44 //
VLAAMS TIJDSCHRIFT VOOR SPORTBEHEER / 2013 / N° 236
© RedFed
Het beroep redder doorgelicht Marjolein van Poppel stafmedewerker ISB
[email protected] Samenwerking ISB en provinciale VDAB-kantoren: ine esch projectmedewerker Multimove
[email protected]
ISB heeft er een gewoonte van gemaakt om jaarlijks gegevens over de tewerkstelling van redders in de overheidszwembaden op te vragen. Zo kunnen evoluties met betrekking tot het beroep redder duidelijk in kaart gebracht worden.
Verschuiving van D naar C In de 142 overheidszwembaden die de vraag over het aantal redders invulden in 2011, waren er 1.003 redders op permanente basis aan de slag (geen jobstudenten, interims …). Gemiddeld stelt een zwembad dus 7,06 redders te werk. Van 118 zwembaden werden ook gegevens over het aantal voltijdse equivalenten (VTE) bekomen. Hieruit blijkt dat er per zwembad gemiddeld 5,54 VTE redders werken. Ten opzichte van de cijfers van 2010 is het gemiddelde aantal redders licht gestegen. Toen bedroeg het gemiddelde 6,76. Het gemiddelde aantal VTE is anno 2011 ongeveer hetzelfde als in 2010, toen het gemiddelde 5,6 VTE bedroeg.
Zoals uit figuur 1 blijkt, werd 72% van de redders in 2011 op D-niveau tewerkgesteld en 26% op C-niveau. Ten opzichte van 2010 zet de eerder vastgestelde verschuiving van D- naar C-niveau zich door. In 2010 werkte 20% van de redders op C-niveau en 79% op D-niveau. Van 914 redders is er informatie beschikbaar over hoelang ze al in dienst zijn. Hieruit blijkt dat 37% van de redders al langer dan 10 jaar bij het zwembad in kwestie in dienst is, 29% is tussen 1 en 5 jaar in dienst en 23% tussen 6 en 10 jaar. Het aandeel van de redders die nog geen jaar in dienst zijn, is 11%. Het algemeen aanvoelen in de sector dat er een groot verloop is bij redders, blijkt niet uit deze cijfers. De verhoging
zWeMBad
niveau E 0,67%
// 45
niveau B 0,89% niveau C 26,20%
niveau D 72,24%
Andere taken
% zwembaden
Onderhoud / schoonmaak
82,64%
Kassa
46,53%
Lesgeven
40,28%
Andere
11,81%
TABEL 1 // Andere taken die van redders verwacht worden (Nzwembaden = 144)
FIGUUR 1 // Niveau tewerkstelling van redders anno 2011 (N = 897)
van D- naar C-niveau houdt wel een potentieel risico in voor een groter verloop. Kandidaten of redders die in aanmerking komen voor C-niveau hebben zowel binnen de gemeente als elders een grotere kans op werk. Verder wordt het verloop vooral ervaren bij die groep redders waar het behalen van het reddersdiploma een onderdeel was van de algemene opleiding. Verder is er ook het vermoeden dat het personeelsbestand intussen stabieler is geworden omwille van de economische crisis.
Meer dan redden alleen Een redder doet meer dan toezicht houden op de baders. Dat blijkt uit het feit dat slechts 11 van de 144 zwembaden (8%) die de betreffende vragen invulden, aangeven dat de redder behalve redden geen andere taken heeft. Onderhoud en provincie
het gemiddeld aantal vacatures per zwembad dat vacatures had 1,81. In de provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant ligt het gemiddeld aantal vacatures per zwembad met vacatures hoger dan in de overige provincies (zie tabel 2).
schoonmaak is een opdracht die in 83% van de zwembaden bij het takenpakket van de redder hoort. Het aandeel zwembaden die de redders ook taken geeft met betrekking tot de kassa of lesgeven is maar half zo groot (zie tabel 1). Bij ‘andere taken’ worden onder andere techniek, staalnames, administratie, sporthal en hulp bij sportpromotie, events, animatie vermeld.
