Het L. V. V. blijft paraat I

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

LIBERAAL

Halfmaandelijks

- - 94e Jaargang

nr. 15 -

VLAAMS

22 september 1971 -

VERBOND

Prijs 5 [r ,

Het L. V. V. blijft paraat

In het kader van wat in de zogeheten herstructurerings-commissie van de P.V.V.-P.L.P. werd overeengekomen werd op 27 juni 1971 overgegaan tot de oprichting van de Vlaamse P.V.V. In samenwerking met de P.L.P. moet deze politieke formatie, als logische resultante van de eigentijdse evolutie, in het kader van een nieuw België alle liberale krachten van het land groeperen. De P.V.V. - P.L.P. zal als eensgezinde partij op basis van een modern liberaal credo haar belangrijke rol in het politiek bedrijf van ons land moeten spelen. Wil een parlementaire democratie de verstarring ontwijken; wil men, in een immer sneller levende maatschappij, de individuele rechten vrijwaren tegen verstaatsing, overdreven overheidsinmenging en veronachtzaming van de particuliere bekommernis; wil men de betrachting van alle mensen naar meer geestelijk, materieel en moreel gewin verwezenlijken, dan moet er een goed georganiseerde en dynamisch optredende politieke partij, gestoeld op humanistische grondslag en handelend volgens liberale beginselen aanwezig zijn. Zij die bij deze betrachting en gang van zaken afwezig blijven of, gedreven door kleingeestige mot i e ven averechts handelen of de onafwendbare evolutie miskennen. vergissen zich fundamenteel. De Vlaamse P.v.v. zal een eigen structuur hebben en zal, waar het behoort, een

eigen programma verwoorden steeds in het ruimer kader van de nationale partij, wier overkoepelende organen de weerspiegeling van de grondwettelijke en wet tel ij k vastgelegde staatsstructuren en overheidsbevoegdheden moeten zijn. Bij de oprichting van de Vlaamse P.V.V. kon de vraag gesteld worden of het Liberaal Vlaams Verbond, - ettelijke decenniën geleden, als federatie van Vlaams-liberale verenigingen onder de leiding van, Vlaams-liberale prominenten opgericht en als politieke drukkingsgroep agerend, - nog redenen van bestaan zou hebben. Wij zouden durven stellen dat, meer dan ooit, het Liberaal Vlaams Verbond zijn roeping moet blijven vervuilen. In een recent verleden hebben de voorbereidende werkzaamheden en stellingname van het L.V.V., die door bij het L.V.V. aange sloten P.V.V. mandatarissen, - niet altijd in dankbare omstandigheden, - ter nuttiger. plaats verwoord werden. uiteindelijk tastbare resultaten opgeleverd. Indien de Vlaamse P.V.v. bij zijn gedenkwaardige stichtingsvergadering een politiek verantwoord manifest, voorbereid en geschreven door volksvertegenwoordiger Frans Grootjans, kon voorbrengen. dan was dit in belangrijke mate te danken aan de werkzaamheden, van het L.V.V. die uitmondden op de studiedagen dd. 1-2 mei 1971, waar naast zuiver politieke vraagstukken vooral aandacht werd besteed aan

problemen van economische, sociale en etrische aard, die thans belangrijke bevolkingsgroepen bezighouden. Nu, in de eerstkomende weken en maanden, de in het kader van de communautaire grondwetsbepalingen tot stand gekomen wetten zullen moeten uitgevoerd en waar gemaakt worden, mogen wij als leden van het L.V.V. zeker onze aandacht voor alles wat zal beslist worden niet laten verslappen. Wij zullen o.m. met dezelfde 'aaridranq als waarmede wij hebben geijverd om een politiek akkoord nopens het sluiten van een cultuurpact in het kader van de culturele autonomie af te dwingen, de uiteindelijke afsluiting van bedoeld pact van nabij moeten volgen. De moeizame wijze waarop dit politiek akkoord, als het ware op de valreep van de parlementai re debatten van juni-juli 11., is tot stand gekomen wekt bevreemding voor wie in het verleden de pogingen om de culturele autonomie in te stellen heeft gevolgd en voor wie, zoals wij, geloofden in een gewijzigde geestesgesteldheid ten overstaan van alle levensbeschouwelijke opvattingen. Indien het waar is dat zowel, Walen als Vlamingen, in beginsel sedert minstens 40 jaar akkoord waren over de noodzaak van culturele autonomie dan is het even waar dat de afwezigheid van efficiënte middelen ter bescherming van de ideologische en filosofische minderheden eigen-

I •

lijk altijd de grootste hinderpaal is geweest. De bekommernis deze bescherming waar te maken is voor het L.V.V. altijd een conditio sine qua non geweest. Buiten de algemene bepaling, die in art. 6 bis van de grondwet werd opgenomen en buiten de verhaalorocedure die door het zogeileten ontwerp 399 is voorzien, zijn wij altijd van oordeel geweest dat een werkelijk cultuurpact de meest degelijke waarborg zou zijn. In zijn gekende monografie over « Culturele autonomie» schreef Julien Kuypers destijds: «Waarborgen dus ! Om ons zoveel mogelijk boven de rechtslinkse kloof te verheffen. Substantiële waarborgen, geen schijnbeloften die verwaaien bij de eerste kwade bui. Liefst institutionele, die, eerlijk nageleefd door beide « partijen» een solide pluralistische basis vormen voor een volksbestaan dat zich vrij en vrecdzaam naar alle richtingen ontplooien wil. Een nationaal statuut wac.raan nooit getornd wordt tenzij uitzonderlijk in volkomen overstemming - en waarbij niemand de indruk krijgt dat hij gevaar loopt in de beknelling te geraken. » Renaat Van Elslande had het bloemrijker gezegd: «lk geloof dat die eerbied voor het idiologisch pluralisme niet alleen tot uiting moet komen in de wetten maar ook vlees en bloed moet worden in de mensen, die worden aangeduid om die wetten uit te voeren.» Hij (Zie vervolg blz. 8)

van belang HULDE VAN LINKS

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

«Links», het «Weekblad voor een strijdend Socialisme» dat zich beij vert olie in het vastgeroeste radarwerk van de B.S.P. te gieten, heeft het in de jongste aflevering over de milieuvervuiling. Het blad schuift de verant:woordelijkheid uiteraard op de rug van het «kapitalisme», maar wraakt tevens de medeplichtigheid van de regeerders, ook van de socialisten dus, die in hun hoofdbekommernis voor de volledige tewerkstelling de nijverheid in de (vuile) watten leggen. Dan is, zegt «Links» in andere woorden, senator Poma nochtans een P.V.V.'er (sic) toch een ander man. Nochtans een P.V.V.'er: in al haar laatdunkendheid een veeg die het hardst aankomt voor de socialistische partij, die (aldus steeds «Links») nog te weinig aandacht besteedt aan het probleem van de milieu beheersing. En een pluim voor Karel, lid van dit Verboid, dokter in de scheikunde, erkend strijder voor een leefmilieu waarin welvaart en welzijn kunnen samengaan die zopas ook in het weekblad «De Nieuwe» in de bloemetjcc werd gezet en van wiens hand binnenkort een studie verschijnt gewijd aar:. de problemen van de water- lucnten bodem bezoedeling.

