Zevende Vlaams geestelijke gezondheidscongres Wie ben ik voor u? Mensbeelden in de geestelijke gezondheidszorg 16 en 17 september 2014 Antwerpen, Wilrijk - Campus Drie Eiken Werkwinkel
Wie ben ik voor mezelf en daardoor voor u? Creatieve therapie, een krachtige nonverbale weg in het onderzoek naar je eigen persoon in contact met de andere Bie Draulans Korte voorstelling van: Mezelf: Bie Draulans 22 jaar werkzaam als kunstzinnig en creatief therapeute in het psychiatrisch centrum gent-sleidinge, campus gent. Op de afdeling de bron, we werken voornamelijk met mensen met persoonlijkheidsproblemen.
Non-verbale beeldende therapie: Oorsprong: Het non-verbale beeldende werd in 1927 voor de eerste keer als therapie onderzocht en ingezet door Rudolf Steiner en dokter Hauschka. Ze ontwikkelden samen een systematiek waarbinnen het beeldende kon aangeboden worden aan cliënten en onderwezen aan toekomstige therapeuten. Dit gebeurde binnen het mensbeeld en de filosofie van de antroposofie. Tegelijker tijd benadrukte carl gustave jung het belang van het beeldend werken en de erkenning van het onderbewuste. Hij noemde het eigen-gecreëerde beeld een toegang tot verborgen lagen in het individu. Het belang van beeldende therapie groeide de afgelopen eeuw.
Het belang van het beeld: Het beeld opent een toegang naar verborgen ervarings-lagen in het innerlijke van de mens. Door een ervaring in kleur en beeld te vertalen worden extra aspecten van de ervaring zichtbaar en daardoor (her-)beleefbaar dan via het woord. Het beeld vult het woord aan. Het beeld is duurzaam, het blijft bestaan in de tijd. Je kan er altijd naar terug, het kan werken als een directe toegang tot de oorspronkelijke ervaring. Soms troostend, soms triggerend. Het beeld spreekt een eigen taal en kan je daardoor beinvloeden. het werkt niet enkel als een herontdekker van verborgen aspecten maar biedt nieuwe ervaringen aan op het moment dat iemand werkt. er is een wederzijdse beinvloeding van beeld en beeldmaker. Spreken over het beeld of/en via het beeld kan voor sommige cliënten veiliger zijn dan een rechtstreeks gesprek met de therapeut.
De oefening: Kort uitleg over de opbouw van de oefening: Binnen de oefening die we gaan doen nu, werk je: Individueel op je eigen blad In stilte om goed je aandacht te kunnen richten Heel vrij volgens wat je binnenkant en je handen willen: censureer jezelf niet. Inleidende oefening om bij jezelf te komen. Drie thema’s die in je oefening inbrengt waar en wanneer je het wilt Je eigen naam Een symbool voor je cliënt, mag los van/op je werk komen Iets ongewoons/abnormaals/ …… De oefening in verschillende fases die jullie aangeboden worden.
Aankom-oefening: Sluit je ogen, Maak even contact met de ruimte, alle kleine geluiden die je rond je hoort, ruikt. Voel hoe je zit op je stoel, hoe je voeten op de grond rusten. Ga even met je aandacht naar het contact met de stoel en met de grond. Kijk of je de contactpunten van je lichaam met zichzelf kunt waarnemen. Waar raken je benen elkaar, waar raken je armen je romp of je benen. Zijn er nog andere contactpunten. En hoe is de kwaliteit van dat contact. Ga dan eens voelen hoe je adem in en uit je lichaam stroomt. Word even de beweging van je ademhaling in je lichaam gewaar. De beweging in je buikje, je borstkas, je flanken, eventueel de beweging in je onderrug of hoger ook in je schouders. Ga nu even checken hoe je achtergrondmanier van zijn is. Hoe ervaar je jezelf altijd als karakter, soms vaag op je achtergrond, soms duidelijker binnen je bewustzijn. Hoe ben je meestal? Ben je eerder energiek en doortastend, eerder vrolijk, eerder timide en stil of eerder wat bang-terughoudend, ….. ga eens nieuwsgierig kijken naar hoe jouw achtergrondmanier van zijn zich toont. Een achtergrondmanier van zijn daar bedoel ik mee, dat wat er altijd is in wie je bent.
De verschillende opbouwfasen:
Vergeet niet om de drie losse thema’s op de duur in je werk te verwerken.
Basis van je werk: je achtergrondmanier-van-zijn Maak een abstract werk in kleur vanuit ‘je achtergrondmanier van zijn’. Hoe:
Best alleen kleurschakeringen. Check regelmatig of wat je doet, klopt met hoe je het innerlijk aanvoelt.
Normen en waarden t.o.v. je cliënten en je werk: Sta stil bij welke normen en waarden voor jou belangrijk zijn in het werk dat je doet en geef dit weer op een hele vrije manier in je werk, bovenop, aanvullend aan het werk dat je al hebt. wat vind jij belangrijk in het contact met je cliënten op vlak van communicatie in een ruimer contact, voor(-bij) de woorden op vlak van je werkkennis (mensbeeld, deontologisch, ziektebeelden, materiaalkennis, behandelmogelijkheden, ……) …….. Hoe:
Heel vrij Vorm en kleur Eventueel een woord
De worsteling met je moeilijkheden en je valkuilen t.o.v. je cliënten: Ga eens kijken waar je in jezelf moeilijkheden opmerkt in je werk met cliënten, wat je zijn je valkuilen, waar zit je worsteling,. Het kunnen kleine strubbelingen zijn, lichte gevoelens van ongemak, minieme irritaties of storende gedachten die vaak even voorbij komen. Misschien vind je jezelf nog te jong of al te oud? Zou je je onzeker kunnen voelen, of soms te zeker van jezelf? Voel je je soms te streng of eerder te weinig confronterend? Heb je last van je verlegenheid? Vind je het vaak te druk om goed te kunnen werken?
Ondervind je last van te weinig kennis of juist teveel kennis i.v.m. je werk om goed te werken? Misschien voel je je eigenlijk wel wat bang? …….
Hoe:
Heel vrij Vorm en kleur Eventueel een woord
Vergeet niet om de drie losse thema’s op de duur in je werk te verwerken.
Nabeschouwing: Over de oefening: Hoe ervaarde je de drie aspecten van de oefening: De drie thema’s die je vrij kon inbrengen. De gerichte persoonlijke vragen in de verschillende stappen. Het regelmatig checken of wat je doet op je blad klopt met hoe je het voelt/wilt. Wat vond je fijn om te doen binnen deze oefening? Waar voelde je weerstand, een worsteling, geen zin, ….. en hoe ging je ermee om? Welke aspecten van jezelf ontdekte je via he oefening? Waar werd deze oefening een meerwaarde voor je? Eigen aanvullingen op deze vragen, ……
Over non-verbaal werken: Hoe ervaarde je het non-verbale werken? Voelde je:
Weerstand Rust Contact met het beeldende en het beeld dat ontstond ……
Wat zou jij de toegevoegde waarde noemen van het beeldend werken? Welke nadelen zie je aan beeldend werken? Eigen aanvullingen op deze vragen, ……
The instruction is: not to follow the instructions.
Met dank aan Eugene Gendlin.
