Het Gynaecongres is geaccrediteerd met 10 punten: Donderdag 14 november 5 punten Vrijdag 15 november 5 punten
14 – 15 NOVEMBER 2013
1
O R G A N I S AT I E G Y N A E C O N G R E S 2 0 1 3
Commissie Gynaecongres Guid Oei, voorzitter Ward Hofhuis, secretaris Mireille Bekker, penningmeester Anneke Kwee Elvira Davelaar Margo Graatsma René Verheijen Marc Spaanderman Bureau Gynaecongres Informatie Wetenschappelijk Programma Stichting Gynaecongres en Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie Yvonne Broer Ank Louwes Postbus 20075 3502 LB Utrecht Tel: 030-282.38.13 / 282.38.32 E-mail:
[email protected] Congres Secretariaat Informatie Registratie en Hotel Status Plus Conferences Daphne Kaaijk Postbus 94 1520 AB Wormerveer Tel: 075-647.63.73 Fax: 075-647.63.71 E-mail:
[email protected]
2
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
in h o u d so p gav e
Voorwoord Stichting Gynaecongres
4
Algemene Informatie
5
Programmaoverzicht donderdag 14 november 2013
8
Programmaoverzicht vrijdag 15 november 2013
9
Avondprogramma donderdag 14 november 2013
10
Wetenschappelijk programma - donderdag 14 november 2013
11
Algemene Leden Vergadering – donderdag 14 november 2013
21
Wetenschappelijk programma – vrijdag 15 november 2013
22
Sprekers29 Moderatoren32 Dankwoord aan sponsors en exposanten
33
Routebeschrijving34
14 – 15 NOVEMBER 2013
3
VOORWOORD STICHTING GYNAECONGRES
Welkom op het 44e Gynaecongres, De wereld verandert en het Gynaecongres verandert mee! Nederland is Europees koploper in het gebruik van smartphones en tablets. Acht miljoen landgenoten hebben een smartphone en 5,6 miljoen hebben een tablet. Hoeveel gynaecologen een smartphone of een tablet hebben, weten wij niet, maar als u er één heeft, neem hem dan mee naar het Gynaecongres. Op het afgelopen Gynaecongres hebben wij u reeds de Gynaecongres “app” gedemonstreerd en er volgt meer! Het Gynaecongres zal u dit najaar een uitgebalanceerd programma voorschotelen. Aan bod komen de gynaecologische oncologie, foetomaternale geneeskunde, kwaliteit en wetenschap. De Oranjedag w ordt dit jaar ingevuld door de Koepel Gynaecoloog en Maatschappij. Natuurlijk ontbreken de sessies Talent in Onderzoek en de Flitspresentaties niet. Het sociale programma vindt plaats in Kasteel Wijenburg te Echteld, alwaar u wordt onthaald met smakelijke gerechtjes en een spetterende band! Graag tot ziens in Papendal. Guid Oei, voorzitter Stichting Gynaecongres
4
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
a l ge m ene in f or m atie
LET OP!! Inschrijven is alleen online mogelijk via www.nvog.nl. Congresaccommodatie Het congres vindt plaats in Hotel Papendal, Papendallaan 3 te Arnhem. U bent tijdens het congres bereikbaar onder telefoonnummer 06-235.692.91 Congresbalie Op donderdag is de congresbalie van 8.00 tot 18.00 uur en op vrijdag van 8.00 tot 15.30 uur geopend. Gelieve u hier bij aankomst te laten registreren. Zalen De plenaire sessies worden gehouden in zaal Athene B/C. De gehele periode is zaal 10B beschikbaar als bagageruimte. Expositie Gedurende het congres exposeert de (farmaceutische) industrie in de expositieruimte. Uw bezoek aan de stands in de expositieruimte en aan de patiëntenorganisaties in de foyer wordt zeer op prijs gesteld. Pauze Op beide dagen zijn de koffie en de lunches verkrijgbaar in de expositieruimte. Eventuele wensen en/ of diëten kunt u kenbaar maken bij het congressecretariaat via het registratieformulier. Mededelingen Bij de congresbalie staan eventuele berichten voor de congresgangers op een flip-over vermeld. Flitspresentaties en Talent in Onderzoek (voorheen In Opleiding-sessie) Voor de Flitspresentaties en de sessie Talent in Onderzoek is een beoordelingssysteem gekozen naar voorbeeld van buitenlandse congressen, waarbij iedereen (AIOS, ANIOS enz.) een abstract online kan indienen. Dit systeem – waarbij anoniem beoordeeld wordt – heeft tot gevolg dat de verdeling tussen de clusters niet meer naar rato, maar naar kwaliteit gaat. Voor beide sessies zijn een 1e en 2e prijs (resp. € 400,- en € 200,-) beschikbaar gesteld door de Wim Schellekens Stichting. Het bepalen van de winnaars U kunt als toehoorder de voordrachten beoordelen en uw beoordeling via uw smartphone kenbaar maken. Winnaars zijn de sprekers - per sessie - met de hoogst gemiddelde score. De prijsuitreiking vindt plaats op vrijdagmiddag 15 november om 15.20 uur in het Grand Café. Abstracts Het abstractboek treft u aan in de congrestas.
14 – 15 NOVEMBER 2013
5
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
Inschrijving en betaalwijze Het online registratieformulier vindt u op onze website www.nvog.nl. In alle gevallen geldt dat uw registratie pas bevestigd zal worden wanneer het registratieformulier succesvol is ingediend en het inschrijfgeld is ontvangen. U wordt vriendelijk verzocht de instructies op het registratieformulier nauwkeurig te volgen. U kunt eenvoudig per iDEAL betalen, waarmee u direct tijdens uw inschrijving de betaling afhandelt met uw eigen bank in uw vertrouwde online betaalomgeving. Alternatieve betaalmethoden zijn per credit card of per bankoverschrijving. Hieraan zijn aanvullende admini stratiekosten verbonden. Wanneer u de kosten wilt overschrijven, dan kunt u het verschuldigde bedrag storten op banknummer 65.27.85.840 t.n.v. Stichting Gynaecongres, ING bank te Utrecht, onder duidelijke vermelding van uw naam (géén maatschapnaam). (NL50 INGB 0652 7858 40; INGBNL2A). Ter plaatse kunt u bij de registratiebalie met credit card of pin betalen. In verband met veiligheids redenen verzoeken wij u vriendelijk om niet in contanten te betalen. Korting voor vroege inschrijvers De commissie Gynaecongres biedt vroege inschrijvers een korting op het inschrijfgeld aan. De regeling hiervoor ziet u op de website en is opgenomen in het registratieformulier. Er wordt hieraan strak de hand gehouden! Annulering Annulering van uw congresinschrijving is alleen schriftelijk mogelijk. Tot en met 20 oktober 2013 ontvangt u uw inschrijfgeld terug, minus € 25,00 administratiekosten. Vanaf 21 oktober 2013 vindt geen restitutie meer plaats en worden de door u voor deze datum gemaakte reserveringen in rekening gebracht. Hotel Hotelkamer Brons: Kamers in het reeds bestaande 3-sterrenhotel gelegen in een rustige omgeving met lichte, moderne en functionele inrichting. Alle kamers zijn voorzien van twee eenpersoonsbedden, badkamer met douche, bad en toilet, telefoon, kluisje en tv. Hotelkamer Zilver: Kamers zijn gelegen in het nieuwe 4-sterrenhotel. De kamers bieden allemaal een uitstekend bed, veel comfort, rust, licht en ruimte. Grote ramen, uitzicht op een mooie omgeving, veel ruimte in de kamer die praktisch en met veel stijl is ingericht. De kamers zijn ingericht met boxspringbedden, een moderne glazen douche, tv, kluisje en een Internetverbinding. Wanneer u een hotelkamer wilt boeken, kunt u dit aangeven tijdens uw online registratie voor het Gynaecongres. Voor vragen met betrekking tot de hotelkamers en hotelreserveringen, kunt u contact opnemen met het Secretariaat Gynaecongres (via
[email protected] of telefoonnummer 075-6476373). Reservering geschiedt op first come - first served basis. SCHRIJF DUS TIJDIG IN. Indien geen kamers meer beschikbaar zijn in de door u gewenste categorie, dan behouden wij ons het recht voor u in een andere categorie te boeken. In geval daar ook geen beschikbaarheid meer is, nemen wij contact met u op. De op het inschrijfformulier vermelde kamerprijzen zijn inclusief ontbijt.
