Het Gynaecongres is geaccrediteerd met 10 punten: Donderdag 13 november 5 punten Vrijdag 14 november 5 punten
13 – 14 NOVEMBER 2014
1
O R G A N I S AT I E G Y N A E C O N G R E S 2 0 1 4
Commissie Gynaecongres Guid Oei, voorzitter Ward Hofhuis, secretaris Mireille Bekker, penningmeester Elvira Davelaar Margo Graatsma Erik Knauff Pim Teunissen René Verheijen Bureau Gynaecongres Informatie Wetenschappelijk Programma Stichting Gynaecongres en NVOG Yvonne Broer Ank Louwes Postbus 20075 3502 LB Utrecht Tel: 030-282.38.13 / 282.38.32 E-mail:
[email protected] Congressecretariaat Informatie Registratie en Hotel Status Plus Conferences Daphne Kaaijk Postbus 94 1520 AB Wormerveer Tel: 075-647.63.73 Fax: 075-647.63.71 E-mail:
[email protected]
2
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
I N H O U D S O P G AV E
Voorwoord Stichting Gynaecongres
4
Algemene Informatie
5
Programmaoverzicht donderdag 13 november 2014
9
Programmaoverzicht vrijdag 14 november 2014
10
Avondprogramma donderdag 13 november 2014
11
Wetenschappelijk programma – donderdag 13 november 2014
15
Algemene ledenvergadering – donderdag 13 november 2014
21
Wetenschappelijk programma – vrijdag 14 november 2014
25
Sprekers31 Moderatoren33 Dankwoord aan sponsors en exposanten
35
Routebeschrijving36
13 – 14 NOVEMBER 2014
3
VOORWOORD STICHTING GYNAECONGRES
Welkom op het 46e Gynaecongres Ook dit keer hebben de Koepels en Pijlers hun best gedaan om u een aantrekkelijk programma voor te schotelen. Voor een aantal programmaonderdelen vraag ik hier extra aandacht. Na het 125 jarig jubileum van onze vereniging in 2012 bestaat nu ons vaktijdschrift 125 jaar. Op donderdagmiddag besteedt de werkgroep Historie hier aandacht aan en wordt het NTOG jubileumboek feestelijk gepresenteerd. Aan het eind van de dag kunt u dit boek gaan doorlezen of met ons meegaan naar het Safari restaurant in Burgers Zoo om op Afrikaanse wijze feest te gaan vieren. Aan u de keuze. Vrijdagochtend wordt een hele interessante ochtend. De Oranjedag staat geheel in het teken van de opvang na ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer. Hulpverleners die veelvuldig incidenten meemaken in hun werk lopen een verhoogd risico op psychische klachten. Een goede opvang na een ingrijpende gebeurtenis kan de kans op het ontstaan van psychische klachten of een burnout verminderen. Hoe denken wij als AIOS/gynaecologen over de opvang na een ingrijpende gebeurtenis? In focusgroepdiscussies kunnen de deelnemers hun ideeën delen over de verschillende vragen. Na een kort intermezzo door een optreden van Toren C, worden de verschillende discussies weer plenair teruggekoppeld. Nieuw dit jaar is het zogeheten Skills Lab. Het Gynaecongres biedt u graag in samenwerking met de industrie de mogelijkheid om vertrouwd te raken met innovatieve technieken. En denkt u er nog even aan om ook dit jaar weer de GynaecongresApp op uw smartphone of tablet te installeren? Het gehele congresprogramma heeft u dan altijd bij de hand. Ik wens u en ons allen een goed congres en graag tot ziens, Guid Oei Voorzitter Stichting Gynaecongres
4
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
LET OP!! Inschrijven is alleen online mogelijk via www.nvog.nl. Congresaccommodatie Het congres vindt plaats in het Hotel Papendal, Papendallaan 3 te Arnhem. U bent tijdens het congres bereikbaar onder telefoonnummer 06-104.228.40. Congresbalie Op donderdag is de congresbalie van 8.00 tot 18.00 uur en op vrijdag van 8.00 tot 15.30 uur geopend. Gelieve u hier bij aankomst te laten registreren. Zalen De plenaire sessies worden gehouden in zaal Athene B/C. De parallelsessie van werkgroep Historie vindt donderdagmiddag plaats in zaal 4/5. Vrijdagochtend worden de focusgroepen/workshops gehouden in de zalen 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 7, 9, 10gh, 10kl, 12 en vergaderzaal hotel. De gehele periode is zaal 10A beschikbaar als kolfruimte en zaal 10B als bagageruimte. Nieuw: Skills Lab Het Gynaecongres biedt u graag in samenwerking met MSD de mogelijkheid om vertrouwd te raken met Implanon NXT en het gebruik van de applicator. Daartoe is een korte trainingssessie ontwikkeld waarin u bekend wordt gemaakt met de insertietechniek, verwijdering en herinsertie van het anticonceptiestaafje. De training is niet-geaccrediteerd, duurt ca. 30 minuten en vindt plaats in de ‘Organisatieruimte’. U kunt op het registratieformulier een tijdsblok aangeven. Expositie Gedurende het congres exposeert de (farmaceutische) industrie in de expositieruimte. Uw bezoek aan de stands in de expositieruimte en de patiëntenorganisaties in de foyer wordt zeer op prijs gesteld. Pauze Op beide dagen zijn de koffie/thee en lunches verkrijgbaar in de expositieruimte. Eventuele wensen en/of diëten kunt u kenbaar maken bij het congressecretariaat via het registratieformulier. Mededelingen Bij de congresbalie staan eventuele berichten voor de congresgangers op een flip-over vermeld. Flitspresentaties en Talent in Onderzoek Voor de flitspresentaties en de sessie Talent in Onderzoek is een beoordelingssysteem gekozen naar voorbeeld van buitenlandse congressen, waarbij iedereen (AIOS, ANIOS enz.) een abstract online kan indienen. Dit systeem – waarbij anoniem wordt beoordeeld – heeft tot gevolg dat de verdeling tussen de clusters niet meer naar rato, maar naar kwaliteit gaat. Voor beide sessies zijn een 1e en 2e prijs (resp. € 400 en € 200) beschikbaar gesteld door de Wim Schellekens Stichting. Het bepalen van de winnaars U kunt als toehoorder de voordrachten beoordelen en uw beoordeling via uw smartphone kenbaar maken. Winnaars zijn de sprekers - per sessie - met de hoogst gemiddelde score. De prijsuitreiking vindt plaats op vrijdagmiddag 14 november om 15.20 uur in het Grand Café.
13 – 14 NOVEMBER 2014
5
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
Hoe gaat u te werk: Heeft u een smartphone? Ga alvast naar onderstaande website
1. 2.
Ga naar www.sendc.com Log in met NVOG
Er is echter één uitzondering: bezoekt u op 13 november Parallelsessie IB -Foeto Maternale Geneeskunde? log dan in met FMG Na deze sessie kunt u dit trefwoord niet meer gebruiken, maar moet u overstappen op NVOG. Normale telefoon? Doe mee via SMS
1. 2.
SMS naar 2255 Typ NVOG <spatie> uw antwoord/reactie.
of bezoekt u op 13 november Parallelsessie IB -Foeto Maternale Geneeskunde??
1. 2.
SMS naar 2255 Typ FMG<spatie> uw antwoord/reactie.
Na deze sessie kunt u dit trefwoord niet meer gebruiken, maar moet u overstappen op NVOG. (Tip: maak alvast een contactpersoon aan bijvoorbeeld “stem NVOG”, dat scheelt tijd). Abstracts Het abstractboek wordt aan de congres/registratiebalie uitgereikt. Gynaecongresapp De NVOG biedt u met veel plezier de zogeheten ‘Gynaecongresapp’ aan met het programma van het Gynaecongres te Papendal. Deze congresapp is voor zowel iPhone/iPad als Android-apparatuur beschikbaar. Het installeren van de app gaat als volgt:
1. Download de app door in de iTunes App Store (Apple) of de Google Play Store (Android) te zoeken op ‘statusplus’. Volg daarna de instructies op uw scherm. Heeft u de ‘Status Plus’-app al eerder geïnstalleerd, ga dan verder naar stap 2. 2. Installeer het Gynaecongres. Deze vindt u onder ‘Available Events’. Klik op ‘Install Event’ om het Gynaecongres te installeren. Het programma kunt u nu raadplegen zonder daarvoor een live internetverbinding nodig te hebben.
