UNIEK EN
INNOVATIEF
Het Leerorkest is een uniek innovatief muziekeducatieproject dat jonge kinderen de kans geeft een muziekinstrument te leren bespelen. Maar dat niet alleen. Al snel laten de kinderen het geleerde samenklinken in een echt orkest: een Leerorkest. Het Leerorkest richt zich met name op kinderen uit wijken met een gevarieerde culturele samenstelling die zonder dit project niet snel de weg zouden vinden naar het muziekonderwijs. Omdat muziek voor iedereen is! 5
HOE HET BEGON
MUZIEKLESSEN OP SCHOOL
Klassieke muzieklessen op basisscholen in de Bijlmer…? Marco de Souza, directeur van Muziekcentrum Zuidoost, werd veelvuldig voor gek verklaard toen hij in 2005 met dit plan kwam. De Souza was onder andere geïnspireerd geraakt door de documentaire ‘Small wonders’ over Roberta Guaspari. Deze Amerikaanse violiste ging in de jaren ’80 vioolles geven op een achterstandsschool in de wijk Harlem in New York. Haar idee werd door ouders, collega’s en leerlingen in eerste instantie met grote scepsis ontvangen, maar werd uiteindelijk een groot succes met als hoogtepunt een concert in de beroemde Carnegie Hall.
Zo werkt het Leerorkest: één keer per week krijgen basisschoolkinderen in groep 5 t/m 8 een uur muziekles van een professionele muziekdocent. Onder schooltijd, op school. Ze oefenen, in kleine groepjes, op één van de veertien meest gangbare muziekinstrumenten van het symfonieorkest. De instrumenten worden door de Stichting Leerorkest aangeschaft en uitgeleend. Indien nodig, worden ze aangepast aan de armreikwijdte en lengte van de kinderen. In de Brede School kunnen de kinderen verder oefenen en vanaf groep 6 mogen ze de instrumenten ook mee naar huis nemen. Na vier jaar, in groep 8, ontvangen de kinderen een diploma.
Wat daar kon, moest in ‘zijn’ Bijlmer ook kunnen, meende De Souza, maar dan groter! Hij wilde zoveel mogelijk kinderen op een actieve, leuke en professionele manier kennis laten maken met symfonische muziek(instrumenten). Want muziek maken is volgens hem niet alleen leuk voor kinderen, het maakt ze ook slim en sociaal.
SAMENSPELEN IN EEN ORKEST Al na een paar maanden gaan de muzikantjes ook met elkaar oefenen. Ze vormen dan een echt symfonieorkest, dat onder leiding staat van een professionele dirigent. Elk schooljaar start een nieuw orkest met nieuwe leerlingen en stromen de anderen door naar het tweede, derde of vierdejaarsorkest. Zo zijn er na verloop van tijd op elke deelnemende school vier leerorkesten. In het begin spelen de jonge muzikanten bewerkte kinderliedjes, later swingende popnummers en klassieke orkeststukken. Deze worden speciaal gecomponeerd op het niveau van de kinderen.
Net als Guaspari, ontmoette ook De Souza in het begin veel scepsis. Maar hij zette door, overtuigd van de aantrekkingskracht van levende instrumenten en levende musici op kinderen. En hij kreeg gelijk. In 2005 begon het eerste leerorkest in Amsterdam Zuidoost. Het sloeg gelijk enorm aan en al snel stonden scholen in de rij om deel te nemen aan het project. 6
...muziek maakt slim en sociaal...
...de muzikantjes stralen van trots...
DOORLOPENDE LEERLIJN
discipline wordt gewerkt. De ervaring leert bovendien dat deelname aan het Leerorkest ook de integratie bevordert van zowel kinderen als ouders uit andere culturen. De kinderen maken muziek in een stijl die velen niet van huis uit hebben meegekregen: West-Europese klassieke muziek. Die maakt echter wel deel uit van de wereld waarin zij dagelijks leven en dus ook van hún cultuur. Door deelname aan het Leerorkest voelt het kind zich geen buitenstaander, maar een speler in de samenleving.