WERKELIJKHEIDSZIN

Sirnonet sing

: bevrijdende

beslis-

Wordt de werkelijkheidszin vaardig over de franstalige Brusselse politici? Het lijkt er wel naar nu de h. Simonet in zijl: fel-besproken interview met «L~ Soir» heeft aanbevolen de bladzijde resoluut om te draaien en binnen de nieuwe bestuurlijke structuren te werken aan de toekomst van Brussel. De jonge «emmence grises van het pragmatisch socialisme, wiens stem niet enkel in de hoofdstad weerklank vindt,

2

Niet om het beginsel bekommeren zich dus de heren (wij zullen de discussie daaromtrent hier ook even buiten beschouwing laten) wel om «het gevaar» dat ALEEN de Vlaamse Cultuurraad zich te Brussel zou vestigen. Wij rekenen erop dat, als het parlement beslist de Cultuurraden de vrije keus te laten, deze Walen, die reeds Namen als zetel van hun Cultuurraad hebben aangeduid, ook de vrije keus van de Vlamingen zullen eerbiedigen.

is, logisch met zijn vroegere, zij het meer genuanceerde uitspraken, tot deze bevrijdende beslissing gekomen. Hij treedt daarmee naast de h. Vanden Boeynants, van wie dient gezegd dat hij de likwidatie van het gemeenschaps-dossier (wat de hoofdstad betreft) niet afwachtte om het politiek realisme te bepleiten. Om kool en geit te sparen DIE-HARDS herinnerde de h. Simonet nog wel even aan zijn beruchte uit- Met dat al blijft het toch duispraak dat de verfransing van delijk dat de hh. Simonet en Brussel een onomkeerbaar ver- Van den Boeynants de juiste snaar bespelen als zij hun meschijnsel is, waaraan wetten niets veranderen kunnen. Hij deburgers van de hoofdstedeheeft gelijk, in deze zin, dat el- lijke agglomeratie wijzen op de ke wet tot bescherming van de grote toekomst die Brussel, in Vlaamse aanwezigheid te Brus- een grotere entiteit, als hoofdsel gedoemd is dode letter te stad van België en van Euroblijven, tenzij de Vlaming in pa kan zijn weggelegd. Terecht de hoofdstad zelfzeker (en dit wijzen zij erop dat het bezwaarlijk opgaat zich tegenover de veronderstelt geen aggressivitelt) van deze aanwezigheid ge- nieuwe structuren negatief op te stellen als men zolang voor tuigt. een degelijke coördinatie van Wie bereid is van zijn tegenopenbare diensten en infrastrever te leren is een verstanstructuur heeft gepleit. En indig man. derdaad zegt de ":Jerkelijkheidszin dat voor de geplande uitCULTUURRADEN bouw geld van de staat nodig De onverzoenlijken laten daaris ; zodat het dwaas zou zijn om niet af. Na de vergeefse po- aan de staat de oorlog te verging om de eerlijke vrijzinnige klaren of een politiek van lijdbezwaren tegen een clericaal zaam verzet te voeren. Die cultuur-diktat voor hun ob- laatste vaststelling komt ons structie-politiek te misbruiken, nu wel niet voor als een. uiting menen zij thans de kans schoon van hoogstaande politieke mote zien om opnieuv: roet in het raliteit maar «real-politik» is eten te strooien en meer be- het zonder twijfel. paald de prille Waals-Vlaamse verstandhouding die zich bij gelegenheid van de jongste communautaire stemmingen aftekende, in de kiem te smoren. Want het ligt deze die-hards vanzelfsprekend zwaar op de maag dat de Walen klaarblijkelijk het spelletje van verdeel om te heersen beginnen te doorzien en van langsom meer bereid zijn de rechstreekse dialoog met de Vlamingen aan te gaan. Het voorwendsel is de plaatskeuze voor de vergadering der Cultuurraden. Niemand kan zich indenken dat de hoofdstedelijke centralisten de vestiging van de CulVanden Boeynants : de juiste tuurraden te Brussel niet onsnaar voorwaardelijk zouden toejuichen. Nochtans verdedigen zij Tegenover d e z e realistische de diametraal tegenovergestelkijk op de gang van zaken staat de mening, met het argument het achterhoede-gevecht van de dat de geest van de decentraliverbitterden die echter duidesatie dient geëerbiedigd. lijk het initiatief verliezen. Als de vos de passie preekt, Ook in de politiek betekent ter boer let op uw kippen. plaatste trappelen achteruitDie merkwaardige kronkel in gaan. de super-unitaire redenering is Het is overigens wel duidelijk vanzelfsprekend het gevolg van dat de ontspanning die zich sehet feit dat een meerderheid dert de parlementaire stemminvan de Walen kennelijk voor de gen voor het reces aftekent op vestiging van hun Cultuurraad termijn de politieke dood bein een Waalse stad gewonnen tekent van extremistische foris, terwijl daarentegen in maties die slechts uit het voortVlaanderen de strekking toe- duren van de spanningen hun neemt om de hoofdstad te ver- bestaansreden putten. kiezen. Dit beseffen gelukkig ook

steeds meer politici uit de traditionele partijen die zich in hun verblinding in de armen van het F.D.F. wierpen. Zij staan voor de keuze : met haar en huid verslonden te worden door politieke gelegenheidsvrienden die hen inzake opbod toch altijd een stap voor zullen zijn, - en dus als eersten van het politieke toneel te verdwijnen - of terug te keren naar de oude stal. Een beweging in die richting is merkbaar, maar voor velen, ook in de hoofdstedelijke P.L.P. wordt het toch wel de hoogste tijd.

Risopoulos

: de hoogste tijd

TACTIEK Het is inderdaad een kwestie van tactiek en daarin wensen wij de Walen geen lessen te geven. Hun beweegredenen moeten zij voor zichzelf rechtvaardigen. Ook aan Vlaat:nSe zijde bestaat nog geer; eensgezindheid, maar men kan niet zonder meer voorbijgaan aap de redenering dat de Vlaamse aanwezigheid niet meer dient verdedigd te Brugge, Gent, Antwerpen, Hasselt of... Mechelen (dat reeds zijn kandidatuur stelde), maar wel in de hoofdstad van het land. Of men de consequentie van die vaststelling (de vestiging van de Vlaamse Cultuurraad te Brussel) deelt of niet, de dooddoener van het «Vlaams Imperialisme dat Brussel heroveren wil» wordt door de feiten gelogenstraft. Want precies de uiterst rechtse kern van het Vlaamse politieke bestel (de Volksunie eist, zoals het Rassemblement WalIon, voor de eigen Cultuurraad het nadrukkelijkst een huisvesting op in eigen gewest. D e z e ruwe scheidingslijn (want voor en tegen dienen allicht met meer zin voor nuancering afgewogen) tekent de kloof tussen de separatisten die zich federalisten noemen, en degenen die de gelijkberechtiging van de twee grote volksgemeenschapen binnen Belgisch staats verband nastreven en voor mogelijk houden. Het gezwalp tussen beide van «Ie dernier Carré de Bruxelles» (dixit F.D.F. professor Van Rijn) is te opportunistisch om nog een standpunt te heten.