Onder de knop ‘Help’ (te vinden onder ‘Informatie’) vindt u onder meer handige informatie over hoe u notities kunt maken, opslaan en delen.
6
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
Inschrijving en betaalwijze Het online registratieformulier vindt u op onze website www.nvog.nl. In alle gevallen geldt dat uw registratie pas zal worden bevestigd wanneer het registratieformulier succesvol is ingediend en het inschrijfgeld is ontvangen. U wordt vriendelijk verzocht de instructies op het registratieformulier nauwkeurig te volgen. U kunt eenvoudig per iDEAL betalen, waarmee u direct tijdens uw inschrijving de betaling afhandelt met uw eigen bank in uw vertrouwde online betaalomgeving. Alternatieve betaalmethoden zijn per credit card of per bankoverschrijving. Hieraan zijn aanvullende administratiekosten verbonden. Wanneer u de kosten wilt overschrijven, dan kunt u het verschuldigde bedrag storten op NL50 INGB 0652 7858 40 (BIC: INGBNL2A) t.n.v. Stichting Gynaecongres te Utrecht, onder duidelijke vermelding van uw naam (géén maatschapsnaam). Ter plaatse kunt u bij de registratiebalie met credit card of pin betalen. In verband met veiligheidsredenen verzoeken wij u vriendelijk om niet in contanten te betalen. Korting voor vroege inschrijvers De commissie Gynaecongres biedt vroege inschrijvers een korting op het inschrijfgeld aan. De regeling hiervoor ziet u op de website en is opgenomen in het registratieformulier. Er wordt hieraan strak de hand gehouden! Annulering Annulering van uw congresinschrijving is alleen schriftelijk mogelijk. Tot en met 19 oktober 2014 ontvangt u uw inschrijfgeld terug, minus € 25 administratiekosten. Vanaf 20 oktober 2014 vindt geen restitutie meer plaats en worden de door u voor deze datum gemaakte reserveringen in rekening gebracht. Hotel Er zijn hotelkamers gereserveerd in Hotel Papendal. Hotelkamer Brons: Kamers in het 3-sterrenhotel gelegen in een rustige omgeving met lichte, moderne en functionele inrichting. Alle kamers zijn voorzien van twee (eenpersoons) boxspring bedden, badkamer met douche, bad en toilet, telefoon, kluisje en tv en internet. Hotelkamer Zilver: Kamers zijn gelegen in het 4-sterrenhotel. De kamers bieden allemaal een uitstekend bed, veel comfort, rust, licht en ruimte. Grote ramen, uitzicht op een mooie omgeving, veel ruimte in de kamer die praktisch en met veel stijl is ingericht. De kamers zijn ingericht met twee (eenpersoons) boxspring bedden, een moderne glazen douche, kluisje, telefoon, tv en internet. Wanneer u een hotelkamer wilt boeken, kunt u dit aangeven tijdens uw online registratie voor het Gynaecongres. Voor vragen met betrekking tot de hotelkamers en hotelreserveringen, kunt u contact opnemen met het Secretariaat Gynaecongres (via
[email protected] of telefoonnummer 075-6476373). Reservering geschiedt op ‘first come - first served’ basis. SCHRIJF DUS TIJDIG IN. Indien geen kamers meer beschikbaar zijn in de door u gewenste categorie, dan behouden wij ons
13 – 14 NOVEMBER 2014
7
A L G E M E N E I N F O R M AT I E
het recht voor u in een andere categorie te boeken. In geval daar ook geen beschikbaarheid meer is, nemen wij contact met u op. De op het inschrijfformulier vermelde kamerprijzen zijn inclusief ontbijt. Annulering van de hotelreservering dient schriftelijk te gebeuren. Vanaf 20 oktober 2014 vindt geen restitutie meer plaats. Parkeergelegenheid U kunt kosteloos gebruik maken van de parkeerplaatsen rondom Hotel Papendal: - Hoofd parkeerplaats Hotel en Congrescentrum Papendal - Weg langs Edese Golf Club (500 mtr.) - Weg naar Congrescentrum Papendal (hoofdweg, 650 mtr.) - Parkeerplaats sporthal - Parkeerplaats N.O.C.*N.S.F. Routebeschrijving zowel per auto als openbaar vervoer treft u aan op pag 34 van dit programmaboekje. Daar treft u ook informatie over de Papendal taxi aan. Bussen feestavond Burgers’ Zoo Op donderavond 13 november kunt u gebruik maken van de bus naar de feestavond in Burgers’ Zoo. De bussen vertrekken om 19:15 uur vanaf Papendal. Vanaf Burgers’ Zoo vertrekken de bussen richting Papendal om 22.30 en 23.00 en 23.30 en 0.00 en 0.30 uur. Evaluatieformulier Bij de organisatie van het Gynaecongres is dankbaar gebruik gemaakt van de tijdens voorgaande Gynaecongressen op de evaluatieformulieren ingevulde suggesties. In uw envelop met congresbescheiden treft u ook tijdens dit congres een evaluatieformulier aan. U wordt vriendelijk verzocht dit formulier zo volledig mogelijk in te vullen en na afloop bij de registratiebalie af te geven.
8
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
PROGRAMMAOVERZICHT
Donderdag 13 november 2014 08.00
Registratie en koffie
Expositieruimte
09.10-09.15 09.15-10.30
Opening door de voorzitter Parallel IA – Pijler Benigne Gynaecologie Parallel IB – Pijler Foeto Maternale Geneeskunde
Expositieruimte Athene B Athene C
10.30-11.00
Koffiepauze
Expositieruimte
11.00-12.15
Plenair I – Koepel Opleiding
12.15-13.30
Lunch
12.15-13.00 12.15-13.30 12.15-13.30
Richtlijnbespreking VAGO-vergadering Consortium
13.30-14.45 14.45-15.30
Parallel IIA – Talent in Onderzoek Parallel IIB – werkgroep Historie Hector Treub lecture
15.30-16.00
Koffiepauze
16.00-18.00
Algemene Ledenvergadering NVOG
18.00-18.45
Borrel
19.15 19.30-00.30
Vertrek bussen naar Burgers’s Zoo, Arnhem Avondprogramma
Athene B/C Expositieruimte Zaal 10GH Zaal 6/7 Zaal 8/9 Athene B/C Zaal 4/5 Athene B/C Expositieruimte Athene B/C Expositieruimte
13 – 14 NOVEMBER 2014
9
PROGRAMMAOVERZICHT
Vrijdag 14 november 2014 08.00 Registratie en koffie
Expositieruimte
08.30-08.50 Plenair I – Oranjedag deel I – Koepel KwaliteitAthene B/C 08.50-09.45 Parallel – focusgroepen/workshops Zalen 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10gh, 10kl,12,vergaderzaal hotel 09.45-10.15
KoffiepauzeExpositieruimte
10.15-10.35 10.35-11.00 11.00-12.00
Plenair II – Oranjedag deel II – Cabaret Plenair III – Oranjedag deel III Plenair IV – Flitspresentaties
12.00-13.15
LunchExpositieruimte
12.00-13.15 13.15-14.00 14.00-15.15
Consortium Plenair V – Nieuws van eigen bodem Plenair VI – Koepel Wetenschap
Zaal 8/9 Athene B/C Athene B/C
15.15-15.45
Prijsuitreiking en eindborrel
Grand Café
10
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
Athene B/C Athene B/C Athene B/C
AV O N D P R O G R A M M A -
donderdag 13 november 2014
Safari Restaurant, Burgers’ Zoo, Antoon van Hooffplein 1, 6816 SH Arnhem. De Commissie Gynaecongres heeft weer een leuke en aantrekkelijke locatie gevonden voor het avondprogramma van dit 46e Gynaecongres:
Het Safari Restaurant van Burgers’ Zoo in Arnhem! In het Safari Restaurant van Burgers’ Zoo in Arnhem wordt iedereen verwelkomd met een heerlijke Safari cocktail, waarna een Afrikaanse Braai klaar staat. Een traditionele Braai is immers een heel aparte belevenis. Iedereen kan zijn/haar vlees en groente namelijk zelf op een zogeheten ‘running grill’ bereiden. Aan het begin van deze grill wordt vlees of groente op de grillband gelegd, al lopende kan het halverwege even worden omgedraaid en aan het einde van de grill is het klaar. Ondertussen kan informeel met andere gasten in het gezelschap worden bijgepraat. Na het eten is er gelegenheid om deel te nemen aan een workshop, waar instrumenten als de djembé, kalimba enz. kunnen worden uitgeprobeerd of kan men een kijkje nemen in Burgers’ Ocean. Zoals uit bovenstaande blijkt, is het thema van deze avond:
Afrika Iedereen wordt uitgenodigd zijn/haar kleding aan het thema aan te passen, maar het is niet verplicht. De muzikale omlijsting van de avond is in handen van de band Major Purple. Dit is een jonge, frisse band met een breed gevarieerde repertoirekeuze. Alle leden van Major Purple zijn ervaren muzikanten, afgestudeerd aan diverse conservatoria in Nederland. Ze bouwen de feestavond vakkundig op met een mix van oude dance classics en door het werken met moderne technieken weten ze ook de meest recente hits uitstekend uit de verf te laten komen.
