Hernieuwbare Energie

NAV INFOSESSIE

Hoe integreert u de verplichte regelgeving

Hernieuwbare Energie in uw ontwerp?

Een organisatie van

NAV-infosessie Hernieuwbare Energie

arch. B. Craenhals - energieconsulent NAV ir. Dany Verhertbrugge - KAHO St. Lieven - Aalst ir. arch. Koen Willem - NAV

Programma Onderwerp

Spreker

Inleiding

Benny Craenhals

15’

Dany Verhertbrugge

15’

5 technieken in detail

a. zonneboilers b. PV-collectoren

15’

c. Biomassa

15’

d. Micro WKK 3 mogelijke alternatieven

e. Warmtepompen

15’

f. Stadsverwarming

5’

g. Participatie

5’

h. Lager E-peil

TOETSING a/d EPB

Benny Craenhals

PRAKTIJKOPLOSSINGEN

15’ 30’

1

Inleiding

Minimum aandeel H.E. : van waar ? RICHTLIJN 2009/28/EG minimum niveau’s energie uit hernieuwbare bronnen op te leggen door lidstaten in hun bouwvoorschriften of -regels - bij nieuwe gebouwen - bij ingrijpende renovaties

Inleiding

Minimum aandeel H.E. : wanneer ? • aanvraag stedenbouwk. vergunning > 01/01/2014

• nieuwbouw & ingrijpende renovaties (*)

• wonen (individueel / collectief / appartementen)

• (alle) kantoren

• publieke kantoren & scholen (aanvraag > 01/01/2013)

(*) ingrijpende renovatie = • gedeeltelijke herbouw met een BU groter dan 800 m3 • gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid • uitbreiding met een BU groter dan 800 m3 • uitbreiding met minstens één wooneenheid ≠ • ingrijpende energetische renovatie, nieuw type van ‘aard van het werk’ vanaf 1 januari 2015

2

besluit Vl. reg. 20/05/2011

besluit Vl. reg. 28/09/2012

Intermezzo

6

3

Intermezzo

bron : Vlaams Energieagentschap 7

Inleiding Minimum aandeel H.E. : wat ? • THERMISCH zonne-energiesysteem • FOTOVOLTAÏSCH zonne-energiesysteem

• BIOMASSA -ketel / -kachel of GEBOUWGEBONDEN WKK op Biomassa • WARMTEPOMP • PARTICIPATIE in project voor productie van energie uit hernieuwbare bronnen

4

Inleiding! Inleiding gelijktijdig met eiseis op op minimum aandeel H.E. gelijktijdig met minimum aandeel H.E.

Tweesporenbeleid wonen Tweesporenbeleid wonen

Inleiding! Inleiding gelijktijdigmet meteis eisop opminimum minimumaandeel aandeelH.E. H.E. gelijktijdig

Eisenpadkantoren kantoren&&scholen scholen Eisenpad 10

5

Inleiding Inleiding! gelijktijdig met met eis eis op op minimum minimum aandeel aandeel H.E. H.E. gelijktijdig

11

huidige definitie BEN

toekomstig engagement

Woningen : E30 + kostenoptimale deeleisen (K-peil, U/R-waarde …).

Kantoren : E40 + kostenoptimale deeleisen.

Elke 2 jaar studies kostenoptimale EPBeisen actualiseren.

Op toezien dat inspanningen voor ieder type woning evenwaardig is.

12

6

Inleiding Kostenoptimaal niveau :

EPBD 2010/31/EU eis voor de lidstaten : tegen 2015

Het energieprestatieniveau dat gedurende de geraamde economische levensduur de laagste kosten met zich meebrengt.

De belangrijkste economische doelvariabele is de Totaal Actuele Kost (TAK) of de levenscycluskost van de woning over de actualisatietermijn. Het omvat : - investeringskosten - energiekosten - onderhoudskosten - herinvesteringskosten - verwijderingskosten/restwaarde.

studie i.o.v.

Inleiding Kostenoptimaal niveau :

EPBD 2010/31/EU eis voor de lidstaten : tegen 2015

Het energieprestatieniveau dat gedurende de geraamde economische levensduur de laagste kosten met zich meebrengt.

De belangrijkste economische doelvariabele is de Totaal Actuele Kost (TAK) of de levenscycluskost van de woning over de actualisatietermijn. Het omvat : - investeringskosten - energiekosten - onderhoudskosten - herinvesteringskosten - verwijderingskosten/restwaarde. bron : VEA

7

Studie kostenoptimum : 5 woontypologieën woningen met en zonder PV-panelen

bron : VEA

kostenoptimum : 2015

8

5 Technieken in detail a. Zonneboiler

• eis oriëntatie : oost - zuid - west • eis helling : 0° > 70° • eis gebruik : voor minstens 1 tappunt

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Hoe werkt het?

18

9

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler

19


20

10


21

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Keuze type collector: rendementen

22

11

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Zonneboiler Keuze type collector

23

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Zonneboiler Keuze type collector

24

12

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Keuze type collector

Gegeven: bv. bruto vloeroppervlakte= 150 m 2 Minimum apertuuroppervlak= 0,02 m2 x 150 m2= 3m2 25

Hernieuwbare Energie: Zonneboiler Waarmee rekening houden als architect?

• Dak zoveel mogelijk vrijhouden (geen schouw op zuidflank) • Probeer de afstand tussen de componenten klein te houden • Energetisch hoger rendement door de zonnecollectoren te integreren in het dak. • Vrije opstelling! (Bomen? Verlichtingspalen ?) • Controleer de doorboringen! • Voorzie ruimte (1 m2) voor buffertank

26

13

rekenvoorbeeld nieuwbouw woning : 181 m2

Volume : 700 m3 Verliesoppervlakte : 601 m2 Gemiddelde U-waarde : 0,33 W/m2K

• • • •

gevels : 22 PU, 0.11 W/m2K dak : 20 PU, 0.13 W/m2K vloer : 8 PU, 0,21 W/m2K alu schrijnwerk, 1.0-glas (Uw=1.52)

K30 • luchtdichtheid v50 : 12m3/h.m2 (WBO) • balansventilatie met WTW (81%) • condenserende gaswandketel 109% (vloerverwarming 35/30°)

27

0,02 collector / m2 => 3,62 m2 collector

investering : 4250€ (= incl. boiler 190 L)

607€ / E

-2.970 kWh/j 28

14



‘Groene warmte’ (voor huishoudens) !! Vanaf 2014: voor woningen aangesloten op het E-net vóór 1/1/2014 (of met bouwaanvraag vóór 1/1/2014) 2013

2014

Zonneboiler

550€/m² Max 2750€ Max 50% van factuur


Warmtepomp (l/w, l/l, b/w, w/w)

Max 1700€

Max 1700€

bron : EANDIS



‘Groene warmte’ (voor ondernemingen) Voor ZB en WP: enkel voor gebouwen aangesloten op het E-net voor 1/1/2014 2013

2014

Zonneboiler

200€/m² Max 10.000€ Max 50% van factuur



Max 60.000€

Max 60.000€

bron : EANDIS 30

15

5 Technieken in detail b. PV-panelen

+ eisen opbrengst per m2 wooneenheid : •min. 7 kWh/j. •min. 10 kWh/j. (aanvraag vergunning vanaf 2016)

intermezzo

Toepassingsgebied PV WELKE PV-PANELEN TELLEN MEE ? gebouwgebonden

perceelsgebonden

Vergunning aangevraagd vanaf 1/11/2013 Alle PV op perceel*

Huidige situatie Enkel PV op gebouw zelf

* verdeling over volumes op perceel blijft

16

Hernieuwbare Energie: PV Hoe werkt het?

