Health ingredients Europa: algen komen eraan. Jaaroverzicht 2014: Food onder vuur. Food Valley ziet data belangrijker worden

Jaargang 15, Nr. 8 - december 2014

Health ingredients Europa: algen komen eraan Jaaroverzicht 2014: Food onder vuur 01_cover.indd 1

Food Valley ziet data belangrijker worden 04-12-14 15:29

www.renault.nl

WAT ALS UW BEDRIJFSWAGEN GELD VOOR U BESPAART? SLECHTS 5,9L/100KM

VANAF € 16.990,ALL-IN-ONE VANAF € 72,- PER WEEK INCL. 5 JAAR ONDERHOUD EN GARANTIE

DE NIEUWE RENAULT TRAFIC UW SUCCESBOOSTER

DRIVE THE CHANGE

Vanaf prijzen zijn exclusief BTW, BPM en kosten rijklaar maken. De vanafprijs is gebaseerd op de uitvoering Renault Trafic Générique dCi 90. Vanafprijs geldig vanaf 1 juni 2014. Op elke nieuwe Renault Trafic geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303 of kijk op renault.nl. Min./max. verbruik: 5,9 - 6,5 l/100 km. Resp. 16,9 - 15,4 km /l. CO 2 155 - 170 g/km.

100008140 Trafic BS 230x300_verbruik.indd 1

29-09-14 15:37

Jaargang 15, Nr. 8 - december 2014

Inhoud nr. 8 - december 2014

Health ingredients Europa: algen komen eraan Jaaroverzicht 2014: Food onder vuur

Food Valley ziet data belangrijker worden

01_cover.indd 1

04-12-14 15:29

Bij de voorpagina: Vakbeurs Health ingredients Europe streek dit keer neer in Amsterdam. Het Portugese Allma toonde verschillende verschijningsvormen van microalgen, zoals vloeistof, poeder, korrels, pillen en capsules. Vanaf pagina 26.

Ondernemersspiegel

25 26

‘Nieuwe generatie makers déélt’

Health ingredients Europe Natuurlijk en gezond

Voedselveiligheid

42

BRC 7 komt eraan

Column ROVC

47

‘Autonoom onderhoud’

FNLI Jaarvergadering

30

Mixed

4 8 15 20

‘Consument van nu kiest geen merken meer’

Kort nieuws uit de sector

Jaaroverzicht 2014

Zuivelindustrie

Wantrouwen tegen voedingsmiddelenindustrie

Heiploeg

FNLI Monitor

Weer op koers na faillissement en overname

Silo-Dag

Service

Cartoon, agenda en colofon

Food Inspiration Days De praktijk van silovulling en -leging

Food Valley Expo

22

32 34 38 39 40

Meer omzet maar niet meer investeren in 2015

48 50

Verdwijnen melkquota biedt kansen

Samenwerking en technologie

Nostalgie in nieuw jasje

Productnieuws Identificatie automatiseren

Techniek Taart decoreren met robot

Big data Silicon Valley meets Food Valley

Dit keer bij EVMI: Product4Engineers, met informatie over nieuwe instrumenten en machines, waaronder de SniffIT lekdetector.

eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014

03_Inhoud.indd 3

3

04-12-14 16:35

Kort nieuws Bake Five wint Jaarprijs Goede Voeding Bake Five heeft de Jaarprijs Goede Voeding 2014 gewonnen met Yam glutenvrij brood. Nutty Frutty zakjes van Justnuts en Simply Spices van Dutch Spices kregen beide een aanmoedigingsprijs. Fresco toont top-10 foodinnovaties WUR-bestuursvoorzitter prof. Louise Fresco treedt op als gastconservator van de tentoonstelling Foodtopia in Museum Boerhaave in Leiden. Ze toont daar ook haar top-10 van meest spraakmakende voedselinnovaties voor de toekomst. De expositie wordt geopend op 5 februari 2015. Nominaties Horecava Innovation Award Kimchiwawa, Chef Watson, Bacon Bullets, Agroposta en zeewierravioli zijn enkele van de genomineerden voor de Horecava Innovation Award 2015. Ook de Spice Oils van Verstegen zijn genomineerd, net als natuurlijke limonadesiroop van KG Company (Agroposta) en Gerookte zalmproducten/roken onder 7 graden Celsius (van zalmrokerij Smoking). Reversed osmose De Graafstroom Zuivelfabriek De Graafstroom heeft een nieuwe duurzame installatie voor de verwerking van wei voor babyvoeding in gebruik genomen. De nieuwe ‘reversed osmose’ installatie is energiezuinig en zorgt voor een hoogwaardig product. Coca-Cola in verrijkte melk Coca-Cola brengt in de VS verrijkte melk op de markt onder merknaam Fairlife. Door een speciaal filtreringsproces bevat de melk meer eiwitten en calcium, en minder suiker en vetten. De melk is lactosevrij. ‘Te veel B6 in vitaminepillen’ Veel fabrikanten stoppen onverantwoorde hoeveelheden vitamine B6 in hun vitaminepillen, stelt de Consumentenbond na onderzoek. Laboratoriumtesten naar 15 verschillende vitaminepillen met B6 laten zien dat het gehalte vaak nog hoger is dan op het etiket staat. Hessing neemt Tacken over Hessing Supervers heeft het Duitse familiebedrijf Tacken GmbH overgenomen. De groente- en fruitsnijderij is gevestigd in het Duitse Schwalmtal, 15 kilometer over de grens bij Roermond. Er werken circa 250 mensen. Campagne hygiëne in de keuken Het Voedingscentrum is de campagne ‘Ziekmakers zie je niet’ gestart om hygiëne bij consumenten in de keuken te bevorderen. Jaarlijks lopen ongeveer 700.000 Nederlanders een voedselinfectie op. Veel van die infecties ontstaan in de eigen keuken.

4

Mixed

‘ t

Wageningen UR en TNO bundelen onderzoek Wageningen UR en TNO bundelen per 1 januari 2015 hun kennis en expertise op het gebied van voedsel-, voedings- en biobased-onderzoek. In 2017 worden Food & Biobased Research in Wageningen en de betreffende onderzoeksgroepen in Zeist samengevoegd, op één locatie in Wageningen. De bundeling is bedoeld om marktpartijen en overheid meerwaarde te kunnen bieden en gebruik te maken van de complementaire expertises. De intensieve samenwerking begint met de TNO-onderzoeksgroepen in Zeist en het Food & Biobased Research instituut van Wageningen UR. Volgend jaar starten twee samenhangende innovatieprogramma’s, die worden uitgevoerd vanuit de huidige locaties. Het gaat om ‘Customized processed food for quality and health’ en ‘Biorefinery for raw material availability and flexibility’. Het plan is om vanaf eind 2017 de betrokken groepen ook fysiek te bundelen, op één locatie in Wageningen. Dan ontstaat één gezamenlijke organisatie met een op elkaar afgestemd onderzoeksportfolio op deze onderzoeksgebieden. De samenwerking staat open voor andere partijen, via open innovatie en publiekprivate samenwerking (PPS).

Meer dioxine in eieren hobbykip Eieren van hobbykippen bevatten over het algemeen hogere gehaltes aan dioxines en PCB’s dan eieren die in de winkel worden verkocht. Dat blijkt uit een onderzoek van Rikilt en RIVM. Aan het onderzoek hebben 62 particuliere kippenhouders verspreid over Nederland meegedaan, bericht Rikilt. Aanleiding voor het onderzoek waren metingen bij enkele particuliere kippenhouders bij Harlingen, waar in sommige monsters van eieren relatief hoge gehaltes werden aangetroffen. Na analyse bleek dat het beeld overeenkwam met dat van Harlingen. De metingen tonen geen regionale verschillen aan en ook de soorten dioxines geven geen aanwijzing voor mogelijke bronnen. Uit eerder onderzoek is bekend dat inname van grond de belangrijkste bron is voor dioxines in eieren van kippen met vrije uitloop. De onderzoekers bevelen daarom aan om gerichte acties te ondernemen om de opname van dioxines door kippen te beperken. Dat kan bijvoorbeeld door tegels te plaatsen of de grond in de ren en het aangrenzende deel van de uitloop te vervangen en kippen vanuit een bak te voeren.

‘Terughaalactie’ frituurvet Diamant Frituurvetmerk Diamant riep eind oktober in een krantenadvertentie consumenten op frituurvet in te leveren bij de supermarkt. De advertentie leek op een bekendmaking van een recall, maar het betrof een ‘terugschenkactie’, waarbij consumenten het vet ná gebruik uit milieuoverwegingen terugbrengen naar de retailer. In de advertentie vestigde Diamant de aandacht op de nieuwe flessen met extra grote openingen. Die maken het gemakkelijker het frituurvet na gebruik terug te schenken. Het terugschenken is echter tweeledig, want Diamant schenkt klanten twee euro terug. Diamant schreef in de opmerkelijke advertentie: “Wij bieden onze welgemeende gelukwensen aan voor dit gemak.” Teruggebracht frituurvet kan worden gebruikt als biobrandstof, waardoor minder fossiele brandstoffen nodig zijn. Bovendien wordt door het inzamelen voorkomen dat het vet door het riool wordt gespoeld en verstoppingen ontstaan.


04-05-06_mixed.indd 4

04-12-14 15:51

t d t T b a d o

F d

F w l M i v m s

-

n

Column ‘Zoutverlaging leidde niet tot jodiumtekort’ Inspanningen van fabrikanten om de hoeveelheid zout in brood stapsgewijs te verlagen, hebben er niet toe geleid dat mensen nu te weinig jodium binnenkrijgen. Wel lopen zwangere vrouwen en mensen die brood zonder gejodeerd zout eten, mogelijk risico. Dat meldt het RIVM op basis van onderzoek. Jodium is van belang voor een normale groei en ontwikkeling en voor een goede stofwisseling, terwijl een jodiumtekort de werking van de schildklier kan verstoren. De stof wordt via (bakkers)zout toegevoegd aan brood. Dat is in Nederland een belangrijke bron van jodium. Sinds 2009 is de hoeveelheid (gejodeerd) zout in brood een aantal keren verlaagd om het productaanbod gezonder te maken. Nu blijkt dat dit er niet toe geleid heeft dat Nederlanders (in de leeftijd tussen 7 en 69 jaar) te weinig jodium binnenkrijgen. Toch krijgen mensen die brood eten waar geen jodium aan is toegevoegd (vaak zelf gebakken brood en biologisch brood) mogelijk wél te weinig jodium binnen. Onbekend is hoe groot deze groep precies is en of deze mensen via andere jodium bevattende voedingsmiddelen hun inname op peil houden. Ook zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, hebben mogelijk te maken met een tekort aan jodium. Er is echter onvoldoende bekend over de hoeveelheid jodium die deze groep binnenkrijgt. Het RIVM wil daar graag meer inzicht in krijgen.

Van Geloven staat te koop Snackfabrikant Van Geloven, bekend van Mora, staat in de etalage. Moederbedrijf Lion Capital heeft andere snackbedrijven benaderd om hun interesse in een eventuele overname te polsen. In juli waren er al geruchten over een mogelijke verkoop. Snackbedrijf Ad van Geloven, dat in oktober de naam wijzigde in Van Geloven en tegelijk een nieuwe huisstijl en nieuw logo presenteerde, heeft een omzet van ongeveer 200 miljoen euro. Volgens het Financieele Dagblad zit Van Geloven in een lastige markt die nauwelijks groeit. Onder de mogelijke overnamekandidaten zouden investeringsmaatschappij Egeria (Beckers) en Royaan (Van Dobben en Kwekkeboom) zijn. Het verkoopproces is weer opgestart nadat twee jaar geleden een fusie tussen Ad van Geloven en Royaan afketste. Beide partijen gaven toen aan dat een fusie niet zou brengen wat beide partijen ervan hoopten. Ook de NMa had bezwaren.

Food Valley NL lanceert dutchfoodinnovations.com Food Valley NL heeft dutchfoodinnovations.com gelanceerd. De website geeft een overzicht van vernieuwende technologieën, producten en ingrediënten op het gebied van voeding, levensmiddelentechnologie en landen tuinbouw. Met de nieuwe website wil Food Valley NL R&D-managers, beleidsmakers en consultants snel en eenvoudig inzicht geven in welke innovatieve agrifoodoplossingen beschikbaar zijn in Nederland. In de database zijn tal van innovatieve ingrediënten te vinden voor toepassing in levensmiddelen. Ook zijn technologieën opgenomen die een schonere en meer duurzame manier van produceren mogelijk maken. Bovendien zijn er oplossingen te vinden om de productie van voedingsgewassen te verhogen of om de verspilling te verminderen.

Iedereen weet van nix. In de campagne tegen alcoholgebruik bij jongeren wordt in tv-spots en radiocommercials duidelijk gemaakt dat niet-roken en niet-drinken onder de 18 de norm is. De voornaamste reden daarvoor is de impact van alcohol op de hersenen van jongeren.

Nix Promotieonderzoek van de Utrechtse neuropsychologe Sarai Boelema nuanceert dat algemeen aanvaarde beeld van de schadelijkheid voor het jonge brein. Haar langlopende studie onder meer dan 2230 Nederlandse jongeren, ze werden van hun 11e tot hun 19e gevolgd, toont aan dat jongeren die drinken niet slechter functioneren als het gaat om geheugen, impulscontrole en concentratievermogen. We wisten dus al die tijd inderdaad van nix. Hoe kan dat nou? Volgens de wetenschapper is eerder onderzoek vooral gebaseerd op pubers die verslaafd waren aan alcohol. Zij kampen vaak ook met andere problemen en mogelijk blijven daardoor hun prestaties achter. Onderzoeken naar extremen zijn kennelijk veralgemeniseerd. Maar betekent dit nu dat zo’n algemeen aanvaardbaar feit als dat drinken schadelijk is voor de hersenen van jongeren, niet blijkt te kloppen? Sommige mensen zullen zeggen dat het aantoont dat wetenschap ook maar een mening is en zullen alleen adviezen volgen die in hun straatje passen. Je kunt echter ook concluderen dat het corrigerend vermogen van de wetenschap werkt. Het toont juist het belang aan van tegendraads onderzoek. De vraag ‘Is dat wel zo?’ moet misschien wel vaker worden gesteld, ook als de uitkomsten zouden kunnen botsen met het politieke beleid. Wat het onderzoek van Boelema voor de nix18campagne betekent? Die campagne sluit aan bij de wetswijziging per begin 2014, dat aan jongeren onder de 18 geen alcohol mag worden verkocht en dat ze ook geen alcohol bij zich mogen hebben in het openbaar. Maar los daarvan is het onderzoek natuurlijk geen vrijbrief om het op een zuipen te zetten. Kinderen worden sneller dronken en overmatig alcoholgebruik leidt tot veel problemen. Geen alcohol onder de 18 blijft verstandig. Aan die campagne verandert dus niks. Norbert van der Werff, redactiecoördinator eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


5

04-12-14 15:51

Kort nieuws Plus over op 2 sterren Plus is overgegaan op rundvlees met 2 sterren van het Beter Leven kenmerk van de Dierenbescherming. De retailer gaat vlees verkopen van het ras Blonde d’Aquitaine. Award voor Jo Hautvast De Nederlandse Academie van Voedingswetenschappen heeft emeritus hoogleraar Jo Hautvast van Wageningen Universiteit de oeuvreprijs toegekend omdat hij voedingswetenschappen op de kaart heeft gezet. De onderscheiding is uitgereikt bij de viering van het 10-jarig jubileum. De NAV reikte bovendien de publicatieprijs 2013 uit aan Michel Joosten van het UMC Groningen. Zijn onderzoek toont aan dat niet alleen te veel zout, maar ook te weinig magnesium een risicofactor is voor het krijgen van een hartinfarct.

be-

ijke ontmild ns amaal

Mona Toetjeslepels terug FrieslandCampina heeft in november uit voorzorg Mona Toetjesfeestlepels teruggehaald uit de winkel. Er konden deeltjes van de lepel afbreken. Met de toetjes zelf was niets aan de hand.

bijna

Hoopman mede-eigenaar Buisman Oud-Nestlé-manager Robert Hoopman is medeeigenaar geworden van Buisman. Hij komt daarmee samen met Joep van Wessem aan het roer van het bedrijf. DE Aroma Rood in pads Douwe Egberts biedt Aroma Rood, de meest gedronken en geschonken koffie in Nederland, ook aan in de vorm van koffiepads. Deze pads zijn verkrijgbaar in drie varianten: Aroma Rood, Aroma Rood Donker en Aroma Rood Blond. United Biscuits naar Turkse Yildiz United Biscuits, bekend van Verkade en Sultana, wordt verkocht aan de Turkse Yildiz Holding. Daarmee wordt het bedrijf na Mondelez en Kellogg de derde koekjesproducent ter wereld. ‘NVWA moet extra op kweekvis letten’ Minister Schippers van Volksgezondheid wil dat de NVWA kweekvis extra gaat controleren op bacteriën. Dit naar aanleiding van een steekproef van Wakker Dier waaruit bleek dat in gekweekte garnalen of vis uit Zuidoost-Azië resistente bacteriën zitten. De minister vindt een importverbod te ver gaan. Recall Albert Heijn Basic gerookte zalmfilet Albert Heijn heeft in november uit voorzorg AH Basic Gerookte zalm uit de winkels gehaald. Het product kon aan het eind van de houdbaarheidsdatum de norm voor Listeria overschrijden.

6

Mixed Vion maakt resultaten keuringen openbaar Vion wil het vertrouwen van consumenten in hun producten en werkwijze herstellen door transparantie. Het vleesconcern maakt daarom de keurings- en auditresultaten openbaar. Het concern heeft de rapportages van de kwaliteit van de werkzaamheden op het gebied van voedselveiligheid, productintegriteit en dierenwelzijn op zijn website gezet. “Consumenten moeten kunnen vertrouwen op de veiligheid van vlees. Wij realiseren ons hoe belangrijk onze rol daarin is”, zegt Michiel Herkemij, CEO van Vion Food. Het vleesconcern zet daarom volgens hem bij wijze van spreken de deuren van de slachterijen open. “Om te laten zien hoe zorgvuldig wij werken en dat we niets te verbergen hebben.” De publicatie van keurings- en auditresultaten door Vion past in de initiatieven zoals die zijn vastgelegd in de Taskforce Voedselvertrouwen van minister Schippers (VWS) en staatssecretaris Dijksma (EZ), waarin ook FNLI, NVWA, CBL en LTO zitting hebben.

Food Valley Award voor Pluckr De druivenonttrosmachine Pluckr van JFPT/foodlife en Top bv heeft de Food Valley Award gewonnen. De machine combineert verschillende technologieën. De Pluckr gebruikt ultrasone trillingen om druiven voorzichtig van de tros los te krijgen. De vruchten vallen vanaf kleine hoogte op een lopende band om daarna te worden verpakt, eveneens met nieuwe technologie. Door de nieuwe werkwijze kan de houdbaarheid van de druiven tot vier weken worden verlengd. Behalve voor druiven kan de technologie ook gebruikt worden voor tomaten en rode bessen. Het apparaat wordt al gebruikt in Nederland en Engeland. Vanaf februari wordt er ook in de VS mee gewerkt. De Food Valley Award wordt jaarlijks uitgereikt voor de beste innovatie in agri, food en feed. Criteria zijn innovativiteit en economische haalbaarheid. Ook de mate waarin wordt samengewerkt, speelt een rol, evenals corporate rensonsability. Zowel de voorzitter van de Topsector Agri&Food Aalt Dijkhuizen als juryvoorzitter Jan Maat benadrukte dat alle drie de genomineerden winnaars zijn. De andere genomineerden waren PaperFoam en Veuve Clicquot met een draagbare koelverpakking voor champagneflessen en PitFoodconcepts met verse babyvoeding.

Zoutere smaak ervaren met elektronische lepel Voeding kan zouter, zoeter of zuurder smaken dan het in werkelijkheid is, door te eten met een speciale, elektronische lepel. Op de lepel, die nog in ontwikkeling is, zitten twee zilveren elektroden die de perceptie van smaak op de tong beïnvloeden. Dat opent nieuwe mogelijkheden voor zout- of suikerarme voedingsmiddelen. De ‘digital taste interface’ is ontwikkeld door onderzoeker Nimesha Ranasinghe van de New York University van Abu Dhabi. Experimenten wijzen uit dat de interface met name werkt wanneer de voedingsmiddelen wat zuurder of zouter moeten smaken dan ze daadwerkelijk zijn. Zoete en bittere smaken kunnen ook worden gesimuleerd, maar minder goed. Een andere interessante toepassing voor de toekomst is het digitaal ‘delen’ van smaak met vrienden op afstand. Een controlemodule kan de smaak van bijvoorbeeld een chocolademuffin simuleren en vervolgens naar een vriend sturen die ook over zo’n digitale taste interface beschikt. Zo kan hij dezelfde smaak ervaren.