Naast permanent redderspersoneel doen zwembaden ook een beroep op occasioneel redderspersoneel (interims, jobstudenten …). Van de 130 zwembaden die de vraag over vacatures voor occasionele redders beantwoordden, hadden er 66 (51%) vacatures voor deze groep medewerkers. De 60 zwembaden waarvan de gegevens over het aantal vacatures beschikbaar zijn, hadden in 2011 269 vacatures voor occasionele redders met een gemiddelde van 4,48 vacatures per zwembad (spreiding 1 – 40). Ten opzichte van het gemiddelde van 2010, namelijk
Iets meer vacatures 132 zwembaden beantwoordden de vraag of ze in 2011 vacatures hadden voor redders als permanente functie. 56% (74) van die zwembaden hadden in 2011 geen vacatures, de overige 44% (58) wel. Die 58 zwembaden hadden samen 110 vacatures met een gemiddelde van 1,90 (spreiding: 1 – 9). Dit gemiddelde ligt iets hoger dan in 2010. Toen bedroeg
vacatures permanent redderspersoneel
vacatures occasioneel redderspersoneel
aantal zwembaden met vacatures
aantal vacatures
gemiddelde
aantal zwembaden met vacatures
aantal vacatures
gemiddelde
Antwerpen
10
17
1,70
12
78
6,50
Limburg
6
7
1,17
5
15
3,00
Oost-Vlaanderen
14
38
2,71
13
73
5,62
Vlaams-Brabant
10
23
2,30
10
34
3,40
West-Vlaanderen
17
24
1,41
19
68
3,58
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
1
1
1,00
1
1
1,00
58
110
1,9
60
269
4,48
totaal
TABEL 2 // Vacatures voor permanent en occasioneel redderspersoneel
zWeMBad
4,30, is er een lichte stijging. Bekeken volgens provincie springen vooral de hoge gemiddeldes in de provincies Antwerpen en OostVlaanderen in het oog (zie tabel 2). Van de 132 respondenten geeft een vijfde (27 zwembaden) aan dat ze een wervingsreserve hebben. Het aantal kandidaten in de 26 wervingsreserves waarvan er gegevens beschikbaar zijn, bedroeg eind 2011 102. De wervingsreserves tellen gemiddeld 3,9 kandidaten. Ten opzichte van mei 2011 is het aandeel zwembaden met een wervingsreserve wat afgenomen (mei: 25% - december: 20%), maar de wervingsreserves die er zijn, tellen gemiddeld meer kandidaten (mei: 2 – december: 4).
Communicatie 93 zwembaden gaven aan welke communicatiekanalen ze in 2011 gebruikten om de vacatures bekend te maken. Het populairste communicatiekanaal was de gemeentelijke website (74%) gevolgd door de VDAB (67%). Ongeveer de helft
(49%) communiceert via de regionale pers en telkens 38% communiceert via de kanalen ISB en VRC (intussen RedFed). Bij andere communicatiekanalen worden interimkantoor, lichtkrant, infoblad, affiches, nieuwsbrief … vermeld. Ten opzichte van 2010 lijkt er zich een neerwaartse trend te manifesteren voor regionale pers en VRC/RedFed. Communicatie via de gemeentelijke website zit na een dipje in 2010 weer op ongeveer hetzelfde niveau als 2008. Toen was dat ook het meest voorkomende communicatiekanaal. Het aandeel van VDAB en ISB is ten opzichte van 2010 zo goed als gelijk.
Interesse voor vacatures Van 59 vacatures voor permanent redderspersoneel werd informatie verkregen over het aantal kandidaten en het aantal geslaagde kandidaten. Zoals uit tabel 3 blijkt waren er in 2011 gemiddeld 3,98 kandidaten per vacature. Bij 8 vacatures (14%) was er slechts één kandidaat. Ten opzichte van 2010 ligt het gemiddeld aantal kandidaten per vacature wat lager1 maar wel nog altijd hoger
// 47
Redder ook in 2013 erkend als knelpuntberoep Het beroep redder staat in 2013 in de kwantitatieve VDAB-lijst met knelpuntberoepen. Dit wil zeggen dat er zich te weinig kandidaten aanbieden voor de job. Voor onze sector betekent deze erkenning concreet dat het project om werkzoekenden toe te leiden naar de job van redder verdergezet kan worden, en dat de provinciale VDAB-kantoren er middelen voor vrijmaken. Vooral in de provincies WestVlaanderen en Antwerpen is men er heel actief mee bezig.
