Heerlijk eten in het Bastion Frans Korf: de bindende factor Mantelzorger:

bonus

96 nummer 2 juni 2011 jaargang 26

Bonus is een kwartaaluitgave van Welzijn Ouderen Catharina Stichting

Heerlijk eten in het Bastion | Frans Korf: de bindende factor | Mantelzorger: ik ben blij dat ik het kan doen | Chauffeurs beleven veel plezier aan Zomertour | Sporten houdt je fit. Doe mee! | Cursus In Balans een succes | Eilandgeschiedenis in handzaam formaat | Van der Linden verkocht eigenlijk alles |

Prettig winkelen met de Bonuspas Op vertoon van uw Bonuspas krijgt u bij onderstaande leveranciers korting op uw aankopen. (exclusief uitverkoopartikelen)

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

't Doosje van Lobs, Vischstraat 3, Brielle (10% korting bij aankoop bonbons en chocolade) Grand Café De Hoofdwacht, Markt 7, Brielle (10% korting) Bijouterie/lederwaren Bric à Brac, Vischstraat 8, Brielle (10% korting m.u.v. Samsonite-koffers) De Baan Tweewielers, Nobelstraat 72, Brielle (10% korting m.u.v. aanbiedingen en fietsen) Historisch Museum Den Briel, Markt 1, Brielle (toegang halve prijs) Kantoor Creatief kantoorhandel, Voorstraat 60, Brielle (10% korting) Lunchroom de Gulle Geus, Nobelstraat 69, Brielle (10% korting op kopje koffie of thee) Stenenwinkel Kostverloren, Maarland ZZ 68, Brielle (10% korting) Djooz, Vischstraat 19, Brielle (10% korting) Vermeer Mode, Henry Fordstraat 9a, Zwartewaal (10% korting) Landswinkel Klok, Spanjaardsweg 1, Brielle (10% korting op eigen fruit) Bruna Kantoorboekhandel Van Maerlant, Voorstraat 28, Brielle (10% korting op tijdschriften en kantoorartikelen) Kwekerij Roest, Achterdijk 23, Vierpolders (tweede kopje koffie gratis) In Den Halve Maen, Lodderlandsedijk 56a, Rockanje (20% korting op snoepgoed) Bloom & Design, Voorstraat 50, Brielle (15% korting op snijbloemen, planten en accessoires) Bloembinderij Ambiance, Reede 38, 3232 CZ Brielle (10% korting op het gehele assortiment) Cursuscentrum the Bases, Angelus Merulaplein 1, 3232 XA Brielle (10% korting op dagworkshop speksteen snijden) Sportschool M&J van Unen, Amer 19, 3232 HA Brielle ( 50% korting op inschrijfgeld en ledenpas gratis) The Travel Club (50 procent korting op ANVR bemiddelingskosten) De Oude Proeftuin, Heveringseweg 3, 3235 LZ Rockanje (10% korting) De Doornhof, Doornweg 4, 3235 NJ Rockanje ( 10% korting op de producten van De Doornhof, biologische markt, donderdag van 10.00- 16.00 uur te Brielle) Boekhandel Hoofdstuk Eén, Nobelstraat 16, 3231 BC Brielle (10 % korting op wenskaarten en tijdschriften) Paviljoen De Kogeloven, Brielse Maas 1, 3233 LD Oostvoorne (tweede kopje koffie of thee gratis)

Colofon Bonus is het driemaandelijkse informatieblad van ­Welzijn Ouderen Catharina Stichting. Oplage 3.600 stuks Redactie Marijke Holtrop, Kees van Rixoort, Jan Wolters, Marja van der Lugt, Thea van Gent (hoofdredactie)

Kopij De volgende Bonus verschijnt in september 2011. Kopij voor half augustus 2011 inleveren: Rozemarijnstraat 42, 3231 AL Brielle of e-mail: [email protected] De redactie behoudt zich te allen tijde het recht voor ingeleverde kopij voor de Bonus aan te passen.

Vormgeving Dokkum communicatie, Brielle Druk Quadraat, Oud-Beijerland In dit nummer bijdragen van: Kees van Rixoort, Jan Wolters, Thea van Gent, Marijke Holtrop, Marja van der Lugt, Wilbert Borgonjen, ANBO afdeling Brielle en Anita Korevaar

Welzijn Ouderen opgericht 26 mei 1981

telefoon (0181) 416863

2|

bonus

van de redactie Het voorjaar van 2011 zal de boeken ingaan als een bijzonder voorjaar. Neem nu de natuur: extreme gebeurtenissen, zoals de aardbe­ ving en tsunami in Japan, de overstroming van de Mississippi en de tornado’s in Amerika, om maar een paar gebeurtenissen te noemen. En aan de andere kant het bijzonder droge en warme voorjaarsweer in Nederland. Neem daarnaast de politieke onrust in landen waar je dat niet één, twee, drie verwacht en tenslotte de politieke onrust in Europa over onder andere Griekenland en Portugal. Er is nog lang geen rust als het over de financiële crisis gaat en bezuinigen is dan ook het meest gebruikte woord op een dag. Bij Welzijn Ouderen wordt het daarom een hete zomer ter voorbe­ reiding op het nieuwe najaar. Ook wij ontkomen er niet aan om prijzen te verhogen teneinde u aan te kunnen bieden waar u aan

Thea van Gent, coörd Welzijn

gewend bent: leuke en leerzame activiteiten waar u elkaar kunt ontmoeten. Het is een goed gebruik om niet uit te geven wat er niet in de porte­ monnaie zit en het is ook de enige manier om het vol te houden. 2011 is ook het Europees Jaar van de Vrijwilliger. Bedoeld om activi­ teiten te ondernemen waarbij vrijwilligerswerk in beeld wordt gebracht. Ook daar gaan we uiteraard iets mee doen. Zonder vrijwilligers die initiatieven ontplooien, ondersteunen bij activiteiten en allerlei diensten verrichten, vallen vele evenementen in het water. Daarbij is het belang­ rijk dat vrijwilligers het naar de zin hebben. De meeste vrijwilligers die ik hier tegenkom, hebben het gelukkig goed naar de zin. Daar vaart Brielle wel bij. Daarom zal het najaar van 2011 in ieder geval op lokaal niveau wat mij

betreft ook een warm najaar worden, warm in de zin van leuk en gezellig. Maar voor het zover is hebben we nog een zomer te gaan en ik hoop dat er nog wat mooi weer gespaard is. In dit nummer van de Bonus kunt u meer lezen over de activiteiten in de zomermaanden en natuurlijk wens ik u namens de hele redactie een fijne vakantie toe.

Welzijn Ouderen zoekt vrijwilligers Welzijn Ouderen is op zoek naar vrijwilligers voor verschillende activiteiten.

Telefooncirkel De vrijwilliger van de Telefooncirkel opent en sluit de telefooncirkel 7 dagen per week. De vrijwilliger belt dagelijks om 9.00 uur de eerste deelnemer van de cirkel. Deze belt de tweede persoon en zo verder. De laatste deel­nemer belt de vrijwilliger en deze sluit de telefooncirkel. De gesprekjes duren ongeveer 5 minuten en vinden dagelijks plaats tussen 9.00 en 9.30 uur. Het deelnemen aan de telefooncirkel kan een stukje eenzaamheid wegnemen. Het kost een vrijwilliger niet veel tijd en biedt de deelnemers een gevoel van veiligheid.

Vervoer Vrijwilligers van Welzijn Ouderen brengen dagelijks en incidenteel 's avonds, en in het weekeinde ouderen naar sociaal-culturele activiteiten van Welzijn Ouderen of instanties waarmee Welzijn Ouderen samenwerkt. Het vervoer wordt geregeld in een vergadering die twee keer per jaar wordt gehouden, waarbij een vrijwilliger kan aangeven wanneer hij/zij wel of niet kan rijden. Er wordt een bonnensysteem gehanteerd. De bon wordt betaald aan de vrijwillige chauffeur. Vrijwilligers hebben een geldig rijbewijs. Natuurlijk bent u verzekerd tijdens de uren die u voor ons rijdt. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Welzijn Ouderen, dagelijks aanwezig tussen 10.00 en 13.30 uur.

juni 2011 |

3

schrijver Jan Wolters

Catharina Gasthuis heeft volwaardig restaurant met eigen keuken

Heerlijk eten in het Bastion In het Catharina Gasthuis wordt meer dan ooit genoten van het eten. Dat is niet zo verwonderlijk, want de bewoners en de gasten van buiten het verzorgingshuis krijgen het eten, warm en vers, direct uit de nieuwe keuken geserveerd. En niet onbelangrijk, er is tegenwoordig volop keus. De grote zaal van het Catharina Gasthuis is omgetoverd in een gezellig restaurant en de open keuken is totaal vernieuwd. Het restaurant van het Gasthuis heeft nu zelfs een naam: Bastion.

