provincies Centraal Aanspreekpunt Lokale Overheden

SO-mailing 2011 – nr. 1

Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest – gemeenten/steden/provincies Centraal Aanspreekpunt Lokale Overheden

SO – mailing 09/02/2011 onderwerpen: 1. Rapportering MJP 2011 (rapportering 2010) – Algemeen 2. Rapportering MJP 2011 (rapportering 2010) – Aandachtspunten per thema 3. Nieuw op de website

1. Rapportering MJP 2011 - Algemeen De Procedure voor het opstellen van MJP 2011 en projectrapportering is beschikbaar op de website. Voor een vlotte verwerking van het dossier is het belangrijk dat deze richtlijnen zo goed mogelijk worden gevolgd. Hieronder worden per thema nog een aantal aandachtspunten voor de rapportering worden meegegeven. Dit op basis van de evaluatie van de rapportering 2010. Elke gemeente kreeg tijdens de voorbije evaluatieperiode ook al een of meerdere van deze aandachtspunten mee voor zover ze relevant waren voor haar dossier. Op de website staan de meest actuele handleidingen. Er werd telkens aangegeven wat gewijzigd werd t.a.v. de vorige versie.

2. Rapportering MJP 2011 – Aandachtspunten per thema A. Thema Instrumentarium (IN) Algemeen Volgende documenten moeten eenmalig of bij wijziging bezorgd worden: o handhaving: samenwerkingsprotocol met IPZ o duurzaamheidsambtenaar: contract en functiebeschrijving o milieubeleidsplanning: milieubeleidsplan, algemeen beleidsplan, visienota Indien u deze documenten al met het MJP 2009 hebt bezorgd en deze niet gewijzigd werden, hoeft u deze niet meer te sturen. Een gewone verwijzing in het milieujaarprogramma hiernaar is dus voldoende. Milieuraad De rapportering van de milieuraad gebeurt a.d.h.v. een jaarverslag. Welke elementen in het jaarverslag aan bod moeten komen is te vinden in art. 4.8 van de contracttekst (p.15). Op de website van de Samenwerkingsovereenkomst staat een format voor het jaarverslag. Deze is recent aangepast en wordt bij voorkeur gebruikt. Vul deze format volledig in en verminder zo aanzienlijk de kans op vragen tot bijkomende informatie. Gemeenten die de oude format al gebruikt hebben kijken best nog eens na of het jaarverslag volledig is. MiNa-werkers De rapportering over MiNa-werkers gebeurt via het tabblad ‘rapportering’ van het werkplan dat u na de evaluatie van de planning heeft ontvangen. Bij dit werkplan voegt u facturen in geval van uitbesteding aan derden of loonstaten in geval van tewerkstelling binnen een eigen invoegafde-