33

34

17

Hernieuwbare Energie: PV Hoe werkt het?

35

36

18

Hernieuwbare Energie: PV Rendementen:

Bron: Folder ODE Vlaanderen

37

Hernieuwbare Energie: PV PV- Waarop letten? Eisen: Oriëntatie : O-Z- W

Hellingshoek: 0°- 70°

19

Hernieuwbare Energie: PV PV- Waarop letten? •Doorboringen controleren! •Dak zoveel mogelijk vrijhouden (geen schouw op zuidflank) •Vrije opstelling ! •Aansluiting op het elektriciteitsnet!



• • • •



40

20

41

7 kWh / m2 => 7 x 181 = 1.267 kWh 1 paneel : (104 Wp) levert 165 kWh

=> 8 panelen => 1.322 kWh 182 m2 = 7,26kWh/m2 investering : 4 €/Wp of 416€/paneel x 8 st. = 3.328€ 21

478€ / E 42

5 Technieken in detail c. Biomassa

22

Hernieuwbare Energie: Biomassa Biomassa is niet alleen hout maar ook:

45

Hernieuwbare Energie: Biomassa CO2 neutrale verbranding

Verbranding en ontbinding van hout hebben dezelfde CO2 balans …

46

23

Hernieuwbare Energie: Biomassa Bruikbare brandstoffen

47

48

24

49

Hernieuwbare Energie: Biomassa Eis: als hoofdverwarming (dekt minstens 85 % van de brutoenergiebehoefte verwarming)

Kwaliteitseisen: rendement (KB 12/10/2010): minstens 85% Emissieniveaus (CO en fijn stof)< grenswaarden uit fase III van KB 12/10/2010

Biomassa: Waarop letten als architect? •Voorzie plaats ketel (1m2) + voorraad biomassa •Probeer de ketel centraal op te stellen om warmteverliezen te beperken •Controleer met EPB-verslaggever of het eventueel gekozen type brander voldoet aan de gestelde eisen. Vraag na bij fabrikant!

25

Hernieuwbare Energie: Biomassa KB. 12/10/2010

Hernieuwbare Energie: Biomassa financieel aspect • installatiekost erg projectafhankelijk • Prijsindicatie (bron: beter bouwen en wonen dec.-jan. 2014) pelletketel: +/- 8000 euro voor de ketel + 2000-4000 euro voor regelaar en opslagsilo Blijven investeren in pellets (+/- 0,25 euro/kg)

• hou ook rekening met : • kwaliteit v/d brandstof

• ruimte voor opslag / stockage / levering • gebouw / opslagsilo • kostprijs civiele bouwwerken / regelaar pellets, ...

26

5 Technieken in detail d. WKK & micro WKK

Gebouwgebonden

afkomstig van biomassa

Hernieuwbare Energie: Biomassa Wat is WKK (of cogeneratie)? Types WKK’s

Bron: Cogen Vlaanderen 27

Hernieuwbare Energie: Biomassa Hoe werkt WKK (met interne verbrandingsmotor)? Elektrisch rendement : 40% Thermisch rendement: 50%

Hernieuwbare Energie: Biomassa Hoe werkt microWKK?

• Gebaseerd op Hr-ketel • Ketel die naast warmte ook nog eens elektriciteit opwekt • De keuze voor een WKK-installatie moet gebaseerd zijn op de vraag naar warmte (gedurende lange tijd van het jaar)!

bron: Vlaams Instituut voor Innovatie

28

Hernieuwbare Energie: Biomassa Hoe werkt microWKK? •

Berust op het principe dat gas uitzet door warmte en inkrimpt door koude. Door dit beurtelijks te laten gebeuren gaat een zuiger op en neer.

•

Gevolg: elektricteit wordt geproduceerd naar hoofdzakelijk warmte

•

(verhouding 1/7)

•

Geschikt voor gebouwen met grote warmtevraag (bv. zwembadverwarming)

•

Voordelen:

•

-

–

Hoog energetisch rendement

–

Weinig bewegende delen (weinig onderhoud)

–

Stille motor

–

Werkt op hogere temperaturen en bijgevolg geschikt voor renovatie

Nadeel –

Duur

–

Momenteel beperkt tot een nichemarkt

Geschikt als basisverwarming en eigen elektriciteitsopwekking

Hernieuwbare Energie: Biomassa Waarop letten als architect?

• Geschikt als basisverwarming en eigen elektriciteitsopwekking • Nadeel: Duur • Daarom enkel zinvol bij een “grote jaarlijks constante ” warmtevraag • Momenteel beperkt tot een nichemarkt • Steun: Warmtekrachtcertificaten • Ruimte: 1m2 te voorzien (afhankelijk van ….)

29

Hernieuwbare Energie: Biomassa Eisen gesteld aan WKK? Kwalitatieve WKK. Wat? Een kwalitatieve WKK moet voldoen aan: RPE > 0% als WKK < 1 MWe RPE > 10% als WKK > 1 MWe met RPE de Relatieve Primaire Energiebesparing (bron: http://www.vreg.be/relatieve-primaire-energiebesparing-rpe)

5 Technieken in detail e. Warmtepomp

30

61

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Tips van EANDIS

• Zorg voor een goed geïsoleerde woning •

Met een degelijke isolatie van de bouwschil (K35 of lager) worden de warmteverliezen beperkt waardoor de warmtepomp energiezuinig kan presteren.

• Een warmtepomp werkt enkel bij verwarming op lage temperatuur •

Gebruik een warmtepomp in combinatie met lage temperatuurverwarming: vloer- of wandverwarming, lage temperatuur convectoren, … De aanvoertemperatuur mag maximaal 40°C bedragen.