6
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
Annulering van de hotelreservering dient schriftelijk te gebeuren. Vanaf 21 oktober 2013 vindt geen restitutie meer plaats. Parkeergelegenheid U kunt kosteloos gebruik maken van de parkeerplaatsen rondom Hotel Papendal: - Hoofd parkeerplaats Hotel Papendal - Weg langs Edese Golf Club (500 mtr.) - Weg naar Hotel Papendal (hoofdweg, 650 mtr.) - Parkeerplaats sporthal - Parkeerplaats N.O.C.*N.S.F. Routebeschrijving zowel per auto als openbaar vervoer treft u aan op pag 34 van dit programmaboekje. Daar treft u ook informatie over de Papendal taxi aan. Op donderdagavond 14 november worden de deelnemers van het avondprogramma per bus vervoerd naar Echteld. Vertrek vanaf Papendal om 18.45 en 19.00 uur. Vanaf Echteld vertrekken de bussen richting Papendal om 23.00, 23.45 en 00.30 uur. Evaluatieformulier Bij de organisatie van het Gynaecongres is dankbaar gebruik gemaakt van de tijdens voorgaande Gynaecongressen op de evaluatieformulieren ingevulde suggesties. In uw envelop met congresbescheiden treft u ook tijdens dit congres een evaluatieformulier aan. U wordt vriendelijk verzocht dit formulier zo volledig mogelijk in te vullen en na afloop bij de regi stratiebalie af te geven.
14 – 15 NOVEMBER 2013
7
P R O G R A MM A O V E R Z I C H T
Donderdag 14 november 2013
08.00
Registratie en koffie
Expositieruimte
09.10-09.15
Opening door de voorzitter
Expositieruimte
09.15-10.30
Parallel IA – Pijler Oncologie Parallel IB – Pijler Foeto Maternale Geneeskunde
10.30-11.00 Koffiepauze 11.00-12.30
Plenair I – Koepel Wetenschap
12.30-13.45 Lunch 12.30-13.00 Richtlijnbespreking 12.30-13.45 VAGO-vergadering 12.30-13.45 Consortium 13.45-15.00
Plenair II – Talent in Onderzoek
15.00-15.30 Koffiepauze 15.30-16.15
Plenair III- Hector Treub Lezing
16.15-18.15 18.15-18.45
Algemene Ledenvergadering NVOG Borrel
18.45/19.00
Vertrek bussen naar Kasteel Wijenburg, Echteld
19.15-00.30 Avondprogramma
8
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
Athene B Athene C Expositieruimte Athene B/C Expositieruimte Zaal 10GH Zaal 6/7 Zaal 14 Athene B/C Expositieruimte Athene B/C Athene B/C Expositieruimte
P98 3
P R O G R A MM A O V E R Z I C H T
Vrijdag 15 november 2013
08.00
Registratie en koffie
08.30-09.45
Expositieruimte
Plenair I – Oranjedag deel I – Koepel Gynaecoloog & Maatschappij
09.45-10.15 Koffiepauze
30V171 terr Papendal_001
Athene B/C Expositieruimte
06.04.2009 11:41:12
Pdf_Koen
10.15-11.30
Plenair II – Oranjedag deel II – Koepel Gynaecoloog &Maatschappij
Athene B/C
11.30-12.30
Plenair III – Flitspresentaties
Athene B/C
PA P 12.30-13.45 Lunch ENDAL OVERZICHT ZALEN 12.30-13.45 Consortium
Expositieruimte Zaal 14
13.45-15.00
Plenair IV – Koepel Kwaliteit
Athene B/C
15.00-15.20
Plenair V – Commissie Maternale Sterfte
Athene B/C
15.20-16.00
Prijsuitreiking en eindborrel
Grand Café hotel ****
Restaurant 20 28
hotel ***
C lift
B
A 11
Athene Zaal
12
foyer 2 receptie
foyer 1
14 lobby
lift
Grand Café
entree Sydney Zaal lift bar ‘Dug Out’ a
lift
b
1
c
2
d
e f
3
gh 4
i 5
j k
foyer 3
l 9 8
7 6
14 – 15 NOVEMBER 2013
9
AVON DPROGR AMMA 14 NOVEMBER 2013 K A STEEL W IJEN BURG, ECHTELD
Kasteel Wijenburg Voorstraat 2 4054 MX Echteld
Commissie Gynaecongres heeft weer een leuke en aantrekkelijke locatie gevonden voor het avondprogramma van dit 44e Gynaecongres. Het Kasteel stamt uit de twaalfde eeuw en ligt tussen de boomgaarden, op loopafstand van de pittoreske hoofdstraat van het Betuwse dorp Echteld. Wie rond de slotgracht wandelt en zich vergaapt aan de torens en hoge ramen, waant zicht op het Franse platteland. Kasteel Wijenburg kent een roerige geschiedenis. In 1492, het jaar dat Columbus Amerika ontdekte, raakte Otto van Wijhe, de zevende heer van Echteld, in conflict met Karel van Egmond, hertog van Gelre, die Kasteel Wijenburg in brand liet steken en Otto gevangen zette in Wageningen, waar hij folteringen moest doorstaan. Uiteindelijk kon Otto zich voor het enorme bedrag van 500 goud guldens (circa € 100.000,-) vrijkopen. Een jaar later opende Otto zijn poorten voor Karels aartsvijand, de hertog van Bourgondië. Daarop ontnam Karel Echteld haar onafhankelijke status en maakte het tot leengoed van Gelre. In deze historische omgeving gaan wij weer een avond genieten van alle goede dingen in het leven. En na de heerlijke gerechtjes die ons voorgeschoteld worden, kan iedereen uit zijn dak gaan op de muziek van Melange. Avondvullend, spetterend en afwisselend, Dance classics, club, Nederlandstalig tot de laatste hits; Melange heeft het allemaal paraat.