I

Dossier

I

Europees sociaal beleid steeds op losse schroeven

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

des te grotere verwachtingen Vier oogmerken Het verdrag tot oprichting van gesteld in de Europese poginde Europese Economische Ge- gen terzake. meenschap beoogt de voort- . Een andere sociologische schrijdende toepassing van background haar economische oogmerken Het probleem van de gelijke bemede te waarborgen door een zoldiging van mannen en vrounaar objectieven degelijk uit- wen blijft nog in ruime mate gebouwd geheel aan sociale onopgelost. Wel werden voor doelstellingen. gemengde functies gelijke loVan een eigenlijk Europees so- nen ingevoerd en werden voor ciaal beleid is tot hiertoe even- de overige functies de verschilwel nog geen sprake. Op sociaal len enigermate gemilderd, doch vlak zijn de diverse nationale bij de klassificatie van de funcverwezenlijkingen nog des te ties werden deze, uitsluitend meer doorslaggevend, naarmauitgevoerd door vrouwelijke te de schuchtere pogingen van werknemers, grotendeels in de een Europees sociaal conjunclaagste categorieën gerangtuurbeleid ter vermindering schikt. Vele nijverheidstakken van de werkloosheid en tot her- werken overigens nog met aforiëntering van de beroepskwazonderlijke rangschikkingstellificaties hun doel misten. sels voor mannelijke en vrouweDe sociale oogmerken van lijke arbeidskrachten, stelsels het verdrag van Rome betrefdie overigens mede ingegeven fen vooral het vrije verkeer van worden onder druk van de inarbeidskrachten tussen de lid- ternationale mededinging. staten, de werking van het Europees Sociaal Fonds, de bewerkstelliging van gelijke bezoldigingen voor mannelijke en vrouwelijke werknemers, en de sociale harmonisatie. Wanneer het vrije verkeer van arbeidskrachten binnen de Gemeenschap geen noemenswaardige problemen meer stelt, is zulks niet het geval met de drie andere genoemde oogmerken. Het is de verdienste geweest van mijn ex-collega van het Instituut voor Sociologie der U.L.B., Guy Spitaels, onlangs in woord en geschrift de inventaris opgemaakt te hebben van de Europese verwezenlijkingen op sociaal gebied, en George KINT. Adviseur Nationale mede dus van de zich terzake Raad Wetenschapsbeleid voordoende leemten. De werkzaamheden van het Het komt ons voor, dat deze Europees Sociaal Fonds spitsen overigens belangrijke klassifizich sedert 1969 toe op de aancatie der functies door de Gepassing der arbeidenden aan meenschap stelselmatig op obde kwantitatieve en kwali- jectievere en bredere grondslatatieve mutaties, die de Eu- gen veralgemeend moet worromarkt met zich brengt. den, desgevallend daarbij uitProgramma's voor versnelde be- gaand van de nationale studies, roepsheropleiding zijn in taldie daar reeds aan gewijd zijn. rijke sectoren van economische In beginsel zou het gemengd bedrijvigheid noodzakelijk, en karakter van alle functies bekomen thans ook ten goede aan vorderd moeten worden, met zelfstandige landbouwers en daaraan gekoppeld het principe kleinhandelaars bijvoorbeeld, van de gelijkheid van mannen en vrouwen in alle beroepen. waarvan de arbeidsmogelijkheOnmiddellijke erkenning van den bedreigd worden. Wanneer men bedenkt dat de actieve be- deze grondstellingen staat ovevolking van de Europese ge- ringens nog niet gelijk met hun tenuitvoerleg~eenschap nagenoeg 80 mil- onmiddellij ke ging. Deze laatste zal in de joen mensen telt, en dat alleen reeds uit de landbouw in de ko- praktijk nog jaren vergen. Hetzelfde kan trouwens gemende tien jaar twee miljoen werknemers, tussen de 20 en de zegd worden van de harmonisa55 jaar, naar andere bereenen tie van het sociaal beleidsstreovergeschakeld moeten worden, ven der verschillende lidstaten. . duidt dit één enkele voorbeeld Een verschillende historische en sociologische background voldoende aan dat een actief arbeidsbeleid zich in sterke ma- heeft voor gevolg dat de sociate opdringt. Waar thans op le politiek der diverse lidstanationaal vlak weinig ruimte is ten andere wegen opgaat, invoor dergelijk beleid, worden zonderheid andere methodes

aanwendt om te komen tot de verbetering van de arbeidsvoorwaarden en van de levensstandaard, zoals deze nagestreefd wordt mede door het Verdrag van Rome. Eenvoudige eenmaking van de nationale sociale wetgevingen vormt daarom alleen reeds een niet te bereiken doel. Dit wil wederom evenwel niet zeggen dat elke sociale harmonisatie of elk gemeenschappelijk sociaal beleid zonder meer dient afgeschreven. Geleidelijk worden deelresultaten geboekt, doch tegen een al te laag ritme precies omwille van de grote verschillen in de sociaal-economische situaties der verschillende landen. Terecht wordt er in dit verband op gewezen, dat het geboortecijfer in Nederland onmogelijk kan vergeleken worden met dat der overige landen, dat de financiële bejaardenlast in België en Frankrijk zwaarder doorweegt dan elders, dat het activiteitspercentage in West-Duitsland hoger ligt dan in de andere lidstaten enz. enz. En toch ...

onderstreepte, dat de nationale wetgevingen eenzijdig zouden gewijzigd worden, zonder voorafgaand overleg met de Commissie. Zulks moet het ontstaan van nieuwe verschillen in sociale politiek vermijden. De invoering van de Europese naamloze vennootschap. waarvan iedereen sedert enkele jaren de noodzakelij kheid beklemtoont. zal op haar beurt belangrijke sociale problemen stellen, daar zulkdanig vennootschap door alle lidstaten als rechtspersoon erkend zou worden. Deze juridische noodzakelijkheid zal niet mogen stranden op het syndikale probleem van de medezeggingschap bij de besluitvorming. Professor Lyon-Caen pakt dit urobleem aan vanuit een sociale hoek : het economisch beleid van de onderneming kan volgens hem ook door collectieve onderhandelingen benaderd worden. Medezeggingschap wordt dan reëel van zohaast een verplichting tot onderhandelen bestaat. De participatie wordt dan vastgeknoopt aan de bilaterale bezoldigingsonderhandelingen, die ook in de meest geëvolueerNieuwe verschillen de medezeggingsschapsformule vermijden blijven bestaan. En toch is het ZÓ, dat naarmaTerecht zegt Guy Spitaels met te Europa voor zijn massa professor Lyon-Caen, dat inwerknemers aller aard méér dien het statuut van de Eurowerkelijkheid wordt, een sterpese vennootschap partij zou kere druk van hen zal uitgaan kiezen voor een bepaalde partot het verkrijgen van een een- ticipatievorm, dit verzet zou vormiger bescherming tegen je uitlokken. Daarom combineert diverse sociaal-ekonomische ri- de voorgestelde oplossing in sico's. Terecht stelt Guy Spi- nauw verband de statutaire retaels zich de vraag waarom de gelingen met dl: vrije ondermedische behandeling in het handelingen op allerlei vlak. In ene land kosteloos, in het an- het vennootschapsstatuut zou dere niet kosteloos zou zijn, het dwingende voorschrift worwaarom in het ene geval de den opgenomen om een zekere ouderdomspensioenen bespotteparticipatie vorm te verwezenlijlijk gering zouden blijven, ter- ken. Daarnaast zouden er verwijl ze elders het laatste loon scheidene participatieformules zouden benaderen? Dergelijke met gelijkwaardige uitwerking verschillen kunnen afgeremd gereglementeerd worden. De worden. Het voorbeeld wordt vrije keuze van één dezer .,)1'gegeven in de bondstaat West- mules zou aan de directie van Duitsland, die samengesteld is de Europese vennootschap vooruit rijke en minder voorspoe- behouden blijven. Deze f'orrnudige Länder, doch waar in el- les zouden vooral betrekking ke staat dezelfde sociale zeker- hebben op de deelneming van heidswetten gelden. Omwille de werknemers bij het uitstipvan het solidariteitsbeginsel be- pelen van het kwalitatief en staat er evenmin een onder- kwantitatief tewerkstellingsbeleid, scheid in de sociale verstrekkingen tussen het industriële Uit dit alles moge blijken, dat het geleidelijk nastreven van Noord-Italië en het agrarische Zuid-Italië. Dicriminaties, die een Europees sociaal beleid de gerechtvaardigd kunnen zijn huidige leemten inzake harmoslechts zal kunnen om economische redenen, zijn nisatie dit niet op sociale gronden. Na- overwinnen, door het uitdentionaal, noch internationaal in ken van nieuwe ir.stitutionele voorschriften, die niet geklemd het raam vaneen gemeenschap zullen zitten in de dwangbuis als de Europese . van starre juridische regels, Daarom zijn in de onmiddellijke toekomst richtlijnen van de doch die hun levenskracht zulGemeenschap onontbeerlijk om len moeten putten uit de dynate voorkomen, zoals een ver- miek van het sociaal-ekonornisehe leven onzer tijd zelf. slag van deskundigen onlangs

3

.,.. ...r=

"';",,".

