie’ worden in de promotiefilm over het nieuwe portfolio nog twee andere speerpunten benoemd, ‘tijdelijkheid’ en ‘ontwikkeling van talent’. Ook aan die twee punten gaan we extra

wijkgericht en integraal ‘Met de nieuwe diensten van Pameijer woont kunnen we mensen de wijkgerichte en integrale ondersteuning bieden zoals we graag willen. Centraal in de wijk staan de Thuishavens, die 24-uurs steunpunten zijn. De term Thuishavens is ontwikkeld vanuit de Maatschappelijke Opvang, maar alle woonvormen worden straks steunpunten in de wijk waar cliënten naast of dichtbij kunnen wonen. In de Thuishaven zit een team van professionals aan wie mensen »

‘Wat iedereen hard nodig heeft is anderen om je heen, mensen die iets voor je betekenen en voor wie jij omgekeerd ook van belang bent.’

43

nieuwe diensten van Pameijer woont Buurtcirkel Een Buurtcirkel bestaat uit ongeveer tien mensen die samen een netwerkje in de buurt vormen. Zij wonen zelfstandig maar onder­ steunen elkaar door gebruik te maken van elkaars talenten. Een vrijwilliger, die bekend is in de wijk, begeleidt hen, helpt met het leggen van contacten met wijkbewoners en is de link naar een professional van Pameijer; Woonsupport Woonsupport is voor mensen die af en toe ondersteuning nodig hebben bij het zelfstandig wonen. Bijvoorbeeld van een wijkteam, van familie of van mensen uit de buurt. Of via de computer met MijnPameijer Connect; FACT-teams (FACT staat voor: Functie Assertive Community Treatment) Dit zijn teams die behandeling en begeleiding bieden aan mensen met een ernstige psychia­ trische aandoening. De professionals helpen ter plekke met de dagelijkse dingen zoals wonen en werk, maar ook met talent­ ontwikke­ling. Doel is om klinische opname te voorkomen en overlast voor de omgeving zoveel mogelijk te beperken; Thuishavens Een Thuishaven is 24 uur per dag en zeven dagen per week open voor kwetsbare mensen, die in of dichtbij de Thuishaven wonen. Er werken professionals die advies geven, meezoeken naar (vrijwilligers)werk en voor­komen dat iemand overlast veroorzaakt. Doel is dat kwetsbare mensen niet kopje onder gaan en, zodra het kan, een steentje bijdragen aan de buurt.

44

reportage

ondersteuning kunnen vragen. Daarnaast is het een prima vangnet en terugvalmogelijkheid voor iedereen in de omgeving. Dus ook voor bijvoorbeeld een buurtcirkel of een FACT-team dat in de wijk werkt. Wie wat meer nabijheid nodig heeft, kan het beste wat dichterbij het steunpunt wonen. Als je zelfstandiger bent, mag de afstand wat groter zijn.’ ‘Integrale ondersteuning houdt in dat we ons zeker niet alleen op het wonen richten. Toe­leiden naar werk en reguliere vrijetijds­ besteding, ontwikkelen van sociale contacten, dat is minstens even belangrijk. Wat iedereen hard nodig heeft is anderen om je heen, mensen die iets voor je betekenen en voor wie jij omge­ keerd ook van belang bent. Daarom zijn we ook zo enthousiast over Buurtcirkels. Eenzaam­ heid is voor veel mensen een groot probleem. Uitsluiting is heel lang de regel geweest en als je zelf niet zo sociaal vaardig bent, wordt het er ook niet gemakkelijker op. Bij de vrije­ tijds­besteding willen we zoveel mogelijk aan­ sluiten bij reguliere activiteiten. In de praktijk liggen hier nog flink wat obstakels, zo reëel moeten we wel zijn. Maar als we willen dat mensen iets waardevols met hun tijd doen en echt gaan participeren in de samenleving, dan is dit de richting die we op moeten.’ Buurtcirkel De Buurtcirkels waarover wordt gesproken zijn netwerkjes van ongeveer tien mensen die zelfstandig wonen en elkaar ondersteunen, samen met een vrijwilliger die ook in de wijk woont. De benaming is nieuw, maar in de prak­ tijk is het een nadere invulling van het KeyRingconcept waarover al eerder is bericht. Na een grondige oriëntatie en enkele bezoeken aan Engeland is de conclusie dat dit concept ook in Nederland zeer goed van dienst kan zijn. In feite is Pameijer al bezig met het voor­ bereiden van vier ‘inoefengebieden’, in en rondom Rotterdam. Daar is veel interesse voor, er wordt begonnen met ongeveer vijf deelnemers per Buurtcirkel. »