• Verschillende types hebben een verschillend rendement •

Bodem/water warmtepompen hebben het hoogste rendement (hoe dieper, hoe stabieler), gevolgd door water/water, lucht/water en lucht/lucht warmtepompen. Tip: om een correcte COP te kennen, kijk altijd naar de EN14511 standaard Tip: om objectief warmtepompen te vergelijken, surf naar www.bafa.de

31

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Tips van EANDIS • Warmtepompen kunnen op twee manieren worden aangedreven: elektrisch en gasgestookt • Kies voor een 3-fasige warmtepomp en bij voorkeur een aansluiting op 3N400V •

Contacteer Eandis om te weten te komen welke de mogelijkheden zijn tot aansluiting en/of de elektriciteitsaansluiting al of niet moet worden verzwaard.

• Het bepalen van het juiste vermogen is essentieel •

Het bepalen van de juiste warmtebehoefte en dus het juiste vermogen van de warmtepomp is cruciaal om geld en energie te besparen. Laat bij voorkeur het complete systeem (bron, warmtepomp, afgifte, regeling) door één bedrijf ontwerpen. Indien het juiste vermogen voor de installatie correct werd bepaald, kan het optimale aansluitingsvermogen hierop worden afgestemd om overdimensionering van de distributienetten te vermijden.

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Hoe werkt het?

32

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Hoe werkt het?

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp

33



34


Rendement van een warmtepomp (Seasonal Performance Factor) De eis opgelegd door VEA als warmtepomp in aanmerking te komen voor hernieuwbare energie is een SPF van 4 die minstens 85% van de bruto-energiebehoefte verwarming dekt.(Volgens berekening EPB-software!)

Hoe een hoge SPF (van 4 en meer) realiseren? •Warmtepomp met hoge COP (bij 2°C volgens EN14511) •Kleine temperatuurverschillen tussen bron en afgifte (invloed op de pasafstand!) •Factor voor pompen in circuit warmtebron (niet voor L/W) •Factor voor ventilatoren (ventilatielucht) in warmtebron (niet voor L/W) •Kiezen voor een weersafhankelijke regeling Er zijn verschillende manieren voor het vastleggen van de SPF. DE EIS HOGER DAN 4 is AFHANKELIJK van bovenstaande FACTOREN. OVERLEG met EPB-Verslaggever, bouwheer en fabrikant (installateur) bij aanvang van het project.

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Rendement van een warmtepomp (COP,SPF en PER)

Bron: Thomas Moore –KULeuven (2005)

35

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Types

Verticale bodemwarmtewisselaar

Systeem met grondboringen U-Lussen in aarde op diepte van 50 tot 100 m (10°C – 14°C) Gemiddelde woning volstaat tussen 150 à 200 boormeter Voordelen Systeem met het hoogste rendement. Minder beschikbare tuinoppervlakte nodig. Bodemtemperatuur is vrij constant Mogelijkheid tot passieve koeling Nadelen Duurste oplossing door hoge kostprijs van de putboringen. Putboringen praktisch niet altijd mogelijk.


Verticale bodemwarmtewisselaar: Passieve koeling

36



37

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Warmte uit de buitenlucht

Gebruiken de buitenlucht om warmte aan te onttrekken Bestaat uit een buiten en een binnen-unit Vaak een elektrische weerstand als back-up Voordelen Lage investeringskost Geen impact op tuin Onuitputbaar Kan gemakkelijk toegepast worden Nadelen Minder hoog rendement. Pas echt goede werking in zeer degelijk geïsoleerde woning Ontdooisysteem nodig

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Gasgestookte warmtepompen

38

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Andere toepassingen Ventilatielucht: lucht/lucht Boorgat energieopslag

Sanitair warmwaterwarmtepomp

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Waarop letten als architect? Een elektrisch aangedreven warmtepomp is geschikt als lagetemperatuurverwarming zoals vloerverwarming. Bij radiatoren, convectoren moeten er grote watervoerende oppervlakten worden voorzien. • EPB-eis (aandeel hernieuwbare energie): vertrektemperatuur water 35°C° • Gasgestookte warmtepompen werken op hogere regimetemperaturen en zijn bijgevolg meer geschikt voor renovatie. • Kies voor een 3-fasige warmtepomp en bij voorkeur een aansluiting op 3N400V (Contacteer netbeheerder ) • Het bepalen van het juiste vermogen is essentieel • Beperk de elektrische bijstook! • Probeer de warmtepomp centraal op te stellen om warmteverliezen te beperken • Voorzien plaats voor warmtepomp

39



• • • •



79

‣ (gaswandketel) ‣ WP grond-water (geothermie) ‣ WP lucht - water (aerothermie) TESTCONDITIES WARMTEPOMPEN Aarde / Water Elektrisch vermogen bij 0 / 35°C Nominaal vermogen bij 0 / 35°C COP 0 / 35°C lucht / Water Elektrisch vermogen bij +2 / 35°C Nominaal vermogen bij +2 / 35°C COP +2 / 35°C

[kW] [kW] [-]

1,1 4,7 4,1

1,4 6,1 4,5

1,7 8,0 4,6

2,1 9,6 4,5

2,7 11,4 4,3

3,6 15,4 4,3

[kW] [kW] [-] opm.

1,36 4,31 3,16

2,05 5,59 2,73

2,34 6,39 2,73

3,21 8,69 2,71

3,87 12,31 3,18

4,77 13,94 2,92

nieuwsbrief VEA januari 2013 : behandeling van warmtepompen in de EPB

De meting van COPtest moet gebeuren conform (zo nodig een gepaste combinatie van) de testmethoden vastgelegd in NBN EN 14511 en/of NBN EN 15879-1 en verder bij de testomstandigheden zoals vastgelegd in tabel 1, 2 en 3.

80

40

WP Bodem / Water K-peil

[-]

48

Thermisch vermogen

[kW]

9,5

Elektrisch Vermogen

[kW]

COP

[-]

Equivalent rendement

[-]

raming P

43

38

29

WP Lucht/water 24

[kW] 10,5

9,6

8,7

7,1

6,2

2,1

2,1

1,7

1,7

1,4

4,5

1,33

9,5

8

4,5

4,6

1,33

1,32

8

4,6

1,32

48

10,5

43

9,6

⬇U

OPWEKKER ➞

gaswandcondens

6,39

6,39

6,39

5,59

4,5

2,71

2,73

2,73

2,73

2,73

1,31

5,6 kW WP / 3 kW ELEK

55

3,21

1,04

2,34

1,33

2,34

1,32

2,34 1,32

100%

68

77 72

0,40

66

48

55

58

64

54

41

46

48

52

0,25

57

59

43

48

1,31

5,6 kW WP / 3 kW ELEK

0,45

52

2,05

WP lucht / H2O

0,50

0,30

63

24

6,2

8,69

WP bodem / H2O 100%

29

7,1

6,1

E - peil [-]

[W/m2K]

