Impressie bijeenkomst Jongeren in beeld 16 juli 2014 Op 16 juli 2014 zijn ruim 150 wethouders, raadsleden, statenleden, ambtenaren, professionals uit de jeugdzorgketen en leden van de Zuid-Hollandse cliëntenraden bijeen gekomen. In de bijeenkomst Jongeren in beeld hebben zij hun ervaringen met de jeugdzorg, de jeugd GGZ en de jeugd LVB en hun wensen voor de toekomst gedeeld. Er zijn twee korte inleidingen gehouden door Zorgbelang Zuid-Holland en Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg. In een muzikaal intermezzo hebben jongeren duidelijk gemaakt dat zij beoordeeld willen worden op hun talenten en ideeën en niet op hun problemen. Zij willen graag ingezet worden als experts. Na het muzikaal intermezzo zijn in tien workshops de verhalen van jongeren en ouders uit de jeugdzorg, de jeugd GGZ en de jeugd LVB naar voren gekomen. Cliëntenparticipatie is in woord en beeld uitgebeeld met tekeningen en gedichten. Jongeren vinden het waardevol om hun ervaringen te delen. Zij weten als geen ander waar de knelpunten en aandachtspunten zitten in het gevoerde beleid en de gebruikte methodieken en willen hierover graag meedenken. In de bijeenkomst is een inkijk in hun leven gegeven en zijn de ervaringen in de jeugdzorg gedeeld. Het zijn bijzondere en persoonlijke verhalen. De bijeenkomst werd georganiseerd met Zorgbelang Zuid-Holland, het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg en de cliëntenraden.
Opening door Rik Janssen, gedeputeerde jeugdzorg Rik Janssen, gedeputeerde jeugdzorg, heette als gastheer alle aanwezigen van harte welkom. Hij gaf aan dat in de bijeenkomst Jongeren in beeld de verhalen van jongeren centraal staan. Zij laten zien wat de kracht is van participatie en ervaringsdeskundigheid. ‘Goede zorg voor jeugd komt samen met de jongere tot stand, is aangepast aan het leven van de jongere en is gericht op zijn of haar toekomst’.
Cliënten hebben het wettelijke recht beroep te kunnen doen op een vertrouwenspersoon. De provincie verstrekt hiervoor subsidie. Het is belangrijk jongeren en hun opvoeders bij de ontwikkeling van beleid te betrekken. Hiervoor worden cliënten- en jongerenraden georganiseerd. De provincie houdt toezicht op het functioneren van cliëntenraden, subsidieert de 1
uitwisseling tussen cliëntenraden en zorgt voor ondersteuning van cliënten bij individuele klachten via het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg. ‘Jeugdzorg valt vanaf 1 januari 2015 onder de verantwoordelijkheid van gemeenten. Voor jongeren moet de zorg die nodig is doorgaan. De provincie vindt een zorgvuldige overgang van groot belang en faciliteert gemeenten en regio’s. Tot het einde van het jaar zal de provincie zich blijven inzetten om kennis, kunde en ervaringen rondom de jeugdzorg te delen’ Rik Janssen.
Inleiding over cliëntenparticipatie door Robert Boersma en Jaco de Kruijf Robert Boersma en Jaco de Kruijf, directeur en adviseur van Zorgbelang Zuid-Holland, gaven aan dat voor een echte transformatie inbreng van cliënten noodzakelijk is. Vernieuwing en verbetering kunnen gerealiseerd worden als het cliëntenperspectief centraal wordt gesteld. Echte verbeteringen komen tot stand met de mensen om wie het gaat, waarbij ervaring wordt ingezet en ervaringsdeskundigheid. De inbreng van cliënten biedt een essentiële meerwaarde voor de kwaliteitsontwikkeling en -bewaking van de jeugdhulp. Jeugdigen en ouders weten waarom het draait, wat werkt en wat niet. Zorgbelang ZuidHolland ondersteunt hen daarbij. Zorgbelang Zuid-Holland is een belangenbehartigersorganisatie die de stem van de cliënt centraal zet en deze als uitgangspunt neemt voor advies en projecten. Zij werkt aan verbetering van het cliëntenperspectief en inzet van ervaringsdeskundigheid. De positie van zorgvragers wordt versterkt, individuele problematiek wordt gesignaleerd en cliëntenparticipatie wordt georganiseerd. In de transitie jeugdzorg geeft Zorgbelang Zuid-Holland kinderen, jongeren en ouders een podium om in gesprek te gaan over de kwaliteit van de zorg. Daartoe organiseert zij het Provinciaal Cliëntenplatform Jeugdhulp en heeft zij in samenwerking met JSO en het LCFJ in 2012 de wensen van jongeren en ouders omtrent de transitie verzameld.