04-12-14 15:52

for your next career move in food QHSE Coördinator Met de mogelijkheid om je verder te ontwikkelen binnen de groeiende organisatie

Almere

CTH B.V. is sinds begin 2014 onderdeel van het beursgenoteerde Amerikaanse Darling Ingredients International Inc. CTH is gespecialiseerd in de inzameling, verwerking en verkoop van natuurdarmen en slachtbijproducten voor klanten in de vleesverwerkende-, voedings-, farmaceutische en petfoodbranche. CTH produceert het merendeel van haar producten op eigen locaties en verwerkt deze in haar fabrieken in Almere, Enschede en in Duitsland, Portugal en China. In verband met de groei van de organisatie zijn wij op zoek naar een initiatiefrijke QHSE Coördinator die verantwoordelijk is voor het mede ontwikkelen, optimaliseren, implementeren en borgen van het QHSE beleid voor de 7 vestigingen in Nederland en België. Daarnaast ondersteunt deze spin-in-het-web de BU QHSE Manager, zowel bij de dagelijkse operationele kwaliteitszaken tot het uitwerken van beleidsvraagstukken. Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126

Packaging Buyer Supporting the business by procurement of packaging

Amsterdam

Headquartered in Minong, Wisconsin, Jack Link’s is the undisputed No. 1 U.S. meat snack brand and fastest growing meat snack manufacturer worldwide. The Jack Link’s brand represents a heritage of quality and consumer trust. Jack Link´s is a family owned business that started producing the famous beef jerky in 1986 and since then has grown from their first plant in Minong, Wisconsin to 10 different plants worldwide. The company has been very successful in hiring and developing a team that lives the entrepreneurial spirit, while still maintaining the atmosphere of a family owned environment. In April 2014, Jack Link’s acquired the well-known BiFi and Peperami brands from Unilever, both well established brands in Europe. For the shortly to open EMEA HQ in Amsterdam we are looking for an experienced Packaging Buyer who is responsible for handling all acquisition of consumer goods packaging. Consultant: Janneke van der Logt, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-23637490

Teamleider Productie Energieke leider met oog voor team, techniek en resultaat

Hattem

Saturn Petcare B.V. is onderdeel van Heristo AG, is gespecialiseerd in de productie van hoogwaardige diervoeding voor honden en katten en is hiermee de nr.6 van de wereld. De producten worden onder private label verkocht in het retailkanaal en zijn toonaangevend in Europa. Saturn Petcare heeft vestigingen in Hattem en Bremen. De private label producten zijn tailor made voor de afnemers ontwikkeld en zijn bijzonder succesvol. Saturn Petcare is een sterk groeiende organisatie die volop in beweging is. Er wordt veel geïnvesteerd in zowel proces als mens. Voor de moderne productielocatie in Hattem, waar ca. 200 mensen werkzaam zijn, zoeken wij een ambitieuze Teamleider (3-ploegendienst) die verantwoordelijk is voor het optimaal laten functioneren van het team van circa 15 medewerkers, zodat doelstellingen op gebied van kwaliteit, kwantiteit, kosten en leverbetrouwbaarheid worden behaald. Consultant: Michiel Dekkers, telefoon 0317-468686 of 06-86805669

Fermentation Technologist who wants to grow as an expert in a dynamic multinational environment

Schoonrewoerd

The Fromageries Bel Group is, with a turnover of nearly 2.6 billion euro, one of the leading cheese manufacturer of the world. Bel is present in over 120 countries through its famous international brands, including La Vache qui rit®, Mini Babybel®, Kiri®, Leerdammer®, and Boursin®, as well as through numerous local brands. The Group has 11,500 employees, over several locations in Europe. The Corporate research Department of the Bel Group has one center located in France and one team located in The Netherlands. This team is working more dedicated to biotechnology and process research for semi-hard cheese, especially semi-hard cheese with propionic fermentation and shares equipment and laboratories facilities with Bel Leerdammer Development team. Currently we are searching for a pragmatic Fermentation Technologist who is responsible for executing research projects on fermentation processes for R&D projects. Consultant: Annoek Kogelman, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-12504148

QA/QC Manager Kwaliteitsprofessional die past in groeiende en ambitieuze marktomgeving

Deventer

Cargill is een internationale producent en leverancier van voedingsmiddelen, landbouw-, financiële en industriële producten en diensten. Het bedrijf is in 1865 opgericht, is in privé-bezit en heeft 145.000 werknemers in 67 landen. Cargill Cocoa and Chocolate heeft een omvangrijke infrastructuur en organisatie in cacaobonenproducerende landen. Vanuit 8 Europese fabrieken wordt een breed pakket aan industriële chocoladeproducten vermarkt, variërend van witte, melk en pure chocolade tot chocodrops, coatings en vullingen. Om de locatie in Deventer, gespecialiseerd in coatings en fillings te versterken, zijn wij op zoek naar een gedreven QA/QC Manager. Deze HBO+/academisch opgeleide Quality Manager wordt verantwoordelijk voor de planning, ontwikkeling, implementatie, bewaking, het onderhoud en continu verbeteren van Cargill’s FSQR (Food Safety Quality Regulatory) systemen in Deventer. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

dupp - food recruitment

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686

Jaaroverzicht 2014

Foodindustrie onder vuur Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: EVMI

De opeenvolging van voedselincidenten heeft dit jaar geleid tot een stevig wantrouwen van consumenten tegen de voedingsmiddelenindustrie. Ander nieuws uit 2014: de introductie van insectenproducten, biologische voeding blijkt tóch gezonder en D.E Masterblenders 1753 wil fuseren met Mondelez. Een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.

De voedingsmiddelenindustrie kwam in 2014 regelmatig op een negatieve manier in het nieuws.

De vele affaires met voeding in 2014 hadden te maken met de veiligheid van voedsel, gebrek aan transparantie en regelrechte fraude met grondstoffen. Door al die perikelen klinkt de roep om overheidsingrijpen steeds vaker, niet alleen uit de mond van consumentenorganisaties maar bijvoorbeeld ook de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) wil dat de overheid de vinger aan de pols houdt. De gewenste overheidsbemoeienis heeft echter niet alleen betrekking op voedselveiligheid, maar ook op duurzaamheid en gezondheid. De productherformulering in de voedingsmiddelenindustrie - minder zout, minder calorieën en een betere vetzuursamenstelling - gaat veel mensen namelijk niet snel genoeg. Het kabinet wil dat de NVWA strenger optreedt bij fraude en andere overtredingen van de wet, maar blijft aan de andere kant vasthouden aan zelfregulering. De

convenanten die met het bedrijfsleven worden gesloten, hebben vooralsnog geen dwingend karakter. Voedselfraude In 2014 was er veel aandacht voor voedselfraude, met name door problemen in de vleessector. De overheid is voor stevig optreden. Minister Schippers van VWS wil voor overtredingen die met opzet of grove schuld zijn begaan een omzetgerelateerde boete in de Warenwet opnemen. De boete kan dan oplopen tot maximaal 81.000 euro. Bovendien wil de overheid de transparantie vergroten via openbaarmaking van inspectiegegevens. In juli is gestart met de inspectiegegevens van lunchrooms en het is de bedoeling dat andere sectoren volgen. Het gebrek aan transparantie in de sector hangt samen met de complexiteit van de keten. “Producten vinden hun oorsprong in de verste uit-

hoeken van de wereld en de voedselketen is een uitgebreid en zeer vertakt netwerk geworden dat fragiel is en kwetsbaar voor fraude.” Dat zei prof. Saskia van Ruth in april bij de aanvaarding van haar ambt als buitengewoon hoogleraar Voedselauthenticiteit aan Wageningen University. Slachterij Van Hattem moest in februari alle partijen vlees uit de handel halen die tussen 1 januari 2012 en 23 januari 2014 door het slachthuis waren verwerkt. Het bedrijf kon de herkomst en bestemming van het vlees niet staven met documenten en kon bovendien geen duidelijkheid geven over enkele tientallen paarden en pony’s. De NVWA vermoedde dat het paardenvlees was verwerkt in rundvleessnippers en andere producten en trok medio februari de vergunning van de slachterij in. Begin april werd de voortzetting van de slachtactiviteiten onder verscherpt toezicht weer toegestaan. Staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken schreef in juli aan de Tweede Kamer dat 9 van de 512 afnemers te laat of onvolledig waren bij de melding aan de NVWA welke acties zij zouden ondernemen om producten van de markt te halen. In november werd Van Hattem failliet verklaard.

V

k

O D d v n m v k v d t l d b d g V w r z b b N v h v b v k c d s m

‘ E g b e b 8


08-09-10-11-12-13_jaaroverzicht.indd 8

04-12-14 12:31

Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid is er geen garantie dat het vlees dat in Nederland wordt

had verkocht. Staatssecretaris Dijksma schreef begin juli in een brief over het incident aan de Tweede Kamer, ook over een andere overtreding bij de onderneming. Encebe had in maart ten onrechte een product niet teruggehaald en was daarvoor door de NVWA beboet. De openhartigheid van de staatssecretaris past in het beleid om duidelijk te maken dat de overheid bij voedselincidenten daadkrachtig optreedt. Vion stelde te betreuren dat er in de Kamerbrief “onnodig een verkeerd en ongenuanceerd beeld is geschetst rondom een administratieve procedurefout”. Volgens het bedrijf was er eigenlijk weinig aan de hand. Na monstername van een kleine partij droge worst was een te hoog Listeriagehalte gemeten en Vion had na het ontvangen van de testresultaten de partij direct teruggehaald bij het distributiecentrum. De producten hadden de consumentenmarkt dus niet bereikt.

kocht, veilig is.

Onveilig vlees De Onderzoeksraad voor Veiligheid concludeerde in maart in het rapport Risico’s in de vleesketen dat in Nederland verkocht vlees niet veilig is. Door de hele keten heen is veel mis, stelt de Raad. Hygiëneregels worden vaak niet opgevolgd, door tijdsdruk of onkunde. Daarnaast komt fraude met vlees veel voor, waardoor onveilig vlees op het bord van de consument kan belanden. Ook geïmporteerd vlees is niet altijd veilig. De voedselveiligheid is niet in elke EU-lidstaat gegarandeerd en steekproefsgewijze controles aan de buitengrenzen van de EU zijn te mager om de veiligheid van vlees uit niet EU-landen te garanderen. Volgens het rapport laat de NVWA onverantwoord veel steken vallen. Door voortdurende reorganisaties en bezuinigingen laat het toezicht te wensen over. Ook zijn de middelen te beperkt om effectief op te treden. De Raad beveelt het kabinet aan om samen met de NVWA bindende afspraken te maken met de vleessector om het niveau van voedselveiligheid structureel te verbeteren. Zo moet bijvoorbeeld de herleidbaarheid van producten beter worden. Naast certificering van bedrijven is het belangrijk dat afnemers onaangekondigde bezoeken brengen aan hun leveranciers, om te verifiëren of zij werken volgens de afgesproken normen. Om fraude te bestrijden, dient de NVWA samen te werken met andere opsporingsdiensten. ‘Normvervaging’ Eerder in maart had Harry Paul, inspecteurgeneraal van de NVWA, voedingsmiddelenfabrikanten, met name producenten van vlees en vleesproducten, een gebrek aan ethisch besef verweten. In het Financieele Dagblad

sprak hij van normvervaging dat geleid heeft tot een ‘aantal ernstige ontsporingen’. Branchevereniging FNLI noemde de uitspraken van Paul generaliserend. “De terechte grote aandacht voor fraudeurs en wetsovertreders, mag niet het beeld van de werkelijkheid vertekenen, waarin de grote meerderheid van bedrijven dag in dag uit alles in het werk stelt om goed, veilig en betaalbaar voedsel op de markt te brengen.” Naast Van Hattem kwamen er meer bedrijven in opspraak. Zo kreeg vleeswarenproducent Vion in april een boete van 15.000 euro omdat dochter Encebe in 2012 eenmalig een partij varkensvlees ten onrechte als biologisch

Communicatie Het CBL kondigde in juni aan dat retailers hun producenten van huismerken beter gaan controleren. Het moet duidelijk zijn waar alle ingrediënten van huismerkproducten vandaan komen. Behalve aan een transparantere keten, werken voedingsmiddelenbedrijven en retailers aan verbetering van de communicatie. Albert Heijn gaf aan zich te roeren in de discussie met consumenten over voeding. Door helder te communiceren over het eigen beleid en misvattingen op internet te weerleggen, wil de retailer het voedselvertrouwen van consumenten vergroten. Dat gebeurt via Twitter-account @albertheijn en door mee te discussiëren op het invloedrijke forum Foodlog, dat zich richt op foodprofessionals.

>>>

Havveps Mondelez International en Bosch lanceerden begin maart het huishoudelijke apparaat voor koffie en thee Tassimo in Nederland, met de bijbehorende T-disc pods. De Tassimo bereidt een grote variatie aan warme dranken, zoals koffie, espresso, cappuccino, latte macchiato, thee, chai latte en warme chocolademelk. In Nederland zijn twintig verschillende soorten warme dranken verkrijgbaar, waaronder Velours noir, Jacobs koffie, Twinings thee en Milka chocolademelk. Machines zoals de Tassimo, het Nespresso-apparaat, de Senseo en de Beertender zijn aantrekkelijk voor voedingsmiddelenfabrikanten omdat ze de verkoop van de eigen producten stimuleren. Wie een apparaat heeft aangeschaft blijft het merk immers trouw. Ze worden daarom ook wel havveps (Huishoudelijke Apparaten Voor Verkoop Eigen Product) genoemd. Als zo’n havvep zich eenmaal gevestigd heeft, gaan andere levensmiddelenfabrikanten daar vaak op inspelen met ‘koekoekseieren’, producten die in het apparaat van het concurrerende bedrijf passen. Zo kwam Albert Heijn in maart met capsules, onder het merk AH Excellent Perla, voor De Tassimo van Mondelez in het Nespresso-apparaat van Nestlé. In juni bracht Douwe Egberts onder het eigen International merk capsules voor de Nespresso-koffiemachines op de markt en in november breidde Douwe Egberts het assortiment pads uit met Aroma Rood, volgens het bedrijf de meest gedronken en geschonken koffie in Nederland. Douwe Egberts heeft de Senseo samen met Philips ontwikkeld en bracht het in 2001 op de markt. Er komen nog steeds nieuwe modellen bij. In april werd de Senseo Up gelanceerd, het kleinste Senseoapparaat tot nu toe.



9

04-12-14 12:31

van de oude, industriële broodovens van het bedrijf. Albert Heijn stopte in de zomer met de verkoop van de guacamole dip met slechts 0,7 procent avocadopoeder. Dat gebeurde nadat de Consumentenbond het product in haar ‘Wall of Shame’ zette.

L-cysteïne, een bestanddeel van broodverbetermiddel, zou gemaakt zijn van mensenhaar.

Meer incidenten Er waren nog meer incidenten die het imago van de voedingsmiddelenindustrie schaadden. Zo was er begin februari veel ophef over L-cysteïne, een bestanddeel van broodverbetermiddel. Volgens het tv-programma Keuringsdienst van Waarde zou L-cysteïne in China worden gemaakt uit haren afkomstig van kapperszaken. De vereniging van Nederlandse fabrikanten van bakkerijgrondstoffen Nebafa ontkende dat de leden L-cysteïne van menselijk haar gebruikten. Een maand daarvoor was Bakkersland onder vuur komen te liggen door de onthulling in Zembla dat het bedrijf in de zomer van 2013 brood had teruggehaald uit het distributiecentrum van een retailer omdat er mogelijk asbest op was terechtgekomen, afkomstig

Productherformulering Minister Schippers en de foodsector, waaronder CBL en FNLI, tekenden in januari het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Daarin werden afspraken gemaakt over verlaging van de gehaltes aan zout, verzadigd vet en calorieën in producten. Het bedrijfsleven (retail en producenten) heeft voor een aantal productcategorieën al afspraken gemaakt. Dat wordt stapsgewijs uitgebreid naar meer productgroepen. Het bedrijfsleven stelt zelf de maximumnormen per categorie. Voorwaarde is dat de normen haalbaar zijn, maar ook voldoende ambitie hebben. Daarbij weegt het advies van een wetenschappelijke adviescommissie zwaar. De selectie van de productcategorieën wordt gebaseerd op relevantie voor de volksgezondheid. Bijvoorbeeld de mate waarin een product gegeten wordt en de verbetering die mogelijk is. De NVWA publiceerde in juli cijfers over zoutreductie. Daaruit bleek dat het zoutgehalte in levensmiddelen langzaam minder wordt, maar dat er nog steeds grote verschillen zijn in zoutgehaltes in vergelijkbare producten van verschillende fabrikanten. Bij conserven met enkelvoudige groenten en peulvruchten (-27 procent), Goudse 48+

kaas (-24 procent) en brood (-15 procent) is de daling van het zoutgehalte het grootst. Het zoutgehalte in diepvriessnacks, kant-enklaarmaaltijden, sauzen, soep en vleeswaren is echter niet significant verlaagd. Opmerkelijk is dat het etiket bij geherformuleerde producten niet altijd wordt aangepast. Daardoor lijkt het alsof er meer zout in zit dan daadwerkelijk het geval is. Voedingsbeleid De WRR pleitte in oktober voor een actiever overheidsbeleid om de gezondheid te bevorderen. De Raad wil een dubbel stoplichtensysteem voor voedingsmiddelen. Consumenten kunnen dan in één oogopslag zien of een product gezond is en of het duurzaam is geproduceerd. Bovendien moet er meer aandacht komen voor de ‘ecologische houdbaarheid’ (duurzaamheid, voedselzekerheid), volksgezondheid (waaronder ongezonde voeding en de risico’s van multiresistente bacteriën) en de ‘robuustheid van het voedselsysteem’ (de veerkracht van de voedselproductie bij al dan niet plotselinge veranderingen). De WRR deed bovendien de aanbeveling om duurzamer geproduceerd en gezonder voedsel te subsidiëren door een heffing op minder duurzame en minder gezonde voeding. Een dergelijke regeling was er ook bij de introductie van loodvrije benzine. De loodhoudende benzine kreeg toen een opslag die gebruikt werd om de prijs van loodvrije benzine te verlagen.

Russische boycot Dit jaar sprong verder de Russische boycot van producten uit de EU in het oog, als reactie op de sancties van Brussel voor de Russische steun aan separatisten in het oosten van Oekraïne. De boycot, van rund-, varkens- en kippenvlees, vis, kaas, zuivel en groenten en fruit, werd in augustus afgekondigd voor een periode van een jaar. Kort daarna werden voedingssupplementen, lactosevrije melkproducten, vitamineproducten, jonge zalm, forel en aardappelzaden echter van de lijst geschrapt. In oktober zette Rusland dierlijke vetten en slachtafval uit de EU juist op de lijst van producten die niet meer het land in mogen, omdat in de producten schadelijke stoffen zouden zijn aangetroffen. Eerder in 2014 had Rusland al de grenzen voor varkensvlees uit de EU gesloten na de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Litouwen en vorig jaar was ook al de import van aardappelen uit de EU gestaakt. In 2013 kondigde Moskou bovendien tijdelijk een stop af op de import van zuivelproducten afkomstig van een deel van de Nederlandse zuivel bedrijven. De relatie tussen Rusland en Nederland stond onder druk, na een lange reeks incidenten, die door het neerstorten van de MH17 in het oosten van Oekraïne in juli en het conflict in die regio echter al lang naar de achtergrond zijn gedrongen.

10



04-12-14 12:31

In biologische groente zitten meer antioxidanten

Insecten lijken gemeengoed te gaan worden in voedingsmiddelen, maar voorlopig willen veel mensen ze liever niet in herkenbare

dan in niet-biologische groenten.

vorm eten.

Voeding en gezondheid Biologische voeding bevat een hoger gehalte aan antioxidanten. Dat blijkt uit een metaanalyse van 343 peer-reviewed publicaties van onderzoekers van onder andere Newcastle University. De gemiddelde niveaus van de antioxidanten in biologische voeding liggen 19 procent (fenolen) tot 69 procent (flavanonen) hoger, dan van niet-biologische voeding. De aangetroffen verschillen tussen antioxidant-activiteit in biologische en niet-biologische gewassen zijn groter bij fruit dan bij groente. De onderzoekers constateerden bovendien verschillen voor enkele mineralen en vitamines. Zo zit er 6 procent meer vitamine C in biologische producten. Aan de andere kant werd in biologische producten 15 procent minder vitamine E gedetecteerd. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 2 ons groenten en 2 stuks fruit is wellicht veel te weinig om effect te hebben. Uit Engels onderzoek van het University College Londen blijkt dat de norm eigenlijk omhoog moet naar 375 gram groenten en 300 gram fruit. Mensen die dagelijks 5 porties groenten (375 gram) en 300 gram vers fruit eten, zouden dan zeker 42 procent minder kans hebben om vroegtijdig te overlijden. Promotieonderzoek van Ellen Struijk wijst uit dat mensen met een Mediterraan voedingspatroon, waarin ook veel groente en fruit zit, ongeveer twee maanden langer in goede gezondheid leven. Een Mediterraan voedingspatroon bevat verder weinig vlees en veel noten, vis en onverzadigd vet. Personen die behalve een Mediterraan type voedingspatroon, ook rapporteerden lichamelijk actief te zijn en niet te roken en bovendien aangaven geen overgewicht te hebben, leven twee jaar langer in goede gezondheid.

Insecten Door de groei van de wereldbevolking en de toename van de middenklasse in nieuwe markten, neemt de vraag naar dierlijke eiwitten toe. De veestapel kan echter niet onbeperkt worden uitgebreid, omdat het land nodig is voor bijvoorbeeld akkerbouw en omdat extra vee het milieu extra belast. Er wordt daarom hard gewerkt aan alternatieven voor dierlijke eiwitten, zoals insecten. Die hebben inmiddels hun intrede gedaan in de retail. De Jumbosupermarkten in Groningen en Haren verkopen sinds eind oktober producten met insecten. Vanaf januari 2015 liggen er bij alle Jumbo-

winkels in Nederland insectenproducten in het schap. Algen zijn een ander alternatief. Daar wordt veel onderzoek naar gedaan. In september opende in Lelystad Valorie, een mobiele proeffabriek voor algenraffinage. Het Franse bedrijf Roquette brengt bloem van eiwitrijke gefermenteerde microalgen op de markt als functioneel ingrediënt voor (sport)voedingsmiddelen. Voor de vetrijke variant won het bedrijf in 2013 de innovatie-award van de beurs Food Ingredients Europe. Snackfabrikant Royaan gaat samenwerken met The Algae Factory. Ze gaan de mogelijkheden onderzoeken voor snacks op basis van algen.

