Dr. Rudolf Snel
Handboek Emotionele Afhankelijkheid
Herken je ook die momenten dat je niet voldoende assertief was? - of dat de wereld onder je voeten wegzakt? - of dat je jezelf voorbij loopt? - of dat je jezelf teveel voor iemand wegcijfert? - of dat je onduidelijk was in het aangeven van je grenzen? - of je je niet meer vrij voelde in relatie tot iemand? Heb je ook wel eens het gevoel dat iemand anders ervoor verantwoordelijk was dat je je zo ellendig voelde? Als je iemand anders toelaat om jouw gevoelens te bepalen, heb je jezelf emotioneel afhankelijk gemaakt van die persoon. Dan ben je niet meer vrij om gewoon jezelf te zijn en dat kan bijzonder pijnlijk worden. Rudolf Snel beschrijft in dit boek wat de meesten van ons voelen, maar niet goed onder woorden kunnen brengen. In dit boeiende boek legt hij uit hoe dat komt, en vooral ook hoe je dit kunt voorkomen. Het boek neemt je mee op een avontuurlijke reis door jezelf. Het is een reis door de schimmige wereld van vreemde fantasieën, illusies, hersenschimmen en herinneringen die we allemaal tussen onze oren hebben. Op deze reis kom je veel te weten over jezelf en begin je beter te begrijpen waarom je je soms gedraagt op een manier waar je later spijt van hebt. Met dat begrip komt ook de kennis hoe je dit kunt veranderen en meer jezelf kunt worden.
Die reis is soms confronterend, maar geeft je steeds weer een warm gevoel van herkennen en begrijpen. De auteur geeft voldoende bagage en gereedschappen mee om de reis vol te kunnen houden en op het eindpunt met een dankbaar gevoel uit te kunnen stappen. De reis begint met een beschrijving van de belangrijkste probleemgebieden, waarna er 6 grote loslaatexcursies volgen. Iedere excursie is gericht op een veelvoorkomende emotionele afhankelijkheid en je krijgt een concreet stappenplan aangeboden voor het loslaten daarvan. Per excursie heb je de mogelijkheid om overtollige en ongewenste bagage achter je te laten en met nieuw elan de wereld stralend tegemoet treden.
Over de auteur Na jaren te hebben gewerkt in wetenschappelijk onderzoek en management, richtte dr. Rudolf Snel in 1990 zijn eigen adviesbureau op. Als geen ander is hij instaat om mensen te laten zien hoe ze meer uit zichzelf kunnen halen. In interactieve en soms confronterende coachings en trainingen laat hij hen ervaren over welke onvermoede vermogens zij beschikken en hoe ze toe nu toe zelf de ontplooiing daarvan hebben tegengewerkt. In zijn leven heeft hij naast veel mooie momenten ook diepe dalen gekend, waardoor zijn aandacht als vanzelf werd getrokken naar het hoe, wat en waarom daarvan. Op deze wijze heeft het leven zelf hem veel geleerd, waardoor hij vanuit eigen levenservaring mensen kan begeleiden. Hij werkt daarom niet alleen vanuit theoretische boekenwijsheid, maar vooral ook vanuit praktische levenswijsheid. Dit is het zevende boek over bewustwording door Rudolf Snel
!
Dr. Rudolf Snel
Handboek Emotionele Afhankelijkheid
Preview Hoofdstuk 1 en 14 als smaakmaker Er zijn 21 hoofdstukken in dit boek van maar liefst 421 pagina’s !
2010 Uitgeverij Snel Rotterdam
"
Eerder verschenen van Dr. Rudolf Snel De weg van Tao (1993) Op weg door Tao (1994) Emotionele Afhankelijkheid en Overlevingsstrategieën (2008) Overlevingsstrategieën
De schadelijke effecten van emotionele afhankelijkheid en hoe die te voorkomen (2008)
Succesvol Solliciteren naar een Duurzame Droombaan (2009) Emotionele Afhankelijkheid , loslaten doe je zo! (2010)
www.DrSnel.nl
#
Auteursrecht © 2010 Dr. Rudolf Snel. Alle rechten voorbehouden.
