Persoonlijk verslag van pastoor Rudo Franken van bedevaart naar GUADALUPE 7-‐15 december 2012 Vrijdag 7 december 2012 11.20 uur Vandaag de grote dag. Op weg naar Guadalupe. Om kwart over vier in de morgen word ik door het bedevaartbureau gebeld dat de vlucht van Schiphol naar Londen is geannuleerd. We hebben geen andere keuze dan toch gewoon naar Schiphol te gaan in de hoop dat we daar nog wat anders kunnen regelen. De bus is op tijd in Molen-‐ hoek, 6.10 uur. Vanmorgen gaat het weer iets beter met de acute bůĞƐƐƵƌĞĂĂŶŵ͛ŶƌĞĐŚƚĞƌŚĞƵƉƐƉŝĞƌ. Het koffer heb ik mooi op tijd klaar. Ik word naar de bus gebracht, ŵĞƚŵ͛ŶŬŽĨĨĞƌ͕ƌƵŐnjĂŬĞŶŬƌƵŬŬĞŶ͘ Onderweg is er niets te zien van sneeuw, maar als we Schiphol naderen, ziet het inmiddels wel wit. Aangekomen op Schiphol, blijkt Mexico via Britisch Airways pas vanaf maandag te bereiken, omdat er vanwege hevige sneeuwval niet naar en vanuit Londen gevlogen kan worden. Dat is geen optie. Het reisbureau dat de reis voor het bedevaartbureau heeft geboekt, wordt ingeschakeld. We zoeken een stille plek om samen de rozenkrans te bidden voor een goede oplossing, in de hoop dat we toch nog in Mexico kunnen komen. Zelf zit ik in de rolstoel, anderen zitten en staan om mij heen. Het is voor mij tamelijk emotioneel, maar het lukt goed om de rozenkans voor te bidden en de strofen van het rozenkranslied tussendoor te zingen. We besluiten rond 10.15 uur met het gebed tot O.L.Vrouw van Guadalupe. Nog geen half uur later komt het bevrijdende bericht dat we toch in Mexico kunnen komen, en wel via Düsseldorf. Gelukkig heeft de reisleidster de buschauffeur gevraagd om voor de zekerheid nog even op Schiphol te wachten en kunnen we opnieuw de bus in, nu met de hele groep (een viertal is op eigen gelegenheid naar Schiphol gegaan). Het is kwart over elf en 2½ uur rijden naar de luchthaven van Düsseldorf, alwaar we om 17.00 uur moeten zijn om om 19.05 uur met Iberia via Madrid naar Mexico te kunnen vliegen (Düsseldorf 19.05 uur, Madrid 21.45 uur IB 6401; Madrid 0.40 uur, Mexico 5.55 uur IB 3621)͘tĞnjƵůůĞŶĚƵƐnjŽ͛ŶϭϮƵƵƌůĂƚĞƌŝŶDĞdžŝĐŽ zijn, aan het begin van een nieuwe dag, 8 december, feest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria.
Vrijdag 7 december 2012 20.55 uur Jawel hoor, zojuist zijn we opgestegen vanuit Düsseldorf. Op onze weg naar Düsseldorf was er zeker in het begin ook veel sneeuw; allengs werd het minder. Hoe is het mogelijk: van de ene op de andere dag is er ineens heel veel sneeuw! Goed, hindernissen zijn er om te overwinnen. Gisteren zei ik nog: als we maar eenmaal in het vliegtuig zitten! In de bus werd mij gevraagd of we het openingslied al hadden gezongen. Ik had het even niet in de gaten. Als openingslied stond genoteerd: Hij ging van stad tot stad. Dat deden wij dus ook, en wel met de bus. Het openingslied hebben we gezongen op het vliegveld in Düsseldorf. Daar vonden we een stemmige ruimte met brandende kaarsen en sijpelend water. Bijzonder dat we hier onze openingsmis konden vieren. Ik had heel goede hulp van de diaken, een geschenk uit de hemel. In de viering hebben we stilgestaan bij het geloof van Juan Diego n.a.v. het evangelie waarin twee blinden worden genezen vanwege hun geloof. Een weldaad om daar samen te mogen vieren. We hadden nog tijd genoeg voor een heerlijke lunch. Mooi hoe ik werd rondgereden. Zo zie ik het eens van een heel andere kant, hoeven mensen niet zo tegen mij op te kijken en kom ik op plaatsen waar je normaal niet komt en krijg je een speciale behandeling. En al die blikken van respect of verbazing. Het is wel wennen om geen leiding te kunnen geven aan de groep zoals ik gewend was, maar ja, zo kan het ook, en ik heb gelukkig een heel goede reisleidster. In Düsseldorf waren ze ook flink aan het werk om de sneeuw weg te werken. Uiteindelijk zijn we met een uur en drie kwartier vertraging opgestegen. Leuk dat we nu met een Spaanse maatschappij vliegen, kan ik alvast wennen aan het Spaans, heb ook een Spaans leerboek meegenomen. De vertraging van nu maakt niet zoveel uit. In Madrid hebben we speling genoeg. Als het goed is, vertrekken we daar tien over half ĠĠŶŝŶĚĞŶĂĐŚƚ͘/ŬnjĞŐ͗ĂůƐŚĞƚŐŽĞĚŝƐ͙/ŬŚŽŽƉŝŶĞůŬŐĞǀĂů dat ik Kerstmis in Nederland kan vieren. 2
Zaterdag 8 december 2012 9.20 uur Nederlandse tijd (2.20 uur Mexicaanse tijd) Inmiddels zijn we bijna negen uur aan het vliegen van Madrid naar Mexico͘ ,Ğƚ ŐĂĂƚ ŐŽĞĚ ŵĞƚ ŵ͛Ŷ ƌĞĐŚƚĞƌďĞĞŶ͘ 'ĞĞŶ ƉŝũŶ͘ ,ĞĞƌůŝũŬ rustig. In Madrid waren we rond 23.00 uur aangekomen. Toen hadden we door onze vertraging van bijna 2 uur de tijd nog hard nodig om de aansluiting naar Mexico te halen. We kregen hulp van een aardige steward. Ik in de rolstoel, hij duwen, en alle anderen achter ons aan. Moet een leuk gezicht geweest zijn. Er was een hele afstand te overbruggen, verschillende keren met de lift, zeven minuten met een onbemand treintje mee en dan nog een kilometer te voeƚ͙ǀŽŽƌ ĚĞ ĂŶĚĞƌĞŶ͘ ŝũ ĚĞ ŐĂƚĞ ;ZϳͿ ŚŽĞĨĚĞŶ ǁĞ ŵĂĂƌ ϱ ŵŝŶƵƚĞŶƚĞǁĂĐŚƚĞŶ͘<ůŽŬƐůĂŐϬ͘ϬϬƵƵƌŬŽŶĚĞŶǁĞŝŶƐƚĂƉƉĞŶ͘/Ŷŵ͛Ŷ rolstoel mocht ik als eerste het vliegtuig in. En precies op tijd ging onze vlucht. Wat geweldig dat ter elfder ure nog plaats was voor onze groep van 30 pelgrims! Ik heb het geluk dat naast mij een plaats vrij is, zodat ik meer ruimte ŚĞď ǀŽŽƌ ŵ͛Ŷ ƌĞĐŚƚĞƌďĞĞŶ͘ 'ŽĞĚ ĞŶ ǁĞů ŽƉŐĞƐƚĞŐĞŶ ǁĞƌĚĞŶ ǁĞ voorzien van een heerlijke maaltijd. Toen ging het licht uit. Tijd om te slapen of te rusten; zes uurtjes, denk ik, en dan lijkt het lied van O.L.Vrouw van Guadalupe mij in de oren te klinken. Ja, zij wacht daar in Mexico op ons op deze wel heel bijzondere dag, 8 december, feest van haar Onbevlekte Ontvangenis. Mexicanen in het vliegtuig zijn blij als ze horen dat wij als groep helemaal uit Nederland naar Guadalupe komen. Het kan niet meer stuk. Wij zijn ook blij. Ik bid ŵ͛Ŷ ŐĞƚŝũĚĞŶŐĞďĞĚ ǀĂŶ Ěŝƚ ƉƌĂĐŚƚŝŐĞ ĨĞĞƐƚ ĞŶ ǁĞƌŬ ĚĂĂƌŶĂ ŵ͛Ŷ dagboek bij. Het is nu nog ongeveer 3 uur vliegen. Om 5.55 uur Mexicaanse tijd (Nederland 7 uur later: 12.55 uur) is de landing in Mexico voorzien. Een uur later zullen we mogelijk in ons hotel zijn om ons op te frissen en te ontbijten. Zaterdagmorgen 8 december. Mooi op tijd. We hebben dan alleen de nacht in het hotel gemist. 3