De deelnemende scholen hebben bewust gekozen voor muziek als middel om kinderen te helpen zich te ontwikkelen. Het Leerorkest-concept is op deze scholen een vast onderdeel van het curriculum. Daarmee bieden ze hun leerlingen een doorlopende leerlijn muziek. Deze bestaat uit een voortraject in de groepen 1 t/m 4 en een instrumentaal Leerorkest-traject (inclusief zingen) in de groepen 5 t/m 8. Steeds meer scholen nemen het Leerorkest op in het schoolrapport. Voor kinderen die na de basisschool verder willen met muziek is er een vervolgtraject.
RIJK MUZIKAAL TOEKOMSTPERSPECTIEF
LEUK EN NUTTIG
Een symfonisch orkest? Een rockband of hiphop groep spreekt kinderen toch veel meer aan? Marco de Souza kent de vraag, én de verbazing. ’Er is gekozen voor een symfonisch leerorkest om zo veel mogelijk kinderen samen te laten spelen en met een zo divers mogelijk repertoire kennis te laten maken’, zegt hij. ’Voor de symfonische bezetting is ongelofelijk veel muziek geschreven. Bijna elke film, serie of tekenfilm wordt muzikaal ondersteund door een live orkest op symfonische instrumenten.’ Bewust is ook gekozen voor onversterkte akoestische instrumenten omdat de kinderen bij deze instrumenten het geluid zélf maken. De Souza: ‘Ze blazen, slaan, strijken, plukken en spelen harder en zachter en dat is wat anders dan
Waarom een Leerorkest? Wie de kinderen ooit heeft horen en zien spelen, hoeft die vraag eigenlijk niet meer te stellen. De jonge muzikantjes genieten van het samen musiceren en stralen van trots. Maar dat niet alleen; de muzieklessen zijn ook goed voor hun zelfvertrouwen en ontwikkeling. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat muziekonderwijs een positieve invloed heeft op de sociaal-emotionele, psychomotorische en cognitieve ontwikkeling van kinderen. Al musicerend werken de kinderen aan hun gevoel voor ritme, wat een gunstige uitwerking heeft op hun taalontwikkeling. In een orkest moet je goed samenwerken en naar elkaar luisteren. Dat bevordert de sociale ontwikkeling en het concentratievermogen. En ook aan 9
Het eerste grote concert van het Leerorkest was op 5 juli 2007 in de Beurs van Berlage in Amsterdam. De jonge muzikantjes speelden samen met musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Gerda Havertong presenteerde het concert en speciale gast was wethouder Carolien Gehrels. Op 3 april 2008 gaf het Leerorkest een koffieconcert voor toenmalig burgemeester Job Cohen en op 11 juni 2009 gaven 600 kinderen van het Leerorkest een concert in het Concertgebouw. Hierbij was Ronald Plasterk, toenmalig minister van cultuur, te gast. Op 17 juni 2010 presenteerden de eerste 85 deelnemers het klinkend resultaat van vier jaar muziekonderwijs in het Leerorkest. Het concert en de diploma-uitreiking vonden plaats in aanwezigheid van H.K.H. Prinses Máxima. Haar bezoek aan het Leerorkest staat beschreven in het jaaroverzicht van het Koninklijk Huis 2010. ‘De Prinses was zeer onder de indruk van het Leerorkest en sprak met initiatiefnemer Marco de Souza over de mogelijkheden ook buiten Amsterdam leerorkesten op te zetten.’ Tijdens de uitreiking van ‘Appeltjes van Oranje’ op 17 mei 2011 hebben tien kinderen van het Leerorkest met musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest een concert gegeven in Paleis Noordeinde. In mei en november 2011 gaf het leerorkest van de groepen 8 van de basisscholen Samenspel en Wereldwijs een concert in Woonmall Villa Arena in samenwerking met Corio Vastgoed.
het indrukken van een knopje. Het zijn bovendien juist deze instrumenten waarop kinderen al jong moeten beginnen. Met de keus voor een symfonisch orkest willen we ze een rijk muzikaal toekomstperspectief bieden.’