>>>

De producent van fruitsnoepjes FreakyFruits ging begin dit jaar failliet. eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


11

04-12-14 12:31

Faillissementen De voedingsmiddelenindustrie heeft de periode van grootschalige reorganisaties achter zich gelaten. Toch waren er ook 2014 bedrijven die vestigingen sloten en bedrijfsonderdelen verkochten omdat ze niet meer aansloten bij de nieuwe koers. Voorbeelden daarvan zijn Wessanen, Corbion en Vion. De schaalvergroting van de voedingsmiddelenindustrie zet ook nog door, grote ondernemingen kopen kleinere op. Het aantal faillissementen in 2014 was beperkt. Onder de bedrijven die het niet konden bolwerken, waren Yummm! Concepts, bekend van de groentechips WackoWaves en fruitsnoepjes FreakyFruits onder merknaam Yuno, uienverwerker Luctor en zoals eerder vermeld Van Hattem. Andere bedrijven staakten een deel van de activiteiten. Zo kondigde Haribo de sluiting aan van de productielocatie van Hoepman in Hoogezand en sloot Hema de bakkerijen in Haarlem en Winschoten. Machinefabrikant Marel sloot de vestiging in Oss, terwijl verpakkingsproducent Tetra Pak de activiteiten in Moerdijk beëindigt. Heineken verwierp het overnamebod van SABMiller. De brouwer wil zelfstandig blijven.

Voedselverspilling Er was in 2014 veel aandacht voor het voorkomen van voedselverspilling. Supermarktketen Plus zette vanaf juli tips tegen voedselverspilling op 360.000 melkpakken van het huismerk. Unilever Food Solutions ontwikkelde een app waarmee chefkoks inzicht krijgen in het afval dat ze produceren. Ze kunnen daarmee niet alleen verspilling tegengaan maar ook geld besparen. Verpakkingsontwikkelaar Tetra Pak bracht de eerste kartonnen drankverpakking op de markt die volledig is gemaakt van plantaardig en hernieuwbaar materiaal. Bag & Buy wil nog een stapje verder gaan met de eerste supermarkt zonder voorverpakte producten in Nederland. Op 1 oktober startte een crowdfundingactie, om naar verwachting volgend jaar zomer de deuren te kunnen openen. Waar is nog niet bekend.

12

Fusies en overnames D.E Master Blenders 1753 kondigde een fusie aan met de koffieactiviteiten van Mondelez International tot Jacobs Douwe Egberts (JDE). Als de mededingingsautoriteiten toestemming verlenen, ontstaat een onderneming met een jaaromzet van ruim 5 miljard euro. Beide fusiepartners zijn zelf betrekkelijk nieuw. D.E Masterblenders 1753 ontstond in 2012 als afsplitsing van Sara Lee. Het bedrijf kreeg in juni in Amsterdam een beursnotering. In 2013 werd het bedrijf echter al weer overgenomen

door Joh. A. Benckiser (JAB) en van de beurs gehaald. Mondelez International ontstond in 2012 door de splitsing van Kraft Foods. Ook opmerkelijk was de poging van het ZuidAfrikaanse SABMiller om Heineken in te lijven. De brouwer benaderde in september de familie Heineken-Carvalho voor overname van de aandelen, maar kreeg nul op het rekest. Heineken wilde onafhankelijk blijven. In de categorie non-alcoholische dranken stootte Refresco Gerber in mei de Duitse productielocatie in Waibstadt af. De verkoop, aan de Riha WeserGold Group, was een voorwaarde van de Europese Commissie om de fusie tussen Refresco en het Britse Gerber Emig goed te keuren. Vion rondde begin januari de verkoop van de divisie Ingredients aan het Amerikaanse Darling International af. Twee maanden later verkocht Vion de producent van vriesverse groenten, fruit en aardappelproducten Oerlemans Foods aan investeringsmaatschappij H2 Equity Partners. In 2013 was de verkoop ook al aangekondigd, maar Vion en de toen beoogde nieuwe eigenaar Baltussen Holding konden het niet eens worden over de voorwaarden. Wessanen verkocht in april de snackdivisie Izico (met de merken Beckers en Bicky) aan investeringsmaatschappij Egeria. Izico was begin 2014 in de etalage gezet, omdat het niet langer tot de kernactiviteiten van het concern gerekend werd. Wessanen wil de eigen merken gezonde en duurzame voeding, als Zonnatura en Clipper, verder uitbouwen in Europa. Daarom deed de onderneming ook Natudis van de hand. Vroegop Ruhe & Co

Een artist impression van de verpakkingsloze supermarkt van Bag & Buy.



04-12-14 12:31

Het kaaspakhuis van FrieslandCampina Cheese in Gerkesklooster werd in juli door brand verwoest.

werd de nieuwe eigenaar van dit grootste verkoopkanaal van biologische en reformproducten in de Benelux en ook van versgroothandel Kroon en de distributeur van biologische voeding in België Hagor, die eveneens werden verkocht. Bij Corbion verdwijnen circa 200 banen. De fabriek in Kansas gaat sluiten. De reorganisatie maakt deel uit van ‘Streamline’, een programma dat volgens de onderneming moet leiden tot vereenvoudiging van de bedrijfsprocessen en optimalisatie van de productie-footprint. Unilever verkocht het merk Slim-Fast (afslankproducten) aan investeringsmaatschappij Kainos Capital. Slim-Fast was al niet meer verkrijgbaar in Nederland, maar wel in NoordAmerika, het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Unilever verkocht bovendien de merken Bifi en Peperami, aan het Amerikaanse Jack Link’s (bekend van Beef Jerky). De transacties passen in het beleid van het concern het aantal merken terug te brengen. FrieslandCampina FrieslandCampina en Huishan Dairy richtten in oktober een joint venture op voor een volledig geïntegreerde productieketen voor kindervoeding in China. Op de planning staat onder meer de introductie van een nieuw merk kindervoeding op de Chinese markt. Bij de presentatie van de jaarcijfers in maart had bestuursvoorzitter Cees ’t Hart van FrieslandCampina al duidelijk gemaakt dat China voor FrieslandCampina de groeimotor is. Het zuivelconcern versterkte daarnaast zijn positie

op de Italiaanse kaas- en botermarkt door de overname van de activiteiten van DEK Srl en het meerderheidsbelang in Orange Srl. FrieslandCampina Foodservice opende in juni de nieuwbouw in de vestiging Nuenen. Er is een extra productielijn geïnstalleerd en er is meer ruimte gekomen voor opslag en receptuur-voorbereiding. Aan de andere kant sluit FrieslandCampina medio 2015 de vestiging in het Belgische Sleidinge. De productie wordt grotendeels overgebracht naar de vestiging in Aalter. Het bedrijf gaat in 2015 in Roemenië de productielocatie voor kaas in Carei en de kaas-

Michiel Herkemij startte in januari als CEO van Vion. Eerder was hij CEO van D.E Master Blenders

verpakkingsactiviteiten in Targu Mures staken. De activiteiten worden verplaatst naar Baciu. Investeringen Eind juli brandde het kaaspakhuis van FrieslandCampina Cheese Gerkesklooster af. Het zuivelconcern kondigde aan in Gerkesklooster een nieuw kaaspakhuis en pekellokaal neer te zetten. Er waren meer bedrijven die fors investeerden. Producent van diepgevroren aardappelproducten en gedroogde aardappelvlokken Lamb Weston/Meijer investeerde 20 miljoen euro in haar grootste fabriek in het Zeeuwse Kruiningen. In een nieuwe, state-of-the-art aardappelontvangst- en sorteerruimte werd een volledig geautomatiseerd aardappelsorteerproces geïmplementeerd. Ingrediëntenleverancier voor de bakkerijsector Zeelandia begon met de uitbreiding van de Spijs Carlo-fabriek in Zierikzee, waar amandelspijs, dips, gelei en het lossingsmiddel ‘Carlo’ worden geproduceerd. Abonnees van EVMI digitaal kunnen een uitgebreidere versie van het jaaroverzicht lezen op evmi.nl.

Separatorvlees De NVWA stelde in het jaarverslag over 2013 dat producenten van separatorvlees hun productieproces beter moeten beheersen. Bij slechts 5 van de 16 geïnspecteerde bedrijven voldeden de monsters aan de microbiologische eisen. Separatorvlees wordt onder meer gebruikt voor frikandellen en knakworstjes. Omdat die in Nederland bij de productie een hittebehandeling ondergaan, zijn er echter weinig risico’s voor de volksgezondheid.

1753. eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


13

04-12-14 12:31

Maak optimaal gebruik van uw abonnement en log in op evmi.nl Dan heeft u: - -

de volledige jaargangen sinds 2011 altijd bij de hand; toegang tot exclusieve informatie voor abonnees. Nog nooit ingelogd?

Ga dan nu naar www.evmi.nl/registreer en profiteer van deze extra’s voor abonnees van EVMI.

www.anugafoodtec.com Internationa onale beeu urs voor leverancierss in de levensmidd deelen- en drankenind ndustrie

ONE FOR ALL. ALL IN ONE. Food Processing | Food Packaging | Food Safety | Food Ingredients | Services & Solutions

KEULEN, KE E 24 t/m 27-03-2015 Bezoek de toekomst van de levensmiddelenindustrie. De nieuwste technologieën, trends, innovaties. Anuga FoodTec. Steeds de vinger aan de pols.

Uw rechtstreekse contact: RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Panoven 13, 3401 RA IJSSELSTEIN Tel: + 31 (0) 30 – 3036450 Fax: +31 (0) 30 - 3036456 [email protected]

AFT_2015_Anzeige_Eisma_Voedingsmiddelen_Industrie_191x130mm_NL.indd 1

13.11.14 10:38

Besluitvaardiger organisatie en slimmere inkoop

Heiploeg ligt weer op koers Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Heiploeg, Norbert van der Werff

Garnalengigant Heiploeg werd op 28 januari 2014 failliet verklaard. Nog dezelfde dag is de onderneming overgenomen door Parlevliet & Van der Plas. Hierdoor konden de leveringen worden voortgezet en werd voorkomen dat klanten verloren gingen. Hoe staat het nu met

mentpresentatie bij Heiploeg en naar aanleiding daarvan zijn we in onderhandeling getreden. We hebben begrepen dat drie partijen een bod hadden gedaan. De andere twee waren financiele partijen. Binnen tien dagen bleek dat wij het beste bod hadden.”

het bedrijf? De nieuwe CEO Dirk-Jan Parlevliet en business unit manager Eric Eisenga blikken terug, maar kijken vooral vooruit.

Heiploeg, begin jaren zeventig ontstaan door de samenwerking tussen familiebedrijven Heidema en Van der Ploeg, kwam eind januari niet voor de eerste keer in nieuwe handen. Het was al de vierde nieuwe eigenaar sinds 2000. In dat jaar kocht de Zwitserse bank UBS de aandelen en in 2006 kwam investeringsmaatschappij Gilde in het bezit van de garnalenproducent. Opnieuw zes jaar later kocht een bankenconsortium met ABN Amro, Rabobank, Friesland Bank en de IJslandse bank Landsbanki Heiploeg. Daarna kwamen de ontwikkelingen in een stroomversnelling. November vorig jaar legde de Europese Commissie Heiploeg een boete op van ruim 27 miljoen

euro wegens kartelvorming. Daardoor stevende Heiploeg, dat al miljoenenverliezen leed en een schuld van 130 miljoen euro had opgebouwd, op een faillissement af. Eind januari werd dat faillissement uitgesproken en werden de activiteiten vervolgens overgenomen.

Heeft u zelf aan de bel getrokken of bent u benaderd over een overname? “Parlevliet & Van der Plas is in december benaderd door een adviseur van de banken die contact had met de beoogd curator”, legt Dirk-Jan Parlevliet uit. Hij is CEO van Heiploeg, maar ook van het Duitse Euro-Baltic Fischverarbeitung. “We zijn daarna uitgenodigd voor een manage-

CNV Vakmensen en FNV Bondgenoten spraken later van een ‘flitsfaillissement’, waardoor de medewerkers benadeeld zouden zijn. De circa 300 van de 378 medewerkers die mochten blijven, kregen slechtere arbeidsvoorwaarden. Volgens de bonden onterecht omdat er sprake zou zijn van continuïteit. “Die kritiek deel ik niet. Het was één van de meest zuivere pre-packdeals die er geweest is, een goed en transparant proces. Als het niet was gelukt al van tevoren een deal te sluiten, waren alle klanten weggelopen. Dat had geleid tot een daling van 60-70 procent van de omzet. Met zo’n gigantische waardevermindering was het bedrijf onverkoopbaar geworden. We hadden dan ook nooit een doorstart kunnen maken met 300 medewerkers. We hebben ze bovendien marktconforme contracten aangeboden.”

>>>


15-16-17-18_heiploeg.indd 15

15

04-12-14 12:35

Heiploeg stond op de Seafood Expo Global in Brussel op een gezamenlijke stand met Heiploeg en German Seafrozen Fish, onder de vlag van Parlevliet & Van der Plas.

Wat vindt u van de boete wegens kartelvorming in de periode tussen juni 2000 en januari 2009, waarbij Heiploeg meer dan 27 miljoen euro boete moest ophoesten, terwijl concurrent Klaas Puul, dat het kartel meldde, niets hoefde te betalen? “Dat hebben we ter kennisgeving aangenomen. Daar hebben we niet te veel energie aan besteed, ook omdat we niet het verhaal van A tot Z kennen. We hebben Heiploeg BV níet gekocht; dat is failliet gegaan. Daarna hebben we via de curator de assets overgenomen, de productielocatie, de voorraden, de debiteuren en de goodwill.”

“Vervolgens hebben we in een aparte deal het pand gekocht. Wij houden niet van huur betalen… Of we dat gedaan hebben om commitment te tonen aan de medewerkers? Nee, ons commitment blijkt uit het feit dat we Heiploeg International hebben opgericht en erin investeren. We laten onze ‘track records’ spreken. Maar ik denk wel dat de werknemers het positief hebben opgevat”, zegt Parlevliet. “Uit alles blijkt dat er weer toekomstperspectief is”, vult business unit manager Eric Eisenga aan, die al zo’n zes jaar bij Heiploeg werkt.

Bij Parlevliet & Van der Plas heerst een cultuur van hard werken, passie voor de producten en betrouwbaarheid, zo staat op de web-

site van PP. Kwam die cultuur overeen met die van Heiploeg? Parlevliet: “Ja, ik denk dat de verschillen tussen Groningers en Katwijkers klein zijn. Die drie termen vind je hier zeker terug. Er waren weinig aanpassingsproblemen. We zijn zeer tevreden over de individuele mensen die hier werken, over de knowhow, over de klantencontacten en over verkoop. Er is de afgelopen jaren enorm veel gebeurd, maar dat lag niet aan de kwaliteit van de producten.” “Passie staat aan de basis van het bedrijf; er worden geen concessies gedaan aan de kwaliteit. We gebruiken goede grondstoffen en goede ingrediënten. Liever een iets duurdere grondstof dan een slechtere kwaliteit. We willen dat mensen, als ze iets voor de

Producten Heiploeg verwerkt en vermarkt niet alleen Hollandse garnalen, maar ook tropische garnalen en andere schaalen schelpdieren, zoals roze garnalen, noordse garnalen, rivierkreeft en fruits de mer. De producten worden koelvers en diepgevroren geleverd aan visspeciaalzaken, supermarkten, foodservice en de industrie. Het verpakken van garnalen in Zoutkamp.

16



04-12-14 12:35

eerste keer hebben gekocht, tegen de familie of de buurman zeggen dat ze dat ook moeten kopen.” “Het gaat nu goed met het bedrijf. De omzet is stabiel en we schrijven zwarte cijfers. De organisatie staat als een huis. Wat niet kapot is, hoef je niet te repareren.”

Welke aanpassingen in de bedrijfsvoering zijn er geweest? “We proberen als Parlevliet & Van der Plas wat dynamischer te zijn; sneller in te spelen op de wensen van de markt. Door de interne processen te versnellen, is de lead-time met 50 procent versneld. Ik heb één stelregel en dat is dat iedere vergadering moet leiden tot een conclusie. De organisatie is platter geworden. Er is meer ‘power’ bij de juiste mensen, door de hele organisatie heen.” Dat snelle schakelen kan ook door de multidisciplinaire teams, legt Eisenga uit. “We zetten alle mensen bij elkaar die erbij betrokken zijn, van verkoop en inkoop tot productie en new product development.” Parlevliet: “Bovendien hebben we inkoop en verkoop gekoppeld. Als we contracten afsluiten over leveringen, kopen we meteen voor de lange termijn in. We hoeven dus

“De nieuwe producten zijn vooral gemaksproduc-

CEO Dirk-Jan Parlevliet: “De overname van Heiploeg

ten”, zegt business unit manager Eric Eisenga.

was één van de meest zuivere pre-packdeals.”

niet off-season in te kopen. De marges zijn klein, dus het productieproces moet zo efficiënt mogelijk.” “Heiploeg is nu onderdeel van de PP Groep. Er is synergie met Ouwehand (zie kader PP Group, op pagina 18), bijvoorbeeld als het gaat om goede contacten met retailers in Europa. Er zijn ook synergievoordelen te behalen bij productontwikkeling, IT en logistiek. Ook kan gezamenlijk verpakkingsmateriaal en bijvoorbeeld pallets worden ingekocht. We werken echter alleen aan synergie voor zover dat zinvol is.” >>>

Heiploeg International Heiploeg International is gevestigd in het Groningse Zoutkamp. In Marokko heeft het bedrijf een pelstation. Daarnaast zijn er vestigingen in India, Suriname en Guyana. Het Belgische garnalenbedrijf Morubel, dat net als enkele andere buitenlandse Heiploegdochters níet bij het faillissement betrokken was, ging zelfstandig verder en werd begin juni overgenomen door investeringsmaatschappij Bencis Capital Partners.

Op de nieuwe vrachtauto’s staat het PPlogo en een afbeelding van een culinair eindproduct. eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


1 7

04-12-14 12:36

“Het is niet de bedoeling dat Heiploeg vanuit Katwijk aangestuurd wordt. Heiploeg International beschikt zelf over de knowhow van het productieproces, van inkoop en van verkoop. Dat zijn key-waarden van het bedrijf.” Eisenga: “Heiploeg is nu onderdeel van een familiebedrijf en bovendien is dat een visserijbedrijf. Er is dus veel kennis van zaken. Dat is van groot belang, omdat het grootste deel van de kosten in de grondstof zit. Er is een grotere focus op het product. De nieuwe producten zijn vooral gemaksproducten, zoals tapasgarnalen. Het is het premium segment in de retail, maar met een consumentvriendelijke prijs. Garnalen worden vooral gegeten als voorgerecht. Met de tapasgarnalen kom je ook in het borrelsegment. We willen bovendien dat garnalen meer tijdens de warme maaltijd worden gegeten. Dat geldt voor Nederland, maar ook voor Groot-Brittannië en

Duitsland. We passen de smaak per land aan, maar de concepten kunnen overal worden toegepast.”

Heiploeg heeft een eigen productielocatie in Tetouan in Marokko, waar de garnalen handmatig worden gepeld. De garnalen moeten daar met vrachtauto’s naartoe worden vervoerd en komen daarna weer terug. Is machinaal pellen geen efficiëntere en duurzamere optie? Parlevliet: “We volgen de ontwikkelingen op het gebied van mechanisch pellen met grote belangstelling. Als de techniek geperfectioneerd is, kan dat in de toekomst een belangrijk rol gaan spelen. We hebben aandacht voor de grote reis die de garnaal na de vangst maakt, maar aan de andere kant is dat in de voedingsmiddelenindustrie, of de industrie als geheel, zeker niet uniek.”

Welke plannen heeft Parlevliet & Van der Plas nog meer op stapel staan? “Op dit moment worden er twee nieuwe schepen gebouwd, die beide in het eerste kwartaal van volgend jaar in de vaart komen. Eén is een schip voor de Britse joint-venture UK Fisheries en de andere is voor onze Duitse dochtermaatschappij Doggerbank Seefischerei. De schepen worden zo uitgerust dat we bij de verwerking aan boord optimaal gebruik kunnen maken van de hele vis. We gebruiken dus niet alleen de filets, maar ook de andere delen van de vis. De koppen gaan bijvoorbeeld naar China of Nigeria waar ze er vissoep van maken en uit kabeljauwlever kan olie worden gewonnen. Ook is er een vismeelinstallatie aan boord om diervoeder te produceren. In de vleesindustrie is het gebruikelijker om op zo’n manier met het product om te gaan, maar voor de vissector is dat vrij innovatief.”

PP Group Parlevliet & Van der Plas (PP) werd in 1949 opgericht door Dirk Parlevliet en de broers Dirk en Jan van der Plas. Aanvankelijk begonnen ze met de binnenlandse handel in haring, maar al snel werd het bedrijf tevens rederij. De vloot bestaat nu uit zeven enorme trawlers die de pelagische vis (scholen vis, soms direct onder het wateroppervlak), als haring, makreel en horsmakreel, vangen en aan boord verwerken. Daarnaast zijn er veertien kleinere boten die vissen op demersale vissoorten (bodemvissen), als kabeljauw en roodbaars. In 2003 kocht PP de visverwerkingsfabriek Euro-Baltic Fisch in het Duitse Rügen. In 2009 werd de failliete haringproducent Ouwehand overgenomen en in afgeslankte vorm voortgezet. Tot de PP Group behoren de visserijbedrijven en -verwerkers Parlevliet & Van der Plas B.V. in Nederland en Doggerbank Seefischerei en Mecklenburger Hochseefischerei in Duitsland. Daarnaast maken de Duitse visverwerkende bedrijven en -groothandels German Seafrozen en Euro-Baltic Fischverarbeitung in Duitsland en het Nederlandse Ouwehand visverwerking en Heiploeg International deel uit van PP. PP heeft bovendien joint-ventures in Groot-Brittannië (UK Fisheries), Frankrijk (Euronor en Compagnie des peches) en Spanje (Pesquera Ancora).