10
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
09.15-10.30 uur – PARALLEL IA – ZAAL ATHENE B – Pijler Oncologie Moderatoren: M. van Haaften, A.C. Lim
09.15-09.35
W.J. van Driel CGOA, locatie Antoni van Leeuwenhoek, Amsterdam
Het ovariumcarcinoom, de nieuwe behandelstrategieën in een notendop Tijdens deze voordracht zullen de ontwikkelingen voor wat betreft de chirurgische en chemotherapeutische behandelingen voor patiënten met ovarium carcinoom worden besproken.
09.35-09.53
H.W. Nijman UMC, Groningen
Het immuunsysteem, de missing link naar succes voor de behandeling van het ovariumcarcinoom Nieuwe inzichten in rol en werking van het immuunsysteem bij patiënten met kanker zullen worden belicht. Deze inzichten maken mogelijk de weg vrij voor immunotherapie bij patiënten met ovariumcarcinoom. De mogelijkheden van immunotherapie al dan niet in combinatie met standaardchemotherapie en/of targeted drugs zullen worden besproken.
09.53-10.10 L.J. Blok, P.H. van der Horst, M. van der Zee, C. Heijmans-Antonissen, R.G.V. Smolders, J.M. Piek, D. de Jong, P.C. Ewing, C.H.M. van Deurzen, R. Fodde, C.W. Burger Erasmus MC, Rotterdam Is epitheliaal ovariumkanker een uitzaaiing van het distale deel van de tuba? Ovariumkanker heeft met een 5-jaaroverleving van slechts 46% een zeer slechte prognose. Onderzoek van de afgelopen 40 jaar heeft hier helaas weinig aan veranderd. Het grote probleem met ovariumkanker is dat tegen-de-tijd dat de patiënte ongemak begint te ondervinden, en zich bij haar gynaecoloog of internist meldt, de ziekte al in een vergevorderd stadium is en er uitzaaiingen zijn. Recentelijk heeft onze onderzoeksgroep kunnen aantonen dat in muizen, in het gedeelte van de tubae wat dicht tegen de ovaria aanligt, cellen aanwezig zijn die lijken op stam cellen. Ook hebben we kunnen laten zien dat wanneer wij deze (of daarvan afgeleide cellen) muteren, een vorm van ovariumkanker ontstaat die lijkt op ovariumkanker bij de mens. Feitelijk denken wij dus dat ovariumkanker niet in de ovaria maar in de tubae ontstaat.
14 – 15 NOVEMBER 2013
11
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
10.10-10.30 R.F.P.M. Kruitwagen, L.F.A.G. Massuger, W.J. van Driel, H.G. ter Brugge, G. Fons MUMC, Maastricht DGOA registratie, de weg naar verbetering van kwaliteit en transparantie van zorg voor de patiënten met een gynaecologische maligniteit In deze voordracht zal de totstandkoming van een landelijke gynaecologisch-oncologische registratie, waarmee eind 2013 gestart zal gaan worden, nader worden belicht: hoe, wat, wie, en vooral waarom?
12
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
09.15-10.30 uur – PARALLEL IB – ZAAL ATHENE C - Pijler Foeto Maternale Geneeskunde Moderatoren: J.B. Derks en J. Boon
09.15-09.30 G. van Stralen, M. Veenhof, C.A.G. Holleboom, J.J.M. van Roosemalen Medisch Centrum Zuiderzee, Lelystad Retentio placentae en PPH, een hardnekkig probleem Betere behandeling van retentio placentae en geassocieerde PPH zou een geweldige gezondheidswinst opleveren. Welke behandelingen zijn effectief? Welke obsoleet? Wat zijn de beloftes voor de toekomst? Een overzicht en presentatie van de MOM studie (misoprostol versus placebo in geval van retentio placentae). 09.30-09.45
D. Oepkes LUMC, Leiden
NIPT is here to stay: wie counseled, en wie prikt er straks nog We kunnen eindelijk uit een buisje maternaal bloed foetale trisomie onderzoeken. Counseling wordt daarmee een stuk eenvoudiger, of niet? Gaan we invasieve tests nog verder centraliseren als de aantallen sterk afnemen?
09.45-10.00 L. van Eerden, G.G.Zeeman, B.L. Scholten, F.K. Lotgering, S.G. Oei, H.C.J. Scheepers, J. van Eyck, J.M. Middeldorp, E. Pajkrt, J.J. Duvekot, C.J.M.de Groot, A.C. Bolte VU Medisch Centrum, Amsterdam Late zwangerschapsafbreking op maternale indicaties in Nederland, een inventarisatie Afbreking van een zwangerschap na 24 weken als noodzakelijke en enige mogelijke behandeling van een ernstige aandoening bij de moeder is zeldzaam. Nederlandse getallen hierover ontbreken. Wij hebben een inventarisatie gemaakt van het aantal afbrekingen > AD 22 weken in de 10 perinatale centra van 2000 tot en met 2009. 10.00-10.15
J.J. Duvekot Erasmus MC, Rotterdam
Nieuwe richtlijnen voor gebruik van psychopharmaca in de zwangerschap Dankzij het SKMS kwaliteitsproject zijn de afgelopen jaren enkele belangrijke multidisciplinaire richtlijnen tot stand gekomen. De bedoeling is dat na implementatie er meer eenduidigheid in de behandeling zal ontstaan. Dit lijkt vooral nuttig voor de zorg van zwangere patiënten die psychopharmaca gebruiken.
14 – 15 NOVEMBER 2013
13
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
10.15-10.30
donderdag 14 november 2013
A. Kwee, M.M. Porath UMC, Utrecht en Máxima Medisch Centrum, Veldhoven
Wat verandert er met de nieuwe richtlijn intrapartum foetale bewaking? In deze voordracht zullen een aantal aspecten van de nieuwe richtlijn foetale bewaking worden besproken; onder andere classificatie van het CTG, indicatie voor continue CTG-bewaking, wanneer en hoe te documenteren, de evidence voor het MBO, STAN en amnioninfusie.
