Handboek Test je Energie-IQ

Handboek ‘Test je Energie-IQ’

Test je Energie-IQ

Test je Energie-IQ’ is een interactieve quiz van Eandis die je energiekennis op praktisch en financieel vlak op de testbank legt. Dit handboek biedt extra duiding en informatie bij de vragen uit de quiz. De quiz en het handboek zijn gratis beschikbaar via de website www.eandis.be > Energie besparen.

Op het openingsscherm van de quiz, krijg je een keuzemenu met vier vragenreeksen van telkens 10 meerkeuzevragen: • ‘Algemene energieweetjes’ (vragen over algemene energiekennis) • ‘Kies- en Koopweetjes’ (vragen over energiezuinig investeren) • ‘Doe-weetjes’ (vragen over energiezuinig gedrag) • ‘Ken je rechten’ (vragen over je rechten als energieconsument

2

‘Test je Energie-IQ’

Hoe werkt de quiz?

• Binnen elke reeks, krijg je de vragen in een vaste volgorde aangeboden (om de opgedane kennis stap voor stap te kunnen opbouwen). Na elke vraag telt de score op (rechts op het scherm, via een metertje dat lijkt op een thermometer). Na het antwoord op de laatste vraag uit de reeks, krijg je automatisch je eindscore (percentage). Pas op: deze score telt niet op voor alle vragenreeksen samen. • Bij elke vraag is er keuze uit drie antwoorden. Nadat je een antwoord hebt aangeklikt, krijg je onmiddellijk bericht of je antwoord juist of fout was. Links op het scherm krijg je ook een woordje uitleg op een afscheurblaadje van een notitieblok. • Door onderaan het scherm het vakje ‘Ga verder’ aan te klikken, komt je bij een volgende vraag terecht.

• De volgorde van de reeksen 1, 2, 3 en 4 is vrij te bepalen. Via de knop ‘Menu’ (staat onder het Eandis-bord) kun je steeds terug naar het hoofdmenu. Dezelfde vragenreeks opnieuw doorlopen, kan ook. • Meer duiding en informatie vind je in dit handboek. In die duiding wordt ook verwezen naar andere publicaties van Eandis (zoals Eandisbrochures of artikels uit Eandismagazine). Die publicaties kun je ook terugvinden op de website www.eandis.be > Publicaties (in het horizontale menu helemaal bovenaan de thuispagina). • In de quiz zitten ook geluidseffecten verwerkt (o.a. na een juist of fout antwoord). Het is echter niet noodzakelijk om een geluidssysteem te hebben om de quiz te spelen.


3

4


Algemene energieweetjes

A

Tien vragen over algemene energiekennis. De vragen gaan over hoe energieverbruik wordt uitgedrukt, waar de verbruiksposten precies zitten en hoeveel geld ermee is gemoeid.

1

Wie op eigen benen staat, moet heel wat rekeningen betalen. Welk bedrag besteedt een 'gemiddeld Vlaams huishouden' aan energie (verwarmen, warm water, verlichten, koken, enzovoort)?

2

Wat kost het meeste bij jou thuis?

3

Hoe kun je inschatten hoeveel energie een toestel verbruikt?

4

Op je elektriciteitsfactuur staat een prijs per kWh of 'kilowattuur'. Wat betekent kilowattuur precies?

5

Hoeveel kost een kilowattuur (kWh) elektriciteit gemiddeld?

6

Op de eindafrekening van je energieleverancier staat dat je vorig jaar 11 700 kWh gas hebt verbruikt, maar je gasmeter telt in kubieke meter (m³). Hoe reken je dat om?

7

Welk toestel heeft de hoogste verbruikskosten: een elektrische bijverwarming (van 2 000 watt) die 3 uren werkt of een tv met LCD-scherm (van 200 watt) die 30 uren speelt?

8

Wat betaalt een modaal gezin per maand aan elektriciteit?

9

Welk toestel verbruikt het meest?

10

Op deze toestellen is dag en nacht een digitaal klokje te zien, zonder dat het toestel in gebruik is: radio, tv, dvd, video, kookvuur, microgolfoven en wekkerradio. Hoeveel kost dat eigenlijk per jaar?


5

1

Wie op eigen benen staat, moet heel wat rekeningen betalen. Welk bedrag besteedt een ‘gemiddeld Vlaams huishouden’ aan energie (verwarmen, warm water, verlichten, koken, enzovoort)? A. 85 euro per maand B. 163 euro per maand C. 227 euro per maand

Juiste antwoord: B

Een ‘gemiddeld’ Vlaams huishouden geeft per maand 163 euro uit aan energie (elektriciteit, gas en alle andere vloeibare en vaste brandstoffen bron: Huishoudbudgetonderzoek van de federale overheid). Let wel: dit is een gemiddelde. Naargelang je gezinssituatie en je leefgewoonten zullen de energiekosten minder of zwaarder doorwegen in je totale leefbudget.

6


Extra duiding Detailcijfers uit brontabel Huishoudbudgetonderzoek 2010 (in euro): Code Benaming

België

32

Verwarming, verlichting en water

2 204

3211

Elektriciteit

3221 3231

Vlaams Gewest

Waals Gewest

1 610

2 202

2 409

743

526

765

808

Gas

620

645

683

502

Vloeibare brandstoffen

537

211

464

775

3241

Vaste en overige brandstoffen

3261

Kosten van waterverbruik

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

32

5

24

55

249

220

245

266

In de berekening werd het totale bedrag op jaarbasis (2 202 euro) voor verwarming, verlichting en water in het Vlaamse gewest verminderd met de waterfactuur (245 euro). Zo kregen we de specifieke uitgaven voor energie alleen. Door dat bedrag (1 957 euro) te delen door 12, krijg je het maandelijkse gemiddelde van 163 euro.

Deze cijfers zeggen niets over de verhouding tussen de uitgaven en de inkomsten. Voor wie veel verdient, is 163 euro per maand waarschijnlijk een haalbaar bedrag. Voor gezinnen met een laag inkomen of een uitkering is hetzelfde bedrag uiteraard in verhouding een veel grotere hap uit het budget.

Dit is een gemiddelde maandelijkse uitgave voor energie. Grotere gezinnen (‘huishoudens’) of mensen met grotere woningen zullen dus een pak meer verbruiken en betalen. Alleenstaanden of gezinnen met een kleine woning (appartementen) zullen dan weer minder betalen, ook afhankelijk van de graad van isolatie van hun woning.

Zie ook: http://economie.fgov.be/nl/statistieken/ gegevensinzameling/enquetes/huishoudbudget/index.jsp


7

2.

Wat kost het meeste bij jou thuis? A. Verlichting B. Verwarming C. Diepvriezer en koelkast samen

Juiste antwoord: B

Verwarming is een enorme energieslokop. Maar liefst 66 % van de energiefactuur van een doorsnee gezin gaat naar verwarming, gevolgd door warm water (goed voor 13 %). De overige 21 % is verdeeld over: verlichting (5 %), koelen en vriezen (5 %), wassen en drogen (4 %), koken (4 %) en overige toepassingen (3 %).

8


Extra duiding Wat geeft u uit aan energie ? In een doorsnee rijwoning met vier bewoners ziet het totale jaarlijkse energieverbruik er zo uit: ●

66 % verwarming (aardgas) 15 000 kWh of 900 euro

●

13 % warm water: - 3 000 kWh (aardgas) of 180 euro - 3 000 kWh (elektriciteit) of 570 euro

●

●

5 % koelen en vriezen 1 200 kWh of 228 euro

●

4 % wassen en drogen 1 000 kWh of 190 euro

●

4 % koken 1 000 kWh of 190 euro

●

3 % overige 600 kWh of 114 euro

Voor dit cijfervoorbeeld werden volgende prijzen gehanteerd: - elektriciteit 0,19 euro per kWh - aardgas 0,06 euro per kWh

5 % verlichting 1 200 kWh of 228 euro

13 %

66 %

Warm water

5 %

Verwarming

5%

3%

Overige

4 %

4 %

Koken

Leen gratis een energiemeter en verminder uw verbruik

Lees ook: Eandisbrochure ‘De energiemeter’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

Verlichting

Koelen en vriezen

Wassen en drogen

De ene rg

ieme

Meten is ter weten


9

3.

Hoe kun je inschatten hoeveel energie een toestel verbruikt? A. Op basis van zijn afmetingen B. Op basis van zijn aankoopprijs C. Op basis van zijn vermogen

Juiste antwoord: C Elk elektrisch toestel heeft een kenplaatje waarop het vermogen (uitgedrukt in watt of W) staat. Dat bepaalt hoeveel energie het toestel maximaal kan verbruiken. Een toestel van 1 000 watt zal dus in principe minder verbruiken dan een toestel van 2 000 watt. Maar ook de gebruiksduur speelt een grote rol. Je kunt zelf het precieze verbruik van een toestel inschatten door het aantal watt te vermenigvuldigen met het aantal uren dat het toestel werkt.

10


Extra duiding Het vermogen van elektrische toestellen wordt uitgedrukt in watt (W) met als veelvoud een kilowatt, die gelijk is aan 1 000 W. Op elk elektrisch toestel zit een kenplaatje waarop het vermogen is vermeld. Niet iedere lamp geeft evenveel licht en niet iedere motor ontwikkelt dezelfde kracht. Dat is afhankelijk van het vermogen. In de praktijk kan het vermogen van een toestel variëren. Een koelkast verbruikt bijvoorbeeld meer als ze aanslaat om te koelen dan als ze stationair draait. Het kenplaatje op het toestel geeft steeds het maximale vermogen aan.

Maar uiteraard is ook de gebruiksduur (hoe lang wordt het vermogen aangesproken) van belang om te weten hoeveel een toestel verbruikt. Toestellen met een laag vermogen die permanent zijn ingeschakeld kunnen immers evenveel of meer energie verbruiken dan toestellen met een hoog vermogen die maar een paar minuten per jaar werken. Daarom wordt het energieverbruik berekend op basis van kilowattuur (kWh): de energie die een vermogensbron van 1 000 watt (1 kW) gedurende 1 uur (1 h) gebruikt. Zie ook p. 12-13.

ter rgieme De ene en is weten Met

n Lee en se grati eter en iem r uw rg e en inde verm rbruik ve

van Amb er t Elektric ot O nmi iteit sbaa r

Lees ook: Eandisbrochures ‘De energiemeter’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen) en ‘Van amber tot onmisbaar’ (www.eandis > Publicaties > Over Eandis)


11

4.

Op je elektriciteitsfactuur staat een prijs per kWh of ‘kilowattuur’. Wat betekent kilowattuur precies? A. Een uur waarop er erg veel wordt verbruikt B. De hoeveelheid verbruikte energie per uur C. Het vermogen van al je elektrische toestellen samen

Juiste antwoord: B

In kWh staat ‘kW’ voor kilowatt en ‘h’ voor het aantal uren. Een toestel met een vermogen van 1 000 watt (of 1 kW) dat gedurende één uur ononderbroken en op vol vermogen werkt, verbruikt 1 kilowattuur (of 1 kWh). Om de verbruikskosten van een toestel te berekenen, vermenigvuldig je het aantal verbruikte kWh met de aangerekende prijs per kWh (die op je factuur staat vermeld).

12


Extra duiding Een kilowattuur (symbool kWh) is een eenheid voor energie. Energie is het product van vermogen en tijd, m.a.w. energie is het vermogen dat een toestel over een bepaalde tijd gebruikt. Zie ook vraag A3. Eén kWh wordt gedefinieerd als de energie die een vermogensbron van 1 000 watt (1 kW) gedurende 1 uur (1 h) gebruikt. kWh is eigenlijk geen standaardeenheid in de fysica want daar is de eenheid voor energie joule. Een joule is hetzelfde als een wattseconde (Ws), want 1 watt is 1 joule per seconde. Aangezien kilo duizend betekent en er 3 600 seconden in een uur gaan, is een kilowattuur gelijk aan 3 600 000 J, ofwel 3,6 MJ (megajoule).

Hoeveel kWh je thuis hebt verbruikt, kun je gewoon aflezen op je elektriciteitsmeter. Die telt alle gevraagde vermogens van alle elektrische toestellen en hun gebruiksduur automatisch samen. Bij aardgas is dat niet zo, want die telt hoeveel kubieke meter aardgas er is verbruikt. Je aardgasleverancier rekent dat nadien om in kWh op je factuur. Zie ook p. 16-17.


13

5.

Hoeveel kost een kilowattuur (kWh) elektriciteit gemiddeld? A. 9 eurocent (0,09 euro) B. 29 eurocent (0,29 euro) C. 19 eurocent (0,19 euro)

Juiste antwoord: C

De prijs van elektriciteit bestaat uit verschillende componenten waarvan er sommige zijn vastgelegd door de overheid (bv. heffingen,taksen, kosten voor vervoer en netwerkonderhoud). Andere variëren per energieleverancier (bv. kosten om energie te produceren). Alle componenten samen geven een richtprijs van ongeveer 0,19 euro per kWh (pas op: richtprijs bij een enkelvoudige meter - een tweevoudige meter werkt met piek- en daltarieven).

14


Extra duiding In de vrijgemaakte energiemarkt zijn de leveranciers vrij om hun elektriciteits- (en aardgas) prijzen te bepalen. De federale overheid heeft wel de mogelijkheid om wettelijke minimum- of maximumprijzen op te leggen.

