Het Biodiversity Management Plan for Lions in South Africa Geschreven door: Simone Eckhardt, Stichting SPOTS
Recent maakte de Regering van Zuid Afrika hun Biodiversity Management Plan (BMP) for Lions in South Africa bekend. Dit plan is te downloaden via deze link, https://www.environment.gov.za/sites/defaul t/files/gazetted_notices/nemba_africanlion_ managementplan_gn351g38706.pdf Een vijfjarig plan waarbij ze hun ideeën over de aanpak van leeuwen in hun land bekend maken. Op zich een goed iets dat Zuid Afrika heeft nagedacht over een plan. Vele Afrikaanse landen hebben dit namelijk nog niet. Terwijl er wel een plan moet komen/zijn om de vele problemen rondom leeuwen gedegen te kunnen aanpakken. Bij de ontwikkeling van de plannen waren diverse partijen (stakeholders) betrokken. De South African Predator Association (de belangenbehartigers club van o.a. de leeuwen fokkers) maar ook stichtingen zoals Panthera. Je zou dus denken dat er een gefundeerd plan ligt maar na het lezen ervan, was ik toch redelijk gechoqueerd. Drie soorten leeuwen aldus de Regering van Zuid Afrika Het BMP onderscheid drie ‘soorten’ leeuwen in Zuid Afrika: -
-
de echte wilde leeuwen (levend in grote Nationale Parken zoals Kruger). Deze dieren kunnen redelijk ongestoord hun gang gaan wat zich uit in vrije voortplanting en eventuele migratie van de dieren. De mens grijpt in deze gebieden mondjesmaat in. de managed lions (leeuwen die leven in kleinere gebieden, vaak in privé handen). Zuid Afrika is een zeer gefragmenteerd land waarbij alle grond wel in handen is van iemand. Er is nog weinig ‘echte’ wildernis. Veel mensen, vaak voormalige boeren, zijn overgegaan tot het maken van Reserves (reservaten, wildparken). Deze gebieden zijn afgezet met hekwerk. Vaak zijn hier dieren op geherintroduceerd zoals leeuwen. Het BMP rekent leeuwen die leven op een gebied tot aan een grootte van 1000 km2, tot ‘managed’ lions. Het gebied waar deze dieren leven, wordt omheind door hekwerk. Dit maakt actief ingrijpen van de mens noodzakelijk. Immers, als leeuwen zich teveel voortplanten, leidt dit tot voedselschaarste omdat er te weinig prooidieren zijn. De aantallen dieren in dit soort gebieden wordt dan ook gecontroleerd bijvoorbeeld door dieren een contraceptie middel te geven. Maar in deze gebieden ligt ook een genetisch probleem op de loer. De leeuw in zo’n gebied kan immers het gebied niet uit wat inteelt in de hand werkt. De mens moet in deze gebieden dus actief ingrijpen om een gezonde populatie leeuwen te behouden. En dat maakt deze leeuwen ‘managed lions’
-
de captive lions De gefokte leeuwen die veelal eindigen in de canned hunting industrie of die, sinds de laatste jaren, worden geëxporteerd naar Azië voor de farmacie industrie. Dit zijn de leeuwen die op jonge leeftijd eerst worden ingezet als knuffelwelp waarmee vrijwilligers en toeristen kunnen knuffelen.