Zaterdag 8 december 2012 18.10 uur (Nederland 9/12 2.10 uur) Mooi op tijd geland. Maar pas na bijna twee uur konden we naar het hotel, want bij de douane duurde het erg lang en daarna misten we nog drie koffers, waren in Madrid achtergebleven (worden vana-‐ vond naar het hotel gebracht). Na een heerlijke douche in het hotel en een vorstelijk ontbijt ʹ het tweede van vandaag ʹ maakten we vanuit het hotel met onze Vlaamse gids Denis een rondwandeling naar het centrum, ik ŶĂƚƵƵƌůŝũŬŝŶŵ͛ŶƌŽůƐƚŽĞů͘/ŶDĞxico is het weer erg voorspelbaar: in ŚĞƚ ĚƌŽŐĞ ƐĞŝnjŽĞŶ ;ǀĂŶĂĨ ŶŽǀĞŵďĞƌ ƚŽƚ ŵĂĂƌƚͿ ͛Ɛ ŵŽƌŐĞŶƐ ĞŶ ͛Ɛ ĂǀŽŶĚƐŬŽĞů;ϱŐƌĂĚĞŶͿĞŶ͛ƐŵŝĚĚĂŐƐŚĞĞƌůŝũŬǁĂƌŵ;ϮϯŐƌĂĚĞŶͿĞŶ altijd zon. Dus ook vandaag. Echt genieten. Vele indrukken: gebouwen, maar niet minder de mensen en het verkeer. We bezoch-‐ ten de kathedraal aan een groot plein en waren getuige van Azteek-‐ se dansen. Voor mij liep alles op rolletjes. Voordat we naar de basiliek van Guadalupe gingen, had ik nog even wat rust in het hotel. In de nieuwe basiliek was al een grote drukte. We gingen meteen langs de wonderbaarlijke afbeelding van O.L.Vrouw van Guadalupe, een emotioneel moment, zoals eigenlijk ook wel de aankomst op de luchthaven van Mexico. We keken naar een mogelijkheid voor een Mis in de basiliek op deze feestelijke dag. Onze groep werd voor de Mis een kapel toebedeeld. Deze bleek een open verbinding te hebben met de basiliek waar gelijktijdig een Mis werd gehouden met zoveel geluid dat in onze kapel nauwelijks ver-‐ staanbaar de Mis kon worden gevierd. Heel vreemd en naar mij idee onwaardig. Jammer. Wel hadden we vandaar een mooi uitzicht op de beroemde afbeelding van O.L.Vrouw van Guadalupe. Na de over-‐ weging hebben we de geloofsbelijdenis gebeden als een hernieuwde toewijding aan God op voorspraak van O.L.Vrouw van Guadalupe. Na de Mis, toen ik kaarsen aan het opsteken was, begreep ik dat in Nederland vandaag de code oranje was gegeven vanwege hevige sneeuw. Het is toch wel echt bijzonder dat wij erin geslaagd zijn om nog naar Mexico te komen. MoŽŝĞ ĚĂŐ͕ ŵĂĂƌ ŝŬ ŵŝƐ ǁĞů ĚĂƚ ŝŬ njĞůĨ ŬĂŶ ůŽƉĞŶ͘ ĂŶ ŵ͛Ŷ ŚŽŶŐĞƌ ǁŽƌĚƚnjŽŵĞƚĞĞŶǁĂƚŐĞĚĂĂŶĞŶĂĂŶŵ͛ŶƐůĂĂƉŬŽƌƚĚĂĂƌŶĂ͘ 4
Zondag 9 december 2012 20.45 uur Met geen pen te beschrijven wat ik vandaag heb beleefd. Maar eerst nog iets over gisteravond. Ik was een uur te laat aan tafel. Het is ofwel een omrekenfout geweest van Nederlandse naar Mexicaan-‐ se tijd ofwel heb ik langer gedut dan ik meende. Maar ik had nog niets gemist, zei men. De anderen hadden pas één gang gehad en die stelde inderdaad niet zo veel voor. En zo had ik de anderen vlot ŝŶŐĞŚĂĂůĚ ͙ ŽƉ ŵŝũŶ ŬƌƵŬŬĞŶ͘ sĂŶŵŽƌŐĞŶ ďůĞĞŬ ŚĞƚ ƐŽďĞƌĞ ŵĞŶƵ een communicatiefout te zijn geweest. Vanmorgen werd ik vanzelf om vijf voor zes wakker. Als een blok had ik geslapen. Na een tamelijke vermoeiende reis met direct aanslui-‐ tend de eerste dag voelde ik me heerlijk fit en ook lenig. Wat was ik blij. In jubelstemming. Ik besloot om de korte afstanden vandaag te voet af te leggen en de krukken niet mee te nemen, maar voor de langere afstanden wel de rolstoel te gebruiken. Toch nog even rustig ĂĂŶ͘EŝĞƚƐĨŽƌĐĞƌĞŶŽĨŽǀĞƌďĞůĂƐƚĞŶ͕ǁĂŶƚ͙ŝŬŬĞŶĚĞƉŝũŶĞŶǁĞĞƚ dat het zo terug kan komen. Omdat we een grote drukte verwachtten voor de Hoogmis van 9.00 uur in de basiliek van Guadalupe, vertrokken we al om goed zeven uur met de bus. Het ontbijt kregen we mee in de bus. We dankten de goede God voor zovele goede gaven met gebed en zang. Fijn om zoveel met elkaar te kunnen delen. Veel eerder dan verwacht ŬǁĂŵĞŶ ǁĞ ďŝũ ĚĞ ďĂƐŝůŝĞŬ͘ /Ŭ ǁĞĞƌ ŝŶ ĚĞ ƌŽůƐƚŽĞů͘ D͛Ŷ ƐĐŚŽĞŶĞŶ blonken, hadden gisteren een serieuze beurt gehad, wat heel erg nodig was. Groot was de verrassing dat wij ook konden deelnemen aan het morgengebed voorafgaand aan de Mis van 9.00 uur. Ik wist niet wat me overkwam: een jongenskoor en een soort broederschap die de psalmen zongen, kraakhelder. Middels een Spaans getijden-‐ boek kon ik vanaf het priesterkoor samen met andere priesters en diakens en de mensen in de kerk hierin meedoen. Allemaal zo vertrouwd. En die vriendelijkheid, hulp en humor die je tegenkomt. Heerlijk om katholiek te zijn en dit te mogen beleven. En dan zit ik ʹ op het priesterkoor ʹ ook nog zo dicht bij de wonderbaarlijke beeltenis van O.L.Vrouw van Guadalupe! Op 9 december, feest van Juan Diego. Het lijkt een sprookje. 5
Na de lauden even terug naar de sacristie om het paarse kazuifel aan te trekken. En dan begint het feest van de Eucharistie. Een weldaad. Een dergelijke ervaring had ik begin dit jaar op de Filippijnen: de bezielde betrokkenheid van jong en oud, je proeft de heilige Geest, harmonie ook met de levendige muziek van buiten de basiliek door de open deuren die de basiliek met het plein daarvoor verbinden. Eén grote vreugde die ook doorklinkt in de zang door alle mensen, ondersteund door een koor. Hoe een gemeenschap tot leven komt! Het Spaanse Misboekje dat ik voor de mensen heb gemaakt, is ook voor mezelf handig. Zo kan ik gemakkelijk met de Mis meedoen. Gedurende de hele Mis was ik aangedaan en zo blij over alles wat ik ŚŝĞƌŵĂŐŵĞĞŵĂŬĞŶ͘,ĞƚǀŽĞůƚnjŽŐŽĞĚ͕ĚĂƚŝŬŵ͛ŶƚƌĂŶĞŶŶĂƵǁĞůŝũks kan bedwingen. Na de Mis in het zonnetje zijn we getuigen van een vrolijke Mexi-‐ caanse dans rond een paal met linten die zij vasthouden en al dansend als het ware weven rond de paal. En dan is er ruim de tijd om naar boven op de heuvel van de verschijningen te gaan, ieder op nj͛ŶĞĞŶƚũĞǀĂŶǁĞŐĞĚĞĚƌƵŬƚĞ͘ůƐŝŬĚĞĞŶŽƌŵĞƚƌĂƉnjŝĞŵĞƚĚĞǀĞůĞ treden, weet ik dat de rolstoel voor mij geen optie is. Wil ik boven komen, dan zal het te voet moeten zijn. Bij een rustig tempo lijkt het mij te doen te zijn. Het blijkt voor mij ook iets moois te hebben om ĂůůĞĞŶĚĞnjĞŚĞƵǀĞůƚĞďĞƐƚŝũŐĞŶ͘D͛ŶĞĞƌƐƚĞƐƚĂƉƉĞŶƐŝŶĚƐĂĨŐĞůŽƉĞŶ woensdag. Nu ga ik de treden omhoog naar boven op de heuvel in het voetspoor van Juan precies op zijn dag. En misschien ook als een Johannes, een roepende in de woestijn, zoals we hoorden in het evangelie van vandaag. Met de hoogte stijgen ook mijn emoties. Boven op de heuvel in de kerk kom ik tot rust, als ik m͛n rozenhoed-‐ ũĞďŝĚŝŶĞĞŶŚŽĞŬ͙ǀŽŽƌŵŝũŶŝŶƚĞŶƚŝĞƐ͙ǀŽŽƌŵŝũŶŚŽŽĨĚŝŶƚĞŶƚŝĞ͘ Ook naar beneden zijn er engelen die mij helpen, onderaan staat de rolstoel weer klaar, engelen die mij duwen en die voor mij de weg banen. Ik zie nog veel moois. We gaan naar het beeld van paus Johannes Paulus II naast de oude basiliek waar we hebben afgespro-‐ ken om vandaar samen naar de bus te gaan die ons dan naar een restaurant zou brengen. Bij dat beeld werden onze reisleidster en onze gids geïnterviewd door een Braziliaanse zender. Waarom 6
mensen helemaal vanuit Europa hier naar toe komen? Tja en dat zal zeker niet de laatste keer zijn. We willen naar de bus lopen, maar daar komt een zingende dans-‐ groep van Indianen onze kant op. Gewoon fascinerend hoe zij dansen en op hun knieën de basiliek binnengaan. Je moet maar precies op dat uur daar staan om het mee te maken. Onze gids die ŽŽŬĨŽƚŽŐƌĂĂĨŝƐ͕ŚĞĞĨƚĚĂĂƌnjĞŬĞƌŽŽŬǁĞĞƌƉƌĂĐŚƚŝŐĞĨŽƚŽ͛ƐŬƵŶŶĞŶ maken. Om 13.45 uur waren we bij Wings om daar alle schitterende indruk-‐ ken onder het genot van een lunch een beetje te kunnen verwerken. Mexico is ook cultuur. Onze bedevaart is een combinatie van herbronning en ontspanning. Vandaar onze middagexcursie naar de Mariachis, zingende mannen die je b.v. kunt inhuren om een serenade te laten verzorgen. Eerst een bezoek aan hun museum, waarin ook een tentoonstelling is van het proces van Mexicaanse planten naar likeuren. Een klap op de vuurpijl was dat we tijdens het drinken van twee glaasjes, bezoek kregen van een enthousiaste Mexicaanse zanger in tenu. De sfeer boven op het dakterras werd ŶŽŐ ŐĞnjĞůůŝŐĞƌ͘ dĞƌƵŐ ŝŶ ŵ͛Ŷ ƌŽlstoel gingen we te voet terug naar het hotel. Ik was de enige die het advies ter harte nam: glaasje op, laat je rijden. Het avondeten dat vanavond weer om 19.00 uur was, was nu uitstekend verzorgd. Verschil met gisteren was, dat ik er nu van begin af aan bij was en meteen een record vestigde: 3 gangen in 40 minuten. Maandag 10 december 2012 17.50 uur Voor vandaag stond een wandeling van het hotel naar het heiligdom van Guadalupe op het programma, en wel via de Catharinakerk ʹ vanaf de kathedraal een 500 meter naar links langs de Dominicus-‐ kerk. Een wandeling van ongeveer 10 km: 3 km naar de Catharina-‐ kerk en dan nog 7 naar Guadalupe. Na wederom een uitstekende nacht voelde ik me zo goed ʹ zelfs zonder pijnstillers sinds gister-‐ morgen -‐ dat ik besloot om de eerste 3 km mee te wandelen. Voor het eerst echt zonder rolstoel. Wat liep dat lekker. Wat is het heer-‐ 7