reportage

45

46

reportage

reportage

‘Elkaar helpen vinden mensen prima om te doen, maar het vraagt aardig wat zelfvertrou­ wen om ondersteuning van een ander te vragen.’

wensen van ‘members’ van KeyRing

Ingeborg Wegter: ‘Buurtcirkel is om allerlei redenen een mooi concept, ik noemde de weder­kerigheid al even als voorbeeld. Maar het is zeker niet zo dat we al een uitgewerkte blauwdruk hebben. Veel moet in de praktijk worden ontwikkeld en medewerkers en deel­ nemers moeten vooral ook zelf aangeven hoe ze daarin het beste gefaciliteerd kunnen worden. Elkaar een handje helpen vinden de meeste mensen prima om af en toe te doen, maar het vraagt bijvoorbeeld aardig wat zelf­ vertrouwen om ondersteuning van een ander te vragen. Je moet dus zelf ook ondersteuning kunnen accepteren en ontvangen. Dat klinkt misschien gemakkelijk, maar ontkenning van eigen kwetsbaarheden kan een probleem zijn. Vind je het wel goed als de buurvrouw je post doorneemt? Of in zijn algemeenheid: wordt hulp van ‘peers’ beter , evenveel of juist minder geaccepteerd dan van professionals? Dat is niet alleen voor ons, maar bijvoorbeeld ook voor de GGD een interessante vraag. De toekomst zal nog veel moeten leren. Tegelijk hebben we bij de KeyRing-organisatie in Engeland gezien hoe mensen enorm groeien van deze manier van support. We zijn ervan overtuigd dat dit nieuwe concept een zeer waardevolle aanvulling op de dienstverlening van Pameijer wordt.’ «

47

twee wethouders over KeyRing Begin oktober zijn twee wethouders van omliggende gemeenten met een delegatie van Pameijer op bezoek geweest bij de KeyRingorganisatie in Londen. Beiden hebben (onder andere) de Wmo in hun portefeuille en waren nieuwsgierig naar de bevindingen met het model. We vroegen de wethouders – de dames Ina van der Werf (Oud-Beijerland) en Tineke Keuzenkamp (Capelle aan den IJssel) – na terugkomst naar hun ervaringen. ‘Voor gemeenten is de begeleiding van mensen met een beperking een heel nieuw terrein’, zegt Van der Werf. ‘Het bezoek aan Londen heeft op mij echt indruk gemaakt. De eerste dag hebben we gesproken met een mevrouw van het hoofd­ bureau en met twee ‘members’, deelnemers van KeyRing. De dag daarna zijn we op huisbezoek geweest bij een member, Linda, en bij een vrij­ williger. Wat me opviel was dat Linda, hoewel fors beperkt, niets van een ‘kneusje’ had. Ze was een trotse deelnemer van een KeyRing, zat goed in haar vel, had haar leven op orde. En als ze ergens mee zat kon ze altijd terecht bij de ‘volunteer’. Vanuit het perspectief van een Nederlandse gemeente kun je alleen maar heel enthousiast over het model zijn. Wij moeten de ondersteuning zo dicht mogelijk bij de mensen regelen, op basis van één plan. In plaats van dat er van alles en nog wat aan begeleiding moet worden georganiseerd, krijgen mensen in een KeyRing ondersteuning van elkaar en van één vrijwilliger. We zouden wel gek zijn als we daar niks mee deden. We zitten ook regelmatig met zorgaanbieders om de tafel om de mogelijkheden te verkennen en elkaar scherp te houden. Op korte termijn hebben wij helaas geen budget voor een pilot, een subsidieaanvraag ligt echt lastig. Maar als er geld voor begeleiding komt, lijkt het me een prima optie.’ Keuzenkamp was nagenoeg onbekend met het concept van KeyRing. Maar ook zij werd enthou­ siast. ‘Het belangrijkste is dat het zo geschikt is om de eigen kracht van mensen te mobiliseren. Dat is precies wat wij graag willen met welzijn