38

8,7

63

51

75

70

55

81

investering : - boring : 5400€ - buffervat : 1800€ - meerkost toestel : 2.250€ - totaal: 9.450€

590€ / E

82

41

83

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp 

‘Groene warmte’ (voor huishoudens) !! Vanaf 2014: voor woningen aangesloten op het E-net vóór 1/1/2014 (of met bouwaanvraag vóór 1/1/2014) 2013

2014

Zonneboiler




Max 1700€

Max 1700€

bron : EANDIS

42

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp • ‘Groene warmte’ (voor ondernemingen) Voor ZB en WP: enkel voor gebouwen aangesloten op het E-net voor 1/1/2014 2013

2014

Zonneboiler




Max 60.000€

Max 60.000€

bron : EANDIS 85

85


86

43

Hernieuwbare Energie: Warmtepomp Tips van EANDIS •

In de toekomst zullen meer en meer hybride systemen op de markt komen met hoge rendementen •

Bijvoorbeeld combinatie condensatieketel met warmtepomp, combinatie gasgestookte adsorptiewarmtepomp met zonnecollectoren

•

Beperk de elektrische bijstook

•

Hou bij de afweging ook rekening met de keuze voor verwarming op aardgas • • • •

Aardgas ligt meestal voor de deur Is goedkoper qua installatie en heeft een lage onderhoudskost Werkt ook op vloerverwarming => ook ideaal voor condensatieketels Is qua C02 uitstoot vergelijkbaar met de normale energiemix voor elektriciteit in België (nucleair, klassiek, wind, zon, bio,…)

Drie Driemogelijke mogelijkealternatieven alternatieven f. Stadsverwarming

f. Stadsverwarming

E a n d is o n d e r z o e k ta a n le g w a r m te n e tte n in K e m p e n -E c o n o m ie -D e M o r g e n

1 3 /0 1 /1 4 0 0 : 3 9

MAANDAG 13 JANUARI 2014 VIDEO

FOTO

TV

AANMELDEN ONLINE KRANT

LEZERSSERVICE

ABONNEMENT

U zoekt?

5 MEEST RECENTE

TELEX

23u49 Turkish Airlines maakt noodlanding na valse bommelding 23u15 Vliegtuig met 500kg cocaïne onderschept

HOME NIEUWS SPORT GELD MUZIEK OPINIE ECOLOGIE TECH MAGAZINE CULTUUR & MEDIA

22u38 Uitgehuwelijkt meisje (14) in Turkije sterft na geweerschot

ECONOMIE

21u47 "Bijna 700 doden op een week tijd in Syrië"

CONSUMENT

Eandis onderzoekt aanleg warmtenetten in Kempen Bewerkt door: redactie − 12/07/13, 19u46 − Bron: Belga

MEER OVER Eandis Economie Dessel Geel Antwerpen Bedrijven België

Mol

Provincie

Infrax verzet zich tegen gedwongen fusie met Eandis Eandis wil mee warmtenetten lanceren in Vlaanderen "Fusie van Vlaamse netbeheerders is niet de oplossing"

21u31 Vlotte voettocht Afghanen van Affligem naar Wetteren

5 MEEST GELEZEN Britse soldaat spaarde het leven van gewonde Hitler Mensbrugghe is binnen: N-VA loves techno in Flanders Expo Trierweiler in ziekenhuis na onthullingen affaire Hollande "Confederalisme zorgt net voor meer blokkeringen" Dedecker (N-VA): "Onbegrijpelijk dat Peeters vasthoudt aan ...

Eandis stelt revolutie van Vlaamse energiedistributie voor

© photo news. Het hoofdkantoor van Eandis in Melle.

Eandis, het distributiebedrijf van zeven Vlaamse gemengde distributienetbeheerders voor elektriciteit en aardgas, wil in de Antwerpse Kempen de mogelijkheden onderzoeken om met warmtenetten overtollige warmte te recupereren. Die kan wor den afgeleid naar woonwijken om ze te gebruiken als efficiënte energiebron voor verwarming. Dat heeft het bedrijf in Mol bekendgemaakt. Mol, Geel en Dessel zouden al hun interesse hebben getoond in het onderzoek. Een warmtenet koppelt plaatsen met een overschot aan thermische of warmte-energie, bijvoorbeeld restwarmte van een industrieel productieproces, aan plaatsen met een warmtevraag. Wijken, gemeenten of steden kunnen op die manier aan een meer onafhankelijke energiebron raken. Warmtenetten zorgen bovendien voor een grotere energie-efficiëntie en een aanzienlijke CO2-besparing. In heel wat Europese landen zijn warmtenetten al flink ingeburgerd en beantwoorden ze er aan 25 tot 50 procent van de warmtebehoefte. In Vlaanderen staan warmtenetten echter pas in de kinderschoenen.

Een warmtenet koppelt plaatsen met een overschot aan thermische of warmte-energie, bijvoorbeeld restwarmte van een industrieel productieproces, aan plaatsen met een warmtevraag. Wijken, gemeenten of steden kunnen op die manier aan een meer onafhankelijke energiebron raken. Warmtenetten zorgen bovendien voor een grotere energie-efficiëntie en een aanzienlijke CO2-besparing.

44

Hernieuwbare Energie: Stadsverwarming/koeling Hoe werkt het?

Hernieuwbare Energie: Stadsverwarming/koeling Parameters warmtenetten • • •

•

Temperatuur

Voorbeeld case

– voeding/terugvoer

80°C-55°C (35°C-25°C)

– hydraulische scheiding met warmtewisselaar laat connectie toe van elk gebouw op het warmtenet

Hydraulisch gescheiden, evt. op niveau van appartement

– wall-mounted voor eensgezins-woning, op de benedenverdieping in appartementen

Wall-mounted or floor-mounted

Connectiepunt Substation

Onderdelen

5 kW ruimteverwarming

30-50 kW tapwater

– Afgiftestation

– Warmtemeter met communicatie

– Thermostaat (enkel bij eensgezinswoningen) bron : EANDIS

45

Hernieuwbare Energie: Stadsverwarming/koeling Installatievoorschriften (EANDIS) Woningen

Appartementen

• Afgiftestation, warmtemeter en thermostaat

•

• Ruimte nodig voor aansluiting

•

Aftakking, onderstation met centrale warmtewisselaar en meter of directe aansluiting Ruimte nodig voor aansluiting •

– Wind- en regendicht, vorstvrij

•

– Verlichting, goede toegang, nabij openbare weg

– Aansluitplaat (alle nutsvoorz.) (1800mmx1600mmx18mm) (*)

• Te voorzien door de bouwheer (details hierna)

•

•

– Sanitair warm water

•

bron : EANDIS

1m vrij aan 3 zijden

Te voorzien door de bouwheer (details hierna) •

– Ruimteverwarming – maximale retourtemperatuur <30°C

Onderstation (2m x 1m; H=2m)

•

Collectieve installaties

Afgiftestation per appartement met directe/indirecte aansluiting Ruimteverwarming

Sanitair warm water

Drie mogelijke alternatieven g. Participatie

• participatie voor minstens 20 euro per m2 bruikbare vloeroppervlakte • in de productie van energie uit hernieuwbare energiebronnen

• in de provincie waar het gebouw zich bevindt • of in een aanpalende gemeente.

