Herverzekering is een techniek om verzekerde

Economisch Financiële Berichten Veertiendaags tijdschrift ■ Jaargang 54 ■ nr. 15 ■ 10 september 1999 ■ ISSN 1374-2132

in dit nummer... Herverzekeren, een vak apart ....... 1 Extra grafiekennummers ....... 16

Herverzekeren, een vak apart

H

erverzekering is een techniek om verzekerde risico’s over een groter aantal

verzekeraars te spreiden. Dit verhoogt het vermogen van de verzekeringssector om risico’s te absorberen, en maakt het mogelijk dat grote, moeilijk in te schatten risico’s, zoals natuurrampen of milieuschade die de ver-

zekeringscapaciteit van individuele maatschappijen overschrijden, toch kunnen worden verzekerd. De voorbije jaren was er vooral in de Verenigde Staten ook een tendens om risicospreiding te bewerkstelligen via de financiële markten, bijvoorbeeld door de uitgifte van ‘catastrofe-obligaties’ of door optietechnieken. Een en ander heeft tot gevolg dat de grenzen tussen herverzekeren, verzekeren en kapitaalmarktactiviteiten stilaan beginnen te vervagen. Het inspelen op de raakvlakken tussen deze activiteiten via de expliciete bundeling van producten creëert nieuwe mogelijkheden voor een geïntegreerd risicobeheer. Financiële dienstverleners die de complementariteit tussen financiële en (her)verzekeringsactiviteiten ten volle begrijpen en weten te benutten, kunnen hieruit een concurrentievoordeel putten.

Herverzekeraars verzekeren verzekeraars.

volumes kunnen accepteren zonder hun insol-

Het klinkt als een boutade, maar geeft nu een-

ventierisico te vergroten. Zonder de mogelijk-

maal de essentie weer van wat herverzekeraars

heid tot herverzekeren zou de verzekeringsacti-

doen. Zoals een verzekerde door het aangaan

viteit volledig onderwor pen zijn aan de

van een verzekeringscontract zijn patrimonium

capaciteitsbeperkingen van individuele maat-

vrijwaar t van aantasting door toevallige en on-

schappijen. Zeker voor omvangrijke risico’s zo-

zekere verliezen, zo kan een verzekeraar zijn

als natuurrampen, productaansprakelijkheid of

toevlucht nemen tot herverzekering om zich te

grote industriële complexen, zouden verzeker-

beschermen tegen het risico van insolventie als

aars dan dekking moeten weigeren. Dankzij her-

gevolg van grote schadegevallen. Herverzekeren

verzekering wordt de capaciteit van de hele ver-

is dus in wezen een techniek om risico’s te

zekeringssector groter dan de som van die van

spreiden, waardoor verzekeraars grotere risico-

de individuele instellingen.

Economisch Financiële Berichten

1


Eenzelfde capaciteitsverruiming kan in

fungeerden als centrale ontmoetingsplaats

principe ook worden bereikt door medever-

voor kooplui die er de risico’s onder elkaar

zekering. Deze techniek verschilt van herver-

verdeelden. Zo onstond bijvoorbeeld de be-

zekering doordat de verschillende aan de

faamde Lloyd’s in het Londense koffiehuis van

medeverzekering par ticiperende verzekeraars

Edward Lloyd als de eerste verzekeringsmarkt

rechtstreeks in contact treden met de uit-

onder één dak.

eindelijke verzekerde voor wie zij elk een deel van het risico verzekeren. Her verzekering

Her verzekeren was in Engeland lange

daarentegen berust op een afzonderlijk con-

tijd wettelijk verboden, wat in het voordeel

tract tussen de verzekeraar en de her ver-

speelde van de Londense verzekeringsmarkt

zekeraar, zonder dat de verzekerde hierin een

Lloyd’s, waar risico’s werden gespreid door

par tij is. De verzekeraar neemt het risico vol-

middel van medeverzekering. De verzekerings-

ledig op zich en zal dan ook zijn verplichtingen

capaciteit van Lloyd’s werd immers bepaald

moeten nakomen, zelfs wanneer de herver-

door het vermogen van welgestelde individuen

zekeraar in gebreke blijft. Terwijl de mogelijk-

(‘Names’) die zich verenigden in syndicaten

heid tot risicospreiding bij medeverzekering

om samen verzekeringen te accepteren met

uiteraard beperkt blijft tot de deelnemende

hun hele vermogen als borg (1). De mede-

verzekeraars, komt het bij her verzekering

verzekeringsformule van Lloyd’s bleef in de

geregeld voor dat de herverzekeraar zich op

Angelsaksische wereld lange tijd zo toon-

zijn beur t bij andere maatschappijen herver-

aangevend dat de eerste Britse en Ameri-

zeker t, wat een spreiding van de risico’s op nog

kaanse herverzekeraars pas op het einde van

grotere schaal mogelijk maakt (zie verder).

de 19e eeuw het licht zagen (2). Op het Europese continent daarentegen doken in de 18e eeuw de eerste maritieme her verzeke-

Historische achtergrond

ringscontracten op. Her verzekeren werd hoofdzakelijk beoefend op wederzijdse basis, m.a.w. verzekeraars her verzekerden elkaar.

De eerste verzekeringen ontstonden

Een dergelijke manier van herverzekeren geeft

onder de kooplui uit Noord-Italië in de 14e

niet alleen problemen inzake het doorspelen

en 15e eeuw. Zij beperkten zich aanvankelijk

van gevoelige informatie (bijv. over de aange-

tot risico’s in de maritieme sfeer. Via han-

rekende premies), maar is uiteraard ook be-

delsrelaties verspreidde de verzekeringsacti-

perkt qua capaciteit. De industriële revolutie

viteit zich ver volgens naar de Nederlanden

en de kapitaalsconcentratie die daarmee ge-

en Engeland. De eerste professionele verze-

paard ging, betekende in de 19e eeuw de

keraars ontstonden in de 16e eeuw. Zij ver-

doorbraak van de eerste professionele her-

zekerden risico’s met hun volledige vermogen

verzekeraars voor niet-maritieme risico’s op

als dekking en baseerden zich daarbij op hun

het Europese continent, oorspronkelijk vooral

eigen, subjectieve inschatting van de kans dat

in Duitsland en Zwitserland.

deze risico’s zich ook effectief zouden realiseren. In Engeland werden veel maritieme ver-

Doordat her verzekeraars geen contact

zekeringen afgesloten in de koffiehuizen, die

hadden met de uiteindelijk verzekerden, maar

2

enkel met verzekeraars en met elkaar, hing er

boven nog een winst op te leveren, kunnen

lange tijd een aura van geheimzinnigheid en

zij zich alleen maar baseren op historische

elitarisme over de sector. Herverzekeren was

schadestatistieken. De werkelijke schade kan

de activiteit van een select, internationaal

echter aanzienlijk afwijken van het historisch

gezelschap waar iedereen elkaar kende en ver-

gemiddelde, op korte termijn door toevallige

trouwde en waar geen zaken werden gedaan

gebeur tenissen (bijv. natuurrampen) en op

met onbekenden. Zo maken herverzekeraars

middellange termijn door zich wijzigende en

ook nu nog ieder jaar in september persoon-

moeilijk te voorspellen omgevingsfactoren

lijk hun opwachting op hun jaarlijkse ‘Rendez-

(bijv. de opkomst van aids of het broeikas-

Vous’ in het mondaine Monte-Carlo om hun

effect). Dit heeft als gevolg dat het technisch

relaties te onderhouden. Geleidelijk kwam in

resultaat (de ontvangen premies min schade-

dit besloten karakter evenwel verandering.