13 – 14 NOVEMBER 2014
11
Gynaecongres app nu beschikbaar! NVOG biedt u met veel plezier de app met het programma van het Gynaecongres te Papendal aan.
Stap 1
Download de app door te zoeken op “statusplus“ in de app store (Apple) of de Google Play Store (Android). Volg de instructie op uw scherm. Heeft u de Status Plus app al op uw mobiele device? Ga dan verder naar stap 2. iPhone / iPad
Android
Zoek voor "statusplus" in de iTunes App Store.
Zoek voor "statusplus" in de Google Play Store.
Stap 2
Installeer het Gynaecongres: Het Gynaecongres vindt u onder "Available Events". Klik op de "Install Event" knop om het Gynaecongres te installeren. Het programma kunt u nu raadplegen zonder daarvoor een live internetverbinding nodig te hebben. Onder de knop Help (te vinden onder Informatie) vindt u ondermeer handige informatie over hoe u notities kunt maken, opslaan en delen. We wensen u een goed congres toe!
Bron: website RTL Nieuws
De dochter van Tim Krul is gezond geboren en volgens eigen zeggen was dit de mooiste gebeurtenis in zijn leven. Maar…..helaas overlijden in Nederland dagelijks bijna 4 baby’s, vlak vóór, tijdens of na de geboorte. Een veelvoud daarvan komt op de wereld met een ernstige ziekte of handicap. Door inzet van gericht wetenschappelijk onderzoek is daar veel in te verbeteren. Sterke bezuinigingen op wetenschappelijk onderzoek maken private- en publieke financiering daarom noodzakelijk. Het Fonds Gezond Geboren heeft ten doel om de kans op de geboorte van een gezond kind, met optimale kansen voor een goede ontwikkeling en een goede gezondheid op latere leeftijd, te vergroten door terugdringing van sterfte en ziekte vóór, tijdens en vlak na de geboorte. Momenteel wordt, onder aanmoediging van een enthousiast comité van aanbeveling, door het bestuur hard gewerkt aan het verkrijgen van een startbudget en aan de landelijke introductie. Meer informatie treft u op onze –nu nog bescheiden- website www.gezondgeboren.nl De ANBI status is verleend en op onze website kunt u zich opgeven als belangstellende en als donateur. De steun van alle leden en aspirant-leden van de NVOG is hard nodig. Helpt U mee? Bent u al donateur? U kunt, behalve op onze website, ook tijdens het congres bij de centrale congresbalie in de foyer van hotel Papendal een donatie doen.
Ferring faciliteert: www.iffs-uit.com en www.obstetricsgynecology.eu Met lezingen en kosteloze downloads van publicaties en afbeeldingen. www.iffs-uit.com
www.obstetricsgynecology.eu
Anticonceptie en conceptie op natuurlijke basis! Lady-Comp
Baby-Comp
pearly
• Klinisch getest • 99,3% betrouwbaar • Geeft gedetailleerde informatie over de cyclus • Bestaat al meer dan 25 jaar
Deze drie cycluscomputers berekenen de vruchtbare dagen op basis van een dagelijkse orale meting. Veel vrouwen zijn tegenwoordig op zoek naar een natuurlijke vorm van anticonceptie. Deze vinden zij in de Lady-Comp. Maar ook juist echtparen met een nog onvervulde kinderwens kan de Baby-Comp hulp bieden. Wij hebben veel blije klanten en we horen vaak: “Had ik er maar eerder van gehoord!”
Wilt u meer weten? Neemt u gerust contact met mij op: Lilian Bonnema
[email protected] of kijkt u op onze website:
(+31) 074 2780931 www.ladycomp.nl
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
09.15-10.30 uur – PARALLEL IA – ZAAL ATHENE B – Pijler Benigne Gynaecologie Shared decision making in gynaecologie Moderatoren: J.F. ter Haar en A. Vollebregt 09.15-09.35
.H. Pieterse A Medische Besliskunde, LUMC, Leiden
Het begrip Shared decision making: de balans in de klinische praktijk Shared decision making, of gedeelde besluitvorming, staat volop in de aandacht. Het begrip doelt op een proces van besluitvorming waarin de arts en de patiënt samen tot de beslissing komen over het beleid dat het beste bij de patiënt past. Welke stappen zijn noodzakelijk om daadwerkelijk te spreken van gedeelde besluitvorming? Is gedeelde besluitvorming in de klinische praktijk de regel of eerder de uitzondering? Wat maakt het lastig? 09.35-09.45
J.P.W.R. Roovers AMC, Amsterdam
Stressincontinentie en de voorkeur van de patiënt Wij weten heel goed hoe we patiënten met stressincontinentie het best kunnen behandelen. Maar sluit dat ook aan bij de wensen van de patiënt? Hoe komen wij samen met de patiënt tot de beste keus om het probleem doelmatig aan te pakken? 09.45-09.55
H.A.M. Brölmann VUMC, Amsterdam
Morcellatie van het myoom: hoe kan de patiënt nog kiezen? De kans dat een vermeend myoom een sarcoom blijkt te zijn, is klein maar niet nul. Dit heeft niet alleen consequenties voor minimaal invasieve operatietechnieken (bijv. morcelleren), maar ook voor andere conservatieve behandelopties waarbij het vermeende myoom in situ blijft. Welke vragen moet de gynaecoloog beantwoorden om de belangen van de patiënt het best te dienen? 09.55-10.25
.M. Salvatore en C.M.C. Ploem C AMC, Amsterdam, Sociale Geneeskunde, AMC, Amsterdam
Over klinische dilemma’s gesproken In de kindergynaecologie is het informeren van de patiënte anders geregeld dan in de volwassen zorg. Stel de moeder heeft niet het gezag of er is een vermoeden van seksueel misbruik, hoe behoud je dan de behandelrelatie met de ouder? Hoe is dit juridisch geregeld? 10.25-10.30
Discussie
13 – 14 NOVEMBER 2014
15
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
09.15-10.30 uur – PARALLEL IB – ZAAL ATHENE C – Pijler Foeto Maternale Geneeskunde Organisatie integrale verloskunde Moderator:
J.B. Derks
09.15-09.30
J.J.M. van Lith,F. Posthumus, J. Droog, F. Vork, M. van den Brink, M. Willems LUMC, Leiden
De Leidse Sleutels; integrale verloskundige zorg Samen ‘-‘ werken aan de toekomst van moeder- en kindzorg is stimulerend en geeft energie. In 2008 is Leiden flink in beweging gekomen en hebben alle betrokkenen, ook de cliënten, vormgegeven aan vele veranderingen in geboortezorg. Dit leidt tot een integrale verloskundige organisatie. De Leidse Sleutels staan symbool voor toegang tot de hemelpoort, daar kom je niet zomaar….. De zoektocht met de sleutels van de geboortezorg Leiden om de juiste poorten te openen, zal worden geschetst. 09.30-09.45
.F.M. Shekary-Moonen M Amphia ziekenhuis, Breda
Missmatch in de Verloskunde; tijd voor een kunstverlossing! In Nederland is de verloskundige zorg verdeeld tussen care en cure, de onderlinge afstemming is geregeld in zelfsturende netwerken (VSV’s). Er is sprake van een missmatch tussen deze organisatiestructuur en de praktijk. Welke organisatievormen lenen zich beter voor aansturing van deze zorg? 09.45-10.15
I. Amer-Wahlin Lund University, Zweden
Organisation obstetric care in Sweden De organisatie van de verloskundige zorg in Zweden wordt tegen het licht gehouden. Wat kunnen wij hier in Nederland van leren? 10.15-10.30
16
Discussie
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
11.00-12.15 uur – PLENAIR I – ZAAL ATHENE B/C – Koepel Opleiding Wat betekenen ontwikkelingen in opleidingsland voor de algemene gynaecoloog? Moderator:
J.J.M. van Lith en H.J.H.M. van Dessel
11.00-11.25
R. van den Berg,M. ten Kate-Booij OMS, Utrecht
Individualisering opleiding: kans of valkuil? De opleiding tot gynaecoloog loopt voorop in haar competentiegerichte aanpak. Dat is een goede voedingsbodem voor het inrichten van individuele opleidingstrajecten voor AIOS. Vanaf 1 juli 2014 mogen opleiders en AIOS individuele afspraken maken over vrijstellingen en versnelling in de opleiding. De inhoudelijke beoordeling van competentiebeheersing vóór en tijdens de opleiding is daarbij cruciaal. Is de gynaecologie klaar voor de sprong naar ‘individueel opleiden’ of geldt de wet van de remmende voorsprong? 11.25-11.50
. Franx A UMC, Utrecht
Exposure: terug naar volumenormen?
