Het aanleggen van een poortkatheter
mca.nl
Inhoudsopgave
Wat is een poortkatheter?
3
Uw voorbereiding
3
Opname
4
Tijdens de operatie
4
Na de operatie
4
Hoe wordt een poortkatheter gebruikt?
5
Hoe verzorgt u uw poortkatheter?
5
Complicaties
5
Wat moet u verder nog weten?
6
Uw vragen
6
Tot slot
6
Notities
7
2
U krijgt binnenkort een poortkatheter. In
Het reservoir noemen we ook wel een
deze folder leest u hoe een poortkatheter
poort. Er zijn twee verschillende poorten:
wordt aangelegd en hoe u ermee moet
• een thorax ofwel borstpoort
omgaan.
• een bovenarmpoort De borstpoort wordt op een rib of onder het sleutelbeen geplaatst. De bovenarmpoort wordt aan de
Wat is een poortkatheter?
binnenkant van de bovenarm geplaatst en is iets kleiner van formaat.
Een poortkatheter is een onderhuids
In beide gevallen wordt de catheter aan
systeem voor het toedienen van
de poort vastgemaakt en in een groot
medicijnen en vloeistoffen in de
bloedvat gelegd.
bloedbaan. Ook kan er bloed worden afgenomen via een poortkatheter.
Een poortkatheter geeft gemakkelijk
Het systeem bestaat uit een reservoir
toegang tot de bloedbaan. Omdat
(voorraadkamer) van ongeveer drie
het een onderhuids systeem is, is
centimeter met een siliconen membraan
het nauwelijks zichtbaar en wordt uw
(vlies) aan de bovenkant. Een siliconen
bewegingsvrijheid nauwelijks beperkt.
membraan kan vaak worden aangeprikt
Bovendien kan het systeem vele malen
zonder dat er lekkage ontstaat. Aan het
gebruikt worden. Verder heeft u geen last
reservoir zit een catheter (een dun hol
van het prikkelend effect van sommige
slangetje).
medicijnen of vloeistoffen die worden ingespoten.
Uw voorbereiding Voor het aanleggen van een poortkatheter is een operatie nodig. Deze operatie vindt plaats onder algehele anesthesie (narcose) of regionale anesthesie (bijvoorbeeld een ruggenprik). Daarom 3
Het aanleggen van een poortcatheter
brengt u na het bezoek aan de chirurg
Opname
een bezoek aan het inloopspreekuur van de polikliniek anesthesiologie. Hier heeft
Gewoonlijk wordt u opgenomen op de
u een gesprek met de anesthesioloog.
chirurgische afdeling, huisnummer 330 of 331.
De volgende onderwerpen worden met u besproken: • uw gezondheidstoestand;
Tijdens de operatie
• welke anesthesie bij u wordt toegepast (algehele of regionale anesthesie); • het eventueel aanpassen van uw medicijnen rond de operatie; • informatie over niet eten en drinken (nuchter zijn).
Tijdens de operatie ligt u op uw rug op de operatietafel. De chirurg maakt twee sneetjes in uw huid. Eén om het reservoir te plaatsen en één om de catheter in het bloedvat te brengen. De chirurg hecht het reservoir vast op een rib of onder
Meer informatie vindt u in de brochure
het sleutelbeen, zodat deze goed op zijn
‘Goed voorbereid op uw operatie’.
plaats blijft. Wanneer de poortkatheter
Deze krijgt u van de medewerker van
onder uw sleutelbeen of in uw arm
de polikliniek anesthesiologie.
geplaatst wordt, is één sneetje voldoende. De operatie duurt 30 tot 60 minuten.
Als u bloedverdunnende medicijnen gebruikt, wilt u dit dan aan uw chirurg melden. Deze medicijnen kunnen bij een
Na de operatie
operatie bloedingen veroorzaken. U dient met de chirurg te overleggen hoe lang
Na de operatie bent u aangesloten op
u voor de operatie met deze medicijnen
twee infusen. Het operatieinfuus zit in
kunt stoppen.