lijk om te kunnen wandelen! Nu had ik opeens ook weer overzicht ʹ niet meer zo laag in de rolstoel ʹ en begon ik de leidersrol weer op me te nemen. In de Catharinakerk werden we hartelijk welkom geheten door de pastoor en de organist die samen voor een muzikale omlijsting zorgden van onze Mis. De organist speelde ook goed in op onze samenzang. Het evangelie was wel heel opmerkelijk: Jezus die de lamme genas die door vier vrienden naar Hem werd gedragen door het dak heen. En de eerste lezing: de lamme zal springen als een hert. De link met hier en nu was gemakkelijk gelegd: de rolstoel waarin ik de bedevaart ben begonnen, de vriendschap en verbon-‐ denheid waardoor alles mogelijk is, en vandaag voor het eerst kunnen wandelen: sta op, durf te geloven in de liefde van God, en durf dit nieuwe begin ook mee te nemen naar huis. Na de Mis deden 20 mensen de wandeling te voet, en 10 ʹ waaronder ik ʹ met de bus. In Guadalupe genoten we met een zestal van een goede Mexicaanse tafel in een leuk restaurantje en met een aardige muzikant. Voor vanmiddag was de kruisweg gepland. Aangezien de kruisweg-‐ staties buiten reeds waren geblokkeerd in verband met voorberei-‐ dingen voor de twaalfde, zochten we naar een alternatieve plek. Die vonden we in de Kapucinessenkerk naast de oude basiliek. Heerlijk om hier nu zelf rond te kunnen wandelen. Voor de kruisweg had ik een eenvoudig kruis gekocht, dat bij elke statie aan een ander kon worden doorgegeven. We zaten fijn en rustig bij elkaar. Goed dat we dit samen mochten doen. De bus bracht ons vervolgens bij het nationaal paleis. Dat bleek dicht te zijn. We konden het niet bezoeken. Degenen die wilden, gingen nog wat rondkijken op het plein met de kathedraal of liepen de kathedraal even binnen. Hier bleek uitstelling te zijn van het Aller-‐ heiligste. Fijn om daar even te zijn en de rozenkrans te bidden. Want er zijn toch heel wat indrukken te verwerken. In de winkel van de kathedraal heb ik een paar spulletjes gekocht, had straks al een stola ŵĞƚ K͘>͘sƌŽƵǁ ǀĂŶ 'ƵĂĚĂůƵƉĞ ŬƵŶŶĞŶ ŬŽƉĞŶ͕ ĞŶ ŐŝŶŐ ŶƵ ŽƉ ŵ͛Ŷ eentje naar het hotel terug. Daar kwam ik langs een clown en kleine 8
clown met veel mensen er omheen. Maar ik werd wel meteen gesignaleerd en aangesproken. Waar ik vandaan kwam en of ik Spaans sprak of Engels. Voor ik het wist, stond ik bij hen en gaf mee de voorstelling. Het was erg lollig allemaal, o.a. zei de kleine clown wijzend op het nationaal paleis, dat dit zijn huis was (casa mia), waarop ik zei dat ik daar net was, maar dat dit gesloten was. Leuk volk, die Mexicanen. Ze hebben tijd en genieten van het leven. Jammer dat ik nog zo weinig Spaans spreek. Jammer ook dat niemand van de groep erbij was. Maar het is me toch gelukt om een foto van mij te laten maken tussen deze beide clowns. Kwart voor zes was ik weer terug in het hotel, helemaal te voet. Morgen kan ik de piramides gaan beklimmen. Dinsdag 11 december 2012 21.00 uur Bij het ontbijt vanmorgen was een grote groep uit Tahiti die gisteravond is aangekomen. Hun kleding is zeer kleurrijk. Het is mooi om zo samen toe te leven naar het grote feest van de twaalfde. Vandaag vanuit de bus zagen we ook vele mensen te voet op weg naar Guadalupe, ook fakkeldragers. Een grote groep fietsers bleek al weer op weg te zijn naar huis. Vanmorgen het blijde bericht dat er weer een koffer terecht is. Nu missen we nog maar één koffer. Op weg naar de piramides van de zon en de maan deden we het dorp Alcoman aan. Daar staat een klooster waar eertijds Augustijnen hebben gewoond en dat nu wordt gerestaureerd. Prachtig om te zien. Het gaat nu museum worden. In de prachtige kloosterkerk hebben wij de eucharistie gevierd. Een uur later verkenden we het dorp Alcoman. Er wordt hard gewerkt om een en ander goed op te knappen. Leuk om even rond te wandelen. Goed ook dat een rol-‐ stoel beschikbaar was, nu niet voor mij, maar voor een medepelgrim die nu ook een geblesseerde heup bleek te hebben. Tegen half één gingen we met de bus op weg naar de lunch, dicht bij de piramides. Op die plek kregen we van een vrolijke, goed gebekte Mexicaan een demonstratie over een Agave plant, waar de fiberve-‐ zel vandaan komt, waarvan de tilma van Juan Diego was gemaakt. Maar niet alleen deze vezel komt daar vandaan; ook een naald die 9
bij deze draad hoort en papier en een soort gezondheidsdrank. Het was een inleiding op een gezamenlijke dronk ʹ met verschillende drankjes werd een gezamenlijke toast uitgebracht -‐ en op de ver-‐ koop van typisch Indiaanse spullen. Zelf heb ik een Mexicaans tafel-‐ kleed en een afbeelding van O.L.Vrouw van Guadalupe op fiber gekocht. Van 14.00 tot 15.00 uur hebben we daar gegeten, een menu dat vooraf besteld was, en dat er wel in ging. Zonnige en gezellige ambi-‐ ance, levende muziek erbij, hilariteit door de uitdossing van een medepelgrim met Mexicaanse hoed en kleed en een geweer, welke uitdossing daarna natuurlijk op mij werd toegepast. Wat lagen ze krom, toen ik begon te richten! De piramides waren eveneens een hele belevenis. Het zijn eigenlijk geen piramides maar opgangen naar de tempel die daar bovenop stond en waar dus mensenoffers werden gebracht, overigens met de beste bedoelingen, n.l. om de wrede slangengod gunstig te stemmen opdat de zon zou blijven opgaan. Het is daar dat we de eerste druppels regen voelden, maar het bleef bij een paar. Verschrikkelijk dat zovele mensenoffers werden gebracht, mensen werden onthoofd en/of hun hart eruit werd gesneden. Gelukkig dat hier een eind aan kwam met de verschijningen van O.L.Vrouw van Guadalupe die de mensen hier bekend maakte met de God van liefde, wiens Zoon als het ware lam van God de zondenlast van de hele wereld op zich nam en ons zo de overwinning bracht. tĞďĞnjŽĐŚƚĞŶŚĞƚƉĂůĞŝƐĞŶďĞŬůŽŵŵĞŶĚĞ͚ƉŝƌĂŵŝĚĞ͛ǀĂŶĚĞŵĂĂŶ en van de zon. Je probeert je voor te stellen hoe het geweest moet zijn in die tijd. Met rustige tred was ik het eerste boven. Dat had ik een week geleden niet kunnen dromen. In de bus terug naar het hotel, vol van onze indrukken van de dag, hebben we samen de rozenkrans gebeden om daarna ʹ moe maar voldaan -‐ weer aan te schuiven aan een rijkelijk gevulde tafel. Woensdag 12 december 2012 17.45 uur Vandaag de grote dag. Zes miljoen mensen werden verwacht, maar die heb ik zeker niet gezien. Een stralende dag. Met 25 pelgrims op 10
