WWW.STARTER-PROJECT.EU
HANDBOEK VOOR DE IMPLEMENTATIE VAN EEN MOBILITEITSMANAGEMENTNETWERK (LOCAL TRAVEL PLAN NETWORK) ßIN TOERISTISCHE GEBIEDEN
Co-funded by the Intelligent Energy Europe Programme of the European Union
TABLE OF CONTENTS HANDBOEK WAAROM DIT HANDBOEK?
pag. 4
STAP 1 – Analyse van de behoefte en haalbaarheid
6
STAP 2 – LTPN selection
8
STAP 3 – Het opzetten van het netwerk
IMPRINT
9
STEP 4 – Invoering van maatregelen
12
STAP 5 – verzamelen monitoringgegevens
13
STAP 6 – Evaluatie
16
SAMENVATTING
15
Publisher Mobycon B.V. – project coordinator of the STARTER project. Authors All STARTER partners Concept & graphic design
Noordwijk: a long stretch of beach, two prestigious seafront boulevards.
Mobycon B.V. Balaton is the largest lake in Sources Figures and values provided are based on the outcomes of the STARTER project,
Werfenweng is one of the best-known Austrian destinations for tourists looking for a
reported by the STARTER partners.
car-free holiday.
Middle-Europe. With its surface of 592 km2 it is an ideal place for sport and leisure.
Photos All photos are provided by the STARTER project partners unless otherwise noted. Legal disclaimer Co-funded by the Intelligent Energy Europe Programme of the European Union
The sole responsibility for the content of this publication lies with the authors. It does not necessarily reflect the opinion of the European Union. Neither the EASME nor the European Commission are responsible for any use that may be made of the Close to 1 million tourists visit Kos every
information contained therein.
year during the summer season.
2
Copyright
Fuerteventura, a UNESCO “Biosphere
Mobycon B.V., on behalf of the STARTER consortium
Reserve”, attracts 1.65 million visitors a year.
Printed in The Netherlands, December 2014
3
PEDESTRIAN “Voor ons was het een zeer positieve ervaring om
“Het opzetten van een netwerk waarbinnen partijen
van elkaar te leren en onderdeel uit te maken van
die met mobiliteit te maken hebben worden benaderd,
een groep met een gemeenschappelijk doel. Maar
is het het grootste voordeel van ons LTPN. Maar dit
de variatie in toeristische ondernemingen vormde
alleen is niet genoeg om mobiliteit te veranderen.
ook een barrière, omdat elke onderneming zijn
Dat is alleen mogelijk als er een sterkere structuur
eigen behoeften en ideeën heeft. Bijvoorbeeld over
komt onder leiding van het biosfeerreservaat en de
hoe een LTPN kan werken en hoe maatregelen
overheid van het eiland. Dit omdat de problemen die
moeten worden geïmplementeerd. Bovendien zijn de
worden aangepakt ook administratieve, sociale en
doelgroepen ook niet allemaal hetzelfde.” Stephan
economische onderdelen bevatten.”
Maurer, Werfenweng, Oostenrijk
Tony Gallardo, Fuerteventura, Canarische Eilanden
BICYCLES PUBLIC TRANSPORTATION SERVICE & FREIGHT VEHICLES TAXIS
Stephan Maurer
MULTIPLE OCCUPANT VEHICLES (CARPOOLING)
WAAROM DIT HANDBOEK?
SINGLE OCCUPANT VEHICLES
Toeristen hebben in de 21-ste eeuw specifieke wensen als zij
Het startpunt: “vergroening” van seizoensgebonden verkeer door het stimuleren van alternatieve, duurzame reismogelijkheden
op vakantie zijn. Voor een aantal dagen willen zij ontsnappen
Onder een mobiliteitsplan verstaan we in dit geval: “een maat-
aan het dagelijkse leven van stress, verkeersdrukte, overvolle
regelenpakket dat gericht is op de specifieke behoeftes van
bussen, lawaai en ongezonde lucht. Een aantrekkelijke toeris-
organisaties binnen een netwerk en dat als doel heeft alter-
De concentratie van toerisme leidt tot een stijgende vraag
De gevolgen zijn niet alleen op lokaal niveau, maar ook op
tische bestemming biedt haar gasten duurzame en kwalitatief
natieve reismogelijkheden te promoten en de afhankelijkheid
naar mobiliteitsdiensten tijdens het hoogseizoen. Dit heeft
grotere schaal zichtbaar: klimaatverandering, toenemende
goede reismogelijkheden.
van de auto te verminderen.”
grote invloed op de verkeerssituatie in toeristische regio’s.
gezondheidsproblemen en knelpunten in de logistieke keten.