Niet alleen de bewoners zijn blij met de verandering; algemeen directeur Dick Moes is trots op wat de Catharina Stichting voor de Brielse ouderen voor elkaar heeft kunnen krijgen. Met het in gebruik nemen van het

nieuwe woonzorgcentrum Stuifakkers heeft de stichting geen centrale keuken meer, van waaruit ook het Catharina Gasthuis werd voorzien van maaltijden. “We konden kiezen voor kant-en-klaar maaltijden uit een grootschalige productiekeuken, maar dat hebben we bewust niet gedaan”, geeft Moes aan. “Daarmee gaan we weliswaar tegen de stroom in, maar voor onze stichting zijn kleinschaligheid en de Menselijke Maat te belangrijk.”

Eten is belangrijk In die visie past dat elke woonvoorziening een eigen keuken heeft. Leemgaarde in Oostvoorne en Stuifakkers in Rockanje zijn het Catharina Gasthuis voorgegaan. “In ons land vinden we met z’n allen eten belangrijk. Dus ook in verzorgingshuizen en woonzorgcentra willen mensen graag goed en lekker eten. Zeker in een centrum waar ouderen wonen, omvat een maaltijd meer dan alleen het eten. Het gaat ook om de sociale functie. Omdat het eten lekkerder smaakt, eten ouderen vaak ook beter wat weer een positieve invloed heeft op het welbevinden. Gezellig lekker samen kunnen eten in een aantrekkelijke entourage kan ervoor zorgen dat ouderen eerder geneigd zijn om minder of helemaal niet meer op de eigen kamer te eten.” Het nieuwe restaurant in combinatie met de eigen keuken ziet Moes als een geweldig middel tegen vereenzaming. “Wie wil kan een glaasje wijn bij het eten

4|

bonus

nemen of iets anders te drinken.” Overigens zijn de bewoners niet verplicht om in het restaurant te eten. Ze kunnen de maaltijd gewoon op hun kamer geserveerd krijgen.

Presentatie en entourage Over het algemeen eten ouderen in instellingen slechter. Uit onderzoek blijkt dat de presentatie van het eten en de entourage voor een belangrijk deel bepalend zijn voor het al dan niet goed eten. Hoe komt het eten op tafel en in wat voor omgeving? In het Catharina Gasthuis waren wel wat verbeteringen mogelijk. “Het eten koken moet je kunnen ruiken, net zoals thuis. De geur van lekker eten doet eten. Op Schiphol blazen ze niet voor niets de geur van verse koffie de gang in”, weet Moes.

Vers bereid eten In het Catharina Gasthuis wordt nu alles vers bereid. De bewoners hebben de keus uit twee dagmenu’s. In tegenstelling tot voorheen kunnen ze tot een paar uur voor het middageten aangeven wat ze wensen. “Het is net als thuis toen ze ook ’s morgens konden bepalen wat ze ’s middags wilden eten.” Het is in elk geval een hele vooruitgang ten opzichte van de oude situatie toen meer dan een week van te voren de keus al moest worden bepaald. “Ik kan me heel goed voorstellen dat het niet meer helemaal helder voor de geest staat wat je toen had besteld of dat je nu liever iets anders had willen

eten.” Naast de dagmenu’s is er een kleine kaart met daarop gerechten als saté, een kroket of een uitsmijter. Het nieuwe restaurant biedt alle mogelijkheden om familieleden een keer mee te laten eten. Uiteraard tegen betaling, maar tegen zeer schappelijke prijzen. Ouderen uit de omgeving die in het Catharina Gasthuis willen eten, zijn eveneens van harte welkom. Er wordt al volop gebruik van gemaakt, maar de Open Tafel van het Catharina Gasthuis biedt nog meer ruimte. “Wie een keer geen gebruik maakt van tafeltje dekje of gewoon in een gezellig restaurant lekker wil eten, moet beslist een keer komen”, nodigt Moes belangstellenden uit.

Twee grote foto's Het Bastion ademt helemaal de sfeer van een restaurant, met warme tinten en passend nieuw meubilair. Direct bij binnenkomst vallen de twee grote foto’s van Brielle op. Op de één staat de watertoren en de andere laat de oude kalkfabriek zien, die op de plek stond waar nu het Catharina Gasthuis staat. De keuken is van alle moderne gemakken voorzien. Door het open karakter hebben de gasten zicht op wat er in de keuken gebeurt. De kok kan op zijn beurt zien hoe zijn gasten aan tafel van het eten genieten. Het bedienend personeel neemt de bestellingen op, serveert het eten aan tafel en maakt het de klant zoveel mogelijk naar de zin. Zoals in een echt restaurant en dat is het Bastion natuurlijk ook.

juni 2011 |

5

Overlast heel goed opgepakt Tijdens de verbouwing hebben de bewoners op verschillende plaatsen in het Catharina Gasthuis moeten eten. In de tuinkamer, in de bibliotheek, in hoekjes op de

verschillende etages en in de hal. Zes weken lang was de grote zaal wegens verbouwing gesloten. “Ik moet zeggen dat de bewoners de overlast en het ongemak heel gemakkelijk hebben opgepakt”, aldus Moes, die nauwelijks een wanklank heeft gehoord. De verbouwing is in samenwerking met de SOR (Stichting Ouderenhuisvesting Rotterdam), de eigenaar van het pand, uitgevoerd. “Alleen samen, als zorgverlener en huisbaas, kunnen we zo’n grote investering voor elkaar krijgen”, weet Dick Moes. Met de verbouwing is de oude keuken verdwenen. In de extra ruimte die daardoor ontstaat, worden kantoren gevestigd. De drie kamers, die tot voor kort als kantoor dienst deden, krijgen hun oorspronkelijke bestemming als ouderenwoning weer terug. De verbouwing was ook noodzakelijk in verband met aangescherpte eisen op het gebied van de brandveiligheid.

Onder de mensen is een stuk gezelliger Cor Hoogstraten, Theo van der Kaaij, Cor Kortebout en Piet Varekamp zitten doordeweeks bijna elke dag met z’n vieren aan tafel. De heren Van der Kaaij en Kortebout wonen in het Catharina Gasthuis, maar de andere twee wonen zelfstandig, maar komen graag in het Bastion eten. “Ik woon aan de overkant en kom al zo’n jaar of acht hier”, geeft Hoogstraten aan. “Ik ben alleen en wat kun je dan beter hebben dan een Gasthuis waar je samen met anderen gezellig kunt eten.” Voor Varekamp, die nog niet zo heel lang geleden zijn vrouw heeft verloren, is dat ook een reden om in het Catharina Gasthuis te gaan eten. “We kunnen het goed met elkaar vinden en hebben het altijd heel gezellig.

6|

bonus

We hebben het over van alles en mogen elkaar graag een beetje stangen. Cor Hoogstraten is een geboren en getogen Briellenaar en is inmiddels 89 jaar. Hij weet hoe het was om in het Catharina Gasthuis te eten en weet inmiddels ook hoe het nu is. “Het eten was voorheen geen tien”, zo oordeelt hij in bedekte termen. “Het eten hier is nu heerlijk.” Tafelgenoot Varekamp spreekt zelfs van klasse. De 88-jarige Van der Kaaij, die een hamburger met sperziebonen voor zich heeft, vindt dat het eten veel beter is dan het was.” Hoewel hij is aangewezen op een scootmobiel eet hij liever in het restaurant dan op zijn kamer. “Hier zit ik onder de mensen; dat is toch een stuk gezelliger.”

Van wethouder Wilbert Borgonjen

Drukke zomer voor liefhebbers Binnen de gemeenten staat de laatste tijd veel in het teken van de relatie met onze grote broer, de rijksoverheid. In het bestuursakkoord moeten gemeenten en Rijk vastleggen hoe het beleid de komende jaren uitgevoerd gaat worden en welke middelen daar tegenover staan. Daarbij komt er heel wat op de gemeenten af.