Moederschapsbescherming Of een zwangere redster haar job nog kan/mag uitvoeren is vaak stof voor discussie. Uit de gegevens van 2010 in de ISB-reeks ‘Kengetallen Overheidszwembaden’ blijkt dat er ook in de praktijk veel diversiteit is. Opvallend is dat er geen afspraken rond zijn bij 56% van de zwembaden (zie figuur A). Bij een vijfde tot een kwart van de zwembaden volgt er respectievelijk een postenmutatie of verwijdering. Ook de redenen voor postenmutatie of verwijdering zijn uiteenlopend. De redenen die het vaakst aangehaald worden zijn tillen, lawaai en bio-agentia (figuur B). Maar ook warmte, agressie, risico op infectieziekten … worden aangehaald.
33,30% 55,70% 30,80% 24,10% 30,80% 19,10% 23,10% 17,90%
FIGUUR A // Wat gebeurt er wanneer een redster meedeelt dat ze zwanger is? (Nzwembaden = 131)
FIGUUR B // Reden voor postenmutatie/ verwijdering (Nzwembaden = 39)
Noot: Meerdere antwoorden waren mogelijk, dus een zwembad dat en
Noot: Meerdere antwoorden waren mogelijk
postenmutatie en verwijdering aanduidde, komt in beide groepen voor.
48 //
vlaams tijdschrift voor sportbeheer / 2013 / n° 236
dan vóór de erkenning van redder als knelpuntberoep. Een positieve vaststelling is dat het aantal vacatures met slechts één kandidaat daalt. In 2008 was er bij 48% van de vacatures slechts één kandidaat, in 2010 was dat nog maar bij 19% van de vacatures het geval en in 2011 bij 14% van de vacatures. vervullingstijd gemiddelde spreiding 2011 (N =44)
2,12 maanden
0 - 9 maanden
2010 (N =42)
2,48 maanden
0,5 - 12 maanden
2008 (N = 42)
2,25 maanden
0,5 - 6 maanden
TABEL 4 // Vervullingstijd voor vacatures redders Vervullingstijd: periode die verloopt tussen het bekend maken van de vacature en de plaatsing van de kandidaat
Deze tendens zet zich echter niet op dezelfde manier door als gekeken wordt naar het aandeel vacatures met slechts één geslaagde kandidaat. In 2008 was er bij 62% van de vacatures slechts één kandidaat geslaagd, in 2010 bedroeg dat percentage 36% en voor 2011 is dat 39%. De interesse om als redder aan de
Provincie
aantal vacatures
slag te gaan is doorheen de jaren toegenomen, maar nu moet er werk gemaakt worden van de kwaliteit van de kandidaten. Dit blijkt ook uit het dalende aandeel van geslaagde kandidaten. In 2008 slaagde 70% van de kandidaten voor het aanwervingsexamen, in 2010 was dat nog 68% en in 2011 nog maar 51%. In 2011 waren er ook twee vacatures waar er geen geslaagde kandidaten waren en de vacature uiteindelijk niet ingevuld raakte. Per vacature zijn er gemiddeld 2,03 geslaagde kandidaten. Ook hier ligt dit gemiddelde iets lager dan in 2010 maar wel nog altijd hoger dan voor de erkenning van redder als knelpuntberoep. De tijd die verloopt tussen het bekend maken van de vacature en de plaatsing van de kandidaat (vervullingstijd) is doorheen de jaren iets meer dan twee maanden. In 2011 bereikte de vervullingstijd gemiddeld de kortste tijdspanne (zie tabel 4). Ten opzichte van 2010 nam de spreiding af, maar ten opzichte van 2008 is hij wel nog iets ruimer.