UNIEK EN VERNIEUWEND Het Leerorkest is uniek en vernieuwend en wordt daardoor in binnen- en buitenland gezien als inspirerend voorbeeld van laagdrempelige muziekeducatie voor kinderen. Het Leerorkest onderscheidt zich van andere muziekeducatieve initiatieven door de symfonische bezetting en het samenspel. Daarnaast gaat het Leerorkest verder dan ‘kennismaking met muziek’. Kinderen bespelen minstens vier jaar hetzelfde instrument, waardoor verdieping en (talent)ontwikkeling mogelijk is. Instrumentaal en vocaal onderwijs zijn verweven in één programma. Het Leerorkest bereikt bovendien de hele school, de Brede School én de ouders/verzorgers via concerten, uitvoeringen en vrijwilligerswerk.
UITVOERINGEN EN CONCERTEN Elk jaar geven alle leerorkesten een eindconcert. Tijdens de concerten van de groepen 8 krijgen de kinderen ook hun leerorkest-diploma. Daarnaast zijn er regelmatig bijzondere uitvoeringen. Een paar hoogtepunten: 10
...verdieping en (talent)ontwikkeling is mogelijk...
...Zoals kinderen leren schrijven, zo zouden zij moeten leren musiceren...
In het voortgezet onderwijs is er keuze uit verschillende vervolgtrajecten: een orkestklas voor jongeren of het poptraject: ‘Pop’s Cool’. Jongeren die daarvoor kiezen krijgen muziekles op hun instrument en spelen daarnaast samen in een orkest of band volgens het leerorkest-concept.
Het Leerorkest West speelde op 30 september 2011 samen met violiste Janine Jansen in basisschool de Globe in Amsterdam. Dit optreden vormde de feestelijke aftrap van ‘Klassiek Geeft’, een landelijke inzamelingsactie van muziekinstrumenten.
SAMENWERKING MET NEDPHO Het Nederlands Philharmonisch Orkest (NedPhO) heeft vanaf het begin het Leerorkest omarmd. Inmiddels heeft het orkest met zijn sociaal maatschappelijk programma NedPhO GO! een intensieve band opgebouwd met het Leerorkest, als een soort Ajax die de F-jes onder zijn hoede neemt. De kinderen bezoeken orkestrepetities en musici van het orkest begeleiden en stimuleren de kinderen in samenwerkingsprojecten. Ook verzorgen ze samen met het Leerorkest concerten.
EXPERTISECENTRUM
NA(AST) HET LEERORKEST
In de loop der jaren heeft het Leerorkest veel materiaal en kennis ontwikkeld en verzameld over de organisatie, de instrumenten, het lesmateriaal, het repertoire en over coaching en (bij)scholing van (nieuwe) docenten. Met het Expertisecentrum wil het Leerorkest dit materiaal en deze kennis verder ontwikkelen en uitdragen.
Het Leerorkest wil haar visie, ervaring en expertise graag beschikbaar stellen aan iedereen met dezelfde droom: zoveel mogelijk kinderen de kans bieden hun muzikale talenten te ontdekken en te ontplooien. ‘Zoals alle kinderen leren schrijven, zo zouden alle kinderen ook moeten leren musiceren’, vindt initiator Marco de Souza. Daarom heeft het Leerorkest een Expertisecentrum opgericht.
Dat het Leerorkest het enthousiasme voor muziek aanwakkert, blijkt wel uit het feit dat veel kinderen naast het Leerorkest extra individuele muziekles nemen. Met verschillende fondsen is er samenwerking over het verstrekken van beurzen aan deze kinderen. Inmiddels zijn er voor kinderen die extra gemotiveerd en getalenteerd zijn ook naschoolse orkesten en bands opgezet, zoals het Klein Leerorkest, het Stuiforkest en brassbands.