weg ʹ vijf zijn er achtergebleven in het hotel vanwege drukte of blessure of anderszins. In de bus zongen we tijdens het morgenge-‐ ďĞĚ ͚'ŽĚ ǁŝů ĞĞŶ ƚĞŵƉĞů ďŽƵǁĞŶ͛͘ Ŷ ŚŽĞ ŚĞĞĨƚ ,ŝũ ĚĂƚ ŚŝĞƌ ŝŶ Mexico gedaan. Heel bijzonder door Maria. Na bijna 5 eeuwen nog steeds een groot feest. Ik heb er vandaag vaker kippenvel van gekregen. De laatste kilometers gingen we te voet over een laan waarop in 2002 paus Johannes Paulus II in zijn pausmobiel naar de basiliek werd gereden voor de heiligverklaring van Juan Diego. Wat waren er veel mensen op weg! Maar alles heel rustig en vriendelijk. En lopend op deze laan heb je bij aankomst een prachtig zicht op de basiliek. Na een goed half uur wandelen waren we op het plein. Wat waren er op dit vroege uur al veel mensen, een kleurrijk geheel met veel dans en muziek! Aan het loket voor concelebratie hoefden we ons pas kwart voor twaalf te melden. Nog tijd genoeg dus om even naar boven op de heuvel te wandelen, vanwaar Juan op 12 december 1531 van Maria het teken had gekregen voor de bisschop. Op weg daarheen heb ik nog wat inkopen gedaan: mooie rozen-‐ kransen. Boven op de heuvel in de kerk bracht ik wederom mijn intenties op deze zo bijzondere dag. Daarna in alle rust weer naar beneden, genietend van de mensen en van het verhaal van Guadalu-‐ pe dat hier en daar is uitgebeeld. Nog even een korte stop in de Sacramentskapel om vervolgens naar de sacristie te gaan. Geweldig dat de diaken en ik dit alles van zo nabij mogen meemaken! In de sacristie waren al heel wat priesters en bisschoppen, maar veel minder dan in Lourdes of Fatima op hoge dagen. Er was ook de kardinaal van Mexico. Hem heb ik de Engelse vertaling van mijn kritisch-‐pastorale boek over Medjugorje aangeboden. Hij was er blij mee en wilde ook wel de vijf andere exemplaren ontvangen om uit te delen. Mooi dat ik hem deze uitgerekend op 12-‐12-‐12 mag aanbieden, de grote feestdag van O.L.Vrouw van Guadalupe. Voor de feestelijke eucharistieviering van 12.00 uur hadden we een ŐƌŽƚĞ ŝŶƚŽĐŚƚ͘ ĐŚƚ ŝŶĚƌƵŬǁĞŬŬĞŶĚ͘ Ž͛Ŷ ĞŶƚŚŽƵƐŝĂƐŵĞ ĞŶ ďĞtrok-‐ kenheid, je voelt het in de hele kerk. Alles heel plechtig en toch nabij. Oog voor detail: een koorjongen die een psalm mag voorzin-‐ gen, de hele kerk die het refrein meezingt, je proeft het leven ook in 11
de gavenprocessie. Daarin worden rozen gegeven die na de Mis worden gezegend en uitgedeeld aan allen die een taak hadden in deze liturgie. Zo kreeg ik ook een boeketje. Ik heb het kort na de Mis gegeven aan de vrouw die mij op het spoor heeft gezet naar deze bedevaart. Ook bijzonder dat ik haar zo snel terugvond in deze mensenmassa. Op het priesterkoor had ik een plaats direct naast een groot beeld van St. Jozef. De hele Mis was voor mij een feest, ook goed te volgen in het Spaans, behalve de overweging. ͛Ɛ DŝĚĚĂŐƐ ǁĂƐ ŚĞƚ ŶŽŐ ƌƵƐƚŝŐ ŶĂŐĞŶŝĞƚĞŶ͗ ƌŽŶdwandelen en rond-‐ kijken, genieten van de Mexicaanse tafel en kleine inkopen doen, wandelend langs zovele kraampjes en winkeltjes, even verpozen bij het uitgestelde Allerheiligste in de oude basiliek en altijd weer bekenden ʹ van onze groep ʹ tegenkomend. Om 17.00 uur terug op de afgesproken plek, gingen we met de bus huiswaarts, moe maar voldaan na deze schitterende Mariadag. Donderdag 13 december 2012 22.15 uur Vandaag uitgewaaierd naar Puebla en Cholula. Een prachtige dag. Wederom veel gezien en beleefd. Op weg naar Puebla maakten we een stop bij een tankstation om een goede foto te kunnen maken ǀĂŶĞĞŶǀƵůŬĂĂŶ͘>ĞƵŬĞŽŶƚŵŽĞƚŝŶŐĞŶĨŽƚŽ͛ƐŵĞƚDĞdžŝĐĂŶĞŶĚŝĞŶĂ het feest van O.L.Vrouw van Guadalupe met vrachtwagens en fietsen weer terug naar huis gingen. Heerlijk spontaan allemaal en zo vrolijk. Eenzaamheid zal hier veel minder een probleem zijn dan bij ons. Vanwege drukte en omleiding was de Mis in de Franciscanenkerk in Puebla een uur later. In de kerk hangt ook een schilderij van de mar-‐ telaren van Gorcum, van wie de meesten ook Franciscanen waren. Goed om samen te vieren en ons wereldwijd verbonden te weten. Na de Mis was er voor ieder gelegenheid om het gezellige en artis-‐ tieke centrum van Puebla dat 2½ miljoen inwoners en 365 kerken kent, te bezoeken. Weer genieten in een restaurantje en dan nog wat rondkijken en een paar spulletjes kopen. Ook Cholula (16.00-‐18.00 uur) was de moeite waard. Hier staat vol-‐ 12
gens de gids qua volume de grootste piramide ter wereld. Hier zijn zeker ook mensenoffers gebracht. Na een korte blik in het museum (waar een maquette staat van de piramide en de opgravingen) zijn we door een 800 meter lange tunnel door de piramide gegaan en vervolgens hebben we deze beklommen. In 1571 is boven op deze piramide een prachtige kerk gebouwd die wij nu natuurlijk ook hebben bezocht. Mooie plek, prachtig uitzicht. De laatste avond in het hotel was het eten wederom uitstekend. Verschillenden waren moe, zodat we de zegening van alle devotio-‐ nalia en woorden van dank maar hebben uitgesteld tot morgen als we met de bus op weg zijn naar het vliegveld. Dan kunnen ook de voorwerpen worden gezegend die morgen nog worden gekocht in Guadalupe. Want morgen zullen we van 9.00 uur tot 14.30 uur nog in Guadalupe zijn voor de Mis en om onze indrukken te laten bezin-‐ ken. Van 15.00 tot 16.00 uur zullen we het nationaal paleis bezoe-‐ ken, en om 16.30 uur is er nog een laatste maal in het hotel voor onze terugreis per vliegtuig. Het is een schitterende bedevaart geweest, met elkaar onderweg, en zoveeůŵŽŐĞŶďĞůĞǀĞŶ͕ŝĞĚĞƌŵĞƚnj͛ŶĞŝŐĞŶǀĞƌŚĂĂů͘ Graag zal ik hier nog eens komen. Vrijdag 14 december 2012 22.15 uur We zitten net in het vliegtuig van Mexico naar Londen, zoals het zich nu laat aanzien met minstens 3½ uur vertraging. De laatste dag was het vandaag in Guadalupe. Om elf uur zouden we ƌƵƐƚŝŐ ĚĞ DŝƐ ŬƵŶŶĞŶ ǀŝĞƌĞŶ ŝŶ ĞĞŶ ͚ďŽǀĞŶŬĂƉĞů͛ ŝŶ ǀĞƌďŝŶĚŝŶŐ ŵĞƚ de basiliek. Daarvoor heb ik nog twee uurtjes tijd om de Tepeyac op te gaan en daar gewoon te genieten door er te zijn, nog wat rozenkransen te kopen en vervolgens naar het museum met veel schilderijen, houtsnijwerk, ex-‐ǀŽƚŽ͛ƐĞŶĂůs klap op de vuurpijl vond ik een schitterend boek over Guadalupe, wel in het Spaans, maar dat zal steeds minder een probleem zijn. In de sacristie werd ik ineens verrast met een prachtig cadeau van ŵ͛Ŷ ŵĞĚĞƉĞůŐƌŝŵƐ͕ ĞĞŶ ŬĂnjƵŝĨĞů ŵĞƚ KŶnjĞ >ŝĞǀĞ sƌŽƵǁ ǀĂŶ Guadalupe. Het was natuurlijk de bedoeling dat ik dit droeg tijdens 13