18



04-12-14 12:36

Silliker wordt ‘Mérieux NutriSciences’ De nieuwe naam weerspiegelt de ontwikkeling van het sterk groeiend bedrijf met momenteel bijna 5.500 mensen, werkend voor haar klanten vanuit meer dan 75 laboratoria wereldwijd; allen met hetzelfde doel en verwoord in de visie: because you care about consumers’ health. De merknaam Mérieux NutriSciences vertegenwoordigt het wetenschappelijk erfgoed van het moederbedrijf Institut Mérieux, opgericht in 1897 door de familie Mérieux. De technische en commerciële expertise binnen dit concern is ondergebracht in zeven bedrijfssectoren, te weten: voedselproductie, milieu, cosmetica, agro chemicaliën, consumentengoederen, pharma en medical devices en tevens Biofortis voor contract research. Vanaf 1 december 2014 zal de naam Mérieux NutriSciences van toepassing zijn op onze Nederlandse vestiging in Ede. Deze mijlpaal versterkt het teamverband door nu alle werknemers tezamen onder één enkele, unieke en betekenisvolle naam samen te brengen. Tevens onderstreept deze nieuwe naam het brede scala aan analyse- en adviesdiensten voor bedrijven in Nederland én in de rest van de wereld, dat Mérieux NutriSciences kan aanbieden. Kortom, zowel technologisch als geografisch is Mérieux NutriSciences klaar voor de marktuitdagingen vandaag en in de toekomst.

Silo-Dag in Antwerpen Tekst: Jos Verleg (vakblad Bulk) | Foto: Polem

Technotrans en vakblad Bulk houden op 5 februari 2015 een Silo-Dag in Antwerpen. Tijdens een seminar en een infomarkt is er aandacht voor uitdagingen waar gebruikers van silo’s in de praktijk voor staan. Deze dag biedt kortom een overzicht van alle ‘ins en outs’ van silovulling en -leging. Het principe lijkt simpel: Wat er in gaat, komt er ook weer uit. Maar bij silo’s is de dagelijkse praktijk toch vaak weerbarstiger. En niet alleen in de doorstroming. Silo’s kunnen namelijk ook een bron zijn van contaminatie, producten beschadigen, segregatie veroorzaken en explosierisico’s met zich meebrengen. Het productieproces heeft regelmatig te maken met oponthoud of storingen bij silo’s. Vaak ontbreekt het op de werkvloer aan de ervaring of deskundigheid om de problemen adequaat op te lossen. Er wordt dan volstaan met een snelle, ad-hoc oplossing, zonder de kern van het probleem aan te pakken. Dat maakt dat na verloop van tijd opnieuw moet

worden ingegrepen, waardoor een procesinstallatie uiteindelijk niet het verwachte rendement behaalt en onbetrouwbaar is. De SiloDag gaat in op mogelijkheden om silo’s efficiënt en betrouwbaar te maken. Kennis nodig Voor het begin van een oplossing is een grondige kennis nodig van de aard van het product of grondstof die moet worden opgeslagen. Het gaat dan om stortgewicht, deeltjesgrootte, deeltjesgrootte-verdeling en deeltjessterkte van een materiaal, maar ook om bijvoorbeeld de inwendige wrijving, de samendrukbaarheid, de vochtigheid en de abra-

Silo-Dag Datum: Donderdag 5 februari 2015 Plaats: Antwerpen Kosten: 375 euro per persoon (exclusief btw), inclusief seminar, infomarkt, consultancy helpdesk, lunch en overige consumpties. De Silo-Dag wordt afgesloten met een netwerkborrel. Meer info: Martin Visser, telefoon (06) 53206224, e-mail [email protected], www.technotrans en www.bulkgids.nl.

siviteit van een materiaal. Bovendien is een goed zicht nodig op procescondities zoals debieten, temperaturen en opslagtijden. Vaak wordt het effect van procescondities op de opslagsystemen niet goed begrepen. Het is van groot belang om al in de ontwerpfase van een productieproces te kiezen voor een geschikt opslagsysteem. Op basis van stromingseigenschappen van een product of grondstof kan dan de meest optimale silogeometrie worden bepaald. Disciplines Specialisten uit de silo-opslag en daarmee verwante disciplines (silo-ontwerp, silo-bouw, transport- en opslagsystemen, procestechnologie, deeltjesonderzoek en constructie & engineering) geven tijdens de Silo-Dag presentaties over ontwerp, eigenschappen en toepassingen van silo’s. Daarbij komen ook technieken voor het vullen en het legen van silo’s aan de orde, zowel bij vrij stromende als slecht stromende materialen. Ook is er aandacht voor het voorkomen van brugvorming en ratholing, en de manier waarop het meest ideale stromingspatroon in een silo kan worden gerealiseerd. Ander thema is de interactie tussen opslagapparatuur en producten of grondstoffen en het voorkomen van aspecten als contaminatie en attritie. Specifieke advisering Behalve een seminar-programma is er ook een infomarkt van aanbieders van apparatuur en diensten en een helpdesk waar consultants vragen beantwoorden. Bij de aanmelding voor de Silo-Dag kan ook een concreet probleem worden voorgelegd, zodat specifiek kan worden geadviseerd.

20


20_silo-dag.indd 20

04-12-14 12:37

Munters-nieuw.pdf

1

07-02-13

AROVAC ADV FOOD Portrait_NL_HiRes.pdf

10:55

Bag Filling Units

Vocht

Palletisers

24/04/14

C

Stretchhooders

M

Y

CM

Arodo ontwerpt en ontwikkelt zakkenvul machines voor het vacuüm verpakken van diverse voedsel producten. Dit brengt vele voordelen met zich mee ten opzichte van conventioneel verpakken:

ichten w e g l u v Voor af 50 kg! tot

Geen micro perforaties Langere levensduur 100% bescherming tegen vocht Geen geuren en/of lekkages Zeer geschikt voor fijn poederproducten zoals melkpoeder, voedsel ingrediënten, etc. Capaciteit op aanvraag.

MY

CY

CMY

K

ARODO BVBA Tel. +32 14 67 23 32

Droge bulkproducten zijn vaak minder droog dan goed is voor een vlot verlopend productieproces. Droge lucht is een efficiënte oplossing van begin tot eindproduct. Als vocht uw rendement bedreigt, praat dan met Munters.

[email protected] www.arodo.com

Via de nieuwsbrief van EVMI houden wij u op de hoogte van nieuwe mogelijkheden op www.evmi.nl Ontvangt u de nieuwsbrief nog niet? Meld u dan meteen aan via

www.evmi.nl/nieuwsbrief Munters Vochtbeheersing Energieweg 69, Po box 229 NL 2400 AE Alphen aan den Rijn Tel +31 (0) 172433231 • Fax +31 (0) 172442960

www.munters.nl/vocht

11:03

VACUÜM M FOOD ZAKKENVUL MACHINES

de onzichtbare vijand Het maakt niet uit wat u produceert. Wij leveren het ideale productieklimaat.

Bag Vacuumisers

1

Food Valley Expo

Technologie nodig om wereld te voeden

Marc Teerlink van IBM Watson Group wordt geïnterviewd door dagvoorzitter Astrid Joosten, terwijl chef Onno Kokmeijer aan de slag gaat met een door Chef Watson bedacht recept.

Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Stichting Food Valley/Frank Lodder

Samenwerking en nieuwe technologie zijn kernwoorden bij het oplossen van grote vraagstukken als voedselzekerheid, duurzaamheid en gezondheid. Ook big data hebben hun intrede gedaan in het voedingsonderzoek. Dat bleek tijdens de Food Valley Expo, op 23 oktober in Arnhem.

Een centraal thema heeft de Food Valley Expo al jaren niet meer. Allerlei vormen van innovatie komen aan bod, tijdens een plenair congresgedeelte, workshops en op een beurs. Ook tijdens de tiende editie werd de Food Valley Award uitgereikt. De Food Valley Expo trok deelnemers uit 25 landen, van Japan tot Albanië, onder meer vanwege de nauwe samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden. Naast ‘samenwerking’ viel het begrip nieuwe technologie veelvuldig. 22

Brug bouwen “We willen een brug bouwen tussen wetenschap en de maatschappij.” Dat zei bestuursvoorzitter van Wageningen UR Louise Fresco op de Food Valley Expo. Ze wil de samenwerking met het bedrijfsleven intensiveren. Bovendien moet de wetenschap in dialoog gaan met de maatschappij. Fresco werd op de Food Valley Expo geïnterviewd door dagvoorzitter Astrid Joosten en verhaalde over haar werkzaamheden bij Stanford University in Silicon Valley, waar met geld uit het bedrijfsle-

ven voortdurend nieuwe gebouwen werden neergezet. Daar heerst ‘openness of mind’ op alle niveaus, zowel bij studenten als bij het bedrijfsleven. Dat leidt tot succesvolle startups, die begonnen zijn in een garage. “In de Food Valley hebben we dezelfde vruchtbare omgeving. Onze studenten kunnen en moeten meer ondernemen.” Ze pleit voor meer samenwerking met het bedrijfsleven en met provincies en steden, ten behoeve van innovaties. “Iedereen moet meedoen, dan ontstaat er kritische massa.” De samenwerking in de ‘gouden driehoek’ (wetenschap, bedrijfsleven en overheid) verloopt volgens Fresco nu al zeer goed. Dat is ook noodzakelijk, lichtte ze toe aan de hand van bloembollen die door de milde winters vroeger ontkiemen en tot bloei komen. Het is van groot belang voor het bedrijfsleven de timing onder controle te kunnen houden. “Is


22-24_foodvalleyexpo.indd 22

04-12-14 13:04

t s D

D D s m d z w v s a o v s v h F c h p w

V D z g F g w v e v p A B 2 m d w t T d m e t D v k t i g b M d g D t U

temperatuur de enige factor die een rol speelt? We weten niet goed hoe dat werkt. Daar werken we aan.” Dialoog De bestuursvoorzitter meent dat de wetenschap in het verleden niet altijd goed gecommuniceerd heeft. Dat heeft bijgedragen aan de verwarring bij de consument over wat gezond is en wat niet, en wat sociaal verantwoord is. Het is ook ingewikkeld, want diervriendelijk geproduceerd vlees kan wel weer slecht voor het milieu zijn. Wat gezondheidsaspecten betreft, gaat het volgens Fresco niet om specifieke producten, maar meer om het voedingspatroon. Ze pleit ervoor dat wetenschappers meer naar buiten treden om misverstanden over voeding weg te nemen. Zelf heeft ze dat gedaan tijdens het Food Film Festival, waar ze de dialoog is aangegaan met consumenten. Bij dat goed communiceren hoort ook erkennen dat de wetenschap niet perfect is en niet overal een pasklaar antwoord op heeft. Voedselzekerheid De voorganger van Fresco als bestuursvoorzitter van Wageningen UR, Aalt Dijkhuizen, ging tijdens het plenaire gedeelte van de Food Valley Expo in op de noodzaak tot een grotere productie van voeding en de manier waarop dat gerealiseerd kan worden. De voorzitter van de Topsector Agri&Food wees erop dat Nederland ondanks de kleine omvang, na de Verenigde Staten, de tweede exporteur van agrofoodproducten ter wereld is. Agri&Food is goed voor 10 procent van het BNP, 10 procent van de werkgelegenheid en 25 procent van de export. Dat hangt samen met de hoge productiviteit, de efficiency en de aanwezigheid van kennis. Die kenmerken worden verder bevorderd door een succesvol topsectorenbeleid, stelde Dijkhuizen. “De Topsector Agri&Food is sneller gegroeid dan de economie als geheel, er wordt procentueel meer in R&D geïnvesteerd dan in de totale economie en de participatie van het mkb is toegenomen.” De noodzaak van een grotere productie is volgens hem evident omdat de wereldbevolking tot 2050 fors zal toenemen. “We moeten over veertig jaar evenveel produceren als in de afgelopen achtduizend jaar…” Door de groei van de middenklasse zal de vraag zich bovendien sterk richten op dierlijke eiwitten. Mensen met een wat hoger inkomen veranderen namelijk hun eetpatroon. “De aarde groeit echter niet mee.” Dijkhuizen ziet een grote rol weggelegd voor technologie en voor grootschalige productie. Uit onderzoek van de Humboldt Universiteit

in Duitsland blijkt dat een productiviteitsstijging in de EU met één procent meer dan 10 miljoen mensen per jaar kan voeden. Dat levert een omzet van 500 miljoen euro per jaar en er hoeft minder te worden geïmporteerd. Bovendien bespaart het 220 miljoen ton aan CO2-uitstoot en komt het de biodiversiteit wereldwijd ten goede. Volgens Dijkhuizen is ook in het kleine Nederland nog groei mogelijk. “Boerderijen met de hoogste productiviteit hebben de laagste footprint. Ze hebben per kilo product het laagste landgebruik, het laagste gebruik van resources en de laagste emissie van broeikasgassen. Er zijn grote verschillen tussen de boerderijen, dus zijn er grote verbeteringen mogelijk met de bestaande kennis en technologie. Als alle boerderijen in Nederland net zo zouden produceren als de beste 20 procent, zou de totale Nederlandse productie 50 procent hoger zijn, bij een lagere footprint.” Verder verbeteren Ook de beste boerderijen kunnen volgens hem nog verder verbeteren. Dat kan met behulp van ‘genomics’, onderzoek naar welke genen samenhangen met welke eigenschappen. Een andere technologie is ‘precisielandbouw’, nauwkeuriger voeren en kunstmest gebruiken met behulp van sensoren en ICT. De derde methode is om ná de oogst technologie in te zetten om producten gezonder te maken, koelen, transport en opslag efficiënter te maken en afval en bijproducten optimaal te verwaarden.

Aalt Dijkhuizen ziet een grote rol weggelegd voor technologie en voor grootschalige productie.

Genomics Eerder op de dag, tijdens de Science for Business-sessie, was Sacha van Hijum van Nizo food research en Radboud umc ook al ingegaan op genomics en op de mogelijkheden

>>>

Tijdens de Food Valley Expo was er veel gelegenheid tot netwerken. eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


23

04-12-14 13:04

met behulp van deze technologie innovaties in voedingsmiddelen te stimuleren. Kan de groei van ondervoede kinderen in de derde wereld in de toekomst bijvoorbeeld bevorderd worden met behulp van probiotica? Hij was zelf de eerste om te erkennen dat het onderzoek naar die vraag nog mijlenver af staat van een product voor menselijk gebruik. Van Hijum is betrokken bij onderzoek naar bacteriën. Door bacteriën te onderzoeken in een ‘sequencing machine’, wordt informatie verkregen over het genoom. Dat genotype kan worden gekoppeld aan het fenotype, de eigenschappen van de bacterie. Door grote hoeveelheden data te combineren, kan worden voorspeld welke genen verantwoordelijk zijn voor bepaalde eigenschappen. Die kennis kan worden gebruikt om bacteriestammen te selecteren met bijzondere eigenschappen. Zo kan bijvoorbeeld worden geselecteerd op genen die geassocieerd worden met hittebestendigheid. Een bacteriestam met die genen kan dan wellicht gebruikt worden in starterculturen.

24

Lactobacillus plantarum WJL Van Hijum gaf aan dat de groei van fruitvliegjes door één enkele bacteriestam blijkt te kunnen worden beïnvloed. Fruitvliegjes met Lactobacillus plantarum WJL in hun darmen worden een stuk groter dan steriele soortgenoten. Ook bij muizen blijkt het effect op te treden. In het ideale geval zou de groei van ondervoede kinderen in de derde wereld dus met probiotica kunnen worden bevorderd. Of dat ooit mogelijk is, is sterk de vraag, maar het voorbeeld toont wel aan dat het vergelijken van genotype en fenotype kan helpen bij innovaties. Foodpairing software Marc Teerlink van IBM Watson Group vertelde over een heel andere vorm van het combineren van grote hoeveelheden informatie: Chef Watson, foodpairing software die als inspiratiebron voor chefs kan dienen. Neem de recepturen van een groep professionele chefs en voeg daar de recepten van amateurkoks aan toe. Combineer dat met kookboeken en allerlei informatie over culinaire tradities. Serveer dat in de vorm van een softwareprogramma. Dat is sterk vereenvoudigd het recept voor Chef Watson van IBM. Onno Kokmeijer, chef van het Ciel Bleu Restaurant, in het Okura Hotel in Amsterdam, werkt met Chef Watson. Het programma, dat bijvoorbeeld voorstelt shiitake te combineren met aardbeien, is volgens hem heel inspirerend. “Chef Watson zorgde meteen voor een woweffect. Het is een eyeopener, niet alleen voor restaurants, maar ook in de catering, zorginstellingen en voor de voedingsmiddelenindustrie.” De werking van het foodpairingprogramma is als volgt. De chef vult in welk ingrediënt hij wil gebruiken en welke ingrediënten er juist niet in mogen zitten. Hij kiest bijvoorbeeld pinda’s, terwijl er geen knoflook in mag zitten. De volgende vraag is wat voor

soort gerecht het moet worden, bijvoorbeeld barbecuesaus. Als derde moet de stijl worden ingevuld, bijvoorbeeld Zuidoost-Azië. Daar komt dan een groot aantal recepten uit voort. Chef Watson kan bij de recepturen aangeven hoe het programma tot de keuze is gekomen, dus wat de inspiratiebron is geweest. De suggesties zijn niet alleen bestaande recepten, maar ook nieuwe smaakcombinaties die nooit eerder zijn gemaakt. Dat kan doordat Chef Watson een zeer grote hoeveelheid informatie combineert. Niet voor de hand liggend Chef Watson doet suggesties die niet direct voor de hand liggen, maar goed blijken te werken. Kokmeijer: “Ik vulde blauwe kaas in en dacht aan cupcakes. Chef Watson suggereerde tiramisu… Ook als je kiest voor tiramisu in Afrikaanse sfeer gaf Chef Watson meer dan 100 recepten.” Doel van IBM was echter niet om een sexy food-app te maken, legde Teerlink uit. Voedingsmiddelenfabrikanten kunnen met zo’n programma bijvoorbeeld producten maken met gezondere ingrediënten. Er wordt al enkele jaren samengewerkt met Unilever Food Solutions. Bovendien zijn applicaties buiten de food mogelijk. Teerlink denkt bijvoorbeeld aan specialisten die patiënten met kanker behandelen. “Die artsen hebben maar vijf uur per maand om de vakliteratuur bij te houden.” Door alle informatie in een computerprogramma te stoppen en de artsen eenvoudige vragen te laten beantwoorden, kunnen patiënten mogelijk beter behandeld worden. Watson gaat echter niet de arts of de productontwikkelaar vervangen, weet Teerlink. “Dat wat we creativiteit noemen, is een menselijke eigenschap.” Ook Kokmeijer zegt altijd de regie te houden: “Je moet gerechten altijd je eigen signatuur meegeven.”



04-12-14 13:05

Als je als ondernemer vandaag doet wat je gisteren deed, ben je morgen out-of-business. Dus moet je kiezen: Ben je DarWin of DarOut? Adapt or Die! Dat zeiden Wim van Rooijen en Jan-Henk Bouman van Fountainheads eerder dit jaar tijdens de uitreiking van de Food Top 100 van EVMI. Zij schetsen vanaf nu met regelmaat in columns hun

??

visie. Dit keer Jan-Henk Bouwman over nieuwe makers.

Knutselaars, hobbyisten en andere doe-hetzelvers zijn van alle tijden, maar in dit tijdperk van internet zijn ze met elkaar verbonden. Ze inspireren elkaar in DIT (do it together) online communities. Ze staan op elkaars schouders en delen vrij en open hun kennis. Voeg daaraan toe dat de kosten van materialen en gereedschappen enorm dalen, waardoor experimenteren en falen goedkoper zijn geworden dan ooit. Zo kan iedereen laagdrempelig zijn eigen Willie Wortel-zolder of schuurtje opzetten en wat daar wordt uitgevonden met de wereld delen. Digitale fabricage met een open source-aanpak zorgt ervoor dat de massa de expert kan worden. Niet zo gek dus dat de NASA bijeenkomsten van de maakindustrie afstruint op zoek naar talenten. 3D In het kader van het nieuwe maken spreekt de Contour Crafting tot de verbeelding. Deze 3D-printer kan binnen 24 uur een huis printen. Je krijgt veilige huizen die snel te bouwen zijn, maar het gebeurt met grondstoffen die niet overal goed leverbaar zijn. Dat maakt deze methode erg kostbaar. Dat probleem wordt opgelost door het open source-project World’s Advanced Saving Project (WASP). De 3D-huizenprinter van WASP maakt huizen

van lokaal materiaal dat overal te vinden is en waarmee al meer dan 9000 jaar huizen worden gemaakt: modder. Je kunt als huiseigenaar de creatie maken die je zelf wilt, mits deze niet hoger wordt dan drie meter. Altruïsme Het klinkt gek dat een bedrijf als WASP investeert in technologie waarmee ze zelf geen winst zullen maken. Maar van het een komt het ander. Ze verdienen wél geld met een gelijksoortige 3D-printer die een verscheidenheid aan producten print, van plastic tot keramiek. Doorontwikkeling van de huizenprinter doet WASP omdat het bedrijf een bijdrage wil leve-

ren aan onafhankelijke huisvesting voor arme mensen over de hele wereld. Doel is dat iedereen zelf zijn eigen huis kan ontwerpen en bouwen en daarmee een veilige woonomgeving creëert. Doordat er in de wereld van de makers veel meer altruïsme zit – aanzienlijk meer dan in de commerciële wereld – delen makers veel met elkaar. Hierdoor ontwikkelen hun innovaties sneller dan met het patentenmodel en wordt de impact van de makers op de samenleving steeds groter. Kortom: ‘The future is better than you think!’ De uitgebreide versie van deze blog inclusief de video’s is te vinden op www.fountainheads.nl.