14
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
11.00-12.30 uur – PLENAIR I – ZAAL ATHENE B/C - Koepel Wetenschap Moderator:
E.A.P. Steegers
11.00-11.15 11.00-11.15
Pijler Oncologie
R.L.M. Bekkers, namens het bestuur DGOG: C. Creutzberg, P. Witteveen, P. Ottevanger, W. van Driel, E. van der Steen UMC St. Radboud, Nijmegen
De ‘Dutch Gynaecological Oncology group’, een multidisciplinair consortium De oprichting van multidisciplinaire DGOG heeft geleid tot intensieve samenwerking in klinisch onderzoek zowel in Nederland als met grote internationale organisaties. De eerste successen en kansen voor de toekomst zullen worden geschetst. 11.15-11.30
Pijler Benigne Gynaecologie
11.15-11.22
J.P.W.R. Roovers, namens het consortium uro-gynaecologie AMC, Amsterdam
Consortium uro-gynaecologie; van succesvolle studie naar succesvolle zorg Het uro-gynaecologie consortium heeft door goede samenwerking belangrijke diagnostische en therapeutische vraagstukken kunnen behandelen de afgelopen jaren. Deze voordracht gaat over de successen van de afgelopen jaren, maar ook over de barrières die overwonnen moeten worden om nog succesvoller te worden. 11.23-11.30
J. Huirne VU Medisch Centrum, Amsterdam
11.30-11.45
Pijler Foeto-Maternale Geneeskunde
11.30-11.45
K.W.M. Bloemenkamp LUMC, Leiden
Klinisch evaluatie onderzoek in de verloskunde: wat kost het en wat levert het op?
11.45-12.00
Pijler Voortplantingsgeneeskunde
11.45-12.00
Vertegenwoordiger namens VPG
Klinisch doelmatigheidsonderzoek binnen de VPG: successen en uitdagingen
14 – 15 NOVEMBER 2013
15
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
12.00-12.15
donderdag 14 november 2013
J. Wijma, E.A.P. Steegers Namens Bestuur NVOG.
Van wetenschapscommissie naar koepel Wetenschap De commissie Wetenschap is toe aan herijking met betrekking tot de positionering binnen de NVOG, zodat een sturende rol ten aanzien van de wetenschapsagenda van de NVOG kan worden uitgevoerd. Mede aanleiding daartoe is de vorming van de landelijke onderzoeksconsortia met een overkoepelend consortiumbestuur. De te vormen Koepel Wetenschap moet door een krachtige visie de wetenschapsagenda van de vereniging vormgeven en de regie nemen, waardoor er mogelijkheden ontstaan om tot een structurele financiering van wetenschappelijk onderzoek te komen. 12.10-12.30 Discussie
16
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
13.45-15.00 uur – PLENAIR II – ZAAL ATHENE B/C - Talent in Onderzoek Moderatoren: I. van der Avoort en E. Nijkamp
.J. Detollenaere1, J. den Boon1, J. Stekelenburg2, R.A. Hakvoort3, K.B. Kluivers4, R M.E. Vierhout4, H.W.F. van Eijndhoven1 1 Isala Klinieken, Zwolle; 2Medisch Centrum, Leeuwarden; 3Spaarne Ziekenhuis, Hoofddorp; 4UMC St Radboud, Nijmegen
13.45-13.57
Sacrospinale hysteropexie versus vaginale hysterectomie in de behandeling van descensus uteri (SAVE U trial): een gerandomiseerde multicenter studie Wereldwijd was een vaginale hysterectomie altijd de standaard operatieve behandeling van patiënten met een descensus uteri. In toenemende mate ontstaat discussie over de effectiviteit en gevolgen van een hysterectomie. In Nederland bestaat een trend naar meer uterussparende chirurgie. Echter klinisch gerandomiseerd onderzoek met voldoende patiënten en langdurige follow-up waarin een hysterectomie wordt vergeleken met een uterussparende ingreep, ontbreekt. Deze multicenter gerandomiseerde studie (SAVE U) onderzoekt of een sacrospinale hysteropexie non-inferieur is ten opzichte van een vaginale hysterectomie in termen van anatomisch resultaat, kwaliteit van leven, complicaties, postoperatief herstel en seksueel functioneren.
.E. Penning1, A.J. Buurma1, F. Prins1, J.M. Schutte2, J.A. Bruijn1, S. Wilhelmus1, M A. Rajakumar3, K.W.M. Bloemenkamp1, S.A. Karumanchi3, H.J. Baelde4 1 LUMC, Leiden; 2Isala Klinieken, Zwolle; 3Beth Israel Deaconess Medical Center and Harvard Medical School; 4LUMC, Leiden
13.57-14.09
Preeclampsie en actieve placentafragmenten in de maternale long Preeclampsie wordt gekenmerkt door hogere serumlevels van de anti-angiogene factor sFlt-1 en toegenomen afgifte van multinucleaire placentafragmenten in de maternale circulatie. Het is echter nog onduidelijk of deze placentafragmenten actief blijven in de maternale organen, en op deze manier bijdragen aan de systemische manifestaties van preeclampsie. Dit werd onderzocht door landelijk obductiemateriaal te verzamelen van vrouwen overleden aan preeclampsie, gekoppeld aan klinische gegevens van de Auditcommissie Maternale Sterfte van de NVOG.
14 – 15 NOVEMBER 2013
17
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
14.09-14.21 R.B. Donker1,2, E. Delorme-Axford3, J.F. Mouillet2, T. Chu2, A. Bayer2, Y. Ouyang2, T. Wang4, D.B. Stolz5, S.N. Sarkar6, A.E. Morelli7, C.B. Coyne3, Y. Sadovsky2,3 1 UMCG, Groningen/Isala Klinieken, Zwolle; 2Magee-Womens Research Institute, Dept. of Obstetrics, Gynecology and Reproductive Sciences, University of Pittsburgh, Pittsburgh; 3Dept. of Microbiology and Molecular Genetics, University of Pittsburgh, Pittsburgh; 4Dept. of Infectious Diseases and Microbiology, University of Pittsburgh, Pittsburgh; 5Dept. of Cell Biology and Physiology, University of Pittsburgh, Pittsburgh; 6 Dept.of Microbiology and Molecular Genetics and University of Pittsburgh Cancer Institute, Pittsburgh; 7Dept. of Surgery, University of Pittsburgh, Pittsburgh Humane placentaire trofoblastcellen dragen virale resistentie over op ontvangende cellen Strategieën ter bescherming tegen virale infecties zijn essentieel tijdens de zwangerschap, waar maternale-foetale virale transmissie de foetale ontwikkeling nadelig kan beïnvloeden. Hier rapporteren we de opmerkelijke bevindingen dat primaire humane trofoblastcellen resistent zijn tegen virale infecties, en dat deze virale resistentie kan worden overdragen op niet-placentaire celtypen via exosoom-gemedieerde afgifte van specifieke microRNAs. Deze data identificeren een uniek mechanisme waarmee trofoblastcellen rechtstreeks communiceren met de placenta en/of maternale doelcellen om immuniteit tegen virale infecties te reguleren.