deze laatste H.Mis van de bedevaart. We hadden de Mis op bijna dezelfde plek als de openingsmis. Maar nu kon ik weer lopen. Het werd een emotionele afscheidsviering van het mooie Guadalupe. Het kazuifel met deze Maria-‐afbeelding, een schot in de roos. Ze ƌĂĂŬƚĞŶŵ͛ŶŚĂƌƚ͘Een en ander leek voor mij samen te komen in dit geschenk. Na de voorbede baden we onze toewijding aan Onze Lieve Vrouw van Guadalupe met zicht op de beeltenis, zoals op 8 december. Op het einde van de Mis woorden van dank aan iedereen, bijzonder onze reisleidster voor de goede voorbereiding en ondersteuning. Geweldig dat deze bedevaart mogelijk was. Er waren nog een paar uurtjes over om daar alleen rond te wandelen, nog na te genieten. We wilden nog naar het nationaal paleis. Wegens de grote ʹ onvoor-‐ spelbare ʹ verkeersdrukte was hier geen tijd meer voor. Na ons laat-‐ ste maal in het hotel gingen we naar het vliegveld en namen we afscheid van onze goede chauffeur en van onze goede gids. Ook zij hebben zeer goed werk geleverd. Met Britisch Airways is dat iets anders. De heenweg was al niet met hen gelukt; de terugweg zorgt ook voor de nodige hindernissen: door 1½ vertraging missen we de aansluiting in Londen. Onze groep wordt vandaar verdeeld over twee vliegtuigen, wordt ons helemaal niets over gevraagd en hebben we in eerste instantie ook niets over te zeggen. Later blijkt er toch iets mogelijk te zijn, n.l. niet-‐bussers met het 1e vliegtuig te laten gaan, zodat zij op Schiphol niet op ons hoeven te wachten. Op het vliegveld blijkt geen internet beschikbaar, zodat het thuisfront niet kan worden ingelicht. Zo moeilijk als het afscheid vandaag op het heiligĚŽŵ ǁĂƐ͕ njŽ ĞĞŶǀŽƵĚŝŐ ŐĂĂƚ ŚĞƚ ͛Ɛ ĂǀŽŶĚƐ͗ ĚŽŽƌ ŚĞƚ geklungel heeft deze luchtvaartmaatschappij alle aandacht op zich ŐĞǀĞƐƚŝŐĚ͘KŽŬĚŝƚŚĞĞĨƚďůŝũŬďĂĂƌnj͛ŶďĞƚĞŬĞŶŝƐ͘ Zondag 16 december 2012 20.10 uur (Nederlandse tijd) Gisteravond zijn we thuisgekomen van Guadalupe. Om 23.20 uur was ik thuis. Maar wat gebeurde mij in Londen, vijftig meter nadat ik het vliegtuig was uitgestapt? Van het ene op het andere moment een zeer felle 14
pijn rond de enkel van mijn linkervoet. Ik kon geen stap meer zetten. De krukken die ik toevallig bij me had, kon ik weer gebruiken. Maar zelfs met krukken was het ondoenlijk. En zo werd ik dus weer met een karretje van het vliegveld vervoerd, samen met degene die van ŵŝũ ĚĞ ƌŽůƐƚŽĞů ĞŶ ŵŝũŶ ƉŝũŶƐƚŝůůĞƌƐ ŚĂĚ ͚ŐĞůĞĞŶĚ͛. En daar zaten we ĚĂŶ ŝŶ ĞĞŶ ŚŽĞŬ ƚĞ ǁĂĐŚƚĞŶ͕ ƚŽƚĚĂƚ ǁĞ ŶĂĂƌ ĚĞ ͚ŐĂƚĞ͛ ŐĞƌĞĚĞŶ zouden worden via de paspoort-‐ en veiligheidscontrole. Ondanks de pijnstillers die ik had genomen, bleef de felle pijn aanhouden, verplaatste zich naar de kuit. Ongetwijfeld had dit te maken met de vlucht van 12 uur, tijdens welke ik maar één keer van mijn plaats ben opgestaan, en wel voor een sanitaire stop. In het vliegtuig van Londen naar Schiphol kreeg ik de felle pijn nog een keer terug, maar daarna vloeide hij weg en is ook niet meer teruggekomen. Nawoord 20-‐12-‐2012 Mexico Guadalupe heb ik wel als heel bijzonder ervaren. De Mexicanen met hun glimlach en levenslust ondanks talloze proble-‐ men hebben mijn hart gestolen, op de eerste plaats de Lieve Vrouw van Guadalupe. Vanuit Nederland was het bijna onmogelijk om bij ŚĂĂƌƚĞŬŽŵĞŶĚŽŽƌŵ͛ŶĞƌŶƐƚŝŐĞĂĐƵƚĞďůĞƐƐƵƌĞĞŶĚŽŽƌĚĞŚĞǀŝŐĞ sneeuwval. Maar zoals Juan Diego zich door twijfel en verwarring heen uiteindelijk liet leiden door Maria, zo hebben ook wij vanuit Nederland (en België) haar moederlijke hand mogen ervaren en hebben wij haar in Guadalupe in ons hart opgenomen. En zo zijn wij veel rijker thuisgekomen. Niets zonder zin. Ook hier wil zij bemidde-‐ len om Gods Rijk van liefde en vrede te vestigen. 15
WELKOMSTWOORD AAN HET BEGIN EN OVERWEGINGEN BIJ DE EUCHARISTIEVIERINGEN Uit het welkomstwoord vrijdag 7 december 2012 De bestemming Guadalupe is heel bijzonder, zeker in dit jaar 2012. Guadalupe was dit jaar voor mij helemaal niet in beeld, aangezien ik in juli 2012 een bedevaart zou organiseren naar de Baltische staten. Al deze bedevaarten van mij zijn tot nog toe doorgegaan. Echter, voor deze bedevaart naar de Baltische staten was onvoldoende belangstelling. En toen kwam Guadalupe in beeld, waar we nu zullen zijn op de 12e van de 12e in het jaar 2012. Een van onze pelgrims, had daar bij mij heel sterk op aangedrongen. Ik zei: Het zal niet gaan want één grote bedevaart per jaar is voor mij meer dan voldoende. Maar zij heeft gebeden dat Guadalupe toch door zou gaan. En haar gebed is verhoord. Ongelooflijk. Dit kan niet zonder betekenis zijn. Het lijkt mij evenmin zonder betekenis dat ik nu op krukken in Guadalupe kom. Ik heb altijd gezegd: Ik neem geen rolstoel mee op ďĞĚĞǀĂĂƌƚ͘ EƵ ďĞŶ ŝŬ ĚĞ ĞĞƌƐƚĞ ĚŝĞ ǁĞů njŽ͛Ŷ ƌŽůƐtoel meeneemt. Helemaal tegen mijn spelregels. Maar ja, als geestelijk leider van de bedevaart kan ik u toch niet in de steek laten en met wat hulp zal het allemaal wel gaan lukken. Waarom die krukken? Afgelopen dinsdagmorgen ben ik naar de huisarts gegaan. Ik kon nauwelijks nog lopen. Aanhechting van de heupspier, mogelijk slijmbeursontsteking. Meteen door naar de fysiotherapie. Ik bestelde krukken. En een rolstoel voor langere afstanden. De oorzaak van deze blessure lijkt mij een combinatie te zijn van ver-‐ schillende omstandigheden, zoals in 1998 toen ik acute hernia kreeg. In 1998 was de acute hernia uiteindelijk de aanleiding voor mijn kri-‐ tisch-‐pastorale boek over Medjugorje; ik weet niet of ik een verband mag zien tussen deze acute heupspierblessure uitgerekend op dit moment net voor deze bedevaart ʹ voor het eerst in een rolstoel en met krukken ʹ en mijn hoofdintentie voor ĚĞnjĞďĞĚĞǀĂĂƌƚ͚ĚƵŝĚĞůŝũŬ-‐ ŚĞŝĚŝŶnjĂŬĞDĞĚũƵŐŽƌũĞǀĂŶǁĞŐĞŚĞƚŚŽŽŐƐƚĞŬĞƌŬĞůŝũŬĞŐĞnjĂŐ͛͘ 16
Vrijdag 7 december 2012 ʹ Avondmis in hotel (werd Mis op vliegveld Düsseldorf) Openingswoord ͞We zijn aangekomen in Mexico na een heel lange en wellicht ook vermoeiende reis͕͟ njŽ njŽƵ ŝŬ ŚĞďďĞŶ ŐĞnjĞŐĚ ďŝũ ĚĞ ŽƉĞŶŝŶŐƐŵŝƐ ŝŶ Mexico. Maar we zijn hier in Düsseldorf op het vliegveld, wel met het vooruitzicht dat we straks naar Mexico kunnen vliegen. Een heel lange dag. Ten tijde van de verschijningen in Guadalupe werd op 9 december het feest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria gevierd; nu is dit op 8 december. En het zou bij de openingsmis in Mexico in Nederland al 8 december zijn. Goed om met de Onbevlek-‐ te Ontvangenis te beginnen. We nemen vanmiddag nog wel het Misformulier van de H. Ambrosius, 7 december. Toen Ambrosius, een gerespecteerd en geliefd bestuurder, in 374 als neutrale waarnemer aanwezig was bij de turbulente bisschopsverkiezing in de kathedraal, viel plots de keus op hem. Opmerkelijk, want Ambrosius was nog niet gedoopt; hij was slechts geloofsleerling. Ambrosius ontving het doopsel en werd op 7 december tot bisschop gewijd. Na zijn wijding begon Ambrosius aan zijn theologiestudie. Van Ambrosius ging een heilzame invloed uit, o.a. op Augustinus uit Carthago, die zich bekeerde tot het christendom en zich door hem liet dopen en die als bisschop van Hippo een licht was voor velen. Sint Ambrosius stierf op paaszaterdag 4 april 397. Hij is de geschie-‐ denis ingegaan als een onverschrokken herder en verkondiger van het Woord. Door zijn preken en catechetische geschriften verdiepte hij het katholieke geloof. Samen met Augustinus, Hiëronymus en Gregorius de Grote wordt hij vereerd als Kerkvader van het Westen. Overweging U geschiede naar uw geloof. Schitterende woorden van Jezus aan blinden die niet kunnen zien. Jezus spreekt meteen op twee niveaus: het niveau van het lichamelijke zien, maar nog veel meer het zien met de ogen van geloof. Met de ogen van het geloof kun je veel ver-‐ der zien, kun je dingen begrijpen die voor anderen niet inzichtelijk zijn. Geloof brengt warhoofden tot inzicht en opstandigen tot rede. 17