Pagina 1/9


ling. Schuldvorderingen worden niet meer aanvaard. De rapportering over de MiNa-werkers hoeft niet in Bijlage ALG gem 17 overzicht projectrapportering te worden vermeld. Bij de MiNa-werkers is er slechts één indiendatum voor de rapportering voorzien: 1 april. Opgelet: breng de partner waarmee u samenwerkt op de hoogte van het volgende: de facturen voor werkzaamheden van 2010, die gerapporteerd worden in het MJP 2011, dienen steeds de volgende gegevens te bevatten: o het type doelgroepwerknemer dat de werkzaamheden heeft uitgevoerd; o code van de werkzaamheid + een duidelijke beschrijving van de uitgevoerde werkzaamheden; o het aantal gepresteerde uren; o de periode (begin – en einddatum) van de gefactureerde werkzaamheden MKROS Alle milieuklachten, ook klachten die snel opgelost worden, die door de milieudienst ontvangen worden en die aan onderstaande definitie voldoen, moeten in MKROS ingegeven worden. Gemeenten die over een eigen klachten registratie- en opvolgingssysteem beschikken, kunnen dit via een koppeling realiseren. Definitie ‘milieuklachten’: Alle meldingen bij de milieudienst van klachten die het gevolg zijn van een probleem van geluidshinder, geurhinder, lichthinder, stof- of roethinder, al dan niet gerelateerd aan een vergunningsplichtige inrichting of activiteit worden geregistreerd via MKROS. Milieuklachten waarbij een vermoeden bestaat dat de menselijke gezondheid kan worden aangetast (b.v. aantasting van de luchtkwaliteit door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, door asbestvezels, fijn stof, smog, aantasting van bodem en water door uitloging zware metalen, sluikstorten van gevaarlijk afval) worden eveneens geregistreerd in MKROS. Meer info: www.milieuhinder.be B. Thema Afval (AF) Algemeen Het volstaat om alle acties en maatregelen rond afvalpreventie, hergebruik, selectieve inzameling, restafval en illegaal ontwijkgedrag binnen het thema Afval te rapporteren via de jaarlijkse OVAMenquête, nl. “gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen” (zie algemene opmerking contracttekst – Bijlage rapportering). De jaarlijkse gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen bestaat uit: o de internettoepassing “Online Afvalstoffen Enquête” => hoeveelheden afvalstoffen o de papieren bijlage 1 “Gemeentelijk afvalstoffenbeleid”=> algemene kwalitatieve gegevens Het thema Afval van de samenwerkingsovereenkomst wordt geëvalueerd op basis van de gegevens en documenten die samen met deze inventarisatie worden ingediend bij de OVAM. Let wel, er wordt geen rekening meer gehouden met evt. extra info die enkel in het milieujaarprogramma (MJP) is opgenomen. Het is bijgevolg niet nodig om deze info in het MJP te vermelden. U verwijst bij het thema Afval van het MJP wel naar de gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen van de OVAM. Binnenkort ontvangt u een brief van de OVAM met daarin alle richtlijnen en bijlagen over de gemeentelijke inventarisatie afvalstoffen 2010. Bezorg alle gegevens voor 1 april 2011 aan de OVAM. Meer info kan u vinden in de handleiding van het thema Afval op volgende website: http://samenwerkingsovereenkomst.lne.be Restafval – Basis Art. 2.3

Pagina 2/9


Zorg er op een verantwoorde wijze voor dat de hoeveelheid restafval gelijk of lager ligt dan de taakstelling restafval, opgelegd in het huidige Uitvoeringsplan Milieuverantwoord beheer van huishoudelijke afvalstoffen. De taakstelling voor restafval ligt vanaf 2010 op 180 kilogram per inwoner i.p.v. 200 kilogram per inwoner. Het restafvalcijfer wordt door de OVAM berekend. Bedrijfsafval eigen diensten – Onderscheidingsniveau Art. 1.2d Rapporteer deze afvalstoffengegevens via de internettoepassing “Online Afvalstoffen Enquête” van de OVAM, op het tabblad ”vergelijkbare bedrijfsafvalstoffen”. Gebruik hiervoor volgende codes: GBM voor gemeentelijk bermmaaisel, GGA voor gemeentelijk groenafval, GRK voor gemeentelijk rioolkolkenslib, GRS voor gemeentelijk ruimingsspecie. Is uw gemeente opgenomen in de steekproef van het Integraal Milieujaarverslag (IMJV), rapporteer dan de gemeentelijke bedrijfsafvalstoffen ook via de aparte IMJV-bevraging. Straatvuilbakjes – Onderscheidingsniveau Art. 1.4b. Deelnemen aan de netheidsbarometer kan u 2 punten opleveren voor het onderscheidingsniveau binnen het thema Afval. Dit komt in aanmerking bij art. 1.4b. Opstellen en uitvoeren beleid voor plaatsen en beheren van straatvuilbakjes. U stuurt hierover wel de nodige info op via de bijlage 1 (Gemeentelijk afvalstoffenbeleid) van de OVAM-enquête. C. Thema Milieuverantwoord productgebruik (MP) Per productgroep werd in de handleiding Milieuverantwoord productgebruik opgenomen welke informatie belangrijk is. U kunt hiervoor telkens klikken op de vraag “Hoe rapporteren”. Rapportage verloopt het eenvoudigst productgroep per productgroep. Zo is alles overzichtelijk en snel terug te vinden en gaat geen informatie verloren. Het toekennen van punten gebeurt ook per productgroep. Een kort verslag met de concrete realisaties volstaat . Welke initiatieven werden genomen in het afgelopen jaar? Aankoopbewijzen, bestekken,... hoeven niet te worden opgestuurd. Deze dienen wel te worden bijgehouden en kunnen eventueel worden opgevraagd. In het algemeen zijn voor de rapportage van thema MP twee zaken van belang: o