Wie kent niet de files en verkeersdrukte op de snelwegen naar
Overheden kunnen dit probleem niet alleen verhelpen. Daar-
staan verschillen echter per stad en regio omdat de lokale om-
Mobiliteitsmanagement-netwerken ontwikkelen snelle, goed-
het zuiden of Europa of naar de Alpen. Bijeffecten hiervan zijn
om is er een noodzaak voor samenwerking en coördinatie op
standigheden verschillen. Mobiliteitsmanagement-netwerken
kope en effectieve oplossingen voor problemen op het gebied
onder andere een hoog energiegebruik (voornamelijk fossiele
regionaal, nationaal en Europees niveau. Tegelijkertijd vormt
(LTPN’s) betrekken belanghebbenden bij de beste keuze voor
van bereikbaarheid. Dit in tegenstelling tot de gebruikelijke
brandstoffen), verkeerslawaai en luchtvervuiling. Dit heeft een
duurzame mobiliteit ook een grote kans voor de toeristische
het gebied. Deze belanghebbenden (inclusief gemeenten, ver-
aanpak om capaciteitsproblemen op te lossen door de aanleg
negatief effect op de gezondheid en het milieu. Tenslotte is er
sector, dit omdat consumenten zich meer en meer bewust
voer- en toeristenorganisaties, hotels, museums, etc.) hebben
van meer wegen of extra parkeerplaatsen. Een mobiliteitsma-
ook een stijgend risico op verkeersongevallen en schade aan
worden van de noodzaak van duurzaamheid.
allemaal kennis van hun omgeving en van hun klanten en zijn
nagement-netwerk levert voor de deelnemende organisaties
de infrastructuur.
zo in staat om een goed afwegingen te maken. Mobiliteitsma-
synergie op en kost minder inspanning dan wanneer individu-
nagement-netwerken zijn daarnaast kosten-efficiënt en ver-
ele organisaties zelf maatregelen nemen.
De parameters van wat onder duurzame mobiliteit wordt ver-
sterken de lokale samenwerking. Waarom zou je niet kiezen
De Green Transportation Hierarchy bevat alle reismoge Congestie kost Europa jaarlijks ongeveer 1% van het bruto
lijkheden. Bovenaan staat wandelen – dit is immers de groen-
binnenlands product. Volgens het Green Paper on Urban Mo-
ste manier van reizen en zou de hoogste prioriteit moeten
voor iets dat verhoudingsgewijs weinig kost, goed voor de ge-
Mobiliteitsmanagement-netwerken worden doorgaans toege-
bility, is stedelijk verkeer verantwoordelijk voor 40% van de
krijgen. Onderaan staat de auto met één inzittende (de be-
meenschap is en wat de omgeving leefbaarder en aantrekke-
past op bedrijventerreinen, industriegebieden, stads centra,
CO2 uitstoot en voor 70% van de andere vervuilende gassen die
stuurder). Dit zou, waar mogelijk, zo veel mogelijk moeten
lijker voor toeristen maakt?
scholengemeenschappen en in woonwijken. Ze hebben altijd
vrijkomen door gemotoriseerd verkeer. Als we kijken naar de
worden vermeden. De externe kosten van een auto met één
Deze gids helpt bij het opzetten van een mobiliteitmanage-
een gebiedsgerichte uitwerking. Het STARTER project toonde
jaargemiddelden voor toeristische regio’s (energiegebruik en
passagier zijn 10 keer hoger dan die van een bus met 25 pas-
ment-netwerk en biedt u een stap-voor-stap benadering. U
aan dat dit concept ook toepasbaar is in toeristische gebieden.
uitstoot), dan is er veelal geen sprake van een probleem. Maar
sagiers. Er zijn drie zaken die bepalen voor welke reismo-
tijdens het hoogseizoen zijn de cijfers veel hoger dan de opti-
gelijkheid wordt gekozen: het inkomen, de gebruikskosten
Dit handboek biedt u richtlijnen voor het opzetten van een
male situatie (en in sommige situaties hoger dan goed is voor
(inclusief tijd) en het overheidsbeleid. Om een weloverwogen
LTPN in uw eigen regio. Het is gebaseerd op de resultaten,
de gezondheid).
keuze te kunnen maken is het vereist dat de reiziger de juiste
1
kunt ook praktische adviezen vinden na elke stap in de “Tip” sectie.
Wat zijn LTPNs? De definitie van een mobiliteitsmanagement- netwerk (LTPN)
ervaringen en geleerde lessen binnen het Europese STARTER
informatie krijgt (vooraf of tijdens de reis).
project.
is: “Een groep of netwerk van organisaties die gezamenlijk ideeën en middelen uitwisselen voor de ontwikkeling en invoering van een mobiliteitsplan dat past bij hun lokale omstandigheden.”
4
1 Het concept van mobiliteitsmanagement-netwerken komt voort uit het TRAVEL PLAN PLUS project. Meer informatie over dit project is te vinden op http://www.travelplanplus.eu.
5
Hoe werkt een LTPN in een toeristische regio?
