Je eigen zaak beginnen? Doe de test! 1. INLEIDING Zelfstandige word je niet zomaar van de ene dag op de andere. Maanden van piekeren en praten gaan eraan vooraf: je zoekt informatie, je luistert naar de ervaringen van anderen, je weegt de voor- en nadelen af, misschien volg je al wel een cursus. Kortom, je zoekt antwoord op veel vragen. En je bent niet de enige die daarmee worstelt: elk jaar beginnen enkele tienduizenden een eigen zaak. In 1988 waren er 75 000 nieuwe inschrijvingen in het handelsregister. 2. WAAROM WIL JE EEN EIGEN ZAAK? De jongste jaren groeit de belangstelling voor zelfstandig ondernemerschap. Diverse factoren spelen daarbij een rol en wie eraan denkt zelfstandige te worden, heeft daar meestal meer dan één motief voor. In de eerste plaats spelen persoonlijke motieven een rol. Zo kan het voor jou belangrijk zijn: • dat je je creativiteit kunt uitleven; • dat je naar eigen inzichten kunt werken; • dat je je vakkennis of artistieke vaardigheid te gelde kunt maken; • dat je je eigen baas kunt zijn; • dat je uit de werkloosheid kunt stappen... Waarschijnlijk zijn er ook een aantal 'externe' factoren die een rol spelen bij je beslissing. Zo kun je: – ontevreden zijn over je huidige werk; – 'n afkeer hebben van werken in dienstverband; – ‘een gat in de markt’ ontdekt hebben; – een zaak geërfd hebben van je ouders of van familie... Zelfs als alle factoren meezitten, kun je toch maar beter wat langer stil blijven staan bij de hinderpalen die op je weg kunnen liggen. Zo mag je niet vergeten dat een zelfstandige een minder aantrekkelijk sociaal statuut heeft (pensioen, ziekteverzekering, kinderbijslag). Praat ook eens met ondernemers die slechte ervaringen opgedaan hebben: je hoeft je er niet door te laten ontmoedigen, maar het kan heel leerrijk zijn! En zorg er vooral voor dat je de steun hebt van de mensen met wie je samenleeft: een afwijzende houding van je partner, je kinderen of je familie kan je missen als kiespijn. Een zelfbewuste starter draait zichzelf geen rad voor de ogen. Je wilt een eigen zaak, maar je weet heel goed: • dat je zelf voor je veiligheid en je zekerheid verantwoordelijk bent; • dat je financiële risico's moet lopen; • dat er veel administratieve rompslomp bij komt kijken; • dat je kapitaal nodig zult hebben; • dat je zuinig moet zijn op je vrije tijd. En toch geven we je gelijk: het loont de moeite! 3. ALLE HOUT IS GEEN TIMMERHOUT De zelfstandige ondernemer is de spilfiguur van zijn eigen bedrijf: zijn persoonlijkheid bepaalt in hoge mate het succes van het bedrijf. In een eigen zelfstandige onderneming moeten bijna alle noodzakelijke kwaliteiten en vaardigheden in één en dezelfde persoon aanwezig zijn. De zelfstandige ondernemer moet van alle markten thuis zijn. Hij koopt en verkoopt, maar vaak neemt hij ook het financieel beheer, de marketing, de reclame en het personeelsbeleid voor zijn rekening.
Sommige taken kan hij door anderen laten uitvoeren, in of buiten de onderneming (middenstandssecretariaten, kredietinstellingen, advies- en selectiebureaus, boekhoudkantoren). Die kunnen hem ook raad geven, maar hij moet zelf de beslissingen nemen. Voor de buitenwacht, de klanten en de leveranciers, is de ondernemer in alle opzichten het gezicht van zijn bedrijf. De familiale situatie van de kandidaat-zelfstandige kan in grote mate zijn keuze voor het zelfstandig leven bepalen. Onderzoek uit 1983 van het Instituut voor de Voortdurende Vorming van de Middenstand (IVVM) wees uit dat 39 % van de starters hun ouders opvolgen in het familiebedrijf. Kinderen van zelfstandigen hebben vaak een zekere voorsprong, omdat zij van jongs af het drukke bestaan van hun ouders hebben meegemaakt en er dus beter op voorbereid kunnen zijn. Maar misschien hebben ze er net daardoor hun buik vol van... Zelfstandige worden 'omdat het in de familie zit', terwijl je er eigenlijk niet veel voor voelt, heeft weinig zin. De zelfstandige en zijn gezin hebben een heel apart leven. Je werk geeft je veel voldoening, omdat het jouw werk is, maar je staat ook meer onder druk, zowel financieel als psychisch. Je partner is de partner van een zelfstandige, je kinderen zijn de kinderen van een zelfstandige: als zij je steunen, sta je veel sterker. Is het leven van de zelfstandige dan zo stresserend? De meeste zelfstandigen zullen je zeker vertellen dat het hard werken geblazen is. Maar dat hoeft niet te betekenen dat je onder de stress zit. Je moet wel je eigen leven organiseren en dat kan ingrijpend zijn. Als je in loondienst werkt, word je betaald om jouw onderdeel van het werk op je te nemen. Als je 'voor jezelf' begint, wordt dat anders. Niemand komt je vertellen hoe laat je aan de slag moet, niemand legt je uit wat je vandaag moet doen. Je moet zelf beslissen wannéér je wat zult doen, je moet zelf uitvoeren wat je denkt dat je onderneming ten goede zal komen. Alleen jij krijgt te maken met de positieve en negatieve resultaten van je beslissingen. Daar staat