HEDENDAAGS PCRTRET
Lrheid PUU
van dhout
Het is een waanzinnige gewaarwording' j" begrijpt eerst letterlijk niet wat je zíet... Een felrode auto, een Paar lekker afgettapte All Stars of een koele fles cola.Ze'zrjn'maar tegelijk zrjnze iets anders. Van dichtbij bekeken blijken deze fotorealistische beelden opgebouwd te zrjn uit stukken sloophout van verschillende kleuren en verschillende diktes. Afgesleten, verweerd hout, vol butsen, krassen en gaten, in prachtige vintage kleuren.
'
TEKST: ANNETETTE
HAMMING
NoVFMBER 2CO8 TABLEAU FINE ARÍS MAGAZINE I 77
Black Vên
fo Albertine Di.ikê
130 cm hoog,
76 l lABLEAU FtNE ARTs MAGAZINE Nov!!i3Iii
230E
schijnbare chaos in en rond de rn,erkplaats is al even mis,
leidend: Diederick Kraaijeveld, werkend onder de naam 'Oudhout', weet van bijna ieder plankje waar en wanneer 1-rij het gevondeÍr heeft. 'Dit komt uit een herenhuis in Den Haag. Dit is een stuk van een vissersboot - dat heb ik in Turkije gevonden. En dit heb ik meegenomen uit Californië; deze vond ik op het strand in Kenia en die plank, die heb ik gevonden in Ilha da Cardozo in Brazilië.' Hij
trekt nog een plank uit een manshoge stapel: 'Dit is ook mooi, dat komt uit een arbeidershuisje in Hiiversum.' Vooral in bouwcontainers, slooppanden en op straat doet hij vaak geweldige vondsten. 'De kinderen schamen zich soms een beetje, a1s pa weer in een container staat te graaien', zegt hij met een grijns. Geen ecologische motieven/ maar verzameldrang dreef hem in deze richting. Van jongs af sleepte hij gevonden 'schatten' rnee naar huis. Potscherven, pijpenkoppen, steentjes, schecleltjes van dieren, nummerborden en andere afeedankte rommel. Kraaijeveld (Den Haag, 1qb3) studeerde geschredenis in Leiden en ging daarna de journalistiek in. Ruirn vijftien jaar werkte hij voor kranten en televisie (RTL4's Editie Nt). Hij maakte naam met zijn diepgravende onderzoeken: in 2004 bracht hij de UWV-affaire aan het licht (het gloednier-rwe gebouw van uitkeringsinstantie UWV bleek in opdracht van de Raad van Bestuur gedeeltelijk weer gesloopt omdat het niet luxueus genoeg was. Er werden voor miljoenen onder meer kersenhouten piafonds en natuurstenen vloeren aangebracht). Kraaijeveld kreeg voor zijn reportages hierover de VVOJ-prijs, de prijs vooÍ het beste uit de Nederlandse en Vlaamse onderzoeksjourrraIistiek. In zijn spaarzame vrije tijd en tijdens vakanties sprokkelde hij - met hetzelÍde doorzettingsvermogen dat zijn journalistieke werk kenmerkte - nog steeds van alles bij elkaar en maakte daarvan prachtige dingen: van collages van lege sigarettenpakjes tot houten totems.
AUTO'S EN
STERREN
De beslissing om het roer echt om te gooien viel in 2005. Echtgenote Aulia was voor haar werk twee weken naar India, Kraaijeveld was a11een thr-ris met de kinderen, die het prachtig vonden om in de keuken te eten. Daardoor was er ruimte aan de eettafel - toepasselijk gemaakt van een oude Mexicaanse kerkdeur - om een idee waarmee hij al lang rondliep uit te werken, zonder telkens op te hoeven ruimen. Enkele jaren eerder had Kraaijeveld het werk gezien van een Rotterdamse kunstenaar, die allerlei dingen van sloophout bouwde. 'Ron van der Ende heeft me geïnspireerd, daar ga ik niet Í1auw over doen.' Kraaijeveld maakte zijn eerste Mustang van afvalhout - toen nog met veel spijkers. Zijn vrouw was diep onder de indruk
78 t
TABLEAU FtNE ARTs MAGAZTNE Novar,l
9it
2303
HEDENDAAGS PCRTRET
Zlin werkispuur
en áuthentiek, stóer en poëtisch. Maar hoe komt het tot stand? Portret van de kunstenaar met Barack Obama, 2008, 'l2O x 76 x 4 cm
Baked Beans ll, details, 2008,130 cm hoog Black All stars,2007, 1 30 cm hoog
en hijzeiÍ eigenlijk ook. 'Toen dacht ik: nou moet ik doorpakken. Ik heb nog even parttime gewerkt en ben rn augustus 2007 - in alle pais en vree - oPgestapt bij RTL, om
me fuII time met Oudhout bezig te houden. Mijn doel is om overal ter wereld te hangen: van Netv York tot Du-
bai...' En dat lukt aardig. Binnen een rnaand had hij zijn eerste expositie in Carmel, Californie. Een jaar iater maakt hij voor lret teievisieprogramma Slerrcn op het Doek voor het eerst een portret: v;rn Wendy van Dijk, die het als winnend kunstwerk kiest. 'Daar kwamen r,r,aanzinnig veel reacties op. Een van de leukste was van een jonge vrouw die een antieke piano uit 1895 had staan, waar niet meer op gespeeld werd. Of ik die n'ilde hebben, voor het hout...' De piano staat inmiddels in de werkpiaats, klaar om gesloopt te worden.