Sommige componenten zijn vastgelegd door de overheid (bv. heffingen en taksen) of door de regulator (distributie- en transportnettarieven). Andere variëren per energieleverancier (bv. kosten om energie te produceren).

De prijzen zijn afhankelijk van verschillende factoren en bestaan uit verschillende componenten:

Bijna alle leveranciers bieden verschillende prijzen aan voor dag-, nacht- of uitsluitend nachtverbruik. Omdat er geen vaste elektriciteits- (en aardgas)prijs is, kun je ook niet spreken van een eenheidsprijs.

• de energieprijs (aankoop- of productieprijs), mogelijk variërend in functie van je totale jaarlijkse verbruik, je aansluitvermogen, het aantal en de soort tellers • de nettarieven voor distributie en transport • de heffingen en taksen. Deze onderdelen staan ook zo vermeld op je factuur.

Zie ook op www.vreg.be


15

6.

Op de eindafrekening van je energieleverancier staat dat je vorig jaar 11 700 kWh gas hebt verbruikt, maar je gasmeter telt in kubieke meter (m³). Hoe reken je dat om? A. Omrekenen is niet nodig. Er zijn evenveel kWh als m³, dus 11 700 m³ aardgas B. kWh delen door factor 11, dus ongeveer 1 063 m³ aardgas C. kWh vermenigvuldigen met factor 11, dus 128 700 m³ aardgas

Juiste antwoord: B

Jouw gasmeter telt het aantal kubieke meter gas dat je verbruikt. De gasleverancier rekent dat jaarlijks om naar kilowattuur om te bepalen hoeveel je moet betalen. Een truc om zelf om te rekenen is kWh delen door factor 11. Zo krijg je ongeveer de hoeveelheid m³. Uiteraard kun je ook m³ vermenigvuldigen met factor 11 om het aantal kWh te bekomen. Eén kWh aardgas kost ongeveer 0,06 euro. Eén m³ ongeveer 0,66 euro (= 0,06 euro x 11).

16


Extra duiding In tegenstelling tot een elektriciteitsmeter, wordt het verbruik bij een gasmeter niet uitgedrukt in kWh, maar in kubieke meter. De omrekening van kubieke meter naar kWh gebeurt via de calorische waarde van het gebruikte gas. Kortweg is deze calorische waarde de energie (uitgedrukt in Joule) die vrijkomt bij verbranding van een kubieke meter van dit gas. Het is zo dat er in het aardgasdistributienet continu metingen gebeuren van deze calorische waarden. Een gemiddelde hiervan wordt dan gebruikt om de omrekening te doen en de kostprijs te berekenen. Het aardgas uit Nederland is laagcalorisch en heeft ruwweg een calorische waarde van circa 10,3 kWh/m³. Dit type aardgas wordt hoofdzakelijk in centraal België verdeeld (as tussen Poppel in de Kempen en Blaregnies in Henegouwen). Elders in België wordt hoogcalorisch gas verdeeld, met een calorische waarde van circa 11,6 kWh/m³.

Op je afsluitende verbruiksfactuur kun je normaal deze omrekening terugvinden, waarbij de omrekeningsfactor wordt uitgedrukt in een bedrag tot 4 cijfers na de komma. Een gemakkelijke truc om zelf om te rekenen is de omrekeningsfactoren 10,3 en 11,6 af te ronden naar 11. Als je kWh deelt door factor 11, krijg je zo ongeveer de hoeveelheid in m³. Uiteraard kun je ook m³ vermenigvuldigen met factor 11 om het aantal kWh te bekomen. Eén kWh aardgas kost ongeveer 0,06 euro. Eén m³ ongeveer 0,66 euro (= 0,06 euro x 11).

Veronderstel dat je hoogcalorisch gas binnenkrijgt en jaarlijks een gasverbruik hebt van 2 000 kubieke meter, dan is het aantal kWh ongeveer gelijk aan: 2 000 x 11,6 kWh = 23 200 kWh.


17

7.

Welk toestel heeft de hoogste verbruikskosten: een elektrische bijverwarming (van 2 000 watt) die 3 uren werkt of een tv met LCD-scherm (van 200 watt) die 30 uren speelt? A. Beide toestellen hebben evenveel verbruikskosten B. Het elektrische verwarmingstoestel heeft de hoogste verbruikskosten C. De tv met LCD-scherm heeft de hoogste verbruikskosten

Juiste antwoord: A

Het verwarmingstoestel (van 2 000 watt of 2 kW) verbruikt 2 kilowattuur (kWh) per uur of 6 kWh na 3 uren. De tv (van 200 watt of 0,2 kW) verbruikt 0,2 kWh per uur. Na 30 uren heeft het ook 6 kWh verbruikt (= 0,2 kWh x 30). Beide toestellen hebben dus evenveel verbruikt. Per uur verbruikt het verwarmingstoestel 38 eurocent (= 2 kWh x 0,19 euro/kWh) en de tv 3,8 eurocent (= 0,2 kWh x 0,19 euro/kWh).

18


Extra duiding Hierna vind je een tabel met verbruiksgegevens en -kosten van enkele typische toestellen. We selecteerden de meest energiezuinige per soort.

Als jouw toestel aanzienlijk meer verbruikt dan hieronder aangegeven, moet je misschien overwegen om een energiezuiniger model aan te kopen. Elektriciteitsverbruik in kWh

Verbruik in kWh

Kostprijs (*) energie in euro

per 24 uur

per jaar

per jaar

Koel/vriescombinatie groot

0,55

200

38

Koel/vriescombinatie tafelmodel

0,35

127

24

Koelkast tafelmodel zonder vriesvak

0,23

84

16

Koelen en vriezen (label A++)

Diepvrieskoffer 200 liter

0,41

150

29

Diepvrieskast 200 liter

0,44

160

30

per beurt

per jaar

per jaar

1,05

231

44

Vaatwasser (220 beurten) Vaatwasser A-label Vaatwasser C-label

1,31

288

55

per beurt

per jaar

per jaar

Wasmachine (5 kg wasgoed op 40°C)

0,50

110

21

Warmtepomp-droger A-label (condens)

1,75

368

70

Luchtafvoerdroger C-label voor 5 kg

3,35

704

134

Wassen en Drogen (220 beurten)

Condensdroger C-label voor 5 kg

3,65

767

146

per uur

per jaar

per jaar

Computer + scherm (200 watt, 300 uren)

0,20

60

11

Microgolfoven (900 watt, 50 uren)

0,90

45

9

Oven (1 500 watt, 100 uren)

1,50

150

29

Klassieke televisie 36” (200 watt, 700 uren)

0,20

140

27

LCD-televisie 37” (190 watt, 700 uren)

0,19

133

25

Plasma televisie 37” (240 watt, 700 uren)

0,24

168

32

Andere

(*) Gerekend tegen een elektriciteitsprijs van 0,19 euro per kWh.

giemeter De ener en is weten Met

n Lee en se grati eter en m w rgie ene inder u verm rbruik ve

Lees ook: Eandisbrochure ‘De energiemeter’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen) en Eandismagazine 15 - ‘Leen nu gratis een energiemeter’ - p. 9) (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)


19

8.

Wat betaalt een modaal gezin per maand aan elektriciteit? A. 10 euro B. 25 euro C. 55 euro

Juiste antwoord: C

Een doorsnee gezin verbruikt 3 500 kWh elektriciteit per jaar. Gerekend aan 0,19 euro per kWh, komt dat neer op 665 euro per jaar of zo’n 55 euro per maand.

20


Extra duiding De Vlaamse energieregulator VREG schat het elektriciteitsverbruik van een doorsnee Vlaams gezin op 3 500 kWh per jaar. Dit komt overeen met typecategorieën Dc1 (enkelvoudige meter) of Dc (tweevoudige meter). Als er echter met elektriciteit wordt verwarmd, kan het verbruik veel hoger oplopen.

Typecategorie Da (alleenstaande enkelvoudige meter)

Jaarverbruik dagtarief in kWh

De onderstaande typecategorieën worden gebruikt om verschillende situaties bij huishoudelijke afnemers te beschrijven. Ze variëren van een alleenstaande in een appartement zonder elektrische verwarming (Da) tot een omvangrijk gezin in een grote elektrisch verwarmde woning (De). Vanaf 1 januari 2007 (invoering weekendtarief) zijn de gemiddelde verbruiken in onderstaande tabel relevant.

Jaarverbruik nachttarief in kWh

Jaarverbruik uitsluitend nachttarief in kWh

600

0

0

Db (kleine verbruiker enkelvoudige meter)

1 200

0

0

Dc (doorsnee gezin tweevoudige meter)

1 600

1 900

0

Dc1 (doorsnee gezin enkelvoudige meter)

3 500

0

0

Dd (grote verbruiker - geen accumulatieverwarming)

3 600

3 900

0

De (grote verbruiker - met accumulatieverwarming tweevoudige meter + meter uitsluitend nachttarief)

3 600

3 900

12 500

De1 (grote verbruiker - met accumulatieverwarming enkelvoudige meter + meter uitsluitend nachttarief)

7 500

0

12 500

Zie ook op www.vreg.be


21

9.

Welk toestel verbruikt het meest? A. Strijkijzer B. Stereoketen C. Elektrische klok

Juiste antwoord: A

Algemeen genomen zijn toestellen die opwarmen (droogkast, wasmachine, strijkijzer, warmeluchtblazer, enzovoort) altijd de grootste verbruikers. Een strijkijzer heeft een vermogen tussen 1 800 en 3 000 watt. Dat is veel meer dan een stereoketen (tussen 40 en 150 watt) en een elektrische klok (tussen 1 en 5 watt).

22


Extra duiding Het vermogen (uitgedrukt in watt) vertelt of een toestel per tijdseenheid veel of weinig energie kan verbruiken. Hoe hoger het vermogen van een toestel, hoe meer energie het kan verbruiken. Toestellen die warmte produceren, hebben over het algemeen de grootste vermogens.

Bij vraag A7 vind je een tabel met verbruiksgegevens en -kosten van enkele typische toestellen. We selecteerden de meest energiezuinige per soort. Als jouw toestel aanzienlijk meer verbruikt dan in de tabel aangegeven, moet je misschien overwegen om een energiezuiniger model aan te kopen.

Vermogen staat niet altijd in verhouding met verbruikskosten. Daar is de factor werktijd uiteraard een belangrijke variabele. Toestellen met een laag vermogen die permanent zijn ingeschakeld kunnen zo evenveel of meer verbruikskosten met zich meebrengen dan toestellen met een hoog vermogen die maar een paar minuten werken.


23

10. Op deze toestellen is dag en nacht een digitaal klokje te zien, zonder dat het toestel in gebruik is: radio, tv, dvd, video, kookvuur, microgolfoven en wekkerradio. Hoeveel kost dat eigenlijk per jaar? A. Niets, als de toestellen niet zijn ingeschakeld, verbruiken ze ook niets B. 36 euro per jaar C. 116 euro per jaar

Juiste antwoord: C

Klokjes die dag en nacht blijven werken, hebben permanent stroom nodig. Elk klokje heeft een vermogen van zo’n 10 watt. Per jaar komt dat neer op een verbruik van 87 600 wattuur (10 x 24 uren x 365 dagen) of 87,6 kilowattuur (kWh) per toestel en 613,2 kWh voor 7 toestellen. Gerekend aan 0,19 euro/kWh, kost het sluipverbruik van onze 7 toestellen samen dus 116,51 euro per jaar.

24


Extra duiding Veel elektrische apparaten blijven in alle stilte elektriciteit verbruiken, ook als we ze niet actief gebruiken. De wekkerradio, het klokje van de microgolfoven en het nachtlampje zijn apparaten waarvan we het permanente elektriciteitsgebruik zien. Een televisietoestel dat in stand-by wordt gezet, heeft ook nog een verklikkerlichtje, dat ons voor blijvend verbruik waarschuwt. Maar ook sommige uitgeschakelde koffiezetapparaten of gsm-laders in het stopcontact, verbruiken (onnodige) stroom. Daar is een woord voor: sluipverbruik. Het sluipverbruik van enkele toestellen nader bekeken: • Televisie: een televisie verbruikt in stand-by gemiddeld 12 watt. Als je de tv altijd volledig uitschakelt, kun je 12 euro per jaar uitsparen. • Video: een videotoestel verbruikt in stand-by gemiddeld 15 watt om het intern geheugen te voeden. Dat is goed voor ongeveer 20 euro per jaar. Zuinige toestellen slaan de informatie op in een apart geheugen dat nauwelijks stroom verbruikt.

e azin g a ism eand ig verlichten W

W EG

uin

ier z

Doss

IN

EN

ER

VO 2009 IES R TUU s? FAC ecie GIE u pr ENER betaalt r

NU

oo

rv Waa

IJD

STR

WED

le

evol

rd Waa

08

• Laptops: een laptop is zo ontworpen dat hij heel zuinig omspringt met elektrische energie. Zo kun je met een acculading langer werken. De boosdoener is echter de lader. Als je hem niet uit het stopcontact haalt, blijft die stroom verbruiken. • Transformatoren: laagvolt-halogeenlampen, deurbellen, babyfoons ... werken niet op 230 V en hebben daarom een transformator nodig. Een transformator voor laagvolthalogeenverlichting verbruikt ongeveer 5 W. Wanneer de aan/uit-schakelaar tussen de transformator en de lamp zit, blijft de transformator ook stroom verbruiken terwijl de lamp is gedoofd. Plaats je een schakelaar tussen het stopcontact en de transformator, dan kun je meteen alles uitschakelen. De stekker van de armatuur uittrekken is ook een oplossing. Een gulzige transformator verbruikt snel 25 euro per jaar.