uitkeringen en reser veringen) ster k kan

Risico’s werden diverser en complexer en

schommelen van jaar tot jaar. Via her ver-

namen steeds grotere of moeilijk in te schat-

zekering kan een verzekeraar deze schomme-

ten propor ties aan, waardoor de klemtoon

lingen beperken en zich beschermen tegen

verschoof van een praktisch onvoorwaardelijk

onverwacht grote schadegevallen die zijn in-

wederzijds vertrouwen naar een diepgaande

solventie zouden kunnen veroorzaken (4).

technische risico-evaluatie. Het definitieve

Vooral bij relatief jonge of kleine verzekerings-

einde van dat bijna onvoorwaardelijke ver-

maatschappijen kan dat het geval zijn doordat

trouwen kwam er in het begin van de jaren

hun relatief beperkte por tefeuille minder

negentig, toen de Londense verzekeringsmarkt

risicospreiding mogelijk maakt en zij vaak nog

Lloyd’s in ernstige problemen kwam als gevolg

onvoldoende eigen middelen hebben om on-

van zware schadebetalingen en moeilijk in te

voorziene schokken op te vangen.

schatten latente verplichtingen inzake productaansprakelijkheid en milieuschade in de VS.

Uiteraard wordt de variabiliteit van het technisch resultaat niet enkel bepaald door de omvang van de portefeuille. Ook de specifi-

Waarom herverzekeren?

citeit van de verzekerde risico’s (bijv. autoverzekering versus industriële risico’s), de

Specifiek voor de verzekeringsactiviteit, in

portefeuillesamenstelling (hoe groter de ver-

vergelijking met andere bedrijfstakken, is de

schillen in verzekerde bedragen, hoe wissel-

omkering van de productiecyclus (3). De

valliger de resultaten) en de gevoeligheid van

premies worden geïnd vooraleer een even-

de portefeuille voor schade door een gemeen-

tuele prestatie wordt geleverd. Dit impliceert

schappelijke oorzaak (zoals bijv. natuurram-

dat verzekeraar s premies moeten vragen

pen) spelen daarbij een rol, zodat her ver-

zonder te weten wat hun dienstverlening hun

zekering ook voor grote por tefeuilles nuttig

daadwerkelijk zal kosten, m.a.w. hoeveel toe-

kan zijn. Herverzekering hoeft overigens niet

komstige schade zij zullen moeten vergoeden.

enkel te dienen om de verzekeraar van insol-

Om te berekenen hoeveel de premie moet

ventie te vrijwaren. Zij kan ook actief gebruikt

bedragen om de waarschijnlijke schadegeval-

worden als een beheersinstrument om de

len en de bedrijfskosten te dekken en daar-

variabiliteit van de technische resultaten ver-

Nr. 15 / 1999

3


der in te perken dan wat vanuit actuarieel

Hoe herverzekeren?

oogpunt strict noodzakelijk is. Herverzekering is daar voor echter niet de enige oplossing.

Contractueel kan de herverzekering ver-

Zo kunnen forse resultaatsbewegingen ook

plicht of facultatief zijn. Meestal is zij verplicht,

worden afgevlakt door het aanleggen van zgn.

d.w.z. dat enerzijds de verzekeraar verplicht is

egalisatiereser ves, maar dit is in de meeste

om een contractueel overeengekomen deel

landen om fiscale redenen slechts in beperkte

van zijn por tefeuille in her verzekering te

mate mogelijk. Nog een andere mogelijkheid

geven, en anderzijds de herverzekeraar ertoe

is simpelweg het aanhouden van meer eigen

gehouden is om dit deel te accepteren. De

vermogen, maar daaraan zijn voor de ver-

herverzekering van grote individuele risico’s

zekeraar uiteraard alternatieve kosten ver-

daarentegen gebeur t vaak ‘één-per-één’, d.w.z.

bonden. Het voordeel van herverzekering is

dat de herverzekeraar telkens opnieuw moet

juist dat zij een besparing op deze kosten

aangeven of hij het aangeboden risico al dan

mogelijk maakt.

niet accepteer t. Een dergelijke formule wordt facultatief genoemd. De facultatieve her ver-

Die besparing moet natuurlijk worden

zekering is weliswaar de oudste manier van

afgewogen met de kosten die de her ver-

herverzekeren, maar wordt wegens de hoge

zekering zelf veroorzaakt (5). Die bestaan in

administratiekosten die eraan verbonden zijn

de eerste plaats uit de premies die de ver-

enkel nog gebruikt als aanvulling op de ver-

zekeraar afstaat aan de herverzekeraar. Bij een

plichte her verzekering, veelal om de ver-

formule van propor tionele her verzekering

leende dekking op een aantal grote indivi-

(zie verder) worden deze premies verminderd

duele verzekerde risico’s te reduceren.

met de provisies die hij van de herverzekeraar ontvangt en die bedoeld zijn om de ver-

Technisch gezien kunnen herverzekerings-

zekeraar te compenseren voor de kosten die

contracten propor tioneel of niet-propor tio-

hij heeft gemaakt om de gecedeerde risico’s

neel zijn. In proportionele contracten par tici-

aan te trekken, en voor de administratiekosten

peer t de her verzekeraar voor een bepaald

verbonden aan het beheer van de polis en de

percentage in het verzekerde risico, wordt in

schaderegeling. Meestal zijn deze provisies

ruil daarvoor eenzelfde percentage van het

een vast percentage van de oorspronkelijke

oor spronkelijke premie-inkomen aan hem

premies, eventueel gekoppeld aan een vorm

overgedragen, en moet hij ook evenredig bij-

van winstdeling. Daarenboven zal de verzeke-

dragen in de eventuele schade. De her ver-

raar zijn mogelijke besparing als gevolg van de

zekeraar betaalt daarbij een provisie aan de

afwenteling van de verleende dekking afwegen

verzekeraar om die te compenseren voor de

met de beleggingsopbrengst die hij derft op

kosten gedaan om het premie-inkomen te

de afgestane premies. Door de herverzekering

verwer ven (zie boven). Uiteraard is dit de

zal enerzijds een schadegeval immers niet of

eenvoudigste manier van herverzekeren, wat

slechts gedeeltelijk voor rekening van de ver-

dan ook de grootste troef van deze formule is,

zekeraar vallen, maar anderzijds staat hij geld-

zeker als zij gebaseerd is op een zgn. ‘quota

stromen af die normaal gezien tot zijn beleg-

share’-clausule. Die houdt in dat een bepaald

gingsopbrengsten zouden hebben bijgedragen.

percentage van het oorspronkelijke premie-

4

inkomen wordt afgestaan aan de her verze-

De herverzekeraar kan hierbij slechts worden

keraar, waardoor die een deel van het prijs-

aangesproken als de schade een bepaalde

stellingsrisico mee draagt. Vooral voor jonge

drempel of retentie overschrijdt, en dit tot een

maatschappijen kan dit interessant zijn, aange-

vooraf bepaalde limiet (meestal een veelvoud

zien zij wegens hun beperkte portefeuille en

van de retentie). Door het aangaan van XL-

schadeverleden het moeilijker hebben om een

contracten kan een verzekeraar dus eventuele

actuarieel correcte premie te berekenen.