tegenover dat ook alleen jij de vruchten van je arbeid zult mogen plukken. Je bent 'je eigen baas', maar je moet dan ook jezelf de baas kunnen. En dat vraagt discipline en iemand met wie je kunt praten over de dingen waarmee je bezig bent. Zonder zo'n klankbord sta je alleen en kun je je onzeker gaan voelen. Daarom is de vraag waarom je eraan zou beginnen, zo belangrijk. Je moet er echt zin in hebben en je moet uit het goede hout gesneden zijn. 4. WETEN WAT JE WILT EN WAT JE KUNT Als zelfstandige speel je je eigen, specifieke rol in het economisch leven. Je verkoopt je klant niet alleen een product of een dienst, maar ook je vakkennis en je ervaring, en je klant weet dat je bereid bent je naam op het spel te zetten. Kwaliteit, service en persoonlijk contact zijn dan ook je troeven. Als je die troeven niet kunt uitspelen, dan ondergraaf je, als zelfstandige, je eigen reden van bestaan. Je hebt als zelfstandige uiteindelijk maar twee doelstellingen: – je wilt kwaliteit leveren, want je wilt tevreden en vaste klanten en een stabiele zaak met een goed imago; – je wilt winst maken om je zaak te kunnen uitbreiden en je gezin te kunnen onderhouden. Om die doelstellingen te kunnen verwezenlijken, moet je over drie belangrijke 'eigenschappen' beschikken: – je moet voldoende praktische kennis hebben om je onderneming te beheren. Informatievergaring, vorming, bijscholing en omscholing zijn de hoekstenen van een goede start. De officiële start van je zelfstandige onderneming moet je grondig voorbereid hebben. Je moet je vooraf verdiepen in organisatieproblemen, financieel beheer, budgetbewaking, warenkennis en werktechnieken.
In 1985 kwam de headhunter Hyphen Consulting International tot de bevinding dat 67 % van de faillissementen te wijten is aan de bedrijfsleider zelf. Als voornaamste oorzaken noemt hij beheersgebreken (46 %), beheersfouten (14 %) en omgeving of familie (6 %). In 1988 oordeelde Jean-Louis Duplat, ex-voorzitter van de Rechtbank van Koophandel van Brussel, dat in 75 % van de gevallen het faillissement van een jong bedrijf te wijten is aan verkeerd beheer en beheersfouten. Die vaststellingen onderstrepen het belang van een degelijke opleiding en vorming. – je moet de overtuiging hebben dat je jezelf waar kunt maken bij je klant. De jonge zelfstandige start vaak vanaf nul en moet een marktaandeel veroveren of een bestaande cliënteel behouden en proberen uit te breiden. Inzet, toewijding, respect voor je klant zijn onontbeerlijke kwaliteiten voor de starter. Welke middelen en vaardigheden kun jij inzetten en hoe ga je die gebruiken om aan je klant een product of een dienst aan te bieden waarmee jij je onderscheidt van andere ondernemingen? – je moet over voldoende financiële middelen beschikken: sommige jongeren hebben niet genoeg kapitaal om te starten als zelfstandige. Je moet dan risico's durven nemen en een redelijk rendement halen om de financiële lasten te kunnen dragen. Starten met een eigen zaak is geen sinecure. Het met redelijk succes volhouden is dat evenmin. Dat blijkt duidelijk uit het aantal faillissementen dat elk jaar wordt uitgesproken: in 1988 waren er dat zo'n 3 800. Veel zelfstandige ondernemingen stoppen na enige tijd zonder dat ze failliet gegaan zijn: ze moeten er gewoon mee ophouden, omdat de zaak niet levensvatbaar bleek. Na enige tijd moeten ze dan ook het strijdtoneel verlaten. De financiële, sociale, familiale en psychologische gevolgen van zo'n mislukking zijn helaas vaak niet gering. De oorzaken van zulke mislukkingen zijn bekend: – niet genoeg vorming, deskundigheid en ervaring inzake assortimentkeuze, geen kennis van het stelsel van vergunningen en attesten, te weinig marktverkenning en klantenprospectie, een verkeerde vestigingsplaats en winkelinrichting, slechte prijsberekening, personeelsproblemen, de verkeerde ondernemingsvorm, een te rooskleurige resultatenprognose ... – onderschatting van de financiële behoeften: onvoldoende startkapitaal of onvoldoende waarborgen, te weinig kennis van de financieringsvormen en de steunmaatregelen ... – persoonlijkheidsproblemen: te weinig flexibiliteit of klantvriendelijkheid, geen commerciële feeling ... Vooral jonge zelfstandigen blijken zich niet genoeg voor te bereiden: 1/3 van de starters verlaat het strijdperk na drie jaar, meer dan 50 % moet er het bijltje bij neerleggen in de loop van de eerste vijf jaar. 5. KEN JEZELF Om met kans van slagen een eigen zaak te beginnen, is het dus echt onontbeerlijk dat je over een aantal persoonlijke kwaliteiten beschikt: eigenschappen en vaardigheden die je succes als zelfstandig ondernemer zullen beïnvloeden. De belangrijkste vaardigheden zijn: • zin voor observatie en exploratie; • kritisch en creatief denken; • met risico's kunnen omgaan; • beslissingen en verantwoordelijkheid durven nemen; • communiceren; • kunnen inspireren en motiveren; • kunnen plannen en organiseren; • ordelijk en nauwgezet te werk gaan; • doorzetten en vitaal zijn.