De gemeenten zullen taken als de jeugdzorg, maar ook integratie van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, moeten gaan uitvoeren. De verantwoordelijkheid die gemeenten al hadden voor mensen met een bijstandsuitkering wordt uitgebreid naar mensen met een arbeidshandicap. Daarnaast komt de begeleiding vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten op de gemeenten af. Hieronder vallen bijvoorbeeld verschillende vormen van dagbesteding. Hoe de gemeenten (waaronder ook Brielle) hierop zullen inspelen moet nog worden bezien. Wel zal de Wmo-raad in de advisering van het college hierin zeker een rol spelen. Ook zeker is de korting die het Rijk de gemeenten oplegt en die voor de jeugdzorg en begeleiding oploopt naar zo'n 5 procent van het totaalbudget.

Provincie en gemeente Naast de relatie met het Rijk gebeurt natuurlijk ook in Brielle het nodige. De rotonde aan de Pieter van der Wallendam is klaar. Met de volgende rotonde - aan de Thoelaverweg - wordt in september begonnen. Beide rotondes vallen onder verantwoordelijkheid van de provincie, maar de gemeente houdt uiteraard de boel zoveel mogelijk in de gaten. Discussie is ontstaan over de vraag of onder de nieuwe rotonde bij de Thoelaverweg een tunneltje zou moeten komen. Op zich een leuke gedachte ware het niet dat volgens de provincie de Jumbo dan zou moeten verdwijnen omdat anders het fietspad door de Jumbo heen omhoog loopt.

Nieuw gebouw Ook wordt er hard gebouwd. Het Maerlant College krijgt een geheel nieuw gebouw op de hoek van de Nolle met de Hossenbosdijk. Ook is inmiddels het fundament voor het dorpshuis annex school gelegd in Vierpolders. Het sportcomplex Geuzenpark heeft het hoogste punt bereikt van de accommodaties. Nog dit jaar zal het Geuzenpark worden opgeleverd, evenals volgens planning het dorpshuis/school in Vierpolders, terwijl oplevering van het Maerlant College volgend jaar op de rol staat.

Brielle achter de voordeur Niet alleen wordt er fysiek gebouwd, ook figuurlijk timmert Brielle aan de weg met verschillende activiteiten. Dit voorjaar werd voor het eerst 'Brielle achter de voordeur' georganiseerd. Een geslaagd evenement waarbij 30 gezelschappen/artiesten/kunstenaars lieten zien wat zij in hun mars hebben. De sportweek Vierpolders, de preview van het komend theaterseizoen en natuurlijk niet te vergeten de Scootmobieltocht zijn activiteiten die in het oog springen. Daarmee zijn we er deze zomer nog niet, het Vertelfestival komt er nog aan, evenals Bruisend Brielle om er een paar te noemen. Houdt u de culturele/activiteitenagenda (te vinden op het cultuurweb Brielle) zeker in de gaten. Geniet u echter van de rust, ruimte, en het mooie weer dat Brielle deze zomer ook zeker weer te bieden zal hebben.

juni 2011 |

7

schrijver Jan Wolters

Catharina Stichting zorgt voor een goed gevoel bij Frans Korf

Frans Korf: de bindende factor Hij heeft nergens zo lang gewerkt als bij de Catharina Stichting. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Frans Korf een heel goed gevoel aan al die jaren heeft overgehouden. Wat hem vooral aanspreekt is dat hij in zijn werk voor de stichting zo dicht bij de mensen heeft kunnen staan. “Die ouderen zijn altijd het belangrijkste; daar doe je het voor. Hun belangen staan op de eerste plaats en van daaruit moet je als stichting ook opereren.”

Frans Korf is een man van de menselijke maat; wat daar ook precies onder moet worden verstaan. Iedereen geeft er namelijk zijn eigen uitleg aan, maar voor de voormalig directeur zorg en welzijn gaat het om het belang van de oudere; dat moet in het denken en doen centraal staan. Ervoor mogen zorgen dat ouderen binnen de stichting op een betere manier hun leven kunnen voortzetten. “Het betekent weten wie je in huis hebt en wat de verhalen achter die mensen zijn.” Heel dicht bij mensen blijven betekent volgens Frans ook dat niet bij voorbaat

ervan moet worden uitgegaan dat iets volgens de wettelijke regelgeving niet kan. “Je moet altijd oplossingsgericht te werk gaan”, vindt hij, “en dat vooral in het belang van de oudere. Natuurlijk moet je op de hoogte zijn van de wet en de regeltjes, maar dan vooral om er net omheen te kunnen.” Een organisatie als de Catharina Stichting hoort zich naar zijn idee dienend aan de gemeenschap op te stellen. “In die zin is de stichting een maatschappelijke onderneming.” Frans typeert zijn voormalige werkgever als een fatsoenlijke en leuke stichting. De locaties voor ouderenhuisvesting -

Catharina Gasthuis in Brielle, Leemgaarde in Oostvoorne en Stuifakkers in Rockanje - vindt hij prachtig en zijn in zijn ogen zelfs op een bepaalde manier uniek. “Daar moet je gebruik van maken”, vindt Frans. “Zeker in combinatie met de manier van werken, kun je je van andere onderscheiden en daar moet je als stichting je voordeel mee doen.” De medewerk(st)ers van de Catharina Stichting vindt hij erg betrokken, zowel bij de mensen waar ze voor zorgen als bij de eigen organisatie. Iedereen is zich ervan bewust dat alleen door gezamenlijke inspanningen een maximaal

Frans Korf: ik weet wat het is om met mensen Het verzorgen is hem met de spreekwoordelijke paplepel ingegoten. Van jongs af aan is Frans Korf gewend om met iemand met beperkingen om te gaan. “Ik weet niet beter en dan wordt het er vanzelf bij je ingebakken. Mijn vader is door polio gehandicapt geraakt; ik weet dus wat het is om met mensen te moeten sjouwen.” Toch was de zorg niet zijn eerste keus. Na het atheneum heeft Frans het op de Pabo geprobeerd. Hij heeft het een half jaar volgehouden. “Utrecht was een erg leuke stad, maar de opleiding was dat juist niet.” De oproep voor

8|

bonus

militaire dienst kwam op het juiste moment. Het was zijn eerste echte kennismaking met professionele zorg. “Ik heb geruild met een zandhaas en ben zo bij de geneeskundige troepen als hospik terecht gekomen. Het betekende dat je wat vrijer was dan andere troepen. Het was een leuke tijd, maar ook niet altijd. Ik vind het verschrikkelijk om naar iemand te luisteren die zegt wat je moet doen.” Pas na, wat hij zelf een tussendoortje noemt, als productiemedewerker in een verffabriek te hebben gewerkt, vond Frans zijn plaats in de verzorging. Als leerling-verpleegkundige in het Zuiderziekenhuis. “Ik had er echt geen

zorg. Er gebeuren heel veel mooie dingen, zoals de mantelzorgsalon en het Alzheimer-café dat binnenkort in Brielle wordt opgezet. En niet in de laatste plaats natuurlijk de Infirmerie: hét centrum in Brielle voor de ouderen.” Het ouderenwelzijnswerk van de Catharina Stichting wordt door de gemeente gekoesterd, weet Frans. Het zou volgens hem mooi zijn als Welzijn Ouderen ook aan de slag kon in Oostvoorne en Rockanje, waar twee woonzorgcentra van de stichting zijn gevestigd.

Nieuw leven inblazen resultaat kan worden bereikt. “Ik hou ervan om mensen te binden aan een organisatie. We moeten het tenslotte met elkaar zien te rooien.”

Belangrijke rol Vrijwilligers spelen volgens Frans een belangrijke rol; zonder die groep enthousiaste mensen zou het een stuk moeilijker zijn. “Vrijwilligers moeten niet alleen worden gekoesterd, ze moeten ook nadrukkelijk bij de gang van zaken worden betrokken. Dan heb je er als stichting zoveel profijt van. Vrijwilligers willen tenslotte ook gewaardeerd

worden om wat ze doen. En dat doet de stichting zonder meer.”