11.50-12.15
S. Alken UMC St. Radboud, Nijmegen
Coaching technical and non technical skills in the OR: feedback in action on action Het is onbekend hoe er in de operatiekamer wordt samengewerkt, gecommuniceerd en opgeleid en hoe factoren in de operatiekamer daarop van invloed zijn. Met innoverende observatie-instrumenten en vernieuwende technologieën als de Black Box en de Google Glass kunnen we deze processen analyseren. De kennis die zo wordt opgedaan, zal leiden tot meer patiëntveiligheid en een betere opleiding van iedereen die actief is op een OK.
13 – 14 NOVEMBER 2014
17
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
13.30-14.45 uur – PARALLEL IIA – ZAAL ATHENE B/C – Talent in Onderzoek Moderatoren: J.W. Nijkamp en E.M. Lutke Holzik-Graatsma 13.30-13.42
C.M.A. Huisman1; Mast, K.2; Oude Rengerink, K.3; Jozwiak, M.4; Sporken, J.M.J.5; Heres, M.H.B.6; Oude Lohuis, E.J.7; Salm, P.C.M van der8; Franssen, M.T.M.9; Papatsonis, D.N.M.10; Gaugler, IPM11; Leeuw, J.W. de 12; Pampus, M.G. van 13; Mol, B.W.14; Bloemenkamp, K.W.M.4 1 Medisch Centrum Haaglanden, Den Haag; 2MUMC, Maastricht; 3AMC, Amsterdam; 4 LUMC, Leiden; 5Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, Nijmegen; 6Sint Lucas Andreas Ziekenhuis, Amsterdam; 7Medisch Spectrum Twente, Enschede; 8Meander Medisch Centrum, Amersfoort; 9UMCG, Groningen; 10Amphia Ziekenhuis, Breda; 11Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch; 12Ikazia Ziekenhuis, Rotterdam; 13OLVG, Amsterdam; 14 The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, Adelaide, Australië
Inleiden na een sectio in de voorgeschiedenis: is er plaats voor de ballon? De eerste resultaten van de PROBAAT-S studie zullen worden gepresenteerd. Deze studie gaat over het inleiden van vrouwen met een sectio in de voorgeschiedenis in Nederland. 13.42-13.54
J .A. Kroese1; Morssink, L.P.2; Zafarmand, M.H.3; Geomini, P4; Kesteren, P.J.M. van5; Radder, C.M.6; Voet, L.F. van der7; Roovers, J.P.W.R.3; Graziosi, G.C.M.8; Baal, M. van9; Bavel, J. van10; Catshoek, R11; Klinkert, E.R.12; Mol, B.W.13; Reesink-Peters, N1 1 Medisch Spectrum Twente, Enschede; 2Medisch Centrum Leeuwarden; 3AMC, Amsterdam; 4Máxima Medisch Centrum, Veldhoven; 5OLVG, Amsterdam; 6St. Lucas Andreasziekenhuis, Amsterdam; 7Deventer Ziekenhuizen; 8Antoniusziekenhuis, Nieuwegein; 9Flevoziekenhuis, Almere; 10Amphia Ziekenhuis, Breda; 11MUMC, Maastricht; 12UMCG, Groningen; 13University of Adelaide, School of Paediatrics and Reproductive Health, Adelaide, Australië
Behandeling van de Bartholinische cyste met marsupialisatie of Wordcatheter? Een gerandomiseerde studie De Woman-trial heeft aangetoond dat bij vrouwen met een cyste of abces van de klier van Bartholin marsupialisatie geen vermindering geeft op van de kans op recidief ten opzichte van behandeling met een Wordcatheter. Door poliklinische behandeling met een Wordcatheter kan vrouwen dus een OK bespaard blijven. 13.54-14.06
M.A. van Os1; Ven, A.J. van der 2; Kleinrouweler, C.E.2; Schuit, E3; Kazemier, BM2; Verhoeven, C.J.4; Miranda, E. de2; Wassenaer-Leemhuis, A.G. van2; Sikkema, J.M.5; Woiski, M.D.6; Pajkrt, E.2; Groot, C.J.M. de1; Mol, B.W.J.7; Haak, M.C.8 1 VU Medisch Centrum. Amsterdam; 2AMC, Amsterdam; 3Julius centre for Health Sciences and Primary Care Universitiet van Utrecht; 4Máxima Medisch Centrum Veldhoven; 5Ziekenhuisgroep Twente, Almelo; 6UMC St. Radboud, Nijmegen; 7The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, University of Adelaide, Australië; 8LUMC, Leiden
18
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
Preventie van vroeggeboorte door middel van progesteron in een laagrisico populatie: de Triple P treat studie Aan de orde komt de preventie van vroeggeboorte door middel van progesterontoediening bij korte cervixlengte. 14.06-14.18
.C. Breijer1;Hanegem, N. van2; Slockers, S.3; Zafarmand, M.H.4; Geomini, P.M.3; M Catshoek, R.2; Pijnenborg, J.M.5; Voet, L.F. van der6; Dijkhuizen , F.P.7; Hoecke, G.C.R. van8; Reesink-Peters , N.9; Veersema, S.10; Hooff, M.H. van12, Kesteren, P.J.M. van13, Huirne J.A.14; Bongers, M.Y.3; Mol, B.W.11; Timmermans, A.4 1 Erasmus MC, Rotterdam; 2MUMC+, Maastricht; 3Máxima Medisch Centrum, Veldhoven; 4AMC, Amsterdam; 5TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg; 6Deventer Ziekenhuis; 7 Rijnstate Ziekenhuis, Arnhem; 8Albert Schweitzer Ziekenhuis, Dordrecht; 9Medisch Spectrum Twente, Enschede; 10St. Antonius Ziekenhuis, Nieuwegein; 11The Robinson Institute, Adelaide, Australië; 12St Franciscus Gasthuis, Rotterdam; 13OLVG, Amsterdam; 14 VU Medisch Centrum, Amsterdam
Diagnostische work up bij vrouwen met postmenopauzaal bloedverlies - een gerandomiseerd onderzoek Op basis van de bestaande richtlijnen over postmenopauzaal bloedverlies is het onduidelijk wat de volgende stap in het diagnostische traject moet zijn indien vrouwen een endometrium van meer dan 4 mm hebben en de Pipelle een benigne uitslag laat zien. Wij onderzochten in een gerandomiseerde studie of, na uitsluiten van endometriumcarcinoom door middel van een endometriumbiopt, een hysteroscopie (en poliepresectie) toegevoegde waarde heeft in het verminderen van de kans op recidief postmenopauzaal bloedverlies. 14.18-14.30
M. Monfrance1; Schuit, E.2; Oudijk, M.2; Graaf, L. de3; Groot, C. de4; Bekedam, D.5; Mol, B.W.6; Langenveld, J.7 1 Atrium Medisch Centrum, Heerlen; 2UMCU, Utrecht; 3AMC, Amsterdam; 4VU Medisch Centrum, Amsterdam; 5OLVG, Amsterdam; 6The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, University of Adelaide, Australië; 7Atrium Medisch Centrum, Heerlen
Effectiviteit van het pessarium ter preventie van vroeggeboorte in meerlingzwangerschappen: een prospectieve multicenter cohortstudie Preterme geboorte is de belangrijkste oorzaak van neonatale morbiditeit en mortaliteit. In het geval van meerlingzwangerschappen bevalt 50% voor de 37e week en 9% voor de 32e week. Uit de ProTWIN-trial bleek dat bij vrouwen, zwanger van een meerling en een cervixlengte <38mm, behandeld met een Arabin pessarium, een significante vermindering van het aantal vroeggeboorten vóór de 28e zwangerschapsweek optrad. Doel van dit onderzoek was de effectiviteit van het Arabin pessarium verder te evalueren. 14.30-14.42
A.J. Hermans1;Kluivers, K.B.1; Siebers, A.G.2; Wijnen, M.H.3; Bulten, J.2; Massuger, L.F.1; Coppus, S.F.1 1 UMC St Radboud, Nijmegen; 2UMC St Radboud, afdeling Pathologie, Nijmegen; 3UMC St Radboud, afdeling Heelkunde, Nijmegen
13 – 14 NOVEMBER 2014
19
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
Adnexcystes en -tumoren bij kinderen en adolescenten: een PALGA-studie Adnexcystes en -tumoren bij kinderen verschillen duidelijk van adnexcystes en -tumoren bij volwassen. Met behulp van PALGA werden meer dan 5000 patiënten in kaart gebracht. Het grootste deel van de adnexcystes en -tumoren bij kinderen is benigne, maar het percentage maligniteiten is gerelateerd aan de leeftijd. Daarnaast is met de leeftijd ook een verschuiving te zien in de verdeling tussen kiemceltumoren, sex cord stromale tumoren en epitheliale tumoren.