Over dat soort persoonlijke vaardigheden gaat de volgende confrontatie met jezelf. Let wel: dit is geen test of meetinstrument. De enige bedoeling is dat je hiermee over jezelf en je persoonlijke vaardigheden leert nadenken. Je ontdekt ongetwijfeld je eigen zwakke en sterke kanten die je succes als zelfstandig ondernemer mee zullen bepalen. Ook krijg je enkele tips en adviezen om je eigen vaardigheden bij te sturen. Voor de oude Grieken was 'ken jezelf' het begin van de levenswijsheid. Voor een starter is die leuze ongetwijfeld de sleutel tot het succes. Hoe ga je deze confrontatie met jezelf aan? Omcirkel bij iedere uitspraak het cijfer dat volgens jou het beste aangeeft hoe jij momenteel functioneert in je leven en in het werk dat je nu doet. De cijfers betekenen: 1 = nooit, 2 = soms, 3 = geregeld, 4 = meestal, 5 = altijd. 1. OBSERVEREN EN EXPLOREREN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
1.1. Bewust en gericht luisteren naar de meningen en opinies van anderen (o.a. door zelf geregeld te zwijgen), doe ik spontaan als ik bij mensen ben. 1.2. Ik interesseer mij voor alles wat 'nieuw' of 'anders' is: trends, modes, tendensen ... 1.3. Ik volg bijscholing in nieuwe vaardigheden en technieken waarvan ik vind dat ik ze moet kunnen en kennen. 1.4. Ik vorm mij een eigen visie over mijn werk en over wat er zich in mijn omgeving allemaal afspeelt. 1.5. Ik relativeer wat ik zie en hoor. 1.6. In de mate van het mogelijke ga ik zelf na of de gegevens waarover ik beschik en de dingen die men mij vertelt, juist en volledig zijn. 1.7. Beschikbare gegevens onderzoek ik nauwgezet, om te zien of ik er nuttige informatie voor mezelf kan uithalen.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1 1
2 2
3 3
4 4
5 5
1
2
3
4
5
2. CREATIEF EN KRITISCH DENKEN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
2. l. Ik leg me erop toe om voor elk probleem zo snel mogelijk een degelijke oplossing te bedenken. 2.2. Ik weeg meerdere oplossingen voor een probleem zorgvuldig af. 2.3. Als ik ergens iets nieuw heb gezien of gehoord dat ik zou kunnen gebruiken, ga ik na of en hoe ik dat idee zou kunnen aanpassen en toepassen in mijn eigen werkzaamheden. 2.4. In een eerste fase sta ik mezelf toe om (ogenschijnlijk) gekke ideeën ook aan een nader onderzoek te onderwerpen. 2.5. Ik onderzoek dan zeer kritisch welke ideeën levenskansen hebben, m.a.w. of de uitvoering ervan haalbaar en zakelijk verantwoord is. 2.6. Ik ga op voorhand na of de uitvoering van mijn idee zal voldoen aan de kwaliteitseisen die ik mijzelf gesteld heb. 2.7. Uiteindelijk ga ik voort op wat ik zelf wil en aankan, zonder mij blind te staren op wat anderen doen.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
3. OMGAAN MET RISICO'S
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
3. 1. Ik breng het nodige lef op om me niet te laten afschrikken door iets wat risico's inhoudt. 3.2. Ik hou er rekening mee dat ik niet met alle risicofactoren rekening kan houden en dat er altijd een bepaalde graad van onzekerheid over de toekomst bestaat. 3.3. Enigszins berekenbare risico's trekken mij aan en maken het leven voor mij zelfs boeiend. 3.4. Ik probeer eerst het risico in zijn volledige omvang te verkennen door zoveel mogelijk kennis op te doen over alle aspecten ervan. 3.5. Ik probeer me ook maximaal tegen die risico's in te dekken. 3.6. Achteraf blijkt vaak dat ik de levenskansen van een nieuw idee vrij juist heb ingeschat. 3.7. Als het risico en de kans van te mislukken in een opdracht te groot is en deze mislukking heel mijn initiatief of imago zou kunnen kelderen, dan weersta ik aan de verleiding om het toch maar eens te proberen.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
4. BESLISSEN EN VERANTWOORDELIJKHEID NEMEN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
4. 1. Als ik een beslissing moet nemen, overzie ik snel welke zaken belangrijk zijn voor mijn doel en welke niet. 4.2. Als ik een ernstige beslissing moet nemen, ga ik gericht praten met enkele mensen van wie ik weet dat ze mij kunnen adviseren en in wie ik vertrouwen heb. 4.3. Ik heb er de tijd en energie voor over om vooraf alle noodzakelijke informatie te verzamelen en te vergelijken. 4.4. Zodra ik duidelijk weet dat één van de keuzemogelijkheden de beste is, hak ik zo snel mogelijk de knoop door. 4.5. Nadat ik advies en informatie heb ingewonnen om mij een mening te kunnen vormen, neem ik zelf de eindbeslissing. 4.6. Als de beslissing genomen is, doe ik alles wat in mijn macht ligt om die beslissing ook effectief uit te voeren. 4.7. Als een beslissing van mij verkeerd uitvalt, geef ik dat eerlijk toe en stuur ik mijn beslissing bij.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