Afgelopen juni stond Kraaijeveld als een van de eIf finalisten van de Nike 'Art of Football Competition' met zijn
portret van Ruud van Nistelrooy op Art Basel, gekozen uit duizenden inzenders. Nu is hii net terug van Art London. Al voor de opening had zijn Londense galerie, Plus One Gallery, drie van zrjn víjÍ stukken verkocl-rt. Voor volgend jaar juni staat een solo-expositie in Londen oP stape1. Hij heeft meer aanvragen voor opdrachten dan hij aankan.
De Arnerikanen zijn gek op zijn werk; in Oudhouts 'ln
yotrr fnce nrt' zien ze hun eigen iconen terr-rg. De imperfectie van het sloopirout vinden ze prachtig. Zoals zijn galeriehor-rdster in Nen York hem met klem aanraadde: 'Keep
the iuobbltl lines'. De vergelijking met Andy Warhol
(7928-1987) is een voor de hand liggende: ook de 'zilveren prir-rs' van de pop art gebruikte alledaagse commercie1e massaproducten (zoals de coca-colaÍles) a1s motieven voor zijn kunst. DecoratieÍ en herkenbaar, zonder ingewikkelde 'boodschap'. Daardoor sprak deze stroming een groot pr-rbliek aan: het staat immers heel dicht bij het gewone leven. Terwijl Warhol de blikken Campbell's sotrp tot iconen maakte, presenteert Oudhout een Engels icoon in een totaai nieuw jasje: een blik Heinz Baked Beanz (1.30 rn hoog). De bezoekers van Art London waren wildenthousiast.
PRECISIE EN TOEVAL Zijn werk is puur en authentiek, stoer en poëtisch. Maar hoe kornt het tot stand?
'Eerst wordt het onderwerp gefotografeerd, dan verdeel ik het geheel in stukken, a1s een soort mozaïek. In het be-
gin legde ik dat op een tafel, tot ik een keer een dergeliik mozaïek omstootte, inclusief de zaagresten die ik nog weg moest gooien. Toen was het een Chinese puzzel: uren ben ik bezig geweest het weer in elkaar te krijgen! Tegenwoordig leg ik het uit op de grond en fotografeer ik iedere Íase. . .'
Ouclhout gebruikt uitsluitend sloop- of afvalhout in de originele k1eur, hij verft niets bii. Zijn voorraad omvat > I.]C\,IIIi'Ii
2"!
TABLEAU FINE ARÍS MAGAZ]NE I79
Ferrari 625, 130 x 62 x 4,5 cm, foto: .Albertine Dilkema
planken in iedere denkbare kleur. Ze liggen in de twee door hem zelf gebouwde schuren op het voormalige schoolplein b1j ziln atelier in Hilversum. 'Het 'palet' stel ik samen met de planken die ik heb. Maar vaak vind ik tijdens het proces ópeens ergens een plank dle ik voor dat werk kan gebruiken. Noem het toeval, of diuine ínteraention... Een voorbeeld: ik werkte aan het Dortret van Van Nistelrooy, en ging tussendoor met de Àond wandelen. Kom ik langs een bouwterrein, zie ik een klomp liggen. Eén gele klomp. Een stuk daarvan heb ik verwerkt in zijn shirt. Een Hollandse jongen uit Hollands hout gesneden, mooi toch?' De lippen van Ruud zijn gemaakt uit een stuk hout afkomstig uit Brazilië, zijn zwarte haar van een stuk uit een arbeiderswoning in AmersÍoort. 'Zwart is een moeilijke kieur, het komt niet vaak voor. Voor een van mijn favorieten, de 'Biack Venus', had ik ook zwart nodig. Haar Afrokapsel bestaat uit planken die jarenlang, bedekt met bitumen, a1s dak van een oude schuur hebben gefungeerd. Het bitumen was aan het hout vastgeplakt met teer, dat die mooie glimmende, diepzwarte kleur oplevert.' Een sigarettenreclame uit de jaren zeventig inspireerde Oudhout tot het maken van dit portret. Haar 'huid' is gemaakt van wat ooit de ontvanestbalie in de hal van RTL Nederland was... 'Ik heb dit pórtret bestemd voor Snoop Dogg, maar hij heeft het nog niet gezien.' A1s de voorstelling helemaal kiaar is, plakt Kraaijeveld het op een onderplaat (uiteraard ook van oud hout) om daarna de contouren uit te zagen. Hij gebruikt zo mrn mogelijk spijkers 'want die verstoren het beeld'. De randen worden afgewerkt met banen zink (stukken van oude dakgoten) die hij aan elkaar maakt. Het is zeer arbeidsintensief werk. Wordt het geen tijd om medewerkers in dienst te nemen? 'Geen sprake van - nooitl Dan wordt het een soorI fabriekje, ik wil het alLemaal zelf doen.' De enige voÍm van 'hulp' die hij accepteert, bestaat uit materiaal. 'Soms neemt iemand iets voor me mee. Zo t.ad 80 I TABLEAU FINE ARTS MAGAZINE NCVEMEER