DE LEERORKEST-LESMETHODE Hoe leer je basisschoolkinderen een instrument bespelen, 13
andere professionals die ook aan de slag willen met ‘een orkest in de klas’. De website is een onderdeel van het project Kinderen Maken Muziek, dat in 2011 is geïnitieerd door H.K.H. Prinses Máxima. Dit project, een samenwerkingsverband tussen onder andere het Oranjefonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie, streeft er naar dat zoveel mogelijk kinderen in Nederland een instrument leren bespelen. IKEI, MIK en het Leerorkest zijn hier als ervaringsdeskundigen bij betrokken en stellen hun kennis, ervaring en materiaal dus beschikbaar via: www.orkestindeklas.nl. De site is interactief zodat ook andere initiatieven en (muziek)docenten hun lessen, methodieken en goede voorbeelden er op kunnen zetten.
of – lastiger nog – verschillende… Zoveel als in een orkest? Hoe laat je ze het plezier ervaren van samenspelen? De groepsdidactiek van het Leerorkest vraagt andere werkvormen dan de gebruikelijke lesmethodes voor individueel muziekonderwijs. Het Leerorkest heeft een instrumentale lesmethode ontwikkeld voor groepsmuzieklessen voor blazers, strijkers, harp en slagwerk. De methode is te vergelijken met het AVI leessysteem. Meer informatie over de Leerorkest-lesmethode en -didactiek zijn te vinden in de volgende publicaties: Handboek voor docenten en muziekscholen Pedagogisch didactisch handelen Beloningssysteem Download of bestel deze via www.orkestindeklas.nl
VELE HANDEN Het Leerorkest wordt gedragen door ruim honderd bevlogen muziekdocenten en -assistenten. Het Leerorkest werkt daarbij samen met meerdere conservatoria en muziekscholen. Zo volgen conservatoriumstudenten bij het Leerorkest een opleiding tot leerorkestdocent en enkele muziekscholen nemen in samenwerking met het Leerorkest het concept over. Bij de organisatie van lessen, repetities en concerten zijn verder vele vrijwilligers en ouders betrokken. Wil je ook meehelpen het Leerorkest verder uit te bouwen? Kijk voor informatie en vacatures: www.leerorkest.nl.
ORKEST IN DE KLAS www.orkestindeklas.nl is een samenwerking van de Stichting Leerorkest, Ieder Kind Een Instrument (IKEI) en Muziek in de klas (MIK). Deze projecten hebben met elkaar gemeen dat ze vinden dat elk kind de kans verdient om een instrument te bespelen en samen muziek te maken. In de loop der jaren is in deze projecten een schat aan ervaring opgedaan en veel didactisch en pedagogisch materiaal ontwikkeld. Met de site willen de initiatiefnemers die kennis en ervaring delen met 14
...de lesmethode wordt uitgedragen, samenwerkingen gestart...
...duizenden instrumenten voor kinderen in leerokesten...
16
MUZIEKVENNOOT
PARTNERS
Veel kinderen hebben de motivatie en dikwijls ook het talent om na hun 12e jaar, wanneer zij naar de middelbare school gaan, hun muziekbeoefening verder te ontwikkelen. Om dit te ondersteunen, heeft het Leerorkest ‘Muziekvennoot’ opgericht, een sponsorprogramma voor voortgezette muzikale vorming en talentontwikkeling in samenwerking met het bedrijfsleven. Een muziekvennoot sponsort een groep jonge musici, bijvoorbeeld een blazersgroep of strijkkwartet, en verzekert hen op die manier van voortgezette muzikale vorming. Meer informatie is te vinden in de speciale flyer die te downloaden is via www.leerorkest.nl
Het Leerorkest staat niet op zichzelf: vergelijkbare initiatieven in Nederland, Duitsland, Noorwegen, Engeland, Schotland, Portugal, de VS, Zuid Afrika, Brazilië en vooral het grote voorbeeld ‘El Sistema’ in Venezuela bewijzen dagelijks dat de sociale effecten van jeugdmuziekbeoefening indrukwekkend zijn. Ze helpen het kind een plaats te vinden in de samenleving. Met veel van deze programma’s wordt kennis en ervaring uitgewisseld. Overige partners zijn: Amsterdamse muziekscholen: Muziekschool Amsterdam, Muziekcentrum Zuidoost, Muziekcentrum Noord, Muziekcentrum Aslan; Hogeschool voor de Kunsten Amsterdam, Conservatorium; Rotterdams Conservatorium, Codarts; Gehrels Muziekeducatie; Amuze, netwerkorgaan voor muziekeducatie in Amsterdam; Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam ‘Ieder kind een instrument’; Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur Edu-Art in Gelderland ‘Muziek in de klas’; ArtEz, Conservatorium van Arnhem; Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, Lectoraat Kunst- en cultuureducatie.