5. COMMUNICEREN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
5.1. In contacten met mensen straal ik voldoende zelfvertrouwen uit, zodatze mij ernstig nemen en geloofwaardig vinden. 5.2. Omgaan met de meest verschillende mensen boeit mij in hoge mate. 5.3. Als mensen (gedeeltelijk) andere belangen hebben dan ikzelf, zorg ik ervoor dat ik niet op mijn kop laat zitten of benadeeld word. 5.4. Als ik mensen probeer te beïnvloeden in hun keuze, ga ik veel meer uit van hun behoeften en probeer erop in te spelen, dan dat ik probeer hen iets aan te praten. 5.5. Als iemand een keuze maakt die niet met mijn persoonlijke voorkeur overeenkomt, ga ik daar respectvol mee om. 5.6. Als ik zelf fouten maak in mijn omgang met andere mensen, geef ik dat toe en probeer ik lering te trekken uit de kritiek die ik dan krijg. 5.7. Bij conflicten met andere mensen zoek ik actief naar compromisoplossingen waar beide partijen bij winnen.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
6. INSPIREREN EN MOTIVEREN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
6. l. Ik heb zelf een helder beeld van wat ik precies wil doen, bereiken en realiseren in de toekomst. 6.2. Als ik mijn idealen, doelstellingen en troeven uitleg aan andere mensen, doe ik dat zeer duidelijk en overtuigend. 6.3. Als iemand anders iets beter kan of kent dan ikzelf, schenk ik hem daarin dan ook alle vertrouwen. 6.4. Mensen die mee betrokken zijn bij de uitvoering van een activiteit, laat ik mee beslissen over wat er precies moet gebeuren en hoe het gedaan moet worden. 6.5. Ik stel anderen alle informatie en materiaal ter hand die ze nodig hebben voor een goede gang van zaken. 6.6. Ik concentreer mij op do sterke punten en op de ontwikkeling van de talenten van andere mensen, veeleer dan ze voortdurend te wijzen op hun zwakke punten en hun gebreken. 6.7. Mensen die met mij iets te maken hebben, krijgen van mij de steun, aanmoediging en waardering die ze verdienen en nodig hebben voor hun taak.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
7. PLANNEN EN ORGANISEREN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
7.1. Ik maak eerst een zo volledig mogelijk overzicht van wat mij allemaal te doen staat voor ik mijn werkzaamheden plan. 7.2. Als ik een tijdschema opgemaakt heb, blijken mijn schattingen achteraf zeer goed overeen te komen met de realiteit. 7.3. Ik heb veel aandacht voor taakverdeling en voor de volgorde waarin alles moet gebeuren: welke activiteiten zal ik op mij nemen en welke kan ik overlaten aan anderen? Wat moet er eerst gebeuren en wat pas daarna? 7.4. Ik draag er in mijn planning zorg voor dat ik voldoende tijd overhoud voor dingen buiten het werk (gezin, ontspanning ... zonder dat de kwaliteit van mijn werk eronder lijdt. 7.5. Ik zorg ervoor dat ik andere mensen niet overbelast of voor een onmogelijke opdracht stel. 7.6. Ik maak een opsomming en planning van alle materiële middelen die ik nodig zal hebben voor wat ik ga doen. 7.7. Ik maak vooraf een schatting van de kosten en van de opbrengsten van mijn werkzaamheden.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
8. ORDELIJK EN NAUWGEZET TE WERK GAAN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
8.1. Ik kan zeer snel alle informatie en materiaal (terug)vinden waarvan ik gebruik zal moeten maken in mijn werk. 8.2. Bij een activiteit werk ik bewust stap voor stap de hele procedure af die noodzakelijk is om tot een goed eindresultaat te komen. 8.3. Ik werk mijn taken met zeer grote precisie en nauwkeurigheid af. 8.4. Ik zorg ervoor dat ik op ieder moment het totaaloverzicht behoud over alle taken die ik nog moet uitvoeren. 8.5. Ik zorg ervoor dat ik zelfs dingen die ik minder graag doe, niet uitstel en dat alles tijdig en correct is afgewerkt. 8.6. Ik voltooi opdrachten voor de uiterste datum of voor het uiterste moment, zonder daarbij afbreuk te doen aan de kwaliteitseisen die ik mijzelf heb opgelegd. 8.7. Zaken die ik begonnen ben, werk ik ook af.