o

Neem voldoende informatie op over de milieucriteria waarmee de gemeente rekening heeft gehouden bij het aankoopbeleid en het eigen productgebruik. Welke producten worden gebruikt? Aan welke milieucriteria voldoen deze producten? Zeg dus niet: "wij gebruiken ecologische schoonmaakmiddelen" Maar zeg bv: "Onze schoonmaakmiddelen voldoen aan de criteria van het europees ecolabel." De tweede optie bevat informatie over de gebruikte criteria, de eerste niet. Schets op welke manier de gemeente concreet invulling geeft aan de implementatie van dit milieuverantwoord productgebruik binnen de eigen werking. Welke stappen zijn ondernomen om tot een geïntegreerde aanpak van deze productgroep te komen? Gelden de genomen maatregelen voor alle diensten? Op welke manier houdt men rekening met milieucriteria bij kleine, dienstgebonden aankopen? Is er opleiding van het personeel? Een dienstnota met technische info? ... Zeg dus niet: "Er wordt gerecycleerd papier gebruikt. Maar zeg bv: Kantoormateriaal wordt centraal aangekocht. In samenspraak met de milieudienst werden criteria vastgesteld waaraan al het kantoormateriaal moet voldoen. Zo is al ons papier 100% gerecycleerd. De eerste optie bevat geen informatie over de graad van implementatie binnen de ganse gemeente, de tweede wel.

Belangrijke beleidswijzing duurzaam geëxploiteerd hout De oude definitie duurzaam geëxploiteerd hout zoals opgenomen in de bijlage definities van de contracttekst is niet meer conform het huidige beleid. Daarom is in de handleiding een nieuwe defi-