een ader. Hij wordt verwijderd zodra u goed wakker bent en niet meer misselijk bent. Het andere infuus is aangesloten op de poortkatheter. Als de poortkatheter binnen 48 uur gebruikt moet worden, blijft het infuus gedurende die periode
4
zitten. U blijft dan in het ziekenhuis. Het
De heparine voorkomt dat er stolsels
operatiegebied kan namelijk de eerste
in de poortkatheter ontstaan. Als u de
dagen wat gezwollen zijn. Dan is het
poortkatheter lange tijd niet gebruikt,
moeilijk om de poortkatheter aan te
moet hij eens per vier weken opnieuw
prikken. Als de poortkatheter de eerste
gevuld worden met heparine. Dit
48 uur na de operatie niet gebruikt
gebeurt op de dagbehandeling interne
hoeft te worden dan wordt het infuus
geneeskunde.
kort na de operatie weggehaald. Wel wordt de poortkatheter eerst nog via het infuus gevuld met heparine. Gewoonlijk
Hoe verzorgt u uw poortkatheter?
is de operatiewond na een week tot tien dagen genezen. Dan zijn alleen de
U kunt de aanprikplaats bij het reservoir
operatielittekens van zo’n vijf cm te zien.
gewoon wassen. Er hoeft geen verband
Een enkele keer blijft er een bobbel
op. Het is wel belangrijk dat u deze plek
zichtbaar. Een aparte controle afspraak is
regelmatig inspecteert op roodheid,
niet nodig.
zwelling of irritatie. Als dit het geval is of wanneer u koorts heeft, wilt u dan contact opnemen met uw behandelend arts. Deze
Hoe wordt een poortkatheter gebruikt?
verschijnselen kunnen namelijk wijzen op een infectie van de catheter.
Om medicijnen, bloed of andere vloeistoffen toe te dienen, wordt met een speciale naald door uw huid en het
Complicaties
siliconen membraan van de poortkatheter geprikt. Dit voelt als een gewone prik,
De meeste operaties en de periode
maar is meestal minder pijnlijk dan een
erna verlopen zonder problemen. In een
prik in een bloedvat in uw arm of been.
uitzonderlijk geval komen er complicaties
Op de naald kan een infuus of spuit
voor. Zoals bij elke operatie is er ook
geplaatst worden met de medicijnen,
bij deze operatie een kleine kans op
bloed of andere vloeistoffen.
nabloeding, wondinfectie, trombose of
Na de toediening via de poortkatheter,
longontsteking.
wordt het systeem met heparine gevuld.
Bij een poortkatheter blijft ook na 5
Het aanleggen van een poortcatheter
langere tijd na de operatie een kleine
Uw vragen
kans op trombose of infectie bestaan. Ook blijkt soms dat bloedafname via de
Wanneer u na het lezen van deze
poortkatheter niet altijd lukt. Dan moet
folder nog vragen heeft, kunt u contact
er toch bloed worden afgenomen uit een
opnemen met de medewerkers van de
ader in uw arm of been.
afdeling. Afhankelijk van de afdeling die u de folder heeft meegegeven, kunt u contact opnemen met:
Wat moet u verder nog weten?
• de dagbehandeling oncologie, huisnummer 430,
• Alleen speciaal opgeleide verpleegkundigen en artsen mogen een poortkatheter aanprikken. • Andere ziekenhuizen en veel buitenlandse ziekenhuizen gebruiken ook het poortkatheter systeem.
telefoon (072) 548 28 70, • de verpleegafdeling oncologie, huisnummer 361, telefoon(072) 548 27 90, • polikliniek chirurgie (huisnummer 039), telefoon (072) 548 24 00.
• Vanaf januari 2013 worden er in MCA alleen poortkatheters geplaatst die ook voor het maken van een CT-scan,
Tot slot
PET-CT, hartfunctie-onderzoek en botscan gebruikt kunnen worden.
De folder geeft algemene voorlichting.
• Detectiepoortjes, zoals op vliegvelden,
Door bijzondere omstandigheden kan
kunt u zonder problemen passeren.
de gang van zaken veranderen. Dit zal
• De poortkatheter kan alleen met een operatie verwijderd worden.
6
altijd door uw behandelend arts kenbaar gemaakt worden.
Notities ..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................................................................
Colofon Redactie:
dagbehandeling oncologie
afdeling communicatie
Vormgeving:
Beeldgroep MCA
Oplage:
30 / 2e druk
Druk:
Ricoh
Artikelnummer: 119277 / 2013.11
Op alle behandelingen in MCA zijn de algemene voorwaarden van het MCA van toepassing, zie www.mca.nl of vraag bij de balie van patiëntenvoorlichting. 7
Medisch Centrum Alkmaar Wilhelminalaan 12 1815 JD Alkmaar T (072) 548 44 44
mca.nl
