Het gemeenterapport Hoe lokale overheden de Vlaamse handel kunnen steunen – en omgekeerd
Het gemeenterapport Hoe lokale overheden de Vlaamse handel kunnen steunen – en omgekeerd We vroegen onze handelaars om een score toe te kennen voor de steden waarin ze actief zijn, op het gebied van mobiliteit, winkelvestigingen, veiligheid en netheid, fiscaliteit, tewerkstelling en commerciële dynamiek. Dat geeft de volgende eindscore:
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Doornik Hasselt Genk Leuven Oostende Charleroi Luik Mechelen Namen Brugge Antwerpen Gent Brussel Kortrijk Bergen
TOTAL 55,5 54,9 54,4 51,9 51,6 51,5 51,4 50,7 50,1 50,0 49,8 49,6 49,5 49,5 49,0
De nieuwe legislatuur na de lokale verkiezingen van 14 oktober bieden aan Vlaamse steden en gemeenten de kans om een modern, innovatief en verantwoord beleid uit te stippelen. In zo’n beleid is de handel een levensbelangrijke partner. De handelaars zijn immers per definitie lokaal verankerd – ze zorgen voor een dynamiek in en rond de stad en gemeente, ze zijn een rechtstreekse bron van inkomsten en ze verlenen een belangrijke dienst aan je bevolking. De vijf aandachtspunten die we hier willen voorstellen, zijn concreet, praktisch en dienen ons beider belang. Want wat goed is voor de handel, is sowieso goed voor de gemeente of de stad waar die handel gevestigd is: • Een goed mobiliteitsplan dat winkels toegankelijk houdt voor klanten en leveranciers • Een geharmoniseerde en correcte lokale fiscaliteit • Een gecoördineerde aanpak om een (handels)dynamiek in de stad te krijgen • Voldoende ruimte voor nieuwe winkels en lokale jobs • Veilige en nette buurten Uit een enquête die we bij onze leden uitvoerden, blijkt echter dat ze niet altijd gelukkig zijn met het lokale (handels)beleid. De lokale fiscale druk wordt als te hoog ervaren, er zijn vaak onvoldoende innovatie- of renovatie mogelijkheden en mobiliteitsproblemen treffen ook de winkels. Het rapport dat we – op basis van die enquête – van vijftien belangrijke steden opmaakten, geeft zelfs een aantal onvoldoendes. We houden ons ten zeerste aanbevolen om onze verzuchtingen, wensen en vragen te verduidelijken. Meer informatie vind je vast al op onze website http://vlaanderen.comeos.be
Jan Delfosse, Directeur-generaal Comeos Vlaanderen
Nathalie De Greve, Adviseur
Mobiliteit: ook leveren buiten de spits
62.5%
30%
55.6%
51.7%
63.6%
Mobiliteit
Fiscale druk
Commerciële dynamiek
Handelsvestigingen
Veiligheid
Toegankelijkheid met de vrachtwagen: Brugge 75%. Met de auto: Kortrijk en Oostende 80%. Bereikbaarheid voor voetgangers: Kortrijk en Oostende 100%
Gemiddelde voor parkeermogelijkheden: 60%
• We vragen dat alle steden en gemeenten stille leveringen buiten de spits aanvaarden. • Auto’s die los- en laadzones blokkeren, moeten zwaar worden aangepakt, met boetes die afschrikken. • Betere informatie-uitwisseling met handelaars over geplande (wegen)werken. • We vragen ook dat de toegang tot de steden mogelijk blijft voor auto’s, en dat er voldoende parkeerplaatsen aan redelijke tarieven beschikbaar zijn. Een vlotte bereikbaarheid – zowel voor leveranciers als voor klanten – is voor winkels van levensbelang. Door het aantal parkeerplaatsen te beperken, of door te hoge parkeertarieven te hanteren, worden klanten uit het centrum weggepest. Onverwachte wegenwerken in de buurt van winkels zorgen bij iedereen – handelaar, klant en leverancier – voor onvrede. En auto’s die op losen laadzones worden achtergelaten zorgen er niet alleen voor dat winkels niet kunnen bevoorraad worden, ze veroorzaken ook files. Winkels worden haast uitsluitend via de weg bevoorraad. Door lokale (politie)reglementeringen zijn we al te vaak verplicht om die leveringen tijdens de spits te doen. Met de toelating om stille leveringen (met aangepast materiaal) ’s ochtends vroeg en ’s avonds laat uit te voeren, ontlasten we het verkeer, verhogen we de veiligheid en wordt het milieu geholpen – dank zij speciaal uitgeruste, zuinige en stille vrachtwagens.