Wake-upcall voor ondernemers Vele veranderingen in de samenleving vragen om alertheid van ondernemers. “Veranderingen bieden kansen, maar je moet ze willen zien en weten wat je ermee kunt. Dat inzicht wordt sneller helder als je je laat inspireren door collega-ondernemers”, zeggen Jan-Henk Bouman en Wim van Rooijen van Fountainheads. Vanuit die gedachte organiseert Fountainheads regelmatig ‘wake-upcalls’ en ‘toekomsttafels’. In die sessies met een groep ondernemers staat kennis delen centraal. “Kennis baseren op kennis, gestapelde kennisontwikkeling, brengt iedereen sneller verder”, aldus Bouman. Fountainheads organiseert komend voorjaar in samenwerking met Eisma Businessmedia, uitgever van onder andere EVMI, een eerste wake-upcall voor ondernemers. De exacte datum en locatie worden bekendgemaakt in het vakblad, op evmi.nl en in de nieuwsbrief.


25_ondernemersspiegel.indd 25

25

04-12-14 12:39

Beurs Health ingredients Europe

Natuurlijk en gezond centraal

v g s O z t b t e w A h v

Tekst en foto’s: Tom van der Meer en Norbert van der Werff

Op vakbeurs Health ingredients Europe, begin deze maand in Amsterdam, stonden functionele en natuurlijke ingrediënten centraal. Ook alternatieven voor dierlijke eiwitten, zoals algen en insecten werden voor het voetlicht geplaatst.

Centrale thema van de beurspresentatie van Beneo was ‘minder is meer’. De leverancier van functionele ingrediënten legde de nadruk op het in balans houden van de bloedsuikerspiegel. Sinds Efsa de artikel 13.5-gezondheidsclaim voor de laag-glycemische eigenschappen van de prebiotische vezels oligofructose en inuline goedkeurde en toestemming gaf voor gebruik van de gezondheidsclaims voor de functionele koolhydraten Palatinose (isomaltulose) en Isomalt, laat Beneo zien hoe deze ingrediënten kunnen worden toegepast in productconcepten. Voorbeelden daarvan zijn snoepjes en yoghurtdrankjes. De snoepjes bereid met Palatinose zijn niet kleverig en blijven gedurende de volledige houdbaarheidstermijn hun zachte textuur behouden. De romige YoFruit-drankjes zijn door toevoeging van Palatinose en het eveneens door Beneo geproduceerde ingredient Orafti Synergy1 (met oligofructose ver-

Sportvoeding voor man én vrouw Voor sportvoeding met functionele ingrediënten ontstaat een toenemende segmentering, stelt Innova Market Insights. Te denken valt aan sportvoedingsproducten apart voor vrouwen of voor mannen. In de VS zegt 40 procent van de consumenten bereid te zijn om meer te betalen voor producten als de voedingswaarden specifiek zijn toegesneden op de behoeften van het eigen lichaam. De producten moeten bovendien makkelijk mee te nemen en te nuttigen zijn.

26

rijkte inuline) laag-glycemisch en rijk aan vezels. Ze zijn vetvrij maar geven toch een romig gevoel in de mond door toevoeging van rijstzetmeel van Beneo. Naast concepten voor bloedsuikermanagement besteedde het bedrijf ook aandacht aan glutenvrije toepassingen, zoals muffins en chocochip cookies. De glutenvrije muffins blijven door toevoeging van rijstzetmeel, rijstbloem en oligofructose veel langer smeuïg en vers, stelt het bedrijf. Daarnaast zijn ze ook rijk aan vezels. Beneo biedt diverse gespecialiseerde rijstingrediënten voor glutenvrije productformuleringen die een heerlijke smaak en textuur garanderen en onder meer als bijkomend voordeel hebben dat ze clean label en biologisch zijn. Volgens Beneo zijn de krokante glutenvrije chocochip cookies dankzij de gemakkelijk oplosbare HSI-inuline, het rijstzetmeel en de rijstbloem niet alleen glutenvrij en rijk aan vezels, maar bevatten ze ook minder suiker. De toevoeging van de HSI-inuline geeft het koekjesdeeg een milde,

zachte smaak, en door het rijstzetmeel krijgen de cookies een langere houdbaarheid en een goede textuur. Extra vezels DuPont, het moederbedrijf van Danisco, presenteerde yoghurt met probiotica, en snoep en brood met extra vezels. De drinkyoghurt met Howardu Bifido zorgt ervoor dat de darmpassage wordt versneld. Deze claim kan overigens alleen maar gevoerd worden in Zwitserland. De toelatingsprocedure voor een dergelijke claim in de EU zou veel geld en tijd kosten, vertelt application specialist Kirsten Lauridsen van DuPont in het Deense Braband. De probiotische stam ondersteunt de darmgezondheid, zorgt voor pijnverlichting en zorgt voor een minder vol gevoel in de darmen, stelt ze. De drinkyoghurt is laag in vet, lactosevrij en een bron van eiwitten. De smaak is citroen/limoen. De snoepjes met extra vezels bevatten Litesse polydextrose en leveren per snoepje 5 gram


26-29_healthingredients.indd 26

04-12-14 16:32

P V p d i h m 4 b m k k s n w m z l o d p E s n c t g

A

vezels (zo’n 20 procent van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). De snoepjes zijn verder suikervrij en bevatten minder calorieën. Op de stand kon ook geproefd worden van zacht brood met extra vezels en extra eiwitten en toastbrood met wei-eiwitten. In het brood is Supro (aminozuren) verwerkt en Litesse, Grindamyl (bakkerijenzymen), Panodan en Grindsred (cellulose gum). Met Grindsted won het bedrijf in 2010 in Madrid de HiE Award in de categorie spijsverteringgezondheid. Danisco maakt sinds 2011 onderdeel uit van DuPont. Promotie insecten Vier leveranciers promootten samen insectenproducten op de HiE. Ze zijn bijeengebracht door het bedrijf ‘4ento’, dat geen insecten(producten) levert, maar duurzaamheid stimuleert. ‘Bringing edible insects to mainstream’ is de pay-off van het Zwitserse 4ento. CEO Ana Day wil bewustzijn creëren bij de voedingsmiddelenindustrie én bij consumenten over het eten van insecten. “Insecten kunnen op een duurzame manier worden gekweekt. Ze hebben niet veel ruimte nodig en sommige soorten hebben niet eens water nodig. Insecten hebben een hoge voedingswaarde. Bovendien staan ze zo ver van de mens af dat het onwaarschijnlijk is dat ze ziekten overbrengen.” Ze legt uit dat Zwitserland wat de regelgeving betreft achter loopt op andere landen en wil daar wat aan doen door het eten van insecten op de agenda te plaatsen. Eén van de vier bedrijven op de gezamenlijke stand is het Belgische Green Kow, dat tapenades en sauzen met meelwormen produceert. “De stap naar het eten van hele insecten is voor de meeste consumenten nog te groot”, legt Damien Huysmans uit. “Daarom is

Ana Day, CEO van 4Ento.

het goed te beginnen met bijvoorbeeld een saus.” Green Kow heeft onder de merknaam Green Bugs een biologische wortelspread en een biologische tomatenspread op de markt gebracht. “Alleen de insecten zijn niet biologisch, want die zijn er nog niet…” Beide producten zijn er ook in een niet-biologische versie. Green Kow levert ook een chocoladepasta voor op brood. “Dat is een ambachtelijke pasta met boter, honing en 10 procent meelwormen, die we samen met een kleine producent ontwikkeld hebben.” Naast 4ento en Green Kow stonden ook het Nederlandse Delibugs, het Britse Grub en het Belgische Aldento op de stand. Aldento levert onder meer met insecten verrijkte pasta. Gelatinecoating Fortified Food Coatings, Rousselot en DSM toonden in Amsterdam een speciale coating met extra voedingsstoffen die op verse maaltijden gesproeid kan worden, speciaal voor ouderen en sporters. Dit smaakloze laagje ligt op de maaltijd maar wordt vloeibaar als de maaltijd wordt verwarmd, waardoor het in het gerecht of de saus terechtkomt en dus verder niet zichtbaar is. De coating is een gelatinelaagje waarbij extra vitaminen en mineralen met collageen

Damien Huysmans (rechts) van Green Kow.

peptiden geïncapsuleerd zijn. Dit kunnen op de persoon toegespitste, aanvullende voedingsstoffen zijn. Fortified heeft de technologie ontwikkeld en de machine die de coating kan sprayen, DSM is van de voedingsstoffen en de encapsulering en Rousselot levert de gelatine. “De extra voedingsstoffen als vitamine D3 en calcium zorgen bijvoorbeeld voor sterkere botten en tanden en soepeler spieren”, vertelt Flip Houtman van Fortified (foto boven). “Eigenlijk is dit een natuurlijker manier voor het leveren van extra voedingsstoffen dan pillen”, stelt Claudia Bruins van het bedrijf (rechts). De coating voor de maaltijden kan ook van een extra ‘smaakbooster’ worden voorzien. In koude vorm houdt de laag de maaltijd ook keurig vast op het bord. Hierdoor blijft het mooi opgemaakt, zelfs tijdens vervoer. Afnemers kunnen maaltijdfabrikanten zijn die al seniorenmaaltijden leveren aan bijvoorbeeld verzorgings- en ziekenhuizen, maar ook de zorginstellingen zelf. Zij kunnen behalve de technologie ook kiezen voor de coatingrobot. Het nieuwe concept was eerder dit jaar genomineerd voor de HAS Award 2014 in de categorie praktijkonderwijs.

>>>



2 7

04-12-14 16:32

Stefan Hoonhoud (FrieslandCampina DMV) (links)

Initiatieven tegen voedselverspilling, zoals de Foodiebag (links) van VerdraaidGoed.nl en Eetmaatje van

en Christian Hemmer (FrieslandCampina Kievit).

Albert Heijn (rechts).

FrieslandCampina FrieslandCampina presenteerde op haar stand onder andere ingrediënten met hoogwaardige eiwitten voor healthy ageing en nieuwe applicaties voor kindervoeding met melkvet. Sinds de fusie van FrieslandFoods met Campina in 2009, werken de verschillende onderdelen steeds meer samen, legt senior salesmanager Stefan Hoonhoud van FrieslandCampina DMV uit. Kievit, afkomstig van FrieslandFoods was specialist op het gebied van oliën en micro-encapsulatie, terwijl DMV, voorheen van Campina, zich meer richtte op eiwitten. Ingrediënten voor healthy ageing staan in de belangstelling vanwege de vergrijzing. Ouderen hebben behoefte aan meer, hoogwaardige eiwitten, om verlies aan spiermassa tegen te gaan. Daarnaast spelen Omega-3 vetzuren een rol bij hartgezondheid en de hersenfunctie. “Senioren hebben bovendien het geld om zulke producten te kopen. In Amerika en Azië zie je dat al wat langer.” Een ander speerpunt is kindervoeding met

melkvet, waarvoor FrieslandCampina het concept Vivinal Milk Fat heeft ontwikkeld. “Vivinal Milk Fat wordt verkregen uit verse volle melk zonder toevoeging van conserveringsmiddelen. Sinds de jaren tachtig wordt koemelkvet in kindervoeding vaak vervangen door plantaardig vet. De structuur van melkvet in combinatie met plantaardige vetten levert een optimale vetzuursamenstelling voor de baby”, legt Christian Hemmer uit. Hij is Global Product Group Manager Encapsulates bij FrieslandCampina Kievit. “Daarnaast is het een natuurlijke bron van vet-oplosbare vitamines en cholesterol die belangrijk zijn voor de gezonde groei van baby’s.”

Chia-olie Chia-zaad is al enkele jaren enorm populair vanwege de hoge voedingswaarde. Het Franse Ingredia presenteerde chia-olie, onder de merknaam Benexia (foto onder). Het wordt in Chili geproduceerd door Functional Product Trading. “De eerste chia-olie op de Europese markt, toegelaten als novel food. Een veelbelovend nieuw product voor fabrikanten van voedingsmiddelen en neutraceuticals”, stelt Ingredia. Benexia chia-olie is toegelaten als voedingsmiddelensupplement (2 gram per dag) en in de categorie plantaardige oliën en vetten (maximaal 10 procent). Benexia chia-olie is volgens de producent de

Kokosmelk en koud persen Meeliftend op de trend van kokoswater, is op dit moment het natuurlijke ingrediënt kokosmelk ‘hot’, als alternatief voor zuivel, meldt Innova Market Insights. Trendy toepassingen zijn onder meer kokosmelkijs en -yoghurt. Andere veelgebruikte natuurlijke ingrediënten zijn ‘gouwe ouwe’ gezonde groenten als boerenkool en broccoli, chia-zaden en stevia, maar ook honing, onbewerkte granen, zaden, noten en cacao, en melk en vlees van weidekoeien. Na koudgeperste olie worden nu ook koudgeperste koffie en sappen gebruikt als natuurlijker alternatief.

28



04-12-14 16:34

B

Biologische chrysanthemum van Chengda Development geeft een zoete, verfrissende smaak.

plantaardige olie met het hoogste gehalte aan Omega-3 vetzuren: het bestaat voor 63 procent uit het meervoudig onverzadigde vetzuur alfalinoleenzuur (ALA). De verhouding Omega-3 en Omega-6 vetzuren is 3:1. De olie bevat bovendien antioxidanten, tocoferolen en plantensterolen. Daarmee biedt de olie gezondheidsvoordelen op het gebied van hart- en vaatziekten. De chia-olie wordt gemaakt door het zaad koud te persen en is volgens Ingredia een 100 procent zuivere en natuurlijke olie. Tijdens het hele proces wordt de temperatuur

laag gehouden en er worden geen chemische oplosmiddelen gebruikt. De voedingswaarde van het zaad blijft daardoor behouden. De producent roemt het product vanwege de goede functionele eigenschappen, vergeleken met andere bronnen van Omega-3: een hoge oxidatieve stabiliteit, geen nasmaak en geurloos. Het kan worden gebruikt in kookolie, brood, ontbijtgranen, pasta en margarine. Het ingrediënt kan bovendien worden toegepast als voedingssupplement in zachte capsules. Een tablet van 500 milligram Benexia chiaolie bevat dan 310 milligram ALA.

Claims voor oesterextract OysterMax van het Ierse Gaia Biotechnology.

Producent van repen onder private label VSI uit Leerdam nodigde op de stand potentiële klanten uit om te praten over hun reep.

Het Portugese Allma produceert microalgen. De biomassa van de chlorella-alg kan worden getransformeerd in diverse vormen waaronder korrels, flakes, pillen en capsules. Daardoor kunnen ze geschikt worden gemaakt voor het productieproces van het voedingsmiddel waarin de microalgen worden verwerkt. Microalgen komen steeds meer in trek, niet alleen vanwege de eiwitten, maar ook door de andere voedingsstoffen als vetten, vitaminen en mineralen. eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


29

04-12-14 16:34

Digital native wil alles en wel nu!

Consument van nu kiest experiences, geen merken Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Jacqueline Wijbenga, EVMI

De moderne, digitale consument dwingt fabrikanten en supermarkten om hun producten anders aan de man te brengen. Shopperexpert Ken Hughes vertelt op de FNLI Jaarvergadering wat de ‘digital native’ bezighoudt en wat de industrie daarvan kan leren. “Afwachten is in elk geval geen optie.”

“ k l t B I c n t o J e i e f d e d d r d z

E D m g b e s

30


30-32_fnlidigital.indd 30

04-12-14 16:49

“Een tijdschrift is voor de digital native (zie kader) een kapotte iPad: geheel nutteloos. Het laat zien hoe snel ontwikkelingen gaan”, vertelt de Ier Ken Hughes, Shopper & Consumer Behaviouralist en CEO van Glacier Consulting. Internet is volgens hem uitgegroeid tot een collectief van gedachten en opinies. “De nieuwe consument is ook altijd bereikbaar. Hotels die Wifi uitsluitend aanbieden in de lobby of ervoor laten betalen, snappen er niets van. Jongeren vinden Wifi een basisbehoefte. Het eerste wat ze willen weten als ze op reis gaan, is niet ‘wat gaan we doen?’ maar ‘hebben ze er Wifi?’. Online is hun leven. Bedrijven die nu focussen op technologie en multichannels en denken daarmee klaar te zijn, missen waar het eigenlijk om gaat. Je moet focussen op veranderingen en niet afwachten. Een bedrijf dat op de eigen Facebookpagina consumenten oproept om te ‘Liken’ is als een oude man in de disco die zeurt om aandacht: niet relevant en zelfs een beetje eng.” Experiences delen De nieuwe generatie heeft in zijn ogen niets met bezittingen als een groot huis of een grote auto. “Jongeren verkiezen experiences boven bezit. Ze fotograferen hun belevenissen en ervaringen en delen ze op Facebook of Instagram. Ze hechten niet aan merken en be-

steden hun geld liever aan reizen en onvergetelijke ervaringen. Ze zoeken kanalen om die experiences te vinden en te delen.” Hughes vouwt een plattegrond van Utrecht open. “Deze generatie gebruikt geen ongemakkelijke landkaarten meer om te ontdekken waar ze zijn. Dat weten ze al, via hun mobiel. De wereld wordt ze al gepresenteerd vanuit hun perspectief. Zij zijn het middelpunt van de wereld. Zij bezitten de wereld. Vandaar ook de populariteit van de selfies. Ze zijn selfobsessed. Bij de eerste stap op de maan zijn vijf foto’s gemaakt. Tegenwoordig heeft een meisje ’s ochtends al 37 foto’s gemaakt als ze alleen nog maar naar de badkamer is geweest.” Same day delivery Wat levensmiddelenfabrikanten van dit alles kunnen leren? “One size doesn’t fit all”, zegt Hughes. “Voor de nieuwe generatie is alles al gepersonaliseerd, dus start met personaliseren. Bovendien willen nieuwe consumenten alles en wel nu! Klanten die bestellen, willen hun aankoop nog dezelfde dag in huis hebben.” Same day delivery wordt volgens hem dan ook het allerbelangrijkste voor 2015. “Als je niet klaar bent, mis je de boot. Zelfs wij native immigrants willen tegenwoordig geen week meer wachten, zelfs geen één of twee dagen meer. De nu!-eis heeft grote gevolgen

Digital native: géén on- en offline Ken Hughes (foto) onderscheidt ‘digital natives’ en ‘digital immigrants’. De digital native is met technologie opgegroeid, terwijl de digital immigrant ermee heeft moeten leren omgaan. De digital native is geboren in 1985 of daarna en de digital immigrant is van vóór die tijd. Een tweede ijkpunt is de start van Google in 1997. Vanaf dat moment raakte internet verweven met alle aspecten van de maatschappij. De consumenten van ná Google worden volgend jaar 18 jaar. ‘Digitaal is wat wij zijn, níet hoe we winkelen’, zeggen zij. Zij snappen het gepraat over internet ook niet. Voor hen ís internet er gewoon. En on- en offline? Zij zien geen onderscheid. ‘Er ís geen line, mensen!’

Coca-Cola meest herkenbaar Hoe snel en ingrijpend de wereld ook veranderd is: een merk dat in honderd jaar tijd qua vormgeving, verpakking, smaak en logo vrijwel onveranderd is gebleven, is door consumenten gekozen tot meest herkenbare verpakking, namelijk Coca-Cola. Dat is bekendgemaakt tijdens de FNLI Jaarvergadering. Ook de nummer twee en drie zijn vrijwel niet aan de tijdgeest aangepast. Het zijn respectievelijk Chocomel en Nivea.

voor de supply chain. Wij, met onze supply chains uit de jaren tachtig van de vorige eeuw, zijn daar nog niet klaar voor. ‘Nee’ verkopen kan ook echt niet meer, want daarmee stel je teleur. En omdat de aandachtsspanne van mensen steeds beperkter wordt, loop je de kans dat je die klant voorgoed kwijt bent. Net als te veel tekst op verpakkingen niet meer van deze tijd is. De nieuwe generatie is visueel ingesteld.” De snoepschappen bij supermarktkassa’s die bedoeld zijn voor impulsaankopen zijn volgens hem eveneens achterhaald. “Mensen gebruiken elke verloren minuut die ze moeten wachten nu door met hun mobieltje bezig te zijn en letten niet meer op hun omgeving.” Digital natives gebruiken YouTube om hun aankopen te laten zien. “Zoella heeft bijvoorbeeld een eigen YouTube-kanaal en Twitter, Facebook en Instagram voor beauty en lifestyle. Miljoenen mensen volgen wat zij naar buiten brengt. Zij heeft in haar eentje meer macht dan een merk of een fabrikant.” Geen waardering meer Omdat de nieuwe consument experiences zoekt en deelt met vrienden, is het voor een bedrijf dat producten verkoopt een lastige tijd, stelt hij. “Digital immigrants willen producten nog wel zien en voelen, maar digital natives kopen geen platen of cd’s meer maar gaan voor iTunes. Ze hoeven producten niet meer te bezitten. Bedrijven of mensen die producten maken, krijgen ook niet meer de waardering. Tegenwoordig produceert immers iedereen, denk alleen maar aan muziek maken of publiceren. Als de 3D-printer gemeengoed wordt, wordt zelfs een merk niet meer gewaardeerd. En als consumenten het niet meer waarderen, willen ze er ook niet meer voor betalen. Wanneer deze trend doorzet, is jullie business-model dus ‘history’!” Hughes raadt aan om aansluiting bij de nieuwe klant te zoeken. Of zoals de kinderen (de toekomstig consumenten) in een van zijn filmpjes zeggen: ‘Stop met tegen ons te praten, maar praat mét ons!’ eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


31

04-12-14 16:49

FNLI schetst afgelopen tien jaar en kijkt vooruit

Sector positief gestemd Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: Bart van Vliet, FNLI

Terugkijken maar zeker ook vooruit kijken. Dat deed de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) tijdens haar tiende Jaarvergadering, aan de hand van de Monitor Levensmiddelenindus-

FNLI ‘baalt’ van sjoemelaars “Ik baal ervan dat een paar sjoemelaars de reputatie van de hele industrie schaden”, zegt FNLI-voorzitter Bas van den Berg in reactie op de voedselschandalen. “De keten als geheel heeft hierin verantwoordelijkheid.” Hij pleit voor meer transparantie in de keten en kortere lijnen met de NVWA. “Ook ben ik het zat dat niet-wetenschappelijke auteurs zo maar dingen over voeding kunnen roepen die niet waar zijn.” Hij wil verder minder complexe subsidievoorwaarden en lagere administratieve lasten vanuit Den Haag en minder bureaucratie vanuit Brussel. “Het toelaten van een nieuw voedingsmiddel duurt in Europa gemiddeld zo’n vier tot vijf jaar. In de VS gaat het om vijf tot zes maanden.”

trie. De sector kijkt optimistisch naar de toekomst, mede ook vanwege de prestaties in de afgelopen tien jaar. De productiewaarde van de Nederlandse voedings- en genotmiddelenindustrie is de afgelopen tien jaar met 35 procent gestegen en de R&D-investeringen zelfs met 75 procent. Vanaf het begin van de crisis, in 2008, heeft de sector als een van de weinige industriële sectoren jaar op jaar groei weten te realiseren, stelt de Monitor. Toch is verdere groei de komende jaren niet vanzelfsprekend, vindt FNLI-directeur Philip den Ouden. Dit gezien de afnemende bevolkingsgroei, verminderde voedselinname door vergrijzing en slechts een kleine economische groei. Volgens Den Ouden is het behouden en versterken van de ‘robuuste concurrentiepositie’ één van de grote uitdagingen voor de toekomst. Drie kwart van de Nederlandse levensmiddelenindustrie verwacht komend jaar meer omzet te draaien en een ruime meerderheid

De FNLI introduceert dit jaar een logo om de

ziet het belang van R&D en van export toenemen. Dat blijkt uit de resultaten van een enquête die de FNLI in september 2014 heeft laten houden en die ook in de Monitor vermeld staan. Wel verwacht slechts een minderheid van de ondernemers meer te investeren in 2015. Tien procent rekent zelfs op da-

award kracht bij te zetten met een eigen, herkenbaar stempel.

lende investeringen. De FNLI noemt dit bescheiden verwachtingen en een ‘aandachtspunt’.