nieuwe stijl in Capelle. Niet meteen er bovenop, maar durven loslaten, kijken wat mensen zelf kunnen oplossen. Als je het goed organiseert zoals in Engeland, heldere afspraken maakt, een gemotiveerde vrijwilliger hebt, kun je er erg veel mee bereiken. Ik was ook getroffen door het gevoel van eigenwaarde dat je bij iemand als Linda zag. Het is absoluut een interessante optie voor onze gemeente. Maar je kunt het natuurlijk niet zomaar overnemen. In Engeland zit er ook veel onder, een goed assessment van mensen, van de buurt… De lokale situatie verdient veel aandacht. Past het in onze omgeving? Het eerste dat ons te doen staat is onszelf zo goed mogelijk oriënteren op het model. Dat gaan we ook zeker doen. In een volgend stadium kunnen we dan altijd praten met Pameijer en andere partijen die erbij nodig zijn.’

Wethouders Ina van der Werf (l) en Tineke Keuzenkamp (r) met Engelse ‘member’ Linda.

48

recensies

advertentie

recensies Het boek is ondertussen ook al bekroond bij de verkiezing Kookboek van het jaar, in de categorieën goede doelen en vormgeving. Volgens topkok Pierre Wind, die het boek beoor­ deelde, is het perfect voor de doelgroep en nodigt het uit tot koken. Ook voor mensen die niet goed kunnen lezen is het overigens zeer aan te bevelen.

geweldstrauma. Je kijkt direct mee als de psychiater een onder­ zoek doet of de therapeut een gesprek leidt. Wie wil weten hoe de hulpverlening aan deze kinderen verloopt krijgt een eerlijk en realistisch beeld van de praktijk.

Kinderen met kopzorgen Nederlandse documentaire van Ingeborg Jansen, 55 minuten Ikon, 28 oktober 2013 www.documentairenet.nl Een niet gering aantal kinderen kampt tegenwoordig met psy­ chische of psychiatrische pro­ blemen. In de documentaire ‘Kinderen met kopzorgen’ wordt over de achtergronden daarvan niet zoveel gezegd. De maat­ schappij is tegenwoordig een stuk ingewikkelder dan vroeger, alles moet sneller, problemen worden ook eerder gesignaleerd… Mogelijke verklaringen komen vluchtig aan bod. Wat de docu­ mentaire wel heel goed doet is in beeld brengen wat er gebeurt als je alleen of met een ouder de drempel van de psychische jeugdzorg overstapt. De film laat op een ontwapende manier zien hoe het toegaat op de jeugdafdeling van Riagg Rijnmond. Iedereen die binnen­ komt heeft een eigen verhaal. Een jongetje dat moeilijk contact maakt, wordt getest op autisme. Met een bijna volwassen meid wordt gepraat over haar woedeuitbarstingen en gedrags­ problemen. Een vader vindt dat zijn dochter weinig vooruitgang boekt in de verwerking van een

