Testamenten en erfgenamen met een verstandelijke beperking
Mr R.J.W.J. Meyer Notaris & Estateplanner te Naarden RijksBredius Notarissen te Naarden en Bussum. Naarden 2013
Vader Johan gehuwd in de wettelijke gemeenschap van goederen met moeder Ruth Ze hebben twee kinderen: Anne en Belle Belle heeft een verstandelijke beperking
Vermogen Erfenis Johan
€ 300.000,00 netto € 150.000,00
Normaliter drie erfgenamen: (erfdeel bij versterf) Ruth, Anne en Belle ieder 1/3 Legitieme 1/2 x erfdeel bij versterf (alléén afstammelingen)
Vrijstellingen:
langstlevende circa € 600.000,00 kind circa € 19.000,00
Erfbelasting: € 1,00 – circa € 118.000,00 10% meerdere boven circa € 118.000,00 20% Deze bedragen worden soms per jaar geïndexeerd
Johan overlijdt, geen testament: dus wettelijke verdeling Ruth krijgt hele erfenis (€ 150.000,00) en heeft dus € 300.000,00 maar ook schuld aan Anne en Belle van ieder 1/3 x € 150.000,00 = € 50.000,00 opeisbaar bij overlijden Ruth Erfbelasting afhankelijk van leeftijd Ruth en rente over die schulden Stel: over die € 50.000,00 nog geen erfbelasting
Ruth overlijdt als laatste Bezit: € 300.000,00 Af: Schulden aan Anne en Belle 2 x € 50.000,00 € 100.000,00 Erfenis Ruth € 200.000,00 Erfgenamen Anne en Belle ieder Erfbelasting ieder € 8.100,00
€ 100.000,00
Belle heeft na Ruth’s overlijden dus netto € 50.000,00 + € 100.000,00 - € 8.100,00 is
€ 141.900,00
NB: • intering ten behoeve van AWBZ • vererving na overlijden Belle op Anne: 30-40%
Johan overlijdt Testament: Ruth en Anne erven, Belle onterfd maar maakt aanspraak op legitieme Bij overlijden Johan bezit € 300.000,00 Erfenis € 150.000,00 Legitieme Belle 1/2 x 1/3 = € 25.000,00 Resteert voor Ruth en Anne € 125.000,00
Ieder 1/2 € 62.500,00 Erfbelasting afhankelijk van leeftijd Ruth en rente over de schuld
Later overlijdt Ruth, Belle ook hier onterfd Bezit Af: Schuld aan Belle Af: Schuld aan Anne Netto nalatenschap
€ 300.000,00 € 25.000,00 € 62.500,00 € 212.500,00
Legitieme Belle 1/4 Erfbelasting
€ 53.125,00 € 3.412,00
Als Belle is onterfd door Johan én Ruth heeft zij in totaal € 25.000,00 + € 62.000,00 - € 3.412,00 = € 83.588,00 netto NB: • intering ten behoeve van AWBZ • vererving na overlijden van Belle naar Anne 30-40%
Alternatief: Onterving van Belle, maar wel vruchtgebruik van een deel als gewoon erfdeel Bij overlijden Johan bezit € 300.000,00 Erfenis € 150.000,00 Erfgenamen: Ruth € 75.000,00 (- € 25.000,00 naar toekomstig fonds) Anne € 75.000,00 (- € 25.000,00 naar toekomstig fonds)
Bij overlijden Ruth is haar bezit Op grond van Johans testament: Naar “fonds” € Naar Anne € 75.000,00 € Af: Naar “fonds” € 25.000,00 Resteert Erfgenaam Anne Waarvan naar “fonds”
€ 300.000,00 25.000,00 75.000,00 € 200.000,00
€ 200.000,00 € 100.000,00
Resultaat: Anne krijgt uit Johans nalatenschap “vol” € 50.000,00 Anne krijgt uit Ruths nalatenschap “vol” € 100.000,00 (belasting € 8.100,00) én een fonds van € 25.000,00 + € 25.000,00 + € 100.000,00 belast met vruchtgebruik ten behoeve van Belle