RS ER

PREM DE

mber Dece 08 20

GIE

• Computers: een moderne computer verbruikt gemakkelijk vijf keer meer energie dan een televisietoestel. Dat komt doordat hij niet alleen is uitgerust met een beeldscherm, maar ook met een constant draaiende ventilator en motoren voor de aandrijving van de harde schijf. Als je een nieuw computerscherm aanschaft, opteer dan voor een LCD-scherm (scherm met vloeibare kristallen). Daarmee kun je tot 60 % energie besparen. Bij de nieuwste schermen wordt trouwens meer en meer rekening gehouden met het milieu.

UIK

EBR

IEG

ERG

E EN

ZAM

AR SPA OR

IJS

ue -Belgiq België - P.P. P.B. 9 B - 546

• Fax: ook een faxtoestel kan jaarlijks tot 20 euro sluipverbruiken.

OOK

OP

TV!

n te

e prijz

en!

winn

Lees ook: Eandismagazine 8 - ‘Schakel sluipverbruik uit!’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)


25

26


Kies- en koopweetjes

B

Tien vragen rond energiezuinig investeren. De vragen gaan over de keuzes die je maakt voor je woning, renovatieprojecten of toestellen, de gevolgen daarvan voor je energieverbruik en -factuur, en met welke parameters je rekening moet houden.

1

Je wilt een appartementje huren. Je hebt twee kanshebbers gevonden voor een zelfde huurprijs, maar met een verschillend energieprestatiecertificaat (kortweg EPC). Welk appartement is (op vlak van energieverbruik) het duurste?

2

Hoeveel kost het gemiddeld om je dak te laten isoleren door een aannemer?

3

Je geeft netto 620 euro uit om het dak van je huis te isoleren (premies en fiscale voordelen reeds meegerekend). Dankzij die investering bespaar je elk jaar 300 euro aan stookkosten. Na hoeveel tijd heb je de investering terugverdiend?

4

Als je te veel isolatie aanbrengt in je huis, krijg je condensatie en schimmels.

5

Hoeveel aardgas kan er worden bespaard door een oude verwarmingsketel (15 jaar of ouder) te vervangen door een nieuwe condensatieketel?

6

Wat kost de waakvlam van een gasgeiser?

7

Als je het glas uit de vensters van je woning wilt vervangen dan kies je het best:

8

In onze regio kan de zomerzon op een zuidgericht raam flink wat warmte opwekken (zoveel als enkele radiatoren). Wat doe je dan het best om je huis koel te houden?

9

Hoeveel bespaar je jaarlijks als je 9 gloeilampen van 60 watt vervangt door 9 spaarlampen van 11 watt? (bij 1 000 branduren - 0,19 euro per kWh)

10

Welk energielabel stemt overeen met het laagste verbruik?


27

1.

Je wilt een appartementje huren. Je hebt twee kanshebbers gevonden voor een zelfde huurprijs, maar met een verschillend: energieprestatiecertificaat (kortweg EPC). Welk appartement is (op vlak van energieverbruik) het duurste? A. Het appartement met een EPC van 680 B. Het appartement met een EPC van 320 C. Beide even duur: het EPC bevat enkel energietips en geeft geen indicatie van het energieverbruik

Juiste antwoord: A

Het EPC schat in hoe energiezuinig een woning is. Het is verplicht bij nieuwbouw, grote verbouwingen of bij verhuur of verkoop van een woning. Bij bestaande woningen wordt de energiezuinigheid uitgedrukt in aantal kWh verbruik per vierkante meter. Hoe hoger dit getal, hoe hoger de verbruikskosten van de woning. Bij nieuwbouw en grote verbouwingen moet het EPC dan weer een minimaal ‘E-peil’ halen.

28


Extra duiding Het energieprestatiecertificaat (EPC) is verplicht voor alle bestaande woningen, appartementen, studio’s, vakantiewoningen en sociale woningen die worden verkocht of verhuurd. Voor studentenkamers zonder aparte badkamer en keuken volstaat een certificaat voor het gebouw in zijn geheel. Als eigenaar moet je over het certificaat beschikken op het moment dat je een woning of appartement te koop of te huur aanbiedt. Het kengetal op de eerste pagina geeft het aantal kilowattuur weer dat je jaarlijks per vierkante meter verbruikt. Deze energiescore kan variëren van 0 tot 700. Hoe lager de score, hoe energievriendelijker een woning. Een kleurenbalk zet dit nog eens extra in de verf: groen is energiezuinig, rood is energieverslindend. Verder bevat het EPC nog een reeks aanbevelingen om je energiescore te verbeteren.

Let op: Voor nieuwbouw of verbouwingen met stedenbouwkundige vergunning is eveneens een energieprestatiecertificaat verplicht. Hier wordt het E-peil of energieprestatiepeil vermeld. Dat cijfer houdt rekening met een reeks extra factoren, zoals binnenklimaat, en is een maat voor het energieverbruik van de woning en de vaste installaties ervan. Hoe lager het E-peil, hoe energiezuiniger de woning is. Er geldt ook een minimaal E-peil dat een nieuwbouwwoning moet halen: E 70 vanaf 2012 en E 60 vanaf 2014.

Energieprestatiecertificaten worden opgemaakt door erkende energiedeskundigen type A. Een overzicht van deze energiedeskundigen vind je op www.energiesparen.be/energieprestatie. Er bestaat geen vaste prijs, maar gemiddeld mag je rekenen op een kostprijs tussen 200 en 250 euro. Een EPC is 10 jaar geldig.

eandism agazine

PREM

IES VO

OR DA

Dossier 14 e NA

CHT VA

ATIE

SREUK?

ISTER

NIS

IJS IN ENER

België-Be

lgique

P.B. - P.P. B - 5469

GIE

Maart 2009

09

energie

N DE DU

WAT BIJ GA

WEGW

KISOL

prestat

iepeil

WEDS

TRIJD

Waarde v

olle pri

Lees ook: Eandismagazine 9 ‘Energieprestatiecertificaat, verplicht ‘paspoort’ van uw woning bij verkoop en verhuur’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

jzen te

winnen

!


29

2.

Waarlangs gaat de meeste warmte in een woning verloren? A. 21 euro per vierkante meter B. 35 euro per vierkante meter C. 42 euro per vierkante meter

Juiste antwoord: A

Wie zijn dak laat isoleren door een aannemer, betaalt ongeveer 21 euro per vierkante meter (bron: www.energiesparen.be). Plaats je de isolatie zelf, dan kost het je gemiddeld 8,5 euro per vierkante meter. Tip: wie verbouwt, isoleert best eerst zijn dak of zoldervloer. Die investering zal in verhouding

het minste kosten en dus het snelste rendement opleveren.

30


Extra duiding Cijfers uit de tweejaarlijkse enquête van het Vlaams Energieagentschap (VEA) rond energiebewustzijn en energiegedrag, beschikbaar via www.energiesparen.be. Gaat enkel om de kost voor isolatiemateriaal en plaatsing, zonder bijkomende dakwerken. Ongeveer 66 % van het energieverbruik in een woning wordt bij ons opgeslokt door verwarming. In Scandinavië, waar het toch veel kouder is, is daar gemiddeld minder energie voor nodig. Dat komt omdat woningen er veel degelijker worden geïsoleerd. Hier valt bij ons dus nog heel wat op te besparen. Het grootste deel van de warmte in een woning gaat door ramen, muren, dak, vloeren en kieren naar buiten. Naarmate er beter wordt geïsoleerd, kunnen die warmteverliezen worden beperkt. Het is echter niet voldoende om dik isolatiemateriaal aan te brengen. Isolatie moet ook goed aansluiten. Een kier van 1 mm kan bij normale winteromstandigheden het warmteverlies op die plaats al verviervoudigen. Door je woning degelijk te isoleren, creëer je ook meer thermisch comfort. Bovendien is goed isoleren wettelijk verplicht, althans voor elke nieuwbouw of verbouwing waarvoor een bouwtoelating nodig is.

Wat moet u eerst isoleren? Afhankelijk van je budget heb je verschillende mogelijkheden om te isoleren. Het is daarbij van groot belang om in de meest ‘economische’ volgorde te werk te gaan. Warme lucht stijgt, ook in een woning. Dus eerst de zolder op om het dak te isoleren. Een degelijke dakisolatie bespaart een pak verwarmingskosten. Naast dakisolatie moet je ook de nodige aandacht besteden aan de isolatie van buitenmuren en vloeren. Verder is het rendabel om enkele of dubbele beglazing te vervangen door hoogrendementsglas. Zorg ervoor dat heel de buitenschil van je woning als het ware wordt ingepakt met isolatie. Goede isolatie sluit zich als een huid omheen een gebouw.

Hoe uw wo ning goed isoleren en ventileren

Tips om jare nlang gel d te bespar en en gezond te wonen

Lees ook: Eandisbrochure ‘Hoe uw woning goed isoleren en ventileren?’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)


31

3.

Je geeft netto 620 euro uit om het dak van uw huis te isoleren (premies en eventuele andere voordelen reeds meegerekend). Dankzij die investering bespaar je elk jaar 300 euro aan stookkosten. Na hoeveel tijd heb je de investering terugverdiend? A. Iets meer dan 2 jaar B. Ongeveer 4 jaar C. Ongeveer 9 jaar

Juiste antwoord: A

Je betaalt een vakman 1 400 euro, maar je recupereert onmiddellijk 360 euro aan premies. Via je belastingbrief krijg je een jaar later nog eens 420 euro terug. Dus je betaalt netto zo’n 620 euro voor de hele ingreep. Aangezien je 300 euro per jaar kunt uitsparen aan stookkosten, is de investering terugverdiend op 2,06 jaar.

32


Extra duiding Welke energiemaatregelen krijgen prioriteit?

Zowel bij nieuwbouw als bij verbouwingen, staat isolatie bovenaan de lijst.

Als je op een rendabele en milieuvriendelijke manier energie wilt besparen, kun je rekening houden met een investeringsvolgorde (volgens een studie van Griet Verbeeck, K.U. Leuven). Nieuwbouw

Verbouwing

1. Dakisolatie

1. Dakisolatie

2. Gevel- en vloerisolatie

2. Vloerisolatie bij makkelijk bereikbare vloeren

3. Hoogrendementsbeglazing

3. Betere beglazing

4. Energiezuinige verwarmingsinstallatie

4. Betere verwarmingsinstallatie

5. Alternatieve energie (bv. zonne-energie)

5. Gevelisolatie en alternatieve energie

Enkele begrippen Als het over isolatie gaat, worden vaak moeilijke termen gebruikt zoals lambdawaarde, U-waarde, R-waarde enzovoort. Wat betekenen ze? • Lambdawaarde De lambdawaarde of warmtegeleidingscoëfficiënt (λ, uitgedrukt in W/m.K) geeft aan in welke mate het isolatiemateriaal de warmte geleidt. Hoe lager de lambdawaarde, hoe beter het materiaal isoleert.

• Warmteweerstand of R-waarde Voor sommige materialen wordt door de fabrikant de R-waarde aangegeven in plaats van een lambdawaarde en de dikte. De warmteweerstand (R, uitgedrukt in m2.K/W) vertelt ons hoe goed een bepaald isolatiemateriaal de warmte tegenhoudt. Hoe hoger de R-waarde van een materiaal, hoe beter het isoleert.

• Warmtedoorgangscoëfficiënt of U-waarde De warmtedoorgangscoëfficiënt (U-waarde, uitgedrukt in W/m2.K) van een constructiedeel (bv. dak, gevel, raam, vloer) komt overeen met de hoeveelheid warmte die per tijdseenheid, per vierkante meter en per graad temperatuurverschil tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ verloren gaat. Hoe lager de U-waarde, hoe beter het constructiedeel de warmte binnenhoudt.

Hoe u isoler w woning en en go venti ed leren

Tips om


jarenl ang ge ld en ge te bespar zond te won en en


33

4.

Als je te veel isolatie aanbrengt in je huis, krijg je condensatie en schimmels. A. Klopt: isolatie zorgt voor minder verluchting en dat werkt schimmels en condensatie in de hand B. Klopt niet: schimmels en condensatie ontstaan net door te weinig isolatie C. Klopt: maar enkel in de badkamer

Juiste antwoord: B

De bewering is fout. Je brengt nooit te veel isolatie aan. Vocht en schimmel komen niet voor op plaatsen die goed zijn geïsoleerd, maar op plaatsen die niet of slecht zijn geïsoleerd (zoals koudebruggen). Een goede verluchting en een juist uitgevoerde plaatsing van isolatie en dampscherm zijn echter onmisbaar. Verlucht daarom elke dag even, bijvoorbeeld net voor de verwarming aanslaat.