De schatting van de Regering is dat er ca. 2200 ‘wild lions’ leven, 800 ‘managed lions’ en 6000 captive bred lions. Overigens is het zeer de vraag of dit een correcte weergave is van het aantal wilde leeuwen want het laatste grote leeuwenonderzoek gebeurde in Kruger National Park in 2005/2006. En juist hier leven de meeste wilde leeuwen van Zuid Afrika. Zuid Afrika wil beschermingsstatus van de leeuw omlaag halen Het enge van het BMP vind ik dat Zuid Afrika concludeert dat ze een gezonde populatie leeuwen heeft. De leeuw wordt zowel door IUCN en CITES (zie verderop) beschermd als ook door wetten in Zuid Afrika zelf. In de wetten van Zuid Afrika wordt de leeuw gezien als ‘Vulnerable’ (kwetsbaar). Die classificatie zorgt ervoor dat de leeuw beschermd wordt bijvoorbeeld doordat er niet zomaar gejaagd mag worden op dit dier. Hiervoor moeten vergunningen aangevraagd worden. De Zuid Afrikaanse Regering wil nu een lagere beschermingsstatus gaan invoeren voor de leeuw in hun land. Ze hanteren daarvoor de definitie ‘to qualify for near threatened the wild population has to have less then 1500 mature individuals. If the population exceeds this number, the species should be listed as being of Least concern. In terms of number of adults, the South African lion population should therefore be listed as Least Concern’. Als SPOTS denken wij dat dit zeer dubieus is. Allereerst omdat zoals boven al gezegd, het laatste grote leeuwenonderzoek al oud is. De aantallen kunnen inmiddels al lang veranderd zijn. Maar verder wordt in het plan ook vermeld dat veel leeuwen ziektedragers zijn. Wat concreet betekent dat 1 uitbraak van ziekte, een hele populatie kan uitroeien. Zeker een gefragmenteerde populatie. Iets wat al vaker in de geschiedenis is voorgekomen. Daarnaast zijn alle leeuwen, zelfs de wilde leeuwen, in Zuid Afrika begrensd door hekken. Dat maakt dat de mens altijd moet ingrijpen om tot gezonde populaties te blijven. Een belangrijk iets daarin is o.a. dat leeuwen onderling moeten worden uitgewisseld om zo de genetische diversiteit te behouden van een populatie. Het BMP stelt vast dat er te weinig samenwerking is tussen alle partijen die te maken hebben met leeuwen. Dit plan wil daar nu juist verandering in brengen. Dit alles geeft dat wij als SPOTS denken dat het nu nog niet verstandig is om te zeggen dat er een gezonde populatie leeuwen leeft in Zuid Afrika. Nog verontrustender in onze ogen is dat de Zuid Afrikaanse Regering aangeeft dat ze deze verandering van status ook op de agenda wil zetten van de IUCN. We leven in de bizarre wereld waarbij mensen willen jagen op dieren en de leeuw staat bovenaan menig verlanglijstje. Die wens is er nu eenmaal en het is erg moeilijk dit uit te bannen. Zeker omdat jagers bereid zijn veel geld te betalen. afbeelding: leeuw geschoten in de canned hunting industrie
Dus proberen natuurbeschermingsorganisaties dit aan banden te leggen. Er afspraken over te maken. Samenwerken is altijd beter dus op die manier is de IUCN ontstaan. Dit is de enige natuurbeschermingsorganisatie die zowel landen als niet-gouvernementele organisaties (stichtingen/NGO's) als leden heeft. Regelmatig komen leden van de IUCN bij elkaar om te bepalen of een bepaalde diersoort beschermd moet worden of niet. Hiertoe werken ze met classificaties/categorieën en de rode lijst. Op de rode lijst wordt de status van plant- en diersoorten weergegeven met de onderstaande categorieën/classificaties: • Not evaluated (NE) - niet onderzocht. • Data deficient (DD) - onvoldoende gegevens. • Least