46

Hernieuwbare Energie: Participatie • De participatie gebeurt in een organisatie die specifiek de realisatie van dergelijk project als doel heeft.

• Het project moet in aanmerking komen voor groenestroomcertificaten of warmtekrachtcertificaten, een indienstname-datum hebben van na 1 januari 2014 • en moet worden gerealiseerd binnen drie jaar of binnen de drie jaar na het bekomen van de noodzakelijke vergunningen, indien vergunningen vereist zijn.

Hernieuwbare Energie: Participatie Wat is participatie hernieuwbare energie projecten?

47

Hernieuwbare Energie: Participatie • Ongeveer 70.000 Belgen hebben de voorbije jaren bijna 100 miljoen euro belegd in energiecoöperaties. De coöperanten zijn zowel zuivere investeerders als omwonenden. – Ecopower (goed voor bijna de helft), Beauvent, Energie2030, Groenkracht, CoGreen (Electrabel), Belgian Eco Energy (BEE)

• In haar besluit omtrent de aantallen en locatiekeuze voor nieuwe windmolens legt de provincie Oost-Vlaanderen projectontwikkelaars ook verplichtingen op met betrekking tot investeringsparticipatie – Per windpark dient 20% van de windmolens opengesteld worden voor rechtstreekse participatie door burgers en gemeenten

bron : EANDIS

Drie mogelijke alternatieven

h. het lager E-peil als volwaardig alternatief Ander duurzaam alternatief i.p.v. H.E. ? => E -10% Geen afzonderlijke sanctionering Handhaving = geïntegreerd in berekening E STEL : HE-technologie niet kostenefficiënt

‣bijkomend isoleren ‣betere luchtdichtheid ‣werken op ventilatie-systeem ‣. . .

48

3 mogelijke alternatieven h. het lager E-peil als volwaardig alternatief

Toetsing aan de EPB

praktische case : een voorbeeld

49

Toetsing aan de EPB

praktische case : een voorbeeld

Syst.C (vraagsturing) msec,i 1.22 - fDC 0,45

Miniumum aandeel H.E. : hoeveel ?

de aangifteplichtige (wonen) heeft de keuze :

OFWEL •één van de zes maatregelen EN •elke maatregel moet de nodige hoeveelheid hernieuwbare energie produceren OFWEL

•minstens 10 kWh/jaar per m² bruikbare vloeroppervlakte uit hernieuwbare energiebronnen •via een combinatie van maatregelen uit die lijst.

100

50

Miniumum aandeel H.E. : hoeveel ?

101

bedankt voor de aandacht ! 102

51

ANNEX - infrastructuur technieken

Te voorzien door bouwheer – woningen 

Ruimteverwarming

Verwarmingslichamen: overgedimensioneerde radiatoren en/of vloerverwarming. De maximale retourtemperatuur bedraagt 30°C. Leidingen voor aansluiting van de verwarmingslichamen.

Collectoren voor aanvoer en retour, voor aansluitleidingen van verwarmingslichamen.

Bolkraan op de hoofdaansluitingen van de collectoren. Regelkraan op de aansluitingen van de collectoren. Aansluitleidingen tussen afgiftestation en collectoren.

Onder voorbehoud: expansievat, aansluitingsset en circulatiepomp.

Bijvulvoorziening (voldoet aan eisen watermaatschappij), beveiliging tegen overdruk

Isolatie van de leidingen en collectoren.

Thermostatische kranen op de radiatoren.

Bij combinatie van radiatoren en vloerverwarming, aparte collectoren voor de vloerverwarming met eigen circulatiepomp en thermostatische mengregeling.

Bij zoneverwarming, extra ruimtethermostaten compatibel met afgiftestation en hoofdthermostaat, en gemotoriseerde tweewegafsluiters op de aansluitingen op de collectoren. Wachtbuizen tussen afgiftestation en ruimtethermostaten. Afregelen van de verwarmingsinstallatie

Bron: Eandis


Te voorzien door bouwheer – woningen 

Sanitair warm water

Aansluiting op drinkwaternet.

Aansluiting van afgiftestation op drinkwaternet via koud wateraansluiting en via ontkalkingsinstallatie. Warm waterleidingen met kraanwerk.

Aansluiting van warm waterleidingen op warm wateraansluiting van afgiftestation.

Bron: Eandis

52


Te voorzien door bouwheer – appartementen 

Ruimteverwarming

Verwarmingslichamen bestaande uit overgedimensioneerde radiatoren en/of vloerverwarming. Leidingen voor aansluiting van de verwarmingslichamen.

Collectoren voor aanvoer en retour, voor de aansluitleidingen van de verwarmingslichamen.

Bolkraan op de hoofdaansluitingen van de collectoren. Regelkraan op de aansluitingen van de collectoren. Aansluitleidingen tussen afgiftestation en collectoren.

Indien afgiftestations met indirecte aansluiting voorzien worden: expansievat, aansluitingsset en circulatiepomp. Isolatie van de leidingen en collectoren.

Thermostatische kranen op de radiatoren.

Bij combinatie van radiatoren en vloerverwarming, aparte collectoren voor de vloerverwarming met eigen circulatiepomp en thermostatische mengregeling.

Bij zoneverwarming, extra ruimtethermostaten compatibel met afgiftestation en hoofdthermostaat, en gemotoriseerde tweewegafsluiters op de aansluitingen op de collectoren.

Wachtbuizen tussen afgiftestation en ruimtethermostaten. Afregelen van de verwarmingsinstallatie.

Bron: Eandis


Te voorzien door bouwheer – appartementen 

Sanitair warm water

Aansluiting op drinkwaternet.

Aansluiting van afgiftestation op drinkwaternet via koud wateraansluiting en via ontkalkingsinstallatie. Warm waterleidingen met kraanwerk.

Aansluiting van warm waterleidingen op warm wateraansluiting van afgiftestation.



Collectieve installaties

Combilus met collectoren, leidingen, kranen, expansievat, circulatiepomp, isolatie. De maximale retourtemperatuur bedraagt 30°C.

Bijvulvoorziening (dat voldoet aan eisen watermaatschappij) en beveiliging tegen overdruk. Afregelen van de installatie

Bron: Eandis

53

ACV Smart Line Multi Energy SLME •  200 → 800 L! •  Verwarmingbronnen! •  •  • 

Spiraal! Primaire vloeistof! Electrische weerstand in optie!