Een geharmoniseerde en rechtvaardige lokale fiscaliteit • We vragen dat het lokaal fiscaal pact wordt nageleefd, en er een einde komt aan belastingen als de folderbelastingen • Alle Vlaamse steden en gemeenten moeten de ministeriële begrotingsrondzendbrieven volgen, en de voorgestelde modellen van belastingreglement gebruiken voor alle belastingen die de handel raken • We vragen ook dat de gemeentelijke belastingreglementen dringend worden gepubliceerd op een website van het Vlaamse Gewest, en dat ze pas na die publicatie van kracht worden – zoals dat ook met het Belgisch Staatsblad gebeurt 62.5%
30%
55.6%
51.7%
63.6%
Mobiliteit
Fiscale druk
Commerciële dynamiek
Handelsvestigingen
Veiligheid
Rapport fiscale druk: 30% Uitschieters: Kortrijk (20%), Gent (25%), Mechelen en Brugge (27%). De ‘beste score’ is voor Hasselt, met 40%.
Belastingen op parkeerplaatsen, op handelsoppervlakte, op signalisatie of op reclamedrukwerk: handelaars worden in gemeenten soms op veertien verschillende manieren extra belast. De wildgroei aan lokale fiscale maatregelen remt de investeringen en de werkgelegenheid af, en zorgt voor hogere prijzen voor de consument. We vragen dan ook overleg op lokaal niveau, om de fiscale druk binnen de perken te houden. Bovendien zorgt de lokale fiscale autonomie ervoor dat winkelketens die in verschillende steden en gemeenten actief zijn, al die reglementen moeten kennen – en per belasting per gemeente een aparte aangifte moeten doen. Hoewel er duidelijke ministeriële omzendbrieven zijn die de belastingreglementen regelen. Ten slotte is ook de publicatie van lokale belastingreglementen door ophanging een doorn in het oog van handelaars. Het is een middeleeuwse praktijk: belastingreglementen worden op affiches gedrukt, en de vijfde dag na ophanging van de affiche aan de gemeentelijke aankondigingsborden, treden de regels in werking. Zowel in Brussel als in Wallonië is al een stap gezet naar digitalisering, met publicatie op regionale websites.
Commerciële dynamiek samen lanceren 62.5%
30%
55.6%
51.7%
63.6%
Mobiliteit
Fiscale druk
Commerciële dynamiek
Handelsvestigingen
Veiligheid
Aantrekkelijke stad: Kortrijk (80%) en Namen (70%). Betrokkenheid van handelaars: Doornik 60%
Betrokkenheid van handelaars bij initiatieven: Gent 33%, Mechelen 36,7%
We stellen voor dat de steden en gemeenten een structurele dialoog opstarten met kleine en grote handelszaken, en dat ze initiatieven nemen om de commerciële dynamiek te lanceren. Iedereen, handelaar zowel als de lokale overheid, wil een aantrekkelijke en dynamische omgeving. Maar er is onvoldoende overleg tussen de verschillende partijen om het aanwezige potentieel optimaal te benutten. Er is dus nood aan een aanpak die de commerciële dynamiek lanceert, met een jaarplanning met (commerciële) evenementen, meer mogelijkheden voor handelaars om daar aan deel te nemen, en de vrijheid om nieuwe initiatieven als nocturnes mogelijk te maken. Steden en gemeenten moeten zich meer als aantrekkelijke centra positioneren.
Voldoende ruimte voor nieuwe winkels en lokale jobs
62.5%
30%
55.6%
51.7%
63.6%
Mobiliteit
Fiscale druk
Commerciële dynamiek
Handelsvestigingen
Veiligheid
• We vragen dat steden en gemeenten voldoende vestigingsmogelijkheden aanbieden in de stadskern en in de rand – voor grote en kleine handelaars • De omzendbrief van minister Muyters vormt één geheel: alle elementen moeten in overweging worden genomen bij het beoordelen van nieuwe winkels, en niet alleen diegene die populair lijken • Socio-economische afwegingscriteria mogen niet gebruikt worden bij inplanting van nieuwe winkels, en mogen niet opgenomen worden in commercieel strategische plannen van steden en gemeenten
Goed beleid handelsvestigingen: Bergen en Namen 72% Voldoende commerciële oppervlakte: Luik 48%
E-commerce ontwikkelt zich in België razend snel, en zal ook een invloed hebben op het winkellandschap. Misschien evolueren we naar kleinere winkels met grotere opslagplaatsen – misschien is de toekomst aan grootschalige detailhandel. Er moet dan ook een maximale flexibiliteit zijn in het winkelaanbod, zodat de handel kan inspelen op veranderende consumentenbehoeften en markttendensen.