concern (LC) - niet bedreigd. • Near threatened (NT) - bijna bedreigd. • Vulnerable (VU) - kwetsbaar. • Endangered (EN) - bedreigd. • Critically endangered (CE) - ernstig bedreigd. • Extinct in the wild (EW) - uitgestorven in het wild. • Extinct (EX) - uitgestorven. De leeuw staat op de Rode Lijst vermeld als ‘vulnerable’. Hoe een dier geclassificeerd wordt op de rode lijst, is van groot belang. Het bepaalt namelijk de rangorde op de CITES lijst. CITES staat voor Convention on International Trade of Endangered Species of wild fauna and flora. Deze organisatie maakt o.a. afspraken over handel in dieren waartoe ook jacht behoord. Als een dier nu gezien wordt als ‘bedreigd’, mag er niet op gejaagd worden. Hoe lager de status, hoe gemakkelijker het wordt om een dier te bejagen. Middels appendices wordt inzichtelijk gemaakt of er wel of niet op een dier gejaagd mag worden. Appendix I: Hierop staan dieren- en plantensoorten die gezien worden als (ernstig) bedreigd en hierin mag niet gehandeld worden. De cheetah staat op Appendix I zoals ook de tijger. Dieren in deze categorie, daar mag niet in gehandeld (en dus niet op gejaagd) worden. Landen kunnen hierop overigens wel een quota aanvragen. In Namibië bijvoorbeeld mogen volgens vastgestelde afspraken toch nog 150 cheetah's worden doodgeschoten voor de jacht. Appendix II: Hierop staan dier- en plantensoorten die niet direct gezien worden als bedreigd maar die wel kwetsbaar zijn. Waardoor handel in deze soorten beperkt en gereguleerd dient te worden. Om in zo'n soort te handelen, moet je dus een vergunning hebben. De leeuw staat op Appendix II. Op de leeuw mag dus wel gejaagd worden. Appendix III: Hierop zijn soorten opgenomen waarvan het land, waar zo'n soort voorkomt, het belangrijk vindt dat de uitvoer in de gaten wordt gehouden en hierbij de hulp van andere landen vraagt. De leeuw, alhoewel duidelijk is dat dit dier ernstig in aantallen afneemt, is dus te bejagen. Hoewel de afname van de leeuw zo schrikbarend is dat hij eigenlijk al lang een hogere beschermingsstatus had moeten krijgen, is dit niet gebeurt.
Ondanks vele inspanningen van vele organisaties ten spijt, is het niet gelukt dit dier beter te beschermen. De reden: veel Afrikaanse landen met leeuwen binnen hun grenzen, liggen dwars. Te veel mensen willen veel geld betalen om op leeuwen te jagen. Landen verdienen hier veel geld mee. Als de leeuw een hogere beschermingsstatus zou krijgen, resulteert dit er direct in dat er niet meer op het dier gejaagd mag worden. En dat willen de Regeringen niet. De leeuw wordt de nieuwe tijger Nu geeft de Regering van Zuid Afrika in hun plan aan dat ze de classificatie van de leeuw, ook op de agenda wil zetten van de IUCN. Ze willen het dier lager laten classificeren. Wat direct betekent dat het dier vogelvrij verklaard wordt. Het wordt dan nog gemakkelijker om op de leeuw te jagen. Het is voor mij onbegrijpelijk dat de Regering van Zuid Afrika dit voorstelt. Zoals gezegd baseert ze zich hierbij op een definitie waarvan wij als SPOTS denken dat die zeer dubieus is. Daarnaast is het gevaarlijk om te lobbyen bij de IUCN voor een lagere status van de leeuw, omdat meer landen dit ook graag willen. Voor je het weet, wordt het dier vogelvrij verklaard. Schattingen van 100 jaar geleden gaan uit van meer dan 200.000 leeuwen. Schattingen van nu gaan uit van maximaal 30.000 leeuwen wereldwijd. Sommige onderzoekers gaan zelfs uit van slechts 16.000 leeuwen. De leeuw is in maar liefst 80% van zijn oorspronkelijke leefgebied verdwenen.