2OCE
Miindoelis
oveíalter wereld te hangen...VanNew YorKtotDubai. ik vrienden eens vroeg naar Schiphol gebracht, sleepten ze als dank een prachtig stuk hout mee van hun reis.' VERBAND MET DE ZEVENTIENDE
EEUW
materiaal in Lond,
Kraaijeveld volgt, zoals hij het zelf noemt, 'een organisch model': het een leidt hem naar het ander. Als er ersens werk van hem hangt, gebeurt er meestal wel wat. Zo maakte kunsthandelaar Willem-Jan Hoogsteder, de Haagse specialist in zeventiende-eeuwse schiiderijen, kennis met het werk van Oudhout via een vriend. Hoogsteder: 'Ik heb niet veel met moderne kunst, maar dit vind ik geweldig! Dit werk ligt in de traditie van de zeventiendeeeuwse intarsiameubelen. Je zou dit extarsia kunnen noe-
men, want het l-rout
ligt op elkaar. Diederick is
Kraaijevelds ateli
in Hilversum en ondr op zoek naar'nieu'
een
vakman met een bepaalde visie - hij ziet de schoonheid van het oude. Van die weggegooide stukken hout, die eigenlijk niets zijn, maakt hij een beeld met een geweldige impact, iets heel krachtigs. Hoe hij in de 'Black Venus' het
(foto: Gideon Eling
oudhout/Diederi Kraaijeveld over zi portret van Ruud v,
Nistelrooy:'Hij is e, soort 21 st centu gladiator. Die prachti,
kop: brede kaaklij mooie krullen en d, die stoerê five o'clo shadot
I
I1
*Gezegde
uit
EDENDAAGS PCRTRET
Ars poetica van Horatius: 'Ut pictura
poesis; erit quae, si propiusstes fe capiat magis, et quaedam, si longius abstes': 'zoals de schilderkunst is ook de dichtkunst: het ene gedicht/schilderij zal je beter bevallen als je er dichtbij staat, het andere als je op enige afstand staat'. Tot aan de renaissance werd de schilderkunst ingedeeld bii de artes mecha' nicae (ambachten/handenarbeid) terwiil de dichtkunst tot de hoger aangeslagen artes lihercles (vriie kunsten) behoorde. Via de humanistische kunsttheorie vond een statusverhoging plaats van de schilder: net als de dichter werkt hij immers vanuit de 9eest.
zwartgebrande hout gebruikt om de haarstructuur zo levensecht te maken, briljant! Een schilder als Van Goyen maakte ook gebruik van zulke vondsten of ongelukjes en iiet het hout van zijn paneel 'meewerken' in zijn voorstelIing. De eerste impact van zeventiende-eeuwse schilderijen is niet zo groot, je moet lang kijken. Er hangt hier een zeventiende-eeuws landschap; van een afstand is het gewoon een landschap. Loop je dichterbij, dan verandert dat landschap in verf. Dat spanningsveld tussen illusie en verf vind ik ontzettend interessant. De kunst van Oudhout - die zich trouwens lang 'ambachtsman' in plaats van 'kunstenaar' noemde - speelt met illusie, zoals dat ook in de zeventiende eeuw gebeurde. Het hangt samen met het principe van tLt pictrLrn poesis".' Hoogsteder was zo enthousiast dat hij voor het eerst in zijn leven een hedendaags kunstwerk aanschafte: hij gaf Oudhout de opdracht zijn Aston Martin te vereeuwigen. Daarom reed de kunsthandelaar oP een zondagmorgen met zijn dertienjarige zoon in zijn oldtimer naar de Hil-
I I 3
versumse werkplaats. De auto werd geÍotografeerd en daarna zochten ze samen met de kunstenaar het hout in de goede kleur uit. Inmiddels hangt de Aston Martin boven hêt bed van de trotse Hoogsteder junior. Kraaijeveld: 'Nu ik merk dat ik mensen raak met wat ik maak, durf ik me pas 'kunstenaar' te noemen.' De wereld ligt voor hem open. 'Als je ouder wordt, wordt je horizon smaller. Maar door Oudhout zijn de mogelijkheden oneindig. Ook in onderwerpen... Dat geeft me heel veel vrijheid in mijn hoofd. Vrijheid is nameliik niet zozeer dat je iets doet, maar dat je de mogelijkheid hebt, dat het zou kunnen a1s je het wilt.' Dat zijn verhaal iets van een uitgekomen jongensdroom heeÍt, realiseert hij zich heel goed: 'A1s ik aan het einde van de dag met een biertje in de hand mijn afvalhout sta te verbranden in een korf, ben ik een tevreden mens. Het is een mooi leven!' < www.oudhout.nl of www.oudhout.com
NCYIll.sT]i ?i]O; TABLEAU FINE ARTS MAGAZINE i 8I