"-

1

FILM

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Tora Tora Tora

I

I •

IIIIII'II,II!

I!IIIIII!I:

1IIIil I ''.1

Antwerps liberaal Verbond 25

_. Het Antwerps Liberaal Verbond bestaat 25 jaar. Naar aanleiding van dit zilveren jubileum heeft het bestuur voor het nieuwe seizoen een gevuld programma opgesteld. waaruit volgende data alvast te onthouden zijn. Woensdag 6 oktober : voordracht door V.V.O.-Kaml'rlid mej. A. Kappeyne van de Coppello over het Liberalisme in Nederland. Zaterdag 23 oktober : bezoek aan l'en nertsen farm te Heist-- op-den-Berg (vrienden en kennissen van leden zijn welkom). Woen~. _ Zondag 6 februari : Academische jubelzitting in Huts Osterrieth (Melr) . Zaterdag 18 maart : «Feestneuzenbah In T a ver n e Van Rijswljck. Inlichtingen betreffende het Antwerps Liberaal Verbond en de activiteiten : G. Ketels, secretaris, Ma<;>tplein13. Hoboken _ 2710. tel. 03,27.81.69.

4

\,

I •

Deze Amerikaans-Japanse produktie (Rlchard Fleisher nam het Amerikaanse gedeelte voor zijn rekening ; Hideo Ogunl en Ruyzo Ki-

iï'iIIl1IIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIIIIIIII',

••,...-

I •

Het heet, dat de Japanse admiraal Yamamnoto op 7 december 1941 na de verrassingsaanval op de Amerikaanse vlootbasis, Pearl Harbcr, -die overigens voortreffelij k gelukte vanuit militair oogpunt gezien, zegde : «Het enige, waarin we gelukt zijn, is een vervaarlijke, slapende reus te hebben wakkergeschud», De gcschicdcnts heeft hem ge lij k gegeven. hoewel hij toen nog niet kon voorzien welke verschrikkelijke gevolgen de atoombombardementen met zich Jrachten. «Tora! Tora ! Tora' i). wat in het Japans zoveel betekent als «Tijger! Tijger! Tijger !» was het sicnaai en de strijdkreet van de Japanse piloten, die vanop hun vliegdekschepen opstegen om van Pearl Harbor een schroothoop te maken

'!IIII:III!III:IIIIIIIIIIIIIIIIII,!ill:11111

•

"'~~~

_

__ --

kushima het andere), kan wat opzet en uitwerking betreft misschien niet tippen aan dit andere bloedstollende oorlogsepos «The Longest Day», maar de spanning is beslist evengoed volgehouden. De Amerikaanse scenarist Larry Forester heeft gelukkig niet aan heldenverering gedaan. De Amerikaanse verantwoordelijken. die de berichten over een komende aanval in de papiermand deden belanden, komen er eerder bekaaid uit te voorschijn. En ook van Japanse zijde wordt toegegeven, dat de aanval. die de strijd tussen de twee giganten deed ontbranden niet geheel verliep volgens de regels van het militaire fair-play (als er zoiets bestaat). De voorbereidingen tot de aanval, de kuiperijen in de diverse hoofdkwartieren, de psychologische druk waaraan de protagonisten van deze tragedie blootstonden en ook (en zelfs) hun wroeging, neemt een flink deel van deze schier drie uur durende prent in beslag. Het bravoure-stuk van Fleisher en zijn Japanse collega's is evenwel de, naar het schijnt, getrouwe weergave van de aanval zelf, die zo realistisch aandoet, dat de kilte om

het hart slaat. Naar verluidt zouden trouwens enkele stuntmen het Iffn verloren hebben in deze hel. H __ werd een grandioos kijkstuk voor hen, die van geen kleintje of een ontploffing min of meer vervaard zijn. Acteurs als Martin Balsam, Joseph Cotten, E.G. MarshalI, James Whitmore en andere Jason Robards hadden in de prent weinig meer dan een schnabbeltje mee te pikken. Van Japanse Zijde mogen Soh

Yamamura, Tatsuya Mihashi, Takahiro e.d.m. naar hartelust brullen en wreedaardige snuiten trekken. «Tora ! Tora ! Tora !~ gaat beslist verder een groot financieel succes tegemoet. Maar voorlopig hebben we toch de buik (en de oren) vol van dergelijke produkties, waar tientallen miljoenen dollars aangesmeten worden. Fr. VAN PEBORGH

Volksbelang wordt u:t~tgl;'\'eI' uoor de Stichting A Vanderpoorten

RED.\CTIE: Korte N:euwstraa, 28. 2000 Antwerpen

HOOFDREDACTEUR EN ,'ERANTWOORDELIJKE Fr. strtcteman.

Hendrlk Kennisstraat

UITGEVER: 36,

2520 Edegem

ADMINISTRATIE: r. V.V.-Recretariaat

Korte Nieuwstraat 28. 2000 Antwerpen Te!.: (03) :J2.Z3.25

JAARABONNEMENT

:

100 tr. te rtorten op postchequerekening

Liberaal Vlallms Verbond

Antwerpen.

736.99 van het

Goed drukwerk is als een mooie glimlach het opent vele deuren Wie waarde hecht aan kwaliteit en stijl doet er goed aan contact te nemen met de

Drukkerij Antigoon n.v. TYPO·

OFFSET·

2000 Antwerpen 1000 Brussel _

11:II:!!: 11:1111, 11111111111

ROTATIE

Vleminckslraat 15

tel. 03/32.89.68

Em. Jacqmainlaan 105

tel. 02/17.55.95

•

nieuws uit de (c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

wetstraat KAMER

Cumul

In een antwoord op de desbetreffende vraag van volksvertegenwoordiger Willy De Clercq deelde de minister van Nationale Opvoeding mee dat personeelsleden van het Rijksonderwijs, die een cumulbetrekking uitoefenen in het gesubsidieerd vrij onderwijs, evenveel aanspraak kunnen maken op de sociale programmatietoelage als in het Rijksonderwijs.

Verkeerslichten

Prof. Herman De Croo brak in een brief aan de minister van Verkeerswezen een lans voor het invoeren van een overgangsfase in de verkeerslichten, die de automobilist verwittigt dat het licht van rood op groen zal overschakelen, een techniek die in vele nabuurlanden wordt toegepast. Hij vroeg tevens een synchronisering op basis van aangegeven en variabele minimum - en maximumsnelheid in te voeren. De minister contesteerde de doeltreffendheid van beide systemen.

Psychologische teksten

Dr Leopold Niemegeers drong er bij de minister van Nationale Opvoeding op aan dat de nodige maatregelen zouden genomen worden om te voorkomen dat psychelogtsche tests zouden worden afgenonlen en beoordeeld d~or onbevoegden, die geen universitaire graad in de psychologie behaald hebben. De minister antwoordde, dat de wetenschappelijke graad van licentiaat in de psychologie geen wettelijke gevolgen heeft, zodat de tewerkstelling van een dergelijke gediplomeerde in een bedrijf enkel kan gereglementeerd worden door de minister onder wiens bevoegdheid de betrokken beroepssector valt.

atheneum of lyceum naar een technische school of een rijksmiddelbare school onmogelijk is. Nochthans worden deze aanvragen systematisch afgewezen. De minister wees er op dat aan de basis van de term emutatles het principe van de wederkerigheid ligt. Dit is niet mogelijk tussen Hoger Secundair onderwijs en Technisch of Middelbaar onderwijs.