Prominente plaats Welzijn Ouderen, waar ook dankbaar gebruik wordt gemaakt van de inzet van vele vrijwilligers, neemt binnen de Catharina Stichting een prominente plaats in. Frans is een aantal jaren verantwoordelijk geweest voor de welzijnspoot en heeft zelfs actief meegedraaid in de redactie van Bonus. “Welzijn is een natuurlijk onderdeel van de Catharina Stichting. Het heeft een duidelijke meerwaarde voor de ouderen-

Frans heeft nog een wens: de stuurgroep wonen, zorg en welzijn nieuw leven inblazen. In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) staat er de komende jaren nogal wat te gebeuren. Een dergelijke stuurgroep kan daar volgens hem een belangrijke rol in spelen. “Er zou nu al kunnen worden nagedacht hoe het later met het Catharina Gasthuis moet”, geeft hij als voorbeeld. “Zo’n gestructureerd overleg heeft een belangrijke meerwaarde. Je kan het beleid beter op elkaar afstemmen en daardoor ook beter, gerichter en effectiever met elkaar samenwerken. Daar heeft iedereen wat aan.”

te moeten sjouwen kaas van gegeten, maar ik heb gewoon drie ziekenhuizen een open sollicitatiebrief geschreven. Het was me snel duidelijk dat verpleging een echt vak is. Dat je bijvoorbeeld moet leren een po vast te houden en eronder te schuiven.” Frans was er nagenoeg intern, want hij woonde boven de poort van het ziekenhuis. In de klas heeft hij zijn latere vrouw Joukje ontmoet. De definitieve keus was het blijkbaar niet, want ondertussen runde Frans nog een eigen zaak. Overigens in een heel ander marktsegment. “We deden in geautomatiseerde muziek en stonden ermee op braderieën en evenementen. Het werd een digitale

roadshow waarmee we door heel Nederland toerden. Om het publiek te vermaken hebben we zelfs bij het festivalterrein van Pinkpop gestaan.” Tegelijkertijd werkte Frans nog 25 uur als verpleegkundige in De Ark, een opvang voor poliopatiënten uit de jaren vijftig. Het was zwaar werk - “De meesten waren vooral ’s nachts niet in staat zelf te ademen” - en Frans kwam tot de conclusie dat het leuke werk niet met het serieuze werk was te verenigen. Dat er tegenover de tien patiënten dertien fte’s stonden, geeft wel aan hoe intensief het was. Hij deed zijn eigen bedrijfje van de hand, werd teamleider

juni 2011 |

9

en stortte zich op de kaderopleiding gezondheidszorg. Met deze afgeronde HBO-studie werd Frans unithoofd van het verzorgingshuis Meeuwenhof in Hoogvliet. “Wat de zon is voor de aarde, is de Meeuwenhof voor de bejaarde”, zo kan hij zich de lijfspreuk van het verzorgingshuis nog goed herinneren. Het was wel een hele overgang. “Ik had 65 bejaarden als klant en maar 13 fte’s en wat Melkert-baners als personeel. In het ziekenhuis was alles beschikbaar; in de Meeuwenhof bijna niets. Het duurt dan even eer je aan zo’n heel andere situatie gewend bent.” Bij de Stichting Verzorgingscentra Westvoorne was Frans aanvankelijk ook unithoofd, maar dan van de eerste etage van Swinshoek, inclusief de groepsverzorging. Daarnaast heeft hij vanuit zijn deskundigheid het beleid voor de stichting verder ontwikkeld. Frans werd achtereenvolgens locatiemanager, locatiedirecteur, directeur Zorg en directeur Zorg en Welzijn. Hij heeft zelfs nog enige tijd opgetreden als waarnemend algemeen directeur. Ondertussen dook hij weer in de leerboeken: een voortgezette opleiding organisatie en beleid (post-academisch) en een MBA-studie, puur gericht op de gezondheidszorg (Master of Health Business). Binnen de Catharina Stichting was na een organisatiewijziging geen passende functie meer beschikbaar voor Frans. Het is allemaal in goed overleg gegaan en Frans koestert dan ook geen enkele wrok. Hij heeft alleen maar positieve gevoelens overgehouden aan zijn voormalige werkgever. En dat Frans werd gewaardeerd, bleek wel tijdens de zeer druk bezochte afscheidsreceptie. “Jammer dat ik niet met iedereen heb kunnen spreken en de hand heb kunnen drukken.”

Henk en Gré Reyers kamperen langs de Brielse Maas. Hij was in Apeldoorn aan het helpen bij een verbouwing. Eén deur was netjes opgehangen. Daarna ging het mis, onder de douche. Henk zakte zo op de grond, op de natte tegelvloer. Een herseninfarct. “Opeens gebeurt het”, zegt de 79-jarige Briellenaar. “Er was geen enkele aanwijzing.” Met spoed werd hij overgebracht naar het ziekenhuis. Eerst in Apeldoorn en later - in een ambulance ‘met vierkante wielen’ - naar het Ruwaard van Putten Ziekenhuis in Spijkenisse. Daarna volgde nog een langere periode in verpleeghuis De Plantage. “Ik ben er anderhalf jaar mee bezig geweest.” Henk is aan de linkerkant van zijn lichaam verlamd. Met zijn linkerhand kan hij niets. Lopen gaat wel, maar heel langzaam. Hij wandelt korte stukjes met een stok. Voor de langere afstanden heeft hij een scootmobiel en een enigszins aangepaste auto. Autorijden doet hij de laatste weken overigens niet meer, want zijn ogen gaan

10 |

bonus

schrijver Kees van Rixoort

Mantelzorger Gré Reyers:

‘Ik ben blij dat ik het kan doen’ “Opeens ben je mantelzorger, van de ene op de andere dag”, zegt Gré Reyers. Het is nu een jaar of vier geleden. Haar man Henk kwam weer thuis na een verblijf van anderhalf jaar in het ziekenhuis en het verpleeghuis. “Je hele leven verandert.”

nogal achteruit. “Maar zijn geheugen is beter dan dat van mij”, lacht zijn vrouw Gré.

Totale verzorging Van mantelzorgers had ze nog nooit gehoord, toen ze het plotseling werd. Nu weet ze wat het inhoudt. “Ik doe de totale verzorging. ’s Morgens haal ik hem uit bed en was ik hem in de badkamer. Dan het eten. En ga zo maar door, alles wat er moet gebeuren. Het gaat de hele dag door, totdat hij naar bed gaat. Henk kan wel zelf naar het toilet, al moet ik hem wel even helpen bij het optrekken van zijn broek. Ik kook en doe het hele huishouden. De financiën ook, maar dat deed ik voor die tijd ook al, als vrouw van een zeeman. We gaan twee keer per week naar de fysio en eens in de week therapeutisch zwemmen in Oostvoorne. Ja, ik ga altijd mee, het moet gewoon gebeuren. Ik ben blij dat ik het kan doen.” Mantelzorger ben je dus de hele dag. “Het gaat nog

goed”, zegt Gré. “Ik ben er druk mee bezig, dat wel.” Thuis en op de camping. Ze staan op een fraaie, groene kampeerplek aan de noordoever van de Brielse Maas, op geringe afstand van hun appartement in Brielle. “Kijk, vroeger hield ik hier, bij de caravan, alles binnen bij en Henk alles buiten: water halen, vies water wegbrengen, enzovoorts. Maar nu doe ik alles.” Professionele hulp is nog niet nodig. Maar ze denken erover om na de zomer huishoudelijke hulp aan te vragen. Want Gré is met 75 jaar ook niet meer de jongste. “Een beetje hulp zou wel lekker zijn”, zegt ze.

Mantelzorgsalon Gre bezoekt elke maand de mantelzorgsalon in De Infirmerie. “Heel zinvol”, vindt ze. “Het gaat altijd over onderwerpen waar je als mantelzorger mee te maken hebt. Pas over de Wmo bijvoorbeeld. En je praat eens met andere mantelzorgers. Dat is best prettig.”

juni 2011 |

11

schrijver Jan Wolters

Vrijwillige chauffeurs beleven ook veel plezier aan Zomertour De Zomertour is een schot in de roos. Sinds vanuit de Welzijn Ouderen het initiatief is genomen om ouderen over de eilanden rond te rijden, is de belangstelling alleen maar toegenomen. De Zomertour beleeft dit jaar al weer zijn vierde editie. Niet alleen de deelnemers zijn bijzonder enthousiast, ook de chauffeurs beleven veel plezier aan het zomerse evenement.