Tip: Toeristische bedrijven kunnen uiteenlopende of met elkaar concurrerende behoeften en wensen hebben. Dit hoeft, zo lang hier een juiste balans in wordt gevonden, geen probleem te zijn voor het opzetten en voortbestaan van het LTPN. Belangrijk is wel om dit op het netvlies te hebben.
STAP 1 – Analyse van de behoefte en haalbaarheid 1A – Bepaal de beginsituatie
Tip:
Identificeer sleutelactoren en belanghebbenden
Algemene problemen in toeristische gebieden –
Het is belangrijk om te weten hoe de situatie in
Typen belanghebbenden:
redenen om een LTPN op te zetten
uw gebied is. Deze kennis is echter vaak gefrag-
1. autoriteiten:
In veel toeristische regio’s is sprake van seizoensgebonden
menteerd en incompleet. Het kan dus tijd kosten
a. gemeenten
verkeersdrukte. Dit verkeer veroorzaakt congestie, wat een
om een goed beeld te krijgen van de lokale knel-
b. toeristenorganisaties
negatieve invloed op de veiligheid en de aantrekkelijkheid
punten, maar dit is de eerste stap om te komen
c. vervoersautoriteiten
van het gebied heeft. Vanuit een duurzaamheidsperspectief
tot het juiste beleid en/of de juiste maatregelen.
leidt dit ook tot een onnodig hoog energiegebruik van fossiele waar dit speelt zijn belanghebbenden (de potentiële doelgroe-
1B – Potentiele partners met dezelfde belangen
pen) die dit als een probleem ervaren.
Analyse van de behoeften
brandstoffen en uitstoot van schadelijke stoffen. In gebieden
Bepaal de behoefte aan het opzetten van een LTPN en onder-
2. bedrijven: a. vervoerders b. vervoersaanbieders (fietsverhuurders) c. hoteliers, restaurants d. toeristische attracties (museums) 3. toeristen
Opmerking: Lokale varianten van algemene prob-
zoek de kansen en bedreigingen voor het proces. Breng be-
lemen (voorbeelden van de STARTER regio’s)
langhebbenden samen (autoriteiten, hoteliers, restaurants,
Identificeer mogelijke conflicten en coalities tussen belang-
De belangrijkste problemen die speelden in de STARTER
attracties, etc.) om te bepalen of zij open staan voor het idee
hebbenden en onderzoek of deze van invloed zijn op het imple-
demonstratiegebieden waren seizoensgebonden congestie en
van een netwerk en bespreek hun verwachtingen.
mentatieproces (beleidsintegratie, beschikbare middelen en
het gebruik van niet-duurzame vervoermiddelen. In Noordwijk
legitimiteit). Focus op de win-win-situaties voor autoriteiten,
is daarom een nieuw parkeerbeleid ingevoerd. Het oude par-
Beschikbare middelen
de toeristische sector en toeristen.
keerregime was erg ingewikkeld, waardoor bezoekers rondjes
Breng de beschikbare middelen om het LTPN proces uit te
De organisatie van het netwerk moet worden geregeld. Dit
bleven rijden in de woonwijken op zoek naar een beschikbare
voeren en de maatregelen in te voeren in kaart, en leg deze
gaat over formele vorm van het netwerk, de organisatorische
en goedkope parkeerplaats. In de regio West-Balaton waren
waar mogelijk vast. Dit kunnen zowel personele inzet als ma-
samenwerking en de financiering. Er moet hierover overeen-
Sterkte-zwakte analyse
de dienstregelingen van de bus niet goed op elkaar afgestemd
teriële bijdragen zijn.
stemming worden bereikt en wij raden aan de belangheb-
Ontwikkel een op maat gemaakt proces dat past bij de lokale
en werd niet gedacht aan de behoeften van mensen die werk-
benden een intentieovereenkomst te laten tekenen om hun
context. Wees er zeker van dat de noodzakelijke vaardigheden
zaam zijn in de toeristische sector. Zij waren, om op tijd op het
deelname aan het netwerk en steun aan de invoering van
om het netwerk te managen en verder te brengen in de organi-
werk te kunnen zijn, aangewezen op de auto.
maatregelen te onderschrijven.
satie aanwezig zijn. Een SWOT- analyse kan helpen om inzicht te krijgen in de sterktes en zwaktes van het netwerk.
6
7
STAP 2 – LTPN selection
STAP 3 – Het opzetten van het netwerk
In deze fase staan de vorm en de opzet van het mobiliteitsma-
3A – Het definiëren van doelen en doelgroepen
Bepaal de doelen
nagement-netwerk centraal.