14.21-14.33 M. Pontesilli1, R.C. Painter2, I.J. Grooten2, J.A. van der Post2, B.W. Mol2, T. Vrijkotte2, S. Repping2, T.J. Roseboom2 1 AMC/MCA, Amsterdam; 2AMC, Amsterdam Geassisteerde voortplantingstechnieken zijn geassocieerd met verhoogde glucosespiegels bij kinderen van 5 tot 6 jaar: de ABCD-studie. Een lange termijn follow-up van kinderen geboren na geassisteerde voortplanting door analyse van prospectief verzamelde gegevens uit de ABCD-studie (Amsterdam Born Children and their Development-studie). Op 5-6 jarige leeftijd hebben kinderen een ongunstiger cardiometabool profiel vergeleken met hun leeftijdgenoten die geboren zijn na spontane verwekking. Dit verschil kon niet verklaard worden door subfertiliteit van de moeders. Dit suggereert dat deze vormen van geassisteerde voortplantingstechnieken blijvende gevolgen hebben voor de gezondheid van de kinderen.
14.33-14.45
I.E. Fakkert, E.M. Abma, E. van der Veer, J.D. Lefrandt, G.H de Bock, M.J.E. Mourits UMCG, Groningen
Fracturen en botdichtheid na risico-reducerende salpingo-oophorectomie: een cross-sectionele studie in een ongeselecteerde groep BRCA1/2 mutatiedraagsters Vijf jaar na risico-reducerende salpingo-oophorectomie (RRSO) op premenopauzale leeftijd is de fractuurincidentie hoger dan verwacht, vooral in de groep vrouwen van 25-44 jaar. Het fractuurrisico neemt significant toe met koffie- en alcoholconsumptie. De botdichtheid is vergelijkbaar of hoger dan in de normale populatie, hetgeen deels verklaard kan worden door het veelvuldig gebruik van osteoporosepreventie in de vorm van hormonale substitutietherapie of bisfosfonaten. Fractuurrisico na RRSO kan niet worden voorspeld met een eenmalige botdichtheidsmeting.
18
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
14.45-14.57 T.P. Schaap1, M. Knight2, J.J. Zwart3, J.J. Kurinczuk2, P. Brocklehurst4, J. van Roosmalen5, K.W.M. Bloemenkamp6 1 UMC, Utrecht; 2National Perinatal Epidemiology Unit, University of Oxford, Oxford; 3 Deventer Ziekenhuis, Deventer; 4Institute for Women’s Health, University College London; 5Dept. of Medical Humanities, EMGO Institute for Health and Care Research, VUMC, Amsterdam; 6LUMC, Leiden Eclampsia, a comparison within the International Network of Obstetric Survey Systems (INOSS). Een internationale vergelijking van eclampsie tussen het Verenigd Koninkrijk en Nederland door gebruik van individual-level data uit beide nationale registraties.
14 – 15 NOVEMBER 2013
19
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
donderdag 14 november 2013
15.30-16.15 uur – PLENAIR III – ZAAL ATHENE B/C - Hector Treub Lezing Moderator:
W.C.M. Weijmar Schultz
15.30-16.15
M. de Bree Ethicus, UMC Groningen
Over waarom het moeilijk is om gelukkig te worden van je werk Iedereen wil graag gelukkig worden, en omdat iedereen zo hard werkt, lijkt het voor de hand te liggen om te denken dat we ons geluk daar willen realiseren. Onbegonnen werk, zo zal Menno de Bree in 45 minuten uitleggen.
20
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
MSD Fertiliteit
Helping you help families grow
PREGNYL
®
msd fertiliteit.nl
(Humaan Choriongonadotrofine)
581, 2003 PC Haarlem,Tel. 0800-9999000, E-mail:
[email protected], www.msd.nl, www.univadis.nl. WOMN-1068311-0013 M Postbus Raadpleeg de volledige productinformatie (SPC) alvorens ELONVA, ORGALUTRAN, PUREGON of PREGNYL voor te schrijven.
Ferring, uw partner in gynaecologie, wenst u een prettig en leerzaam congres!
Advertentie Congres.indd 1
16-07-12 15:22
ALGEMENE LEDENVERGADERING -
16.15-18.15
donderdag 14 november 2013
ALGEMENE LEDENVERGADERING NVOG (Alleen toegankelijk voor aspirant, rustende, buitengewone en leden NVOG)
De stukken van de huishoudelijke vergadering kunt u downloaden vanaf de NVOGwebsite (inloggen als lid). Op de welkomstpagina treft u een link naar de betreffende stukken.
14 – 15 NOVEMBER 2013
21
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
08.30-09.45 uur – PLENAIR I – ZAAL ATHENE B/C - Oranjedag deel I - Koepel Gynaecoloog en Maatschappij De veranderende rol en taak van de gynaecoloog door de jaren heen en consequenties voor de toekomst Moderator:
P.F. Boekkooi
08.30-08.55
M. de Ridder KBS Advocaten, Utrecht
“De claimcultuur gaat handelen gynaecoloog in de toekomst bepalen?”
08.55.-09.20
J.M.M. van Lith LUMC, Leiden
Renoveren? Slopen? Bouwen? De rol van de dokter is veranderd. Lang geleden was het ‘ik ben uw dokter’, nu is het ‘wij zorgen voor u’. Patiëntparticipatie, kwaliteitstrajecten, uitkomstmaten, indicatoren, patiënttevredenheid, etc, etc, de gezondheidszorg is wezenlijk veranderd. Dit leidt tot een andere inrichting van de gezondheidszorg, bijvoorbeeld concentratie en spreiding, integrale benaderingen. Wat is de betekenis van deze veranderingen voor onderwijs, opleiding en levenslang leren?
09.20-09.45 Discussie
22
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
10.15-11.30 uur – PLENAIR II – ZAAL ATHENE B/C - Oranjedag deel II - Koepel Gynaecoloog en Maatschappij Botsende belangen: over patiënten die andere keuzes maken dan onze richtlijnen voorschrijven Moderator:
C.D. de Kroon
10.15-10.20 C.D. de Kroon, voorzitter commissie Gynaecoloog en Maatschappij LUMC, Leiden Inleiding
10.20 - 10.35 M. de Haas–van Bommel en C.D. de Kroon Groningen Cor de Kroon gaat in gesprek met Marieke de Haas-van Bommel: een moeder die weg gelopen is uit het ziekenhuis om thuis te bevallen van haar kind in stuitligging. Over het hoe en waarom van deze beslissing. Als spiegel voor eenieder en om allemaal van te leren.
10.35 – 11.05 E.M. Kingma Techische Universiteit, Eindhoven Rechten en belangen rond de geboorte: een filosofische analyse Soms nemen aanstaande moeders beslissingen die niet in het belang van hun aanstaande kind lijken te zijn. Zoals thuis willen bevallen bij een stuitligging of een tweeling. Mag dat? Ja, dat mag. Een kind heeft geen recht op het lichaam van haar moeder. En het recht van de moeder om interventies te weigeren prevaleert boven de belangen van het kind. Zelfs als dat betekent dat de aanstaande baby een groot risico loopt om dood te gaan of blijvende schade op te lopen.