“Die mensen genieten enorm”, weet Leo van Bohemen, die voor het derde jaar als chauffeur optreedt. “Negen van de tien ouderen hebben geen auto meer. Ze zijn voor het grootste deel van de dag aan huis gebonden en komen bijna de deur niet meer uit. De Zomertour is geweldig. Ze komen op plaatsen waar ze al jaren niet meer zijn geweest. En als je dan die verhalen hoort die ze tegen elkaar

12 |

bonus

vertellen, dan geniet ik zelf ook.” Leo stelt zijn auto dan ook graag ter beschikking. Tot en met eind augustus zit hij elke week achter het stuur met een aantal ouderen naast en achter zich in de auto. Het komt zelden voor dat er gezeur is over wie er voorin mag zitten. “Ze zijn blij dat ze mee mogen. Sommigen staan al achter de voordeur te wachten als je voor komt rijden om ze op te halen.” De uitstapjes

zijn voor Leo zelf ook een belevenis; vooral in het begin. Als uitbater van het café Het Huis der Twee Getuigen was hij aan de zaak gekluisterd. “In al die jaren ben ik niet veel buiten geweest; nu kom ik weer ergens. De eerste keer heb ik echt mijn ogen uitgekeken.” Dat verklaart ook dat het niet bij die ene keer is gebleven. “Ze hadden iemand nodig voor één middag. Dat wilde ik wel doen met als gevolg dat ik ben blijven hangen en elk jaar weer met heel veel plezier achter het stuur kruip. Door de betrekkelijk lage snelheid - we rijden niet veel harder dan zo’n zestig kilometer per uur - kun je als chauffeur ook wat in de rondte kijken en heb je er zelf ook wat aan. Elk jaren komen we wel weer ergens anders.” De chauffeurs hoeven zich geen zorgen te maken over de route. Alles is van tevoren goed geregeld. Daar zorgt Rob Sandbrink voor. Hij weet de weg en stippelt de routes uit. De chauffeurs krijgen een map met alle noodzakelijke informatie, inclusief natuurlijk de te rijden routes. Op de dag van de rondrit werd voorheen verzameld op de carpoolplaats bij de rotonde. In verband met werkzaamheden aan het sportcomplex is de verzamelplaats verplaatst naar het parkeerterrein van Formido. De acht tot tien auto’s, inclusief de rolstoelbus, rijden in colonne achter Rob aan. Alle auto’s zijn getooid met een oranje vlaggetje. “We zijn nog nooit iemand kwijtgeraakt. En als een paar auto’s de

stoplichten niet halen, wachten de anderen aan de overkant tot het licht weer op groen staat.” Blijkt een gedeelte van de route op het laatst te zijn afgesloten, dan geeft de ‘grote reisleider’ een alternatief aan. Leo kan zich één keer herinneren dat het niet goed is gegaan. “De mensen waren in Rotterdam op de boot gezet om ze in Dordrecht weer op te pikken. Ze bleken echter in de oude binnenstad druk aan het werk te zijn. De uitgestippelde route was geblokkeerd. Google bracht in dit geval ook geen uitkomst, want ineens stonden we voor een paaltje midden op straat. Uiteindelijk zijn we er wel gekomen.” Roelf Folkersma is op een vergelijkbare manier met de Zomertour in aanraking gekomen. Eigenlijk zat hij niet op nog meer werk te wachten. Ondanks zijn pensioenleeftijd was hij heel de dag in de weer met allerlei vrijwilligerswerk. “Ik kwam alleen thuis om de hond uit te laten”, zo kijkt hij terug. Toch heeft Roelf ja gezegd op de vraag of hij de openstaande vacature van chauffeur wilde opvullen. Hoewel hij zelf ook niet meer de jongste is. “Als je één keer hebt gereden, ben je verloren. Het is een soort verslaving.” Dat heeft ook alles te maken met de enthousiaste reacties van de ouderen. “Al die blije gezichten die je ziet op zo’n middag en de volgende dag hebben ze het er met elkaar nog over. Dan sta je het jaar erop gewoon weer klaar voor die mensen.”

Er is genoeg te doen; als je het maar opzoekt Ank Boezaard-Bijl is een van de enthousiaste deelnemers aan de Zomertour. “Al die jaren ben ik mee geweest”, zegt de 83-jarige inwoonster van Zwartewaal. “En als het aan mij ligt ga ik dit jaar weer met alle tochten mee. Ik heb me er in elk geval voor opgegeven, ik hoop dat die ruimte er is.” Mevrouw Boezaard vindt de Zomertour een gouden greep. “Je komt op plekken waar je al lang niet meer bent geweest en op sommige plaatsen zelfs nog nooit bent geweest. Op de Maasvlakte bijvoorbeeld, wat toch heel iets anders is dan de uitgestrekte polders van de Hoeksche Waard.” Eigenlijk vindt ze alles prachtig, maar de waterbus was echt een belevenis. Toch zat er een niet onbelangrijk minpuntje aan. “Ze hadden geen appeltaart bij de koffie. Dat had ik nog nooit meegemaakt. Blijkbaar hebben ze naar ons geluisterd, want de week erop was het beter geregeld.”

juni 2011 |

13

Juist ook het ontmoeten van anderen en met elkaar praten, lol hebben en samen wat eten en drinken is voor de meesten erg belangrijk, zo niet het belangrijkste. “We hebben altijd heel veel plezier met elkaar. Ik heb nog nooit iemand gesproken die het niet naar zijn zin heeft gehad. Overigens neem ik niet altijd koffie of thee; dat krijg ik thuis ook. Als ze het hebben, neem ik een heerlijke sorbet.” Een rondrit van een middag is volgens mevrouw Boezaard meer dan voldoende. Een hele dag op stap is voor veel ouderen toch te vermoeiend, denkt ze. “We hoeven ook niet veel in en uit te stappen, want dat is voor iedereen niet even gemakkelijk. Wat dat betreft is het met een auto nog wat gemakkelijker; in een bus moet je altijd een paar treden omhoog.” Toch is de Zwartewaalse elke keer weer present als de ouderen van het dorp hun jaarlijkse uitstapje hebben. Het idee is om dit jaar naar de Biesbosch te gaan. Meestal gaan er zo’n honderd ouderen mee. “Ik kijk er al naar uit.” Mevrouw Boezaard staat er sinds het overlijden van haar man zeven jaar geleden, alleen voor. In het begin had ze het er best moeilijk mee. Als je kijkt naar mensen die al meer dan veertig jaar in de Plantage zitten, moet je overal blij mee zijn en mag je je gelukkig prijzen dat je nog zelfstandig kunt lopen, ook al gaat het niet altijd even gemakkelijk.” Vereenzamen zal ze niet. “Maar je moet er wel wat voor doen en ervoor blijven knokken. Zolang je zelf gezellig blijft, komen anderen graag naar je toe. En als je oud bent, moet je niet in een hoekje gaan zitten. Dan komt er uiteindelijk ook niemand meer. Er is genoeg te doen, als je het maar opzoekt.” Op dinsdag gaat ze naar de soos, woensdag staat gymnastiek op het programma en op donderdag bezoekt ze de Plantage. “Ik lees heel veel, maak kaarten, leg puzzels in elkaar en ik maak zo nu en dan zo’n eenvoudige wegstreeppuzzel. Koersballen vind ik erg leuk; rummiku is niets voor mij. Ik ben geen spelletjesmens.” Mevrouw Boezaard heeft altijd vrijwilligerswerk gedaan en doet dat nu eigenlijk nog. Als ze een keer in het Catharina Gasthuis komt, wordt ze altijd nog aangeklampt om een praatje te maken. In de Plantage komt ze nog elke week. “Dat probeer ik nog even vol te houden. Het is niet allemaal narigheid in het verpleeghuis. We hebben er vaak veel plezier. En het is dankbaar werk; zeker als ze tegen je zeggen: ‘ik vind jou zo lief’. Ik ga zeker nog niet met pensioen. En zo lang het gaat, rij ik met de Zomertour mee.”

14 |

bonus

schrijver Marijke Holtrop

In het decembernummer 2009 van de Bonus is al een keer een artikel gewijd aan de activiteit 'Sport voor ouderen', die elke maandagmiddag om 13.30 uur in de Dukdalf wordt gegeven door Ingrid van den Bulk, een doorgewinterde sportlerares. En omdat sporten voor ouderen zo gezond is, nog een keer aandacht voor deze activiteit.

De lessen worden nog steeds op de maandag in de Dukdalf aangeboden. En de inhoud van de lessen is nog steeds gestoeld op dezelfde uitgangspunten. Op de maat van een gezellig muziekje begint de les met een warming up en vervolgens worden grondoefeningen gedaan. Nadat ieder een beetje warm gelopen is, volgt een balspel. De les wordt na een uur afgesloten met een cool down. Het gaat om het verbeteren van de conditie, het sterker maken van bijvoorbeeld de armspieren maar het gaat ook om de gezelligheid. Er is geen onderlinge competitie maar er heerst juist een heel ontspannen sfeer. Helaas loopt wegens verschillende redenen het aantal deelnemers aan de sportles terug. En dat is jammer. Bewegen is immers heel gezond en de sportzaal in de Dukdalf is groot genoeg.