LTPNs kunnen worden ingezet in toeristische gebieden om:
Bepaal de prioriteiten
voordelen te generen voor de deelnemers (economie, milieu),
Bepaal de opzet van het netwerk
Stel beleidsprioriteiten op voor de terreinen waar verbetering
de bereikbaarheid van lokale bezienswaardigheden te verbete-
Een belangrijk aandachtpunt is de structuur van het netwerk.
zijn gewenst: verkeer, economie, milieu et cetera. Dit helpt om
ren door het aanbieden van duurzame reismogelijkheden,
Dit is de sleutel voor een succesvolle samenwerking. De
een link te kunnen leggen tussen de lange-termijn-visie en
de betrokkenheid bij duurzame mobiliteit en toerisme te ver-
structuur beïnvloed onder andere de samenwerking tussen de
SMART-doelen.
groten,
deelnemers, de betrokkenheid van individuele deelnemers bij
De concurrentiepositie van het gebied te verbeteren.
het netwerk en de mate waarin men bereid is om middelen
Bepaal de doelgroep
De gekozen doelstellingen moeten vervolgens worden vertaald
vrij te maken voor het opstellen van een lokaal mobiliteitsplan.
De doelgroep(en) zal variëren, afhankelijk van uw specifieke
in concrete doelen.
Kies altijd een opzet (formaliteit, samenwerking, financiering)
situatie. In de toeristische sector kunnen dit gezinnen, oude-
die aansluit bij de lokale gewoontes.
ren, dag- of nachtbezoekers, rustzoekers, jongeren, enzovoort
SMART doelen stellen
zijn. En hun gedrag en behoeften kunnen verschillen afhanke-
Specifiek
lijk van het gebied (heuvelachtig, strand, etc.) en het klimaat.
•• Goed gedefinieerd
Overeenkomst over de werkwijze Stel een document op met de opzet en acties van het netwerk.
•• Duidelijk voor iedereen die basiskennis van het project heeft
Deze overeenkomst moet door de deelnemers worden onder-
Elke regio of stad heeft individuen of groepen die creatief,
Meetbaar
tekend om zo de intenties en samenwerking te bekrachtigen.
enthousiast en bereid zijn om te helpen bij het bedenken van
•• Weten of het doel haalbaar is en hoe ver weg voltooiing is
Deze steun is vereist om verder te kunnen gaan. De overeen-
oplossingen voor lokale knelpunten. Het is uw taak om ze te
•• Weten wanneer het is bereikt
komst kan verschillende vormen hebben: een ‘Memorandum
vinden en om voor hen een platform te creëren waar ze kun-
Acceptable
van overeenstemming’, een convenant of zelfs een formeel
nen spreken of om feedback te geven (bijvoorbeeld via een
•• Overeenkomst met de LTPN deelnemers over de doelen
contract. Dit hangt af van de lokale gebruiken.
vragenlijst).
Realistisch •• Passend binnen de middelen, kennis en tijd
Tip:
De focus in toeristische regio’s ligt logischerwijs op toeristen.
Tijdgebonden
Het bepalen van de juiste structuur voor
Het is desondanks sterk aan te bevelen om ook rekening te
•• Definieer specifieke deadlines
het netwerk is essentieel voor een goede
houden met de behoeften van bewoners en werknemers. Dit
samenwerking.
omdat maatregelen ook hun reisgedrag kunnen beïnvloeden.
Tip:
Zodra de behoeften zijn geïdentificeerd, is het cruciaal om te
Streef in de planning naar harmonisatie met
zoeken naar de gemeenschappelijke belangen.
verschillende technische en politieke besluitvormingsprocessen (bijvoorbeeld algemene strategieën, plannen, verkiezingen). Maak tijd vrij voor de coördinatie van het netwerk en stel een planning op voor de vervolgacties.
8
9
3B – Bepaal mogelijke maatregelen
Input indicatoren
Tip:
Een belangrijk aspect van mobiliteitsbeleid is energie-effi-
3C – Stel alternatieven op en maak een prioritering
Deze indicatoren hebben betrekking op de behoeften aan mid-
Planning is essentieel voor het succes van
ciëntie door een modal-shift verschuiving naar duurzamere
De volgende stap in het proces is het ordenen van de onder-
delen voor de uitvoering van het project. Personele inzet, ma-
een project en wordt als zodanig wordt vaak
vormen van mobiliteit zoals lopen, de fiets en het openbaar
zochte maatregelen. De belangrijkste basis hiervoor zijn de
terialen, financiële middelen.
beschouwd als de belangrijkste fase in de
vervoer. Dit beleid richt zich normaliter op een verbetering
resultaten van de haalbaarheidsstudies. Het is niet genoeg
van het openbaar vervoer, de infrastructuur hiervoor en ver-
om een goed idee te hebben - men moet met uitvoerbare
Output indicatoren
Het met SMART-indicatoren vastleggen van de
betering van de aantrekkelijkheid voor potentiële gebruikers
en toepasbare acties komen. U heeft de mogelijkheid om de
Output-indicatoren hebben betrekking op het gewenste resul-
scope en doelstellingen, de procedures, taken,
door middel van voorlichtingscampagnes en het verbeteren
maatregelen ordenen op economische indicatoren, op de te
taat van het project. (bijvoorbeeld nieuwe parkeerplaatsen).
rollen
van praktische functies, zoals betaalmogelijkheden, realtime
verwachte effecten, op kosten of op een combinatie van deze.