34


Extra duiding Waar warmte niet naar buiten kan, kan verse lucht niet naar binnen. Een geïsoleerde en luchtdichte woning moet je verluchten. Vochtige en vervuilde lucht voer je af met gecontroleerde ventilatie. Doe je dat niet dan krijg je een zuurstofarm, vochtig en ongezond binnenklimaat. Dat kan leiden tot gezondheidsklachten. Bovendien kan je woning op termijn worden beschadigd door condensatie en schimmelvorming. In nieuwbouwwoningen is een gecontroleerde ventilatie sinds 2006 verplicht.

Er zijn drie goede redenen om uw woning te ventileren: • Aanvoer van verse lucht (zuurstof) Het grootste deel van de dag brengen we door in een gesloten ruimte. Te weinig zuurstoftoevoer leidt tot hoofdpijn en sufheid. Maar voldoende zuurstof is ook vereist voor een goede werking van verbrandingstoestellen, zoals geisers en aardgaskachels en voorkomt CO-vergiftiging. • Afvoer van woonvocht We produceren 10 tot 15 liter vocht per dag in onze woning met onze dagdagelijkse activiteiten (ademen, koken, douchen, enz.). Het is belangrijk dat die vochtige lucht naar buiten wordt afgevoerd om condensatie en schimmelvorming te vermijden. Om vochtige ruimten te verwarmen, is er bovendien meer energie nodig.

Hoe ventileren? Dagelijks even alle ramen openzetten is al een zeer goed begin. De ramen de hele dag openlaten, kost natuurlijk veel energie. De kamers koelen dan te sterk af. Je ventileert het best minimaal en toch gecontroleerd. Maar hoe doe je dat? Verse lucht moet binnenkomen in ‘droge’ leefruimten zoals woonkamer, slaapkamers en bureel. Vandaar moet ze langs tussenruimten doorstromen naar ‘natte’ ruimten zoals badkamer, keuken, toilet … waar vocht en vervuilde lucht worden afgevoerd. Luchttoevoer en luchtafvoer zijn mogelijk op natuurlijke of op mechanische wijze: • Natuurlijke toevoer gebeurt via roosters in het raam of in de muur. • Natuurlijke afvoer kan alleen via verticale ventilatiekokers. • Mechanische luchttoevoer of -afvoer werkt met een elektrische ventilator. Afhankelijk van je situatie, kun je kiezen voor specifieke systemen voor luchttoevoer en -afvoer. Laat je daarbij steeds bijstaan door een architect of installateur.

• Afvoer van hinderlijke geuren en schadelijke stoffen Weg met de vieze geurtjes. Door goed te ventileren worden hinderlijke geuren en schadelijke stoffen van bijvoorbeeld onderhoudsproducten, verf of tabaksrook naar buiten afgevoerd.



Tips om



35

5.

Hoeveel aardgas kan er worden bespaard door een oude verwarmingsketel (15 jaar of ouder) te vervangen door een nieuwe condensatieketel? A. Tot 20 % B. Tot 30 % C. Tot 40 %

Juiste antwoord: C

Een nieuwe condensatieketel verbruikt tot 40 % minder energie dan een oude verwarmingsketel, vooral dankzij slimme technologie zoals warmterecuperatie uit de uitlaatgassen, temperatuurmodulatie en buitensensor.

36


Extra duiding De nieuwe generatie hoogrendementsketels verbruikt tot 40 % minder in vergelijking met een oude traditionele ketel. Aangezien ook de installatiekosten en het onderhoud zeer voordelig zijn, is deze investering snel teruggewonnen.

Hoe zorgt een condensatieketel voor besparing? Een condensatieketel haalt ook warmte uit de verbrandingsgassen. Bij een klassieke ketel gaat die verloren via de schoorsteen. Een condenserende ketel maakt voor dezelfde inspanning dus meer nuttige warmte vrij. Het rendement van een condensatieketel op aardgas ligt gemiddeld tot 11 % hoger dan bij een gewone hoogrendementsketel (zie figuur).

De werking van een condensatieketel uitstoot 2 %

verbrandingsgassen

recuperatie 11%

verwarming radiatoren en convectoren ...

condensatieketel REG

eand isma gazi ne

De condensatieketel op aardgas De absolute prestatiekampioen Den war k nu aa me wintn een er KIE

AAR

S EE

ZO

NC

DGA

SVE

OND

SLU

IT U

ENS

ATIE K

RWA RM

AAN

OP

ETE

ING

HET

L EN

: PR

EMIE

AAR

BES

S EN

DGA

SNE

PAA

ALE

GW

IJS

IN

EN

ER

België

-Belgiq ue P.B. - P.P. B - 546 9

GIE

14 Mei

R TO

FISC

T

WE

T 40

VOO

%

RDE

LEN

Wer de s ken in traa t WED

STR

IJD

Prac h

tige

Lees ook: Eandismagazine 14 - ‘De condensatieketel op aardgas’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine) ‘De condensatieketel’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

prijz

en t

e wi

nne

n!


37

2010

6.

Wat kost de waakvlam van een gasgeiser? A. Tussen 5 en 10 euro per jaar B. Tussen 50 en 100 euro per jaar C. Tussen 100 en 150 euro per jaar

Juiste antwoord: B

Afhankelijk van het toestel, verbruikt de waakvlam van een oude aardgasketel tussen de 75 en 150 m³ gas per jaar, of ruw gerekend tussen de 50 en 100 euro per jaar. Tijdens de zomermaanden of op vakantie schakel je de waakvlam dus beter uit. Een oude gasgeiser vervang je beter. Nieuwe ketels maken immers geen gebruik van een waakvlam en verbruiken bovendien veel minder.

38


Extra duiding Een waakvlam is een klein vlammetje dat continu brandt in een geiser, gaskachel, gasfornuis of cvketel en ervoor zorgt dat de hoofdbrander wordt ontstoken. Oude toestellen beschikken vandaag nog vaak over een waakvlam, maar nieuwe geisers en cv-ketels werken met een elektronische ontsteking.

Een waakvlam, hoe klein ook, verbruikt gas. Dit kan wel 150 m³ gas per jaar zijn. Bij een prijs van 60 eurocent/m3 komt dat neer op zo’n 90 euro per jaar. Bij elektronische ontstekingen heb je dit verbruik uiteraard niet en bespaar je dus energie.

Vroeger was er brandgevaar wanneer het waakvlammetje uitwaaide. In de jaren ‘70 werd dit opgelost door een klep bij de waakvlam te plaatsen die de gastoevoer afsluit wanneer de waakvlam dooft. Zo’n klep was aanvankelijk mechanisch uitgevoerd op basis van een bimetaal dat door de waakvlam wordt verwarmd, maar nadien werd de vlambeveiliging bijna altijd een elektromechanische uitvoering op basis van een thermokoppel.


39

7.

Als je het glas uit de vensters van je woning wilt vervangen dan kies je het best A. Glas met een zo hoog mogelijke U-waarde B. Glas met een zo laag mogelijke U-waarde C. Zo dik mogelijk glas

Juiste antwoord: B

Het thermische comfort van glas wordt aangeduid via de U-waarde (warmtedoorgangscoefficiënt). Deze waarde komt overeen met de hoeveelheid warmte die per tijdseenheid, per vierkante meter en per graad temperatuurverschil tussen ‘binnen’ en ‘buiten’ verloren gaat. Hoe lager deze U-waarde, hoe lager het warmteverlies. Hoogrendementsglas isoleert vijf- tot zevenmaal beter dan enkel glas en twee tot drie keer beter dan gewoon dubbel glas.

40


Extra duiding Op het eerste gezicht ziet HR-glas er hetzelfde uit als gewoon dubbel glas. Het grote verschil zit in een zeer dun en vrijwel onzichtbaar metaallaagje (coating)* en de spouwvulling**. Kies voor hoogrendementsglas met een U-waarde van 1,3 tot 1,1 W/m2.K of lager. Voor een relatief kleine meerprijs boek je een aanzienlijke energiewinst.

Coating

Binnen

Glasplaat (4 mm)

Spouw met droge lucht of argon (12 mm)

De U-waarde of warmtedoorgangscoëfficiënt, wordt uitgedrukt in W/m2.K en is afhankelijk van verschillende factoren: • het aantal glasplaten (enkel, dubbel, drievoudig) • de aard van de spouwvulling tussen de glasplaten (lucht of edelgas) • de aanwezigheid van warmtereflecterende lagen (coatings) op de glasplaten.

Buiten

Glasplaat (4 mm)

De vervanging van één m² enkel glas door hoogrendementsglas bijvoorbeeld, levert op jaarbasis een besparing op van ongeveer 36 m³ aardgas. Drievoudig glas isoleert natuurlijk nog beter, maar heeft ook een meerprijs. * Coatings (laagjes) op de binnenzijde van de glasplaten verbeteren de warmte-isolatie en hebben zonwerende eigenschappen. Ze weerkaatsen de warmte, maar laten het zonlicht grotendeels door. ** Hoogrendementsglas is gevuld met droge lucht of edelgas, meestal argon. HR+ en HR++ zijn altijd gevuld met edelgassen. Die isoleren beter dan lucht.


Tips om




41

8.

In onze regio kan de zomerzon op een zuidgericht raam flink wat warmte opwekken (zoveel als enkele radiatoren). Wat doe je dan het best om je huis koel te houden? A. Buitenzonwering plaatsen B. Een airco plaatsen C. Alle ramen en deuren sluiten en gordijnen dicht houden

Juiste antwoord: A

Energiekosten voor airco kunnen hoog oplopen. Een klein toestel van 1 400 watt, betekent op jaarbasis al gauw een meerverbruik van 700 kWh of 133 euro, voor een gemiddelde gebruiksduur van 10 uren per dag gedurende 50 dagen (= 500 uren per jaar) en een elektriciteitsprijs aan € 0,19 per kWh . Koel dus beter energiezuinig, bijvoorbeeld door buitenzonwering te plaatsen via een luifel of uitvalschermen. Zet ’s nachts ook de ramen open.

42


Extra duiding Om een woning tijdens de zomer te beschermen tegen oververhitting laat je het best buitenzonwering installeren op zuid, zuidwest of zuidoost gerichte ramen. Met buitenzonwering bespaar je energie die je anders voor een airco of een ventilator zou gebruiken. Screens, uitvalschermen of stapelbare lamellen houden de zonnestralen tegen nog vóór ze het vensterglas kunnen opwarmen. Op die manier blijft de binnentemperatuur in je woning zo’n 4 tot 6°C lager. Bij ramen op het zuiden kan ’s zomers de zon eenvoudig worden geweerd dankzij een dakoversteek, een luifel of een balkon.

Een goede buitenzonwering moet volgende eigenschappen hebben: • voldoende daglicht doorlaten, • het zicht naar buiten handhaven, • individueel regelbaar en bedienbaar zijn, • de verluchting (via ventilatieroosters in het raam) niet belemmeren, • oververhitting van de woonruimten verhinderen. Met andere woorden, de reductiefactor mag niet meer dan 0,5 bedragen. buitentemperatuur binnentemperatuur zonder buitenzonwering binnentemperatuur met buitenzonwering 35°C 30°C 25°C 20°C 15°C 10°C

li ju

li 29

ju

li 27

ju

li 25

ju

li 23

ju

li

li ju

ju

21

19

15

ju

li

5°C

17

Deze grafiek toont hoe een efficiënte buitenzonwering de binnentemperatuur kan doen dalen.

Weetjes Hoe uw woning goed isoleren en ventileren

• De zon heeft bij het opkomen (oosten) en het ondergaan (westen) een andere invalshoek dan op het middaguur (zuiden). Een raam aan de oost- of de westkant vraagt dus een andere zonwering dan een zuidgericht raam.

eandi smaga zine Tips om jarenlang geld te besparen en gezond te wonen

WEG

• Lichte zonneschermen laten ook meer uv-stralen door dan donkere schermen. Toch zijn ze net zo doeltreffend als zonnebrandcrème factor 50. • In onze regio kan ’s zomers de zonnestraling op een zuidgericht raam oplopen tot 700 watt/m², wat overeenkomt met enkele radiatoren.

WIJ

S IN ENE

RGI

E

België-B

elgique P.B. P.P. B - 546 9

Juni 2009

10 REG VRAA

G UW

KIES

VOOR

Dossie WED

STRI

op re

AANS

LUIT

BUIT

LINE

NWER

r ene

JD

ING ON

ENZO

rgiez

Win e e

is

AAN

ING

uinig

n ene

rgiez

droge

n

uinig

e dro

ogka

st!

Lees ook: Eandismagazine 10 - ‘Kies voor buitenzonwering’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine) en Eandisbrochure ‘Hoe uw woning goed isoleren en ventileren?’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)


43

9.

Hoeveel bespaar je jaarlijks als je 9 gloeilampen van 60 watt vervangt door 9 spaarlampen van 11 watt? (bij 1 000 branduren - 0,19 euro per kWh) A. Ongeveer 18 euro per jaar B. Ongeveer 54 euro per jaar C. Ongeveer 84 euro per jaar

Juiste antwoord: C

Een spaarlamp verbruikt tot vijf keer minder dan een gloeilamp voor hetzelfde licht (60 watt ten opzichte van 11 watt). Samen verbruiken 9 gloeilampen 540 kWh per 1 000 branduren. Daarentegen verbruiken 9 spaarlampen slechts 99 kWh voor 1 000 branduren. Tegen een prijs van 0,19 euro per kWh, kom je op een besparing van zo’n 84 euro per jaar (540 kWh - 99 kWh = 441 kWh x 0.19 euro = 84 euro). Bovendien gaat de spaarlamp nog eens tien keer langer mee.