Afbeelding: overzicht van het leefgebied waar de leeuw ooit leefde (rood gearceerd) en waar de leeuw nu nog leeft (groen)
Omdat leeuwen vooral leven in enclaves (natuurparken) wordt het dier nog meer bedreigd. Het maakt ze bijvoorbeeld kwetsbaar door gebrek aan genetische diversiteit omdat de dieren niet langer kunnen migreren. Maar het maakt ze ook vatbaarder voor voedselschaarste. Zo werden enkele jaren geleden in een park in Kenia, duizenden antilopen ingevlogen. Omdat in dat bewuste park zoveel antilopen gestorven waren, dat er voor de leeuwen niet langer genoeg voedsel was. Dat resulteerde erin dat de leeuwen, in hun tocht naar voedsel, uit het park braken en zich vergrepen aan de koeien van omringende boeren. Kenia was in de gelukkige omstandigheid dat ze antilopen konden invliegen.
Waarmee ze voorkwamen dat te veel leeuwen uitweken naar boerenland, wat zeker tot hun dood had geleid. Veel andere Afrikaanse landen kunnen dat echter niet. Daar zouden de leeuwen van honger sterven of ze zouden worden afgeschoten door boeren als leeuwen op hun land naar voedsel zouden zoeken. Door het dier lager op de lijst van IUCN te zetten, wordt mijn schrikbeeld waarheid. De leeuw wordt de nieuwe tijger. En kennelijk hebben we nog steeds niets geleerd van de tijger. Ook zo’n icoon waar op grote schaal op gejaagd werd (en wordt). Er zijn er nog maar zo’n 3500 wereldwijd van over…….De reden waarom de Regering van Zuid Afrika wil tornen aan de status van de leeuw is duidelijk. Er valt geld te verdienen aan leeuwenhandel. Zuid Afrika is er dus bij gebaat dat de leeuw als niet bedreigd wordt gezien. Gefokte leeuwen – de koeien van Zuid Afrika Zuid Afrika is berucht om zijn gefokte leeuwen. Dieren die uiteindelijk veelal eindigen in de canned hunting jachtindustrie. Tot het moment van volwassen worden, worden deze dieren ingezet als knuffelwelp. Argeloze toeristen en vrijwilligers betalen veel geld om met de jonge leeuwen te knuffelen en te wandelen. Eenmaal volwassen is de leeuw hiervoor niet meer geschikt en wordt hij terug gebracht naar de fokker. Om daar in een hok te wachten op een jager. Voor een duidelijk overzicht van een leven van zo’n knuffelwelp kunt u dit filmpje bekijken. https://www.youtube.com/watch?v=SCQ9kitgTy8 Het plan gaat (heel kort) in op deze ‘captive bred lions’. Het is duidelijk dat de partijen betrokken bij dit plan, vooral interesse hadden in de ‘wilde leeuwen’. De captive lions zijn erg onderbelicht en dat heeft hoogstwaarschijnlijk de fokkers van leeuwen, ook aanwezig tijdens de totstandkoming van dit BMP, de kans gegeven dit gedeelte naar zich toe te trekken. De plannen zijn nu dat aan de captive bred lions een educatieve waarde wordt gehangen. Of zoals het zo mooi gesteld wordt: ‘maximise the educational and research opportunities derived from captive lions’. Ik blijf me verbazen. Hoe kun je aan gefokte leeuwen een educatieve waarde hangen? Natuurlijk, als het om enkele leeuwen gaat, kan dat. Maar op dit moment leven er 6000! gefokte leeuwen in Zuid Afrika. Dat is dus meer dan de gehele wilde populatie leeuwen in dat land bij elkaar. En dit aantal groeit jaarlijks. Deze leeuwen worden gefokt voor maar 1 doel: geld verdienen. Er is geen educatieve component aan op te hangen. Maar omdat Zuid Afrika de internationale druk van organisaties zoals SPOTS voelt (die duidelijk maken dat de gefokte dieren niet terug gaan in het wild maar eindigen als haardtapijtje), moet de Regering er een nieuwe kapstok aan hangen.