Pagina 3/9


nitie opgenomen. U vindt er ook een verwijzing naar de criteria voor validatie van boscertificeringssystemen voor duurzaam hout. Deze criteria zijn opgenomen in de nieuwe bijlage duurzaam geëxploiteerd hout. Het FSC-label en het PEFC-label worden op 09 februari 2011 geacht te voldoen aan deze criteria. Deze informatie is onderhevig aan actualisatie. Actuele info inzake de aanvaarding van labels voor duurzaam geëxploiteerd hout door de Vlaamse overheid is terug te vinden op de website van het Agentschap voor Natuur en Bos: http://www.natuurenbos.be/nl-BE/Thema/Hout.aspx, doorklikken naar het gebruik van duurzaam hout. Toon bij rapportage duidelijk aan dat de gemeente werkt volgens de regels van Chain of Custody. Extra informatie hierover werd opgenomen in de laatste update van de handleiding. D. Thema Water (WA) Pesticidenreductie 2011 De openbare besturen die kiezen voor een stapsgewijze afbouw van het gebruik van bestrijdingsmiddelen, mogen niet alle erkende producten gebruiken. Jaarlijks wordt in januari de lijst gepubliceerd met de nog toegestane bestrijdingsmiddelen: de gedoogde producten. De lijst van gedoogde producten is gebaseerd op een risico-evaluatie van de bestrijdingsmiddelen en houdt rekening met de impact op mens en milieu. Jaarlijks moet elk openbaar bestuur vóór 1 april over de gebruikte producten én alternatieven rapporteren. Sinds 2009 gebeurt dit via de online inventaris pesticidengebruik op www.zonderisgezonder.be. Om toegang te krijgen tot de toepassing, moet u zich eerst inschrijven, dit kan via www.zonderisgezonder.be. Daar vindt u eveneens een handleiding die u stap voor stap doorheen de inventaris gidst. Lees deze aandachtig door. Mocht u toch nog technische problemen ondervinden, dan kunt u terecht bij [email protected]. Voor inhoudelijke vragen kunt u zich richten tot het Infoloket van de VMM: [email protected] of tel. 053 72 64 45. Via het milieujaarprogramma rapporteert u daarnaast ook over de toepassing van de pesticidentoets. U vermeldt naam (of beschrijving) van de locatie, de ligging, de oppervlakte, en geeft een beknopte beschrijving van de toegepaste aanbevelingen uit de leidraad pesticidentoets. De checklijst kan u daarbij helpen. Hebt u nog geen afgewerkte omvormingsprojecten, vermeldt dit ook in het MJP. Op 1 juli 2009 zijn al 10 gemeenten overgeschakeld op een nulgebruik. Dit zijn – sinds 2004 – Grobbendonk, Hasselt, Retie en Zelzate, aangevuld met Schelle, Nijlen, Herstappe, Drogenbos, Deselbergen en Gent. Past uw gemeente ook een nulgebruik toe? U kunt dit rapporteren via het MJP. Particuliere subsidiedossiers Hemelwaterputten en Infiltratievoorzieningen Voor de aanvraag van de (gedeeltelijke) terugbetaling van de particuliere subsidies voor de aanleg van Hemelwaterputten en Infiltratievoorzieningen is er een nieuw formulier, dat u ook kan downloaden via de SO-website (‘Wat indienen?’ – ‘Projectrapportering’) Hebt u problemen met downloaden? Sla het formuleer eerst op en open vanuit het programma Excel. Voor een snellere dossierbehandeling vragen we u om de formulieren naar CAPLO te versturen onder volgende format: o excel-file én o pdf-file of ingescand (met de nodige handtekeningen) Enkel subsidieaanvragen behandeld volgens het nieuwe subsidiereglement kunnen vanaf 2011 nog ingediend worden (cf. SO-mailing van 28 januari 2010)