TASKFORCE ‘MUZIEK 5000’ Onder aanvoering van Freek en Hella de Jonge en enkele vermogende particulieren en bedrijven, is in 2012 de Taskforce ‘Muziek 5000’ opgericht. Het doel hiervan is om 5000 muziekinstrumenten te bekostigen die nodig zijn om, voor 2017, van Amsterdam de Nederlandse hoofdstad van instrumentale muziekeducatie te maken. Deze instrumenten zullen uitgeleend worden aan alle de Leerorkest-kinderen die zelf geen instrument kunnen betalen.
17
‘Hier groeien ze van’ cultuur die daarbij hoort.’ Inmiddels heeft de school door het Leerorkest een ‘mooie doorgaande lijn’ voor muziekonderwijs. ‘Het is prachtig om kinderen hun talenten te zien ontdekken en ontplooien’, zegt Van Amersfoort. Nu muziek zo’n belangrijk onderdeel van het curriculum is geworden, ziet de schooldirecteur bovendien ook de positieve neveneffecten: ‘Het samen spelen is goed voor hun sociale ontwikkeling, ze leren studeren, gevoel voor ritme, tellen, heel goed luisteren en geduld hebben.’
‘Het is voor de kinderen heel verrijkend’, zegt Marijke van Amersfoort over het Leerorkest. Zij is directeur van basisschool Samenspel in Amsterdam Zuidoost, één van de eerste scholen die meedeed aan het Leerorkest. Van Amersfoort liet zich destijds, vijf jaar geleden, meeslepen door het enthousiasme en idealisme van initiatiefnemer Marco de Souza, vertelt ze. ‘Zijn motto, dat ieder kind de kans moet krijgen een instrument te bespelen, onderschrijf ik van harte. Ook, of misschien wel juist onze kinderen.’ Samenspel is een school met 95 procent allochtone leerlingen. Normaal komen zij niet in aanraking met klassieke muziek(instrumenten) weet de schooldirecteur. En dat is toch een gemiste kans, vindt ze. ‘Door een muziekinstrument te leren bespelen, maken ze ook kennis met klassieke muziek en de
Een muziekinstrument (leren) bespelen is namelijk soms best even doorzetten. Maar de kinderen vinden het vooral heel erg leuk, is haar evaring. ‘Ze zijn er heel trots op. Dat maakt ook de leerkrachten en ouders trots op hen en daar groeien ze enorm van.’ 19
‘HET LEERORKEST GEEFT ZE ZELFVERTROUWEN’
‘Een succeservaring’ het samenspelen vinden ze geweldig.’ In de muziekles zijn kinderen soms heel anders dan bij de taalof rekenles, ziet ze. ‘Ik ben soms echt verwonderd, terwijl ik toch al 36 jaar voor de klas sta. Over hoe verantwoordelijk ze zich voelen voor hun instrument en hoe ze altijd allemaal helpen met opruimen.’ Het Leerorkest bevordert ook de integratie, merkt ze. ‘De kinderen zijn niet meer met hun ‘eigen ding’ bezig, maar echt samen – ook met kinderen van andere scholen.’ De ouders van haar leerlingen komen van over de hele wereld. Ook zij worden door het Leerorkest meer bij school en de maatschappij betrokken, zegt ze. De kinderen oefenen thuis, ouders komen naar concerten en zijn ook heel trots op hun kinderen. Van der List: ‘Muziek overstijgt alles: problemen, culturen, religies.’