Sportlessen Daarom ga ik nog eens naar een les van Ingrid, die mij voorstelt aan het echtpaar Corrie en Henk Jansen uit Brielle. Zij zijn deelnemers van het eerste uur en in maart 1992 begonnen met de sportlessen. Corrie heeft vroeger aan handbal, recreatievolleybal en gymnastiek gedaan. Henk heeft in bondsverband een hele rits sporten beoefend: gymnastiek, voetbal, handbal, korfbal, volleybal en hij heeft ook gewandeld in verenigingsverband. Voor Corrie (74) en Henk (81) is het van belang om bezig te blijven en te blijven bewegen. Soms hebben ze spierpijn; dat komt niet omdat de lessen te zwaar zijn maar omdat

Sporten houdt je fit. Doe mee!

ze hun eigen grenzen graag opzoeken. Als ik vraag wat ze zouden missen als ze niet meer zouden sporten antwoorden ze allebei: "Dan zouden we stijve spieren krijgen en een heleboel gezelligheid missen". Ze vertellen dat als ze een paar weken niet hebben gesport, hun spieren stijf zijn geworden. En dan gaat het bewegen ook moeilijker. Daarom blijven ze zo lang mogelijk meedoen. Maar ook de sociale contacten vinden ze belangrijk. Elke week in de sportzaal collegasporters zien, even bijpraten en een gezellige kop koffie toe. Bovendien gaat de groep eens per jaar, aan het einde van het seizoen, met z'n allen een dag uit. Dit jaar wordt er midgetgolf gespeeld in Rockanje. Een dag na mijn bezoek aan de sportles ga ik een foto maken van het echtpaar Jansen. Dan blijkt dat Henk voor mij een artikel heeft opgezocht uit het Rotterdams Dagblad van dinsdag 17 maart 1992. In het artikel staat beschreven hoe in maart 1992 in de Brielse Dukdalf het sportexperiment voor ouderen werd gestart, met een subsidie van de gemeente. Toen en ook nu nog is het bewegingsbeleid een van de speerpunten in het ouderenbeleid van de overheid. De proef van toen bestaat dus inmiddels bijna twintig jaar!

Bezoek sportles Weer terug naar mijn bezoek aan de sportles. Ik word ook voorgesteld aan Jannie Schoenmakers uit Brielle. Zij is deelnemer sinds augustus 2010 en met haar 69 jaar

de jongste van deze groep sporters. Zij heeft vroeger aan gymnastiek gedaan en regelmatig gezwommen. Ook Jannie vindt het van belang om veel te blijven bewegen. Ze is suikerpatiënt maar dat beperkt haar in het geheel niet om deel te nemen aan de lessen van Ingrid. Ook Jannie noemt de gezelligheid die het sporten meebrengt een belangrijke factor. "Het is een hele leuke groep onder elkaar. In de winter heeft de groep een boswandeling in de Voornse duinen gemaakt. En na de wandeling werd in een restaurant nog een drankje genuttigd". De deelnemers aan de sportlessen en ook de sportlerares zouden graag de groep sporters zien uitbreiden. Zij roepen elke 55-plusser op om eens een kijkje te komen nemen of een proefles te doen.

Technische informatie De sporttraining voor 55-plussers heeft op de maandagmiddag van 13.30 tot 14.30 uur nog plaats voor 15 tot 20 personen. Iedereen met een Bonuspas kan er aan meedoen; ervaring in het sporten is niet nodig. Een proefles doen om te kijken of het iets voor u is, is ook mogelijk. Nieuwsgierig geworden? Informatie kunt u verkrijgen bij Ingrid van den Bulk, telefoonnummer 0181-418213 of 06-44276010 of via Welzijn Ouderen, telefoon 0181-416863.

juni 2011 |

15

Elke woensdag bewegen op muziek in de Gaffelaar

Cursus In Balans: leren om weer plezier te krijgen in het bewegen Hoe kunnen ouderen voorkomen dat ze vallen en weer plezier krijgen in het bewegen en zich ook daadwerkelijk weer gemakkelijker gaan bewegen? Dat is aan te leren, is de ervaring van ouderen die de cursus In Balans hebben gevolgd. De cursisten konden veel waardering opbrengen voor de cursus. Er kan dan ook van een succes worden gesproken.

Op 30 maart startte in het dorpscentrum de Gaffelaar in Zwartewaal de cursus In Balans. In totaal hadden twaalf cursisten in de leeftijd van 63 tot en met 80 zich hiervoor ingeschreven.

te komen als je gevallen bent. De cursisten volgden de lessen met veel plezier en dat was een belangrijk doel van de cursus. Leren om (weer) plezier te krijgen om te bewegen.

Deze cursus is gesubsidieerd door de gemeente Brielle en georganiseerd door GV Holle Mare en Welzijn Ouderen Brielle. De eerste bijeenkomst werd bijgewoond door de voorzitter van GV Holle Mare, mevrouw Goedendorp, wethouder Wilbert Borgonjen en Marja van der Lugt van Welzijn Ouderen.

Na vier bijeenkomsten met informatie en praktijkoefeningen nam Joke afscheid. Uit het evaluatieformulier bleek dat de meeste mensen veel baat hebben gehad bij haar informatie en bij de oefeningen. Maar er kwamen nog vier weken met alleen praktijklessen! Die werden door Nelly Tangelder gegeven. De eerste week waren verschillende mensen wat huiverig om een uur lang bezig te zijn. Maar het bleek al gauw dat het plezier in het bewegen de overhand kreeg en omdat er tussendoor een stukje van ongeveer 15 minuten op de stoelen werd gewerkt, viel het met de vermoeidheid wel mee. Opvallend was wel dat de oefeningen op de stoelen best nog wel pittig werden gevonden. Veelal heeft dit een wat stoffig imago. Men denkt dat dit alleen voor heel erg oude mensen is. Niets is minder waar. En de afsluitende spelvormen werden door iedereen bijzonder gewaardeerd.

Na de opening door wethouder Borgonjen nam Joke van der Werf het over. Hiervoor waren de mensen natuurlijk gekomen. Zij wilden horen hoe je kunt voorkomen dat je valt en wat voor maatregelen je kunt nemen in en om het huis om een zo veilig mogelijke leefomgeving te creëren. Door middel van veel informatie, eigen inbreng en een uitgebreid cursusboek werden de mensen bewust gemaakt van situaties die problemen zouden kunnen opleveren. Vaak werd er gezegd, 'ja dat is waar ook, daar heb ik nog nooit bij stilgestaan'. Ook bleek dat er van de twaalf mensen een groot gedeelte het afgelopen jaar één of meer keren was gevallen. Mede door het zich niet bewust zijn van waar men mee bezig was. Om hier wat aan te doen, werden er door Nelly Tangelder tussen de informatie door praktijkoefeningen gegeven. Zij gaf veel oefeningen over de juiste manier om te lopen, in balans te blijven en een goede manier om te gaan staan, uit bed te komen en weer overeind

16 |

bonus

Als u wilt blijven bewegen op muziek en gericht op de eigen leeftijdsgroep dan is iedereen van harte welkom op woensdagmorgen van 10.00 uur tot 10.45 uur in de Gaffelaar te Zwartewaal. De contributie is slechts € 7,50 per maand. Voor aanmelden of informatie kunt u contact opnemen met het bestuur van Holle Mare, telefoon (018) 662518.

Kitty, zomaar een meisje uit Brielle

Lesbrief over Jodenvervolging Wethouder Wilbert Borgonjen van Brielle heeft de eerste lesbrief over de Jodenvervolging op Voorne-Putten officieel overhandigd aan leerlingen van een aantal Brielse scholen. Dit gebeurde onder grote belangstelling op dinsdag 19 april, uiteraard in onze Sjoel.

De lesbrief is een initiatief van de Stichting Behoud Voormalige Synagoge Brielle. De lesbrief is ontwikkeld in het kader het Stolpersteine-project. In diverse plaatsen op Voorne-Putten worden steentjes gelegd voor de woningen waar vandaan in de Tweede Wereldoorlog Joden zijn weggevoerd om in concentratiekampen om het leven te worden gebracht. Eind juli worden in Brielle, Hellevoetsluis en Oostvoorne de eerste struikelstenen gelegd. In de lesbrief wordt ook aandacht besteed aan het project. De lesbrief vertelt het verhaal van de Jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog. Voor de verschillende plaatsen gebeurt dat aan de hand van de geschiedenis van Joodse kinderen die daar zijn weggevoerd. Het maakt het voor de kinderen op deze manier nog tastbaarder. De kinderen waren duidelijk geïnteresseerd in het verhaal van Kitty Katan, het 13-jarige Joodse meisje dat vanuit

Brielle is weggevoerd en in een concentratiekamp is omgebracht. De lesbrieven zijn door de scholen enthousiast ­ontvangen en worden de komende tijd ongetwijfeld in de klas behandeld. Voor elke plaats waar weggevoerde Joden hebben gewoond, wordt een aparte lesbrief ontwikkeld. De eerste lesbrieven voor Brielle, Hellevoetsluis en Oostvoorne zijn via de website van de Sjoel te downloaden: www.sjoelbrielle.nl.

juni 2011 |

17

schrijver Kees van Rixoort

Eilandgeschiedenis in handzaam formaat 'Er was een tijd dat Alva viel, maar Vierpolders nimmer bij Den Briel.' Wellicht ten overvloede meldt het aanplakbiljet: 'Tegen annexatie'. Gemeentelijke herindelingen gaan altijd met emoties gepaard. In de jaren zeventig was het niet anders: in Vierpolders en Zwartewaal stonden ze niet te springen om burger van de gemeente Brielle te worden. Het pamflet is echter van eerdere datum.