Dat wordt eigenlijk ook onderkend in het plan. Letterlijk staat er geschreven ‘captive lions are used exclusively to generate money and currently have limited conservation value. Managers actively manipulate all vital rates and demographic’. De tijger is bijna ‘op’ en dat is niet handig voor de Aziatische farmacie industrie. Die gebruikt immers op grote schaal lichaamsdelen van de tijger omdat hier helende krachten aan worden toegedicht. Gelukkig is de mens vindingrijk en pro actief. De laatste jaren is men daarom op zoek gegaan naar alternatieven. De leeuw is zo’n alternatief. Het dier lijkt anatomisch gezien het meeste op de tijger. De laatste jaren worden er dus massaal leeuwen lichaamsonderdelen zoals botten, geëxporteerd naar Azië. Vooral vanuit Zuid Afrika. Dit is ook opgenomen in het BMP waaruit ik onderstaande tabel gekopieerd heb. Het is schrikbarend te zien dat bijvoorbeeld Laos in 2011 nog maar 1 kilo bot importeerde maar in 2012 maar liefst 1577 kilo. Dit aantal is in 2013 en 2014 alleen maar opgelopen. Deze botten kwamen bijna geheel van de gefokte leeuwen. Category
China 2011
China 2012
Live Skins Bones Trophies Bodies Skulls Skeletons
0 0 34 16 2
24 1 36 15 2
Laos 2011
Laos 2012
1 kg 24 0 0 425
0 1577 kg 1 20 8 92
Vietnam 2011 12 0 kg 0 0 -
Vietnam 2012 739 kg 8 32 -
Uit BMP : Table 2: Lion export permits issued in 2011 and 2012 to China, Laos and Vietnam (pgn 29)
Natuurbeschermingsorganisaties, waaronder SPOTS, zijn erg beducht voor deze handel in botten omdat het ertoe kan leiden dat de wilde leeuw nog meer onder druk komt te staan. De Zuid Afrikaanse Regering geeft echter aan: ‘the trade in lion body parts currently appears to be a neglible threat to wild lion populations’ (blz 26 BMP). Op dezelfde pagina vervolgt met: ‘It would also appear that wild lions in South Africa are safe from the body parts trade for as long as captive-bred lions are the source of the derivatives’. Vooral dit laatste vind ik persoonlijk te stuitend voor woorden. Er wordt eigenlijk gezegd dat het maar goed is dat er leeuwen gefokt worden op massale schaal omdat deze dan opgeofferd kunnen worden voor de Aziatische vraag. Alsof het koeien zijn…. En of je nu wel of niet voor het fokken van koeien bent, ik denk dat we het allemaal eens kunnen zijn over het feit dat een leeuw toch echt iets anders is als een
koe.
In Azië denkt men dat lichaamsdelen van wilde dieren, beter zijn dan gefokte dieren. Vele natuurbeschermingsorganisaties, waaronder SPOTS, denken dan ook dat de vraag vanuit Azië, direct consequenties heeft voor de wilde leeuw. Dit dier krijgt immers nu commerciële waarde. En wordt zo interessant voor stropers. Maar ook voor boeren die leeuwen op hun land hebben. Wellicht wilden deze boeren, als ze van de leeuw af wilden, voorheen nog bellen met een Stichting die zich voor deze dieren inzet. Maar nu kan de leeuw geld opleveren. Contact opnemen met handelaren kan dus interessant worden…….. Volgens de Zuid Afrikaanse Regering is dat niet zo. Ze geeft aan dat ze denkt dat de illegale handel (die bijna altijd betrekking heeft op wilde dieren) meevalt. Vreemde conclusie aangezien illegaal erop duidt dat deze handel niet bekend is bij de Regering. Dat juist is een kenmerk van illegaal……Dus hoe kan de Regering dit dan concluderen? En verder stelt ze dus dat de vraag wel wordt opgevangen door de gefokte leeuwen. Daarbij geheel voorbijgaand