Pagina 4/9


E. Thema Hinder (HI) Digitaal opvolgen van milieuklachten Voor de registratie van de opvolgingstappen bij milieuklachten (art.2 digitaal opvolgen milieuklachten) zijn er twee mogelijkheden: o Als hiervoor gebruik gemaakt wordt van MKROS (registratie opvolgingsstappen via de opvolgingsmodule van MKROS) volstaat een eenvoudige vermelding in het MJP. De evaluator kijkt rechtstreeks na in MKROS of dit in orde is. o Bij gebruik van een eigen digitaal opvolgingssysteem rapporteert de gemeente uitvoerig over dit systeem en over de gegevens die daarin geregistreerd worden. Sensibilisatie Jaarlijks moet de gemeente over minstens twee verschillende hinderthema’s sensibiliseren (passief). De hinderthema’s zijn: geur-, licht-, rook-, stof- en geluidshinder. Sensibilisatie over andere thema’s zoals: zwerfvuil, sluikstorten, asbest, distels, eikenprocessierups,…. komt NIET in aanmerking voor thema hinder bij zowel actieve als passieve sensibilisatie. Analyse van milieuklachten De analyse van de milieuklachten en de analyse van de opvolging van de milieuklachten moet samen met het MJP bezorgd worden. Een analyse is tevens meer dan een overzicht van de klachten of van tabellen en grafieken. Meer informatie over hoe de analyse moet gebeuren, vind je in de handleiding en de PowerPointpresentatie op www.milieuhinder.be. Hinderreglementen Bij de opmaak van de hinderreglementen geluidhinder, geurhinder (incl. afval verbranden) en lichthinder, moet het gemeentelijke reglement vergeleken worden met de modelreglementen die door het departement LNE aan de gemeente ter beschikking gesteld worden. Om de rapportering makkelijker te maken, zijn vanaf 2011 ook sjablonen geluidshinder, geurhinder, lichthinder en afval verbranden ter beschikking waarmee de gemeentelijke reglementen eenvoudig vergeleken kunnen worden met de modelreglementen. Naast het instellen van een hinderreglement, dient de gemeente ook jaarlijks te communiceren over de hinderreglementen. Vergeet ook hierover niet te rapporteren in het MJP. Handhavingsprogramma Wanneer er een handhavingsbeleid en –programma wordt opgemaakt, moet dit samen met het MJP bezorgd worden. Meer informatie over de opmaak van het handhavingsbeleid en -programma vind je in de handleiding. Daarnaast is het ook aangeraden om in de handleiding thema hinder nog even door te lezen wat precies verwacht wordt voor de bepalingen. F. Thema Energie (EN) Energieprestatiedatabank – Evaluatie MJP 2011 en MJP 2012 MJP 2011 (rap 2010): Om een goedkeuring te verkrijgen moet de gemeente de vergunningsgegevens minstens 6 keer doorgestuurd hebben in 2010 & up-to-date zijn met de vergunningsgegevens: alle vergunningen van 2010 zijn bezorgd. Aantoonbare inspanningen van gemeenten om zich hiermee in regel te stellen, eind 2010 en begin 2011, kunnen mee in overweging genomen worden door de arbitragecommissie. MJP 2012 (rap 2011): Om een goedkeuring te verkrijgen moet de gemeente de vergunningsgegevens minstens 10 keer doorgestuurd hebben in 2011 & up-to-date zijn met de vergunningsgegevens: alle vergunningen van 2011 zijn bezorgd.

Pagina 5/9


Aandachtspunten MJP 2011: Thema Energie Aan de handleiding werd extra informatie toegevoegd over de energieprestatiedatabank. Neem ook zeker contact op met de dienst Ruimtelijke Ordening of stedenbouw om na te gaan of de doorsturing effectief maandelijks gebeurt. Energieboekhouding (BA art. 1): Neem in de rapportage een duidelijke lijst van de gebouwen op die in het beheer van de gemeente zijn. Duid hierop aan welke gebouwen over een EPC moeten beschikken en in welke gebouwen een energieboekhouding bijgehouden wordt. Om de rapportage makkelijker te maken, kan de gemeente vanaf 2011 gebruik maken van een Excel bestand waarin de nodige info ingevuld kan worden. Hiermee kan eveneens gerapporteerd worden over: o het uitbreiden van de energieboekhouding (ON art.1) o het opstellen van EPC voor gebouwen die niet onder de energieprestatieregelgeving vallen (ON art. 2) o het lager energieverbruik (ON art. 8) Bij de rapportage over het percentage groene stroom van het totale gemeentelijke elektriciteitsverbruik wordt gevraagd om een bewijs (contract, collegebeslissing) toe te voegen met daarin de gemeente, de leverancier, de levertermijn en het percentage groene stroom. Wat precies verstaan wordt onder kleine energiebesparende maatregelen en welke acties bij “Art.9 Stimuleren van energiebesparende maatregelen” aanvaard worden, is verder toegelicht in de algemene handleiding. De reguliere, huishoudelijke energiescans van de netbeheerder komen niet in aanmerking voor dit artikel. Lees in de handleiding wat wel aanvaard wordt. Meer informatie over de bepalingen, achtergrondinformatie en antwoorden op veel gestelde vragen, lees je na in de handleiding thema energie. G. Thema Mobiliteit (MO) Sensibilisatie Bij de rapportage over zowel passieve als actieve sensibilisatie is het belangrijk aan te tonen dat het milieuaspect duidelijk in de sensibilisatie aan bod komt. Gemeentelijke begeleidingscommissie Geef duidelijk aan of er in 2010 een gemeentelijke begeleidingscommissie (GBC) plaatsvond en of de milieuschepen, milieuambtenaar of duurzaamheidsambtenaar hierop aanwezig was. Indien dit niet het geval was, dient er gerapporteerd te worden over de samenwerking tussen de milieu- en de mobiliteitsdienst en eventueel andere interne of externe diensten/organisaties. Mobiliteitsplan Wanneer gemeenten aantonen dat in de verdere uitwerking van het nieuwe mobiliteitsplan de milieuaspecten, die ze bij het uitvoeren van de sneltoets vooropstelde, effectief als belangrijk aandachtpunt werd meegenomen. Kan ze hiervoor ook 1 punt krijgen onder art. 2 ‘Sneltoets’. Aankoop milieuvriendelijk voertuig Bij de aankoop van een milieuvriendelijk voertuig is het, naast het bezorgen van de factuur, belangrijk aan te tonen dat deze voldoet aan de definitie van een milieuvriendelijk voertuig volgens de contracttekst. Dit kan door: o De ecoscore op te zoeken of te berekenen via www.ecoscore.be o De emissiegegevens te bezorgen. Voor personenwagens terug te vinden op het conformiteitsattest, voor lichte vrachtwagens op te vragen bij de constructeurs.