kandidaten
Geslaagde kandidaten
aantal kandidaten
gemiddeld aantal kandidaten/ vacature
aantal vacatures met 1 kandidaat
aantal geslaagde kandidaten
gemiddeld aantal geslaagde kandidaten/ vacature
aantal vacatures met 1 geslaagde kandidaat
Antwerpen
10
56
5,60
1
29
2,90
3
Limburg
6
38
6,33
2
10
1,67
2
OostVlaanderen
11
38
3,45
2
17
1,55
5
Vlaams-Brabant
11
33
3,00
2
23
2,09
4
WestVlaanderen
19
64
3,37
3
39
2,05
9
Brussels Hoofdstedelijk Gewest
2
6
3,00
0
2
1,00
2
totaal 2011
59
235
3,98
8
120
2,03
23
totaal 2010
42
219
5,21
8
149
3,55
15
totaal 2008
42
114
2,71
20
80
1,90
26
TABEL 3 // Aanwerving van redders voor permanente functies 2 in 2010 was er zwembad dat het geluk had om bij een eerste vacature 23 kandidaten aan te trekken en bij een tweede vacature 30 kandidaten.
zWeMBad
Samenwerking ISB en provinciale VDAB-kantoren Naar aanleiding van de erkenning van het beroep van redder als knelpuntberoep werd in 2011 een project opgezet tussen ISB en VDAB. Ondertussen loopt dit project al drie jaar. De provinciale VDAB-kantoren engageren zich om werkzoekenden die in aanmerking komen voor een toezichtsberoep, in dit geval redder, te selecteren en hen in te schakelen in het stappenplan van het project. ISB verzorgt infosessies voor de werkzoekenden vooraleer ze aan de opleiding starten, organiseert trainingen en opleidingen waar regionaal vraag naar is en linkt de werkzoekenden aan een vacature redder, dit altijd in samenspraak met de provinciale coördinator toezichtsberoepen.
De interesse om als redder aan de slag te gaan is toegenomen. Nu moet er werk gemaakt worden van de kwaliteit van de kandidaten Van de 70 personen die deelnamen aan het voorbereidend reddersbrevet slaagde er 60%. Zij mochten deelnemen aan een cursus Hoger Redder. Ondanks de voorafgaande screening viel toch nog bijna de helft van de kandidaten af. Van de 46 cursisten die instapten in de cursus Hoger Redder behaalde 48% het diploma Hoger Redder. Van de 22 personen die in 2012 het diploma Hoger Redder behaalden, zijn er momenteel 14 personen (64%) tewerkgesteld als redder. De inspanningen om de geslaagde cursisten aan het werk te krijgen, blijken dus te lonen. //
Het stappenplan om werkzoekenden in te schakelen als redder vind je op www.isbvzw.be > Zwembaden > Redder als knelpuntberoep.
KENN i n f o r m e r e n d
•
ANK
i n s p i r e r e n d
Meer lezen over dit onderwerp? zoek in de iSB-kennisbank met de trefwoorden reDDers, teWerKsteLLing, KengetaLLen
Hier moet je bij zijn!
Trefdag Zwembaden 2013 Een vormingsdag op maat van al het zwembadpersoneel! Op donderdag 17 oktober is S&R Rozebroeken in Gent dé plaats… • • • • •
// 49
waar je je collega-zwembadmedewerkers kan ontmoeten waar je ervaringen kan uitwisselen met collega’s waar je een rondleiding krijgt door een waar zwem- en sportparadijs waar je een vormingsaanbod krijgt op maat van jouw job waar jij niet mag ontbreken!
De Trefdag Zwembaden is een initiatief van de ISB-commissie zwembaden. Het is een vormingsdag voor al het zwembadpersoneel: redders, schoonmaakpersoneel, lesgevers en promotoren, techniekers, kassa- en onthaalpersoneel en beheerders.Voor elk van hen is er een specifiek programma voorzien.
Meer info en inschrijven via www.isbvzw.be Met de steun van stad Gent, S&R Rozebroeken en S&R Group.