20
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
13.30-14.45 uur – PARALLEL IIB – Zaal 4/5 – Werkgroep Historie 125 jaar NTOG Moderatoren: V. Mijatovic en A.T.M. Verhoeven 13.30-13.50
.P. Bleker en N. Beyens O AMC, Amsterdam
Hector Treub (1856-1930) en het NTOG De markante en dynamische Hector Treub stelde in november 1887 voor om een Nederlands Gynaecologisch gezelschap op te richten. Dat werd de ‘Nederlandsche Gynaecologische Vereeniging’; nu NVOG. Ook het oprichten van een eigen tijdschrift was een idee van Treub; in 1889 verscheen het Nederlandsch Tijdschrift voor Verloskunde en Gynaecologie; nu NTOG. NTOG 125 jaar is een goede gelegenheid om de actualiteit van Treub duidelijk te maken. 13.50-14.10 J. de Graaff Een reis langs 125 jaargangen van het tijdschrift Het tijdschrift van de Nederlandse gynaecologen is bijna even oud als de vereniging van de Nederlandse gynaecologen. In die 125 jaar zijn ze geweest als een siamese tweeling, namelijk onlosmakelijk met elkaar verbonden. Pogingen om die vergroeiing ongedaan te maken zijn er wel geweest, maar beide instituties wensten door het leven te gaan als een onafscheidelijke twee-eenheid. Honderdvijfentwintig jaar geleden bestond de vereniging uit nog geen twintig leden en nu zijn we de duizend al gepasseerd. Die spectaculaire groei van enkelingen naar ruim duizend vertaalt zich naar het geschreven woord in het tijdschrift. In de beginjaren stond in het tijdschrift nog een weerslag van enkele verenigingsberichten, casuïstische mededelingen en meestal een uitgebreid artikel hoe een verloskundig of gynaecologisch probleem het beste kon worden aangepakt. Heden is het een kritisch tijdschrift waarin gezamenlijk wetenschappelijk onderzoek uit meerdere centra wordt gepubliceerd, subspecialismen aan het woord komen over nieuwe ontwikkelingen, resultaten van perinatale audits worden besproken, maar waarin ook een zekere varia staat zoals een column of een blik op het verleden. De NVOG is gegroeid en het tijdschrift is meegegroeid. Door al de jaargangen te lezen, is die ontwikkeling op de voet te volgen. 14.10-14.30 H.P. van Geijn De sectio caesarea in het NTVG/NTOG 1889-2014 Ten tijde van de start van het NTVG/NTOG in 1889, en nog lang erna, was de ‘keizersnede’ slechts één van de verloskundige ‘operatieën’. In 1938 bedroeg het landelijk percentage 0,53%, tegenover 16,9% in 2012. De aard van de ingreep is sinds 1889 ingrijpend gewijzigd: van een corporele incisie of de combinatie met een uterusextirpatie volgens Porro, naar eerst een longitudinale en vervolgens een dwarse incisie in het onderste uterussegment. 14.30-14.45 Feestelijke boekpresentatie NTOG 125 jaar Lustrumboek door H.P. van Geijn
13 – 14 NOVEMBER 2014
21
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
donderdag 13 november 2014
14.45-15.30 uur – PLENAIR III – ZAAL ATHENE B/C – Hector Treub Lezing Moderator:
W.C.M. Weijmar Schultz
14.45-15.30
. Olff M AMC UvA, Amsterdam
Geen roze wolk na de bevalling? Over psychotrauma, oxytocine en PTSS Voor sommige vrouwen is een bevalling traumatisch, voor sommige gynaecologen of verloskundigen mogelijk ook. In deze lezing komt aan de orde wat we nu weten over de gevolgen van trauma, de rol van (intranasale) toediening van oxytocine en de psychische gevolgen en wat de ontwikkelingen zijn op het gebied van preventie en behandeling van de posttraumatische stress stoornis en andere psychopathologie.
22
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
ALGEMENE LEDENVERGADERING -
16.00-18.00
donderdag 13 november 2014
Zaal Athene B/C – ALGEMENE LEDENVERGADERING NVOG (Alleen toegankelijk voor aspirant, rustende, buitengewone en leden NVOG)
De stukken van de huishoudelijke vergadering kunt u downloaden vanaf de NVOGwebsite (inloggen als lid). Op de welkomstpagina treft u een link naar de betreffende stukken.
13 – 14 NOVEMBER 2014
23
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
vrijdag 14 november 2014
08.30-09.45 uur – PLENAIR I – ZAAL ATHENE B/C – Koepel Kwaliteit Oranjedag deel I Moderatoren: M.G. van Pampus, R. Evers, C.A.I. Stramrood, M. Baas Mede namens Koepel Kwaliteit en de WPOG 08.30-08.50 Oranjedag De Oranjedag gaat dit jaar over de opvang na ingrijpende gebeurtenissen op de werkvloer. Hulpverleners die veelvuldig incidenten meemaken in hun werk lopen een verhoogd risico op psychische klachten. Een goede opvang na een ingrijpende gebeurtenis kan de kans op het ontstaan van psychische klachten of een burn-out verminderen: aanhoudende stressoren en een gebrek aan sociale steun en erkenning verhogen de kans op klachten. Onderzoek onder Amerikaanse gynaecologen toont aan dat 8% van hen ooit heeft overwogen met het vak te stoppen vanwege de zware emotionele last. Mogelijk leidt het meemaken van meerdere negatieve ervaringen tot het eerder uitvoeren van obstetrische interventies. Hoe denken wij als AIOS/gynaecologen over de opvang na een ingrijpende gebeurtenis? 08.50-09.45 uur – PARALLEL – Zalen 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10gh,10kl,12,vergaderzaal hotel – Koepel Kwaliteit Er zullen focusgroepdiscussies plaatsvinden waarin de deelnemers hun ideeën delen over de verschillende vragen. U kunt uw voorkeur aangeven voor één van de volgende onderwerpen: • Hoe vindt u dat de opvang na trauma/calamiteit/ingrijpende gebeurtenis er zou moeten uitzien? • Aan welke voorwaarden moet de opvang voldoen, wilt u er als arts gebruik van maken? Uit onderzoek blijkt dat veel artsen opvang ‘buiten de deur’ zoeken. • Hoe doen we het qua gezamenlijke aanpak/opvang in de keten (1e,2e,3e lijn)? • Wat zou er in de opleiding moeten worden ingebouwd om artsen beter beslagen ten ijs te laten komen waar het om het omgaan met ingrijpende gebeurtenissen gaat? • Hoe zorgt u als opleider/supervisor dat u durft blijven opleiden? • Hoe creëert u een veilige omgeving op de werkvloer? • Hoe voorkomt u dat u defensief wordt na een incident? • Hoe leert u omgaan met traumatische gebeurtenissen? • Wat moet/kan de rol van collega’s uit uw vakgroep zijn? • Wat zou de rol (vorm) kunnen zijn van een getrainde collega (specialist/AIOS) uit een andere discipline (peer support)? • Wat is er nodig voor meer bewustwording? 10.15-11.00 uur – PLENAIR II – ZAAL ATHENE B/C – Koepel Kwaliteit Oranjedag deel II en III 10.15-10.35
abaret: Wat nou trauma? C F.T.H. Lim en M.H.H.M. Kerkhof in samenwerking met de dames van Toren C IJsselland Ziekenhuis, Capelle aan den IJssel en Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch
10.35.-11.00
Terugkoppeling focusgroepen
13 – 14 NOVEMBER 2014
25
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
vrijdag 14 november 2014
11.00-12.00 uur – PLENAIR IV – ZAAL ATHENE B/C – Flitspresentaties Moderatoren: J.W. Nijkamp en E.M. Lutke Holzik-Graatsma 11.00-11.07