Pagina 6/9


Er moet duidelijk aangetoond worden dat er milieuaspecten werden opgenomen in het bestek voor de aankoop van een voertuig. Deze milieuaspecten moeten ook een criterium zijn bij de gunning van de aankoop. De milieuaspecten die minimaal in het bestek moeten opgenomen worden vind je terug in de handleiding. Daarnaast is het ook aangeraden de handleiding thema mobiliteit nog even door te nemen. H.

Thema Natuur (NA)

Bermbesluit en code van goede natuurpraktijk In de Handleiding van thema Natuur staat hoe moet worden gerapporteerd over het bermbesluit en de code van goede natuurpraktijk. Groendaken De kost van de terugbetaling door de Vlaamse overheid van gemeentelijke subsidies aan derden voor groendaken binnen de Samenwerkingsovereenkomst is de voorbije jaren sterk gestegen. Omwille van budgettaire redenen, worden de voorwaarden om in aanmerking te komen voor deze terugbetaling beperkt. Vanaf 2012 zal de Vlaamse Overheid enkel de gemeentelijke subsidies voor groendaken aangelegd door particulieren op gezinswoningen in eigendom terugbetalen. Indien de particulier BTW kan terugtreken zal de nettoprijs van het groendak worden gehanteerd voor de berekening van de vergoeding vanuit de Vlaamse Overheid. Een aangepast aanvraagformulier voor de terugbetaling van de subsidie door de Vlaamse Overheid zal vanaf 2011 worden aangeboden op de website. Begin 2011 zullen deze voorwaarden ingepast worden in het modelsubsidiereglement groendaken. Dit zal op onze website terug te vinden zijn zodat de gemeenten tijdig hun subsidiereglementen kunnen aanpassen. Hierover volgt nog een SO-mailing. I. Thema Duurzame Ontwikkeling (DO) Sensibilisatie Meer uitleg en tips rond passieve sensibilisatie over thema duurzame ontwikkeling werden toegevoegd aan de handleiding de handleiding voor thema DO. Sensibilisatie rond natuur en/of milieu of rond Noord- Zuid-problematiek op zich voldoen hier niet. Duurzaam bouwen (ON artikel 2) Zorg ervoor dat initiatieven in het kader van duurzaam bouwen zoveel mogelijk voldoen aan de richtlijnen uit de handleiding (zie Vragen en antwoorden). Pas op: meerdere aspecten van duurzaam bouwen dienen op een gelijkwaardige manier aan bod te komen, indien de actie bijvoorbeeld bijna enkel energieaspecten behandelt, dient deze onder thema EN ingediend te worden. Educatie voor DO (ON artikel 6 EDO implementatieplan) Het Vlaamse implementatieplan voor Educatie voor Duurzame Ontwikkeling (EDO) is op 15 mei 2009 goedgekeurd door de Vlaamse regering. Vanaf 2009 kan voor Artikel 6 dus een punt worden verdiend. Het implementatieplan is echter niet specifiek gericht naar gemeenten. In de handleiding thema Duurzame ontwikkeling wordt een opsomming gegeven van goede EDO-acties die een lokale overheid kan uitvoeren ter invulling van Artikel 6 (onderscheidingsniveau). Er kan een punt verdient worden als: de sociale en milieupijler zijn geïntegreerd in de educatieve actie er kadering is binnen een breder kader (toekomstgericht en met uitbreiding naar de hele wereld) o er aandacht is voor de impact van ons gedrag en wat wij kunnen doen (gedragsverandering) Opgelet: bepaalde artikels van het onderscheidingsniveau thema DO sluiten ook nauw aan bij dit Artikel 6 (voornamelijk zijn dit Art. 4a: lijst tentoonstellingen met mondiale en milieupijler en Art. 5 – o o