11.05 – 11.30 G. Kleiverda Flevoziekenhuis, Almere Highlights van de Invitational Conference ‘Botstende Belangen’ Op 25 september organiseerde de commissie gynaecoloog en maatschappij een invitational conference over de botsende belangen als patiënten andere wensen hebben dan de richtlijnen en indicatielijsten voorschrijven. Hier worden de belangrijkste conclusies, lessen en standpunten gepresenteerd zodat iedereen op de hoogte is.
14 – 15 NOVEMBER 2013
23
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
11.30-12.30 uur – PLENAIR III – ZAAL ATHENE B/C - Flitspresentaties Moderatoren: I. van der Avoort en E. Nijkamp
11.30-11.37 F. Slaghekke1; S.H.P. Peeters1; F.J. Klumper1; R. Favre2; J.M. Middeldorp1; D. Oepkes1; E. Lopriore1 1 LUMC, Leiden; 2CMCO-HUS, Straatsburg Antenatale tweeling anemie polycythemie sequentie (TAPS): behandelopties en zwangerschapsuitkomst Een van de complicaties die kan optreden bij monochoriale tweelingen is Tweeling Anemie Polycythemie Sequentie (TAPS). TAPS kan resulteren in ernstige foetale en neonatale hematologische complicaties, hydrops, hersenschade en perinatale sterfte. De beste behandeloptie van deze relatief nieuwe ziekte is nog niet bekend. In deze studie worden de verschillende behandelopties vergeleken met zwangerschaps uitkomsten.
11.37-11.44
M.C. Breijer1; B.C. Opmeer2; R.H.M. Verheijen3; B.W.J. Mol2; A. Timmermans2 ErasmusMC, Rotterdam; 2AMC, Amsterdam; 3UMC, Utrecht
1
Endometriumdikte geeft geen indicatie voor endometriumcarcinoom in asympto matische postmenopauzale vrouwen: een systematisch review en meta-analyse Bij asymptomatische postmenopauzale vrouwen kan bij toeval een verdikt endometrium worden gemeten. Een systematic review en meta-analyse werd verricht om voor asymptomatische postmenopauzale vrouwen zonder hormoontherapie antwoord te geven op de volgende drie vragen: (I) wat is de normale endometriumdikte gemeten met transvaginale echo, (II) wat is de prevalentie van (pre-) maligne afwijkingen van het endometrium en (III) wat is de accuratesse van endometriumdikte meting voor het diagnosticeren van (pre-) maligne afwijkingen van het endometrium.
11.44-11.51 I.R. Postma1; J.C. de Groot2; A.M. Aukes3; J.G. Aarnoudse1; G.G. Zeeman4 1 UMCG, Groningen; 2Radiologie UMCG, Groningen; 3VUMC, Amsterdam; 4Erasmus MC, Rotterdam Cerebrale wittestoflaesies en subjectief cognitief functioneren: de rol van zwangerschap Vergeleken met een normotensief verlopen zwangerschap, hebben vrouwen die een vroege pre-eclampsie of eclampsie doormaakten twee keer zo vaak cerebrale wittestofafwijkingen en rapporteren ze meer cognitieve problemen. Deze studie onderzoekt de relatie van het doormaken van een zwangerschap op zichzelf met de aanwezigheid van cerebrale wittestofafwijkingen of subjectieve cognitieve problemen.
24
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
11.51-11.58 A. Boers1; R.P. Bosgraaf2; R.W. van Leeuwen1; E. Schuuring1; L.F.A.G. Massuger2; W.J.G. Melchers2; A.G.J. van der Zee1; G.B.A. Wisman1 1 UMCG, Groningen; 2UMC St Radboud, Nijmegen DNA methylatie analyse als triage test bij hrHPV positieve vrouwen uit een non-responder populatie Met een zelftest kunnen vrouwen thuis een cervicovaginaal uitstrijkje afnemen en opsturen. Voor hrHPV positieve vrouwen is een triage test nodig. Het doel van deze studie was om de standaard cytologische triage test te vergeleken met de DNA methylatie triage analyse. Daarnaast werd gekeken of het mogelijk was DNA methy latie analyse direct op het materiaal van de zelftest (Evalyn brush) uit te voeren. 11.58-12.05 F. Vlemmix1; B.M. Kazemier1; A.N. Rosman1; M. Hof1; J.M. Schaaf1; A.C.J. Ravelli1; J.J. Duvekot2; J.A.M. van der Post1; B.W.J. Mol1; M. Kok1 1 AMC, Amsterdam; 2ErasmusMC, Rotterdam Impact van de geplande keizersnede versus geplande vaginale bevalling bij a terme stuitligging op de eerst volgende zwangerschap, een landelijke cohort studie Dat de electieve keizersnede de veiligste modus partus is voor de a terme neonaat in stuitligging, is al langer bekend. Dit onderzoek geeft antwoord op de vraag wat het risico van deze modus partus is voor een volgende zwangerschap, zowel voor moeder als kind.
12.05-12.12 J. Kaijser1; A. Sayasneh2; K. Van Hoorde3; S. Ghaem-Maghami2; T. Bourne2; D. Timmerman1; B. Van Calster4 1 UZ, Leuven; 2Dept.of Surgery and Cancer, Queen Charlotte’s & Chelsea Hospital, Imperial College, Londen; 3Dept. of Electrical Engineering (ESAT) and iMinds Future Health Dept. KU, Leuven; 4Dept. of Development and Regeneration, KU, Leuven Predictiemodellen voor preoperatieve differentiatie tussen benigne en maligne ovariumtumoren: een systematisch literatuuroverzicht en meta-analyse Correcte classificatie van ovariumtumoren is fundamenteel voor een juiste behandeling van zowel pre– als postmenopauzale vrouwen. Op basis van deze systematische review en meta-analyse dient momenteel gebruik te worden gemaakt van de IOTA Simple Rules of LR2, in het bijzonder bij vrouwen in de reproductieve levensfase, voor een optimale “evidence-based” preoperatieve beoordeling van deze tumoren.