Dat zal zeker helpen om de ‘griezelige sluier’ die er voor veel mensen nog over ligt weg te halen. Het zijn leuke kinderen die in elke straat kunnen wonen en de psychiater zou gewoon je buurman kunnen zijn. Er wordt ook niet verheeld dat de uit­ komsten niet altijd zijn zoals werd gehoopt. Het is een wereld van reële doelen stellen en kleine stapjes zetten. Een goede diag­ nose is een beginpunt, maar geen oplossing. In besprekingen van de docu­ mentaire wordt wel de vraag gesteld hoe verantwoord het is om kwetsbare kinderen tijdens zulke persoonlijke gesprekken te filmen. Volgens regisseur Ingeborg Jansen is er goed gekeken wie wilde meewerken en wat de mogelijke gevolgen van uitzending konden zijn. Ze denkt dat het waardevol is dat de kinderen en ouders laten zien hoe het toegaat in zo’n instelling en daarmee ook dat autisme of ADHD geen zaken zijn om je voor te schamen. Dat is ook beslist de indruk die blijft hangen na afloop.

Kijk ik kook kookboek voor mensen met een verstandelijke beperking door Lise Weuts Uitgeverij Terra Lannoo, 2013 ISBN: 9789401406208 175 pagina’s De Vlaamse Lise Weuts, in het dagelijks leven grafisch ontwerper, heeft een nicht met het syndroom van Down met wie ze soms kookt. Haar ervarin­ gen brachten haar op het idee om een kookboek voor de doel­ groep te maken. Het resultaat is een prachtig vormgegeven boek met 25 eenvoudige recepten. Door de heldere instructies, de staps­ gewijze opbouw en het veel­ vuldig gebruik van foto’s en pictogrammen is het zeer toegankelijk en bruikbaar geworden. Een leuke maar ook heel praktische vondst is dat de (geplastificeerde) pagina’s afwasbaar zijn. Alle opeenvol­ gende handelingen kunnen erop worden afgevinkt met een bijgeleverde stift. De recepten zijn afwisselend en smakelijk. Je kunt bijvoorbeeld een omelet maken, je eigen pizza of ‘vis in een zakje’ – kabeljauwfilet met tomaat en tijm gegaard in een braadzak in de oven.

www.pameijer.nl Ieder mens is uniek. Diversiteit is dus vanzelf­ sprekend. Ook als er ogenschijnlijk overeenkomsten zijn, zit achter elke huidskleur, elke man of vrouw, elke jongere of oudere, elke hoofddoek of hanenkam een uniek ander mens. Dat onderscheid, die diversiteit, ziet Pameijer als een verrijking. Religie, leeftijd, huidskleur, geaardheid, etnische achter­grond of welke groepseigenschap dan ook spelen geen rol bij de beoordeling van ieders individuele kwaliteiten. Wie de barrière van voor­oor­delen weet te doorbreken, zet de deuren van Pameijer open voor al het talent dat op de arbeidsmarkt beschikbaar is.

kijk op onze website voor informatie over onze vacatures

49

50

colofon colofon

colofon Partners is een uitgave van Pameijer www.pameijer.nl

adres Pameijer Crooswijksesingel 66 3034 CJ Rotterdam T (010) 271 00 00 F (010) 271 03 00 redactie Frank Kremer Hans Karstel Cecilia den Otter Lonne Wennekendonk Sanne Donders correspondentie Pameijer Postbus 22406 3003 DK Rotterdam met bijdrage van Carola Kiela & Carolien van Velzen (actueel) art direction en grafisch ontwerp Studio Lonne Wennekendonk www.lonnewennekendonk.nl fotografie Sanne Donders, Carolien van Velzen (pag. 28), Ruud van der Vlies (pag. 29), Uiterlijke Verzorging (pag. 39), Ruud van der Kind (pag. 42, 47) drukwerk IVA Groep www.ivagroep.nl mailing Werkcentrum Schollevaar oplage 8000 Wilt u reageren op de inhoud van Partners of heeft u een suggestie voor het magazine: [email protected]

www.pameijer.nl