-SENAAT Pitch en aardgas Senator KareiPoma, onlangs in een buitenlands' blad «de eenzame vuilbestrijder» genoemd, stelde de minister van Economische Zaken enkele vragen betreffende het actuele vraagstuk van het pitchgebruik in elektrische- en verwarmingsinstallaties. Hij wilde o.m. weten of deze brandstof niet door het veel minder verontreinigende aardgas kan vervangen worden en of het niet beter zou zijn pitch enkel ter verharding van wegen te gebruiken. Op de eerste vraag was het antwoord negatief : Nederland kan volgens de huidige afspraken niet voldoende aardgas leveren om deze omschakeling door te voeren. Op de tweede vraag antwoordde de minister ontwijkend.

Rondvraag' De senatoren Paul De Clercq, Lahaye en Strivay vroegen systematisch aan alle ministers hoeveel parasta talen in ons land werkzaam zij n, van wie de wedden en presentiegelden op de rijksbegroting worden uitgetrokken. Van elke parastatale vroegen zij naam en adres van de beheerraad, en de uitbetaalde wedden. Sommige ministers verstrekten een uitvoerig overzicht, maar de meesten klasseerden de brief in de kolom «vragen, die niet werden beantwoord binnen de in het reglement voorziene termijns. Zonder commentaar.

CHINEESAMERIKAANSE VRIENDSCHAP De grote Amerikaanse schrijfster Pearl Buck, Nobelprijs voor letterkunde voor haar mooie romans over China, heeft onlangs in het licht van de Chinees-Amerikaanse «äooi» in Elseviers Weekblad een ontroerend artikel geschreven. Ze zegt : «Van China uit gezien (en ze heeft er haar halve leven gewoond) - was het verbijsterend en onvergeeflijk, dat Amerika de Chinezen de rug toekeerde om het simpele feit, dat zij hun regering op nieuwe leest schoeiden. Het belangrijkste in het leven van Chine.zen en eigenlijk alle Aziaten zijn menselijke betrekkingen. En van die betrekkingen weegt vriendschalJ het zwaarst. China werd door alle Westerse mogendheden - van het grote Groot-Brittannië tot het kleine België toe - slecht behandeld, behalve door de Verenigde staten. Alleen de Amerikanen hadden geen Chinees grondgebied bezet, geen unfaire verdragen gesloten. geen onredelijke schadeloosstellingen geeist». En verder: "Ons eigen L'olk begreep er trouwens even weinig van als äeChinezen. Het was een kwestie van regeringen. Wij zelf zijn van het Chinese volk blijven houden en het Chinese volk van ons, behalve ... Behalve dan dat door aebrek aan communicatie er in China een hele generatie jonge mensen is opgegroeid, die nog nooit een Amerikaans gezicht hebben gezien, nog nooit een Amerikaanse stem hebben gehoord en alleen maar onaangename dingen van ons weten. De huidige generatie jonge Chineu:n is geconditioneerd' om ons te haten. En deze nieuwe Chinezen vormen ons grootste probleem». Daarna formuleert Pearl Buck de wens, dat er met geduld en begrip moet gehandeld worden en dat er van het verleden moet uitge(laan worden, omdat in dat verleden de vriendschapsbanden het sterkst waren. Maar is haar vorige vaststelling over de conditionering van de j07l-

gere generatie 7Iiet een veel scherper veroordeling van wat er in China is gebeurd, dan wat welke Amerikaanse regering ook ooit gezegd of gedaan heeft ? Wat er geschiedt. warmeer de jeugd in de haat van alle t'reemden of van een biizonder ras Icordt opgeroed. hebben' ons de gebeurtenissen uit het nazisme van Hitier en het fascisme van Mussoli7li geleerd. En waartoe het telkens w::er b~.treklcen van de jongere generatie biJ geweld aanleidinJ geeft, sch reef Harri~on E. Salisbllrv I'an de «Neto Y01'k Times» als slot I'an zij71 artikels over zijn bezoek aan NooraVietnam in 1967 neer : - Zij (de Vietnam ezen) hebbcn of denken toch zo - alle 11 ir» ,'{'aeromenen çeduren äc zowat. 2000 jaar tot staan gebracht. D,'t is een van de redenen. waa1"Om ä: [JCäaclite aan het b::ëindigen van de oorlo,r! een schok en een »errars'ti-t verwekt bij sotnrnirte jonge Vletllame-;;en. «De 001'107beëindi7cn ?» zei een tuetuier zopas. «De' oorl07 beëindigen ? Wat zullen W~ daarlIa met onszelf beginnen :::Ollder de oorloJ ?» In gelijklopende lijnen zo;:dcn nu ook de jongere Chinezen kunnen gaan denken. Wat met crI die roorbereiding, met al die haat, als we niet de gelegenheid krijgen hem uit te leven ... Wat staat dit ver van Pearl Bucks oordeel over de Aziatl6che bels-nastellino voor menselijke betrekkin -t gen, met urtenäsctum als hooaste goed! En wat heeft ze ongelijk ill haar ontmerend pleidooi de Amerikaanse traditie te volf/en, om het eigen land van alles de schuld te geven. Wel treden we haar bij, waar ze pleit voor het herstel van de eens gewezen vriendschapsbanden. van vrede. Maar dat zal waarachtig niet alleen van de Verenigde staten afhangen, hoezeer Mao's bewind ootc de eerste stap deed met de p:ngpongspelers ! W.D.S.

V.s.o.

In het vernieuwd ::ecundair onderwijs staan thans licentiaten in de middenschool. Omdat ze vaak van twee directies afhangen rijst de vraag op welke basis hun loon zal berekend worden. De h. Willy De Clercq vroeg dan ook dat de mmtsster van Nationale Opvoeding dringend - de nodige herzieningen van de reglementen zou uitvoeren.

Post

De h. Louis Cantillon stelde de minister van PT.T. de vraag waarom postzegelautomaten op drukke plaatsen bijna de helft van de tijd leeg zijn. Tevens wilde hij weten of de mogelij kheid bestond op de mail-boten Oostende-Dover naast papier en prentkaarten ook postzegels ter beschikking te stellen. Dit alles houdt «de aandacht van het departement bestendig gaandes.