In de jaren 1940-1941 stond het grondgebied van de gemeente Vierpolders ook ter discussie. De provincie wilde dit deels onderbrengen bij de gemeente Brielle om onoordeelkundige bebouwing tegen te kunnen gaan. Het plan ging niet door. Maar enkele decennia later was de 'annexatie' niet meer tegen te houden. Samen met Zwartewaal ging Vierpolders in 1980 op in de nieuwe gemeente Brielle. De sentimenten in Vierpolders zijn beschreven en in beeld gebracht in het Voorne-Putten Boek, dat in maart verscheen. Erin staat de geschiedenis van het eiland in handzaam formaat, van de ijzertijd tot de Tour de France

in 2010. De nadruk ligt echter op de periode 1880-1980. Dit omdat het Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg over die periode de meeste gegevens heeft. Archiefmedewerkers Eva Lassing en Bob Benschop stelden het Voorne-Putten Boek samen. Het rijk geïllustreerde boek biedt een thematisch overzicht van geschiedenis en landschap. Het wonen, werken, bouwen en recreëren vormden bij het samenstellen het uitgangspunt. Naast de overbekende gebouwen en kenmerkende tradities maakt de lezer kennis met talloze gebeurtenissen, personen en minder bekende plekken. "Pareltjes uit de eilandgeschiedenis", meldt de uitgever. Het boek is een uitgave van Waanders, die bijna twintig jaar geleden, in samenwerking met de Rijksdienst voor Monumentenzorg, het kloeke monumentenboek VoornePutten van Peter Don op de markt bracht. Eva Lassing: "Waanders kwam met de vraag bij het Streekarchief omdat dat dé instantie is met algemene kennis van de hele streek. Wij hadden genoeg materiaal voor een boek met half tekst, half illustratie. Er zijn aardig wat boekjes en artikelen over Voorne-Putten maar dat zijn bijna altijd werken die maar over één plaats of onderwerp gaan. Het Voorne-Putten Boek brengt daar op een leuke manier verandering in."

Wel verantwoord Lassing en Benschop hadden de vrije hand, maar het was wel de bedoeling om er een cultuurhistorisch boek van te maken en geen toeristische gids. Ook moesten de samenstellers rekening houden met het stramien van de

18 |

bonus

Ook in het Voorne-Putten Boek: In 1872 begon Willem Vermaat een voermanszaak in Nieuw-Helvoet. Hij verdiende zijn geld met het slepen van zeilboten door het Kanaal door Voorne met een span paarden. Zijn zoon ging ook personen vervoeren. Het wagenpark groeide en groeide, met onder andere trouwcoupés, lijkkoetsen, verhuiskarren en vrachtwagens. In 1923 begon Vermaat een autobusdienst tussen Hellevoetsluis, Brielle, Oostvoorne en Rockanje.

reeks waarin het boek is uitgebracht. "We hebben geprobeerd de tekst niet al te diep te laten gaan, maar het wel verantwoord te houden. De teksten zijn gebaseerd op archiefmateriaal - overheids- en kerkarchieven, familiearchieven, oude regionale kranten - en literatuur." Elke kern op Voorne-Putten komt aan bod, dus ook kleinere dorpen als Simonshaven en Oudenhoorn. De illustraties komen voor ongeveer driekwart uit de collectie van het Streek-

archief. Daarnaast zijn afbeeldingen gebruikt van musea, oudheidkamers en particulieren. ISBN 97 890 400 7725 8 384 pagina’s, circa 370 illustraties € 14,95 Verkrijgbaar bij de boekhandels op Voorne-Putten (en elders in Nederland te bestellen)

Getrouwd in Brielle: twee exposities De tentoonstelling Getrouwd in Brielle, van 2 juli tot en met 11 september, belooft een groot succes te worden. Succesvol omdat heel veel mensen aan de tentoonstelling bijdragen. De tentoonstelling is het resultaat van een samenwerkingsverband tussen de Sint-Catharijnekerk en het Historisch Museum Den Briel. Behalve door het Koninklijk Huisarchief en het Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg, worden ook heel veel objecten in tijdelijk bruikleen afgestaan door particulieren. Inwoners van Brielle, Zwartewaal en Vierpolders gaven massaal gehoor aan de oproep Bruidsschatten gezocht, die door verschillende media werd geplaatst. Het resultaat is dat er zowel in de Sint-Catharijnekerk als in het museum vele bruidsjaponnen, een enkel herenkostuum, trouwboekjes en heel veel foto's te zien zijn. De videoclub Phoenix zorgde ervoor dat een filmpje uit 1957, met als onderwerp een nagespeeld huwelijk bij de opening van het gerestaureerde stadhuis, in volle glorie te zien is. Verder draagt de afdeling burgerzaken van de gemeente bij aan de tentoonstelling. En de ondernemers van Brielle organiseren verschillende activiteiten, onder meer op de koopzondag 3 juli. Voor de gelegenheid is de Sint-Catharijnekerk van 3 juli tot en met 11 september elke zondag geopend van 12.00 tot 16.00 uur. De openingsceremonie vindt plaats op de Markt om circa 16.45 uur. Komt u dan vooral kijken!

juni 2011 |

19

schrijver Kees van Rixoort

Gedane Zaken

Van der Linden verkocht eigenlijk alles Wie anno 2011 een pen nodig heeft gaat naar Bruna, bijvoorbeeld. Een ordner? De Hema heeft ze. Daar kunnen we ook terecht voor borstels. Maar deze schoonmaakattributen zijn ook in andere Brielse winkels te koop. Tot 1980 was de winkel van Van der Linden dé zaak voor dit soort artikelen. En nog veel meer...

In de rubriek Gedane Zaken besteedt Bonus aandacht aan winkels en bedrijven die uit het straatbeeld van Brielle, Vierpolders en Zwartewaal zijn verdwenen. In de vorige editie was de aftrap voor Radio Simonis. Deze keer: Van der Linden. Heeft u suggesties voor deze rubriek? Geef die dan door via telefoon 0181 - 416 863 of e-mail [email protected].

Van der Linden was te vinden aan de Voorstraat 35, op de hoek van de Moriaanstraat. De geschiedenis van dit miniwarenhuis begint echter op een andere locatie: Voorstraat 79. "Zo'n huis met raampje, deurtje en raampje boven", zegt Corrie van der Linden-van der Waal (85). "Mijn schoonouders zijn er begonnen, tussen 1910 en 1920. Ze verkochten er garen en band, galanterieën, papier, bezems en borstelwerk. Het liep goed en de winkel was al gauw te klein. Daarom gingen mijn schoonouders een grotere zaak huren, in de voormalige schoenmakerij van Rosmolen: Voorstraat 35." Het pand stond bekend als de Vergulde Bottine, naar de nering in het tijdperk van voor Van der Linden. Het doorgeefluikje van de winkel naar de werkplaats bleef nog lange tijd intact.

20 |

bonus

Twee toonbanken Vele jaren bepaalden twee mannen het gezicht van de winkel: Pieter en Maarten van der Linden. De laatste, overleden in 1999, was de echtgenoot van Corrie van der Linden. Pieter en Maarten, geholpen door winkeljuffrouw Van Eijsden en daarna nog diverse andere meisjes, verkochten werkelijk van alles. "Er waren twee toonbanken: rechts voor de kantoorboekhandel en links voor de tassen enzovoorts. Ach, wat hadden ze niet? Het hele jaar door kon je er wat kopen. Mombakkesen rond Sinterklaas, kerstballen, ook nog een tijdje vuurwerk, schoonmaakartikelen, zonnebrandcrème. Van alles. Je kon er een Parkervulling kopen, maar ook leesboeken, kerkboeken en bijbels, schrijfpapier, inkt, potloden, ordners. Bretels hadden ze ook. En elastiek. Portretlijstjes... Ja, het was eigenlijk een klein warenhuis." De schappen reikten tot het hoge plafond. Via een trap konden de gevraagde artikelen naar beneden worden gehaald. "Hoeveel doosjes daar niet stonden", mijmert Corrie van der Linden, die overigens zelf nooit in de winkel werkte.