Maar wat is geloof? Kijken we eens naar Juan Diego. Een eenvoudige boer die matten vlocht van riet, meubels maakte en als dagloner werkte voor welk karwei dan ook. In 1525 werden hij en zijn vrouw Maria Lucia gedoopt, evenals zijn oom Juan Bernardino, een paar jaar nadat de eerste Franciscanen in Mexico geland waren. Zij gingen regelmatig ŶĂĂƌ ĚĞ DŝƐ͕ ŵŽĞƐƚĞŶ ĚĂĂƌǀŽŽƌ njŽ͛Ŷ ϮdžϮϱ Ŭŵ ƚĞ ǀŽĞƚ ĂĨůĞŐŐĞŶ͘ /Ŷ 1529 overleed plotseling zijn vrouw, een zware schok voor hem. Hij trok in bij zijn oom en woonde nu op ongeveer 2x15 km van de kerk. We weten wat er 2 jaar later gebeurde. Op 9 december 1531 ging hij naar de kerk om het hoogfeest van Maria te vieren. Onderweg kreeg hij een verschijning van de Hemelkoningin en een opdracht. Maar de bisschop geloofde hem niet. Juan vroeg aan DĂƌŝĂ͗ ͚^ƚƵƵƌ ƚŽĐŚ ŝĞŵĂŶĚĂŶĚĞƌƐĚŝĞŵĞĞƌŝŶǀůŽĞĚŚĞĞĨƚĚĂŶŝŬ͛͘DĂĂƌDĂƌŝĂďůĞĞĨďŝũ haar eerste keus. De volgende dag ging Juan Diego weer naar de bisschop die toen om een teken vroeg. Van de Hemelkoningin zou Juan echter de volgende dag dit teken mee krijgen. Maar dan gebeurt er iets. Het verhaal gaat dat zijn oom doodziek werd en dat Juan bij zijn doodzieke oom moest blijven. Maar een ander verhaal zegt, dat Juan zijn oom in een nabijgelegen bos heeft gevonden, dodelijk gewond door een pijl. Er begon toen net een opstand tegen de Spanjaarden en zijn oom werd ʹ omdat hij een christen was ʹ ervan beschuldigd dat hij met de Spanjaarden colla-‐ boreerde. En nu lag hij op sterven. Juan begreep er niets van, hoe zoiets kon gebeuren, juist nu hij met de Hemelkoningin had gespro-‐ ken. Hij besluit zijn afspraak met haar niet na te komen, maar moet een dag later daar toch langs om een priester te halen voor zijn ster-‐ vende oom, gaat langs de andere kant van de heuvel en ziet Maria dan naar hem afdalen. Schaamte en verwarring bij Juan, maar de Hemelkoningin zegt heel vriendelijk tegen hem: ͞tĞĞƐ ŶŝĞƚǀĞƌŽŶƚ-‐ rust en terneergeslagen door verdriet. Vrees ziekte noch plaag, angst noch pijn. Ben ik niet uw Moeder? Staat gij niet onder mijn schaduw ĞŶďĞƐĐŚĞƌŵŝŶŐ͙KƉĚŝƚŽŐĞŶďůŝŬŝƐƵǁŽŽŵŐĞŶĞnjĞŶ͘͟ Juan gelooft de Lieve Vrouw, neemt op haar verzoek het teken mee voor de bisschop van boven op de heuvel: schitterende bloemen 18
midden in de winter. Weer wordt hij lang tegengehouden voordat hij bij de bisschop wordt toegelaten, maar hij houdt vol. Tenslotte ontvangt de bisschop het teken en nog veel meer: op de tilma van Juan ziet de bisschop dan ook de afbeelding van Maria, zoals zij aan Juan is verschenen. En de bisschop gaat letterlijk door de knieën. Dat is het moment waarop de Kerk in Mexico pas echt wordt geboren. Juan was het instrument. Gods genade ging door zijn leven, heel persoonlijk, hij kreeg veel te verwerken. Met zijn keuze voor het christendom, met de dood van zijn vrouw, met de opdracht die hij kreeg van O.L.Vrouw. Door de kracht van het geloof kon hij dit alles volbrengen. In het Jaar van het geloof zijn wij nu op bedevaart in Guadalupe. Moge deze bedevaart een nieuw begin bewerken in onszelf, in onze geloofsgemeenschap, in onze samenleving, dat wij met de ogen van het geloof kunnen zien wat de Heer, wat Maria voor ons doet. Zaterdag 8 december 2012 Openingswoord God wil een tempel bouwen. Hij heeft een tempel gebouwd. Maria is die tempel voor zijn Zoon. En dat zien we wel op een heel bijzon-‐ dere manier in Guadalupe. Op het hoogfeest van Maria Onbevlekt Ontvangen, zaterdag 9 december 1531, verschijnt zij aan Juan Diego die te voet op weg is naar de kerk om de Mis van dit hoogfeest mee te vieren (15 km). Maria, de Onbevlekt Ontvangene, spreekt Juan aan, Maria spreekt ook ons aan, of wij met ons hart bij de Heer willen zijn, Hem van harte willen dienen in onze naaste, Hem willen volgen in zijn liefde tot het uiterste, opdat angst, moord, haat en wraak plaats maken voor liefde, leven, toewijding aan God en mensen. Overweging 12 december 1531: in het bijzijn van de bisschop ontvouwde Juan de mantel en liet de rozen op de grond vallen. Niet alleen waren dit de rozen waar de bisschop een tijd daarvoor in zijn gebed om gevraagd 19
had als een teken van de hemel dat zijn missiewerk vruchten zou dragen, maar ook verscheen op de mantel de afbeelding van Maria zoals Juan Diego haar had gezien. Op het zien daarvan vielen de bisschop en zijn huisgenoten op hun knieën en baden om vergeving dat ze hem niet geloofd hadden. De bisschop stemde in met de bouw van een kapel, waar de afbeelding werd opgesteld. De oom van Juan Diego bleek bij thuiskomst helemaal genezen te zijn. De mantel wordt bewaard in de Basiliek van Guadalupe in Mexico-‐Stad. Maria staat in haar afbeelding op de tilma juist op de slang, die in de Joods-‐Christelijke traditie staat voor de satan. Aan de oom van Juan, Bernadino, zei Maria haar naam: ´Guadalupe´. Bij het horen van deze naam denkt de bisschop aan niets anders dan Guadalupe in Spanje. Maar daar zit de vergissing. O.L.Vrouw heeft haar naam uitgesproken in het Azteeks. En in het Azteeks betekent 'ƵĂĚĂůƵƉĞ͚͗/ŬďĞŶŚĞƚĚŝĞĚĞŬŽƉǀĂŶĚĞƐůĂŶŐǀĞƌƉůĞƚƚĞƌƚ͛͘ ŶĚĂƚ verstonden de Indianen zeer goed. Eindelijk hadden ze niets meer te vrezen van de verschrikkelijke gevederde slangengod en werden zij in hun eer als Indiaan hersteld. Bijgevolg hoefden ze aan deze slang-‐ engod ook geen mensenoffers meer te brengen. Heel bijzonder dus dat door DĂƌŝĂ͛Ɛtussenkomst in Mexico snel een einde is gekomen aan de talloze mensenoffers die aan deze afgod werden gebracht. Verder is opmerkelijk dat precies op de plaats waar Juan Diego Maria heeft gezien, een tempel heeft gestaan die aan Tonantzin was gewijd. Tonantzin was een Azteekse moedergodin bestaande uit slangen. Haar tempel was door de Spanjaarden verwoest. En toen precies op die plek verscheen Maria daar voor de Azteken met de ǁŽŽƌĚĞŶ͚͗ĞŶŝŬŶŝĞƚƵǁDŽĞĚĞƌ͍͛ O.L.Vrouw van Guadalupe verschijnt ook als een jong Indiaans meisje in verwachting. Vandaar het zwarte lint om haar handen. Op de mantel van Maria is bovendien op de plaats waar ze Jezus in haar schoot draagt het Azteekse teken Nahui Ollin te vinden, dat staat voor het centrum van de wereld. Nog geen jaar na de verschijning hebben de Indianen begrepen dat het christendom met Jezus en Maria niets te maken heeft met de politiek van de Spanjaarden. En dan begint de massale bekering. Tot 20