Campina Merk van het Jaar 2014 Campina is door de Nederlandse consument gekozen tot Merk van het Jaar 2014. Tweede werd Mona en derde Douwe Egberts. Dat maakt dat FrieslandCampina met 2 merken in de overall top-3 staat. Het grootschalige consumentenonderzoek is voor de FNLI uitgevoerd door EFMI Business School en GfK. De merken zijn beoordeeld op kwaliteit, innovatiekracht en expressiviteit. Maurice Willemsen, brand leader Campina, reageert trots op de uitverkiezing. “Het is een fantastisch compliment. Zeker in een tijd waarin het voor merken een steeds grotere uitdaging is, voldoende zichtbaar en relevant te blijven.” Volgens hem weet het merk goed in te spelen op de consumentenbehoeften, met activiteiten als de Open Boerderijdagen, Eurosparen en de Oranjevla. Hertog Jan won bij de ‘Oscars van de levensmiddelenindustrie’ in de categorie Alcoholische dranken, Douwe Egberts bij de Non-alcoholische dranken (exclusief zuivel), Lu bij Zoetwaren, snacks, ontbijtproducten, brood en banket, Unox bij Kruidenierswaren overig, Campina bij Zuivel, kaas en geelvetten, Johma bij Vers, salades, diepvries en verpakte groenten en Nivea bij Persoonlijke verzorging en schoonmaak.

32



04-12-14 16:49

for your next career move in food Operations Manager Packaging Ondernemende Productie Manager met doorgroeipotentieel

Wageningen

De Bel Group in Nederland maakt deel uit van Fromageries Bel, één van ‘s werelds grootste producenten van merkkazen, met merken als Mini Babybel®, La Vache qui rit®, Leerdammer®, Boursin® en Kiri®. Bel Nederland is verantwoordelijk voor de commerciële activiteiten en Bel Leerdammer produceert, ontwikkelt en verpakt merkkazen en kaasproducten van hoogwaardige kwaliteit onder het Leerdammer merk. Bel Leerdammer heeft in Schoonrewoerd een innovatiecentrum, alsmede productielocaties in Schoonrewoerd, Dalfsen en Wageningen. Voor de locatie Wageningen, waar kaas wordt gesneden en verpakt, zijn wij op zoek naar een gedreven Operations Manager Packaging die verantwoordelijk is voor het aansturen van de gehele Packing Plant in Wageningen. Deze Operations Manager geeft direct leiding aan 3 Shiftleaders, de afdeling Kwaliteit, de Technische dienst, Packing Support en indirect aan ca. 100 medewerkers. Consultant: Michiel Dekkers, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-86805669

Operations Management Talent Veelbelovende loopbaan met start als Shift Production Supervisor

Zaandam

Cargill is, met ruim 143.000 medewerkers in 67 landen, wereldwijd hoofdrolspeler in de voedselketen en houdt zich onder andere bezig met de handel in, open overslag, transport en industriële verwerking van voornamelijk agrarische grondstoffen. De Business Unit Cargill Cocoa & Chocolate is uitgegroeid tot één van de grootste verwerkers van cacaobonen ter wereld en is gespecialiseerd in de productie van cacaopoeder, cacaomassa, cacaoboter en chocolade. Cargill Cocoa & Chocolate beschikt naast meerdere productielocaties in de Zaanstreek en Deventer over diverse productiefaciliteiten wereldwijd en heeft aansprekende groeiambities. Om deze groei en ambitie te realiseren zijn wij momenteel op zoek naar een gedreven Operations Management Talent. In de functie als Shift Production Supervisor geef je leiding aan een aantal operators in een 5-ploegendienst, die de cacaobonen verwerken tot cacaomassa. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349

Maintenance Manager Technical profile with strong Management Skills

Merksem (Belgium)

AAK is one of the world’s leading manufacturers of high value-added speciality vegetable oils and fats. AAK is specialised in specific customer applications for fat compositions with a high level of technological support. In its final applications the speciality oils and fats are used in various food segments (like bakery, confectionery, dairy and infant food) and also in cosmetics. The company, with HQ in Malmö (Sweden), has 2,500 employees worldwide, manufacturing facilities in nine different countries and a global sales and distribution network. For AAK in Merksem (Belgium) we are currently searching for a driven and competent Maintenance Manager who is responsible for structuring and optimizing the activities of the Technical Service Department, ensuring a high level of availability of the production facilities and taking part in developing the site. Consultant: Janneke van der Logt, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-23637490

Product / Process Technologist Project manager’s role with focus on innovation and high performance

Wormer

Cargill provides food, agriculture, financial and industrial products and services to the world. Together with farmers, customers, governments and communities, Cargill helps people thrive by applying insights and nearly 150 years of experience. Cargill has 145,000 employees in 67 countries. Cargill Cocoa & Chocolate offers the food industry a wide range of both standard and customised cocoa and chocolate ingredients, coatings and fillings to be used in delicious bakery, confectionery and dairy applications all over the world. To strengthen the Product and Process Development Department based in Wormer (Amsterdam area), we are currently searching for a highly motivated Product / Process Technologist. This experienced Technologist will be responsible for setting up and leading technical and/or cross functional projects with focus on innovation and high performance. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-51820349 & 0 < .

/$5*(/2*2 6FDOHGRZQPD[ PLQVL]H[PP

& 0 < .

& 0 < . & 0 < . & 0 < . & 0 < .

Quality Assurance Officer

Onafhankelijke/zelfstandige professional die past in een internationale marktomgeving Amsterdam Agridient (dochteronderneming Nidera) is met 34 medewerkers op de locatie in Amsterdam een groeiende speler binnen de internationale handel van ingrediënten en is gevestigd in diverse landen wereldwijd, waaronder Nederland, VS en China. Agridient is wereldwijd actief in het sourcen en vermarkten van ingrediënten geproduceerd door strategische partners in de grondstofverwerkende industrie, evenals in ingrediënten die worden gebruikt in industrieën zoals voedingsmiddelen, farmacie en petfood. Naast ingrediënten biedt Agridient een breed pakket aan van transport, warehousing, distributie en just-in-time leveringen aan wereldwijde klanten. De productportfolio is opgebouwd uit natieve en gemodificeerde zetmelen, vezels, zoetstoffen, eiwitten, vetten, oliën en shortenings. Wereldwijd werken er bij Agridient ca. 100 mensen in meer dan 15 landen. Voor de locatie Amsterdam zoeken wij naar een gedreven Quality Assurance Officer. Consultant: Janneke van der Logt, telephone: +31(0)317-468686 or +31(0)6-23637490 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

dupp - food recruitment

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl t 0317-468686

Food Inspiration: spicing up traditions

Nostalgie in nieuw jasje Tekst en foto’s: Clara Bloemhof

Onze opa’s en oma’s, díe waren nog eens ambachtelijk. Een nieuwe generatie foodlovers staat op en grijpt de tradities met beide handen aan. Kleinschalig, slow en rauw. Traditioneel, maar met een moderne twist: ‘re-inventing traditions’. Tijdens de Food Inspiration Days in het futuristische Evoluon in Eindhoven werd het ambacht geëerd. En werd getoond hoe food verbíndt.

Appeltulp De appelpunt is het meest gegeten gebakje van Nederland. Met deze traditie is niets mis. Maar een update kan het gebakje best gebruiken, vindt Rob Kuyp, werkzaam bij Niels de Veye Patisserie. Hij creëerde een appelpunt nieuwe stijl: het Appeltulpje. Gevuld met appel, vijgen, abrikozen, nootjes en kaneelsuiker. Koffie van de nieuwe oma Top-barista Jeroen Veldkamp denkt met weemoed terug aan de tijd dat oma haar gasten vroeg of er iemand koffie wilde. “Steeds meer mensen beseffen, dat koffiedrinken beléving is. Koffie staat weer te pruttelen. Slow coffee, noemen we dat. De inspiratie komt bij oma vandaan, maar de apparatuur is gemoderniseerd. We hebben nu een schenkkannetje uit Japan, koffiemolens met konische maalschijven, vernieuwde filters met diagonale ribbels erin, zodat er nóg meer smaak uit de koffie komt. Noem het de ‘nieuwe oma’”, lacht hij. Broodje vlees met chocolade Callebaut-productontwikkelaar Ton Jongejan experimenteert met de combinaties vis, vlees en chocolade. “In Nederland is chocolade met 34

vlees nog niet zo’n bekende combinatie. Maar in bijvoorbeeld de Argentijnse keuken is kip met chocoladesaus heel vanzelfsprekend.” Hij toont onder meer wit brood met Angus beef, mangochutney en cacaonibs. “De cacaonibs zorgen voor een mooie bite en een welkom bittertje.” De nibs worden ook gestrooid op de sandwich met gerookte zalm, Schotse whisky en wasabimayonaise (foto onder).

Re-inventing carrot cake Patissier William Dekker vond aansluiting bij het thema ‘Re-inventing traditions’ in het assortiment van Dobla, producent van chocoladedecoraties. Tussen twee driehoekvormige oranje chocolaatjes plaatste hij wortelcake en bovenop kwam een drupje crème fraiche gemengd met mascarpone en een blaadje Honey cress (Koppert Cress). “De vierkante blokjes carrot cake kennen we nu wel. Varieer met het standaard recept en maak het ook écht lekker! Voeg er bijvoorbeeld geraspte citrus en extra specerijen aan toe.” Energy shots In een laboratoriumomgeving ontwikkelt Koppert Cress samen met La Place echte powerdrankjes. Ze worden in reageerbuisjes en spuiten gepresenteerd. Het drankje in de spuit is letterlijk een ‘energy shot’, laat Thijs Hoogveld van Koppert Cress weten. “Gemaakt met rode biet, rode peer, een beetje gember en de Sechuan Cress. Bietensap zorgt voor meer zuurstofopname. Wielrenners nemen het ook vaak voor een boost, náást


34-35-36_foodinspiration.indd 34

04-12-14 13:00

e z e o v g s v o h

H D p H C s v t “ y y m g h “

epo natuurlijk”, lacht hij. De Sechuan Cress zorgt voor een extra tinteling op de tong. In een reageerbuisje schenkt La Place-productontwikkelaar Sabine van den Boer een mix van sinaasappelsap, banaan, ananas, tarwegras en Brocco Cress. Zij tekent voor de smaakcombinaties en is erg blij met de aanvulling van de cressen op het fruit. “Het geeft op een natuurlijke manier een extra kick aan het fruit.”

licht hij het proces toe. “Vloeistoffen worden solider door het fermenteren.” Vervolgens passeert het goedje, net als bij traditionele hangop, door een doek. De hangop is in drie bijzondere smaken verkrijgbaar: komkommer, rode biet en wortel. “Negen liter sap is gereduceerd tot een concentraat van een halve liter”, vertelt Blok. “Dit geeft een hele smaakexplosie aan de hangop.” De hangop van wortel wordt geproefd in combinatie

met maïskip, de rode biet-hangop met zalm en de komkommer-hangop met gerookte makreel en dille. Broodje bal 2.0 Verstegen Spices & Sauces haalde het traditionele broodje bal gehakt uit elkaar en assembleerde het helemaal opnieuw (foto onder). Resultaat: een tompoucevormige creatie met een bodem van witbrood, een laagje eiwit,

>>>

Hangop met slagroom De mogelijkheden met slagroom zijn niet beperkt tot een toefje op de appelpunt, bewijst Hollandia. Het is het merk van FrieslandCampina gelukt om hangop te maken van slagroom. Wel is er een aandeel yoghurt voor nodig om deze kwarkachtige substantie te verkrijgen, geeft demochef Alex Blok toe. “Aan een liter slagroom wordt 1 deciliter yoghurt toegevoegd. “De bacteriën in de yoghurt zijn nodig om een goede hangop te maken.” Om het mengsel lobbig te krijgen, gaat het de dehydrator in. In 48 uur wordt het op 40 graden Celsius gefermenteerd. “Dit is te kiemtemperatuur van bacteriën”, eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014


35

04-12-14 13:00

bevat dan warm gezette koffie. Omdat cafeïne pas vrijkomt bij een hogere temperatuur.” Iced tea kiezen Van koude koffie naar koude thee: Hero maakte van de gelegenheid gebruik om de aanwezige fijnproevers een smaak te laten kiezen uit drie ontwikkelde ijstheesmaken (foto links). Het gaat om witte thee met appel, framboos en een hint vlierbessen, zwarte thee met appel, druif, citroen en een tikje gember en groene thee met perzik, druif, citroen en een beetje kamille. Twee van de drie komen komend jaar in de schappen. De ijstheeën bevatten minimaal 61 procent fruit.

een ‘plak’ gehakt, een laagje eigeel en bovenop een laag fijne aioli. Van de simpele gehaktbal op een klef broodje is niets meer te zien. Het staat ook erg merkwaardig in de snackmuur, lacht salesmanager Dominik Veltman. Cold brew coffee In San Francisco spotte trendwatcher Hans Steenbergen het koffiezaakje Front. Barista’s Brando en Justin presenteren de koffiebonen in reageerbuisjes. Koffie die compleet is afgestemd op de smaak van de klant. Volgens

36

Steenbergen heeft hij bij Front ‘the next big thing’ gezien: koffie wordt op ijsblokjes geschonken en vervolgens wordt voor de ogen van de klant melk erdoorheen geroerd. De melk in deze ‘cold brew coffee’ geeft een prachtig wolkig effect. Koffiebrander Smit & Dorlas heeft de cold brew coffee-trend ook opgepikt. Joost Leopold van de Leopold Koffieschool in Utrecht (foto links) toont een Victoriaans uitziend bouwwerk waar onderaan langzaam de koffie in een glazen kan drupt. Voor een kop koud gezette koffie uit dit apparaat heb je tien uur geduld nodig. Bovenin het apparaat, een cold drip, gaat het water. Daarna mengt het water zich met licht gebrande, grof gemalen koffie. “Juist doordat het koud gezet wordt, blijft er zoveel smaak behouden”, vertelt Leopold. Cold brew coffee is wezenlijk anders dan iced coffee, benadrukt Leopold. “De blikjes iced coffee die je in de supermarkt kunt halen, zijn gevuld met oud gezette koffie, die afgekoeld is en waaraan heel veel smaakjes en melk is toegevoegd. Wij laten zien dat het veel puurder kan.” De koffiekenner laat een glaasje cold brew proeven. Daarna een glaasje waaraan één drupje limoensap is toegevoegd. Het geeft de koffie meteen een heel ander karakter. “Dit biedt mogelijkheden voor koffie-spijscombinaties”, zegt hij. “Presenteer het in een wijnglas, wals het en de geur komt nóg meer vrij. Een groot voordeel is dat cold brew veel minder cafeïne

Zelf fermenteren Chef-kok Christian Weij van pop-up restaurant Puur-e in Ede is helemaal gek van fermentatie. “Fermenteren is een oude conserveringstechniek: het hielp ons vroeger de winter door. We eten meer gefermenteerde producten dan je zou denken: zuurkool, cassis, brood, kaas, wijn, bier, vanille, chocolade, koffie - allemaal producten waar een fermentatieproces aan te pas komt.” Veel heb je niet nodig om in eigen keuken een smaakmaker te creëren, stelt Weij. “Groente of fruit, wat zout, en veel tijd. Door het product te proeven, weet je wanneer het klaar is. Voeg in plaats van zout, gefermenteerde groenten toe voor een smaakverrijking van je eten.” Hij laat pipetjes rondgaan met daarin gefermenteerde tomaten: een extract waar de smaken zout, zoet en umami samenkomen. “We zijn doorgeslagen in het doodslaan van bacteriën”, reageert Weij op de vraag of een product vol levende bacteriën wel zo gezond is. “We hebben bacteriën nodig om eten te kunnen verteren.” Het publiek wordt vervolgens ook aan het werk gezet: een pot melk gaat rond, dat geschud wordt tot boter.



04-12-14 13:01

Houd www.evmi.nl begin 2015 in de gaten voor nieuwe achtergrond & analyse-thema’s, exclusief beschikbaar voor abonnees van EVMI. Heeft u uw online account nog niet geactiveerd? Ga dan naar www.evmi.nl/registreer om optimaal gebruik te maken van uw abonnement.

WAT DOET U MET UW HOOGWA ARDIGE (POEDER)PRODUCTEN WANNEER DEZE NIET MEER VOLDOEN A AN DE HOOGSTE KWALITEITSEISEN BINNEN DE VOEDINGSINDUSTRIE?

food feed (2)

safety processing

Hoogwaardige halﬀabricaten en/of eindproducten in de verpakking die nu hun weg vinden naar derden. Hierbij is uw grootste bedrijfsrisico dat deze producten alsnog kunnen verschijnen op uw afzetmarkt.

FOOD2FEED SAFET Y PROCESSING BIEDT U DE OPLOSSING

Meer informatie over ons bedrijf vindt u op www.vanzutven.com

Wij helpen u het hoogste rendement te halen uit deze afgekeurde producten. Daarbij houdt u zelf de regie in handen want de producten blijven uw eigendom. Food2Feed Safety Processing betekent voor u als producent 100% garantie op verantwoorde reststroomverwerking van uw hoogwaardige producten naar feed producten. Dit wordt uitgevoerd binnen een dicht en geborgd proces met heldere registraties en uitgebreide controles.

K WALITEITSKEURMERK VOOR UW RESTSTROMEN

Certificatie integriteitsstandaard ‘vlees van morgen’ ISACert Nederland start met de certificatie van bedrijven die ‘vlees van morgen’-varkensvlees verwerken. De certificatiecriteria voor traceerbaarheid en integriteit bij het slachten, uitsnijden, portioneren en verpakken van het vlees zijn namelijk gereed. Het CBL en het COV hebben gezamenlijk criteria opgesteld voor de varkenshouderij om het vleesaanbod in de supermarkt duurzamer te maken. De criteria hebben betrekking op dierenwelzijn, milieu en mens/gezondheid. Uiterlijk in 2020 moet al het varkensvlees in de supermarkt aan deze criteria voldoen. Het vlees dat afkomstig is van gecertificeerde varkenshouders dient onder gecontroleerde omstandigheden te worden geproduceerd, verwerkt en verpakt zodat de herkomst is geborgd. De ‘vlees van morgen’-standaard bevat criteria voor een HACCP-achtige aanpak voor de identificatie en beheersing van kwetsbare punten in het operationele en administratieve proces voor integriteit issues (VACCP). Daarmee loopt de standaard vooruit op de aangekondigde GFSI-Foodfraude module. Meer info: ISACert Nederland Jacob Schilstra [email protected]

Geautomatiseerd identificatiesysteem ICT-specialist voor de voedingsmiddelen- en drankensector CSBSystem International heeft een machine ontwikkeld die het identificeren, sorteren en selecteren van producten tijdens het productie- en verpakkingsproces automatiseert en beveiligt. Hiermee wordt de efficiëntie verhoogd en worden fouten tot het minimum beperkt, stelt het bedrijf. Bij de productie van voedingsmiddelen moeten grondstoffen geïdentificeerd en gecontroleerd worden en dienen de bewerkte producten beoordeeld te worden voor ze naar het volgende productiestadium gaan. Tijdens het productieproces zijn vaak ook extra beoordelingen vereist, bijvoorbeeld inspectie na het snijden van vlees. Dergelijke gegevens worden doorgaans met de hand bijgehouden. De nieuwe CSB-Eyedentifier gebruikt beeldanalyse om de gegevens te controleren en vast te leggen op alle controlepunten in de fabriek. Het systeem is geprogrammeerd om producten te ‘leren’ onderscheiden door er beelden van te vormen, de kenmerken ervan te identificeren en deze in het geheugen op te slaan. Daarnaast biedt het aanvullende kwaliteitscontrole door de inhoud van kratten, bakken en dozen op ongewenste voorwerpen te controleren. Meer info: CSB-System www.csb.com

38

Natuurlijke zoutvervanger Lithos Ingredients Lithos Ingredients uit Vlaardingen heeft een nieuwe natuurlijke, E-nummervrije zoutvervanger aan haar pakket toegevoegd: Salona. Dit is natuurlijk mineraalzout uit de Dode Zee dat bestaat uit gehydrateerd kaliummagnesiumchloride. Het ingrediënt kan gedeclareerd worden als ‘natuurlijk mineraalzout uit de Dode Zee’ of als ‘natuurlijk mineraalzout’. Er hoeft dus geen E-nummer te worden vermeld, in tegenstelling tot de vaak gebruikte zoutvervanger kaliumchloride, meldt het bedrijf. Salona geeft een vergelijkbare smaak als natriumchloride (keukenzout), maar bevat minder natrium. De zoutvervanger bevat namelijk 2 gram natrium per 100 gram tegenover 29 gram per 100 gram in regulier natriumchloride. De zoutvervanger bevat verder per 100 gram 12 gram kalium en 8 gram magnesium. Volgens het bedrijf kan met Salona natriumchloride in voeding tot zo’n 50 procent worden vervangen en kaliumchloride zelfs volledig. Bovendien draagt het ingrediënt bij aan de dagelijkse inname van magnesium en kalium. Salona is toepasbaar in bakkerijproducten, conserven, zuivel, functionele voeding, kant-en-klaarmaaltijden, dranken en nutraceuticals. Meer info: Lithos www.lithosingredients.nl

Silliker wordt Mérieux NutriSciences Laboratorium Silliker in Ede heeft sinds begin december een nieuwe naam: Mérieux NutriSciences. Daarmee wordt voor werknemers en klanten benadrukt dat het lab in Ede deel uitmaakt van de Franse onderneming. Mérieux NutriSciences is een groeiende onderneming. Er werken wereldwijd bijna 5500 mensen in 75 laboratoria. Mérieux NutriSciences biedt een breed scala aan analyse- en adviesdiensten voor bedrijven in Nederland en daarbuiten. De onderneming is actief in zeven bedrijfssectoren: voedselproductie, milieu, cosmetica, agro-chemicaliën, consumentengoederen, pharma en medical devices. Het onderdeel Biofortis verricht contract research.