schadepieken gladstrijken. Meestal worden XL-contracten dan ook gebruikt als aanvulling

Anderzijds biedt een proportioneel con-

op een propor tionele herverzekering. Omdat

tract de verzekeraar geen volledige bescher-

zij geen bescherming bieden voor schadege-

ming tegen schadepieken, want hij zal altijd een

vallen onder de drempel, wordt de her ver-

bepaald percentage van de schade zelf moe-

zekeringspremie niet bepaald als een even-

ten dragen. Omgekeerd slaat de herverzeke-

redige fractie van het premie-inkomen, maar

ringsdekking dan ook op risico’s die hij ruim-

berekend op grond van het werkelijke risico,

schoots zelf zou kunnen of willen dragen. Dit

volgens de schade-er varing van de her ver-

laatste nadeel kan worden opgevangen door

zekeraar. Het gevolg hier van is dat de herver-

middel van een surplusherverzekering die alleen

zekeraar ook niet meer deelt in het prijsstel-

voorziet in herverzekeringsdekking voor risi-

lingsrisico van de verzekeraar. De prijsbepaling

co’s met een verzekerde waarde boven een

van dergelijke contracten is overigens meestal

bepaalde drempel of retentie. Afhankelijk van

erg moeilijk, aangezien de schadeverwachtin-

het aandeel van de retentie in de totale ver-

gen van de herverzekeraar niet noodzakelijk

zekerde waarde, zal de sleutel voor de ver-

overeenstemmen met die van de cederende

deling van premies en schades dan verschillen

maatschappij. Dat verklaar t deels waarom

van polis tot polis. Bijvoorbeeld zal bij een

XL-contracten pas sinds de jaren zeventig in-

retentie van 5 miljoen EUR voor een polis

gang vonden.

met een verzekerd bedrag van 25 miljoen EUR een verdeelsleutel van 20/80 worden gehan-

Een bijzondere niet-propor tionele for-

teerd, en bij een polis van 50 miljoen EUR een

mule is de stop-loss-her verzekering. Terwijl

sleutel van 10/90, enz. Het aandeel van de

proportionele en gewone XL-contracten be-

herverzekeraar stijgt m.a.w. naarmate de ver-

doeld zijn om de verleende dekking van indivi-

zekerde bedragen hoger liggen. Vandaar dat

duele risico’s of groepen van risico’s te ver-

vaak ook met betrekking tot de verplichtingen

minderen, limiteren stop-loss-herverzekeringen

van de herverzekeraar een bovengrens wordt

de totale schadehoeveelheid op het niveau

ingebouwd (doorgaans een veelvoud van de

van de onderneming. Zij houden in dat, zodra

retentie), waarboven de verzekeraar opnieuw

de verzekeraar een gecumuleerde schadelast

zelf het risico draagt.

heeft die een bepaalde grens (meestal een bepaald percentage van het premie-inkomen)

In niet-proportionele overeenkomsten (zgn.

overschrijdt, de herverzekeraar zal uitkeren tot

excess of loss of XL-contracten) zijn niet de

een bepaald plafond. Deze vorm van herver-

verzekerde bedragen, maar wel de schadebe-

zekeren beschermt de verzekeraar niet alleen

dragen het voorwerp van de herverzekering.

tegen abnormaal hoge schadegevallen, maar

Nr. 15 / 1999

5


ook tegen een abnormaal hoge frequentie van

eerstelijnsherverzekeraar, aangezien hij slechts

schadegevallen. Gezien deze verregaande be-

een deel van een meer gediversifieerde risico-

scherming is de prijs voor een dergelijke her-

por tefeuille overneemt. In essentie komt

verzekeringsvorm relatief hoog, waardoor deze

her verzekeren dan ook neer op een groot-

formule niet zo frequent voorkomt.

schalige spreidingsoperatie, of a.h.w. op een versplintering van risico’s, die de efficiëntie

Bij elk her verzekeringscontract (zowel

van de verzekeringsactiviteit ten goede komt.

propor tioneel als niet-proportioneel) heeft de

Dit streven naar maximale risicospreiding ver-

her verzekeraar nauwelijks vat op de indivi-

klaar t ook waarom de herverzekeringsmarkt

duele risico’s, maar deelt hij wel in het lot van

zo sterk internationaal georiënteerd is.

de verzekeraar. Dat kan ertoe leiden dat de verzekeraar gretiger risico’s accepteer t dan hij zonder herverzekering ervan zou doen. Zoals

Nieuwe formules

bij elke verzekering, ontstaat er dus een mogelijk probleem van ‘moral hazard’. Enkel via de

De traditionele vormen van herverzeke-

provisies die de her verzekeraar betaalt bij

ring spitsen zich toe op het acceptatierisico, d.i.

propor tionele herverzekeringen, de limieten

het risico dat de werkelijk opgelopen schade

die hij stelt bij surplus-, XL- en stop-loss-her-

afwijkt van de verwachte schade. Recentelijk

verzekeringen en de uitsluitingen die hij heeft

zagen evenwel nieuwe herverzekeringsvormen

bedongen, kan de herverzekeraar enige druk

het licht die de nadruk leggen op het tijdsrisico.