Mutaties Nergens, aldus de h. Grootjans, staat geschreven dat een mutatie van een personeelslid van het Rij ksonderwljs komende van -een

(Joke in •.De Nieuwe Gazei»}

5

werd ondertekend precies nadat Peking duidelijk partij had gekozen voor de centrale regering van Pakistan tegen de Oost-Bengaalse nationalisten. De hevige polemiek tussen Tokio en Peking. sedert de aankondl j.ng van Nixons bezoek aan Peking. illustreert dat op lange termijn ook ee~ toenadering tussen de SovjetUnie en Japan mogelijk is. Nu reeds helpt Japan bij de economische ontsluiting van Siberië. De Chinese diplomatie poogt echter in Japan. krachten op gang te brengen die een toenadering tot de ~o.l~srepubliek economisch en poIitie.; voordeliger achten. Ook in Indochina is de invloedsstrijd nog lang niet beslist. Moskou gaat verder met zijn economische en militaire hulp om een sterk proRussisch bl?k te vormen. Peking schijnt de Jongste tijd niet meel' zo gelukkig met het vooruitzicht van één verenigd communistisch Indochina. Het geeft de voorkeur aan verdeelde. zwakke staatjes. die haafd. In hetzelfde kader kunnen meer op China zouden zijn aangede strijdkrachten van de Nato en wezen. Op die basis kan mogelijk van het pakt van Warschau gelijkmet de Verenigde Staten de kwestijdig, progressief worden vermintie Vietnam worden opgelost. derd. Het meest is het Kremlin echter Als alles rustig is aan het westeverstoord door de recente Chinese lijk front, kan het Kremlin zijn volle aandach t besteden aan de aanwezigheid in de Balkan en in het Midden-Oosten. Die aanwezigChinese kwestie : de grens moet heid zal wel altijd beperkt blij ven, beter worden bewaait en er moemaar ze volstaat om Moskou's westen bondgenoten worden gezocht. te lij k front onrustig te houden. Met de vorming van een collectief veiligheidssysteem voor Azië is Daarom spelen sommige Russische Breznjev al geruime tijd bezig. militaire leiders met de idee een strafexpeditie te organiseren naar Daarvan zouden een hele reeks de weerspannige Balkanlanden. landen vanaf Iran via India en Alles wijst er op dat de tegenIndochina naar Noord-Korea en stelling tussen Moskou en Peking Japan moeten deel uitmaken. Het het klassieke patroon van de koude succes van dit plan is echter vrij oorlog heeft vervangen. Voor de gering omdat weinig Aziatische westerse diplomatie en vooral voor landen openlijk willen partij kiezen tussen Moskou en Peking, als de Verenigde Staten biedt dit modaartoe geen redenen bestaan. Bo- gelij kheden maar het brengt ook vendien is na het einde van de gevaren mee. Mogelij kheden omdat het westen een positie van culturele revolutie ook beweging scheidsrechter kan innemen. Gegekomen in de Chinese diplomatie. varen, omdat een oorlog tussen India is het eerste land dat een vriendschapsverdrag sloot met Mos- China en de Sovjet-Unie bijna zeker zou overslaan naar de rest van kou. Daarbij heeft de vijandschap de wereld. van India met Pakistan en China Piet VAN ROE de doorslag gegeven. Het verdrag

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

Het conflict Moskou- Peki ng beheerst de internationale politiek

Nixon's opening naar de Chinese Volksrepubliek en bet tegenoffensief van de Sovjet-Unie wijzigen grondig de politieke verhoudingen. Het conflict tussen Moskou en Peking heeft kennelijk de klassieke oost-west tegenstelling verdrongen als boofdfactor van de wereldpolitiek.

De grote obsessie van de Kremlinleiders is altijd geweest dat de Sovjet-Unie zou worden omsingeld. Daarom zocht Stalin toenadering tot Hitler om zijn westelijke flank te dekken en toen dat mislukte sloot hij zich aan bij de Angelsaksische wereld tegen Duitsland. In het oosten werden de Chinese communisten gedwongen tot een voor hen desastreuse - samenwerking met de nationalisten om de eerste schok van Japan op te vangen. Pas toen de Japanners bijna waren verslagen, verklaarde ook StalIn hen de oorlog. Het is de ironie van de geschiedenis dat de Sovjet-Unie, na de omsIngeling door de as-mogendheden te hebben doorbroken, weer wordt omsingeld door de bondgenoten die mee Duitsland en Japan hebben verslagen. De diepere oorzaken van de koude oorlog laten we hier buiten beschouwing. maar het blijft een feit dat Amerika en zijn partners een dijk hebben opgeworpen rond de hele communistische wereld, die op dat ogenblik nog één blok vormde. De dooi begint pas nadat Moskou met de lancering van de eerste Spoetnik in 1957 heeft bewezen dat het langeafstandsraketten bezit om de omsingeling te doorbreken. Zo begint de vreedzame coëxistentie en het accepteren van het status-quo. waarvan de Saltbesprekingen de duidelijkste uiting zijn. In de plaats van de tegenstelling tussen oost en west, word t Moskou nu geconfronteerd met een nieuwe koude oorlog : het conflict met China. Alles wijst er op dat de kloof tussen de twee communistische reuzen veel breder is. dan de tegenstelling tussen de communistische en de kapitalistische wereld. Allerhande historische, territoriale en ideologische verschillen spelen daarbij zo'n belangrijke rol, dat voorlopig geen vreedzame coëxistentie mogelijk is. Het bestaan van dit conflict was al geruime tijd bekend te Washington. maar er was een Metternirhfiguur als Henry Kissinger voor nodig om de mogelijkheden te overzien van deze situatie. Kissinger adviseerde president Nixon om de eerste stappen te zetten naar een verzoening met Peking. Dat zal niet gemakkelijk gaan (Vietnam. Formosa, Uno ... ) maar het is mogelijk omdat 00 lange termijn de belangen van Washington en Peking in wezen niet tegengesteld zijn. Voor het Kremlin betekent een alliantie tussen Amerika en China

6

een nieuwe ornslngellng. Die mogelijkheid (ze wordt misschien nooit een feiU heeft de Sovjetleiders aangespoord tot een grootscheeps diplomatiek offensief, dat geïllustreerd wordt door hun druk reisprogramma voor het najaar. De bedoeling is dubbel: de relatie met de Verenigde Staten zo goed mogelij k houden en ondertussen de macht van China aan banden leggen. Vooral dit laatste is een moeilij ke opgave. Het onderstelt dat de westelijke flank van de Sovjet-Unie wordt geneutraliseerd. Daartoe moest een akkoord bereikt worden met West-Duitslanc!. in verband met de naoorlogse territoriale geschillen. Kanselier Brandt had zich daartoe bereid verklaard in ruil voor economische voordelen en een symbolische toezegging inzake Berlijn. Nu de kwestie Berlijn eindelijk is geregeld hoopt Moskou alle Europese landen op een Europese Veiligheidsconferentie te bewegen tot een definitieve erkenning van de Sovjet-invloedsfeer in Oost-Europa. waar dan met de Breznjev-doctrine de orde kan worden gehand-

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

KIJKEN OVER DE GRENZEN Spartakus

De naam «Spartakus:t herleeft in West-Duitsland, als die van de marxistische studentenbond. Op het einde van mei werd op het Bondscongres te Bonn door 214 afgevaardigden de stichting van een eigen 'Verbond doorgedreven. Vroeger vormden deze studenten de marxtstische fractie van het algemeen studen ten verbond. Ze werden sedert 1969, toen de communistische partij weer toegelaten werd, door amb·tenaren van deze partij onderIlteund. Ondertussen heeft nu «Spartakus;) zich reeds in 35 universiteiten genesteld. Volgens de eigen aangiften zijn 20 tot 30 t.h. va1l de huidige 1.000 leden in het bezit van de partijkaart van de communistische partij. De voornaamste steunpunten van hun actie bevinden zich in de universiteitzn van Bonn, Ham. burg, Marburg, München en Munster. De naam van hun bond hebben ze ontleend aan de Spartakusbrieven van Karl Liebknectit, die hij in 1916 schreef, In 1917 stichtte hij met Rola Luxemburg de linksradikale, revolutionaire Spartakusbonä. Vanaf de oktoberrevolutie in Rusland vertegemvoordigde deze bond in Duitsland de bOlsjewistische richting. Hij eiste in de novemberrevolutie van 1918 de invoering van de «raden~, de sovjets. Het was uit deze bond, dat de communistische partij voortkwam. Karl Liebknectii van zijn kant had de naam van zijn bond ontleend aan de geschiedenis der Oudheid. De Thraciër, spartakus. ontsnapte in 73 v. Chr. met 70 andere buitenlandse slaven - Thraciërs en Galliërs - uit een gladiatorenschool in Capua. Zij wisten, dat ze ten dode opgeschreven waren. Spartakus tDerd de aanvoerder van de derde slauenoorloç en ovenvon herhaaldelijk de Romeinse troepen. Hij hield een tijd een deel van ZuidItalië in zijn macht. Met 60.000 man trok hij naar Noord-Italië. Daar werd hij met het grootste deel van zijn leger gedood. Crassus, die de onenigheid in de rangen der rebellen gedurende de strijd wist uit te buiten, liet 6.000 gevangenen kruisigen. Op twee manieren staat de naam .spartakus opnieuw in het volle licht. Vooreerst wordt van vele zijden gewezen op de snelle aangroei van de Duitse communistische partij en verder wordt door velen In West-Duitsland gewaarschuwd voor het feit, dat het betrachte pluralisme in de universiteiten dreiQt uit te lopen 01J een eenzijdig terst-linkse politiek ...