’Ze kijken heel erg naar de wekelijkse muziekles uit’, zegt Liliën van der List, juf in groep 7 van basisschool Samenspel in Amsterdam Zuidoost. ‘Op donderdag zijn ze altijd allemaal op tijd en heel vrolijk.’ De leerlingen zitten door de muziekles beter in hun vel, merkt ze. ‘Ik zie dat vooral bij kinderen die het thuis moeilijk hebben. Muziek troost en ze kunnen er hun gevoelens in kwijt. Daardoor zijn ze minder verdrietig of agressief.’ Het Leerorkest biedt de kinderen bovendien ‘een succeservaring’, zegt ze. ‘Er is geen taal- of andere barrière. Ze kunnen direct meedoen. Dat geeft zelfvertrouwen en ik merk dat dat ook doorwerkt in de andere vakken.’ Van der List geniet zelf ook van het uurtje muziekles. ‘Ik kijk vaak vanaf de gang mee. Het is zo mooi om te zien. Vooral 21
Jullie hebben mij enorm ontroerd met jullie (versie van het Argentijnse slaapliedje) ‘Arrorró’. Ik hoop dat muziek net zoveel zal betekenen in jullie leven als in dat van mij. H.K.H. Prinses Máxima
muziekles blijk je bij de beste te horen. Wat dat niet doet met een kind. Roland Kieft eindredacteur AVRO Radio 4 Door het Leerorkest groeit het besef dat samen musiceren voor alle jongeren een recht zou kunnen zijn. Jan Raes algemeen directeur Koninklijk Concertgebouworkest
Muziek speelt in het leven van veel kinderen een belangrijke rol. Dat weinig kinderen zelf muziek maken, komt niet omdat ze dat niet willen. Zij komen zelf vaak niet op het idee of krijgen de kans niet. Muziek is op school bovendien geen vast onderdeel van het lesprogramma. Voetballen en zingen leer je soms spelenderwijs op straat maar een viool, dwarsfluit of cello krijg je niet zomaar in je handen. De musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest, allemaal als kind begonnen, omarmen het Leerorkest en dragen er graag aan bij schoolpleinen te veranderen in nieuwe podia voor de stad. Rob Streevelaar algemeen directeur Nederlands Philharmonisch Orkest|Nederlands Kamerorkest
‘Kippenv
Honderden Amsterdamse kinderen krijgen dankzij het Leerorkest de kans een instrument te leren spelen. Op school, dicht bij huis, samen met hun klasgenoten. Tot grote vreugde van de leraren, de ouders en vooral de kinderen zelf. Er zit muziek in ieder kind. Het Leerorkest laat het zien. Alle dagen van de week. Jan Jaap Knol directeur Fonds voor Cultuurparticipatie Een sportzaal in Amsterdam Zuidoost, op een zaterdagochtend: 80 kinderen – alle kleuren van de regenboog – spelend in een symfonie-orkest. Kippenvel. En stel je voor: qua rekenen en taal moet je flink aanpoten om mee te komen, maar op dinsdag tijdens
Klassiek geeft was in 2011 een actie van programmamakers van Radio 4 om kinderen een muziekinstrument te bezorgen. Luisteraars hebben zo’n 1300 instrumenten aan ons gegeven, met allemaal een herinnering aan hun jeugd, hun ouders, met als rode draad de grote betekenis van muziek in hun kindertijd. Toen ik kinderen samen met Janine Jansen bij het begin van de actie zag spelen, soms met hun viool als contrabas of als trompet, maar zo stralend, wist ik dat de actie van belang was en snapte ik de waarde van het Leerorkest meer dan ooit. Maartje van Weegen radio- en televisiepresentatrice 22
Wat een prachtig initiatief... Het is ontroerend om te zien en heel erg waardevol... en wat mij opvalt is dat er zoveel liefde in zit! Carolien Gehrels wethouder cultuur Amsterdam
vel’ 23
Kennis nemen van elkaars cultuur, plezier in de muziek en plezier met elkaar. Samen spelen is culturele kruisbestuiving op z’n best. Steunen dit initiatief. Edwin Rutten acteur, muzikant, presentator Dit belangrijke project zal kinderen zeker bij elkaar brengen. Moge de muziek in hun leven door klinken. Irene van Lippe-Biesterfeld Prinses der Nederlanden, agoog, auteur, inspirator