•  • 

Hoge prestaties! Beperkt onderhoud (geen anode)!

!

•  Tank-in-Tank!

54

SLME Toepassingsgebieden

Warmtepompen

Zonnepanelen

Pelletketels

District / centralised hea6ng applica6ons

ACV warmtepompen

HP 300 / 300C

HP AW DCI

•  Onttrekt energie aan de lucht om het sanitair warm water in de boiler op te warmen tot 60°C •  Bijkomende elektrische weerstand in optie •  Bescherming door een gemonitoreerde magnesiumanode •  Isolatie van 50mm polyurethaanschuim •  Warmtewisselaar kan aan zonnecollectoren aangesloten worden (HP 300 C)

55

•  Lucht/water warmtepomp voor verwarming en sanitair warm water •  Nominaal verwarmingsvermogen van 6 tot 10 kW •  Monobloc •  Minimum COP 3,9, volgens EN 14511 •  Modulatie door extern stuursignaal

ACV Helio Smart Program SLME

HelioPlan N

Helio Group 20

HeatPipe Hydro Solar

Solar Unit 1

Helio Fluid 25

ACV zonnepanelen

HelioPlan N •  •  •  • 

HeatPipe

Netto oppervlakte absorber 2,39 m²! Verticale of horizontale plaatsing! Plaatsing mogelijk geïntegreerd in hellend dak, op hellend dak, op plat dak ! Discreet anthraciet grijs aluminium kader!

•  •  • 

CERTIFICATIE EN 12975

56

Buizen onder vacuum voor verticale plaatsing! 22 of 30 buizen! Netto absorptie oppervlakte 2,05/2,80 m² !

ACV Belgium

Kerkplein, 39 1601 Ruisbroek T 02 334 82 40 F 02 334 82 59 [email protected] www.acv.com

57

EPB en SPF > 4

Impact > elektrische weerstand op het E-peil !

L/W Warmtepomp!

-7 E-punten!

+elektrische backup! SPF > 4 ?!

-15 E-punten! GEEN back-up noodzakelijk! SPF > 4! 58

Optimale warmteoverdracht Coaxiale wisselaar!

DOORSNEDE

Warmtewisselaar geïntegreerd in een inox buffervat van 16L,! GEEN verstopping , GEEN Buffervat!

Koperen coaxiale warmtewisselaar ! (Wieland know-how)!

RETOUR CV!

Heetgas wp! VERTEK CV! Vloeistof wp!

Verwarming + sanitair All-In-One Duo systeem! •  Warmtepomp + sanitair! •  A - klasse circulatiepomp! •  tot 60° tot bij -20°C! •  SPF > 4! •  Compact! •  2 weersonafhankelijke cv-kringen! •  Radiatoren en/of vloerverwarming! •  Atlantic Indienststelling – service !

180 cm

!

Sanitair confort tot 4 personen! 60 cm

59

60 cm

Renovatie met een Warmtepomp

Hybride warmtepomp met gas of stookolie! •  Warmtepomp + sanitair + ketel ! •  Renovatie met bestaande radiatoren! •  tot 80°C bij ! •  modelerende Gas- en stookolieuitvoering! •  24kW ketelvermogen bij vollast! •  A –klasse circulatiepomp ! •  Compact afmetingen! •  2 weersonafhankelijke cv- kringen! •  Atlantic Indienststelling - service! Continue sanitair tapdebiet >> 20 L/min

60

Contactgegevens Atlan3c Belgium

Atlan6c Belgium Avenue du Château Jaco, 1 1410 Waterloo Tel: +32 2 357 28 28 Fax: +32 2 353 21 82 E-‐mail: atlan6cbelgium@groupe-‐atlan6c.com Website: www.atlan6c-‐belgium.be

61

62

Systeemcomponenten! Buitenunit:! !

!

!

warmtevermogen (A7W35) "4,704 kW / 4,42 COP warmtevermogen (A2W35) "3,852 kW / 3,14 COP! warmtevermogen (A-7W35) "2,985 kW / 2,31 COP!

Kosten (Index)!

Werking in functie van de buitentemperatuur!

Binnenunit: !

Buitentemperatuur [°C]!

Condensor! Hydraulische collector! A-label pomp! Regelmodule!

Ketel! A/W Power Inverter Split! Hybrid System!

CV buffervat!

Condensatie ketel!

Vloer/wand model! Gas/olie brandstof! EMS plus regelsysteem! Beste balans tussen gas en stroom Maximaal ketel vermogen 30 kW!

63

!

Uitvoering in 50,120 en 200l! Afhankelijk van type afgifte systeem !

Berekeningsmodule vrij ! consulteerbaar op:! h6p://www.buderus.de

Buderus Hybride WPLSH : samenvatting ! !

•  Toepassing voor nieuwbouw en renovatie! •  WP technologie wordt enkel toepgepast indien efficiënter dan gas/olie! •  Intelligente regeling zorgt voor dynamisch bivalent punt! •  Geen E- weerstand! •  Hoog SWW comfort dankzij ketel! •  Tot 25% besparingspotentieel! •  Beperkte investering om aan regelgeving te voldoen ! •  1 overkoepelende EMS plus regeling: "! "mogelijkheid tot sturing van:! •  4 gemengde CV kringen! •  Zonnesysteem! •  Zwembad wisselaar! •  Bediening op afstand via App!

64

Alles vanuit 1 bron: van 2,7 tot 19,200 kW !

Innovatieve ideeën sinds meer dan 285 jaar! •  Directe samenwerking met installatie wereld! •  Dicht bij het installatiebedrijf dankzij 5 filialen! •  Directe ondersteuning door: ! Eigen studiedienst, project opvolging en opleidingcentra! •  Sinds 2004 deel van Bosch ThermoTechnology, Europees marktleider in Verwarming!

§  Olie/gas

ketels en condensatieketels!

§  Thermische

solar systemen!

§  Warmtepompen! §  Gecombineerde

(WKK)!

§  Controle §  Buffer §  SWW

warmte en elektriciteits modules

systemen!

en combi boilers!

boilers!

§  Radiatoren/Vloerverwarming! §  Toebehoren!

Buderus ! Bosch thermotechnology NV! Ambachtenlaan 42a! 3001 Herverlee!

65

Tel: 016 40 30 20! Fax: 016 40 04 06! [email protected]! http://www.buderus.be!