Indicatoren moeten ook toezien op de kwaliteit van de uitge-
enzovoort vermindert het gevaar van valkuilen
reisinformatie en lagere tarieven.
In de meeste gevallen zal financiering een bottleneck vormen.
voerde activiteiten – dit op basis van vooraf vastgestelde kwa-
die leiden tot het mislukken van activiteiten.
voorbereiding en implementatie van een LTPN.
liteitscriteria of -normen.
en
verantwoordelijkheden,
planning
3E – Planning
Zoek succesvolle voorbeelden
Het is belangirjk een optimale combinatie van maatregelen
De meest geschikte manier is om maatregelen te verzamelen
te vinden die passen binnen de financiële mogelijkheden en
Deze indicatoren zijn nuttige management tools om de uitvoe-
Het eerste wat men dient te doen bij het opzetten van een
die een positieve bijdrage leveren aan het behalen van de ge-
waarmee de geformuleerde doelstellingen op de meest effec-
ring en de kwaliteit te bewaken. Ze geven echter geen infor-
LTPN planning is kijken naar het project op een hoog niveau
stelde doelen. Het is bijna zeker dat uw huidige probleem zich
tieve manier worden bereikt.
matie over de resultaten en het effect van een activiteit.
om het vervolgens op te splitsen in kleinere stukken zodat u eenvoudige activiteiten aan elke taak kunt toewijzen. Voeg een
ergens anders al heeft voorgedaan. U kan mogelijke maatregelen verzamelen zonder selectie vooraf. Elke maatregel kan
Tip:
Uitkomstindicatoren
beschrijving van elke taak toe die het wie, wat en waar beant-
een toegevoegde waarde hebben die u kunt inbrengen in uw
Het is essentieel dat de meerderheid van de
Deze indicatoren richten zich meer op de doelstellingen en
woordt.
mobiliteitsplan. Dit proces moet u zien als een brainstormses-
deelnemers de prioritering en de inhoud van de
‘resultaten’ van een activiteit. Ze hebben betrekking op de re-
sie. De databank van de EU kan hiervoor zeer nuttig zijn (El-
maatregelen steunt, dit zodat ze enthousiast over
den waarom werd besloten om een activiteit uit te voeren en
Volgorde en duur
tis). Een ander belangrijk punt bij het zoeken van succesvolle
het netwerk blijven .
zijn het resultaat van zowel de hoeveelheid (“hoe veel”), als de
Orden de activiteiten in de volgorde waarin ze moeten ge-
kwaliteit (“hoe goed”) van de uitgevoerde activiteiten.
beuren. Dit maakt inzichtelijk hoe activiteiten zich tot elkaar
Deze indicatoren stellen ons in staat om te bepalen of het ge-
verhouden. Er moet vervolgens een goede inschatting door u
wenste resultaat is behaald.
worden gemaakt over van de duur van elk van de activiteiten.
maatregelen is om actuele kennis te hebben van de verschillende mogelijkheden, en daarmee geïnspireerd te worden.
3D – Stel een mobiliteitsplan op Het ontwikkelen van een lokaal mobiliteitsplan omvat de co-
Bepaal de meest toepasselijke maatregelen voor eigen gebied
ördinatie en integratie van diverse onderliggende (maatregel-
Een deel van de verzamelde maatregelen bevat slechts enkele
specifieke) plannen. Het belangrijkste doel van deze stap is
Het kan even duren voordat de definitieve uitkomsten kunnen
Mijlpalen en het inspelen op veranderingen
kleine ideeën om te gebruiken; als u ziet dat deze projecten
om vast te leggen hoe het proces er vanaf de start tot realisatie
worden vastgesteld. Een aantal tussenliggende uitkomstindi-
Bepaal mijlpalen en check deze regelmatig, zodat u weet of
een andere strekking hadden, dan kunnen deze terzijde wor-
uit ziet. Het mobiliteitsplan bevat een hoog abstractieplan, de
catoren moeten daarom worden vastgesteld voor alle tussen-
het project ligt nog op schema ligt.
den geschoven en kan u zich richten op de rest. Maatregelen
onderliggende plannen bevatten de specifieke details:
liggende veranderingen die actie verwacht te weg te brengen
moeten bijdragen aan het realiseren van de visie, doelstellin-
•• Management,
en die uiteindelijk moeten leiden tot het eindresultaat. Dit
Tip:
gen en streefcijfers. Een aantal mogelijkheden moet worden
•• Personele inzet,
helpt ons om te bepalen of we op weg zijn naar het bereiken
De projectplanning is een aanname van wat
geïdentificeerd, passend binnen de beschikbare middelen.