2
Jaco de Kruijf gaf aan het eind van de inleiding het woord aan een van de kinderen uit de jeugdzorg. De jeudige liet aan de hand van tekeningen zien hoe hij denkt over participatie en nodigde de aanwezigen uit om gedurende de middag mee te komen tekenen.
Inleiding over advies & klachten jeugdzorg en vertrouwenspersonen door Ineke Glissenaar Ineke Glissenaar, directeur van het Advies- en Klachtenbureau Jeugdzorg (AKJ), heeft een toelichting gegeven op de werkzaamheden van het AKJ. Het AKJ zet zich in voor het verbeteren van de rechtspositie van jongeren en ouders/verzorgers in de jeugdzorg en de belangen van deze cliënten. Zij ondersteunt cliënten bij klachten- en/of bezwaarprocedures en signaleert verbeterpunten bij instanties in de jeugdzorg. Het AKJ is eindverantwoordelijk voor het werk van de vertrouwenspersonen die bij de jeugdzorginstellingen werken. Cliënten jeugdzorg hebben het wettelijk recht een beroep te kunnen doen op een vertrouwenspersoon, die kunnen onder meer helpen bij het formuleren van een klacht of bezwaar. Ineke Glissenaar laat in een korte film jongeren aan het woord over het belang van de vertrouwenspersonen.
Muzikaal intermezzo door jongeren
3
Workshops: In tien workshops hebben jongeren en ouders uit de jeugdzorg, de jeugd GGZ en de jeugd LVB stilgestaan bij hun ervaringen in de hulpverlening en hebben zij hun wensen voor de toekomst meegegeven aan wethouders en raadseleden.
Workshop 1 ExposeYour Leiden, ervaringsdeskundige jongeren Jongeren van ExposeYour Leiden gaven aan wat ervaringsdeskundigheid inhoudt. Jongeren met ervaring in de hulpverlening zetten deze ervaring in om de kwaliteit van de hulpverlening te verbeteren en om andere jongeren te helpen. Hiermee kan de hulpverlening versterkt en verbeterd worden. De ervaringsdeskundigheid kan ingezet worden voor zowel individuele cliënten als voor het beleid/ management. Ervaringsdeskundige jongeren kunnen hiervoor geschoold worden. Het is belangrijk dat ze om leren gaan met hun eigen ervaringsdeskundigheid. (De eigen ervaringen moeten eerst verwerkt worden, alvorens deze de hulpverlening kunnen versterken.) Volgend jaar vindt in Midden Holland een scholing plaats van ervaringsdeskundige jongeren.
Workshop 2 TriviumLindenhof, door de ogen van een cliënt Leden van de cliëntenraad van TriviumLindenhof presenteerden de cursus die zij hebben ontwikkeld voor de medewerkers van TriviumLindenhof. Door de cursisten mee te nemen in de wereld van de cliënt wordt duidelijk gemaakt hoe het is om cliënt te zijn en wat dit betekent voor de omgang met cliënten door hulpverleners. Dit is confronterend; er wordt een spiegel voorgehouden.
Workshop 3 ASVZ, een selfie van een LVB jongere Een aantal LVB-jongeren van ASVZ (zorgorganisatie voor mensen met een verstandelijke beperking en psychische problematiek) hebben een inkijk gegeven in hun leven: wie zij zijn, wat ze doen, hoe ze wonen en wat ze belangrijk vinden voor de toekomst. Erg indrukwekkend. 4
Workshop 4 Jeugdformaat, Quality for Children De jongerenraad van Jeugdformaat presenteerde de kwaliteitsstandaarden voor de jeugdzorg, die samen met jongeren uit de residentiële jeugdzorg en pleegzorg zijn gemaakt, in een workshop, om ze mee te laten nemen in de transitie van de jeugdzorg. Kw aliteitsstandaarden voor de jeugdzorg:
1.