GENIA AIR Warmtepomptechnologie

5, 8, 11 &15

Genia Hybrid, een aangepaste oplossing voor elk type ketel Genia Hybrid Universel •  Ketels van alle merken, alle energieën : aardgas, propaan, mazout, … •  Bulex ketels, aardgas of propaan : •  Nieuw of recent (Ebus/H2bus) in de gebouwen met middelmatige tot hoge warmteverliezen •  Oude toestellen in alle gebouwen

•  Verenigbaar met alle ketels, wat de gebruikte energie ook is

1

66

Genia Hybrid, de componenten

Genia Hybrid, de bi-energie oplossingen Installatiegemak en economische werking rekening houdend met de evolutie van de energiekosten Genia Air 5

Genia Air 8/1

Genia Air 11/1

Genia Air 15

Vermogen verwarming kW

4.7

7.6

10,6

14,5

COP (Air 7 / Eau 35)

3.73

4,5

4,3

4,06 2

Genia Hybrid, een eenvoudig te integreren systeem in de woning Een beperkt aantal componenten 1. 

Examaster

2. 

Genia Air

3. 

Hydraulische module

Regeling

WP lucht/water omkeerbare buitenmonobloc

Hydraulische link tussen de WP, de ketel en de verwarmingskring

4. 

Bulex ketel of ander merk Wand – of vloermodel, gas, mazout, …

5. 

Exacontrol E7RH Programmeerbare radio kamerthermostaat

6. 

Buitenvoeler Radio gevoed via fotovoltaïsche voeler 3

67

Genia Air warmtepompen ü  Gamma van 4 warmtepompen Genia Air 5, 8, 12 en 15 ü  Genia Air 8, 12 et 15 met invertertechnologie à Modula<e tussen 20 en 120% van het nominale vermogen! ü  De modellen Genia Air 8, 12 en 15 worden gefabriceerd door Carrier (een betrouwbare en gekende partner)

Voorbeeld werkingsschema Genia Air + Ebus ketel + Universal module

ü  3 mogelijke werkingssystemen: • 

Genia Hybrid Universal

• 

Genia Alone

ü  Steeds bijverwarming mogelijk om de warmtepomp bij te staan in geval van vriestemperaturen ü  2 nieuwe hydraulische modules met buffervat van 20 L en expansievat van 12 L: • 

Universele Module

• 

Elektrische Module

à Onvoldoende vermogen van de WP, maar wel voldoende rendement

à WP blijY ac<ef met de bijverwarming

ü  Vullen met glicolwater:

Vermog en (kW)

ü  Bij de Genia Hybrid Universal en Genia Alone systemen kan de warmtepomp gelijk<jdig werken met de bijverwarming (EN-‐func<e) Vra

ag

Verwarmings ketel

- 20°C

Ketel of WP

WP

Buitentemperatuur (°C)

4

Genia Hybrid, een aangepaste oplossing voor alle situaties Een oplossing voor elk type warmteafgifte

• Vloerverwarming

•  Klassieke radiatoren (middelmatige of hoge temperaturen) *

De Genia Hybrid argumenten 5 / 8 / 11 / 15 kW

•  Beheer van de verschillende temperatuurzones

(moduzone Z 20B en Z11)

•  Een eenvoudig te integreren oplossing •  Een aangepaste oplossing voor elke situatie •  Een eenvoudig te installeren oplossing •  Een eenvoudig in te stellen oplossing •  Een snelle en complete contrôle van de installatie Nota : Afhankelijk van de configuratie van het gebouw, de locatie en de type warmteafgifte, kan de dekkingsgraad van de warmtepomp aanzienlijk variëren. 5

68

•  GENIA AIR •  Een intelligent systeem dat comfort en budgetvriendelijkheid optimaliseert

•  Een haalbare investering •  Een eenvoudig te gebruiken oplossing en zonder beperkingen Contact : •  BULEX •  Golden Hopestraat, 15 – 1620 Drogenbos .

•  Dhr Mathoul Frederic (Technisch Adviseur)

•  Tel : 02.555.13.13 Fax : 02.555.13.14 . •  E-mail : [email protected] Web : www.bulex.be

•  Gsm.: 0486/13.33.27 •  E-mail : [email protected]

6

69

IZEN energy systems

Engineering, installatie en service! 86 medewerkers

Warmtepomp Zonneboiler Zonnepanelen Isola6e Warmtepompboiler

Eigen zero emission building

Meer dan 25 jaar ervaring

70

Fotovoltaïsche zonnepanelen EPB ja, esthetiek nee?!

Tip: Integreer fotovoltaïsche zonnepanelen meteen in het plan. ! IZEN Volta = esthetische oplossing! !

IZEN Volta Wat?!

•  Ingebouwd in dak! •  100% waterdicht! •  Vervangt dakpannen! •  Verschillende zwarte PV modules in één zwart aluminium kader! •  Assemblage in Turnhout door IZEN! •  Rendementverschil met opbouw: slechts 3% (Hogeschool Kempen)! !

Aantal modules in kader afhankelijk van project!

71

E-peil versus kostprijs Voorbeeldwoning!

•  Halfopen! •  120 m2! •  Verwarming via aardgas! •  Vloerverwarming! = E67! !

Ipv. aardgas: Lucht/water warmtepomp met SPF4! !

Prijs: € 12.705 (incl. installatie, boiler, 120 m2 vloerverwarming, warmtepomp & 21% BTW)! = E52!

E-peil versus kostprijs

Voorbeeldwoning + zonnepanelen! + 6 Volta’s met 3 modules! (18 zonnepanelen van 190 Wp,! gericht naar het zuiden)! !

Prijs: 7.448 € (incl. installatie & 21% BTW)! Terugverdientijd: 7,5 jaar! !

E-peil = +/-5 punten daling / kWp! = E35!

72

Contact IZEN energy systems

Warmtepomp, zonnepanelen, zonneboiler, isolatie!

IZEN energy systems! Kantoor in Lille (Kempen), Rekem (Limburg) en Eke (Gent)! www.izen.eu ! [email protected]! Vraag de gratis Expertenmap Energie voor architecten!

73

Ventilatie! vraagsturing!

Integratie van: !

•  Vraaggestuurde ventilatie! !

Duurzame ! warmtepomp-technologie!

• 

Sanitair warm water!

• 

Ruimteverwarming !

!

74

Warmterecuperatie op afgevoerde lucht • 

Vraagsturing = +/- 80 m³/h!

• 

+ 270 m³/h buitenlucht!

= mengtemperatuur =

COP!

#à ventilatie constant!

#à warmtevraag ≠ ventilatie

• 

Waarom vraagsturing?!

à comfort!

# à optimale luchtkwaliteit volgens ! # behoefte!

Hybride “het beste van twee werelden”

Solo gas- of stookolie! ketel! à  Geen elektrische back – up! !

à  Energy analyser: keuze ! voordeligste energiebron !

75

Van E70 naar E37 Hoe?! • 

Vraagsturing ventilatie!

• 

Warmtepomp als preferente energiebron!

• 

hogere COP door warme ventilatielucht!