1539 lieten 8 miljoen Indianen zich dopen. Jezus wordt dan het hart van hun leven. Moge het feest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria ook ons brengen in het hart van ons geloof. Maandag 10 december 2012 Openingswoord Gijzelf zijt Heer het levend brood, in 1981 gezongen bij eucharistisch congres in Lourdes. Het levend brood. Zonder Hem kunnen wij niet leven; zonder Hem gaat een samenleving dood, wordt de ene mens voor de andere een wolf. Met Hem wordt het leven een feest, al moet je soms door een diep dal. Maar als je dat met Hem lukt, kom je daar alleen maar sterker uit. Overweging Een toepasselijk evangelie voor vandaag. Tegenwoordig zouden we zeggen: iemand wordt bij Jezus gebracht met de rolstoel. Dan is het goed als je vrienden hebt. Vrienden die je bij Jezus brengen, als je zelf niet meer kunt. Vrienden die je helpen en voor je bidden als je het moeilijk hebt. Is het niet zo dat we in een moeilijke situatie mensen vragen om te bidden en een kaarsje aan te steken! Wat een verademing als er mensen zijn die geduldig naar je verhaal kunnen luisteren en samen met jou op zoek gaan naar lichtpuntjes, naar het Licht in jouw leven. Mensen die een voorbeeld geven dat aansteke-‐ lijk werkt. Zonder zulke vrienden, zulke dragers kom je niet ver. De dragers. In het evangelie van vandaag is ook sprake van dragers. Zij doen iets. Zij dragen hun zieke vriend. Hun zieke vriend kan zelf niet meer lopen. Hij is verlamd. Hij kan niet meer verder. Hij heeft hulp nodig. Wat een rijkdom als je vrienden hebt die geloven dat je geholpen kunt worden en die van alles bedenken om jou weer gezond en wel in hun midden te hebben! Voor alles een oplossing, als je er echt voor gaat. En jawel, als ze niet door de deur naar binnen kunnen, dan maar door het dak. Soms kun je denken dat het niet meer gaat in het leven. Een relatie loopt stuk. Of er komt een zware ziekte om de hoek kijken, bij jezelf 21
of bij mensen in je buurt. Of je moet afscheid nemen van goede lieve mensen. Of je wordt werkloos en je kunt nog maar nauwelijks rond-‐ komen. Of je wordt als gezin uit huis gezet. Of andere grote of kleine problemen. Veel kan ons bezwaren. En dan opeens is er die ontmoeting. Voor die lamme gaat er iets nieuws beginnen door zijn ontmoeting met Jezus. Hij kan weer lopen, maar meer nog: hij wordt ook van binnen schoon. Hij kan wel dansen en zingen, want hij leeft weer. Wij kunnen soms denken dat het niet meer gaat, we kunnen ons blind staren op woestijn, dorre grond waar helemaal niets van terecht komt. God is dan degene die zegt: Ik laat rivieren stromen door de woestijn. Dat is de humor van God. Is het niet zo dat alles goed komt ... uiteindelijk? Ook in onze geloofsgemeenschap zijn er altijd dragers nodig, mensen die verder kijken dan dit moment, dragers die openstaan voor de plannen van God die iets nieuws wil beginnen: rivieren door de woestijn. Mensen die niet alleen het oude vertrouwde koeste-‐ ren, maar ook durven te geloven in de kracht van de ontmoeting met Jezus. Als het erop aankomt, kunnen we niet zonder elkaar, kan er voor ons iets nieuws beginnen als wij door anderen bij de Heer worden gebracht of als we zelf anderen bij de Heer brengen. Mooi ĞŶ ŬŽƐƚďĂĂƌ ŝƐ njŽ͛Ŷ ǀĞƌďŽŶĚĞŶŚĞŝĚ͘ ĂŶ ǁĞĞƚ ũĞ ĞĐŚƚ ǁĂƚ ũĞ ĂĂŶ elkaar hebt. Zie je het nog niet? Kijk dan goed. Zie met de ogen van het geloof en probeer ook zo'n drager te worden. Dinsdag 11 december 2012 Openingswoord Dolend in het donker, wachtend op de nieuwe morgen, daarnaar uitzien. Dat is Advent. We zitten nog in het donker, maar er is al een bescheiden licht dat vooruitwijst naar het Licht der wereld dat geboren zal worden midden in de duisternis van de wereld. Is dat ŚŝĞƌ ŶŝĞƚ ŽŽŬ ŐĞďĞƵƌĚ͘ <ĂŶ ĚĂƚ ŶŝĞƚ ŽŽŬ ŝŶ ŽŶƐ ͚sƌŝũĞ tĞƐƚĞŶ͛ gebeuren? Een nieuwe dageraad na welke duisternis dan ook in samenleving, Kerk of persoonlijk leven? 22
Overweging De herder die op zoek gaat naar het verdwaalde schaap, al heeft hij 99 andere. Het laat iets zien van zijn hart voor zijn schapen. Elk schaap telt mee, elk schaap hoort erbij. Een schaap wordt niet geslacht. Het is zelfs zo dat de Goede Herder zijn leven geeft voor zijn schapen. Hij offert de schapen niet op voor het goede doel, wat dat ook moge zijn. Hij wordt zelf het Lam van God dat zijn leven geeft voor alle mensen. Dit staat natuurlijk in schril contrast met hetgeen hier in Mexico vroeger massaal heeft plaatsgevonden: het brengen van mensenoffers, m.n. slaven en gevangenen, maar ook van kinderen ʹ men schat zelfs een op de vijf kinderen. Als men dit niet zou doen, was men bang dat de zon niet meer zou schijnen. Hoe is het mogelijk dat zoiets wordt gedacht! Wat een bevrijding moet de blijde boodschap van Jezus Christus zijn geweest: de goede Herder die zijn leven geeft voor zijn schapen?! Maar behalve de liefde van de Goede Herder is er ook de andere richting: n.l. hoe het schaap zich verhoudt met de herder. In dat verband kennen we deze woorden van Jezus: "Mijn schapen luisteren naar mijn stem". Hoe komen deze woorden van Jezus over op ons, mensen van deze tijd? Hoe moeten wij dit luisteren verstaan? Is dit blindelings luiste-‐ ren naar de stem van de herder? Zijn wij in onze tijd niet mondig geworden? Laten wij ons nog voorschrijven, wat wij te doen en te laten hebben? Maken we dat niet zelf uit? Natuurlijk mag de herder de kudde voorgaan naar de goede weide; maar het schaap zoekt daar wel zelf, wat het zal eten, zo lijken mensen in onze tijd te den-‐ ken. Met andere woorden: "Wij zijn geen kuddedieren. Wij hebben een eigen geweten, maken zelf wel uit wat goed voor ons is". Nu hebben de woorden "Mijn schapen luisteren naar mijn stem" in de mond van Jezus niet dezelfde betekenis als "Mijn schapen gehoorzamen blindelings". LUISTEREN heeft in de taal van de bijbel een andere betekenis. Toen Mozes in de woestijn aan het Volk de geboden gaf, gebruikte hij ook eerst het woordje LUISTEREN. Hij leidde het grote gebod van 23
de liefde in met deze twee woorden: "ISRAËL, LUISTER", d.w.z. VOLK VAN GOD, ATTENTIE. Volk van God, zet je oren open, heel wijd open, zet je oorschelp in de luisterhouding, en neem vooral heel goed in je op wat er nu gaat volgen. Een schaap mag dan wel zelf op zoek gaan naar wat het zal eten en uiteindelijk mag het eigen geweten dan de doorslag geven; toch zal iedere gelovige eerst moeten beginnen met LUISTEREN, d.w.z. met zich te oriënteren op het woord van de Goede Herder... de confrontatie aan te durven met de stilte en dat woord. Want dat woord vormt het geweten: n.l. als dat woord in het eigen leven kan rijpen vanuit een intieme relatie met de Goede Herder! Zo intiem dat de vonk overspringt, van Hem op mij. Dat ik me per-‐ soonlijk door Hem gekend en bemind weet en dat ik me geroepen weet om zo ook met anderen om te gaan. Zoals de heilige Don Bosco tegen zijn medewerkers zei: ͞:ƵůůŝĞ moeten niet alleen van de mensen houden. Ze moeten ook merken dat jullie van ze ŚŽƵĚĞŶ͊͟ We kunnen zien hoe wij op onze eigen plek iets van Gods liefde kunnen uitstralen, zoals Juan Diego dat ook deed, heel gewoon, maar wel met volgehouden inzet. Heel klein is het begonnen, de eerste zes jaar, het ging niet vanzelf. Ook voor ons gaat het niet vanzelf. Maar als wij er zelf in geloven en als we blijven luisteren naar de stem van de Herder, zullen we zeker ons steentje kunnen bijdragen aan het Koninkrijk van God. Heeft niet ieder van ons een roeping, een droom, een ideaal? Heeft dat niet iets met God te maken? Donderdag 13 december 2012 Openingswoord Uw boodschap dragen wij. Dat deed Johannes de Doper; dat deed Elia; dat deed de H. Lucia. Dat deden de heilige martelaren van Gorcum (schilderij in deze kerk). Mooi dat we deze Nederlandse martelaren vandaag tegenkomen. Geeft misschien een beetje een thuisgevoel. Ze spraken onze taal. Maar meer nog dan onze taal 24