Uit fonds wordt betaald: • Erfbelasting over vruchtgebruik ten behoeve van Belle • Erfbelasting over blooteigendom van Anne
Fonds is bankrekening ten name van de erfgename (Anne) maar • Belle krijgt het vruchtgebruik • bewindvoerder over vruchtgebruik en fonds • opdracht: ten behoeve van Belle in te teren op dat fonds onder voorwaarden voor zover in belang van Belle NB: AWBZ
• • •
gewoon erfdeel? legitieme ander deel (minimaal legitieme)
Afhankelijk van ander vermogen en inkomen van Belle en behoeften in verband met ernst van de beperking NB: AWBZ
Wie? • zorg voor en affiniteit met Belle staan voorop • dezelfde als bewindvoerder? Taak beheren van het fonds Signaleren waar Belle behoefte aan heeft
• • • • • •
onvoldoende liquiditeiten om een fondsbankrekening te openen faillissement blooteigenaar zekerheid als fonds niet op bankrekening staat rekening en verantwoording toezicht opvolging fondsbeheerder
Bij overlijden Johan Anne krijgt vordering op Ruth van € 75.000,00 waarvan € 50.000,00 opeisbaar bij overlijden Ruth (dan 71 jaar) en € 25.000,00 opeisbaar bij overlijden langstlevende Ruth en Belle (dan 46 jaar) Erfbelasting bij Anne over: 58% x € 50.000,00 € 29.000,00 22% x € 25.000,00 € 5.500,00 € 34.500,00
Erfbelasting € 1.550,00 voor te schieten door Ruth Erfbelasting bij Ruth over € 150.000,00 - € 34.500,00 = € 115.500,00: geen erfbelasting
Bij overlijden Ruth (Belle dan 52 jaar) Anne erft dus € 200.000,00 Erfbelasting bij Anne over: In volle eigendom € 100.000,00 Belast met vruchtgebruik € 100.000,00 Waard 28% € 28.000,00 € 128.000,00 Erfbelasting € 10.900,00 Belle vruchtgebruik fonds € 50.000,00 (uit erfenis Johan)+ € 100.000,00 (uit erfenis Ruth), is € 150.000,00 waard 72 % ofwel € 108.000,00 Erfbelasting € 8.900,00
AWBZ Inkomstenbelasting belast In box 3: bezittingen zoals spaargeld, tweede huis, vorderingen maar ook: waarde bloot eigendom waarde vruchtgebruik Fictief rendement: 4%, belast met 30% inkomstenbelasting (dus ± 1,2% van het vermogen)
AWBZ Inkomstenbelasting niet belast In box 3: Eigen woning, vorderingen op langstlevende ouder uit nalatenschap eerstoverledene ouder, waarde blooteigendom als ouder vruchtgebruik heeft.
AWBZ AWBZ Instelling wordt door cliënt betaald uit diens inkomen, maar deel inkomen vrij besteedbaar en bijdrage maximaal € 2.189,00 per maand
AWBZ Welk inkomen? “gewoon” inkomen Maar ook: 8% van vermogen min heffingsvrij vermogen op peildatum T2
AWBZ Vermogen is box 3 vermogen dus ook waarde vruchtgebruik Als Belle 40-45 jaar is en fonds is € 150.000,00, is de waarde 76% x € 150.000,00, dus € 114.000,00 Fictief inkomen dus 12% x € 114.000,00 ofwel € 13.680,00, terwijl haar echte inkomen maar ± 2% of € 3.000,00 is
AWBZ Interen op vermogen Als het eigen vermogen is: interen Maar wat als het vermogen niet van Belle is? Opdracht tot interen? Opdracht tot beperkt interen? Fonds beperken tot legitieme?
Onzekerheid De wetgever heeft nog niet geregeld wat moet gebeuren bij fictief inkomen uit andermans kapitaal