Alles is erop gericht om uithuisplaatsing te voorkóm en. Ik w oon het liefst thuis of bij familie of bekenden.
2.
Jeugdigen en hun fam ilie hebben de regie. Mijn familie en ik bepalen w at er met mij gebeurt.
3.
De jeugdigen w orden ondersteund bij de te nem en beslissingen. Ik krijg hulp bij de keuzes die ik moet maken.
4.
Jeugdigen en hun fam ilie w orden goed geïnformeerd. Ik krijg genoeg en de juiste informatie zodat ik een goed besluit kan nemen
5.
De juiste hulp w ordt zo snel m ogelijk geboden. Ik krijg snel goede hulp en mijn familieleden ook.
6.
De plaatsing w ordt goed voorbereid en begeleid. Mijn familie en ik w eten goed w aar w e aan toe zijn als ik ergens w ord geplaatst.
7.
Het hulpverleningsplan garandeert continuïteit, sam enhang en resultaten. Het hulpverleningsplan maakt duidelijk w elke en w anneer de doelen w orden bereikt.
8.
De plaatsing sluit aan bij de achtergrond en behoeften van jeugdigen. Ik w ord op een plek geplaatst die bij mij past en w aar ik me kan ontw ikkelen.
9.
De plaatsing en de hulp bieden de jeugdigen een zo gew oon m ogelijk leven. Ik w il geen speciaal geval of uitzondering zijn.
10.
Jeugdigen kunnen blijven w onen op een plaats w aar zij zich thuis voelen. Ik w il niet naar een andere plek als ik me goed en thuis voel w aar ik w oon.
11.
Jeugdigen kunnen contact (onder)houden m et fam ilie en vrienden. Ik kan bij mijn familie en vrienden blijven horen en contact met hen hebben.
12.
Pleegouders en professionals zijn vaardig in het opvoeden en helpen van jeugdigen. Ik w ord goed geholpen bij al mijn vragen en problemen.
13.
Pleegouders en professionals luisteren naar jeugdigen en nem en hen serieus. Ik heb te maken met pleegouders en professionals die geïnteresseerd zijn in mij en mijn mening.
14.
Jeugdigen w orde n gestimuleerd om m ee te praten en invloed te hebben op hun leefom geving. Daar w aar ik verblijf, heb ik inspraak in hoe het er uit ziet en hoe het er aan toegaat.
15.
De hulpverlening garandeert de veiligheid van de jeugdigen. Ik w oon op een plek w aar ik veilig ben en me thuis voel.
16.
Jeugdigen krijgen de m ogelijkheid om in contact te kom en m et leeftijdgenoten in een vergelijkbare situatie. Ik kan ervaringen uitw isselen en steun en tips krijgen van andere kinderen en jongeren.
17.
Jeugdigen kunnen ergens terecht als zij een vraag of een klacht hebben m et betrekking tot de hulpverlening. Ik w eet bij w ie ik terecht kan als ik het ergens echt niet mee eens ben.
18.
Jeugdigen en hun fam ilie w orden goed voorbereid op de situatie na het verblijf in een pleeggezin of groep. Ik w eet goed w aar ik aan toe ben als ik mijn pleeggezin of leefgroep verlaat.
19.
Jongeren w orden bijtijds voorbereid op zelfstandig (gaan) w onen. Alle dingen zijn goed voorbereid en geregeld als ik op mezelf ga w onen.
20.
Na vertrek uit de jeugdzorg is ondersteuning gegarandeerd, ook voor de fam ilie. Als dat nodig is, krijg ik ook hulp als ik niet meer in een groep of pleeggezin w oon.
5
Workshop 5 Prodeba, een jongere met autisme vertelt Ewoud, een jongere met autisme, lid van de cliëntenraad van Prodeba, stond stil bij zijn diagnose en zijn ervaringen met de hulpverlening. Hierbij zijn zijn eigen ervaringen het vertrekpunt. Ewoud geeft aan wat hij heeft geleerd en wat hij mee wil geven aan gemeenten. Dat was heel informatief.