uitoefenen op de acceptatiepolitiek van de ver-

Verzekeraar s weten dikwijls wel wat de

zekeraar. De herverzekeraar zal daarom vaak

hoogte is van de schade die ze mogen ver-

op zijn beur t een deel van zijn por tefeuille

wachten in een bepaalde periode, maar heb-

overdragen of ‘retrocederen’ aan een andere

ben er geen idee van wanneer die schade zich

par tij. Dikwijls is hiermee de cirkel rond, want

effectief zal voordoen. En als zich eenmaal een

ook verzekeraars accepteren risico’s in her-

schadegeval heeft voorgedaan, is het onzeker

verzekering (zie schema). Natuurlijk loopt een

hoelang de afwikkeling ervan juist zal duren,

retrocessionaris wel minder risico dan een

m.a.w. hoeveel tijd er zal verlopen tussen de

Verzekeren, herverzekeren en retrocederen Risico

Risico

Risico

Risico

Risico

Risico

Risico

▼

▼

▼

▼

Verzekeraar

▼

▼ HERVERZEKEREN

▼

▼

Verzekeraar

HERVERZEKEREN

▼

▼

Risico

▼

Herverzekeraar

▼

Herverzekeraar

▼

▼

▼

Risico

VERZEKEREN

▼

▼ ▼

Verzekeraar

▼

▼

VERZEKEREN

Risico

▼

Risico

RETROCEDEREN

6

realisatie van de schade en de effectieve ver-

herverzekering (zie verder) en de beperkin-

goeding er van door de verzekeraar. Dit tijds-

gen opgelegd door de toezichthouders. De

risico heeft geen gevolgen voor het technisch

meeste controle-autoriteiten eisen immers

resultaat van de verzekeraar, maar kan wel zijn

een minstens gedeeltelijke transfer van het

beleggingsresultaat beïnvloeden. Een kor ter

acceptatierisico vooraleer een contract als

dan verwachte afwikkelingsperiode betekent

herverzekering te aanvaarden en beschouwen

immers dat hij sneller uit zijn technische re-

financiële herverzekeringen daarom als loutere

serves moet putten en die dus minder lang

beleggingsinstrumenten. Aangezien de solva-

kan beleggen. De financiële herverzekering kan

biliteitsnormen zijn gebaseerd op de netto-

hieraan tegemoet komen door aan de ver-

risicopositie van de verzekeraar (na herver-

zekeraar een bepaald beleggingsresultaat te

zekering) leidt financiële her verzekering op

garanderen, ook als de afwikkelingsperiode

zich niet tot een besparing op de reglementair

kor ter uitvalt dan verwacht. Op die manier

aan te houden eigen middelen. Vandaar dat

ontstaat opnieuw een grotere stabiliteit van

deze formule praktisch uitsluitend voorkomt

de resultaten van de verzekeraar, niet op het

in combinatie met een traditionele her ver-

niveau van het technisch resultaat, maar wel

zekering. Alles samen wordt het belang van

op het niveau van het beleggingsresultaat.

financiële herverzekering, inclusief deze ge-

Enerzijds neemt de herverzekeraar het tijds-

combineerde formules, geschat op zo’n 5 %

risico van de schadeafwikkeling voor zijn

van het totale wereldwijde schadeherverzeke-

rekening, anderzijds blijven zijn verplichtingen

ringsincasso (6).

beperkt tot een duidelijk afgelijnd bedrag (in het slechtste geval de door de verzekeraar

Risico’s kunnen ook worden gespreid

gederfde beleggingsopbrengsten als gevolg

door ze te verhandelen op de financiële

van een onmiddellijke schaderegeling in plaats

markten. De enorme omvang van deze mark-

van na de normaal te voorziene afwikkelings-

ten maakt hen immers uitermate geschikt om

periode). De opkomst van aansprakelijkheids-

grote schokken op te vangen, en dus bijvoor-

verzekeringen met doorgaans lange en on-

beeld om grote verliezen als gevolg van na-

zekere schaderegelingsper ioden, en het

tuurrampen te absorberen. Zo werd berekend

groeiend belang van moeilijk te verzekeren

dat de dagelijkse prijsschommelingen op de

risico’s (bijv. nucleaire risico’s, het ‘jaar 2000-

Amerikaanse financiële markten groter zijn dan

risico’ of diverse politieke risico’s) hebben de

de grootste schade die in Noord-Amerika

opkomst van financiële herverzekering in de

ooit door natuurrampen werd aangericht (7).

hand gewerkt. Doordat zij een begrenzing van

Een herhaling van de aardbeving die in 1906

de verplichtingen van de herverzekeraar in-

San Francisco teisterde, zou nu aan de her-

houdt, maakt zij het juist mogelijk om een her-

verzekeringssector ongeveer 50 miljard USD

verzekeringsdekking te voorzien voor derge-

kosten, wat neerkomt op ongeveer een kwar t

lijke risico’s, waardoor die toch tot op zekere

van het eigen vermogen van de sector. Op de

hoogte kunnen worden verzekerd. Voorlopig

kapitaalmarkt zou een dergelijke schok echter

blijft het belang van financiële herverzekerings-

nauwelijks voelbaar zijn. Zo heeft alleen al de

formules echter nog beperkt, als gevolg van

VS-kapitaalmarkt een totaal uitstaand vermo-

de huidige lage premies voor traditionele

gen van ruim 13 000 miljard USD.

Nr. 15 / 1999

7


Sinds 1994 hebben een aantal herverzekeraars zgn. catastrofe-obligaties (CAT-bonds)

vullende vorm van risicospreiding worden gebruikt.

uitgegeven. Dergelijke obligaties bieden een rente die beduidend hoger ligt dan de ver-

Ten slotte wordt soms ook gewerkt met

goeding voor het normale debiteurenrisico,

opties die het mogelijk maken om, als zich een

maar de rentebetaling en/of de terugbetaling

schadegeval voordoet, aandelenkapitaal uit te

van het kapitaal wordt afhankelijk gesteld van

geven of zich tegen vooraf bepaalde tarieven

het zich al dan niet voordoen van een cata-

te financieren. Op die manier blijft het risico

strofe. Institutionele beleggers kunnen via

bij de (her)verzekeraar, maar komt zijn solva-

deze obligaties hun risico’s diversifiëren, aan-

biliteit toch niet in het gedrang, want als zich

gezien zij niet gecorreleerd zijn met de overige

belangrijke risico’s zouden realiseren, kunnen

financiële instrumenten in hun por tefeuille.

onmiddellijk bijkomende middelen beschik-

De voorlopig nog schaarse emissies blijken in

baar worden gemaakt. In wezen is de ge-

de praktijk vooral in de smaak te vallen van

garandeerde toegang tot bijkomende finan-

de ‘hedge funds’, vanwege het relatief hoge

cieringsbronnen dus een alternatief voor

potentiële rendement, terwijl ook verzekeraars

her verzekering. De opwaar tse trend in de

zelf interesse betuigen om in deze obligaties

(her)verzekeringstarieven na een catastrofe

te beleggen. Er hebben zich echter nog geen

verschaft bovendien de ruimte om de schul-

grote schadegevallen voorgedaan die de be-

den op termijn terug te betalen of om op-

taling van de rente of de kapitaalaflossing in

nieuw aandelen in te kopen. In vergelijking met

het gedrang hebben gebracht. In essentie is

de uitgifte van CAT-bonds ligt het kritische

de uitgifte van CAT-bonds niets anders dan

volume voor dit soor t operaties relatief laag,

een vorm van effectisering door (her)ver-

wat de techniek in principe ook rechtstreeks

zekeraars, een techniek die bij kredietinstellin-

bruikbaar maakt voor verzekeraars of zelfs

gen al sterker is ingeburgerd.

voor grote industriële ondernemingen die aldus zichzelf verzekeren.

Naast catastrofe-obligaties kan het risico op natuurrampen ook naar de financiële markten worden gekanaliseerd via specifieke afgeleide producten, met als onderliggende

Vervaging van grenzen en desintermediatie

waarde zgn. catastrofe-indices die de ontwikkeling van schadegevallen door natuur-

Wie zich wil indekken tegen bepaalde

rampen weergeven. Zo worden risk futures al

risico’s, kan daarvoor een reserve (bufferkapi-

sinds 1992 verhandeld op de optiebeurs van

taal) aanleggen die kan worden aangesproken

Chicago (CBOT). Het gaat enkel om gestan-

als het risico zich daadwerkelijk realiseer t.