Kazemier, B.M.1; Koningstein, F.N.2; Schneeberger, C.2; Ott, A.3; Bossuyt, P.M.2; Miranda, E. de2; Vogelvang, T.E.4; Verhoeven, C.J.M.5; Langenveld, J.6; Woiski, M.7; Oudijk, M.A.8; Ven, A.J.E.M. van der9; Mol, B.W.J.10; C.J.M. de Groot11;Geerlings, S.E.1 1 AMC, Amsterdam; 2AMC, Amsterdam; 3Laboratorium voor infectieziekten Groningen; 4 Diaconessenhuis, Utrecht; 5Máxima Medisch Centrum, Veldhoven; 6Atrium Medisch Centrum, Heerlen; 7UMC St Radboud, Nijmegen; 8UMCU, Utrecht; 9Echocentrum Esperance; 10The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, University of Adelaide, Australië; 11VU Medisch Centrum, Amsterdam
Maternale en neonatale consequenties van (on)behandelde asymptomatische bacteriurie in de zwangerschap, de ASB-studie Wij onderzochten de gevolgen van (on)behandelde ASB in de zwangerschap in een multicenter cohortstudie met een ingebed RCT. Er was geen verschil in pyelonefritis en/of vroeggeboorte <34 weken tussen vrouwen behandeld met nitrofurantoine (2,5%) of placebo (2,3%). Van de onbehandelde ASB-positieve vrouwen kreeg 2,5% een pyelonefritis en/of vroeggeboorte en van de ASB-negatieve 1,9% (gecorrigeerde ods ratio 1.3, 95% BI 0.46-3.6). Routinematige screening op en behandeling van asymptomatische bacteriurie is niet effectief. 11.07-11.14
Ö. Baysal1;Bastings, L.2; Beerendonk, C.C.M.1; Postma, S.A.E.; Inthout, J.1; Verhaak, C.M.1; Braat, D.D.M.1; Nelen, W.L.D.M.1 1 UMC St Radboud, Nijmegen; 2Catharina Ziekenhuis, Eindhoven/UMC St Radboud, Nijmegen
Decision-making in female fertility preservation: balancing the wish to conceive and the expected burden of fertility preservation techniques Infertiliteit na een kankerbehandeling kan bij (jonge) kankerpatiënten leiden tot ernstige emotionele problemen. Met fertiliteitspreservatie (FP) wordt er een poging gedaan om de fertiliteit voor de toekomst veilig te stellen. Met dit onderzoek is onderzocht welke afwegingen jonge vrouwen maken ten tijde van FP-counseling over het wel of niet ondergaan van FP en hoe deze zaken zijn gerelateerd aan de gemaakte FP-keuzes. 11.14-11.21
en, A.J. van der1; M.A. van Os2;Kazemier, B.M.1; Kleinrouweler, C.E.1; Verhoeven, V C.J.3; Miranda, E. de1; Porath, M.3; Scheepers, H.C.4; Woiski, M.D.5; Sikkema, J.M.6; Roumen, F.J.7; Haak, M.C.8; de Groot, C.J.M.2; Mol, B.M.J.9; Pajkrt, E.1 1 AMC, Amsterdam; 2VU Medisch Centrum, Amsterdam; 3Máxima Medisch Centrum, Veldhoven; 4MUMC, Maastricht; 5UMC St Radboud, Nijmegen; 6Ziekenhuisgroep Twente, Almelo; 7Atrium Medisch Centrum, Heerlen; 8LUMC, Leiden; 9The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, University of Adelaide, Australië
Identificeren van vrouwen met een verhoogd risico op vroeggeboorte door screening op korte cervixlengte in een laagrisico populatie: de Triple P screeningstudie Preventie van vroeggeboorte, screenen op cervixlengte in een laagrisico populatie.
26
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
11.21-11.28
vrijdag 14 november 2014
R. van de Laar1;Kruitwagen, R.F.P.M.1; IntHout, J.2; Zusterzeel, P.L.M.2; VanGorp, T.1; Massuger, L.F.A.G.2 1 MUMC, Maastricht; 2UMC St Radboud, Nijmegen
Chirurgie bij het recidief ovariumcarcinoom: een Nederlandse cohortstudie Deze Nederlandse retrospectieve cohortstudie toont aan, in overeenstemming met de bevindingen in eerder gepubliceerde retrospectieve studies, dat er mogelijk een rol is weggelegd voor de toepassing van chirurgie bij het eerste platinum-sensitief recidief epitheliaal ovariumcarcinoom. De resultaten van drie lopende gerandomiseerde studies moeten aantonen of er daadwerkelijk een overlevingsvoordeel is met inachtneming van de kwaliteit van leven na de toepassing van recidief chirurgie. 11.28-11.35
M.M.J. Wiegerinck1;Goes, B.Y. van der 2; Jonge, A. de3; Ravelli, A.C.J.2; Brandenbarg, J.4; Klinkert, J.5; Buist, F.6; Wouters, M.G.A.J.3; Tamminga, P.7; Post, J.A.M. van der2; Mol, B.W.8 1 OLVG/AMC, Amsterdam; 2AMC, Amsterdam; 3VU Medisch Centrum, Amsterdam; 4 Praktijk voor Verloskunde, Diëtetiek en coaching, Amstelveen; 5Vereniging voor Eerstelijns Verloskundigen Amsterdam Amstelland de Meerlanden; 6Flevoziekenhuis Almere; 7Emma Kinderziekenhuis, AMC, Amsterdam; 8The Robinson Institute, School of Paediatrics and Reproductive Health, University of Adelaide, Australië
Intrapartum en neonatale sterfte in eerste- en tweedelijns zorg in de regio Amsterdam In navolging van een recent onderzoek in de regio Utrecht dat liet zien dat het perinatale sterfte risico hoger was bij vrouwen met een à terme zwangerschap die bij start van de baring in de eerste lijn versus de tweede lijn onder controle waren (Evers et al 2010), onderzochten wij deze data voor de regio Amsterdam voor de jaren 20052007, bij vrouwen met een a terme zwangerschap, zonder congenitale afwijkingen of antepartum sterfte. 11.35-11.42
E.C.M. Nelissen1;Dumoulin, J.C.M.2; Busato, F.3; Ponger, L.4; Eijssen, L.M.5; Evers, J.L.H.2; Tost, J.3; Montfoort, A.P.A van2 1 Orbis Medisch Centrum, Sittard; 2MUMC+, Maastricht; 3CNG, Evry, Frankrijk; 4MNHN CNRS, Parijs, Frankrijk; 5MUMC, Maastricht
Veranderde genexpressie in humaan placentaweefsel na IVF/ICSI Veranderingen in de ontwikkeling en functie van de placenta hebben een groot effect op de foetus en de adaptatie aan het intra-uteriene milieu. In IVF/ICSI-zwangerschappen worden frequenter placentaire problemen gezien met daarnaast ook slechtere perinatale uitkomsten. Het is nog niet duidelijk of epigenetische deregulering van de placenta hierin een rol speelt. In deze prospectieve studie is onderzocht of de genexpressie in placentaweefsel van IVF/ICSI-zwangeren veranderd is ten opzichte van spontane zwangeren. 11.42-11.49
B.J. Nolens1;Byamugisha, J.K.1; Roosmalen, J.J. van 2 Mulago Hospital, Kampala, Uganda; 1LUMC, Leiden
1
13 – 14 NOVEMBER 2014
27
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
vrijdag 14 november 2014
Introductie van vacuümextractie in Mulago Hospital, Oeganda “Obstructed labour” (OL) is wereldwijd één van de vijf belangrijkste oorzaken van maternale sterfte. Vacuümextractie kan OL voorkomen of behandelen. In landen waar OL veel voorkomt wordt vacuümextractie nauwelijks gebruikt. In deze studie wordt gekeken of vacuümextractie kan worden geïmplementeerd in een groot (31.000 partus per jaar) universiteitsziekenhuis in Oeganda en wat het effect is op de neonatale en maternale uitkomsten. 11.49-11.56
E. Vankan1;Schoorel, E.N.C.1; Kuijk, S.M. van2; Aardenburg, R.3; Delemarre, F.M.C.4; Dirksen, C.D.D.5; Dooren, I.M.A. van6; Kuppens, S.M.I.7; Kwee, A.8; Langenveld, J.9; Mol, B.W.J.10; Hermens, R.P.M.G.11; Scheepers, H.C.J.1 1 MUMC, Maastricht; 2Epidemiologie, MUMC, Maastricht; 3Orbis Medisch Centrum, Sittard; 4Elkerliek Ziekenhuis, Helmond; 5Clinical Epidemiology and Medical Technology Assessment, MUMC, Maastricht; 6Sint Jans Gasthuis, Weert; 7Catharina Ziekenhuis, Eindhoven; 8UMCU, Utrecht; 9Atrium Medisch Centrum, Heerlen; 10AMC, Amsterdam; 11Scientific Institute for Quality Healthcare
Keuzehulp met individuele risicoberekening: een effectief hulpmiddel bij het kiezen van de partusmodus na eerdere sectio caesarea Implementatie van richtlijnadherentie strategie: de effectiviteit een keuzehulp voor partusmodus na eerdere sectio caesarea, geëvalueerd op patiëntbetrokkenheid, het aantal vaginale baringen, electieve repeat sectio caesarea en secundaire sectio caesarea.