ui-

Britse Jonge Liberalen tegen bezoedeling Gedurende de volgende zes maanden zullen de Britse «Y01lng Liberals:t een militante veldtocht inzet-

ten tegen de luchtbezoedeling en de opstoppingen in de Britse steden. Enkele van hun plannen omvatten het versperren van de wegen in de steden, het schilderen van onofficiële zebra-overgangen en het aanzetten van mensen om te weigeren het busreisgeld te betalen. De h. Simon Hebdttch, politiek ondervoorzitter van de «Young Liberals», inrichter van de veldtocht, zei dat vele mensen enkel met de mond protesteren. «Wij geloven, dat de tijd voor beleefde opmerkingen voorbij is. We Zijn vastbesloten de problemen voor het stadsleven ·aan te pakken op een militante basis~. In een leidraad voor de plaatselijke organisaties stellen de Jonge Liberalen o.m. voor, de afval van de fabrieken op te halen en hem terug te bezorgen aan die instellingen of aan hun hoofddirectie. Zij zetten d~ leden aan in de stadscentra op fietsen rond te rijden met l"/asmaskers en met ballons verse ·lucht. Zij zijn van plan massa's wegwerp flessen bij de fabrieken terug te bezorgen. Er zullen menigvuldige plakbrief jes uitgehangen worden. om het publiek te Wijzen op de noodzakelijkheid van de voorrang van voetgangers boven wagens. Ze verzoeken ook hun leden, waar het mogelijk is aandelen te koven in maatschappijen, die de lucht bezoedelen. om de algemene nerooderingen te verstoren door het stellen van vragen. In de landelijke streken wordt aan de plaatselijke groeperingen geuraaoä de orote wegen te versperren door zitstakingen en verder piraten-busdiensten te oraaniseren. om de wijken aan te duiden. waar zulke verbindingen noodzakelijk zijn. De h. Hebditch lichtte toe. dat het hier ging om een uitbreiding van de ideeën en iaktieken, toegepast door de «kabouters» in Nederland. De strijd zou ingezet worden na de aanstaande bijeenkomst van de liberale partij. waar een motie zal ingediend worden door de «Young Liberals1> over hun initiatief.

liberaal programma in Duitsland Het bestuur, de parlementsiractie en de programma-commissie van de «Freie Demokratische Partei» van West-Duitsland - de liberalen hebben zopas de voorbereidingen voor hun aanstaande partijdag afgesloten. Op die dag voorzien op het einde van oktober te Freiburg, zal het ontloerp van het nieuwe partijprogramma voorgelegd worden. De genoemde organismen hebben zich reeds akkoord verklaard over een ontwerp van programma voor een moderne maatschappij. Er zal nog in verscheidene tussenvergaderingen ooer gesproken worden, om aan het partijbestuur toe te laten op 26 september een definitieve tekst vrij te geven.

De voorzitter van de FDP, minister van Buitenlandse Zaken Walter Scheel, en de voorzitter van de programma-commisie, prot. Werner Maihofer, hebben reeds medegedeeld, dat het ontwerp in vier hoofdstukken verdeeld is : In het eerste deel worden de eigendom in het algemeen en de grondeigendom afzonderlijk behandeld. Het tweede deel is gewijd aan de vermogensvorming en de erfenisrectiten, Het derde deel bespreekt de inspraak in bedrijven en ondernemingen. Het vierde ten slotte gaat over de bescherming van het leefmilieu tegen verontreiniging.

Derde liberale fase in Engeland Hoe harder men schreeuwt, dat het liberalisme dood is, des te sterker bewijst de liberale gedachte steeds weer haar levenskracht. In Groot-Brittannië wordt dit op het ogenblik bewezen door het verschijnen van drie interessante boeken. Het eerste is «History of the liberal party. 1895-1970.• door Roy Douglas (Uiig. Sidgwick and Jackson, 351 blz.J.

Het ene is ~Lloyd Gcorge .' a Diarp door A.J.P. Taylor, (Uitg. Hutchinson I. Orer 351 blz. heeft de aldeu~ het dagboek bewerkt. dat biiçeh ou-« den icerä door Miss Frances Stel'cn" S07l, die in 1912 de secretaresse lcerd van Lloyd George. zijn vriendin en, later Zijl' echtgenote. Het andere is «Lord Carlinçford's Journal», bewerkt door A.B. Cooke en J.R. Vincent t Uitç, Clarendon Press .' Oxiorä University I. Chichester Fortescue. de latere lord Carlinçforti lid van de tweede regering van Glatistone, hield dit dagboek bij in 1885. Het was het jaar, waarin Gladstone's bewind de nederlaag leed en waarin de omstandigheden geschapen werden voor de breuk iJl de liberale partij. Het is opmerkenswaardig. dat zowel in de eerste als iJl de tweede periode, de moeilijkheden met Ierland een rol speetäen in de achteruitgang van de liberale partij. Naar aanleiding van het boek van Dr. Douglas zou men kunnen denken, dat de kal/sen gekeerd zijn.

Terug van weggeweest

Dr. Douçlas is een liberaal parlemeniskantiidaat, Hij beschrijft hoe Glaästone, - leider geworden van de partij. die in de 1860-er jaren haar politieke prerogatieven opeiste o.m. door Zijn Home Rille voor Ierland het oorspronkelijke liberalisme in 1885 vernietigde •. hoe later Asquith, Lloyd George én de eerste wereldoorlog op hun beurt de tweede fase vernietigden, die begonnen was in de eerste jaren van de eeuw. De schrijver voorspelt dan dat er een derde fase van liberalisme op komst is. Het nog steeds de door de geschiedenis aangewezen vaandeldrager van politieke vooruitgang en vrijheid. overgeërfd uit de twee vorige periodes. Bij die erfenis komen de «nieuwe oelootsbrieoen», voortspruitend uit de behoeften van de moderne tijd. Hij betoogt nl .. dat het een gemeenplaats is. dat de conservatieve aanspraken op politieke voorrang sedert 1860 ongewettigd en bedrieglijk zijn : ze vormen enkel een middel om het klassen-eigenbelang en de reactie te camoufleren. Dr. Douçlas zeat trouwens, dat de labouraanspraken op dat politieke voorrecht even onaetoettioä en bedrieglijk Zijn. De tijd voor het aan de kaak stellen van dit bedrog is dichtbij : de mislukkina I>fln labour in de periode 1964-1970 is het begin van het einde. Dr. Douglas beoogt voornamelijk met zijn boek de labourthesis te bestrijden, als zou het liberalsme een onvermijdelijke, natuurlijke dood gestorven zijn en dat labour voorbestemd was om zijn opvolger te worden in de strijd voor voorUitgang en vrijheid. Hij schrijft. dat de onmacht van labour om zich staande te houden tegenover de 'Conservatieven »otäoenäe bewijst, dat het die taak niet vervullen kan. In een inleiding tot het boek schrijft de liberale leider, Thorpe daarover : «Gedurende de halve eeuw van 1868 tot 1918 waren de Tories (conservatieven) slechts gedurende tweeëntlvintig [aar aan de macht. In de volgende viiftig jaar. met labour als voornaamste oppositie. stonden de Tories aan het hoofd van de zaken, of als de sterkste macht in de coalities, gedurende driekwart van de tijd .•. Tegelijkertijd met dit boek ziin er twee «dagboeken~ verschenen, die elk een van de eerste twee liberale fases belichten.