14 – 15 NOVEMBER 2013
25
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
12.12-12.19 R.I. Tjon-Kon-Fat1; A.J. Bensdorp1; J. Maas2; G.J.E. Oosterhuis3; A. Hoek4; P.G.A. Hompes5; F.J. Broekmans6; H.R. Verhoeve7; J.P. de Bruin8; S. Repping1; B.J. Cohlen9; H. Groen10; B.W.J. Mol1; F. van der Veen1; M. van Wely1 1 AMC, Center for Reproductive Medicine, Amsterdam; 2Máxima Medisch Centrum, Veldhoven; 3Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein; 4UMCG, Groningen, Reproductive Medicine Department of Obstetrics and Gynaecology; 5VUMC, Amsterdam, Center for Reproductive Medicine; 6UMC, Utrecht, Dept. of Perinatology and Gynaecology Division of Reproductive Medicine; 7Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam; 8 Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch; 9Isala Klinieken, Zwolle; 10UMCG, Groningen, Dept. of Epidemiology Economische evaluatie van IVF-SET en IVF-MNC in vergelijking met IUI-COH (INeS studie) Hier presenteren we de kosteneffectiviteit van de INeS studie, een gerandomiseerde studie die IVF-SET en IVF-MNC met IUI-COH vergeleek. Het verkrijgen van een additionele gezonde eenling via IVF-SET in plaats van IUI-COH kost €19.983 meer per paar. In de vergelijking IVF-MNC versus IUI-COH is IUI-COH de dominante strategie. Wij zijn van mening dat voor de Nederlandse situatie IUI-COH kosteneffectiever is dan IVF-SET of IVF-MNC.
12.19-12.26 F. Slaghekke1; J.M. Middeldorp1; F.J. Klumper1; D. Oepkes1; E. Lopriore1 1 LUMC, Leiden Restanastomosen na fetoscopische laser coagulatie van de gehele vasculaire equator (Solomon techniek) versus selectieve coagulatie voor het tweeling transfusie syndroom Restanastomosen na foetoscopische laserbehandeling voor het tweeling transfusie syndroom (TTS) kunnen leiden tot ernstige complicaties, inclusief cerebrale schade, Tweeling Anemie Polycythemie Sequentie (TAPS) en recidief TTS. Een nieuwe lasertechniek waarbij de gehele vasculaire equator wordt gecoaguleerd werd onderzocht in een gerandomiseerde trial (Solomon studie). In een secundaire analyse werd gekeken naar de rest-anastomosen in de gevallen waar de operateur een technisch complete procedure had gerapporteerd.
26
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
13.45-15.00 uur – PLENAIR IV – ZAAL ATHENE B/C - Koepel Kwaliteit Kwaliteitsvisitaties: moderner, korter en objectiever: van gynaecoloog naar zorgketen. Moderator:
G.L. Bremer
13.45-13.50
M.G. van Pampus, voorzitter commissie Visitatie NVOG OLVG, Amsterdam
Inleiding: Waarom kwaliteitsvisitaties?
13.50-14.10 M.G.A.J. Wouters, lid commissie Visitatie NVOG VUMC, Amsterdam ‘Van basisnorm naar streefnorm’: toelichting nieuwe leidraad waarderingssystematiek kwaliteitsvisitaties De nieuwe leidraad ‘Waarderingssystematiek voor de kwaliteitsvisitaties’ van de Orde van Medisch Specialisten biedt wetenschappelijke verenigingen (WV’en) een objectief normenkader. De WV’en kunnen deze basisnormen aanvullen en preciseren op basis van vakspecifieke eisen. Deze leidraad zal door de NVOG gebruikt worden voor aanpassing van de huidige visitatieprocedure.
14.10-14.30
G. Kleiverda, bestuurslid commissie Visitatie NVOG Flevoziekenhuis, Almere
Nieuwe koers kwaliteitsvisitaties Van subjectieve naar objectieve beoordeling bij kwaliteitsvisitaties: hoe krijgen we dat voor elkaar? En dan ook nog in minder tijd? Wat blijft, wat verdwijnt, wat is nieuw? Wij presenteren onze ideeën, uw commentaar nemen wij mee!
14.30-14.50
C.A.M. Koks, bestuurslid commissie Visitatie NVOG Máxima Medisch Centrum, Veldhoven
Presentatie webbased visitatietool Bij de herziening van de kwaliteitsvisitatie onderdelen is ook gekeken of en hoe zaken hieromtrent gemakkelijker en efficiënter kunnen worden gerealiseerd voor alle betrokkenen. Gekozen is voor een webbased visitatietool, die aan u wordt gepresenteerd.
14.50-15.00 DISCUSSIE
14 – 15 NOVEMBER 2013
27
W E T E N S C H A PP E L I J K P R O G R A MM A -
vrijdag 15 november 2013
15.00-15.20 uur – PLENAIR V – ZAAL ATHENE B/C - Commissie Maternale Sterfte Moderator:
J.J.M. van Roosmalen
15.00-15.20
J.M. Schutte, Th. V.d. Akker, N. Engel, Chr. De Groot, M. Kerkhof, S. Kuppens, N. Schuitemaker, J. Zwart, J. van Roosmalen Isala Klinieken, Zwolle
Maternale sterfte in Nederland: loon naar werken? De laatste jaren is veel tijd en aandacht besteed aan het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor zwangere vrouwen in Nederland. Dit lijkt vruchten af te werpen, met het dalen van het aantal overleden vrouwen tijdens of kort na de zwangerschap tot gevolg!