aan het gegeven dat juist aan ‘wilde’ dieren meer waarde wordt gehecht in Azië. Door dit te stellen in het BMP, wordt het duidelijk dat de Zuid Afrikaanse Regering geen enkele aanstalten zal maken dit fokken op grote schaal te gaan verbieden. Nog sterker: ze willen er nu dus een kapstok aan hangen door de gefokte dieren zogenaamde educatieve waarde te geven. Ik heb het bange vermoeden dat de Zuid Afrikaanse Regering, mede door druk van de sterke en rijke lobby van de leeuwen fokkers, probeert middels haar plan meer waarde aan de gefokte leeuwen te hangen. Door ze een educatieve waarde te gaan geven, kunnen ze toeristen en vrijwilligers om de tuin blijven leiden. Dat is nodig want een leeuw moet eerst volwassen zijn voordat het dier kan worden geschoten of geëxporteerd. Dat kost de handelaren veel geld wat wordt ondervangen door de dieren eerst in te zetten als knuffelwelp in de toeristenindustrie. Door de grote tegenlobby moet de Regering van Zuid Afrika nu dus met een ander verhaal komen. Het is immers niet vol te houden dat al deze 6000 gefokte leeuwen, toenemend per jaar, terug worden geplaatst in de vrije natuur. Maar ze willen de industrie ook niet stopzetten. Het levert immers te veel geld op. Dus wordt er in het BMP nu ingezet op ‘de educatieve waarde van de gefokte leeuwen’. Ik ben benieuwd welk verhaal ze gaan ophangen aan argeloze toeristen en vrijwilligers….. “Uw knuffelleeuw eindigt als haardtapijt of in een potje”? Want dat is de enige reden waarom deze leeuwen worden gefokt en dit is dus ook de enige correcte educatie die je kunt geven. Om de zaak helemaal dicht te timmeren, wil de Regering van Zuid Afrika nu ook proberen om de wilde leeuw via de IUCN minder beschermd te maken. Nog minder dan het dier nu al is. Op die manier zijn ook wilde leeuwen straks gemakkelijker te bejagen in Zuid Afrika. Dus mocht Azië nu toch die wilde leeuw willen, is dat straks ook mogelijk……Volstrekt legaal. Afbeelding: door de vraag vanuit Azië, staat de tijger op rand van uitsterven. Is de leeuw het volgende dier?
Protestbrief Het plan is openbaar gepubliceerd en daarin is aangegeven dat men ook bezwaar kan aantekenen. Hoewel ik geen enkele illusie heb dat bezwaren zullen leiden tot veranderingen van het plan, er valt te veel geld te verdienen aan de leeuw, vind ik dat we het aan het dier verplicht zijn dit toch te doen. Vandaar dat ik namens SPOTS een brief heb opgesteld en die deze week ga versturen naar het desbetreffende Ministerie. Ik heb andere stichtingen gevraagd aan te haken. Tot dusver heeft daarop alleen Campaign Against Canned Hunting (CACH) gereageerd. Kennelijk is de leeuw voor veel organisaties niet zo’n hoge prioriteit. En dat is jammer. Onze brief vindt u op onze Facebookpagina, https://www.facebook.com/stichtingspots of op onze website, www.stichtingspots.nl Ook u kunt reageren. U kunt namelijk ook een mail sturen naar het betreffende contactpersoon van het Ministerie. Om het u gemakkelijk te maken, hebben wij op onze website en Facebookpagina een tekst opgesteld die u kunt knippen en plakken. Uiteraard kunt u ook uw eigen woorden gebruiken. Het mailadres is:
[email protected] ter attentie van Ms Humbulani Mafumo.
Helaas kan de leeuw niet zelf in actie komen. Ik hoop dan ook dat u namens hem, uw stem wilt verheffen.
Artikel geschreven door Simone Eckhardt, Stichting SPOTS:
[email protected] Etten-Leur, 10 mei 2015