44


Extra duiding Bij de vervanging van een gloeilamp door een spaarlamp, mag het vermogen vier tot vijf keer lager

liggen voor een zelfde lichtresultaat. Dat geeft de volgende vermogens:

Gloeilamp

Spaarlamp

25 watt

7 watt

40 watt

9 watt

60 watt

11 watt

75 watt

15 watt

100 watt

20 watt

De spaarlamp is een fluorescentielamp. Dat is een lamp waarin geen gloeidraad zit, maar een gas. Wordt er stroom door het gas gestuurd, dan ontstaat UV-straling. Het fluorescerende poeder aan de binnenkant van de lamp zet die straling om in licht. De samenstelling van het poeder bepaalt de kleur van de lamp. De kleur ‘warmwit’ benadert de sfeer van een gloeilamp.

De nieuwste generatie spaarlampen is niet veel groter dan een gloeilamp en past in de meeste armaturen. Hedendaagse spaarlampen starten binnen een halve seconde zonder te flikkeren en bereiken binnen de 100 seconden 90 % van hun lichtsterkte. Er bestaan ook spaarlampen met een sensor. Die gaan automatisch branden als het donker wordt. Bepaalde spaarlampen kun je dimmen. Zie ook p. 52-53.

n rlichte vol ve aren… Sfeer besp ie g r e ch en en to

s en ige tip Hand weetjes ssante ting intere er verlich ov

ean dis ma Do ssie gaz rz uin ine ig v e

PR

EM

DE

E

IES

200

9V

WE

OO

R

SP Wa NERG AA arv RZ oor IEFAC AM beta TU EE NE alt UR RG up IEG rec EB ies? RU

rlic

hte

IKE RS

NU

WE

DS

Wa ar

en Eandisbrochure ‘Sfeervol verlichten’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

KO

n

IJ

S

IN

EN

ER

GI

Belgi

ë-Be lgiqu .P.P. e 5469

P.B

E

B-

De

cem 2008 ber

08

PT

V!

TR

IJD

dev

Lees ook: Eandismagazine 8, ‘Dossier Zuinig Verlichten’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

OO

GW

olle

pri

jze

nt

ew

inn

en!


45

10. Welk energielabel stemt overeen met het laagste verbruik? A. Label A+ B. Label A C. Label B

Juiste antwoord: A

Het Energielabel kent klassen toe voor energieverbruik, waarbij A+++ het energiezuinigst en G het meest energieverslindend is. Via het label zie je in één oogopslag hoe energiezuinig een toestel is. Vroeger liepen de klassen van A tot G, maar door de komst van nog efficiëntere apparaten werden de klassen A+, A++ en A+++ toegevoegd. Toestellen met een energielabel B tot G mogen vandaag niet meer worden geproduceerd.

46


Extra duiding Op veel elektrische apparaten staat het Energielabel. Met dat label kun je in één oogopslag zien of het apparaat energiezuinig of -onzuinig is. Soms zijn zuinige apparaten duurder in aanschaf maar je verdient die meerprijs al gauw terug door een lagere energierekening.

Het energielabel dat aan een toestel wordt toegekend, is afhankelijk van het verbruik in verhouding tot het volume. Ook grote koelkasten kunnen dus een A-label krijgen, ondanks het feit dat ze op jaarbasis meer verbruiken dan hun kleinere broertjes.

De labels A+ (20 % zuiniger dan A), A++ (40 % zuiniger dan A) en A+++ (60 % zuiniger dan A) zijn later toegevoegd. Producenten slaagden er de voorbij jaren immers in om steeds zuinigere toestellen te maken waardoor het A-label al lang niet meer de meest zuinige categorie is. Het Energielabel is door de Europese Unie verplicht. De letters A+++ tot en met D en de kleuren donkergroen tot en met rood geven informatie over het energieverbruik van een apparaat. Het label zit onder meer op de volgende apparaten: • koelkast en diepvriezer • wasmachine • vaatwasmachine • droogkast • airco • elektrische oven

Sommige energielabels geven ook nog andere informatie dan energieverbruik. Zo vermeldt het label bij vaatwassers en wasmachines ook het waterverbruik. De gegevens die op het energielabel staan, zijn wettelijk vastgelegd. De metingen vinden altijd plaats onder standaardomstandigheden, zodat de resultaten van verschillende apparaten met elkaar te vergelijken zijn. Zo wordt bij een wasmachine altijd gemeten hoeveel energie dit apparaat gebruikt voor een katoenwasprogramma op 60 graden en een volle trommel.

Lees ook: Eandisbrochure ‘De energiemeter’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

Leen grat energi is een em vermin eter en der verbru uw ik

De ene r Met gieme en is w ter ete n


47

48


Doe-weetjes

C

Tien vragen over energiezuinig gedrag. De vragen gaan over de gevolgen van je gedrag en gewoontes voor je energieverbruik en -factuur, en op welke manier je daar iets aan kunt doen.

1

Een ligbad verbruikt zo’n 120 liter (verwarmd) water. Hoeveel verbruikt een douche?

2

Een spaarlamp die je vaak in- en uitschakelt, verslijt veel sneller, dus laat je ze beter voor lange tijd branden

3

Waarmee bespaar je het meeste?

4

Levert koken met een deksel op de kookpan geld op?

5

Welke thermostaat staat optimaal afgesteld?

6

Je beslist om de thermostaat te verhogen van 20 naar 21 graden. Wat kost dat per jaar aan aardgasverbruik (1 kWh aardgas: 0,06 euro)?

7

Wat kost het als je het licht in je kamer één jaar lang dag en nacht laat branden? (lamp van 60 watt)

8

Wat kost het per jaar als je laptop thuis dag en nacht in slaapstand blijft staan en niet volledig is uitgeschakeld?

9

Je bent een fervente gamer en hebt een nieuwe spelconsole (met een vermogen van 109 watt). Je toestel blijft dag en nacht ingeschakeld (waarvan 2 uren om te gamen). Hoeveel kost dat per jaar?

10

Een dikke ijslaag in de diepvriezer zorgt voor minder verbruik


49

1.

Een ligbad verbruikt zo’n 120 liter (verwarmd) water. Hoeveel verbruikt een douche? A. Evenveel B. 30-60 liter C. 90 liter

Juiste antwoord: B

Voor een douche van 5 minuten heb je slechts 60 liter verwarmd water nodig! Door een douche te nemen in plaats van een ligbad, kun je 26 euro per jaar besparen. Met een spaardouchekop heb je een derde tot de helft minder water nodig (tot 30 liter per douche van 5 minuten). Nog een extra besparing dus.

50


Extra duiding Besparing wanneer je elke week een warm bad vervangt door een douche (52 keer per jaar). Even cijferen: • 52 baden van 120 liter = 6 240 liter warm water • 52 douches van 60 liter = 3 120 liter warm water Als we ervan uitgaan dat 1 m3 aardgas ongeveer 80 liter water kan opwarmen, dan is het verschil: 3 120 liter/80 liter per m3: 39 m3 besparing door 52 keer te kiezen voor een douche. Herrekenen naar kWh doen we via factor 11, dus 39 x 11 = 429 kWh. Tegen een prijs van 0,06 euro per kWh is dat 25,74 of 26 euro per jaar.

Door rekening te houden met de volgende drie tips, kun je het energieverbruik voor warm water nog verminderen: • Plaats je warmwatertoestel zo dicht mogelijk bij het aftappunt. Hoe groter de afstand die het warme water door de leidingen moet afleggen, hoe meer warmte verloren gaat en hoe langer het duurt voordat er warm water uit de kraan komt. • Isoleer de warmwaterleidingen waar mogelijk. • Warmwatertoestellen moet je regelmatig onderhouden voor een optimaal rendement: laat het reservoir regelmatig ontkalken door een vakman, ontstof de brander ...


51

2.

Een spaarlamp die je vaak in- en uitschakelt, verslijt veel sneller, dus laat je ze beter voor lange tijd branden A. Niet waar B. Altijd waar C. Enkel waar als de lamp minder dan 30 minuten uitgeschakeld blijft

Juiste antwoord: A

Een spaarlamp kan gemiddeld 20 000 keer worden in- en uitgeschakeld, zonder effect op de levensduur. Bovendien zijn er vandaag spaarlampen beschikbaar voor elke toepassing, vooral omdat de opstarttijd tot een minimum is herleid. Doe de lamp dus altijd uit als je de kamer verlaat. Zo verspil je geen energie.

52


Extra duiding Spaarlampen zijn relatief nieuwe producten en hebben dus een lange technologische weg afgelegd. Daardoor zijn er verschillende mythes ontstaan die nog steeds doorleven in de perceptie van het grote publiek. Dit zijn de vijf belangrijkste mythes over spaarlampen: Mythe 1: Schakel spaarlampen niet te vaak aan en uit

Fout! De nieuwe generatie spaarlampen kunnen zonder bezwaar vaak worden aanen uitgeschakeld dankzij de elektronische voorschakelapparatuur. Geen geflikker meer, geen interferentie, zelfs dimmen is mogelijk. Tegenwoordig mag een kwalitatieve spaarlamp duizenden keren aan en uit. Mythe 2: Het duurt even voor een spaarlamp haar volledige lichtsterkte bereikt

Juist, maar … Het is nog steeds zo dat de meeste spaarlampen 1 à 2 minuten nodig hebben om op vol vermogen te komen. Uitzondering hierop is de ‘snelstart’-spaarlamp die vrijwel onmiddellijk haar volle lichtvermogen geeft. Deze is ideaal om in hal en trapzaal (van bijvoorbeeld appartementsgebouwen) te plaatsen. Mythe 3: Spaarlampen geven een ongezellige lichtkleur

Fout! Bij de nieuwe spaarlampen zijn er vele kleurschakeringen beschikbaar. De kleurcode 830 (warm wit) is aan te raden voor winkels en kantoren. Voor de huiskamer kies je het best code 827 (extra warm wit).

Mythe 4: Een spaarlamp is te groot om in een schemerlamp of kroonluchter te draaien

Fout! De eerste spaarlampen waren misschien nog groot en log, maar de spaarlampen van de nieuwste generatie zijn dat helemaal niet. Ze bestaan in verschillende vormen en maten. Spaarlampen kunnen verschillende lampvoeten hebben (schroeffitting of steekfitting), waardoor ze in vele decoratieve armaturen een plaatsje vinden. Mythe 5: Spaarlampen zijn duur

Fout! In aanschaf is een spaarlamp duurder dan een gloeilamp. Maar, dankzij het lagere energieverbruik, zijn die extra kosten in minder dan een jaar terugverdiend. Op de hele levensduur van een spaarlamp van 11 watt bedraagt de besparing ongeveer 90 euro ten opzichte van verlichting met een gloeilamp van 60 watt. Zie ook p. 44-45.

n rlichte vol ve aren… Sfeer sp e b ergie ch en en to

ean dis ma Do ssie gaz rz uin ine ig v e

s en ige tip Hand weetjes ssante ting intere er verlich ov PR

EM

DE

E

IES

200

9V

WE

OO

R

SP Wa NERG AA arv RZ oor IEFAC AM beta TU EE NE alt UR RG up IEG rec EB ies? RU

rlic

hte

IKE RS

NU

WE

DS

Wa ar

en Eandisbrochure ‘Sfeervol verlichten’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

KO

IJ

S

IN

EN

n

ER

GI

pri

jze

nt

ew

cem 2008 ber

08

PT

V!

inn

en!



P.B B-

De

IJD

olle

Belgi

E

TR

dev

Lees ook: Eandismagazine 8, ‘Dossier Zuinig Verlichten’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

OO

GW

53

3.

Waarmee bespaar je het meeste? A. Aardappelen zo veel mogelijk in de microgolf klaarmaken B. Koken met zo weinig mogelijk water (groenten slechts voor een derde onder water) C. Koffie nooit in een ingeschakeld koffiezetapparaat laten staan, maar in een thermosfles gieten

Juiste antwoord: C

Het zijn 3 eenvoudige keukentips om geld te besparen. Door aardappelen zo veel mogelijk in de microgolf klaar te maken, bespaar je zo’n 8 euro per jaar. Door te koken met weinig water (groenten slechts voor een derde onder water of wokken) kun je 10 euro besparen. Door koffie nooit in een ingeschakeld koffiezetapparaat te laten staan, maar in een thermosfles te gieten om warm te houden, kun je tot 15 euro per jaar besparen.

54


Extra duiding Naast de drie vorige keukentips, zijn hier nog acht extra keukentips: Wat en hoe

Uitleg

Kook zoveel mogelijk met een deksel.

Vloeistoffen bereiken sneller het kookpunt. Dat bespaart al snel zo’n 10 euro per jaar als je de kookplaat daarmee 12 minuten per dag minder laat warmen.

Zet de kookplaat of oven af, nog vóór het einde van de bereidingstijd.