•• Planning,
van het gewenste eindresultaat.
wanneer kan gebeuren. Wanneer de vereiste
•• Kosten,
inzet voor een taak kleiner is dan 8 uur, dan hoeft
Tip:
•• Communicatie,
Effectindicatoren
dit niet verder opgesplitst te worden. Als een taak
Dit is een bottom-up proces - met andere woorden,
•• Risico’s
Effectindicatoren refereren naar een reductie in energiege-
meer dan 80 uur vergt, dan is verdere uitsplitsing
het netwerk beslist welke maatregelen het beste
De verschillende maatregelen zijn te vergelijken op basis van
bruik en CO2 uitstoot. Deze indicatoren kunnen geen vooruit-
van de werkzaamheden raadzaam om deze goed
passen. De gemeenschappelijk inspanning in
SMART-geformuleerde indicatoren.
gang over een relatief korte tijd laten zien.
te managen.
deze moet steeds worden benadrukt.
10
11
Tip: Vermijd de typische implementatie-problemen: geen of beperkt toezicht, gebrek aan teamwork en het ontbreken van prikkels voor uitvoerders.
STEP 4 – Invoering van maatregelen
STAP 5 – verzamelen monitoringgegevens
Management activiteiten zijn een essentieel onderdeel van de
Stel het plan vast
Monitoring is een cruciaal onderdeel om op de hoogte te blij-
Tip:
uitvoering. Algemeen / lopende activiteiten: projectmanage-
Het plan moet worden vastgesteld door gekozen vertegen-
ven van het effect van maatregelen. Deze stap wordt uitge-
Data alleen geeft geen inzicht in de reden waarom
ment, commissievergaderingen, controles in het veld, rappor-
woordigers van de verantwoordelijke instantie. Dit is een be-
voerd gedurende de gehele looptijd van het project en zorgt
doelstellingen al dan niet zijn gerealiseerd en
tages, planning / voortgang en communicatieactiviteiten.
langrijke stap en leidt tot een vastgesteld kader voor de imple-
ervoor dat het werk in lijn is met het plan.
leiden niet tot vernieuwd inzicht. Dit vereist discussies en analyse binnen het netwerk en met
mentatie van maatregelen. De invoering van mobiliteitsmanagement-
Verzamel monitoringgegevens en pas het plan aan
de uitvoerders. Pas regelmatig de geselecteerde
maatregelen
Beheer de implementatie van het plan
controle-instrumenten toe om te controleren
In deze fase worden locatie-specifieke maatregelen ingevoerd
Het is cruciaal om de doelstellingen van het plan ook daad-
hoeveel vooruitgang is geboekt richting de
om de doelstellingen van het netwerk te realiseren. De in het
werkelijk te realiseren en om een passende managementstijl
verwezenlijking van de doelstellingen en sta open
mobiliteitsplan beschreven maatregelen hangen af de lokale
te hanteren bij de invoering van maatregelen en het afhande-
voor verzoeken tot wijzigingen.
verkeerssituatie, de beschikbare middelen en de omvang van
len van risico’s.
de doelgroep. Het resultaat is een uitvoeringsplan dat een win-win-situatie
Beheer het netwerk
voor overheden, bedrijven en toeristen biedt.
Hoe verzeker je een actieve deelname van de leden van het netwerk na de start? Denk aan regelmatige bijeenkomsten,
Wijs verantwoordelijkheden en middelen toe
feedback over maatregelen en effecten.
Een duidelijk beeld van wie de leiding over een actie heeft en
Hoe beheerst u grote netwerken? Wijs een kernteam aan dat
waar de financiering vandaan komt is de basis van elke LTPN.
in opdracht van het netwerk beslissingen neemt.
Dit vergt nauwe coördinatie en overleg tussen alle actoren die een rol spelen bij de ontwikkeling en uitvoering van een maat-
Marketing en communicatie
regel of maatregelenpakketten.
Zet deelnemers van het LTPN in om via verschillende kanalen te communiceren over het netwerk en de maatregelen. De
Stel een actie- en financieringsplan op
kosten voor communicatieacties moeten worden opgenomen
Een actie en financieringsplan is altijd vereist. Hierin moet on-
in het actieplan.
der andere een gedetailleerde samenvatting van de maatregelen, de prioriteiten die zijn vastgesteld voor de uitvoering en de
Geef regelmatig feedback
Monitoring is het verzamelen van data die nodig is voor het
geplande volgorde staan beschreven.