Nooit klaar

nog een kleine grossierderij aan de Kaatsbaan. "Het was een zwaar leven", herinnert Corrie zich. "Je was nooit klaar. Eén keer per jaar hadden ze een vrije dag." Pieter deed de boekhouding van de zaak. Maarten besteedde zijn schaarse vrije tijd aan zijn hobby: goochelen. Als goochelaar stond hij bekend als Mister Martino. Samen hadden de broers trouwens ook nog een andere bijnaam: de gebroeders Kojak, naar de kale detective die destijds op televisie te bewonderen was. In een kalknacht, ergens in de jaren zeventig, was deze geuzennaam op de winkelruit gekalkt.

Geen opvolgers In 1980 ging de winkel dicht. Opvolgers waren er niet. Maarten en Corrie hadden geen kinderen en de kinderen van broer Pieter en zijn vrouw kozen voor andere loopbanen. "Het gebeurde daarna regelmatig", herinnert Corrie van der Linden zich, "dat mensen aan ons vroegen waar ze nu naartoe moesten om bepaalde artikelen te kopen. Ze misten de zaak. Tja, de winkel verkocht eigenlijk alles. En Van der Linden ging met de tijd mee. Toen de diepvries opkwam kon je daar je diepvrieszakken kopen..."

De broers hadden naast de zaak aan de Voorstraat ook

juni 2011 |

21

Kwaliteit en Exclusiviteit Bijzonder en Creatief voor elke gelegenheid

J. de Snayer, Heveringseweg 3 3235 LZ Rockanje, telefoon 0181-482477

Agenda PCOB Het hele jaar door organiseert de PCOB (Protestants Christelijke Ouderen Bond) een aantal activiteiten. Voor de komende maanden ziet het programma er als volgt uit: 13-09-2011 Excursie. 20-09-2011 ds. Chr.Donner: Belevenissen en ontmoetingen in de gevangenis. 25-10-2011 de heer Van den Burg: Klankdiashow. 15-11-2011 mevrouw Vermeer-Bos met spreekwoorden. 20-12-2011 Kerstviering Voorzitter-secretaris van de PCOB afdeling Brielle is G.J. Rex - van den Bosch, Nicolaas Pieckstraat 23, 3232 BP Brielle, telefoon 0181-414564, e-mail: [email protected]

22 |

bonus

Puzzelen 1 9 14

2

3

4

5

10 15

20

11 16

21

24

17

19 23 26 29

30

X 33 38 43

X

34 39

44

51 55

Horizontaal 1 boot 5 Indonesisch vaartuig 10 24 uur 12 boom 14 persoonlijk voornaamwoord 16 driemaster 19 dun 20 bijbels schip 22 verkoop 23 pausennaam 24 made 26 gebied 27 u edele (afk.) 29 vis 30 eetregel

35 40

45

48

41 46

49 52

De oplossing van de puzzel van maart 2011 is: voorjaarskriebels. De prijswinnaars zijn: 1e prijs: V.V.V. bon t.w.v. € 25,- is gewonnen door L.I. van Hees-Herweijer uit Zwartewaal. 2e en 3e prijs: V.V.V. bon t.w.v. € 15,- zijn gewonnen door G. Smit uit Brielle en mevrouw C.J.M. Dobbeling uit Vierpolders De prijzen worden opgestuurd.

Opgave

31

X

37

47

13

18

28

42

Prijswinnaars

8

12

25

32

7

22

27

36

6

53

50 54

56

31 Afrikaans land 33 munteenheid 34 ontkenning 36 slotwoord 40 drietal 42 auto (Engels) 43 verlamde 46 Duitse politieke partij 47 stop 48 olieschepen 50 vervuilingseenheid (afk.) 51 lichaamsdeel 53 telwoord 55 platte schuit 56 roeischip

De nieuwe opgave is weer een gewone kruiswoordpuzzel. Het is zeker geen moeilijke opgave; alles wijst zich vanzelf. De in te vullen letters corresponderen met de cijfers: 26 22 37 15 6 52 39 53. Uit de goede oplossingen worden drie prijswinnaars geloot. Prijs 1: een VVV-bon t.w.v. € 25,-. Prijs 2 en 3: een VVV-bon t.w.v. € 15,-. Stuur de oplossing voor half augustus naar: Welzijn Ouderen, Rozemarijnstraat 42, 3231 AL Brielle. De oplossing e-mailen kan ook: [email protected].

Verticaal 2 compact disc (afk.) 3 deel van een schoen 4 sneeuwhut 6 kier 7 hooghartige houding 8 klein kind 9 zeilvaartuig 11 Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis (afk.) 13 roeiboot 15 tijdperk 17 Internationaal Monetair Fonds (afk.) 18 hoofddeksel 19 munteenheid 21 marineschip

23 vissersvaartuigen 25 tovergodinnen 26 pas 28 boom 29 jongensnaam 32 zeilvaartuig 35 schip 37 Chinese leider 38 heer 39 familielid 41 in plaats van (afk.) 43 dier 44 veeziekte 45 later 48 bosgang 49 goedzak 51 slee 54 Frans lidwoord

juni 2011 |

23

Financiële perikelen: de ANBO kan helpen De belastinginvullers van de ANBO horen mensen vaak zeggen: 'Belastingen! Die betaal ik niet' of: 'Ik heb bericht gekregen dat ik geen aangifte meer hoef te doen'. En daar zit hem nou net nou de kneep. Iedereen, ook als u alleen AOW heeft, betaalt belasting. Er staat op uw overzicht van de AOW wel dat er geen loonheffing wordt ingehouden, maar dat heeft een andere reden. Er wordt namelijk over uw hele inkomen uitgerekend hoe hoog de belasting en de sociale premies samen moeten zijn. Dit is de zogenaamde loonheffing. Van deze loonheffing wordt een vast bedrag afgetrokken en dat is de heffingskorting. Bij mensen met alleen AOW is de heffingskorting ongeveer gelijk aan de loonheffing en u hoeft dus niets bij te betalen. Heeft u meer dan AOW dan kan het zijn dat u wel moet bijbetalen. In zo’n geval kijkt u vanzelf of u niets kunt aftrekken, zodat het bij te betalen bedrag zo laag mogelijk wordt. Maar ook in geval u alleen AOW heeft, kan het zinvol zijn toch aangifte te doen. Want, wordt uw inkomen lager door aftrekposten, dan wordt ook automatisch uw belasting lager en kan de te betalen belasting lager zijn dan de heffingskorting. Dit verschil kunt u wel degelijk van de belasting terugkrijgen.

Nu denkt u misschien dat alle aftrekposten zijn afgeschaft. Dat is niet (helemaal) waar. U mag, om maar enkele voorbeelden te noemen, wel uw reiskosten naar artsen en ziekenhuizen aftrekken, uw aangeschafte gehoorapparaat en de batterijen die erbij horen, extra kleding en beddengoed als daar aanleiding toe is etcetera. Het totaal van deze kosten moet wel meer zijn dan twee procent van uw bruto inkomen. Het is dus altijd zinvol om dit even na te laten gaan. Wij zijn altijd op vrijdagmorgen tussen 10.00 en 12.00 uur in het zogenaamde Inlooppunt in het gebouw van het Centrum voor Jeugd en Gezin, Nicolaas Pieckstraat 8-10, en helpen u daar graag mee. Voor de mensen met een bruto jaarinkomen boven de 3.3187 euro is er ook iets gewijzigd. U kreeg van de belasting het gedeelte van de inkomensafhankelijke zorgpremie, dat u betaald had over het gedeelte boven de 3.3187 euro, halverwege het lopende jaar terug. Dit bedrag ontvangt u nu voortaan pas na de belastingaangifte over het desbetreffende jaar. Een jaar later dus. Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen? U kunt deze natuurlijk altijd aan ons stellen. Wij zijn, behalve op vrijdagmorgen, ook bereikbaar op het kantoor van Welzijn Ouderen op woensdagmorgen tussen 10.00 en 12.30 uur.

Bonus is een uitgave van Welzijn Ouderen Rozemarijnstraat 42, 3231 AL Brielle telefoon (0181) 416 863 e-mail [email protected] website www.catharinastichting.nl