daardiseerde producten die geen rekening

Als hij zich verzekert, wordt de behoefte aan

houden met de modaliteiten van de oorspron-

bufferkapitaal doorgespeeld naar de verze-

kelijk aangegane verzekeringscontracten en

keraar, die op zijn beur t deze behoefte voor

de samenstelling van de verzekeringspor te-

een deel kan overdragen aan een her ver-

feuille. Zij komen vooralsnog enkel voor op

zekeraar. Het economisch nut van deze over-

de Amerikaanse markt, waar zij als een aan-

drachten schuilt in het feit dat de behoefte

8

om kapitaal aan te houden verkleint naar-

pany) zich ertoe verbindt om deze grotendeels

mate de risicospreiding groter wordt. Op die

aan deze captive te cederen. Naast een aantal

manier wordt kapitaal dus economisch effi-

mogelijke fiscale voordelen leveren zulke

ciënter ingezet. Formules die risico’s recht-

captives in vergelijking met traditionele ver-

streeks overdragen aan de financiële markt,

zekering vooral besparingen op het vlak van

vullen in essentie dezelfde behoefte in, met

de kosten op. Provisies voor tussenpersonen,

dien verstande dat zij kunnen bogen op een

schaderegelingskosten en de winstopslag die

nog grotere risicospreidingscapaciteit. Deze

normaal aan de verzekeraar verschuldigd zijn,

overdracht van risico’s vergt de inzet van

worden immers vermeden. Uiteraard is de

effectiserings- en indekkingstechnieken die de

capaciteit van captives beperkter dan die van

herverzekeraars in het vaarwater brengen van

traditionele verzekeraars, zodat zij ook relatief

de traditionele zakenbanken die dergelijke

meer op her verzekering aangewezen zijn.

operaties in de financiële sector begeleiden.

Vooral captives die maar één enkele industriële

Op die manier vervagen de grenzen tussen

groep verzekeren, hebben een hoge risicocon-

her verzekeren en zakenbankieren. Terwijl

centratie en dus behoefte aan stabilisatie van

grote (her)verzekeraars hun eigen financiële

hun technische resultaten. Zij werken daarbij

marktendivisies oprichten of een beroep doen

meestal met XL-contracten, d.w.z. dat zij zelf

op bestaande zakenbanken, hebben grote

de schade slechts dragen tot een bepaalde

financiële conglomeraten een streepje voor

grens.

doordat ze in hun eigen gelederen afdelingen tellen die dergelijke kapitaalmarktoperaties

Als industriële groepen hun eigen captive

kunnen ontwikkelen en door hun gevestigde

oprichten is er sprake van desintermediatie in

reputatie op de kapitaalmarkt gemakkelijker

de zin dat de traditionele verzekeraars daar-

tegenpartijen kunnen vinden om die operaties

mee buitenspel worden gezet. Een andere

tot een goed einde te brengen.

vorm van desintermediatie doet zich voor in de relatie tussen de herverzekeraars en hun

Ofschoon verzekeraars nog steeds hun

traditionele verzekeringscliënteel. Vooral op

belangrijkste klanten zijn, verruimen her ver-

de Angelsaksische markt komen herverzeke-

zekeraars hun cliëntenbasis meer en meer tot

ringscontracten op de niet-levensmarkt door-

grote industriële ondernemingen die zichzelf

gaans tot stand via bemiddeling van gespecia-

verzekeren, mede onder invloed van de gro-

liseerde makelaars. De grote, internationaal

tere strategische klemtoon op de optimalisatie

actieve herverzekeringsmaatschappijen begin-

van het risicobeheer binnen deze ondernemin-

nen evenwel rechtstreeks aan herverzekering

gen. Terwijl zij voorheen een beroep deden

te doen zonder tussenkomst van deze make-

op verzekeraars, richten zij een eigen verzeke-

laars. Dit komt deels door de sterke groei van

ringsdochter of zgn. captive op, die hun be-

her verzekeringsactiviteiten in de tak leven,

langrijkste bedrijfsrisico’s verzeker t (8). Ook

waar gewoonlijk zonder tussenper sonen

gebeur t het dat industriële ondernemingen

wordt gewerkt. De lange looptijd van levens-

zelf een her verzekeringscaptive oprichten

polissen maakt ver trouwdheid met de her-

waarbij de verzekeraar die hun bedrijfsrisico’s

verzekeraar belangrijk, wat noopt tot recht-

in eerste lijn verzekert (de zgn. fronting com-

streeks contact.

Nr. 15 / 1999

9


De desintermediatie werkt op de make-

orkaan Andrew en aardbevingen in Californië

laarsmarkt een tendens tot schaalvergroting via

en in Japan op het einde van de jaren tachtig

fusies en overnames in de hand, en heeft ook

en in het begin van de jaren negentig voor

als gevolg dat sommige makelaars zelf her-

zware schadegevallen die de premies aanvan-

verzekeringsactiviteiten beginnen te ont-

kelijk deden oplopen (zie kader blz. 11). Sinds

plooien. Zo is de opkomst van Bermuda als

1993 is evenwel opnieuw een stevige prijs-

herverzekeringsmarkt in belangrijke mate het

concurrentie losgebarsten, wat resulteerde in

werk van Amerikaanse makelaars en zaken-

tragere groei van het premie-inkomen (zie gra-

banken, die daarmee hun activiteiten diversi-

fiek I). Het capaciteitstekort en de prijshausse

fieerden.

in het begin van de jaren negentig leidden ook tot de opkomst van nieuwe, gespecialiseerde her verzekeraars in offshoremarkten. Vooral

Dalende premies, toenemende concentratie

op Bermuda ontwikkelde zich een belangrijke her verzekeringsmarkt voor catastroferisico’s die momenteel ca. 5 % van het wereldwijde

De herverzekeringsmarkt is bij uitstek een

her verzekeringsincasso voor haar rekening

cyclische markt. Na een periode van zware

neemt. Daarnaast diver sifiëren her verze-

schadegevallen onder invloed van natuur-

keraars op de Bermuda’s zich de jongste jaren

rampen stijgen de her verzekeringspremies

o.m. naar financiële herverzekering.

drastisch. Dit leidt tot betere winstvooruitzichten, trekt nieuwe marktspelers aan, wat

Ondanks de toenemende internationali-

voor een capaciteitsoverschot zorgt en een

satie blijft de her verzekeringsmarkt geken-

neerwaar ts effect op de prijs heeft, totdat een

merkt door een hoge concentratiegraad. De

nieuwe periode van schadegevallen opnieuw

10 grootste maatschappijen ver tegenwoor-

de premies de hoogte injaagt. Zo zorgden de

digden in 1997 ca. 57 % van het wereldwijde premie-inkomen (zie tabel blz. 12). Vooral

Grafiek I – Jaarlijkse groei premie-inkomen herverzekeringsmarkt (wereldwijd, 1989-1997)

enkele grote Duitse, Amerikaanse, Zwitserse 60

In %

en Fr anse maatschappijen domineren de markt. De Londense verzekeringsmarkt Lloyd’s anderzijds zag zijn aandeel in de herverzeke-

40

ringsmarkt achteruitgaan in de nasleep van de ernstige problemen waarmee hij in het begin

20

van de jaren negentig werd geconfronteerd. Vanaf 1994 lagen de technische resultaten van Lloyd’s (in % van het incasso) weer op het

0

niveau van vóór de crisis, maar de dalende trend van het premie-inkomen werd niet ge-

-20 1989

90

91

92

93

94

95

96

97

Bron: Standard & Poor’s (1998).

keerd. Momenteel ver tegenwoordigt Lloyd’s nog zo’n 3 % van het wereldwijde her verzekeringsincasso, in 1992 was dat nog bijna

© KBC Bank BDX151

het dubbele.