Voldoende commerciële oppervlakte: Kortrijk 26% Gemak om goed personeel te recruteren: 44%
De verschillende vormen van handelszaken – grote en kleine, in de kern of in de periferie – zorgen ervoor dat een stad of gemeente een rijk, divers winkelaanbod heeft dat alle soorten klanten aantrekt. Groot en klein zijn complementair en stimuleren elkaar zelfs: de kleine zelfstandige winkeluitbater geniet mee van de aantrekkingskracht van de grote winkelketen verder in de straat.
Winkels vragen een veilige en nette buurt • We vragen dat de lokale politie voldoende inzet op preventie, en zo snel mogelijk een geïntegreerde en kordate aanpak van winkeldiefstallen uitwerkt, in samenspraak met het parket en alle andere betrokkenen. • We vragen dat alle Vlaamse steden en gemeenten gemeentelijke administratieve sancties (GAS) invoeren bij winkeldiefstal, en meewerken met het betrokken parket aan procedures van snelrecht. • Daarover moet duidelijk en open worden gecommuniceerd met de handelaars, zodat zij weten hoe procedures werken. • De steden en gemeenten moeten ook de nodige maatregelen nemen om voor een verkeersveilige en nette buurt te zorgen. 62.5%
30%
55.6%
51.7%
63.6%
Mobiliteit
Fiscale druk
Commerciële dynamiek
Handelsvestigingen
Veiligheid
Zijn de straten en voetpaden proper? Gent, Oostende, Brugge en Kortrijk: 80%
De lokale politiezones hanteren een kordate aanpak van winkeldiefstal. Namen: 40%
De winkelvloer dreigt stilaan een wetteloze zone te worden. Ondanks de inspanningen voor beveiliging, stijgt het aantal diefstallen. Handelaars worden vaker het slachtoffer van overvallen in bendes, en er wordt maar in één op de tien gevallen een klacht neergelegd. Die straffeloosheid moet een halt worden toegeroepen – winkeldiefstal kost de sector één miljard euro per jaar. We stellen een Partnership winkeldiefstallen voor, naar analogie met het Partnership gewapende overvallen. Alle betrokkenen – handelaars, de federale en lokale politie en justitie – kunnen een integrale en geïntegreerde aanpak van winkeldiefstallen uitwerken. De lokale zoektocht naar aangepaste maatregelen om met ‘kleinere’ misdrijven om te gaan, zoals de gemeentelijke administratieve sancties (GAS) of allerlei ‘lik op stuk’-benaderingen door parketten (zoals in Antwerpen) zijn te versnipperd. Zeker voor winkelketens die vestigingen hebben over het hele land, is een uniforme aanpak een absolute must.
Handel drijven in België:
7% duurder dan in buurlanden Uit het in mei gepubliceerde Witboek van de Handel (AD Little) blijkt dat handel drijven in België zeven procent méér kost dan in de ons omringende buurlanden. Die structurele handicap zorgt er niet alleen voor dat de consument hier soms meer moet betalen voor identieke producten, maar kost ons ook 10.000 banen. Je kunt alle uitgebreide nota’s over de behandelde onderwerpen raadplegen via http://vlaanderen.comeos.be
Er zijn vier belangrijke oorzaken die er mee voor zorgen dat handel drijven hier duurder is dan in Nederland, Frankrijk en Duitsland: • De kost op arbeid ligt in België veel hoger • Leveranciers rekenen verschillende prijzen aan, naargelang het land
Gemeentelijk memorandum
• Een overvloed aan reglementen (ook lokale) belemmeren expansie en jobcreatie
Juni 2012 Verantwoordelijke uitgever: Dominique Michel E. Van Nieuwenhuyselaan 8 1160 Brussel
• De fiscale druk – onder andere via lokale taksen en belastingen – ligt in België hoger dan in buurlanden Je kunt het Witboek van AD Little gratis downloaden via http://www.comeos.be/menu.asp?id=9460&lng=nl&niveau1=0&m=0
Comeos Vlaanderen vertegenwoordigt de sector van de handel en diensten in Vlaanderen. Onze leden zijn actief in achttien sectoren en verkopen aan bedrijven of rechtstreeks aan de consument. Samen zijn onze sectoren goed voor 11,5 procent van het brp in Vlaanderen en stellen ze 185.000 mensen te werk, wat van de handel de grootste werkgever in de privé-sector maakt. Comeos Vlaanderen levert diensten op maat van zijn leden, en wil als kennisen netwerkingplatform de dynamiek van de handel in Vlaanderen stimuleren.
http://vlaanderen.comeos.be