Workshop 6 Jongerenraad Rivierduinen, jongeren willen Back 2 School Jongeren uit de Jeugd-GGZ van Rivierduinen hebben uitgelegd waarom het voor hen moeilijk is om een opleiding te volgen, waardoor zij ongewild thuis moeten blijven. Dit is echt een probleem; een groot aantal jongeren gaat niet naar school terwijl zij hiervoor zeer gemotiveerd zijn. Op scholen en opleidingen is echter geen begeleiding mogelijk om hen hiertoe in staat te stellen.
Workshop 7 Provinciaal jongerenteam 16plus In het kader van het project I’m Ready heeft het provinciale jongerenteam een workshop gegeven waarin aandacht wordt gevraagd voor hulpverlening van jongeren van 16 jaar en ouder, gericht op hun toekomst (zelfstandigheid en zelfredzaamheid). Daarbij is aangegeven wat de valkuilen zijn en hoe die voorkomen kunnen worden in het gemeentelijk beleid. 10 aanbevelingen die van belang zijn bij de ontw ikkeling naar zelfstandigheid: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Start op tijd met de voorbereiding op zelfstandigheid Toekomstplan maken Iemand w aar je op terug kan vallen Hulp afbouw en en/of w arm overdragen Een hulpverlener met een open houding en blik Gezinsgerichte hulp Hulpverlening meer praktisch maken en minder probleemgericht Huisvesting (veilige en betaalbare plek om te w onen) Financiën (goed omgaan met geld / financieel vangnet) Maatw erk
6
Workshop 8 Cliëntenraad BJZ, cliënten in een vechtscheiding De cliëntenraad van BJZ speelde in een workshop een rollenspel over vechtscheidingen. Daarbij is aan de orde gekomen hoe hiermee om wordt gegaan en hoe dit anders kan, volgens de cliënten. Aspecten die daarbij een rol spelen zijn systeemcoaching en oplossingsgericht werken.
Workshop 9 Oudernetwerk Jeugdzorg/Jeugdzorgplus, hoe zit het met de ouders Ouders en jongeren van het oudernetwerk Zuid-Holland Jeugdzorg/ Zorgplus gaven aan hoe je in gesprek kan gaan met jongeren. Een goede dialoog kan bijdragen aan versterking van het hulpverleningsproces. Communicatietips: 1. 2. 3. 4. 5.
6.
Gebruik L.S.D.: Luisteren, samenvatten, doorvragen Laat Oma thuis: Oordelen, meningen, adviezen Neem Anna mee: Altijd navragen, nooit aannemen Smeer Nivea: Niet invullen voor een ander Wees een Oen: Open, eerlijk, nieuw sgierig Maak je niet dik, Denk in kw aliteiten.
Aansluitend is het werk van Stichting Samen Sterk zonder Stigma gepresenteerd van Lana B. Zij wil een voorbeeld zijn voor anderen, die te maken hebben (gehad) met mishandeling.
Workshop 10 Jongerenraad De Jutters, de kracht van ervaringsverhalen Aan de hand van gedichten van Charlotte van jongerenraad De Jutters is de ‘de bubbel’ in de jeugd GGZ uitgelegd. De kracht van ervaringsverhalen is daarbij duidelijk naar voren gekomen. Charlotte sluit met een van haar gedichten de bijeenkomst af. Haar woorden ‘ik heb je ‘hart’ nodig, de verantwoordelijkheid over mijn leven is deels jullie baan’, geven de aanwezigen precies mee wat nodig is. Klik op de afbeelding om het gedicht van Charlotte te lezen.
Alle workshops en presentaties die in de bijeenkomst zijn gegeven, kunnen ook worden gegeven bij uw gemeente of instelling. Heeft u interesse, dan kunt u contact opnemen bij Zorgbelang Zuid-Holland met Jaco de Kruijf, adviseur jeugd,
[email protected], 06-21800311. Hier kunt u ook terecht voor meer informatie over cliëntenparticipatie. 7