10

orkaan Andrew, hoewel die ‘slechts’ 38 dodelijke

Rampenkroniek

of vermiste slachtoffers maakte. Ter vergelijking: de orkaan Mitch maakte in oktober 1998 ruim 9 000 slachtoffers in Honduras en Nicaragua, maar

Elke grote herverzekeraar houdt statistieken

de verzekerde schade bedroeg er ‘slechts’ 500 mil-

bij over natuurrampen. Een eenduidige definitie

joen USD t.o.v. een economische schade ten be-

van een natuurramp bestaat echter niet, zodat

lope van 5 miljard USD.

ook de statistische gegevens niet altijd vergelijkbaar zijn. Niettemin wijzen zij alle in dezelfde richting.

De toename van de schadegevallen in 1998 is

Vooral sinds de tweede helft van de jaren tachtig

vooral toe te schrijven aan rampen in gebieden met

tonen zij een duidelijk opwaar tse trend van de

een lage verzekeringsdichtheid zoals Mitch en de

schade veroorzaakt door natuurrampen, zowel wat

Yangtse-overstroming in China (die ruim 30 mil-

de totale economische schade als de verzekerde

jard USD economische schade aanrichtte, terwijl

schade betreft. Dat is toe te schrijven aan enerzijds

de verzekerde schade nauwelijks één tiende hier-

de toenemende concentratie van verzekerde waar-

van bedroeg). Dat ook de verzekerde schade sterk

den in de industrielanden, die een relatief hoge

toenam, was dan ook voornamelijk te wijten aan

verzekeringsdichtheid hebben, en anderzijds het

de zware ijzel die de VS en Canada teisterde in het

groeiend belang van verzekeringsdekking voor

begin van het jaar en de orkaan Georges die voor-

natuurrampen, ook in gebieden met een lage ver-

al in de VS voor ruim 3,5 miljard USD verzekerde

zekeringsdichtheid. De spreiding van natuurrampen

schade aanrichtte. Hoewel een direct verband

en verzekeringsdichtheid blijft wel zeer ongelijk.

wetenschappelijk moeilijk aantoonbaar is, ver-

Zo deden zich in 1998 slechts 12 % van de gere-

wachten de meeste exper ts dat de intensiteit en

gistreerde natuurrampen voor in de VS, maar die

frequentie van extreme weersomstandigheden

waren wel goed voor 61 % van de totale ver-

verder zal toenemen onder invloed van de ge-

zekerde schade. De grootste verzekerde schade

leidelijke opwarming van de atmosfeer (het broei-

ooit (18,6 miljard USD) werd veroorzaakt door de

kaseffect). Daarnaast zal ook de nasleep van het El Niño-effect voor een hogere orkaanfrequentie aan de Oostkust van de VS zorgen (a). Tegelijker-

Natuurrampen 1970-1998

tijd resulteert de toenemende waardeconcentratie 125

mld. USD (in prijzen 1998)

100

Verzekerde schade Economische schade

75

in kustgebieden (vooral in de VS en de Caraïben) in hogere verzekerde bedragen. De verzekeringspremies voor stormschade in deze gebieden vertonen de jongste jaren dan ook al een opwaartse trend.

50

25

0 1970

75

80

85

90

95

98

Bron: Münchener Rück (1999). © KBC Bank BDX153

(a) Het El Niño-effect slaat op een opvallende opwarming van de oostelijke Stille Oceaan die met tussenpozen van 3 tot 5 jaar optreedt en samengaat met een sterke cyclonale activiteit in Zuidwest-Azië. In de nasleep van El Niño (La Niña) gaat een snelle afkoeling gepaard met een hogere incidentie van orkanen in de Caraïben en de zuidelijke Oostkust van de VS.

Nr. 15 / 1999

11


schaalvergroting wordt verder nog onder-

De 10 grootste herverzekeringsgroepen Nettopremies 1997 (in miljarden USD)

steund door de grotere kapitaalbehoeften Marktaandeel cumulatief

wegens de steeds hogere verzekerde bedragen en toenemende complexiteit van de risico’s, onder meer inzake producentenaanspra-

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Münchener Rück Schweizer Rück General Re Employer’s Re Zürich Re Hannover Re Generali SCOR Gerling Global Re Transatlantic Holdings

12,3 11,0 6,5 4,5 4,0 3,7 3,6 2,3 2,1 1,3

14 % 26 % 33 % 38 % 43 % 47 % 51 % 53 % 56 % 57 %

kelijkheid (de tabaksindustrie is een mooi voorbeeld) en milieuschaderisico’s. Om dezelfde reden deed zich ook langs de vraagzijde van de markt een verschuiving voor ten gunste van de grote herverzekeraars. Terwijl verzekeraars in het verleden hun gecedeerde risico’s zoveel mogelijk trachtten te spreiden over een breed gamma herverzekeraars, rich-

Totaal Totaal markt

51,3 89,9

57 %

Bron: Standard & Poor’s (1998).

ten zij zich nu meer en meer naar grote, solide maatschappijen. Dit houdt verband met de capaciteits- en betalingsproblemen van vooral kleine her verzekeraars in het begin van de jaren negentig. Ten slotte heeft de fusie- en

Bovendien doet zich de laatste jaren een

overnamegolf op de verzekeringsmarkt ook

verdere schaalvergroting voor. In 1997 was het

repercussies op de her verzekeringsmarkt,

wereldwijde marktaandeel van de vijf grootste

aangezien her verzekeraars veelal deel uit-

groepen aldus opgelopen tot 43 %, tegenover

maken van grote verzekeringsgroepen.

36 % in 1987. De concentratie werd in de hand gewerkt door de tariefdaling van de

De herverzekeringsmarkt evolueer t aldus

laatste jaren die de herverzekeraars dwingt

steeds meer naar een oligopolistische markt

om via fusies of overnames volumegroei te

met enerzijds een beperkt aantal grote inter-

realiseren en schaalvoordelen na te streven.

nationale aanbieders die hogere premies kun-

Tegelijk beogen zij daarmee een grotere geo-

nen vragen wegens hun sterke reputatie, en

grafische diver sificatie. Zo nemen Ameri-

anderzijds kleine herverzekeraars die elkaar op

kaanse her verzekeraars Europese concur-

de prijs beconcurreren en veelal in een be-

renten over en vice versa. Het streven naar

paalde (geografische) niche werken. De con-

functionele diversificatie door overnames te

centratie op de verzekeringsmarkt zet de vraag

realiseren op de levensherverzekeringsmarkt

naar herverzekering trouwens in het algemeen

speelt eveneens een rol. De her verzekering in

onder neerwaartse druk wegens de grotere

de tak leven biedt stabielere resultaten en

financiële draagkracht van de grotere ver-

vormt dus een ideale aanvulling op schade-

zekeraars. Zij leidt ook tot een stelselmatig

herverzekeringen. Door de vergrijzing en de

hogere vraag naar XL-herverzekeringen, waar-

wellicht ontoereikende publieke pensioen-

voor de potentiële prijsconcurrentie groter is

voorzieningen (vooral in Europa) heeft de

dan voor propor tionele her verzekeringen

herverzekering van levensverzekeringspolissen

(waar prijsconcurrentie enkel via de commis-

daarenboven gunstige groeiperspectieven. De

sies mogelijk is).