Een kort overzicht van de persoonlijke ervaringen van de trek-
onderzoek naar de effecten van een of meerdere maatregelen.
kers; hoe voelen ze zich tijdens de uitvoering van LTPN; wat
Zonder verkeerstellingen en enquêtes onder gebruikers is het
zijn de belangrijkste voordelen van hun project.
onmogelijk om te achterhalen of de maatregelen een veran-
Controleer de kwaliteit van het plan Om ervoor te zorgen dat de vorige overeenkomsten goed te-
dering in reisgedrag teweeg hebben gebracht. Het is cruciaal
rug komen in het actieplan dient deze te worden gecontroleerd
om feedback van verschillende soorten toeristen en bewoners
door leden van het netwerk en externe deskundigen.
te krijgen.
12
13
“Er is veel tijd nodig om in contact te komen met de belanghebbenden en hen te overtuigen van de voordelen van betrokkenheid bij het LTPN. Een goede voorbereiding is vereist voordat contact kan worden opgenomen met de belanghebbenden (bijv. informatiemateriaal). Ook is er een aantal argumenten nodig die belanghebbenden aanmoedigt lid te worden van het LTPN. Persoonlijk contact is erg belangrijk, net als het verstrekken van de juiste informatie na bijeenkomsten van het LTPN. Zo blijven de deelnemers op de hoogte van de ontwikkelingen. Nadat de leden merkten dat er naar hen werd geluisterd en hun mening werd meegenomen door de gemeente, toonden de leden zich betrokken en gaven vele interessante suggesties (die onderdeel werden van het mobiliteitsplan), zodat het werk erg vruchtbaar werd.”
STAP 6 – Evaluatie
Yannis Tyrinopoulos, Kos, Griekenland
SAMENVATTING De
resultaten
van
het
STARTER
project
staan
nanciële gevolgen van een LTPN en combineert deze tot een
Uitgebreide activiteiten, opties, mogelijkheden
algemene beoordeling van het netwerk. Het doel van deze
Actualiseer het plan regelmatig
stap is om de resultaten met de gestelde doelen te vergelij-
Een zekere flexibiliteit om te actualiseren is nodig om te ga-
“Het bedrijfsleven is alleen bereid deel te nemen aan een
significante successen geboekt. Een algemene conclusie
ken, de resultaten met vergelijkbare projecten te vergelijken
randeren dat rekening wordt gehouden met nieuwe ontwik-
LTPN als zij de voordelen voor zich zelf zien. Dit zijn bij
is dat de LTPN-leden de opzet en toegevoegde waarde van
en te leren van de resultaten.
kelingen en inzichten. Anders kan het mobiliteitsplan zijn ef-
voorkeur directe financiële voordelen (meer omzet / lagere
het netwerk onderschrijven. Deze gids bevat praktische
Evalueer het LTPN om te bepalen of het netwerk de geplande
fectiviteit na verloop van tijd verliezen.
kosten). In iedere stad zijn er ondernemersverenigingen
kennis die we hebben opgedaan tijdens deze succesvolle
en ondernemers nemen aan diverse netwerken deel. Het
implementaties.
De evaluatie bevat economische, sociale, ecologische en fi-
activiteiten efficiënt heeft uitgevoerd en om te beoordelen hoe
beschreven in het evaluatierapport – dit is te vinden op www.starter-project.eu. Er zijn zowel op het gebied van energie-efficiency, als op het gebied van CO2 uitstoot
het staat met de realisatie van de gestelde doelen. Praktische
Informeer het publiek actief
is daarom wellicht beter om het LTPN onderdeel te laten
eenheden om naar te kijken zijn CO2-uitstoot, het energiever-
Uitkomsten zijn succesvoller en worden meer gewaardeerd
zijn van een bestaand netwerk, in plaats van een nieuw
Terugkijkend was het betrekken van deelnemers bij com-
bruik en het aantal toeristen.
als de doelen en resultaten van het LTPN breed worden ver-
netwerk op te zetten. In Noordwijk werd het mobiliteitsplan
municatie en promotie-acties relatief gemakkelijk. Het
spreid.
desalniettemin ondersteund door leden van het netwerk en
verkrijgen van draagvlak voor andere maatregelen –vooral
er was breed draagvlak voor de genomen maatregelen.”
die die een financiële investering vereisten- vereiste een
Daan Schrama, Noordwijk, Nederland
grotere inspanning. Soms waren deelnemers niet bereid
Tip: Het veranderen van menselijk gedrag kost tijd –
Synergie en integratie van maatregelen
resultaten worden doorgaans niet behaald in een
De ervaring leert dat geïsoleerde maatregelen een beperkte
om de implementatie te ondersteunen - laat staan een
korte periode. Het effect van een LTPN moet los
invloed hebben, terwijl een pakket van maatregelen tot syner-
financiële bijdrage te leveren. De uitzondering is Werfen-
staan van andere ontwikkelingen in het gebied.
gie leidt waarbij de maatregelen elkaar versterken. Daarom is
weng (Oostenrijk), waar LTPN leden allen een financiële
het van cruciaal belang om actief te zoeken naar interessante
bijdrage leveren en zo een groot deel van de maatregelen
combinaties / pakketten van maatregelen. Gedetailleerde uit-
zelf bekostigen.
voeringsplannen helpen om de synergie tussen activiteiten te vinden.