Wie dacht of hoopte dat JeanJacques Serouti-Schreiber van het politieke toneel verdwenen was als een stapel blikjes in het politieke werpkraam van Frankrijk, wordt verzocht zijn mening te herzien. Miljonair J.J. S.S. heeft zich inderdaad opnieuw in het wereldnieuws gewerkt. ten eerste door zijn opgemerkte terugkeer in de directie van «zijn» blad «L'Express», en vert'olçens door zijn greep naar de macht van de steeds meer ineenschrompelende Radicale Partij. Secretaris-Generaal Servan-Schreiber verliet indertijd «L'Bxpress» omdat hij zijn functie in pers en politiek onverenigbaar achtte. Thans wil hij voorzitter worden van de Radicale Partij en op die manier zijn (ext orietui Maurice Faure de das omdoen. Faure heeft alvast bakzeil gehaald betreffende de stad waar het eerstvolgend congres zal gehouden worden. Typisch dat Serotm-Schreiber eerst een toenadering met links en uiterst links betrachtte. daarvan de voorzitter uiteindelijk heeft kunnen overtuigen en thans. tegen diezelfde voorzitter in, zijn teleurstelling over deze toenadering uitspreekt en het meer bij het centrum wil zoeken. Faure heeft zich zelf intussen enkele maanden rust voorgeschreven. De briljante persoonlijkheid van J J. S.S. staat borg voor zijn persoonlijk succes. Maar of dat de partij evenwel vooruit zal helpen ?

7

'Het l.V.V. bl~jf paraat! (Vervolg

van blz. 1)

(c) Liberaal Archief - Kramersplein 23 - 9000 Gent

erkende: «Voor de vrijzinnige Vlamingen betekent culturele autonomie een risico dat zij begrijpelijkerwijze niet wensen te nemen indien wij er niet in slagen zodanige wettelijke en structurele waarborgen te scheppen dat zij zich niet in hun gewetensvrijheid zouden gekrenkt of belemmerd voelen.» Voormelde uitspraken bevestigen alleen maar dat wij er goed aan gedaan hebban ter nuttiger tijd formeel te eisen waarmede anderen verbaal hadden ingsstemd, maar wat ze blijkbaar slechts schoorvostend en onder druk van de politieke noodwendigheden wilden concretiseren. Het is immers duidelijk dat zonder het afgedwongen politiek akkoord i.v.m. het sluiten van een cultuurpact voorafgaandelijk aan de in-

Feiten en meningen

stelling van de cultuurraden er nooit van een cultuurpact sprake zou geweest zijn. Het Liberaal Vlaams Verbond heeft steeds geijverd voor een humanistische, verdraagzame en realistische levensopvatting. Omdat wij als politieke drukkingsgroep vrijer en onafhankelijker kun ne n handelen en spreken en niet, zoals zuiver politieke formaties beheerst worden door de bereidheid te pas en te onpas de deugden van het compromis te huldigen, moeten wij op het forum aanwezig blijven. Onze roeping blijft meer dan ooit bestaan temeer daar de wisselvalligheden van het politiek bedrijf de noodzaak van ons streven en handelen hebben aangetoond. Herman Vanderpoorten Senator, oud-minister Voorzitter L.V.V.

*

* *

volledig: FEITEN EN MENINGEN volgt het binnenlandse politieke, sociale, culturele en economische leven op de voet en komt elke maand in uw bus. objectief: 25 verschillende dag-. 39 week-. 55 maandbladen en 5 officiële parlementaire documenten: alle strekkingen, alle ten~enzen. kortom alle FEITF.!I/ E!I/ MENINGEN. duidelijk: FEITEN ES MESINGE!I/ wordt u gebracht op een handIg quarto-formaat (21 x 27,5; met een overzichtelijke indeling in rubrieken. bruikbaar: u krijgt een handige en stevige rin(map waarin u elke maand de documenten per rubriek systematisch kunt opbergen. Op die manier is het volgen maand na maand van de evolutie van de FEITEN EN MENINGF.N kinderspel. De jaargang wordt afgesloten door uitgebreide zakenen naamregisters.

FEITES

nu

Ondergetekende: Straat

en

Postnummer Beroep:

EN MENINGEN

•..•.....•.••..•...•.••.•..••.••••••.••••..•..••••••.••••

Nummer:

••••••••••••••.•••••••••••••••••.••.•••••.•••••••••

en Plaats:

••••••.•••••••••••••••••••••••••••••.••••••••

••....•..•..............••.••.•...•••••••••••••••••.•••••••••••••.••.•

Datum:

••••••••••.•••.••••••••. Handtekening:

•••••••••.•••••.••••••••

alvast even bij

•

• •

luxereieen, zakenreizen

• •

trein-. boot- en vliegtulgbilje-ten hotelreservaties • huren van auto's,

Cl)

Cl o

w

en

en nog:

verre

afstandsreizen

en nog:

~~n *

Woont a iets te veraf vaD een van ense kantoren? Schrijf een kaartje, of bel even op. VriJblijvend natuurlijk. Het loont beslist de moeite!

_

abonneert hierbij op FEITEN EN MENINGEN - 1971 en stort vandaag 450 F op postrekening 155.63 van Orion n.v. Desclèe De Brouwer. Wijngaardplein 15, 8000-Brugge, (tel. 050/399.51 ot -52), met vermelding: Feiten en Meningen - 1971 •

... en informeer

maximum komfort minimum prijzen vertrekdata naar keus of vaste vertrekdata met eigen snelle vliegtuigen per toerauto of trein of eigen wagen naar alle streken van Europa groepsreizen tegen speciale voorwaarden

8

DOET HET VOOR U!

*

volledige. objectieve. duidelijke. en bruikbare informatie liET ACTU,.\LITF.ITSTIJDSCIIRIFT IN VLAANDEltEN

Maak het voornemen om van uw vakantie het beste te maken!

• • • • • •

De volledige actualiteit zoals u ze zelf nooit kan verzamelen.

Met andere woorden: SUN-reizen is er om aan elk verlangen te voldoen!

SUN-reizen N.V.• ver,. A1249 AALST: Korte Zoutstraat 22. tel. 053/700.08 ANTWERPEN: Korte Nieuwstraat 26. tel. 03/33,12.78 BRUGGE: Geldmuntstraat 5. tel 050/392.66 BRUSSEL: Em. Jacqmaml. 103 tel. 02/19.23.03 GENT: Nederkouter 24. tel. HASSELT : Diesterstraat 26. tel. IZEGEM: Marktstraat 44. tel. LEUVEN: Tiensesteenweg 37. tel. ST.-NlKLAAS: Mercatorstraat 7. tel. ZOTTEGEM: h.. Scheirisstr 31-33. tel.

02/17.29.92 09/23.03.76 011/208.14 051/341.58 016/343.08 03/76.67.05 09/70.21.75

:?!

«
-I

> W

C UW

kultureel

tijdschrift