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
9. DOORZETTEN EN VITAAL ZIJN
NOOIT
SOMS
GEREGELD
MEESTAL
ALTIJD
9. 1. Mijn werk voer ik uit zoals gepland, tenzij ik ernstige redenen heb om onderweg mijn planning te wijzigen. 9.2. Als een taak of opdracht af moet, ga ik door tot het einde, ook als ik het eigenlijk beu ben. 9.3. Ik beschik over voldoende lichamelijke en geestelijke weerstand om alles wat ik aanpak tot een goed einde te brengen. 9.4. Ik put voldoening en energie uit de activiteiten die ik aanpak. 9.5. Ik hou mij consequent en gedisciplineerd aan het reglement dat ik mijzelf opleg. 9.6. Ik zorg ervoor dat ik in mijn werklust niet ga overdrijven of buitensporig lang doorwerk, zodat ik mijn werk graag kan blijven doen. 9.7. Tijdens mijn vrije tijd kies ik dat soort activiteiten, waardoor ik mezelf weer mentaal en fysiek oplaad. Je sterke en zwakke punten?
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Tel je omcirkelde cijfers samen per persoonlijke vaardigheid. Zet dan hieronder een cirkeltje rond je totaalcijfers per persoonlijke vaardigheid. Als je nu deze cirkeltjes hieronder met mekaar verbindt, zie je in één oogopslag waar je sterke punten (bovenaan in de grafiek) en waar je zwakke punten (onderaan in de grafiek) liggen.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7
1. Observeren en exploreren 2. Creatief en kritisch denken 3. Omgaan met risico's 4. Beslissen en verantwoordelijkheid nemen 5. Communiceren 6. Inspireren en motiveren 7. Plannen en organiseren 8. Ordelijk en nauwgezet te werk gaan 9. Doorzetten en vitaal zijn Enkele tips en adviezen Tot slot heb je wellicht nog iets aan enkele tips en adviezen, die je hieronder vindt per persoonlijke vaardigheid:
– om van je sterke punten echte troeven te maken die tot een succesvolle onderneming kunnen leiden! – en omje zwakkere punten op te vangen, te compenseren, of zelfs om te bouwen tot sterke eigenschappen! Enkele algemene tips vooraf Alsje momenteel relatief zwak staat in een bepaalde persoonlijke vaardigheid, krijg je het advies om aIvast zelf op eigen kracht aan de slag.te gaan en jezelf op eigen houtje te ontwikkelen vóór je de stap zet naar zelfstandig ondernemerschap of in de beginperiode ervan. – Daarnaast kun je steeds een beroep doen op een 'running-mate' of 'sparring-partner': iemand die je vertrouwen geniet en als grote verdienste heeft dat hij steeds eerlijk zijn mening geeft, ook bij persoonlijke vragen of problemen. Dat kan je levenspartner zijn, een goede kennis of vriend, een 'ouwe getrouwe', een deskundige uit je omgeving of kennissenkring ... – Je kunt ook op zoek gaan naar de juiste bijscholing of vaardigheidstraining. Volg hiervoor de vormingsagenda in vaktijdschriften, in bepaalde dag- en weekbladen, in ledenbladen van vakbonden en beroepsverenigingen ... Of raadpleeg een gids van gespecialiseerde vormingsbureaus en instituten. – Zodra het financieel mogelijk is, kun je je ook bewust gaan omringen met medewerkers die precies sterk zijn op de punten waar jij zwak bent. Belangrijk is dan, dat je dit met hen bespreekt en het natuurlijk mogelijk maakt dat zij hun specifieke bekwaamheden kunnen ontplooien zonder tegenwerking vanwege jouw zwakkere kanten. – Als al het vorige niet veel aarde aan de dijk brengt, bestaat het gevaar dat je altijd het verkeerde probleem blijft oplossen en dus de verkeerde oorzaken blijft aanpakken. Neem don eventueel een gespecialiseerd adviseur in de arm (bijvoorbeeld een personeelsadviseur, een loopbaanadviseur, een marketingadviseur, ... ) die samen met jou een programma voor je opstelt om je zwakke kanten bij te schaven of te ondervangen. – Hou er tenslotte rekening mee dat niet iedereen in de wieg gelegd is om zelfstandig ondernemer te worden en dot niets of niemand je verplicht om het te worden. leder bedrijf heeft medewerkers nodig die vrij zelfstandig hun werk kunnen organiseren. Globaal gesproken kun je en moet je daar evenzeer een aantal van de capaciteiten ontplooien die in deze lijst aan de orde komen. Maar de stap naar zelfstandig ondernemerschap is en blijft een keuze die niemand anders in jouw plaats kan en mag nemen en die dus weloverwogen moet gebeuren. Met name ook op basis van een confrontatie met je persoonlijke vaardigheden. 1. Observeren en exploreren STERK Als dit een sterke eigenschap van je is, kun je dit het beste benutten om grondig en systematisch na te gaan wat nu precies de behoeften en wensen zijn van je klanten, leveranciers, medewerkers ... Stap naar ze toe, zo vaak als dat maar enigszins mogelijk is: kijk rond en stel vragen! Dat is en blijft terzelfder tijd je goedkoopste, eenvoudigste en meest motiverende vorm van marktonderzoek! ZWAK Als je hier niet zo sterk in bent, geef dan vanaf nu in de eerste plaats zoveel mogelijk aandacht aan je eigen ontwikkeling tot 'bewuste' en kritische consument. In welke zaak je ook binnengaat of iets koopt (winkel, restaurant, bank, reisbureau, burgerlijke stand ... ): registreer alle verschillen tussen wat jij als klant gehoopt en verwacht had enerzijds en de manier waarop je in de realiteit als klant bediend of behandeld werd anderzijds. Als je zo leert letten op wat je zelf als klant denkt, voelt en wilt, zal je des te beter anderen (je eigen toekomstige klanten bijvoorbeeld) kunnen observeren en je des te sneller kunnen inleven in hun behoeften en wensen.