Ook is duidelijk geworden dat het soms moeilijk is om lokale bedrijven te overtuigen om lid te worden van het net-
Kijk terug op resultaten – begrijp de successen en
“De toeristische organisaties hadden goede ideeën om
werk – er dat er veelal behoefte moet zijn aan een concrete
mislukkingen
duurzame mobiliteit te bevorderen en meer toeristen te
aanleiding om samen te werken. Alle deelnemende ge-
In elk project zijn er succesvolle en minder succesvolle onder-
trekken. Als we duurzame mobiliteit in de Hongaarse
bieden onderschrijven dat een prominente, charismatisch,
delen. Proberen te leren van minder succesvolle activiteiten.
toeristische gebieden willen ontwikkelen, dan moet
ervaren lokale trekker een vereiste is voor het opzetten van
Het is noodzakelijk om feedback van de gebruikers te krijgen
de vervoerssector veel meer samenwerken met de
een netwerk. Deze persoon moet anderen stimuleren om
en om het vervolg te bespreken met het netwerk. Elk plan kan
toeristische organisaties, aangezien zij precies weten hoe
deel te nemen aan het netwerk en de activiteiten coördi-
tijdens het proces worden gewijzigd indien nodig – als men
de lokale processen werken.”
neren. Ook het wegnemen van tegenstrijdige belangen en
een gedetailleerd plan heeft, dan kan men gemakkelijk de
Botond Aba, West-Balaton, Hongarije
eenzijdige focus zijn belangrijke activiteiten – dit betekent
koers wijzigen. 14
mogelijk dat partijen anders benaderd moeten worden. 15
CONTACT DETAILS CoOrdinator Mobycon B.V.
UNESCO’s Biosphere Reserve of Fuerteventura
Members of the STARTER Advisory Board
R. Jorna / H. Zuiver
Tony Gallardo
Gabriele Giustiniani University of Rome
Measures are grouped into three different action fields:
[email protected] /
[email protected]
[email protected]
Marcus Enoch
University of Loughborough
a) sustainable mobility information, marketing and awareness,
www.mobycon.nl
www.cabildofuer.es
Johannes Berg
Trafikanalys
b) incentives for enhancing usage, and c) sustainable mobility
Partners
KTI Institute for Transport Sciences Non-profit Ltd.,
For more information we refer to the following
Municipality of Noordwijk
Botond Aba
STARTER deliverables:
Eltis - The urban mobility observatory (http://www.eltis.org)
D. Schrama
[email protected]
D2.1 - Inventory of Best Practices
facilitates the exchange of information, knowledge and
[email protected]
www.kti.hu
D4.2 - Final Implementation Report
experiences in the field of sustainable urban mobility in Europe.
D5.3 - Final Evaluation Report
It includes best practices in the field of mobility management
D6.1 - Policy recommendations for the implementation of
in tourist areas.
options.
www.noordwijk.nl Budapest University of Technology and Economics Centre for Research and Technology Hellas/HIT
Róbert Varga
M. Chatziathanasiou
[email protected]
[email protected]
www.bme.hu
www.hit.certh.gr
a LTPN in touristic areas D6.2 - Handbook for the implementation of a Local Travel
Biosphere Smart (http://www.biospheresmart.org/) is a global
Plan Network in touristic area’s (available in English,
observatory created to share ideas, knowledge, best practices
Dutch, German, Hungarian and Spanish)
and experiences among Biosphere Reserves on issues
Herry Consult GmbH
D6.3 - The future of the LTPN in each of the pilot sites.
related to climate change, green economies, and sustainable
Municipality of Kos
Norbert Sedlacek
These deliverables -and more information - are available on
development. It includes best practice examples for Soft
N. Georgantis
[email protected]
the project website: http://www.starter-project.eu
Mobility in Tourism.
[email protected]
www.herry.at Additional information on sustainable transport
The STARTER project was co-funded by the European
www.kos.gr Municipality of Werfenweng
in tourism can be found on the following
Commission, through the Executive Agency for Competitiveness
Consulting Formaplan
Stephan Maurer
websites:
& Innovation (EACI) under its “Intelligent Energy – Europe”
Daniel Satue
[email protected]
The SEEMORE project (http://www.seemore-project.eu) is
(IEE) programme. For more information we refer to
[email protected]
www.werfenweng.eu
directly related responding to introducing energy-efficient
http://ec.europa.eu/energy/intelligent/.
www.forma-plan.com
transport solutions for visitors in eight coastal tourist regions of Europe.
16
17
WWW.STARTER-PROJECT.EU