28
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
vrijdag 14 november 2014
13.15-14.00 uur – PLENAIR V – ZAAL ATHENE B/C – Nieuws van eigen bodem Moderatoren: S.G. Oei 13.15-13.30
V.M.J. Verhoeff1,2,R.P. Bosgraaf, F.J. van Kemenade, L. Rozendaal, D.A.M. Heideman, A.T. Hesselink, R.L.M. Bekkers, R.D.M. Steenbergen, L.F.A.G. Massuger, W.J.G. Melchers, J. Bulten, L.I.H. Overbeek, J. Berkhof, P.J.F. Snijders, C.J.L.M. Meijer 1 VU Medisch Centrum, Amsterdam; 2Onze Lieve Vrouwe Gasthuis, Amsterdam
Cervixcarcinoompreventie met de HPV-thuistest: follow-up door middel van een moleculaire test direct op thuistestmateriaal in plaats van een traditioneel uitstrijkje bij de arts Bij vrouwen met een HPV-positieve thuistest is een moleculaire methylatietest even betrouwbaar gebleken als de ‘klassieke’ methode met een aanvullend uitstrijkje uitgevoerd door een arts. Door het gebruik van deze moleculaire test kunnen HPV-positieve vrouwen met het hoogste risico op cervixcarcinoom worden doorverwezen voor colposcopie zonder dat een uitstrijkje bij een arts nodig is. 13.30-13.45
M.A.Q. Mutsaerts*, A.M. van Oers, H. Groen, J.M. Burggraaff, W.K.H. Kuchenbecker, D.A.M. Perquin, C.A.M. Koks, R. van Golde, E.M. Kaaijk, J.M. Schierbeek, G.J.E. Oosterhuis, F.J. Broekmans, J.A. Land, B.W.J. Mol, A. Hoek Namens het Consortium Obstetrie, Gynaecologie en Fertiliteit *UMC, Groningen
De effectiviteit van LIFEstyle interventie bij obese subfertiele patiënten 30% Van de subfertiele patiënten heeft overgewicht of is obees. Is leefstijlinterventie gericht op gewichtsreductie voorafgaande aan een fertiliteitsbehandeling effectief vergeleken bij een standaard fertiliteitsbehandeling? Rapportage van een multicenter gerandomiseerde Consortium studie in 23 ziekenhuizen. 13.45-14.00
A.F. Fransen, J. van de Ven, E. Schuit, A. van Tetering, B.W. Mol, S.G. Oei Máxima Medisch Centrum, Veldhoven
Obstetrische teamtrainingen door middel van simulatie (TOSTI-studie): Wat levert het ons op? Obstetrische teamtrainingen in een simulatiecentrum zijn geopperd om het aantal vermijdbare medische fouten terug te dringen. In een Nederlands gerandomiseerd onderzoek (TOSTI-studie) tonen we aan dat deze trainingen leiden tot een betere score voor teamwork, het gebruik van specifieke medische handelingen en een verbetering laten zien in uitkomsten van klinische situaties die daadwerkelijk zijn getraind.
13 – 14 NOVEMBER 2014
29
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA -
vrijdag 14 november 2014
14.00-15.15 uur – PLENAIR VI – ZAAL ATHENE B/C – Koepel Wetenschap Verantwoordelijkheid en Integriteit in Wetenschappelijk Onderzoek Moderatoren: F. van der Veen 14.00-14.25
F . van Kolfschoten Schrijver/journalist
Wetenschapsfraude in de media Onderzoeksjournalist Frank van Kolfschooten vertelt over de ervaringen die hij de afgelopen twintig jaar heeft opgedaan met plagiaat- en fraudezaken binnen de Nederlandse wetenschap. Persaandacht voor schandalen heeft een belangrijke invloed gehad op de invoering van regelgeving voor aanpak en preventie van wetenschappelijke integriteit. Wat is er verbeterd drie jaar na het losbarsten van de zaak-Stapel, waar zitten de zwakke plekken? 14.25-14.50
F.G. Huisman Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde, UMC Utrecht
Science in transition. Waarom de wetenschap niet werkt zoals het moet, en wat daaraan te doen is Over het functioneren van de wetenschap, het universitair onderwijs, het meten van resultaten, de samenwerking met het bedrijfsleven, en de politieke besluitvorming over dit alles bestaat veel onvrede. De initiatiefnemers van ‘Science in transition’ menen dat nieuwe checks and balances in het wetenschappelijk systeem nodig zijn. Sinds een jaar zijn de debatten daarover in volle gang. 14.50-15.15
H. Clevers Hubrecht Institute, Utrecht
Stamcellen: Dr Jekyll or Mr Hyde Stamcellen staan aan de basis van alle leven. In volwassen organen worden oude cellen continu vervangen door middel van celdeling van stamcellen. Met name de huid, het bloed en beenmerg, en de binnenbekleding van de darm vernieuwen zich in hoog tempo. In andere organen worden stamcellen hyperactief na weefselschade om het defect te herstellen. Er is de laatste jaren grote interesse in stamcellen: stamcellen kunnen worden ingezet om zieke weefsels te genezen of om oude, versleten weefsels te vervangen. Stamcellen hebben ook een ‘dark side’. Ze staan ook aan de basis van kanker. In deze presentatie wordt stamcelonderzoek belicht vanuit het perspectief van de darmstamcel, en van darmkanker.