Zo gebruik je gratis de nog aanwezige restwarmte. Dat bespaart ongeveer 10 % op het verbruik van het toestel.

Laat de dampkamp niet langer werken dan nodig.

Zo bespaar je stroom en gaat er minder warmte naar buiten. Besparing: 10 euro per jaar als de dampkap een half uur per dag minder draait.

Kook bij voorkeur op aardgas of met inductieplaten. Dat is het goedkoopst in verbruik. Vitrokeramische kookplaten en klassiek elektrisch koken zijn het duurst in verbruik. Gebruik kookpannen met een dikke en vlakke bodem en zorg ervoor dat pot en kookplaat juist op mekaar passen.

Een dikke bodem geleidt de warmte beter. Door de gelijke grootte gaat geen energie verloren en gaat de kookplaat ook langer mee!

Een kop thee of melk, een glas water, kortom: kleine hoeveelheden vloeistof warm je het best op in een microgolfoven.

Voor grotere hoeveelheden is het fornuis dan weer beter.

Kies voor een oven op gas, liefst met een warmeluchtfunctie.

Hij is snel op temperatuur en verspreidt de warmte prima.

Heb je reeds een aparte oven, kies dan een standaard microgolfoven.

Een combinatietoestel met hetelucht-, gril- en microgolffunctie verbruikt meer.

Snelle spaartips voor energie. Eenvoudig toe te passen!

Lees ook: Eandisbrochure ‘Verdien veel geld zonder grote moeite’ (www.eandis.be > Publicaties > Energie besparen)

Verdien veel ge zonder grote m ld, oeite


55

4.

Levert koken met een deksel op de kookpan geld op? A. Ja, vloeistoffen bereiken sneller hun kookpunt, dus je gasvuur of kookplaat werkt minder lang B. Neen, maar het zorgt er wel voor dat je voedsel beter smaakt C. Ja, maar enkel voor een elektrische kookplaat

Juiste antwoord A

Door altijd een deksel te gebruiken bij het koken moet de kookpot zo’n 12 minuten per dag minder lang op het fornuis staan.

56


Extra duiding Niet alleen het gebruik van een deksel bij het koken is relevant voor een efficiënt energiegebruik. Ook de kwaliteit van de kookpannen zelf speelt een rol. Zo zal het gebruikte materiaal een rol spelen bij de warmtegeleiding. Maar ook een goed ontwerp en aansluiting van het deksel is belangrijk. Specifiek voor elektrisch koken moet de bodem van de pan vlak zijn (zie figuur).


57

5.

Welke thermostaat staat optimaal afgesteld? A. 20 °C dag - 16 °C ’s nachts B. 22 °C dag - 6 °C ’s nachts C. 21 °C dag - 10 °C ’s nachts

Juiste antwoord: A

20 °C is een prima binnentemperatuur voor overdag. Het verschil tussen dag en nacht mag echter niet te groot zijn, want dan koelt de woning ’s nachts te sterk af. 16 °C is de ideale nachttemperatuur (bij lange afwezigheid: 6 °C). Een programmeerbare thermostaat is een goede investering. Modellen waarbij je week- en weekenddag apart kunt programmeren, zijn extra aan te bevelen.

58


Extra duiding Het brein achter een zuinige verwarmingsinstallatie is een goed regelsysteem. Dat zorgt ervoor dat er steeds voldoende, maar geen overtollige warmte wordt geproduceerd. Naast de thermostaat zijn ook thermostaatkranen belangrijk voor een goede temperatuurregeling.

Kamerthermostaat Een ‘gewone’ kamerthermostaat staat in verbinding met de ketel en reageert als het binnen te warm of te koud is. Bij een te lage temperatuur laat hij de ketel opstarten, bij een te hoge temperatuur legt hij de ketel stil. We spreken dan van een aan/uit-regeling. Meestal is de kamerthermostaat gekoppeld aan een klok, waardoor je de mogelijkheid hebt om bijvoorbeeld overdag en ’s nachts een andere temperatuur in te stellen.

Thermostaatkranen Thermostaatkranen regelen de temperatuur per vertrek. Ze zijn uitgerust met een warmtegevoelige sensor in de kraan van de radiator. Die vergelijkt voortdurend de kamertemperatuur met de ingestelde temperatuur. Zijn deze temperaturen niet gelijk, dan laat de kraan meer of minder warm water in de radiator stromen. Op die manier wordt automatisch geprofiteerd van gratis energietoevoer zoals bijvoorbeeld warmte van de zon of andere energiebronnen.

Een modulerende kamerthermostaat is een stuk efficiënter. Hij stuurt de ketel rechtstreeks en regelt de temperatuur van het ketelwater. Optioneel kun je hem uitrusten met een buitenvoeler, zodat je een weersafhankelijke regeling krijgt: bij koud weer doet hij de watertemperatuur stijgen om zo de gewenste kamertemperatuur te bereiken, bij zacht weer is een lagere watertemperatuur voldoende. Een modulerende thermostaat kan enkel werken in combinatie met een bijhorende modulerende ketel, zoals de hoogrendementsketel of de condensatieketel. Die combinatie zorgt ervoor dat de ketel zo zuinig mogelijk werkt. Staat de temperatuur bijvoorbeeld ingesteld op 20°C en duikt ze onder die grens, dan zorgt de modulerende thermostaat ervoor dat de gewenste temperatuur wordt bereikt op een zo laag mogelijk vermogen van de ketel.

ean dis Lek ma toc ker w gaz hv a r oor m e ine del n ig

DO

SS

IER

AA

RD

WE

GA

SV

ER WA R

!

MIN

G

GW

IJ

S

IN

EN

ER

GI

Belgi


P.B B-

E

Sept

em 2008 ber

07 DO

ED

EN

ER

GIE

EE

NE

BE

RG

IET

SP AR

ES

EN

T

V

OO RO Op NZ e EB LA 5 o n be UW EP kto dri LA Wa j WE b e ard LKOM BIJ r 200vendag NEET , EA 8 ev ND

olle

Lees ook: Eandismagazine 7 - ‘Dossier aardgasverwarming’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

IS

pri

jze

nt

ew

inn

en!


59

6.

Je beslist om de thermostaat te verhogen van 20 naar 21 graden. Wat kost dat per jaar aan aardgasverbruik (1 kWh aardgas: 0,06 euro)? A. Ongeveer 13 euro (of 1 % meer verbruik) B. Ongeveer 50 euro (of 4 % meer verbruik) C. Ongeveer 88 euro (of 7 % meer verbruik)

Juiste antwoord: C

Door je verwarming één graad hoger te zetten (21 °C in plaats van 20 °C) verbruik je ongeveer 7 % meer aardgas voor verwarming (hangt natuurlijk af van je type huis, verwarmingsinstallatie en isolatie). Een gemiddeld gezin verbruikt 20 934 kWh aardgas per jaar enkel voor verwarming. Gerekend aan een prijs van 0,06 euro/kWh, betekent dat 1 256 euro per jaar. Eén graad meer kost hier dus ongeveer 88 euro per jaar (= 7 % van 1 256 euro).

60


Extra duiding De Vlaamse energieregulator VREG schat het gemiddelde aardgasverbruik van een Vlaams gezin op 2 326 kWh per jaar, indien aardgas enkel gebruikt wordt voor koken en warm water. Indien er ook wordt verwarmd op aardgas bedraagt dat jaargemiddelde 23 260 kWh. Door beide getallen met elkaar in mindering te brengen, krijg je het gemiddelde verbruik voor verwarmen alleen: 20 934 kWh aardgas per jaar. Natuurlijk is dat slechts een gemiddelde. In de praktijk zal het verbruik afhangen van de omvang en isolatiegraad van de woning maar ook van de wensen van de bewoners. Het instellen van de binnentemperatuur is dus ook een persoonlijke keuze. Stel jezelf daarbij steeds twee vragen: • Wat is de impact van een graadje meer of minder (is het objectief waarneembaar) en staat het in verhouding tot de kostprijs? • Kan ik andere zaken doen om een al of niet tijdelijk koudegevoel weg te nemen: warmere kledij, pantoffels, tapijt leggen, fleece-deken in de zetel, een tochthond voor de deur …?

Zie ook: www.vreg.be


61

7.

Wat kost het als je het licht in je kamer één jaar lang dag en nacht laat branden? (lamp van 60 watt) A. 15 euro B. 43 euro C. 100 euro

Juiste antwoord: C

Als de gloeilamp in je kamer een vermogen heeft van 60 watt, dan verbruikt die jaarlijks 525,6 kilowattuur (60 x 24u x 365 dagen). Gerekend aan 0,19 euro/kWh, kost die ene lamp zo’n 100 euro per jaar.

62


Extra duiding Klassieke gloeilampen zullen geleidelijk aan verdwijnen. Stap voor stap wordt de productie van nieuwe gloeilampen immers afgeschaft. Sinds september 2009 was er al een verbod op de verkoop van gloeilampen van 100 watt en in september 2010 mochten ook lampen van 75 watt niet meer worden geproduceerd. Tegen 2012 moeten alle geproduceerde gloeilampen in de Europese Unie vervangen zijn door energiezuinigere exemplaren. Daarna zal het aantal gloeilampen in omloop jaar na jaar verminderen.


63

8.

Wat kost het per jaar als je laptop thuis dag en nacht in slaapstand blijft staan en niet volledig is uitgeschakeld? A. Niets, in slaapstand verbruikt de laptop niets B. Verbruikt enkel als er toepassingen open stonden bij het in slaapstand gaan C. Zo’n 25 euro per jaar

Juiste antwoord: C

Een doorsnee laptop in slaapstand vraagt nog een vermogen van 15 watt, onder meer om de batterij op te laden. Wie zijn toestel dus permanent in slaapstand laat staan, verbruikt 131,4 kWh (15 W x 24 uren x 365 dagen = 131 400 W of 131,4 kWh). Aan een prijs van 0,19 euro/kWh komt dat neer op 25 euro per jaar. Haal dus zo veel mogelijk de stekker uit het stopcontact als de computer niet actief is.

64


Extra duiding Veel elektrische apparaten blijven in alle stilte elektriciteit verbruiken, ook als we ze niet actief gebruiken. De wekkerradio, het klokje van de microgolfoven en het nachtlampje zijn apparaten waarvan we het permanente elektriciteitsgebruik zien. Een televisietoestel dat in stand-by wordt gezet, heeft ook nog een verklikkerlichtje, dat ons voor blijvend verbruik waarschuwt. Maar ook sommige uitgeschakelde koffiezetapparaten of gsm-laders in het stopcontact, verbruiken (onnodige) stroom.

• Computers: een moderne computer verbruikt gemakkelijk vijf keer meer energie dan een televisietoestel. Dat komt doordat hij niet alleen is uitgerust met een beeldscherm, maar ook met een constant draaiende ventilator en motoren voor de aandrijving van de harde schijf. Als je een nieuw computerscherm aanschaft, opteer dan voor een LCD-scherm (scherm met vloeibare kristallen). Daarmee kun je tot 60 % energie besparen. Bij de nieuwste schermen wordt trouwens meer en meer rekening gehouden met het milieu.

Daar is een woord voor: sluipverbruik.

• Laptops: een laptop is zo ontworpen dat hij heel zuinig omspringt met elektrische energie. Zo kun je met een acculading langer werken. De boosdoener is echter de lader. Als je hem niet uit het stopcontact haalt, blijft die stroom verbruiken.

Het sluipverbruik van enkele toestellen nader bekeken: • Televisie: een televisie verbruikt in stand-by gemiddeld 12 watt. Als je de tv altijd volledig uitschakelt, kun je 12 euro per jaar uitsparen. • Video: een videotoestel verbruikt in stand-by gemiddeld 15 watt om het intern geheugen te voeden. Dat is goed voor ongeveer 20 euro per jaar. Zuinige toestellen slaan de informatie op in een apart geheugen dat nauwelijks stroom verbruikt. • Fax: ook een faxtoestel kan jaarlijks tot 20 euro sluipverbruiken.

• Transformatoren: laagvolt-halogeenlampen, deurbellen, babyfoons ... werken niet op 230 V en hebben daarom een transformator nodig. Een transformator voor laagvolthalogeenverlichting verbruikt ongeveer 5 W. Wanneer de aan/uit-schakelaar tussen de transformator en de lamp zit, blijft de transformator ook stroom verbruiken terwijl de lamp is gedoofd. Plaats je een schakelaar tussen het stopcontact en de transformator, dan kun je meteen alles uitschakelen. De stekker van de armatuur uittrekken is ook een oplossing. Een gulzige transformator verbruikt snel 25 euro per jaar.

eandisma gazine WEGW

Dossier zu PREMIE

S 2009 VOO

inig verl

R SPAARZ

DE ENE

RGIEGE

CTUUR

betaalt u

ichten

AME ENE

RGIEFA

Waarvoor

IJS IN ENERG

BRUIKE RS

IE

België-Belgiq P.B. - P.P.

ue

B - 5469

December 2008

08

precies?

NU OOK

OP TV!

WEDST

RIJD

Waardev ol

le prijze

Lees ook: Eandismagazine 8 - ‘Schakel sluipverbruik uit!’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

n te win

nen!


65

9.