‘een b Bij het Leerorkest leer je dat muziek maken samenspelen is. Freek de Jonge cabaretier
Het plezier en de concentratie zijn een lust om te zien. Heerlijk te ontdekken dat 'klassiek' ook swingt en spannend is. Ed Spanjaard dirigent
Het Leerorkest, een betere investering in de toekomst van kinderen is niet denkbaar! Emmy Verhey violiste
24
Het zelf beoefenen en ervaren van cultuur is de basis van het culturele leven. Het Leerorkest Zuidoost heeft een inspirerende manier gevonden om jongeren met muziek kennis te laten maken, een basis voor een muzikale toekomst. Ronald Plasterk voormalig minister OC&W
Een simpel idee met groots resultaat, samenspel, respect voor elkaar, betere schoolprestaties en op de eerste plaats plezier. Het Leerorkest laat mij elke keer weer kind voelen, met hun aanstekelijke muzikale enthousiasme. Mij hebben ze voor het leven als lid! Tania Kros zangeres
kinderen, die misschien anders nooit de kans zouden krijgen, deze ervaring mogen opdoen, is geweldig. Een ervaring die ze nooit zullen vergeten, let maar op. Pauline Oostenrijk solo-hoboïste bij het Residentie Orkest in Den Haag Het Leerorkest is een geweldig initiatief daar de schoonheid en de kracht van de muziek géén achterstands- of integratieproblematiek kent. In muziek is iedereen gelijk. Paolo Giacometti pianist
rilliant idee’ Het Leerorkest is een geweldig initiatief daar de schoonheid en de kracht van de muziek géén achterstands- of integratieproblematiek kent. In muziek is iedereen gelijk. Paolo Giacometti pianist
Wat moet het toch heerlijk zijn in de Bijlmer naar school te gaan én uitverkoren te worden bij het Leerorkest Zuidoost. Langzaam te mogen uitvinden hoe prettig het is om een muziekinstrument te kunnen bespelen. Maar fijner is het nog: anderen en jezelf levenslang blij te maken met dat mooie spel. Gerda Havertong actrice/zangeres/theatermaker
Af en toe heeft iemand een briljant idee. Die verzint dan een leerorkest voor een kind in de Bijlmer. Dat meisje en die jongen kunnen hun leven lang verder de was doen met Mozart en Bach. Ik wou dat ik weer 8 of 9 jaar was en dat ik in de Bijlmer naar school ging. Dan leerde ik blazen op trompet en klarinet, strijken op cello en viool. Ik zou fluitend in de wereld staan als ik zo oud ben als ik nu ben. Noraly Beyer voormalig presentatrice NOS journaal
Een brok in mijn keel, dat krijg ik hiervan. Het spelen in een orkest geeft mij al sinds mijn kindertijd zoveel plezier, dat gun ik ieder mens. De wereld wordt er een beetje mooier door. En dat nu juist 25
De wereld van de symfonische muziek toegankelijk maken voor kinderen uit alle werelddelen is een stap op weg naar een betere wereld. Het Leerorkest verdient daarom lof en steun. Hedy d’Ancona sociologe, sociaal geografe, politica
DEELNEMENDE BASISSCHOLEN 2012 HET LEERORKEST ZUIDOOST Samenspel – Wereldwijs – As-Soeffah – De Polsstok – De Bijlmerhorst – De Bijlmerdrie – De Schakel
HET LEERORKEST NOORD De Bongerd – De Krijtmolen – De Poolster
HET LEERORKEST WEST De Globe – De Johannes – De Punt – ’t Koggeschip
HET LEERORKEST OOST J.P. Coenschool – Flevoparkschool – Insulindeschool – Valentijnschool
COLOFON Een uitgave van het Expertisecentrum Leerorkest. ISBN/EAN 978-90-817867-3-7 Uitgave maart 2012 Tekst Eva Prins, Annelies Eringa Vormgeving Michel van der Sanden Design Fotografie Derek Lee, Jean van Lingen e.a.
26
HET LEERORKEST WORDT MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR O.A.
Voor meer informatie of contact met het Leerorkest
[email protected] Tel. 020-696 8371 Hofgeest 139 1102 EG Amsterdam www.leerorkest.nl
...en vele particulieren.
