HER-BE-STEM-MEN Vertrouwen in elke stap Fotoverslag bijeenkomst 16 oktober 2014
Denken in kansen ’Ik nader met mijn auto de spoorwegovergang en de slagboom zakt net voor mijn neus naar beneden. Wat een pech. Mijn dochter (4) roept vanaf de achterbank ‘yes, we staan vooraan’.’ Omdenken, door problemen en uitdagingen als kansen te zien. Daar draaide de bijeenkomst voor initiatiefnemers en betrokkenen van herbestemmen in monumenten op donderdag 16 oktober 2014 om. De ledenlokalen van Artis, in 1870 ontworpen door G.B. Salm, vormden het decor. Emil Polak, coördinator Vernieuwingen van Artis, vertelt over het monument dat een rijke geschiedenis heeft. In dat rijksmonument kwamen ruim 60 ‘monumensen’ samen voor de inspirerende woorden van Pierre van der Gijp (Restauratiefonds), Arno Boon (BOEi) en marketingstrateeg Bram Alkema.
‘De brand was voor ons een zegen’
Veerkracht
Entreegeld vragen
Arno Boon is directeur van BOEi, een non-profit organisatie
Uitspraken als ‘geen budget’ houden Boon niet tegen.
die zich als ontwikkelaar, belegger en adviseur bezighoudt
Voor de herbestemming van de Kasteelhoeve in de
met herbestemmen van (industrieel) erfgoed. Als geen
gemeente Landgraaf liet hij zich inspireren door de
ander weet hij dat herbestemmingstrajecten een beroep
restauratie van het middeleeuwse kasteel Guédelon in
doen op veerkracht.
Frankrijk. “Vrijwilligers zetten daar eeuwenoude technieken
“De Cereolfabriek in Utrecht brandde uit. Voor velen een
in en mensen staan in de rij om ook te mogen helpen.
nachtmerrie, voor ons een zegen”, zegt Boon. “Het gebouw
Zo zijn ze al twaalf jaar bezig”, zegt Boon.
had veel te lage verdiepingshoogtes. Na de brand hebben
“Voor de Kasteelhoeve in Landgraaf is 3 tot 4 miljoen euro
we een nieuw gebouw - met ideale verdiepingshoogtes -
beschikbaar, terwijl 40 miljoen nodig is. We beginnen met
tussen de vier muren laten zakken.”
het project en maken net als in Frankrijk van het proces het product: geïnteresseerden kunnen voor 10 euro
Vraag achter de vraag Wie in kansen denkt, weet ze te signaleren. Boon illustreert dat met een anekdote over een telefoontje. “De mensen van de kantfabriek in Horst aan de Maas belden. Of ik kon ‘meedenken’. Gaandeweg werd me duidelijk dat ze geen meedenker zochten, maar een eigenaar, die wilde investeren. Dat is ons op het lijf geschreven.” Om kansen te kunnen signaleren, is het dus belangrijk om de vraag achter de vraag te horen.
komen kijken hoe het kasteel transformeert.”
‘Monumenten zijn publiek eigendom’
‘Monumens’
Verdienmodel van publiek eigendom
Bram Alkema is marketingstrateeg en - net als zijn
Verbaasd is Alkema over hoe zelden er verdienmodellen
toehoorders - een echt ‘monumens’. Hij is naar eigen
worden uitgedacht voor de exploitatie van herbestemd
zeggen geen expert op het gebied van cultureel erfgoed,
cultureel erfgoed. Alkema: “De meeste monumenten
maar ervaringsdeskundige; hij heeft anti-kraak talloze
worden herbestemd tot hotel, broedplaats of
monumenten bewoond.
woongelegenheid. Waarom geen pop-up-shop, speeltuin of kartbaan? Durf een verdienmodel toe te passen dat
Crowdfunding
voor andere bedrijven ook heeft gewerkt. En, kijk eens
Het moderne fenomeen crowdfunding (meerdere mensen
wie er ook baat hebben bij de herbestemming. Een
investeren een relatief klein bedrag om een project te
voorbeeldje: rederijen in Amsterdam hebben het razend
financieren) is volgens Alkema een perfecte methode
druk met rondvaarten langs monumenten. Waarom dan
voor monumenteigenaren. “Het levert namelijk meer op
niet de rederijen vragen om te investeren? Hun business
dan alleen startkapitaal. Het helpt ook om een volgende
heeft er immers ook baat bij. Monumenten zijn publiek
investeerder te overtuigen van de kracht van je plan.
eigendom. Dat kun je benadrukken met crowdfunding en
Stel je maar eens voor hoe positief een bank reageert als je
door anderen te laten helpen met de restauratie.”
zegt ‘kijk, ik heb al 50.000 euro via crowdfunding bij elkaar’. Bovendien is deze werkwijze perfect om je idee te testen. Is er behoefte aan de bestemming die jij het gebouw wil geven? Geloven mensen er in?”
‘Problemen zitten in ons hoofd; in werkelijkheid zijn er slechts feiten’
Passie voor cultureel erfgoed Na een middag vol inspiratie, die een nieuwe kijk gaf op herbestemmingsprojecten, sprak directeur Pieter Siebinga de aanwezigen toe. “Wie een herbestemmingsproject aangaat, heeft veel passie voor cultureel erfgoed. Dat typeert alle aanwezigen. Samen ideeën uitwisselen, behoeften bespreken en inspiratie opdoen, is belangrijk voor de toekomst van cultureel erfgoed”, sprak Siebinga. “Fantastisch dat we dat hier vandaag hebben kunnen doen.”
HER-BE-STEM-MEN: omdenken • Accepteer de realiteit; zaken als wetgeving kun je niet veranderen. • We zitten soms vast in onze aannames. Problemen ontstaan in ons hoofd; in werkelijkheid zijn er slechts feiten. • Verandering brengt onrust, maar zie ook de kansen; verandering brengt nieuwe dingen op gang. Het Restauratiefonds hoopt dat u vertrok met vertrouwen in elke stap van het herbestemmingsproces en met de moed om de uitdagingen die u tegenkomt naar kansen om te buigen.
Postbus 15, 3870 DA Hoevelaken | T (033) 253 94 39 |
[email protected] | www.restauratiefonds.nl/herbestemmen