Meer info: Mérieux NutriSciences www.merieuxnutrisciences.nl


38_productnieuws.indd 38

04-12-14 12:57

Taart egaal decoreren op onregelmatig oppervlak Tekst: Ad Spijkers | Foto’s: Quasar

Quasar Automation heeft een systeem dat slagroom gelijkmatig opspuit en versieringen op taarten probleemloos, zonder onregelmatigheden op het cakeoppervlak aanbrengt. Het bedrijf integreerde een robot met camera in een afgesloten cel aan het plafond. Handmatige taartdecoratie vraagt nogal wat tijd, handigheid en ervaring. Het eindresultaat is vaak wisselend, omdat de bovenkant van elke cake verschilt en verre van vlak is. De medewerker die de decoratie aanbrengt, vult intuïtief alle onregelmatigheden op. Eerdere pogingen om het versieren te standaardiseren via het gebruik van 2D-plaatjes, zorgden voor een vervorming op het ruwe oppervlak en dat oogde verre van perfect. Scannen en spuiten Quasar besloot om Mitsubishi Electric robots te gebruiken, gemonteerd aan het plafond in een afgesloten cel. Omdat een ethernetkabel wordt gebruikt, kan een camera op de robot worden gemonteerd. De eerste stap in het proces is het scannen van de oppervlakte van de taart, waardoor een 3D-kaart van het oppervlak (met alle onregelmatigheden) wordt samengesteld. Het Vision-systeem is ontwikkeld door Scorpion Vision. De op Windows gebaseerde software kan worden gecombineerd met Gigabit Ethernet digitale industriële camera’s en flitslicht.

van het product, maar doet dit ook in een vooraf bekende, voorspelbare tijd, zodat de productie nauwkeurig kan worden gepland. F-serie robot Quasar Automation uit Ripon (in het noorden van Yorkshire) is gespecialiseerd in automatisering voor de voedingsmiddelenindustrie. Het bedrijf ging voor de taartversiering aan de slag met de Mitsubishi F-serie, na een demonstratie van deze robots door de Engelse vestiging van Mitsubishi Electric. De F-serie is speciaal ontworpen voor hygiënische toepassingen, zoals in de voedingsmiddelenproductie. De robots kunnen worden gemonteerd op de vloer, aan de wand of aan het plafond. Ze beschikken over een nieuwe krachtige controller en componenten die ervoor zorgen dat de positionering nauwkeurig blijft en een

hoge snelheid van de bewegingen mogelijk is. De F-serie voldoet aan IP67, zodat de arm gemakkelijk kan worden schoongemaakt. Alle bedrading is volledig ingekapseld voor totale hygiëne, evenals de pneumatische leidingen en de ethernetconnecties voor speciale functies. Voor ultra-hygiënische farmaceutische toepassingen en clean rooms is een ISO 5versie beschikbaar. Bredere toepassingen Mitsubishi Electric heeft met de F-serie in feite een replica van de menselijke intuïtieve oog-handcoördinatie gemaakt, inclusief een automatische, realtime compensatie van variaties, fouten en discontinuïteit. Andere toepassingen zijn onder meer het aanbrengen van 3D-lijmlagen (voor onder meer verpakkingen), het coaten van ongebruikelijk gevormde voorwerpen en het nauwkeurig werken met organische objecten. Het nieuwe systeem is bruikbaar bij automatisering van een groot aantal van huidige manuele processen. Een video van de werking van systeem is te bekijken op YouTube, bij Food Safe Robotics (afkomstig van MitsubishiFAEU).

Van 3D naar 2D Met de 3D-kaart kan een 2D-afbeelding of decoratie worden gecreëerd die aangepast is aan elke oneffenheid van het oppervlak van de cake. Hoewel een flinke hoeveelheid data moet worden verwerkt, is de berekening voor de robot in principe in één seconde beschikbaar. Om een gelijkmatige toplaag aan te brengen, zorgt de robot ervoor dat het spuitpistool of ander gereedschap nauwkeurig boven de cake blijft. Hij volgt hierbij de contouren en ook kleine plaatselijke verhogingen, gaatjes en oneffenheden, zodat dit een nauwkeurig en gedetailleerd profiel is van verticale bewegingen. Het geautomatiseerde systeem produceert niet alleen een constante kwaliteit eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014

39_taartrobot.indd 39

39

04-12-14 15:52

Silicon Valley meets Food Valley

Data in agri en food steeds belangrijker Tekst: Tom van der Meer | Foto’s: EVMI

Nederlandse agri- en foodbedrijven kunnen nog veel leren op IT-gebied. Dat bleek tijdens het congres ‘Silicon Valley meets Food Valley’. Grenzen tussen IT en agrifood vervagen en informatietechnologie zal steeds belangrijker worden. Wie betrouwbare data heeft, heeft goud in handen. Bij het verkrijgen van die data speelt echter een dilemma.

Apps voor het checken van voedingsinformatie in supermarkten worden pas succesvol als voldoende data beschikbaar zijn. Maar in zee gaan met commerciële partijen voor die data ondergraaft weer de geloofwaardigheid van de informatie. Liesbeth Luijendijk van Food & Biobased Research ging tijdens het congres in op de app Allergie-Checker. Hierbij kunnen consumenten met een allergie met hun mobiel verpakkingen in supermarkten checken of een bepaald product voor hen geschikt is. Hartstikke handig, vindt ze, maar het succes van apps als AllergieChecker en Recepten-Checker staat of valt met de hoeveelheid data. “We combineren databases van diverse consortiumpartners, maar op dit moment kan nog maar dertig procent van alle informatie uit verpakkingen in supermarkten worden uitgelezen. Dat be-

Snijvlak agrifood en IT Tijdens het congres ‘Silicon Valley meets Food Valley’ op Papendal, op 22 oktober voorafgaand aan de Food Valley Expo, hebben ’s werelds oudste (agro en food) en jongste (IT) sector ervaringen uitgewisseld. Ondernemers uit Californië en Nederland pitchten hun initiatieven op het snijvlak van agrifood- en IT-innovaties.

Pitches Consumentengedrag Noldus Information Technology doet onderzoek naar consumentengedrag. Via video of fysiologische metingen wordt getest hoe mensen reageren op voedingsmiddelen of verpakkingen. Ook is er software die analyseert hoe mensen in een supermarkt lopen, waar ze lang stilstaan, wat ze zien en wat ze uiteindelijk kiezen. In Mexico en India is onderzocht waar in de koelkast verschillende gezinsleden de diverse voedingsmiddelen opbergen. FoCom gebruikt food and cognition modellen om vast te stellen hoe consumenten tot keuzes komen en wat er dan in de hersenen gebeurt. Veel aankopen worden gedaan op basis van impuls, dus zonder er echt over na te denken. Een food experience s(t)imulator laat zien wat de ogen van proefpersonen doen en waar ze naar kijken. Onderzoek moet foodbedrijven antwoord geven op de vraag waarom consumenten kiezen voor het ene product en níet voor het andere. Partners zijn onder meer de afdeling humane voeding van Wageningen UR, het Donders Institute for brain, cognition and behaviour van Radboud Universiteit, HJ Heinz, Noldus, Nizo food research en de afdeling packaging & design van Universiteit Twente.

tekent dat van tien gescande artikelen, slechts bij drie artikelen de gegevens vrijkomen. Voedingsdata zijn duidelijk nog geen openbare data”, stelt ze. Zij pleit dan ook voor het openbaar worden van meer data. Harrij Schmeitz van Frug I Com noemt data ‘ontegenzeggelijk goud geld waard’, maar ziet ook het dilemma. “Hoe maak je dergelijke initiatieven commercieel interessant, zonder

dat de consument afhaakt omdat hij denkt dat het gekleurde, niet-neutrale informatie is?” Schmeitz vertelt over platform Frug I Com waarbij telers, handelaren en retailers in de versketen actief samenwerken en informatie uitwisselen. Het platform werkt ook met groenterecepten die worden gegeven als consumenten met hun smartphone de barcode van verpakkingen scannen.

Het koppelen van databases (‘big data’) en het analyseren ervan geeft een schat aan nieuwe, waardevolle informatie.

40


40-41_siliconvalley.indd 40

04-12-14 12:55

‘ O g H d h n o Z v I m D k k b c n d m h m r l l i d D w n

‘Big data’ Op diverse plaatsen in de wereld worden gegevens opgeslagen in grote databanken. Het koppelen en dus combineren van deze databases (ook wel ‘big data’ genoemd) en het analyseren ervan geeft een schat aan nieuwe, waardevolle informatie, onder meer over trends. Zo doet Deloitte Data Engine in opdracht van Food Valley onderzoek naar patenten in IT en agrifood. Wereldwijd zijn er ruim zestig miljoen patenten op technologie. Door data over patenten uit Silicon Valley te koppelen aan bedrijvigheid in de Food Valley kom je uit op het raakvlak IT en agrifood, bijvoorbeeld in food, life science en farmaceuticals. Dan valt bijvoorbeeld op dat er nog relatief weinig IT-patenten liggen bij bedrijven in agrifood terwijl er ook slechts mondjesmaat IT-bedrijven zijn die patenten hebben in food of agri. Wel is er een toenemend aantal patenten in imaging en sensoren, voor bodem-, ziekten- en gewasanalyse, maar ook in nanotech en milieutechnologie. “Voor investeerders zijn zulke inventarisaties erg interessant”, vertelt onderzoeksleider Wim Scheper van Deloitte Data Engine. “Zo wordt namelijk zichtbaar wat er speelt in een sector en waar het naartoe gaat.”

Pitches Diverse ondernemers hielden pitches van zes minuten over consumentengedrag of consumenteninformatie (zie kaders). De verhalen varieerden van gedragsanalyses bij de keuze van voedingsmiddelen door beeldherkenning, tot weerstations en GPS-systemen om de conditie van gewassen in kaart te brengen. De concepten staan of vallen ook hier bij de kwaliteit van de data. Deze moeten behalve betrouwbaar ook volledig zijn. En dat blijkt op dit moment toch vaak lastig… Luijendijk wilde van leden van de delegatie uit Silicon Valley weten hoe zij daar mee omgaan. Volgens panellid Tim West van Food Hackathon kampt Amerika met hetzelfde probleem, dat ‘commerciële’ informatie (vanuit producenten) door consumenten niet meer wordt vertrouwd. ‘Prosumers’ Rob Trice van The Mixing Bowl stelt dat in plaats van te denken in termen van ‘consumers’ en ‘producers’, beter gedacht kan worden in ‘prosumers’. Consument en producent kunnen dan gezamenlijk co-creëren. Trice is oprichter van The Mixing Bowl Hub, een platform dat ondernemers in food, landbouw en IT met elkaar verbindt om nieuwe hightechoplossingen voor agrifood te vinden. Trice noemt bij de pitchers de sterke focus op

technologie en R&D opvallend. Wel vindt hij het ook belangrijk dat ondernemers de wensen van hun afnemers (consumenten en gebruikers) kennen. Hij ziet hierbij een belangrijke rol weggelegd voor communities. Ook vraagt hij zich af waar de echte ‘disruptors’ in Nederland zijn. “De ondernemers die verstoren en ontwrichten en zo regels veranderen. Silicon Valley omarmt juist diegenen die afwijken van de norm.”

Pitches Consumenteninformatie Het boodschappenlijstje via internet maakt boodschappen doen voor consumenten makkelijker en personaliseert foodretail, stelt Henri Luitjes van Culios. Ook Nard Clabbers van TNO en Liesbeth Luijendijk van Food & Biobased Research geloven in de personalisatie van gegevens, om consumenten gemotiveerde opties te kunnen bieden voor gezonde producten. Harrij Schmeitz van Frug I Com ziet bovendien nieuwe mogelijkheden in Google Glass. De klant in de supermarkt scant een barcode, waarna informatie over het product wordt geprojecteerd. “Het geld stroomt naar waar waarde wordt toegevoegd”, stelt Schmeitz.


40-41_siliconvalley.indd 41

41

04-12-14 12:55

BRC 7 komt eraan Tekst: Helmie Keijsers, Improving Quality

Medio januari 2015 wordt de nieuwe versie van de BRC Global Standard for Food Safety verwacht. In deze versie 7 worden actuele ontwikkelin-

Authenticiteit De voedselfraudeschandalen hebben grote invloed gehad in de markt. Ze hebben het vertrouwen in voedsel geschaad. Om de productintegriteit aantoonbaar te borgen, zijn maatregelen nodig. Het Global Food Safety Initiative (GFSI) publiceerde in juli 2014 zijn ‘Position Paper inzake Food Fraud’. De boodschap was helder: voedselfraude, zoals melamine in melkpoeder, kan leiden tot situaties waarbij de volksgezondheid ernstig wordt bedreigd. Uiteindelijk wordt het Food Fraud eisenpakket een verplicht onderdeel voor alle GFSI-erkende standaarden. BRC 7 springt hier al op in met diverse eisen rondom borging van de authenticiteit van grondstoffen.

gen verwerkt. Helmie Keijsers, directeur van Improving Quality, gaat in twee artikelen in op BRC 7. Dit artikel gaat over de richting die BRC lijkt op te gaan. Na publicatie van de definitieve versie van BRC 7 zal zij in een tweede artikel nader ingaan op de belangrijkste veranderingen. In de huidige versie van BRC, versie 6, ligt de nadruk op: • Good Manufacturing Practises (GMP) en fabrieksinspecties; • Beheersing van productvreemde delen en allergenen; • Beheersing van uitbesteedde processen en diensten. Deze onderwerpen zijn praktisch en sluiten aan bij HACCP. De standaard is echter star als het gaat om bijvoorbeeld de vereiste frequentie van fabrieksinspecties. Er wordt geen ruimte geboden om aan te tonen dat via een eigen inspectiemethode hetzelfde doel wordt bereikt. Resultaat is dat producenten kiezen voor een ‘verplicht rondje’ zonder toegevoegde waarde. Nieuwe eisen BRC-gecertificeerde bedrijven ontvingen in het derde kwartaal van 2013 een enquête. Op basis van de resultaten daarvan en input van anderen, zoals van certificerende instellingen en retailers, is in mei 2014 de conceptversie van BRC Food 7 gelanceerd met nieuwe eisen. Die komen niet uit de lucht vallen, maar zijn het directe gevolg van problemen in de markt. In januari 2015 wordt de definitieve versie gepubliceerd en vanaf 1 juli 2015 zal alleen nog geaudit worden tegen versie 7. Meer informatie: Helmie Keijsers, directeur Improving Quality, www.improvingquality.nl

42

Etiketten en verpakking: extra controles Werken met juiste verpakkingen en actuele productetiketten vergt duidelijke instructies en controles. Helemaal als de retailer er als derde partij bij betrokken is. Dat beheersing moeilijk is, blijkt uit diverse productrecalls van afgelopen jaren. Regelmatig was foutieve etikettering de reden voor de recall. Het is dan ook niet verrassend dat in de BRC conceptversie, twee nieuwe paragrafen staan over etikettering, verpakken en beheersing van het verpakkingsproces. Sterker nog, er wordt een elfde ‘Fundamental’ over dit onderwerp verwacht: is dit niet in orde, dan vindt geen certificatie plaats.

High risk/high care Bij versie 6 is de nodige discussie geweest over de beslisboom ‘productiezones’. Met name de indeling in high care en high risk leidde nog regelmatig tot afwijkingen. Het type productiezone heeft grote gevolgen voor de bestaande lay-out van een bedrijf, de inrichting van productieruimtes en de productstroom. Er zijn zelfs bedrijven die daarom zijn overgestapt van BRC- naar IFS-certificering. In BRC 7 moeten een gewijzigde beslisboom en een nieuwe productiezone (de Ambient High Care Area) daar een oplossing voor bieden.

Niveaus en afwijkingen Veel producenten halen nu een certificaat op A-niveau. Met BRC 7 wil men het kaf van het koren scheiden door de niveaus en het aantal afwijkingen volledig te wijzigen (zie onderstaand kader). Nu wordt bij maximaal 10 kleine afwijkingen het hoogste niveau A behaald. Straks is het hoogste niveau echt een uitzonderlijke prestatie.

Voorgestelde Excellent Good Satisfactory

nieuwe indeling: < 4 minor non-conformities 4 – 20 minor non-conformities 20-30 minor non-conformities


42_brc7.indd 42

04-12-14 12:53

Bedrijvengids De EVMI-bedrijvengids is een praktische lijst van bedrijven die actief zijn in de voedingsmiddelenindustrie. Deze lijst is ook te vinden op www.evmi.nl, waar u kunt zoeken op alfabet, categorie en regio. Staat uw bedrijf nog niet in de EVMI-bedrijvengids? Kijk dan op www.evmi.nl/bedrijvengids voor de mogelijkheden om ook uw bedrijf in dit overzicht op te nemen.

Advies/Consultancy

Lubron Waterbehandeling BV Postbus 540 4900 AM OOSTERHOUT 0162-426931 www.lubron.eu

ACO BV Postbus 217 7000 AE DOETINCHEM 0314-368280 www.aco.nl

ALControl Food & Water Everdenberg 41 5346 VA Oosterhout 0162-488 488 http://nl.alcontrol.com/nl

Cadansinterim Den Akker 2 6658 KL Beneden-Leeuwen 0031 (0) 6 46 353 756 www.cadansinterim.nl

DNV GL Business Assurance Certificering & Training Zwolseweg 1 2994 LB Barendrecht 010-2922700 www.dnvba.nl Huijbregts Groep Postbus 165 5700 AD HELMOND 0492-596300 www.huijbregts.nl

MasterLab BV Postbus 1 5830 MA BOXMEER 0485-589470 www.masterlab.nl

Merieux NutriSciences Postbus 153 6710 BD EDE 0318- 649444 www.merieuxnutrisciences.nl MPS Red Meat Slaughtering B.V. Albert Schweitzerstraat 33 7131 PG LICHTENVOORDE 0544-390500 www.mps-group.nl

Improving Quality Liniestraat 1 -A 4051 BN OCHTEN 06-22940774 www.improvingquality.nl

Uw bedrijfsgegevens www.bessels.com

ISACert Nederland Obrechtstraat 28 E 8031 AZ ZWOLLE 0031 (0) 88-4722378 www.isacert.nl

ook op deze pagina’s? Ga naar www.evmi.nl/ bedrijvengids of bel voor meer informatie naar 088-2944847 eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014 eisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014

_EVMI_bedrijvengids_8-2014.indd 43

43 43 04-12-14 13:43

Nederlandsch Octrooibureau Jan Willem Frisolaan 13 2517 JS ‘S-GRAVENHAGE 070-3312598 www.nlo.nl

Tebodin Netherlands B.V. Postbus 16029 2500 BA Den Haag 070-3480911 www.tebodin.com

Beneo Aandorenstraat 1 B-3300 TIENEN 0032-16801301 www.beneo.com

Nutrilab BV

Brenntag Nederland BV

Postbus 7 4284 ZG RIJSWIJK 0183-446305 www.nutrilab.nl

Postbus 79 3300 AB DORDRECHT 035-5889200 www.brenntag.nl

Heeft u al een gratis abonnement op de digitale

Uticon Engineering Consultancy BV Beemdstraat 3 5653 MA Eindhoven +31 40 29 74 600 www.uticon.nl

Chr. Hansen Gelderlandhaven 5A 3433 PG NIEUWEGEIN 030-6019920 www.chr-hansen.com

nieuwsbrief van EVMI? Ga naar de website en

Ingrediënten en grondstoffen

registreer u! Azelis Food & Health Benelux O. P. & P. Product Research BV Burg. Reigerstraat 89 3581 KP UTRECHT 030-2516772 www.opp.nl

Meerpaal 5 4904 SK Oosterhout (NB) 0162-423240 www.azelis.com

Codrico Rotterdam B.V. Rijnhaven Z.z. 15 3072AJ ROTTERDAM 010-2906666 www.codrico.com

Fa. L.I. Frank Postbus 46 7390 AA TWELLO 0571-272141 www.lifrank.nl

Simac QuadCore BV PACCOR Netherlands B.V. Watergoorweg 69 3861 MA NIJKERK 088-5790900 www.paccor.com

De Run 1101 5503 LB VELDHOVEN 040-2582100 www.simacquadcore.nl

IN2FOOD Postbus 93 6920 AB DUIVEN 026-3186704 www.in2food.nl

Bakels Senior NV Précon Food Management BV Postbus 26 3980 CA BUNNIK 030-6566010 www.precon-food.nl

Postbus 44 1380 AA WEESP 0294-414559 www.bakels-senior.nl

Puratos Nederland Industrieweg 1 4762 AE ZEVENBERGEN 0168-326260 www.puratos.nl

Ranks Meel BV Postbus 16 4233 ZG AMEIDE 0183-606200 www.ranksmeel.nl

44



04-12-14 13:43

Raps Benelux Postbus 369 5680 AJ BEST 0499-373525 www.raps.com

Unifine Industry

DPA Processing & Technology

Postbus 5631 3297 ZG PUTTERSHOEK 078-6762344 www.unifine.com

Gatwickstraat 11 1043 GL Amsterdam 020 – 5151555 www.dpaprocessing-technology.nl

Van Delft Biscuits BV Postbus 365 3840 AJ HARDERWIJK 0341-411624 www.vandelftbiscuits.nl

Refresco Benelux B.V.