Je bent een fervente gamer en hebt een nieuwe spelconsole (met een vermogen van 109 watt). Je toestel blijft dag en nacht ingeschakeld (waarvan 2 uren om te gamen). Hoeveel kost dat per jaar? A. Om te gamen werkt de console op vol vermogen (van 109 watt), de rest van de tijd verbruikt ze helemaal niets. Samen goed voor een verbruik van 15 euro per jaar B. De console werkt permanent op vol vermogen, goed voor 181 euro per jaar C. Om te gamen is het volle vermogen nodig, de rest van de tijd een paar watt. Samen goed vooreen verbruik van 20 euro per jaar

Juiste antwoord: B

Sommige recente spelconsoles werken altijd op vol vermogen, zowel gewoon ingeschakeld als actief gamend. Voor 24 uren per dag en 365 dagen per jaar komt dat neer op 955 kWh. Aan 0,19 euro/kWh kost dat 181 euro per jaar. Gebruik dus steeds de stand-bystand of schakel het toestel volledig uit. Pas op: er kan een groot verschil zijn in het verbruik van diverse types spelconsoles. Kijk het best op de handleiding van je toestel.

66


Extra duiding Populaire spelconsoles zijn soms echte energievreters, vooral omwille van krachtige computerchips die heel wat energie nodig hebben. Een Amerikaans onderzoek van de Natural Resources Defense Council (NRDC) en Ecos Consulting becijferde eind 2008 dat het energieverbruik van alle consoles in de VS alleen al, gelijk staat aan het verbruik van een grote stad als San Diego (ongeveer 1,3 miljoen inwoners en zo’n 500 000 woningen). Hetzelfde onderzoek toont ook aan dat het verbruik in actieve modus niet het grootste probleem is. De consoles gebruiken vooral veel stroom omdat ze vaak ingeschakeld blijven als ze niet worden gebruikt. De onderzoekers berekenden dat het energieverbruik van de spelconsoles in slaapstand oploopt tot één miljard dollar aan elektriciteit per jaar. De NRDC schatte dat de helft van de gebruikers zijn/haar console niet uitschakelt na het spelen, waardoor 11 miljard kilowattuur aan elektriciteit verloren gaat.


67

10. Een dikke ijslaag in de diepvriezer zorgt voor minder verbruik A. Klopt: de ijslaag zorgt ervoor dat de koude langer aanwezig blijft B. Klopt niet: de ijslaag zorgt net voor meer elektriciteitsverbruik C. Klopt niet: een ijslaag in de diepvriezer wijzigt niets aan je verbruik

Juiste antwoord: B

Een ijslaag in een diepvriezer doet het apparaat een pak meer verbruiken omdat ze de koelelementen isoleert en afschermt van de te koelen ruimte. Door de ijslaag regelmatig weg te nemen, bespaar je dus energie.

68


Extra duiding IJs is een zeer goede isolator en belemmert de afvoer van warme lucht. Daarom zal een diepvriezer (of koelkast) meer verbruiken om de gewenste temperatuur op peil te houden wanneer er een ijslaagje aanwezig is. Per ijslaagje van 2 mm verbruikt je diepvriezer 10 % meer energie. Zo zal een toestel met een rijmlaag van 6 mm al een meerverbruik van 30 % hebben. Een klassieke diepvriezer ontdooi je gemiddeld een- tot tweemaal per jaar. Hier geldt de regel: doe het snel. Zo is achteraf minder energie nodig om alles terug op de gewenste temperatuur te krijgen.

Zo ga je te werk: • Schakel het toestel uit en wikkel het voedsel in een dik deken zodat het zo weinig mogelijk opwarmt. • Plaats een kom met warm water in de diepvrieskast en sluit de deur. Zo kan de binnenkant opwarmen en smelt de ijslaag. Voorwerpen als steekmessen, hamer en beitel om het ijs van de wand te halen of haardrogers zijn uit den boze. Ze beschadigen het toestel! • Maak de diepvriezer schoon, schakel het toestel opnieuw in en plaats het voedsel terug.

ne agazi m s i eand WE

KEN

WER

IN DE

AT ...

STRA

LER:

OI NNEB

DE ZO

N AL EE

N IN

BADE

ENER

IJS

NE IN E

RGI

E

ICHT

DAGL

ER IN

ET GIEM

GW

elen ig ko

HUIS

elgique België-B P.P. P.B. 9 B - 546

8

Mei 200

06

Extra spaartips voor koelen en vriezen: • Laat de koelkastdeur niet te lang open. Voor elke minuut dat de deur openstaat, heeft de koelkast drie minuten nodig om weer af te koelen en dat kost extra energie. • De ideale bewaartemperatuur in een koelkast is 4°C. Een lagere temperatuur kost onnodig energie. Bij een hogere temperatuur zal voedsel snel bederven. Leg een thermometer in een bakje water in het midden van de koelkast om de temperatuur in de gaten te houden. • Ontdooi diepvriesproducten in de koelkast. De koude wordt door de koelkast benut om te koelen. De ontdooifunctie van je microgolfoven werkt sneller maar is minder energievriendelijk. • Vergeet tijdens de lenteschoonmaak de achterkant van je koelkast of diepvriezer niet af te stoffen (of het verluchtingsrooster bij een inbouwmodel). Door een goede luchtcirculatie wordt je koelkast minder warm en is ze zuiniger met energie. • Toestellen waaruit lucht ontsnapt, verbruiken meer energie. Controleer daarom regelmatig de rubberen sluiting van je koelkast en diepvriezer. Steek een papiertje tussen de deur en trek het terug: voel je weerstand, dan is de rubberen rand nog in orde. Is er geen weerstand te voelen, dan zit je met een energievreter in huis. Een rubberen sluiting die geklemd zit, kun je vervangen. Indien het rubber is gekleefd, kan dat niet. De aankoop van een nieuw toestel is dan te overwegen.

iezen

en vr

in er ! giezu pvriez Eneeren gratis die

HA

Win

Lees ook: Eandismagazine 6 - ‘Dossier energiezuinig koelen en vriezen’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)


69

70


Ken je rechten

D

Tien vragen over je rechten als energieconsument. De vragen gaan over je vrijheden en mogelijkheden als energieconsument, hoe je ze kunt inschakelen en waar je terechtkunt voor hulp.

1

In de vrije energiemarkt spelen verschillende marktspelers een rol: producenten, netbeheerders, leveranciers, regulatoren ... Welke marktspeler kun je als consument vrij kiezen?

2

Waar vind je een volledig overzicht van de erkende energieleveranciers waaruit je kunt kiezen?

3

Hoe ga je het best te werk om de energieleverancier te kiezen die bij jou past?

4

Je huidige leveringscontract heeft nog een looptijd van 2 jaar. Kun je het contract voortijdig en kosteloos opzeggen?

5

Hoe snel kun je van energieleverancier wisselen?

6

Je jaarlijkse elektriciteitsfactuur vermeldt je verbruikskosten, de nettarieven (om stroom te vervoeren en netten aan te leggen en te onderhouden) en heffingen van de overheid. Welke informatie vind je nog meer op je factuur?

7

Je hebt een klacht over je energielevering. Waar kun je terecht?

8

In Vlaanderen heeft elke huishoudelijke afnemer recht op een hoeveelheid gratis elektriciteit. Op hoeveel heb je als gezin recht?

9

Als je de energiefactuur niet (tijdig) betaalt en je energieleverancier zegt het leveringscontract op, hoe zit dat dan met je verdere energielevering?

10

Je verhuist binnenkort. Hoe zit dat met je energielevering?


71

1.

In de vrije energiemarkt spelen verschillende marktspelers een rol: producenten, netbeheerders, leveranciers, regulatoren ... Welke marktspeler kun je als consument vrij kiezen? A. Je distributienetbeheerder (die de energie tot bij jou thuis brengt) B. Je energieleverancier (die de energie verkoopt) C. Je meteropnemer (die de meterstanden komt opnemen bij jou thuis)

Juiste antwoord: B

Als consument ben je vrij om elektriciteit en/ of aardgas aan te kopen bij om het even welke erkende leverancier. Van hem zul je facturen ontvangen voor wat je hebt verbruikt. De meeste leveranciers bieden zowel elektriciteit als aardgas aan, maar het kan ook apart.

72


Extra duiding Sinds de vrijmaking van de Vlaamse energiemarkt op 1 juli 2003 ben je als consument vrij om een leveringscontract voor elektriciteit en/of aardgas af te sluiten bij om het even welke erkende leverancier. Energieleveranciers kopen de energie aan bij de producenten van elektriciteit en/of de invoerders van aardgas, of ze produceren de stroom zelf. Van je leverancier krijg je facturen voor wat je hebt verbruikt. Welke leverancier je kiest, hangt af van wat je belangrijk vindt. Er zijn tal van factoren waarmee je rekening kunt houden bij de keuze: de leveringsvoorwaarden, de prijs, de milieuvriendelijkheid, de klantvriendelijkheid, de dienstverlening, en dergelijke.

Distributienetten brengen de elektriciteit en het aardgas tot in de woningen en de bedrijven: over het midden- en laagspanningsnet voor elektriciteit, en over het midden- en lagedruknet voor aardgas. De distributienetten beheren en meterstanden opnemen is een taak voor distributienetbeheerders. Distributienetbeheerders zijn actief op een welbepaald grondgebied. Klanten kunnen hun distributienetbeheerder dus niet vrij kiezen. Om hun opdrachten uit te voeren, doen de Vlaamse distributienetbeheerders Gaselwest, IMEA, Imewo, Intergem, Iveka, Iverlek en Sibelgas een beroep op Eandis.

eand ismag azine WE

GW

IJS

IN E NE

RGI

België-B

elgique P.B. - P.P. B - 546 9

E

Mei 200

06

WER

KEN

DE ZO

IN DE

NNEB

HAAL

Ener

Win ee

STRA

AT ...

OILE

EEN

R: BA

ENER

DEN

GIEM

ETER

giezu

n gra

8

IN DA

GLIC

HT

IN HU

IS

inig k

tis d

iepvri

Lees ook: Eandismagazine 6 - ‘Dossier energiezuinig koelen en vriezen’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)

oelen

ezer

!

en vr

iezen


73

2. Waar vind je een volledig overzicht van de erkende energieleveranciers waaruit je kunt kiezen? A. Op de website van de Vlaamse reguleringsinstantie VREG B. Op de website van je gemeente C. Op teletekst van de grootste televisiezenders

Juiste antwoord: A

Op www.vreg.be vind je de volledige lijst van leveranciers met een leveringsvergunning voor elektriciteit en/of aardgas. In het overzicht staan alle nuttige contactgegevens vermeld. Alle energieleveranciers uit de lijst geven je telefonisch, schriftelijk, per fax of e-mail informatie over hun prijzen en leveringsvoorwaarden. Je kunt ook bij hen terecht om een offerte aan te vragen.

74


Extra duiding Om elektriciteit en aardgas te leveren hebben leveranciers een leveringsvergunning nodig van de VREG. Als onafhankelijke partij is de VREG uitstekend geplaatst om je te helpen bij het kiezen van een leverancier. Op www.vreg.be vind je de volledige lijst van leveranciers met een leveringsvergunning voor elektriciteit en/of aardgas. De website bevat ook een mogelijkheid om een leveranciersvergelijking uit te voeren op maat, zodat je al meer te weten komt over de prijzen die de verschillende leveranciers je zullen aanrekenen en welke de belangrijkste leveringsvoorwaarden zijn.



75

3.

Hoe ga je het best te werk om de energieleverancier te kiezen die bij jou past? A. Informatie vragen op het gemeentehuis B. De meest bekende leverancier kiezen C. De vergelijkingstest van de VREG invullen

Juiste antwoord: C

Het resultaat van de V-test op www.vreg.be geeft bij benadering aan hoeveel je de komende 12 maanden zou betalen indien je nu een contract zou afsluiten met de leverancier van je keuze. Je kunt alle voorstellen ordenen in functie van de prijs en zo makkelijk de meest voordelige leverancier vinden.

76


Extra duiding Welke leverancier je kiest, hangt af van wat je belangrijk vindt. Er zijn tal van factoren waarmee je kunt rekening houden bij de keuze: de leveringsvoorwaarden, de prijs, de milieuvriendelijkheid, de klantvriendelijkheid, de dienstverlening … Met de V-test op www.vreg.be kun je als huishoudelijke afnemer een vergelijking maken tussen de verschillende producten van de leveranciers van elektriciteit en/of aardgas. De VREG geeft een overzicht van producten met zowel vaste als variabele prijzen. Wat je als consument kiest, hangt af van het risico dat je wilt nemen: een vast product met vaste prijzen of een variabel product met fluctuerende prijzen. De V-test houdt geen rekening met (tijdelijke) kortingen en promoties. De vergelijking wordt maandelijks aangepast met de meest actuele prijzen.



77

4.

Je huidige leveringscontract heeft nog een looptijd van 2 jaar. Kun je het contract voortijdig en kosteloos opzeggen? A. Neen, je moet altijd het einde van de looptijd afwachten B. Ja, maar hou wel rekening met de opzegtermijn van je contract C. Enkel op het einde van het jaar

Juiste antwoord: B

Je kunt een leveringscontract steeds opzeggen, ook al is de looptijd niet ten einde. Ga wel steeds na of er bepaalde voorwaarden aan zijn verbonden. Die kun ze terugvinden bij je energieleverancier. Je moet ook steeds rekening houden met een minimale opzegtermijn van één maand. In de praktijk overleg je best met je nieuwe leverancier vanaf welke datum hij energie kan beginnen leveren.

