07-04-15
Na vanmiddag…
Herkennen van en omgaan met • Weet u hoe vaak angst en depressie voorkomen,
Angst en Depressie bij ouderen met een verstandelijke beperking
• Weet u wie er meer risico heeft om een angststoornis of depressie te ontwikkelen, • (Her)kent u de symptomen van angst en depressie, • Weet u hoe u kunt handelen.
Dr. Heidi Hermans Gedragsdeskundige Amarant Groep, Wetenschappelijk onderzoeker Amarant Groep/Erasmus MC
Psychische problemen en verstandelijke beperking
Psychische problemen en verstandelijke beperking
Hebben ouderen met een verstandelijke beperking
Hebben ouderen met een verstandelijke beperking
q even veel
q even veel
q vaker
V q vaker
q minder vaak
q minder vaak
psychische problemen?
psychische problemen?
Psychische problemen en verstandelijke beperking
Psychische problemen en verstandelijke beperking
Over het algemeen komen psychische problemen vaker voor bij ouderen met een verstandelijke beperking, maar….
1
07-04-15
Prevalentie Angststoornissen
• Depressie
10% 10% 8% 6%
4%
4%
Wie zijn angstig?
• Vermijding
• LVB
• Structuur
• Weinig sociale contacten
• Beschikbaarheid zorg 30%
20%
2%
10%
0%
Ouderen Ouderen VB zonder VB
0%
LVG
1 MVG
EVG/ZEVG
Ouderen met symptomen van angst
Doel van angst
Wat voel je als je bang bent?
Vechten of vluchten
2
07-04-15
Hoe zie je of een cliënt bang is?
Symptomen angst • Lichamelijke symptomen Zweten; verhoogde hartslag; maagpijn/misselijk; versneld ademen; trillen; benauwdheid; diarree/vaak plassen • Zorgen maken/ piekeren • Vermijding • Irritatie/ frustratie • (Toename van) probleemgedrag
Wie van de drie?!
Wie van de drie?!
Herkennen angst
Begeleiding/behandeling angst
• Diagnostiek • Observatie (video)
• Weerbaarheid vergroten
• Vragenlijsten
• Beschermende factoren creëren
• Anamnese
– Slaapkwaliteit
• Identificeer het ABC (activating event, behaviour, consequence)
– Steun
• Slaaponderzoek
– Oefenen
• Medische aandoeningen
– Andere stress verminderen • Precieze oorzaak angst achterhalen (i.p.v. vermijden) • Medicatie
3
07-04-15
Prevalentie depressie
Wie zijn depressief? • Angst • Chronische aandoeningen • Beperkte vaardigheden in het dagelijks leven • Life events
Symptomen depressie
Symptomen depressie
• • • • • • • • • • • • •
• Sombere stemming/ huilen
Sombere stemming/ huilen Verlies van plezier/interesse in activiteiten Veranderde eetlust/ gewichtsverandering Slaapproblemen Traagheid of onrust Vermoeidheid Gevoelens van minderwaardigheid/ schuldgevoelens Verminderde concentratie Gedachtes over de dood Prikkelbaar Toename probleemgedrag/ automutilatie Achteruitgang vaardigheden Obstipatie
Wie van de drie?!
• Verlies van plezier/interesse in activiteiten • Vermoeidheid • Prikkelbaar • Toename probleemgedrag/ automutilatie • Achteruitgang vaardigheden
Wie van de drie?!
4
07-04-15
Toos
Toos
Lichamelijke klachten
AnBdepressiva
Meer hulp nodig bij ADL Somberheid
Herstel contact met dochter
Niet naar dagbesteding willen Minder veeleisende omgeving
Vermoeid, veel slapen Vaker vragen of ze ‘t goed doet
Herkennen depressie
Parkiet
Begeleiding/behandeling depressie
• Diagnostiek in goede en slechte tijden • Vragenlijsten, interviews, anamnese • Observatie (video) • Familieanamnese • Spanningen/ stress • Slaaponderzoek
• • • • • •
Activering Beweging (in de buitenlucht) Lichttherapie Medicatie Verminderen stress Slaapkwaliteit verbeteren
• Lichamelijk onderzoek (differentiaal diagnostiek)
Verschillen depressie en dementie
Verschillen depressie en dementie Depressie
Alzheimer dementie
Oorzaak vermindering in activiteiten
Interesseverlies
Verlies van vaardigheden
Stemming
Bijna constant somber
Wisselend
Volgorde van symptomen
Lusteloosheid, geheugenproblemen
Geheugenproblemen, lusteloosheid
Oriëntatie
Ongestoord
Verstoord
5
07-04-15
Life events
Life events checklist
• Kruis de life events die u in de afgelopen 12 maanden heeft meegemaakt. • Tel uw totaal aantal life events.
Life events • 97% ≥ 2 life events • 51% ≥ 2 negatieve life events
Top 5 life events 1. Structurele verandering in personeel (85%) 2. Nieuwe medebewoner (55%) 3. Lichte lichamelijke ziekte (47%) 4. Nieuwe persoonlijk begeleider (40%) 5. Problemen met een medebewoner (38%)
• Gemiddeld 6 life events • Gemiddeld 2 negatieve life events
Opstapelingseffect life events
Opstapelingseffect life events Verschil geldt ook voor depressieve stoornis
6
07-04-15
Individueel effect life events
Chronische aandoeningen 100%
• • • •
Lichte ziekte of verwonding Problemen met een medebewoner Vermindering of verlies van mobiliteit Verlies van vrijetijdsbesteding
82,0%
81,3% 80%
56,4%
60%
40%
20%
0% VB
Score depressieschaal
Chronische aandoeningen
Algemene populatie Verpleeghuispopulatie
Andere invloeden op het psychisch welzijn
20
• Minder of andere copingstrategieën
15
• Minder controle over leven
10
• Overvraging
5
• Ondervraging
0 0
1
2
3
4
Aantal chronische aandoeningen
5
>6
• Minder sociale steun • Andere woonsituatie
www.onbeperktgezond.nl
[email protected]
7