30
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
SPREKERS
Dhr. S. Alken UMC St. Radboud Geert Grooteplein-Zuid 10 Huispost 618 6525 GA Nijmegen
Mw. drs. A.F. Fransen Máxima Medisch Centrum Afd. Gynaecologie De Run 4600 5504 DB Veldhoven
Mw. I. Amer-Wåhlin MD, PhD Lund University Department of Societal Safety and Risk Management Postbus 118, S-221 00 Lund Zweden
Prof. dr. A. Franx UMC Utrecht Afd. Obstetrie Postbus 85090 3508 AB Utrecht
Drs. Ö. Baysal UMC St. Radboud Afd. Verloskunde en Gynaecologie Postbus 9101 6500 HB Nijmegen
Prof. dr. H.P. van Geijn Van Slingelandtlaan 24 2101 BR Heemstede Dr. J. de Graaff Deken Swaenstraat 18 5062 AL Oisterwijk
Drs. R. van den Berg OMS Projectteam VIO/RIO Postbus 20057 3502 BL Utrecht
Mw. Prof. dr. C.J.M. de Groot VUMC Afd. Verloskunde en Gynaecologie Boelelaan 1117 1081 HV Amsterdam
Prof. dr. O.P. Bleker Lisstraat 34 1121 AR Landsmeer
Mw. A.J. Hermans UMC St. Raboud Afd. Verloskunde en Gynaecologie Postbus 9101 6500 HB Nijmegen
Mw. dr. M.C. Breijer Erasmus MC Afd. Obstetrie en Gynaecologie Postbus 2040, HS-4 3000 CA Rotterdam Prof. dr. H.A.M. Brölman VUMC Afd. Gynaecologie De Boelelaan 11 1081 HV Amsterdam Prof. dr. H. Clevers Hubrecht Institute Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences & University Medical Centre Utrecht Uppsalalaan 8 3584 CT Utrecht
Mw. drs. C.M.A. Huisman MC Haaglanden Afd. Gynaecologie Lijnbaan 32 2512 VA Den Haag Prof. dr. F.G. Huisman Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerstelijnsgeneeskunde UMC Utrecht, HP Str. 6.131 Postbus 85500 3508 BA Utrecht
13 – 14 NOVEMBER 2014
31
SPREKERS
F. van Kolfschooten Journalistieke Producties Beethovenstraat 114-II 1077 JP Amsterdam Mw. drs. J.A. Kroese UMC Groningen Afd. Obstetrie en Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Mw. drs. R. van de Laar P.Debyelaan 25 9226 HA Maastricht Prof. dr. J.M.M. van Lith LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Drs. M.J.M Monfrance Atrium Medisch Centrum Afd. Gynaecologie en Obstetrie Henri Dunantstraat 5 6419 PC Heerlen Mw. drs. M.A.Q Mutsaerts UMC Groningen Afd. Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Mw. drs. E.C.M. Nelissen Orbis Medisch Centrum Sittard Afd. Obstetrie en Gynaecologie Dr. H. van der Hoffplein 1 6162 BG Sittard Mw. drs. B.J. Nolens Mulago Hospital Afd. Verloskunde Mulago Hill Postbus 7051 Kampala Uganda
32
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
Mw. prof. dr. M. Olff AMC Afd. Psychiatrie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Mw. drs. M.A. van Os VUMC Afd.Verloskunde en Gynaecologie Boelelaan 1117 1081 HV Amsterdam Mw. dr. M.G. van Pampus Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Oosterpark 9 1091 AC Amsterdam Mw. dr. A.H. Pieterse LUMC Afd. Medische Besliskunde Postbus 9600 2300 RC Leiden Mw. dr. mr. C.M.C. Ploem AMC Afd. Sociale Geneeskunde Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Dr. J.P.W.R. Roovers AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Mw. drs. C.M. Salvatore AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Mw. drs. M.F.M. Shekary-Moonen Amphia ziekenhuis Afd. Gynaecologie Langendijk 75 4819 EV Breda
SPREKERS
Mw. drs. E. Vankan MUMC Afd. Obstetrie en Gynaecologie Postbus 5800 6202 ZA Maastricht Mw. Drs. V.M.J. Verhoef Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie 1e Oosterparkstraat 279 1071 HA Amsterdam Mw. drs. M.M.J. Wiegerinck OLVG Afd. Verloskunde en Gynaecologie Oosterpark 9 1091 AC AMsterdam
M O D E R AT O R E N
Mw. M. Baas AMC Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Dr. J.B. Derks UMC Utrecht Afd. Verloskunde & Gynaecologie Heidelberglaan 100 3584 CX Utrecht Dr. H.J.H.M. van Dessel TweeSteden Ziekenhuis Afd. Gynaecologie Dr. Deelennlaan 5 5042 AD Tilburg Mw. R. Evers Talmor Andreas Bonnstraat 20 hs 1091 AZ Amsterdam Mw. drs. J.F. ter Haar TweeSteden Ziekenhuis Afd. Gynaecologie Dr. Deelennlaan 5 5042 AD Tilburg Mw. dr. M.H. Hasewinkel AMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Prof. dr. J.M.M. van Lith LUMC Afd. Verloskunde & Gynaecologie Albinusdreef 2 2333 ZA Leiden Mw. dr. E.M. Lutke Holzik-Graatsma UMC Utrecht Afd. Obstetrie Postbus 85090 3508 AB Utrecht
13 – 14 NOVEMBER 2014
33
M O D E R AT O R E N
Dr. V. Mijatovic VUMC Afd. Gynaecologie De Boelelaan 11 1081 HV Amsterdam Mw. drs. J.W . Nijkamp UMC Groningen Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen Prof. dr. S.G. Oei Máxima Medisch Centrum Afd. Gynaecologie De Run 4600 5504 DB Veldhoven Mw. dr. M.G. van Pampus Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Afd. Verloskunde & Gynaecologie Oosterpark 9 1091 AC Amsterdam Mw. dr. C.A.I. Stramrood Meander Medisch Centrum Afd. Gynaecologie Maatweg 3 3813 TZ Amersfoort Prof. dr. F. van der Veen AMC Afd. Gynaecologie en Obstetrie Meibergdreef 9 1105 AZ Amsterdam Amsterdam Dr. A.T.M. Verhoeven Van Heemstralaan 9 6814 KA Arnhem Mw. dr. A. Vollebregt Spaarne Ziekenhuis Afd. Obstetrie en Gynaecologie Spaarnepoort 1 2134 TM Hoorddorp
34
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L
Prof. dr. W.C.M. Weijmar Schultz UMC Groningen Afd. Verloskunde & Gynaecologie Hanzeplein 1 9713 GZ Groningen
DANKWOORD AAN SPONSOREN
In het bijzonder willen de organisatoren dankzeggen aan de gouden sponsor van de Stichting Gynaecongres:
MSD En de zilveren sponsor:
Ferring BV Het najaars-Gynaecongres 2014 wordt werkelijkheid dankzij steun van vele kanten. Wij zijn erkentelijk voor de inbreng van onze exposanten: Abbott
Medical Dynamics
Applied Medical
Med-Gyn BV
Bayer BV
Memidis Pharma BV
Benetec
Nordic Pharma BV
Bridea Medical
Olympus Nederland BV
Buro Medische Automatisering BV
PartMedical BV
Cepheid Benelux BVBA
Philips Healthcare
Chemo France
Sanofi Pasteur MSD
Cook Medical
Smith & Nephew Nederland CV
GE Healthcare Ultrasound
SUN Pharma
Gedeon Richter Benelux bvba
Titus Healthcare
Goodlife
Topicus Zorg
Hologic
Toshiba Medical Systems Nederland
IQ Products
Van wens tot wieg BV
Johnson & Johnson Medical BV
Vifor Pharma Nederland
LadyComp
Aanwezige patiëntvereniging:
Stichting HELLP
13 – 14 NOVEMBER 2014
35
ROUTEBESCHRIJVING
De volgende routebeschrijving begeleidt u vanuit verschillende richtingen naar Hotel Papendal: Vanuit het westen (Amsterdam, Leiden, Den Haag, Utrecht): A12 richting Arnhem afslag 25: de N224 op de N224: rechts af richting Arnhem na 1,5 kilometer: afrit Papendal Vanuit het noorden/oosten (Groningen, Assen, Zwolle, Apeldoorn): A50 richting Arnhem volg de A12 richting Utrecht! afslag 25: de N224 op de N224: links af richting Arnhem na 1,5 kilometer: afrit Papendal Vanuit het zuiden (Rotterdam, Venlo, Eindhoven, ‘s-Hertogenbosch): A50 richting Arnhem volg de A12 richting Utrecht afslag 25: de N224 op de N224: links af richting Arnhem na 1,5 kilometer: afrit Papendal Openbaar vervoer vanaf Station Arnhem Centraal: U neemt bus 105 richting Barneveld en stapt uit bij halte Westend. U steekt het kruispunt over en loopt binnen 10 minuten naar de ingang van Hotel Papendal. Van maandag t/m vrijdag neemt u bus 10 naar Papendal. U stapt uit op het terrein van Papendal. U passeert de verharde weg die afgesloten is door een slagboom. Binnen 2 minuten bereikt u Hotel Papendal. Taxi Vanaf het station Arnhem kunt u ook een taxi naar Papendal nemen. Als u gebruik wilt maken van deze ‘Papendaltaxi’ dan kunt u reserveren en betalen bij de receptie van ons hotel en congrescentrum. De Papendaltaxi rijdt (tussen 07.00-24.00 uur) van en naar de achterzijde (Sonsbeekzijde) van Station Arnhem Centraal. e mogelijkheid bestaat ook om zelf een Papendaltaxi te bestellen bij Taxibedrijf Linsen D (telefoonnummer 026-364 00 00). Vermeld dan duidelijk dat het om een ‘Papendaltaxi’ gaat. De kosten zijn € 12,50 per persoon, per rit.
36
G Y N A E C O N G R E S PA P E N D A L