Dwing jezelf er bovendien toe om zo vaak als mogelijk naar vakbeurzen te gaan, toekomstige concurrenten in actie te zien, vaktijdschriften te lezen. Ook al vind je dit alles aanvankelijk alleen maar vermoeiend. Je zult vaststellen dat je op de duur opeens toch meer en andere dingen zult opmerken dan je in het begin deed! 2. Creatief en kritisch denken STERK Je merkt overal dat de tijd rijp is voor innovaties op de meest verschillende terreinen! Als je dus beschikt over een sterk denkvermogen waarbij je terzelfder tijd creatief en kritisch aan de gang kunt gaan, ben je de geschikte persoon om een nieuw (of vernieuwd) product op de marktte brengen, of een nieuwe werkwijze uitte proberen, of op een originele wijze aan promotie te doen. Het enige is dan: durf het! En vooral: durf er de tijd voor te nemen om het te realiseren, om het vorm te geven, vóór je weer op een ander en nog nieuwer idee springt. ZWAK Als dit niet je sterke kant is, moet je, telkens als je iets nieuws geobserveerd hebt of met een probleem geconfronteerd wordt, meer tijd nemen dan iemand anders zou doen om even aan de kant te gaan zitten en de zaak aan alle zijden te bekijken voor je in actie treedt. Zorg er dus altijd voor dat je agenda niet overvol zit, zodat je steeds ook nog alle tijd hebt om een of meerdere 'runningmates' te raadplegen (je partner of een familielid, een goede kennis, een echte vriend, ... ). Vraag ze vooral niet je te willen adviseren, maar (nadat je ze eerst je recente waarneming of nieuw probleem hebt verteld) je enkele confronterende vragen te stellen die je kritisch en creatief vermogen wakker moeten maken. Zo leer je meerdere scenario’s een tijdje naast mekaar te laten bestaan in je gedachten, vóór je een definitieve keuze maakt, een beslissing neemt en tot de actie overgaat. 3. Omgaan met risico's STERK Als je sterk bent in het juist inschatten en durven aangaan van verantwoorde risico's, richt je energie dan bij voorkeur op producten en diensten die de samenleving met een sprong vooruit helpen en hou je niet bezig met wat zovele anderen al zolang met zoveel succes doen. Jij zou het al snel beu worden. Je bent beter geschikt dan wie ook om je klanten iets te laten beleven dat beter en frisser aan hun wensen en behoeften tegemoetkomt dan alles wat al die anderen al doen. En besteed veel meer tijd dan je van plan was aan overleg met je omgeving (je medewerkers, je gezin ... ) en aan het overbrengen en uitstralen van je zelfvertrouwen en overtuiging. ZWAK Als je zwakker bent in je manier van omgaan met risico's, kun je bijvoorbeeld eens beginnen met het filmpje van de voorbije gebeurtenissen af te draaien, telkens als iets gelukt of mislukt is. Vraag je dan telkens vooral af: waar heb ik mezelf overschat of onderschat? En: waar heb ik de mogelijkheden en steun van derden overschat of onderschat ? Als je voor een nieuwe opdracht met enig risico staat, schrijf dan alle pro's en contra's neer op een blad papier, leg het dan opzij en doe iets anders (bijvoorbeeld overgaan tot de orde van de dag, of andere klussen eerst opknappen, of je ontspannen, of gaan slapen). Raadpleeg eens een van je 'running-mates'. Forceer echter niets, loop er zeker niet de hele tijd over na te denken: je zult merken dat je inschatting van het risico en de uiteindelijk beste beslissing ondertussen rijpen en je helder voor de geest komen te staan.