28
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
SPREKERS
Dr. R.L.M. Bekkers UMC St. Radboud Afd. Verloskunde & gynaecologie G. Grooteplein 10, Huispost 791, route 791 6525 GA Nijmegen Mw. dr. K.W.M. Bloemenkamp LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Prof. dr. L.J. Blok Erasmus MC. Afd. Verloskunde & Gynaecologie Postbus 2040, K. Ae302 3000 CA Rotterdam Mw.dr. A. Boers UMCG Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Dr. M. de Bree Pastoriepad 7 9993 TL Westerwijtwerd Mw.dr. M.C. Breijer Erasmus MC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Postbus 2040 3000 CA Rotterdam Mw. R.J. Detollenaere Isala Klinieken Afd. Verloskunde & Gynaecologie Dokter van Heesweg 2 8025 AB Zwolle Dr. R.B. Donker Isala Klinieken Afd. Verloskunde & Gynaecologie Dokter van Heesweg 2 8025 AB Zwolle
Mw. dr. W.J. van Driel NKI-Antoni van Leeuwenhoek Plesmanlaan 121 1066 CX Amsterdam Dr. J.J. Duvekot Erasmus MC Afd. Verloskunde & Gynaecologie HS-4 Postbus 2040 3000 CA Rotterdam Mw. L. van Eerden VU Medisch Centrum Afd. Verloskunde & Gynaecologie De Boelelaan 1117 1081 HV Amsterdam Mw. I.E. Fakkert UMCG Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Mw. M. de Haas-van Bommel www.bommelhaas.nl Mw. dr. J. Huirne VU Medisch Centrum Afd. Verloskunde & Gynaecologie De Boelelaan 1117 1081 HV Amsterdam J. Kaijser UZ Leuven Campus Gasthuisberg Herestraat 49 3000 Leuven België Mw. E.M. Kingma Technische Universiteit Eindhoven Afd. Filosofie en Ethiek Postbus 513 5600 MB Eindhoven
14 – 15 NOVEMBER 2013
29
SPREKERS
Mw. dr. G. Kleiverda Flevoziekenhuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hospitaalweg 1 1315 RA Almere
Mw. dr. M.G. van Pampus Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Oosterpark 9 1091 AC Amsterdam
Mw. dr. C.A.M. Koks Máxima Medisch Centrum Afd. Verloskunde & Gynaecologie Postbus 7777 5500 MB Veldhoven
Mw. M.E. Penning LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden
Dr. C.D. de Kroon LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden
Mw. M. Pontesilli AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam
Prof. dr. R.F.P.M. Kruitwagen MUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie P. Debyelaan 25 6229 HX Maastricht
Mw. I.R. Postma UMCG Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen
Mw. dr. A. Kwee UMC Utrecht Afd. Verloskunde & Gynaecologie Heidelberglaan 100 3584 CX Utrecht
Dr. J.P.W.R. Roovers AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam
Prof. dr. J.M.M. van Lith LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden
Mr. M.J.J. de Ridder KBS Advocaten Postbus 13086 3507 LB Utrecht
Prof. dr. H.W. Nijman UMC Groningen Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Prof. dr. D. Oepkes LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden
30
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
T.P. Schaap UMC Utrecht Afd. Verloskunde & Gynaecologie Heidelberglaan 100 3584 CX Utrecht Mw. dr. J.M. Schutte Isala Klinieken Afd. Verloskunde & Gynaecologie Dokter van Heesweg 2 8025 AB Zwolle
SPREKERS
Mw. F. Slaghekke LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden G. van Stralen Medisch Centrum Zuiderzee Afd. Verloskunde & Gynaecologie Ziekenhuisweg 100 8233 AA Lelystad Mw. R.I. Tjon-Kon-Fat AMC Center for Reproductive Medicine Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Mw. F. Vlemmix AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Dr. M.G.A.J. Wouters VU Medisch Centrum Afd. Verloskunde & Gynaecologie ZH 8F013 De Boelelaan 1117 1081 HV Amsterdam Dr. J. Wijma Martini Ziekenhuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Van Swietenplein 1 9728 NT Groningen
14 – 15 NOVEMBER 2013
31
M O D E R AT O R E N
Mw. dr. I.A.M. van der Avoort Catharina Ziekenhuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Michelangelolaan 2 5623 EJ Eindhoven
Mw. E . Nijkamp UMC Groningen Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen
Dr. P.F. Boekkooi Sint Elisabeth Ziekenhuis Hilvarenbeekseweg 60 5022 GC Tilburg
Prof. dr. J.J.M. van Roosmalen LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden
Mw. dr. J. Boon Diakonessenhuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Bosboomstraat 1 3582 KE Utrecht Dr. G.L. Bremer Orbis Medisch Centrum Afd. Verloskunde & Gynaecologie Postbus 5500 6130 MB Sittard Dr. J.B. Derks UMC Utrecht Afd. Verloskunde & Gynaecologie Heidelberglaan 100 3584 CX Utrecht Dr. C.D. de Kroon LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Dr. M. van Haaften Diakonessenhuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Bosboomstraat 1 3582 KE Utrecht Mw. dr. A.C. Lim AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam
32
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
Prof. dr. E.A.P. Steegers Erasmus MC Afd. Verloskunde & Gynaecologie HS-4 Postbus 2040 3000 CA Rotterdam Prof. dr. W.C.M. Weijmar Schultz UMC Groningen Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen
DANKWOORD AAN SPONSOREN
In het bijzonder willen de organisatoren dankzeggen aan de gouden sponsor van de Stichting Gynaecongres: MSD En de zilveren sponsor: Ferring BV Het najaars-Gynaecongres 2013 wordt werkelijkheid dankzij steun van vele kanten. Wij zijn erkentelijk voor de inbreng van onze exposanten: Abbott Biomedic Nederland BV B.Braun Medical BV Buro Medische Automatisering BV Cablon Medical BV Cardimed BV Coloplast BV GE Healthcare Ultrasound Gedeon Richter Benelux Bvba Goodlife Grafimedics BV Hologic BV IQ Product BVs Johnson & Johnson Medical Dynamics Memidis Pharma BV Nordic Pharma BV Olympus Nederland BV Pfizer BV Sanofi Pasteur MSD Sigma Medical Smith & Nephew Nederland Cv Stöpler Instrumenten & Apparaten Toshiba Medical Systems Nederland Van Wens tot Wieg BV Vifor Pharme Nederland BV
Aanwezige patiëntenverenigingen: DES Centrum Endometriose Stichting Stichting Bekkenbodem Patiënten Stichting HELLP
14 – 15 NOVEMBER 2013
33
ROUTEBESCHRIJVING
De volgende routebeschrijving begeleidt u vanuit verschillende richtingen naar Hotel Papendal: Vanuit het westen (Amsterdam, Leiden, Den Haag, Utrecht): • A12 richting Arnhem • afslag 25: de N224 • op de N224: rechts af richting Arnhem • na 1,5 kilometer: afrit Papendal Vanuit het noorden/oosten (Groningen, Assen, Zwolle, Apeldoorn): • A50 richting Arnhem • volg de A12 richting Utrecht! • afslag 25: de N224 • op de N224: links af richting Arnhem • na 1,5 kilometer: afrit Papendal Vanuit het zuiden (Rotterdam, Venlo, Eindhoven, ‘s-Hertogenbosch): • A50 richting Arnhem • volg de A12 richting Utrecht • afslag 25: de N224 • op de N224: links af richting Arnhem • na 1,5 kilometer: afrit Papendal Openbaar vervoer vanaf Station Arnhem Centraal: U neemt bus 105 richting Barneveld en stapt uit bij halte Westend. U steekt het kruispunt over en loopt binnen 10 minuten naar de ingang van Hotel Papendal. Van maandag t/m vrijdag neemt u bus 10 naar Papendal. U stapt uit op het terrein van Papendal. U passeert de verharde weg die afgesloten is door een slagboom. Binnen 2 minuten bereikt u Hotel Papendal. Maak gebruik van “9292ov of Breng” voor meer informatie over trein- en bustijden. Taxi Vanaf het station Arnhem kunt u ook een taxi naar Papendal nemen. Als u gebruik wilt maken van deze ‘Papendaltaxi’ dan kunt u reserveren en betalen bij de receptie van ons hotel en congrescentrum. De Papendaltaxi rijdt (tussen 07.00-24.00 uur) van en naar de achterzijde (Sonsbeekzijde) van Station Arnhem Centraal. De mogelijkheid bestaat ook om zelf een Papendaltaxi te bestellen bij Taxibedrijf Linsen (telefoonnummer 026-364 00 00). Vermeld dan duidelijk dat het om een ‘Papendaltaxi’ gaat. De kosten zijn e 11,00 per persoon, per rit.
34
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L