Voor dit preview geldt: copy right! Dat wil zeggen dat u dit preview net zo vaak aan anderen mag geven als u wilt, maar uitsluitend onder verwijzing naar de auteur Rudolf Snel. CIP-GEGEVENS KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Dr. Snel, Rudolf Handboek Emotionele Afhankelijkheid Met litt. opg. 2010 Uitgeverij Snel, Rotterdam www.drsnel.nl
[email protected] ISBN 978-90-79609-03-1 NUR 770 Trefw.: psychologie, bewustwording, persoonlijke groei, zelfhulpboek
$
Inhoudsopgave Woord vooraf – 14 Voorwoord – 17 Inleiding – 19 1. Hoe herken ik emotionele afhankelijkheid? – 24 2.
Weg van de werkelijkheid - 27
3. Emotionele afhankelijkheid als surrogaatbehoefte - 43 4. Verliefdheid als emotionele afhankelijkheid – 48 5. Emotionele afhankelijkheden, loslaten en projectie – 54 6. Overlevingsstrategieën – 62 7. De afwezige strategie – 67 8. De orale strategie – 88 9. De geheime strategie – 99 10. De prestatiegerichte strategie – 114 11. De narcistische strategie - 126 12. Profiel van overlevingsstrategieën – 143 13. De levensloop van mensen – 146 14. Loslaten van Emotionele Afhankelijkheden – 157 15. Loslaten van Afwezigheid – 167 16. Loslaten van Ontevredenheid – 187 17. Loslaten van Opkroppen en Onvrijheid – 207 18. Loslaten van Perfectionisme en Prestatiegerichtheid – 238 19. Loslaten van Symbiose – 278 20. Loslaten van Macht en Manipulatie – 291 21. De kunst van het leven - 334 Woord achteraf – 418 Literatuur – 421
%
1. Hoe herken ik emotionele afhankelijkheid?
H
eb je ook van die aardige mensen gekend in je jeugd waar je het op bepaalde momenten zo benauwd van kreeg? Een vriend van je ouders, een oom of een opa waarmee je eigenlijk niet wilde knuffelen totdat ze je omkochten met wat lekkers? Dan moest je ze wel een handje of kusje geven, want anders was je niet lief. Dan was je onbeleefd of stout. Die mensen probeerden je emotioneel afhankelijk van hen te maken. Emotionele afhankelijkheid gaat over onvrije liefde die dwingt, manipuleert en over grenzen gaat. En ook over mensen met heel lange tenen, die dwangmatig reageren zodra een van hun gevoeligheden wordt aangeraakt. In het voorbeeld hierboven is het nog vrij onschuldig, maar het wordt anders als je een gevangene wordt van je eigen liefde. Misschien herken je iets in de volgende voorbeelden. Jarenlang had Marian gehoopt ooit nog eens een man te ontmoeten die wél gevoelig en attent was. Tot ze Marcel ontmoette. Het was liefde op het eerste gezicht en oh, wat was hij gevoelig en attent. Hij was echt een heel bijzondere man, Hij was precies wat Marian nodig had. In haar jeugd had ze maar weinig aandacht ontvangen. Daarom genoot ze nu zo van de warmte en aandacht die ze van Marcel kreeg, vooral op de momenten dat Marcel lief voor haar was. Maar vanaf het begin had Marian ook zijn andere kant gezien. Hij had haar al direct gevraagd om rekening te houden met zijn zwakheid, zijn overgevoeligheid. Ze hield zoveel van hem dat ze hem dat beloofde. Ze hield van hem, dat was geen probleem dacht ze. Maar dat werd het wel. Zijn overgevoeligheid werd een last die voor haar steeds zwaarder werd om mee te dragen in haar leven. Marcel bleek jaloers te zijn. Hij wilde ook precies weten wat Marian deed als hij