4. Beslissen en verantwoordelijkheid nemen STERK Hoe sterker je hierin bent, des te beter ben je in staat om je persoonlijke doelstellingen op korte en op lange termijn te realiseren. Merkwaardig is dan dat je spectaculaire resultaten kunt bereiken als je deze grote kracht om te beslissen en om verantwoordelijkheid te nemen ook gaat richten op de 'details' en op de 'randaspecten' van je dienstverlening en omgang met klanten, leveranciers, medewerkers, omgeving ... Zulke 'kleinigheden' zijn bijvoorbeeld je bereikbaarheid voor klanten en leveranciers op vaste momenten, of de permanente kraaknetheid van al je bedrijfslokalen, of de totale onmogelijkheid om ergens over te struikelen of ergens pijnlijk tegen te stoten in je winkel, of je bliksemsnelle en correcte aanpak als er bij een klant iets misloopt met een product dat hij bij jou kocht enz. ZWAK Als je niet zo'n sterke beslisser bent, zul je allicht eerst werk moeten maken van het verduidelijken van je persoonlijke doelstellingen. Trek hier nu onmiddellijk de nodige tijd voor uit en schrijf alles op! Dat is een enige kans om je idealen om te zetten in kansen. Eerste vraag: waar sta j e nu? Wat ken je en wat kun je? Tweede vraag: waar wil je naar toe? Wat wil je bereiken? De doelstellingen van de meeste mensen zijn of veel te vaag omschreven, of onbereikbaar hoog gesteld, of veel te afhankelijk van krachten waar zij zelf geen zeggenschap over hebben. Ga maar na hoe dat bij jezelf zit. Als je dan een concreet zicht hebt op waar je nu staat en waar je naar toe wilt, zal je iedere beslissing en je persoonlijke verantwoordelijkheid onderweg veel minder makkelijk uit de weg kunnen gaan. Dit kan een langdurig leerproces zijn! 5. Communiceren STERK Als je een sterke communicator bent, kun je onder andere uitgroeien tot een succesvol verkoper. Dit is dus een functie die jij dan niet te gauw uit handen mag geven aan een medewerker of mag laten ondersneeuwen door een agenda vol productie-, administratie- of inkoopklussen. Jij moet in staat zijn terzelfder tijd vol zelfvertrouwen en met respect iedereen tegemoet te treden. Stimuleer je klanten en leveranciers dus op alle denkbare manieren om klachten en kritiek, verzoeken en vragen rechtstreeks aan jou te richten. Slechts als je ze daartoe aanmoedigt, zul je die dingen te horen krijgen waarmee jij je service nog kunt verbeteren. Als jij het kunt opbrengen om bovendien nog actief te zijn in het verenigingsleven, of overal waar jouw (potentiële) klanten hun vrije tijd doorbrengen, zul je iedere keer weer punten scoren voor je zaak. ZWAK Als communiceren niet een van je sterkste punten is, dan is het van zeer groot belang steeds duidelijk te blijven zien waar het bij contact met mensen (klanten, leveranciers, medewerkers, pers ...) echt om gaat: een passie voor je mensen en hun wensen en een passie voor je product of dienst. Wie liefde voor de klant en liefde voor zijn product kan uitstralen, voorkomt al voor een groot deel mogelijke weerstand of angst bij de mensen om met jou of je product scheep te gaan. Want dan ga je vanzelf beter luisteren: niet alleen naar de inhoud van wat mensen zeggen, maar ook naar het gevoel waarmee ze dat zeggen. Dan hoor je op de lange duur vanzelf dat de leefsfeer van elke klant, leverancier, medewerker,... telkens weer anders is, met telkens weer andere verlangens, behoeften, verwachtingen en wensen. En dan kom je vanzelf veel makkelijker op de juiste woorden om te spreken over de voordelen en pluspunten van jouw product.
6. Inspireren en motiveren STERK Als je zeer goed bent in het inspireren en motiveren van mensen, ben je uitermate geschikt om leiding te geven. Ie bent dus in staat om snel de juiste mensen aan te trekken, hun energie te bundelen en te richten op nog veel grotere of complexere uitdagingen dan jij in je eentje zou kunnen aangaan. Je roeping op korte of middellange termijn zou dus kunnen liggen in het besturen van een hecht team van verschillende mensen met onderling complementaire vaardigheden, een team van mensen dat je leert plezier te beleven aan het samenwerken. ZWAK Als je niet zo goed mensen kunt inspireren en motiveren, kan je een branche of activiteit zoeken waar je niet zoveel met klanten, met leveranciers of met de buitenwereld in contact hoeft te komen, maar waar vooral technische vakkennis de doorslag geeft. Ofwel moet je een product hebben dat zo goed is dat het zichzelf verkoopt als het ware zonder menselijke tussenkomst. Je moet je er wel van bewust zijn dat dit tegenwoordig en in de nabije toekomst steeds minder mogelijk wordt. Daarnaast zou je je activiteit ook zo kunnen kiezen, dat je die in je eentje kunt uitwerken en afwerken als je dat wilt. Je zou jezelf echter ook kunnen gaan ontwikkelen op dit vlak, bijvoorbeeld door te beginnen met een nauwgezet