78


Extra duiding In de praktijk vraagt je best aan uw nieuwe leverancier vanaf welke datum hij je energie kan beginnen leveren. Als je bij een verhuizing je contract wilt opzeggen, moet je rekening houden met volgende opzegtermijnen: • Contract van onbepaalde duur: opzeggen is op elk moment mogelijk op voorwaarde dat de contractuele opzegtermijn gerespecteerd wordt. • Contract van bepaalde duur: opzeggen minstens 1, 2 of 3 maanden voor de einddatum van het contract (zie Algemene Voorwaarden), want anders wordt het contract stilzwijgend verlengd. Leveranciers zijn echter verplicht om de consument minstens 1 maand voor de stilzwijgende verlenging te informeren. Als je leverancier het contract opzegt, moet hij je minstens 1 maand de tijd geven om een nieuwe leverancier te zoeken. De verbrekingsvergoeding voor gezinnen en KMO’s bestaat in de praktijk niet meer. De leveranciers hebben een systeem ontwikkeld waardoor ze het nieuwe contract eenvoudig kunnen laten aansluiten op het oude. Zo voorkomen ze dat het contract vroegtijdig beëindigd wordt en is er dus geen verbrekingsvergoeding nodig.


79

5.

Wat moet je doen om van energieleverancier te veranderen? A. Je moet een nieuwe leverancier zoeken en een energiecontract afsluiten B. Je moet wachten tot de looptijd van je huidige contract is verlopen C. Je moet je contract eerst schriftelijk opzeggen bij je oude leverancier

Juiste antwoord: A

Je moet je contract of energieleverancier niet opzeggen om van leverancier te veranderen. Het volstaat om een energiecontract af te sluiten bij een nieuwe leverancier. Die regelt dan de overstap met je oude leverancier. Hou wel rekening met de geldende opzegtermijn.

80


Extra duiding Veranderen van energieleverancier is erg eenvoudig. Zodra je een energiecontract afsluit met een nieuwe energieleverancier, zal hij je oude energieleverancier contacteren. Zij regelen de overdracht onderling. De nieuwe leverancier zorgt er ook voor dat het nieuwe energiecontract pas ingaat op de einddatum van het oude contract, tenzij je uitdrukkelijk vraagt om de levering vroeger te starten. Je nieuwe leverancier regelt de overstap ook met je netbeheerder die je meterstand zal opvragen zodat je oude leverancier zijn slotfactuur kan opmaken en uw nieuwe informatie kan inschatten welke voorschotbedragen u moet betalen. Als je geen meterstand doorgeeft, zal Eandis (in opdracht van je netbeheerder) een schatting maken op basis van uw vorige verbruiksgegevens


81

6.

Je jaarlijkse elektriciteitsfactuur vermeldt je verbruikskosten, de nettarieven (om stroom te vervoeren en netten aan te leggen en te onderhouden) en heffingen van de overheid. Welke informatie vind je nog meer op je factuur? A. De kosten voor internetgebruik B. Informatie over je ecologische voetafdruk C. Je verbruikshistoriek van de voorbije drie jaar

Juiste antwoord: C

Naast tussentijdse facturen ontvang je jaarlijks, na de meteropneming, een afrekening op basis van het exacte verbruik. Je hebt het recht om één maal per jaar gratis een overzicht te krijgen van je energieverbruik van de voorbije drie jaar. Dat wordt ook afgedrukt op de jaarafrekening. Voor meer info, kijk op www.eandis.be / Meteropneming / Verbruikshistoriek.

82


Extra duiding Naast tussentijdse facturen ontvang je jaarlijks, na de meteropneming, een afrekening op basis van het exacte verbruik. Op deze eindafrekening voor elektriciteit wordt het totale jaarlijkse elektriciteitsverbruik tijdens de laatste 3 jaar in een duidelijke grafiek weergegeven. De Vlaamse regering heeft deze verplichting ingevoerd zodat je eenvoudig de evolutie van je verbruik kunt zien en onder controle kunt houden. Je kunt hiervoor eveneens terecht op de website www.eandis.be > Meteropneming > Verbruikshistoriek.

Op de jaarafrekening van je energieleverancier is de volgende informatie verplicht: • De looptijd van het leveringscontract • De aanvangsdatum van het leveringscontract • De contactgegevens van de klantendienst • De wijze waarop de facturen kunnen worden aangevochten • De vermelding dat de algemene voorwaarden integraal raadpleegbaar zijn via de website • De EAN-code voor de aansluiting van de afnemer • De oorsprong van de geleverde elektriciteit • Indien contractueel bepaald: de prijsberekeningformule en de manier waarop die werd toegepast op de prijs • De meterstanden waarop de factuur is gebaseerd • De oorsprong van de geleverde elektriciteit (nucleair, fossiele brandstoffen, hernieuwbare energiebronnen, kwalitatieve warmtekrachtkoppeling ...).


83

7.

Je hebt een klacht over je energielevering. Waar kun je terecht? A. Bij de infoambtenaar van je gemeente B. Bij je energieleverancier of netbeheerder C. Bij het plaatselijke politiekantoor

Juiste antwoord: B

Zit je met een klacht over je energieleverancier of over je netbeheerder, neem dan eerst met die betrokken partij contact op. Als die niet (tijdig) reageert of geen bevredigend antwoord formuleert, leg dan een klacht neer bij de overheid via www.ombudsmanenergie.be.

84


Extra duiding Zit je met een klacht over je energieleverancier of over je netbeheerder, neem dan eerst met die betrokken partij contact op. • Wanneer je een klacht hebt over je energiefactuur, contacteer dan de klantendienst van je energieleverancier. Deze contactgegevens vind je op de factuur of op de website van de VREG (www.vreg.be) in de lijst met de contactgegevens van de leveranciers. • Wanneer je een klacht hebt over een aansluitingsaanvraag, over schade door storingen, defecte meters en andere vragen of klachten die te maken hebben met de fysieke aspecten van het energieverbruik, contacteer dan je de netbeheerder. Bij Eandis kun je opmerkingen en klachten bij voorkeur melden via de website: www.eandis.be > Over Eandis > Opmerking of klacht melden. Of je kunt bellen naar het algemeen nummer 078 35 35 34.

De Vlaamse gemengde distributienetbeheerders en Eandis bieden ook een ombudsdienst aan (tel. 0800 6 00 01 - fax 09 263 45 19), die los staat van de operationele dienstverlening en die bijvoorbeeld kan tussenkomen bij discussies en moeilijke problemen die via de normale klantenservice niet of onvoldoende opgelost geraken. • Bij storingen, elektriciteitspannes en gasreuken, bel je het (de) noodnummer(s) voor technische defecten van de netbeheerder. Deze noodnummers staan eveneens op je factuur vermeld. Je vindt ze ook terug op www.eandis.be. Als de energieleverancier of de netbeheerder niet (tijdig) reageert of geen bevredigende oplossing aanbiedt, dan kun je een klacht indienen bij de overheid via: www.ombudsmanenergie.be.


85

8.

In Vlaanderen heeft elke huishoudelijke afnemer recht op een hoeveelheid gratis elektriciteit. Op hoeveel heb je als gezin recht? A. Dat hangt af van het aantal gezinsleden B. Jaarlijks 100 kilowattuur (kWh) C. Dat hangt af van het inkomen

Juiste antwoord: A

Jaarlijks krijg je een basishoeveelheid van 100 kWh, te vermeerderen met 100 kWh per gezinslid gedomicilieerd op 1 januari van dat jaar. Een gezin van 4 personen (2 ouders en 2 kinderen) krijgt dus 500 kWh gratis elektriciteit (100 kWh + 4 maal 100 kWh). Een alleenstaande krijgt 200 kWh gratis (basishoeveelheid 100 kWh + 1 maal 100 kWh).

86


Extra duiding De jaarlijkse hoeveelheid gratis elektriciteit wordt als volgt berekend: een vaste minimumhoeveelheid van 100 kWh per gezin, te vermeerderen met 100 kWh per gezinslid dat in de woning is gedomicilieerd op 1 januari van het betrokken jaar.

De VREG berekent jaarlijks de gewogen gemiddelde marktprijs per kWh. Die prijs wordt gebruikt voor de berekening van de waarde van jouw gratis elektriciteit. Dat bedrag wordt afgetrokken van je andere verbruikskosten.

Je kunt nooit meer korting krijgen dan je verbruikt. De korting is niet overdraagbaar en geldt dus enkel voor het verbruik van het kalenderjaar zelf. De berekening van de hoeveelheid gratis elektriciteit gebeurt aan de hand van de gegevens in het rijksregister op 1 januari. Als de gezinssamenstelling in de loop van het jaar wijzigt, dan wordt daar pas vanaf het volgende jaar rekening mee gehouden. De verrekening gebeurt op de jaarlijkse eindafrekening die je van je elektriciteitsleverancier ontvangt vanaf 1 mei van het betrokken jaar. Voor eindafrekeningen in de periode januari-april, gebeurt de verrekening in het daaropvolgende jaar. Wie klant is bij een sociale leverancier, zal de korting terugvinden op de eindafrekening van de sociale leverancier. Je vindt de korting onder de vermelding ‘gratis elektriciteit’.


87

9.

Als je de energiefactuur niet (tijdig) betaalt en je energieleverancier zegt het leveringscontract op, hoe zit dat dan met je verdere energielevering? A. Je kunt gewoon onbeperkt verder energie verbruiken B. Je energietoevoer zal onmiddellijk worden afgesloten C. Je moet een nieuwe energieleverancier zoeken

Juiste antwoord: C

Je moet nu op zoek naar een nieuwe leverancier. Lukt dat niet binnen de opzegtermijn, dan zal je distributienetbeheerder optreden als ‘sociale leverancier’. Betaal je ook hier niet tijdig, dan plaatst die een budgetmeter waarmee je het verbruik vooraf betaalt. Zijn de betalingsproblemen opgelost, dan schakel je terug over naar een commerciële leverancier.

88


Extra duiding Een energieleverancier kan de elektriciteits- en gastoevoer van een huishoudelijke klant nooit afsluiten in geval van niet-betaling van de facturen. Je huidige leverancier kan het leveringscontract wel opzeggen wegens wanbetaling. Daarvoor dient hij een opzegperiode van 60 dagen te respecteren. Hij moet die opzeg schriftelijk doen. De schulden ten aanzien van de leverancier blijven bestaan, ook na de beëindiging van het contract. Tijdens de opzegtermijn zoek je het best zo snel mogelijk een nieuwe leverancier. Lukt dat niet uiterlijk 8 dagen vóór het einde van de opzegperiode, dan neemt de distributienetbeheerder die actief is in je woonplaats de energielevering over. Hij zal dan optreden als ‘sociale leverancier’.


89

10. Je verhuist binnenkort. Hoe zit dat met je energielevering? A. Je hoeft helemaal niets te doen, dat regelt zichzelf B. Je moet een en ander regelen op je oude en nieuwe adres C. Je kunt hiervoor terecht bij je gemeentebestuur

Juiste antwoord: B

Je kunt je bestaande contract met je energieleverancier voortzetten op je nieuwe adres. Je moet hem wel zo snel mogelijk op de hoogte brengen van die wissel, samen met de correcte meterstanden. Dat kan via de ‘verhuisformulieren’ die je vindt op www.vreg.be. Daarmee regel je de afrekening op je oude adres en de overstap naar je nieuwe woning.

90


Extra duiding Om je verhuizing administratief te regelen, stelt de VREG twee standaard verhuisformulieren ter beschikking: het verhuisformulier ’Melding van uw nieuwe adres’ en het verhuisformulier ’Melding van uw vorige adres’. De verhuisformulieren kun je downloaden via de websites van Eandis (ga naar www.eandis.be en klik op ‘verhuizen’) of de VREG (www.vreg.be). Wie geen internet heeft, kan ook bellen naar Eandis (078 35 35 34) of naar het gratis nummer van de VREG (1700). De formulieren zijn eveneens beschikbaar in de klantenkantoren van Eandis of in je stad- of gemeentehuis.

Voor verdere begeleiding stelt de VREG op zijn website nog een aantal extra verhuistools ter beschikking: • Een slimme webmodule (www.vreg.be) die je in twee minuten begeleidt bij de verhuizing van je energie, op basis van je specifieke situatie. • Een handige verhuisfolder met praktische tips en uitleg over wat je precies moet doen. Heb je nog geen contract met een leverancier, dan moet je daar eerst en vooral voor zorgen.

Je kunt deze formulieren een beetje vergelijken met een aanrijdingsformulier bij een auto-ongeval: de informatie van alle partijen wordt gecentraliseerd om discussie achteraf te vermijden. Het is de bedoeling om deze verhuisformulieren in te vullen en tijdig te bezorgen aan je energieleverancier.

Lees ook: Eandismagazine 15 ‘Verhuisplannen? Vergeet uw energie niet!’ (www.eandis.be > Publicaties > Eandismagazine)


91

Handboek Test je Energie-IQ

Recommend Documents