C O N T R O L

S Y S T E M S

CIMPRO Cimpro Postbus 3196 4800 DD BREDA 076-5317788 www.cimpro.com

Oranje Nassaulaan 44 6026 BX MAARHEEZE 0172-630630 www.refresco.nl

Dolderseweg 107 3734 BE DEN DOLDER 030-2297911 www.remia.nl

VAN HEES B.V. Voltaweg 35a 6101 XK Echt Tel: +31(0)475 411 249 www.vanheesecht.nl

Roem van Yerseke B.V.

Verstegen Spices & Sauces B.V.

Groeninx van Zoelenstraat 35 4401 KZ YERSEKE 0113-577700 www.roemvanyerseke.nl

Postbus 11041 3004 EA ROTTERDAM 010-2455100 www.verstegen.nl

Remia C.V.

O P E N

Dinnissen BV Horsterweg 66 5975 NB SEVENUM 077-4673555 www.dinnissen.nl

Endress+Hauser B.V. Nikkelstraat 6-12 1411 AK NAARDEN 035-6958611 www.endress.nl

Vipam BV

Voor het meest actuele nieuws uit de

Poppenbouwing 26 a 4191 NZ GELDERMALSEN 0345-565670 www.vipam.nl

voedingsmiddelenindustrie gaat u naar www.evmi.nl

Royaan B.V. Hoge Maat 8 3961 NC WIJK BIJ DUURSTEDE 0343-596659 www.royaan.nl

Schobbers BV, H. CH. Vasco da Gamaweg 8 5928 LD VENLO 077-3969120 www.schobbers.nl

Vollebregt Fresh Company Platinastraat 10 2718 RZ ZOETERMEER 079-3610067

Machines, apparatuur en toebehoren/ diensten BITO Systems NV Niasstraat 1 3531 WR Utrecht Tel 030 711 30 90 www.bitosystems.com

Eriks Bv Toermalijnstraat 5 1812 RL ALKMAAR 072 515 15 14 www.eriks.nl Hethon Nederland BV Vlijtstraat 47-49 7005 BN Doetinchem Tel: 074-2500555 Website: www.hethon.nl



45

04-12-14 13:43

Hosokawa Micron B.V.

Pedak Meettechniek BV

Schouw Informatisering B.V.

Gildenstraat 26 7005 BL DOETINCHEM 0314-373333 www.hosokawamicron.nl

Postbus 3030 6093 ZG HEYTHUYSEN 0475-497424 www.pedak.nl

Postbus 435 4870 AK ETTEN - LEUR 076-5042520 www.schouw.org

Krohne Nederland b.v.

Spraybest Europe BV

Postbus 110 3300 AC DORDRECHT 078-6306200 www.krohne.com

Zwanenburgerdijk 335 1161 NN ZWANENBURG 020-4976780 www.spraybest.nl

LSBL Services VOF Galvanistraat 1 6716 AE EDE 0 318 69 69 99 www.lsbl.nl

Precia Molen Franse Akker 1 4824 AL BREDA 076 524 2526 www.preciamolen.nl

Techmation B.V. Postbus 195 4250DD Werkendam 0183-500 331 www.techmation.nl

TQC BV Molenbaan 19 2908 LL CAPELLE A/D YSSEL 0180-631344 www.tqc.eu

Mettler-Toledo BV Postbus 6006 4000 HA TIEL 0344 638363 www.mt.com

Rittal BV Postbus 246 6900 AE ZEVENAAR 0316-591911 www.rittal.nl

Welding Constructions Chamotte 13 4191 GT Geldermansen 06-53729521 www.weldingconstructions.nl

Roma Nederland BV Postbus 59 4940 AB RAAMSDONKSVEER 0162-512012 www.romaned.nl

46

Munters BV Postbus 229 2400 AR ALPHEN AAN DEN RIJN 0172-433231 www.munters.nl

SCA Hygiëne Products BV

Oxoid BV

Scharff Techniek BV

Scheepsbouwersweg 1 B 1121 PC LANDSMEER 020-4106500 www.oxoid.com

Atoomweg 51 3542 AA UTRECHT 030-2410972 www.scharfftechniek.nl

Postbus 670 3700 AR ZEIST 030-6984600 www.sca.com

De volgende editie van EVMI verschijnt op: Dinsdag 10 februari Sluitdatum reserveren advertenties: Dinsdag 20 januari Voor vragen over advertenties: Wilma Zijlstra: 088-2944847 Felix Berentsen: 06-42759518



04-12-14 13:43

Column ROVC:

Oefenen, oefenen en nog eens oefenen Tekst: Roel Greutink, manager business development bij ROVC | Foto’s: ROVC

De foodsector kampt met een tekort aan gekwalificeerde technici. Een van de oplossingen hiervoor is het technisch opleiden van voedingsoperators. Operators met technische kennis kunnen uitstekend autonoom onderhoud uitvoeren, betoogt Roel Greutink van trainer en opleider van technisch Nederland ROVC. Omdat eenvoudige onderhoudstaken worden overgenomen, krijgen de TD’ers meer tijd voor complexere werkzaamheden. Ook wordt de betrokkenheid van operators bij ‘hun machines’ verhoogd. Maar hoe pakt u dit aan?

Een eerste stap in de taakverschuiving van de technische dienst naar voedingsoperators is het opleidingstraject. Geef tijdens het opleidingstraject stapsgewijs meer taken aan de operator. Dat kan door bijvoorbeeld eerst visuele inspecties en smeerwerkzaamheden te laten doen. Later kunnen dan taken toegevoegd worden, zoals het vervangen van onderdelen en eerstelijnsonderhoud en -inspecties. Deze verschuiving van taken is niet iets dat op maandagochtend even bij de koffie geregeld is. Het is te vergelijken met een cultuuromslag, omdat taakverdelingen onderdeel uitmaken van diepgewortelde patronen. Het doorbreken van dit soort patronen is lastig. Desondanks kiezen veel bedrijven hiervoor vanwege de grote voordelen die het biedt. Uit ROVC-onderzoek onder middelgrote en grote foodbedrijven blijkt dit bij driekwart van de bedrijven het geval. In de praktijk In de praktijk is dit proces bij een aantal foodbedrijven naar tevredenheid is afgerond. Toch is de meerderheid nog volop bezig met de herverdeling van taken. Zij geven aan te worstelen met de cultuuromslag. Enkele voorbeelden uit de praktijk zijn, dat operators wel goed zijn opgeleid, maar nog niet hun verantwoordelijkheid nemen. Het gebeurt soms ook dat de TD (technische dienst) de

verantwoordelijkheid nog niet uit handen geeft. Als manager zit u dan met de handen in het haar, want hoe lost u dit op? Vertrouwen uitstralen De kracht van herhaling is het hoofdingredient in de oplossing. Grijp iedere gelegenheid aan om nieuwe taken en bevoegdheden onder de aandacht te brengen. Erkenning en waardering zijn daarbij de smaakmakers. Het is belangrijk vertrouwen uit te stralen en mensen te complimenteren, bijvoorbeeld als onderhoudstaken correct zijn uitgevoerd of een eenvoudige storing zelfstandig is opgelost. Geef uw operators ook echt de tijd om onderhoud zorgvuldig uit te voeren.

ken beiden dat het autonoom onderhoud werkelijk in goede handen is bij voedingsoperators. U slaat dan de twee welbekende vliegen in één klap. Dit zijn slechts een paar tips die kunnen bijdragen aan het succesvol implementeren van autonoom onderhoud. Meer informatie staat in het ROVC-onderzoeksrapport over de foodsector. Dit rapport is aan te vragen via www.rovc.nl/over-rovc/ brochures-en-downloads/. ROVC is trainer en opleider van technisch Nederland.

Blijven oefenen Randvoorwaarde voor de implementatie van nieuwe taken is dat deze zijn geleerd én geoefend. Het is belangrijk dat de opleiding in het teken staat van de nieuwe taken. Laat operators daarom onder begeleiding van een trainer of praktijkbegeleider het geleerde op de eigen machine of installatie oefenen. De gouden tip: betrek de TD’ers hierbij. De TD’ers kennen de machines technisch als geen ander en kunnen de operators veel leren. Gevolg is dat de operators direct aan de TD’ers laten zien hoeveel ze tijdens het opleidingstraject geleerd hebben. Zo ontdekeisma voedingsmiddelenindustrie | december 2014

47_columnrovc.indd 47

47

04-12-14 13:24

Quota verdwijnen, maar milieu beperkt groei melkproductie

Kansen voor de zuivelindustrie

D

Tekst: Norbert van der Werff | Foto’s: Eisma Businessmedia

In 2015 verdwijnen de melkquota. Dat biedt kansen voor de zuivelindustrie, met name door de groeiende vraag uit Azië. Ook de melkveehouder kan profiteren van uitbreiding. Maar een hogere productie kan ten koste gaan van het rendement. Dat staat in het rapport Nieuwe horizon voor Nederlandse zuivel van ABN Amro.

Het vorig jaar geopende innovatiecentrum van FrieslandCampina in Wageningen.

Na enkele tientallen jaren komt er een einde aan de melkquota en wordt de zuivelmarkt helemaal vrij. De ambitie van de sector blijkt volgens ABN Amro wel uit de superheffing die Nederlandse melkveehouders dit jaar betaalden: maar liefst 132 miljoen euro. Dat is meer dan een cent per kilo melk. Toch is

vanwege het milieu ongebreidelde groei niet mogelijk. Uitbreiding is afhankelijk van een vergunning en naast de weten regelgeving zijn er afspraken gemaakt tussen aan de ene kant de melkveesector, vertegenwoordigd door LTO, en aan de andere kant de zuivelindustrie, verenigd in NZO. In Duurzame Zui-

velketen hebben beide partijen afspraken gemaakt over randvoorwaarden als fosfaat, ammoniak en broeikasgassen en over behoud van weidegang op het niveau van 2012. Ook zijn er doelstellingen op het gebied van verbetering van dierenwelzijn en verantwoord antibioticagebruik. Naast Duurzame Zuivelketen zijn er ook andere duurzaamheidsinitiatieven (zie kader Verduurzaming). Rendement Er zijn nog meer redenen om niet te groeien om het groeien. “Met het einde van de quotering in zicht zetten veel ondernemers in op

g a w h G g a A o 2 f i B A h s k h d d s v l b b E e s t d g v d h

G D d g t t d e h 48


48-49_zuivel.indd 48

04-12-14 12:43

tie

De productie van melk gaat naar verwachting omhoog als de quota worden afgeschaft.

groei of op de nieuwe grenzen aan groei. De aandacht voor rendement raakt daardoor wat ondergesneeuwd”, aldus de bank in het rapport, dat begin oktober verscheen. Groei kan ten koste van het rendement gaan, met name bij bedrijven die ruwvoer aankopen en mest afzetten. ABN Amro verwacht de komende jaren een optimalisatie van omzet en kosten. “Na 2015 zal het vooral gaan om het kostenefficiënt genereren van omzet en zal denken in marges dominanter worden”, zegt Pierre Berntsen, directeur agrarische bedrijven van ABN Amro. “De verschillen tussen melkveehouders zijn enorm. We zien dat financieel succesvolle groeiers meer economische kennis en cijfermatig inzicht hebben en hierop doelbewust sturen. Ze slagen erin deze cijfers goed te vertalen naar hun bedrijfsprocessen. Voor deze melkveehouders staat het verbeteren van hun resultaten voorop. Ze hebben een duidelijke visie en laten zich minder leiden door adviseurs. Zij bewerken hun land zeer effectief en hebben lagere machinekosten.” Er wordt wel eens gekscherend gezegd dat er in het bedrijfsleven drie factoren voor succes zijn: innovatie, innovatie en innovatie. Voor groei in de melkveehouderij gaat dit volgens ABN Amro níet op. Succesvolle groeiers bevinden zich als het gaat om innovaties namelijk eerder in het peloton dan in de kopgroep. Belangrijker dan innoveren is het effectief inzetten van vakkennis. Groeiende vraag De Europese markt is verzadigd, maar elders, vooral in Azië, groeit de vraag. De groeiregio’s zijn zelf niet in staat voldoende te produceren, onder meer vanwege de natuurlijke omstandigheden. Nederland kan daarvan profiteren door het gunstige klimaat en de hoogwaardige zuivelketen. Nederland heeft bovendien een goede reputatie. Dat is

bijvoorbeeld van groot belang voor China, dat kampt met een reeks schandalen op het gebied van kwaliteit en voedselveiligheid. De importbehoefte van dat land in 2014 is groter dan de totale Nederlandse melkproductie en ook landen als Rusland, Indonesië en de Filipijnen hebben een grote vraag. ABN Amro verwacht dat in Afrika na 2020 de vraag eveneens sterk gaat stijgen. De bank signaleert een kentering in het soort producten waarin wordt geïnvesteerd. Tot 2007 werd ingezet op speciaalkazen en yoghurts, tegenwoordig steeds meer op droge melkbestanddelen, gecondenseerde en geëvaporeerde melk en UHT-melk. Dat zijn producten waar in de opkomende markten behoefte aan is. Naar verwachting gaat in China en andere landen in Azië de vraag naar kaas eveneens groeien, echter niet naar de hoogwaardige Goudse kaas, maar meer naar roomkaas, mozzarella en wrongel. De toenemende vraag heeft ook een gunstig effect op de prijsvorming op westerse mark-

Nieuwe fabrieken De zuivelindustrie in Nederland heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd. Dit met het oog op de afschaffing van de quota en het verwachte groeiende aanbod van melk, en in verband met de toenemende vraag uit China. Het in juli 2013 verschenen rapport Lang Houdbaar van Roland Berger Strategy Consultants en NZO spreekt over investeringen voor een bedrag van zeker 700 miljoen euro. De Nederlandse zuivelsector wordt de ‘witte motor van de Nederlandse economie’ voor de periode tot 2018 genoemd. In een tijdsbestek van twee jaar kreeg Nederland er zeven nieuwe zuivelfabrieken bij, onder meer in Heerenveen, Middenbeemster, Gorinchem en Borculo. In Hoogeveen, Dalfsen, Leeuwarden en Veghel ging het om uitbreidingen van de bestaande zuivelfabrieken. FrieslandCampina richtte begin oktober van dit jaar samen met Huishan Dairy een joint venture op voor een volledig geïntegreerde productieketen voor kindervoeding in China. De twee bedrijven gaan met de joint venture een nieuw merk kindervoeding op de Chinese markt introduceren. Daarbij wordt gebruikgemaakt van de productieketen van Huishan en de internationale kennis en ervaring van FrieslandCampina.

ten. Het rapport relativeert dat wel. “Omdat ook de kosten zijn toegenomen, is de invloed op het saldo helaas beperkt.” Op de Chinese markt wordt voor babyvoeding twee keer zo veel betaald als in Europa, maar zo stelt het rapport, “de melkprijs wordt meer geholpen met een dubbeltje meer voor een kilo Goudse kaas”. ABN Amro wijst op het belang van kosten efficiënte productie door melkveehouders en zuivelverwerkers. Hogere opbrengstprijzen zullen nieuw aanbod uitlokken. Als de dure lokale productie een kwaliteitsslag maakt, wordt het prijsverschil belangrijker. Het volledige rapport is te vinden op: https://insights.abnamro.nl/nieuwehorizon-voor-nederlandse-zuivel.

Verduurzaming Zuivelondernemingen zijn de afgelopen jaren actief bezig geweest met verduurzaming, binnen Duurzame Zuivelketen, maar ook met eigen programma’s. A-ware Food Group lanceert A-ware Duurzaam, om duurzaam ondernemerschap bij melkveehouders te stimuleren. Het programma is gebaseerd op vier pijlers: voedselveiligheid, zorg voor de koe, zorg voor de aarde en transparantie naar de maatschappij. De laatste pijler staat voor weidegang en kennisontwikkeling van melkveehouders en burger. A-ware Duurzaam is zo opgebouwd dat melkveehouders worden gestimuleerd om aan alle pijlers te werken. Iedere stap die een melkveehouder binnen A-ware Duurzaam zet, wordt gewaardeerd met punten. Op basis van het aantal punten ontvangt een melkveehouder een premie van maximaal 1 euro per 100 kilogram melk. Binnen A-ware Duurzaam wordt onder meer het gebruik van de tools Koe-Kompas (gericht op het continue verbeteren van diergezondheid en dierenwelzijn) en KringloopWijzer (bewust gebruik van bodem, mest en mineralen) gestimuleerd. Ook FrieslandCampina ondersteunt de leden-melkveehouders bij verduurzaming. Het duurzaamheidsprogramma Foqus planet richt zich onder meer op het besparen op energie, het verbeteren van de mineralenkringloop, het verminderen van het antibioticagebruik en het verbeteren van dierenwelzijn. Arla heeft het duurzaamheidsprogramma Dichter bij de natuur dat beoogt de negatieve effecten van de zuivelketen op het milieu en op de samenleving zoveel mogelijk te reduceren. Ook dit programma heeft vier thema’s: klimaatneutraal, terugdringen van verspilling, welzijn voor mens en dier en transparantie.


48-49_zuivel.indd 49

49

04-12-14 12:43

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over de evenementen.

Agenda 16 december Themadag Allergenen – Wat kan wel?, Wageningen. Experts van het Allergie Consortium Wageningen en Rikilt Wageningen UR leggen uit hoe allergieën werken en hoe het risico op allergie verkleind kan worden door een betere inrichting van het voedselverwerkings- en voedselbereidingsproces.

12-15 januari 2015 Beurs Horecava, Amsterdam. Met onder meer de uitreiking van de Horecava Innovation Award.

Transparanter worden, zo luidt de opdracht voor de voedingsmiddelenindustrie. Maar een te veel aan transparantie leidt ook weer tot problemen… Als je te veel openheid biedt, lopen mensen tegen een muur aan informatie op.

21-22 januari 2015 Biobeurs 2015, Zwolle. Nationale vakbeurs voor duurzame en biologische voeding en landbouw.

27 januari 2015 Terugkomdag bekabeling, Ede. Seminar over veld- en machinebekabeling. De Nationale Werkgroep Bekabeling presenteert de Praktijknorm Hygiënische Bekabeling. Diverse leveranciers tonen concrete oplossingen voor hygiënische bekabeling.

30 januari 2015 Start Applicatieopleiding Levensmiddelentechnologie, Ede. Cursus van LSBL, die bestaat uit 17 lesdagen.

5-6 februari 2015 5th Healthy Bars & Grain Snacks 2015, Keulen (D). Evenement voor producenten van repen, snacks op basis van granen, gezondheidsproducten, bakkerijproducten, zoetwaren en ontbijtgranen.

6 maart 2015 Innovatieve reinigingstechnieken, Utrecht. Tweedaagse cursus van Burggraaf & Partners in Utrecht, op 6 en 13 maart 2015.

50

Colofon Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers, productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en de afnemers van deze bedrijven. UITGAVE Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem REDACTIE Norbert van der Werff (redactiecoördinator), tel. (088) 2944829 Tom van der Meer (eind)redactie, tel. (088) 2944830 Clara Bloemhof, Baukje van der Meer, Lieneke Schuitemaker (redactie) [email protected] DIRECTIE Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur UITGEVER Jacqueline Wijbenga

ABONNEMENTEN E-mail: [email protected] Tel. (088) 226 66 48 De abonnementsprijs bedraagt € 188,50 (excl. 6% BTW) per jaar (bij automatische incasso bespaart u € 2,- administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging. BANKRELATIE IBAN: NL64RABO0335434991 BIC: RABONL2U VORMGEVING ZeeDesign, Witmarsum DRUK Scholma druk bv, Bedum © 2014, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden.

MARKETING Ria Hoekstra, tel. (088) 2944862, [email protected] ADVERTENTIES Verkoop binnendienst: Wilma Zijlstra, tel. (088) 2944847, [email protected] Senior accountmanager Felix Berentsen, tel. (06) 42759518, [email protected] TRAFFIC ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810, [email protected]

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl.

www.evmi.nl


50_agendacartooncolofon.indd 50

04-12-14 15:52

Wij bedanken onze relaties voor de prettige samenwerking in 2014! Masters in Cereal Technology Rotterdam

IZICO

Your favorite snacks

CoMore

dupp dupp- -food foodrecruitment recruitment

Health ingredients Europa: algen komen eraan. Jaaroverzicht 2014: Food onder vuur. Food Valley ziet data belangrijker worden

Recommend Documents