zelfonderzoek: wat maakt jou zelf enthousiast ? Wat demotiveert je als je een taak tot een goed einde wilt brengen ? Wat heb jij zelf nodig aan kennis, vaardigheden, inspraak, doelstellingen en middelen om je werk met plezier te kunnen doen! Het antwoord op dit soort vragen over jezelf, zal je veel leren over wat andere mensen even terecht van jou verlangen om hun werk met enthousiasme te kunnen doen. 7. Plannen en organiseren STERK Als je een sterk planner en organisator bent, kan je een concurrentievoordeel opbouwen door te proberen bewust zicht te krijgen op alle werkprocedures of delen ervan die terzelfder tijd nog beter, sneller en vlotter zouden kunnen verlopen. Hierdoor kun je de kwaliteit die je wilt leveren, doen toenemen, evenals je geloofwaardigheid voor je klanten. Terzelfder tijd kun je daardoor je kosten doen dalen door kortere werktijden, minder overtollige voorraden, minder verspillingen, minder tussenmenselijke spanningen ... Uiteindelijk kun je meer klanten beter bedienen, met grotere winstmarges voor jezelf. ZWAK Als je een zwak planner en organisator bent, kun je het beste eerst beginnen met je huidig tijdsgebruik van dag tot dag en van uur tot uur te registreren op een formulier dat je daartoe zelf ontwerpt. Na verloop van enkele weken bijvoorbeeld, bestudeer je aandachtig de tijd die je besteed hebt aan al je geplande taken, aan de deeltaken ervan, aan onvoorziene klussen en omstandigheden enz. Op dat ogenblik zul je je ogen al heel wijd open trekken! Ga van dan af vooraf tijdsramingen maken voor elke taak die je op je neemt en blijf je effectieve tijdsgebruik registreren. Als je die twee na verloop van tijd met mekaar gaat vergelijken, zet je de oorzaken van de verschillen evenals de oorzaken van alles wat fout liep in je planning, op een rijtje. Die oorzaken bestrijd je dan een voor een, en wel de grootste oorzaak eerst (tot die helemaal van de baan is), waarna je de tweede oorzaak aanpakt enz. 8. Ordelijk en nauwgezet te werk gaan STERK Als je sterk bent in het ordelijk en nauwgezet werken, kun je actief en bewust een imago opbouwen van precisie, betrouwbaarheid, duurzaamheid, correctheid, hoge kwaliteit. Laat dit imago dan ook stralen uit alles wat je zegt en doet. Bouw rond deze waarden zowel je hele dienstverlening als je reclameboodschap pen op. Er is maar één probleem: je mag jezelf dan nooit toestaan, zelfs niet één enkele keer, lagere normen te hanteren dan de
verwachtingen die je bij de mensen hebt opgeroepen (waaruit je hele imago dus bestaat). Eén negatieve ervaring kan immers het effect van tien positieve ervaringen volledig teniet doen! ZWAK Als je hier niet zo sterk in bent, moet ie toch eens proberen een berekening te maken van de kosten en minderinkomsten ten gevolge van tijdverlies, kwaliteitsverlies, klantenverlies, dubbel werk, verspilling van materiaal en middelen ... Wat kost het je? Wat bereken je daarvan door aan je klanten, al dan niet via een aanpassing van je winstmarge? Durf je een prijs stellen waarmee je je eigen gebrek aan orde en nauwkeurigheid niet doorberekent aan je klanten? Onderzoek eens die 20 % van de oorzaken die verantwoordelijk zijn voor 80 % van je ellende? Pak daarna punt per punt systematisch aan. Of laat eens iemand die zelf heel ordelijk en nauwgezet kan werken (bijvoorbeeld je 'runningmate'), een dagje met je samenwerken, om niets anders te doen dan je op het einde van de dag zijn bevindingen mee te delen. 9. Doorzetten en vitaal zijn STERK Als je sterk kunt doorzetten en vitaal bent, heb je de beschikking overeen uitstekende persoonlijke 'energiehuishouding', waarmee je je eigen slagkracht kunt blijven verzekeren. Je dynamiek zal bijna onvermijdelijk een eigen leven gaan leiden, in de vorm van ontwikkeling of expansie. Al je investeringen mogen dus een beetje 'op de groei' voorzien zijn: je lening, je lokalen, je machines, je computer, je permanente bijscholing, je ideeën ... ZWAK Als je niet zo'n sterke doorzetter en niet zo vitaal bent, kan dit misschien een fysieke oorzaak hebben: je constitutie, je zenuwgestel, je voeding, onvoldoende rust en ontspanning ... Allemaal zaken om toch eerst eens goed uit te vissen, samen met je dokter. Maar er kunnen ook minder tastbare oorzaken zijn. Doe je wel echt wat je het liefst zou willen doen? Werk je aan de verwezenlijking van je droom, of ben je zomaar wat bezig? Heb je voldoende zelfdiscipline opgebouwd, je wilskracht getraind? Heb je eerst de omgeving, de omstandigheden en de middelen zó geschapen dat je je werk vanzelf vlotter en met meer plezier kunt doen? Zijn er steeds terugkerende spanningen met andere mensen die je energie verlammen? Laat je 'running-mate' hierbij je 'spiegel' zijn, waarbij je tot beter inzicht kunt komen in de factoren die je energie versnipperen, ontladen of blokkeren.