12

Ondanks de toenemende prijsconcurrentie vertoonde het gemiddelde rendement op

Grafiek II – Schadelast en kosten (combined ratio) versus rendement op premies 1988-1997

de premies de voorbije jaren een stijgende

120

16 Schade-uitkeringen, reserveringen en kosten in % nettopremies (linkse schaal) Nettowinst in % nettopremies (rechtse schaal)

tendens (zie grafiek II), onder invloed van meevallende schadestatistieken en uitstekende beleggingsresultaten. Deze beleggingsresultaten

14 12

115

10

zijn echter kwetsbaar, aangezien zij voornamelijk berusten op (uitzonderlijke) gerealiseerde

8

110

meerwaarden. Daarenboven wordt de herver-

6

zekeringsmarkt gekenmerkt door een structureel capaciteitsoverschot. Zo is de verhou-

4

105

2

ding tussen de geïnde premies en de eigen middelen, die een indicatie geeft van de benutting van de acceptatiecapaciteit, de afgelopen jaren vrijwel onafgebroken gedaald.

0

100 1988 89

90

91

92

93

94

95

96

Bron: Standard & Poor’s (1998). © KBC Bank BDX152

Dat betekent dat de resultaten van de sector de jongste jaren sterk afhankelijk waren van de herbelegging van overtollige eigen midde-

en effectisering stelselmatig toeneemt. Voor-

len. Bovendien kunnen grote catastrofes of

lopig bevinden deze technieken zich nog in een

sluimerende schadeclaims in verband met

experimentele fase, maar naarmate zij uit-

milieuschade of het jaar 2000 een snelle om-

groeien tot volwaardige alternatieven voor

kering van de schaderatio’s teweegbrengen,

traditionele her verzekering, creëren zij een

wat eveneens de resultaten onder druk kan

capaciteitsreserve die het oscillerend verloop

zetten. In 1998 is de verzekerde schade door

van de capaciteit en dus ook het cyclische

natuurrampen overigens opnieuw toegeno-

karakter van de herverzekeringsactiviteit kan

men, zonder evenwel het peil van 1992 en

temperen.

1994 te evenaren (zie kader blz. 11). Er zijn daarenboven aanwijzingen dat de cycliciteit van de her verzekeringsactiviteit stelselmatig toeneemt. Door het groeiende

97

Geïntegreerde financiële groepen — Een nieuwe dimensie

belang van XL-herverzekeringen geraakt deze activiteit meer en meer ‘losgekoppeld’ van de

Net als op de verzekeringsmarkt, kan ook

verzekeringssector. In tegenstelling tot pro-

op de herverzekeringsmarkt de samenbunde-

por tionele herverzekeringen, waarbij de her-

ling van verzekerings- en bankcompetenties in

verzekeraars grotendeels hetzelfde lot onder-

één geïntegreerde financiële dienstverlening

gaan als de verzekeraars en de cycli van beide

concurrentievoordelen opleveren. Traditio-

sectoren dus nagenoeg synchroon verlopen,

nele herverzekering, financiële herverzekering

reageren XL-herverzekeringen veel bruusker

en effectiseringstechnieken beperken de risi-

op catastrofes. Daar tegenover staat wel dat

co’s die voor een verzekeraar uit de aange-

ook het belang van financiële herverzekering

gane verzekeringscontracten kunnen voor t-

Nr. 15 / 1999

13


beperkte wettelijke toezicht. Pas in 1998 werd een

Herverzekering in België

wetsvoorstel ingediend om herverzekeraars onder toezicht van de Controledienst voor de Verzekeringen (CDV) te plaatsen. Tot op vandaag

Secura Belgian Re (een dochter van KBC Ver-

werd dit voorstel nog niet behandeld in de Kamer.

zekeringen) is de enige gespecialiseerde herverzekeringsmaatschappij van Belgische origine met

Het belang van herverzekering voor de Bel-

wat internationale allure (a). De herverzekerings-

gische verzekeringssector kan worden geïllustreerd

activiteit op de Belgische markt beperkte zich

aan de hand van sectorgegevens voor de periode

voornamelijk tot de acceptatie door verzekeraars

1987-1996 (zie grafiek). In 1990 nam het herver-

via hun her verzekeringsafdeling. De recente

zekeringsresultaat van de sector (d.i. het saldo van

concentratiebeweging op de verzekeringsmarkt

de afgestane premies, ontvangen provisies, uit-

reflecteerde zich daardoor ook op de Belgische

keringen en reserveringen) door de uitkeringen

herverzekeringsscène (samenvoegen van herver-

vanwege de herverzekeraars wegens de toen-

zekeringsafdelingen). Het gros van de Belgische

malige stormschade fors toe tot 5,3 % van de

verzekeraars zette bovendien de afgelopen jaren

br utopremies (of 29,1 % van de afgestane

hun herverzekeringsactiviteiten stop om zich toe

premies). Zonder herverzekering zouden de Bel-

te spitsen op hun kernactiviteiten. Tot voor kort

gische verzekeraars toen forse verliezen hebben

was België een van de meest open en vrije herver-

geboekt, aangezien de nettowinst voor de sector

zekeringsmarkten binnen Europa. De geringe wet-

slechts 2,4 % van de premies bedroeg. De grafiek

telijke controle maakte België echter soms ook tot

toont ook dat het herverzekeringsresultaat van

een geliefkoosde springplank voor minder respec-

de verzekeraars zich vrijwel als het spiegelbeeld

tabele herverzekeraars. Het faillissement van drie

van hun technische resultaten gedraagt, wat het

dochtermaatschappijen van buitenlandse herver-

preventief, dempend karakter van herverzekering

zekeraars in 1995 hangt dan ook samen met het

illustreer t. Bij een nagenoeg stabiele verhouding tussen afgestane premies en premie-inkomen nam

Herverzekeringsresultaat en technisch resultaat Belgische verzekeraars

het her verzekeringsverlies in de periode 19871990 af wegens het verslechterende technische

15

10

respectievelijk in % afgestane premies en brutopremies Herverzekeringsresultaat (rechtse schaal) Technisch resultaat (linkse schaal)

5

40 30 20

resultaat, wat de verhoogde afwenteling van schadeclaims op de herverzekeraars reflecteert. Vanaf 1991 daarentegen resulteerden het zich herstellende technische resultaat en vooral de

10

for se bijdrage van de her verzekeraar s in de

0

stormschade van 1990 (die leidde tot duurdere her verzekering in de daaropvolgende jaren) in

-10 0

een toenemend herverzekeringsverlies.

-20 1987 88

89

90

91

92

93

94

95

96

Bronnen: CDV en eigen berekeningen. © KBC Bank BDX154

(a) Op de wereldmarkt bekleedt Secura de 113e plaats (rangschikking volgens eigen middelen 1997).