spraken zij de taal van het geloof en de trouw, de taal van de liefde, zoals ook de heilige van vandaag, de heilige Lucia. Haar naam bete-‐ ŬĞŶƚ͚ĚĞůŝĐŚƚĞŶĚĞ͛͘tĂƚŝƐŚĞƚďŝũnjŽŶĚĞƌĂůƐǁŝũĚŽŽƌŽŶƐŐĞƚƵŝgenis, door het uitdragen van Gods liefde ons inzetten voor aller geluk en heil. Overweging Een goed begin is het halve werk, zo luidt een bekend spreekwoord. Als je aan iets nieuws begint, bereid je je goed voor. Je kunt niet ineens aan iets nieuws beginnen. Je hebt tijd nodig waarin je plannen maakt en uitwerkt. Je hebt tijd nodig zodat je plannen kunnen rijpen. Zo kun je er een beter zicht op krijgen. Je begint ook niet van de ene op de andere dag aan een huwelijk. Je leeft er naar toe en je neemt er de tijd voor. Zo ook met het samengaan van parochies: ook daar is gewenning nodig, elkaar leren kennen en waarderen, elkaar opbouwen en verder helpen. De toekomst behoort aan wie weet, hóe hij moet wachten, zo luidt een Russisch gezegde. Kunnen wachten is zeer belangrijk in het leven. Een boer moet wachten, aanstaande ouders moeten wach-‐ ƚĞŶ͘ ůůĞƐ ŚĞĞĨƚ nj͛Ŷ ƚŝũĚ͘ tĂĐŚƚĞŶ ŐĞďĞƵƌƚ ŝŶ ŚĞƚ ǀĞƌďŽƌŐĞŶĞ͘ :Ğ treedt nog niet in de openbaarheid. Je bent je ergens op aan het voorbereiden. Je hebt een doel, maar dat springt nog niet direct in het oog. Je bent bezig met een degelijke fundering. Daarop kan te zijner tijd jouw droom verwezenlijkt worden. Ook Johannes de Doper bereidt zich voor op zijn taak. Daarvoor ƚƌĞŬƚ Śŝũ ĚĞ ǁŽĞƐƚŝũŶ ŝŶ͘ ,ŝũ ůĂĂƚ ĚĞ ďĞǁŽŽŶĚĞ ǁĞƌĞůĚ ŵĞƚ Ăů nj͛Ŷ rijkdom en drukte en drukdoenerij achter. "Ken uzelf door God te kennen die u geschapen heeft", zo zei reeds in de derde eeuw na Christus de heilige priester Hippolytus (ca +235). In de stilte, in de eenzaamheid, in de afzondering tot de kern proberen te komen van het leven. Op zoek naar God om te ontdek-‐ ken wie je zelf bent en wat je taak is in het leven. Juist daar wordt de basis gelegd. Zo heeft Jezus dertig jaar in het verborgene doorgebracht, in Naza-‐ ret bij Maria en Jozef. Op zijn zending in de wereld heeft Hij zich 25
voorbereid, dertig jaar lang,.. .in het verborgene, in zekere zin afge-‐ sloten van de buitenwereld. Een goed begin. En het begin van zijn openbare leven is dan, dat Hij zich laat dopen door Johannes de Doper, die Hem bekend maakt als de Messias, het Lam Gods en die zijn eigen volgelingen daarom graag naar Jezus verwijst: Hij moet groter worden, ik kleiner. In de woestijn heeft Johannes God leren kennen, heeft hij zichzelf leren kennen. En dan is hij in staat om mensen de weg te wijzen naar de Messias. Het Rijk der hemelen breekt zich met geweld baan en geweldenaars maken het buit. Je moet lef hebben om je in te zetten voor dat Koninkrijk, lef om de weg te gaan van het Lam van God. In het verborgene kan het groeien: in het gebed, in het ons toever-‐ trouwen aan God, in het ontdekken van wie wij zelf zijn en wat onze roeping is. Mogen Johannes en Lucia en de martelaren van Gorcum ons daarbij helpen. Vrijdag 14 december 2012 Openingswoord Waar liefde en vriendschap is, daar is God. Maar God kan ook heel ver weg zijn. Het kan zijn dat je niets van Hem voelt, dat je het heel moeilijk hebt en geen steun ondervindt, niet van mensen en niet van God, dat je je voelt wonen in de duisternis. Dat overkwam de heilige van vandaag, Johannes van het Kruis. Daar heeft hij zijn bijnaam ook ĂĂŶ ƚĞ ĚĂŶŬĞŶ ͚ǀĂŶ ŚĞƚ <ƌƵŝƐ͛͘ Ăƚ ǁĂƐ ŐĞĞŶ ĨŝũŶ ŐĞǀŽĞů͘ ,ŝũ ǀŽŶĚ geen bijval van zijn medebroeders toen hij de Carmel wilde hervor-‐ men, gewoon terug naar de bron, naar datgene waar het om gaat. En zo werd hij zelfs in de gevangenis geworpen. Op het moment dat hij bijnna ten prooi viel aan wanhoop, ervoer hij Gods aanwezigheid, maar de pauselijke erkenning van levenswerk heeft hij net niet meer mogen meemaken. Zijn lijdensmystiek is van ongekende waarde. 26
Overweging De Wijsheid vindt rechtvaardiging bij al haar kinderen. Maar hoe was dat met die wijsheid bij de Farizeeën en Schriftgeleerden? Velen van hen bleken niet in staat de wijsheid te ontdekken, terwijl ze daar eigenlijk wel voor zouden moeten instaan als vertegenwoor-‐ digers van het Jodendom. Ook zij verwachtten de Messias, maar ze herkennen Hem niet in Jezus en spreken kwaad van Hem en ver-‐ draaien zij opzettelijk zijn woorden. Hun ogen kunnen de wonderen, die voor hen gebeuren, niet zien. Hun harten zijn gesloten voor God. Hoe verschillend was de reactie van vele anderen die in hun hart waren aangeraakt door de Heer, die iets hadden ervaren van zijn genezende liefde of van zijn heilzame woorden! En zij willen Hem uitroepen tot Koning. 'Gezegend de Koning, die komt in de Naam des Heren!' Inderdaad is Jezus Koning geworden, maar wel op een heel andere manier dan zij hadden gedacht. Met het uitroepen van Hem tot Koning was tevens zijn uur gekomen om zijn leven te geven voor alle mensen, als een echte Koning die hart heeft voor zijn mensen. De gave van zijn leven, de gave van zijn liefde, het is vanaf het begin aanwezig in de gesprekken die Hij voert met zijn vrienden en zovele anderen. Overal sprak Hij met mensen. Ook ons weigert Hij nooit het gesprek. Hij opent zijn armen voor iedereen. Hij heeft woorden van troost voor ieder die Hem zoekt met een oprecht hart. Hoe goed is het de Heer ook hierin na te volgen: geen dingen zeggen zonder erbij na te denken, geen nutteloze woordenwisselingen, geen roddel of laster. Integendeel, onze tong kunnen we heel goed gebruiken door degenen die lijden met woorden te troosten, door onwetenden te leren, door op een hoffelijke wijze mensen terecht te wijzen waar zij zich vergissen, door zwakken te versterken. De tong van de wijzen brengt genezing. Langzaam gaan we weer huiswaarts, maar we gaan niet terug met lege handen of met een leeg hart. Ik denk dat we hier allen iets heb-‐ ben ervaren van de liefde van Moeder Maria, aan wie het gegund was om instrument te zijn van de liefde van God ten behoeve van de 27
kerstening van Mexico. Ook heel bijzonder dat in onze tijd nog nieu-‐ we dingen aan het licht zijn gekomen m.b.t. de afbeeldingen in de ogen van O.L.Vrouw van Guadalupe: na zoveel eeuwen nog een wonder in een wonder. Wat zou het geweldig zijn als we deze kostbare en lieve Maagd van Guadalupe die hier zoveel goeds heeft bewerkt, mee naar huis zouden kunnen nemen, zodat ook bij ons een nieuwe lente kan komen in Kerk en samenleving. De wijsheid vindt rechtvaardiging bij al haar kinderen. Mogen wij door onze ervaringen hier groeien in het Kind-‐van-‐God zijn en ieder op onze eigen manier instrumenten worden van zijn liefde.
28