Pagina 7/9


vorming adviesraden rond DO). Een initiatief dat onder een ander artikel past, dient dan ook onder dit artikel te worden gerapporteerd in het Milieujaarprogramma. Enkel EDO-initiatieven die niet passen binnen een ander artikel van thema DO, dienen dus onder Artikel 6 te worden gerapporteerd.

3. Nieuw op de website Algemene informatie Extra informatie • Overzicht van evaluatie projectaanvragen 2010 (excel) • Overzicht van evaluatie projectaanvragen 2010 (pdf) Wat indienen Milieujaarprogramma 2011 (rapportering van werkingsjaar 2010) • Procedure voor het opstellen van MJP 2011 (rapportage 2010) en projectrapportering • Index MJP 2011 Handleiding Handleidingen per Thema • Handleiding thema Afval • Handleiding thema Milieuverantwoord productgebruik • Handleiding thema Water • Handleiding thema Hinder • Handleiding thema Energie • Handleiding thema Mobiliteit • Handleiding thema Natuur • Handleiding thema Bodem • Handleiding thema Duurzame ontwikkeling Thema Afval • Voorbeeldartikel passieve sensibilisatie: selectief slopen • Terugbetalingsaanvraag verwijderingskosten achtergelaten gevaarlijk afval o Overzicht o Detail o Handleiding Thema Water • Aanvraag terugbetaling subsidies voor hemelwaterputten en infiltratievoorzieningen Thema Hinder • Sjabloon vergelijking modelreglement geluidshinder met gemeentelijke reglementen • Sjabloon vergelijking modelreglement geurhinder met gemeentelijke reglementen • Sjabloon vergelijking modelreglement afval verbranden met gemeentelijke reglementen • Sjabloon vergelijking modelreglement lichthinder met gemeentelijke reglementen • Milieuklachten registratie en opvolgingssysteem (MKROS) Thema Energie • Activiteiten kalender VEA • Handleiding energiezuinige nieuwbouw voor lokale overheden o Deel 1: Het bouwproces o Deel 2: Maatregelenpakketten o Deel 3: Achtergrond maatregelen • Rapporteringsdocument thema Energie Thema Milieuverantwoord productgebruik • Bijlage duurzaam geëxploiteerd hout Voor in- of uitschrijving op deze SO-mail, graag uw contactgegevens verzenden naar: [email protected] Raadpleeg ook onze website: http://samenwerkingsovereenkomst.lne.be CAPLO-team - 02/553 80 39 [email protected] Vlaamse overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

Pagina 8/9


Afdeling Milieu-integratie en -subsidiëringen Koning Albert II-laan 20 bus 8, 1000 Brussel tel 02/553.80.39, fax 02/553.80.55

Pagina 9/9

provincies Centraal Aanspreekpunt Lokale Overheden

Recommend Documents