14

spruiten. Daarnaast loopt een verzekeraar echter ook op de actiefkant van zijn balans marktrisico’s die zijn beleggingsresultaat mee bepalen. Geïntegreerde financiële groepen, die zowel (her)verzekeringen als vermogensbeheer of kapitaalmarktdiensten kunnen aanbieden, beschikken over de instrumenten om een globale dienstverlening inzake risicobeheer te ontwikkelen ten behoeve van verzekeraars of bedrijven die zichzelf verzekeren, en om aan die cliënten m.a.w. een bescherming op het niveau van hun totale balans aan te bieden. Het grote voordeel van een geïntegreerde aanpak is de grotere risicospreiding die kan worden bereikt doordat de risico’s langs actiefzijde (beleggingen) en passiefzijde (verzekeringsverplichtingen) niet gecorreleerd zijn. Daarenboven kunnen tegenvallende schadestatistieken vaak worden gecompenseerd door betere beleggingsresultaten en vice versa. Het totale ‘nettorisico’ van de balans is dus minder groot dan de som van de afzonderlijke actiefen passiefrisico’s. Het gevolg is dat de kostprijs van een geïntegreerd risicobeheer dat op beide kanten van de balans tegelijk slaat, lager kan liggen dan de som van de prijzen van de samenstellende producten afzonderlijk. Een geïntegreerde financiële dienstverlening, in de zin van een expliciet gebundeld aanbod van zowel verzekeringsproducten als vermogensbeheer en kapitaalmarktdiensten, kan dus ook voor de professionele cliënteel een toegevoegde waarde opleveren. Financiële dienst-

(1) Pas sinds 1994 worden ook bedrijven (met beperkte aansprakelijkheid) als Lloyd’s-member toegelaten. In 1999 vertegenwoordigen die overigens al het gros (ca. 70 %) van de totale acceptatiecapaciteit van Lloyd’s. (2) Na de opheffing van het verbod op herverzekeren in 1864 werd Lloyd’s eveneens actief in het accepteren van (facultatieve) herverzekering. (3) Zie het ar tikel ‘De Belgische verzekeringssector’ in Weekberichten nr. 26 van 10 oktober 1997. (4) Merk op dat de verzekeraar wel het insolventierisico op de her verzekeraar draagt, aangezien de herverzekeringsovereenkomst volledig losstaat van het oorspronkelijke verzekeringscontract en er geen directe contractuele relatie bestaat tussen verzekerde en herverzekeraar. In de balans van continentaal-Europese verzekeraars komt dit tot uiting in het feit dat her verzekering niet resulteer t in een vermindering van de technische voorzieningen, m.a.w. in de verplichtingen van de verzekeraar t.o.v. de verzekerden, maar wordt ingeschreven op het actief van de balans (‘aandeel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen’). (5) De her verzekeringskosten vormen de winst (technische en financiële) die de herverzekeraar maakt op de door de verzekeraar afgestane herverzekeringspremie. Deze winst is de vergoeding van het kapitaal van de herverzekeraar dat door de risico-overdracht wordt geëxposeerd. Gezien het lagere risicoprofiel (risicospreiding) van de herverzekeraar zijn deze kapitaalkosten minder groot dan de kosten van het (extra) kapitaal dat de verzekeraar nodig zou hebben om het risico zelf te dragen. (6) Zie het artikel ‘Alternative risk transfer via finite risk reinsurance’, Sigma (Swiss Re), nr. 5, 1997. (7) Zie het ar tikel ‘Insurance derivatives and securitization’ door Kielholz en Durrer in The Geneva Papers on Risk and Insurance van januari 1997. (8) Pure zelfverzekering, in de zin dat de onderneming zelf voorziet in risicodekking, wordt vooral gehinderd doordat reserves die worden aangelegd om toekomstige schadegevallen te dekken, fiscaal niet aftrekbaar zijn. Bovendien zijn de financiële opbrengsten van deze reserves veelal lager dan wanneer zou worden geïnvesteerd in de onderneming zelf.

verleners die de complementariteit tussen financiële en (her)verzekeringsactiviteiten op dit vlak ten volle begrijpen en de raakvlakken

Hoofdartikel

tussen beide weten te benutten, kunnen hier-

van het volgende nummer:

aan dan ook een concurrentievoordeel ont-

«Regionale groeiverschillen

lenen.

in België».

Nr. 15 / 1999

15


grafiekennummers

Profiel van de Belgische overheidsfinanciën Bij de Economisch Financiële Berichten nr. 16 van 24 september 1999 verschijnt een grafiekenbijlage “Profiel van de Belgische overheidsfinanciën”. Als service voor onze abonnees stellen wij hiervan bijkomend 1 500 exemplaren beschikbaar.

De twintigste eeuw in beeld Eind november verschijnt onder de titel “De

✂ Ondergetekende wenst

twintigste eeuw in beeld” ook een speciaal grafiekennummer, met een overzicht van de belangrijkste demografische, economische en financiële ontwikkelingen van de voorbije eeuw, zowel internationaal als in België. Ook hiervan stellen wij een bijkomend aantal exemplaren beschikbaar. Geïnteresseerde abonnees kunnen gratis deze nummers bijbestellen door terugzending van de onder staande strook, met een maximum van 50 exemplaren per bestelling en zolang de voorraad strekt. Aangezien dit aanbod vooral bestemd is voor onderwijzend personeel, zal deze groep bij voorrang worden bediend, op voorwaarde dat de naam en het adres van de onderwijsinstelling eveneens op de strook zijn ingevuld. Bestellingen zullen worden genoteerd tot eind oktober.

………

Ex. (max. 50 ex. en tot uitputting van de voorraad) van de Bijlage “Profiel van de Belgische overheidsfinanciën”

………

Ex. (max. 50 ex. – te bestellen tot eind oktober) van het grafieken EFB “De twintigste eeuw in beeld”

te ontvangen op onderstaand adres: Naam ……………………………………………………… Voornaam ………………………………… Geboortedatum ……………………… Naam onderwijsinstelling/firma

………………………………………………………………………………………………………………………

Adres ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Bent U geabonneerd op EFB? Wenst U een proefabonnement?

ja ja

nee nee

Fax 02/218 36 36 KBC Bank NV - Economisch Financiële Berichten, Arenbergstraat 7, B-1000 Brussel

Correspondentieadres: KBC Bank NV - Economisch Financiële Berichten, Arenbergstraat 7, B-1000 Brussel. Jaarabonnementen kunnen op elk ogenblik ingaan. Aanvraagformulieren zijn verkrijgbaar in elk KBC-bankkantoor of op het bovenvermelde adres. Betaling na ontvangst van het overschrijvingsformulier. Abonnements- of adreswijzigingen kunt u vermelden op de enveloppe, die u afgeeft in een KBC-bankkantoor of opstuurt naar het bovenvermelde adres. Prijs jaarabonnement: België: Nederlands of Frans (veertiendaags) - 18 euro (726 BEF) (9 euro voor houders van Banco-rekening); Engels of Duits (maandelijks) - 9 euro EU en rest Europa: Nederlands of Frans (veertiendaags) - 36 euro; Engels of Duits (maandelijks) - 18 euro Buiten Europa: Nederlands of Frans (veertiendaags) - 45 euro; Engels of Duits (maandelijks) - 22 euro Nadruk van artikelen of berichten is toegestaan onder opgave van de bron. De in dit blad voorkomende gegevens zijn ontleend aan door ons betrouwbaar geachte bronnen en worden alleen verstrekt bij wijze van inlichting. Voor de juistheid en volledigheid ervan kunnen wij echter niet instaan. Verantwoordelijke hoofdredacteur: Edwin De Boeck, Kardinaal Sterckxlaan 137, B-1860 Meise.

Drukk. Schaubroeck, Nazareth

16

Ce bulletin paraît également en français. English edition also available. Erscheint ebenfalls in Deutsch.

Extra

Herverzekering is een techniek om verzekerde

Recommend Documents