• 

(Gas)ketel als niet preferente energiebron!

• 

= +/- € 9.250 geleverd en geplaatst! #

# (inclusief RTO’s en gasketel)!

Klaar voor 2014 en later

•  •  •  •  •  •  • 

Geïntegreerd systeem!! Monoblock = geen buitenunit!! Gezonde ventilatie, onafhankelijk van de verwarming! Warmtebesparing via vraaggestuurde ventilatie! Warmterecuperatie via warmtepomp #! (in winter, tussenseizoenen én zomer)! Geïntegreerd SWW vat # à laag vermogen nodig! # # à meerdere aftappunten! Hernieuwbare energie!

E-peil daling tot 33 E- peil punten!

76

Contactgegevens Bruno Cuyle  Intern account architecten & EPB adviseurs! " [email protected]" 056/62 93 94! Renson Architects  Online platform waarop alle technische informatie, bestekteksten, berekeningsprogramma’s & stavingsstukken beschikbaar zijn.! " www.renson-architects.com "

77

Maatwerk - Projecten" !

...en begeleiding om projecten uit te voeren...! vb. project : Gevangenis Wortel! •  36 vacuüm zonnecollectoren Riello CSV 25R! •  1 buffervat Riello 7000/F van 5000 liter!

78

Maatwerk - Projecten"

...en begeleiding om projecten uit te voeren...! !

vb. project : Gevangenis Wortel - principeschema!

!


...en begeleiding om projecten uit te voeren...! vb. project : Olifantstraat - Brussel! •  4 condenserende modulaire gasvloerketels Alu Pro Power 349 kW! •  2 condenserende modulaire gasvloerketels Alu Pro Power 150 kW! •  270 m² vlakke zonnecollectoren Riello CS 25R!

79

Maatwerk - Projecten"

...en begeleiding om projecten uit te voeren...! !

!

vb. project : Olifantstraat - Brussel - Principeschema!


...en begeleiding om projecten uit te voeren...! vb. project : Olifantstraat - Brussel!

•  4 condenserende modulaire gasvloerketels Alu Pro Power 349 kW! •  2 condenserende modulaire gasvloerketels Alu Pro Power 150 kW! •  270 m² vlakke zonnecollectoren Riello CS 25R!

80

MAATWERK - PROJECT Riello!

Waverstraat 15! 9310 Moorsel! !

T : 053/769 030! F : 053/789 440! e-mail : [email protected]! web : www.riello.be!

! ! !

81

Zonneboiler-pakket van Viessmann: effficiëntie en esthetiek 1. Esthe)sch zonnebuis zonneboiler-‐pakket •  0° vlakke montage op plat dak •  op plat dak niet zichtbaar vanop straat •  efficiënter dan vlakke panelen •  kunnen tot 45° gedraaid worden naar de invallende zon 2. Prijs-‐a:rac)ef vlakke panelen pakket voor “op-‐dak” of “in-‐dak” montage •  4 m², 250 liter zonneboiler •  voor gezin tot 4 personen •  +/-‐ € 4.500*, inclusief installaGe •  € 2.200 premie in Vlaanderen

* AJankelijk van dak

82

Warmtepompen van Viessmann: geruisloos en efficiënt 1. Split-‐unit warmtepomp Vitocal 200-‐S •  Prijs-‐aMracGef •  Lucht/water = géén boring •  Voldoet aan de EPB-‐SPF norm 2. Monobloc warmtepomp Vitocal 300-‐A •  Hoge efficiënGe •  Lucht/water = géén boring •  SGl: 48 dB(A) •  Voldoet aan de EPB-‐SPF norm 3. Geothermische warmtepomp Vitocal 300-‐G •  Uiterst efficiënt en geruisloos •  Voldoet ruimschoots aan de EPB-‐SPF norm

Een geothermische warmtepomp is de meest duurzame keuze. Duidelijk hoger rendement, beproefde techniek, passief koelen mogelijk (= ecologisch koelen), géén venGlator unit buiten Maar boringen zijn niet al)jd aangewezen: •  in een waterwinningsgebied zijn boringen verboden •  in het geval ongeschikte ondergrond (rots, zand,…) •  milieu-‐aanvragen vergen (veel) Gjd •  er is een grote vraag naar putboorders Nieuw: “verwarmen met ijs” het Viessmann ijsreservoir

Het ijsreservoir gebruikt lucht-, zonne- en aardwarmte alsook de latente energie in water, de energie die vrijkomt als water in ijs verandert ENERGIE nodig om 1 liter water op te warmen van 0°C tot 80°C

83

=

ENERGIE die vrijkomst als 1 liter water bevriest

Het Viessmann ijsreservoir is een “energie-buffer”

Boringen= lussen tot 150 m diep

Het Viessmann ijsreservoir = watervat van 3,6 m diep + collector

collector

Uniek en gepatenteerd Viessmann product

Het ijsreservoir is een mooi staaltje warmtepomp- engineering • VoorgeconfecGoneerd systeempakket voor geothermische warmtepompen: 6-‐17kW •  Ijsreservoir van ongeveer 10m³ water dient als energie/warmte-‐opslag en koelreservoir • Géén milieuvergunning noodzakelijk • Gecombineerd gebruik van energie uit van: zon, lucht, aarde en water Kenmerken: •  Exclusief Viessmann product •  Eenvoudige plaatsing • Hoog geothermisch rendement 84

Vraag een warmtepomp-offerte aan op www.viesssmann.be/arch Surf naar www.viessmann.be/arch en vraag een offerte aan. Wij contacteren u binnen de 5 werkdagen.

Viessmann • Belgische marktleider in geothermische -‐ en lucht-‐water monobloc warmtepompen • 50 jaar acGef in België Nieuw vanaf augustus 2014, de compacte 3-‐in-‐1 hybride warmtepomp voor renovaGe 1.GascondensaGeketel 19 kW 2. lucht/water wp 7,7 kW 3. Warm water boiler 130 liter

85

BELANGRIJKE NOOT: Alle oplossingen en voorbeelden voorgesteld in het kader van deze cursus (en vermeld in de syllabus) zijn puur informatief. Bij gebruik van deze oplossingen in projecten dient steeds de toepasbaarheid en relatie met alle bouwaspecten gecontroleerd te worden. De auteurs/sprekers en NAV, de Vlaamse architectenorganisatie, kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor een verkeerde interpretatie, evenmin voor de gevolgen van deze informatie. De stellingen, visies en/of oplossingen zijn voor rekening van de betreffende auteurs/sprekers die optreden in hun naam of hoedanigheid op de cursus. NAV kan hiervoor niet aangesproken worden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzondering mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de auteurs.

Een organisatie van

met de inhoudelijke steun van

In samenwerking met

energy systems

Hernieuwbare Energie

Recommend Documents