er niet was. Hij controleerde haar. Hij belde haar zelfs op haar werk om te zien of ze daar inderdaad was. Hij belde ook met haar vriendinnen om zogenaamd iets te zeggen, maar Marian had wel door dat het controle was. Ze dacht dat dit dwangmatige gedrag bij hem hoorde en dat ze het maar van hem moest accepteren. Blijkbaar had hij dit nodig, hij was zo onzeker, zo gevoelig. Dit ging jarenlang zo door, totdat die loodzware last voor haar teveel werd. En toen… Een ander voorbeeld. Ineke had eindelijk een man ontmoet waar ze helemaal gek op was. Ze hield zo ontzettend veel van de charmante Piet, dat ze werkelijk alles voor hem over had. Ze was zo blij dat hij in haar leven was gekomen. &
Deze fantastische relatie wilde ze koste wat koste in stand houden. Daarom stond ze Piet dingen toe waarvan ze later niet kon begrijpen dat ze dat had gedaan. Als ze uit gingen mocht hij dronken worden en ze zei er ook niets van als hij weg ging en haar zomaar ergens liet zitten. Ze werd zelfs niet boos op Piet toen ze merkte dat hij haar leugens vertelde. Piet kwetste haar voortdurend, maar ze liet hem maar begaan. Die pijn verwerkte ze van binnen. Ze had er alles voor over om zijn geliefde te zijn en daar maakte Piet dankbaar gebruik van. Het ging maar door en ging maar door. Niets was voor Piet te gek. Hij bedroog Ineke regelmatig met andere vrouwen en ook dat liet ze maar gebeuren. Ze accepteerde alles van hem, tot ze merkte dat ze nog maar een schaduw was van de vrouw die ze ooit was. Toen was ze emotioneel helemaal leeg. En toen… Is het werkelijk mogelijk om teveel van iemand te houden? Bestaat er iets dat op liefde lijkt, maar dat je van je vrijheid berooft? En zo ja, wat is dat dan? Bij emotionele afhankelijkheid gaan twee mensen op een ongezonde manier om met de liefde voor elkaar. In feite misbruiken ze die liefde. In de voorbeelden had Marcel een vrouw nodig die hem juist corrigeerde en Ineke raakte zichzelf kwijt in haar liefde voor Piet. In dit soort relaties beschadigen mensen zichzelf en de ander, tot het moment waarop ze ontgoocheld raken en niets meer voelen. Dan voelen ze zich een nul, omdat de balans tussen geven en nemen is zoekgeraakt in hun liefdesrelatie. Ik weet uit eigen ervaring hoe akelig het voelt om dit te moeten ontdekken. Het is buitengewoon pijnlijk om iets dat je zo dierbaar was te moeten kwalificeren als ongezond en schadelijk. Dan voelen je handen en hart helemaal leeg wanneer je ontdekt dat je liefde misbruikt is. Maar je kunt ook veel van zo’n ervaring leren, omdat je bij die ander dingen hebt gezocht, die je alleen in jezelf kunt vinden. Alleen wanneer je denkt dat je zelf niet compleet bent, kun je emotioneel afhankelijk worden van iemand anders. Maar dat eindigt altijd in een pijnlijke confrontatie met de liefde van je hart. Je kunt emotioneel afhankelijk worden van je partner, je vader of moeder en zelfs van je eigen kinderen. Maar ook van een vriend, vriendin, een geestelijke verzorger of iemand die je verafgoodt. Emotionele afhankelijkheid kan zich voordoen als een liefde die buitengewoon ongezond is, niet vrijmaakt en ook niet geneest. Dan raak je emotioneel gewond en voel je je klemgezet.
'
Zoals we later zullen zien, kan emotionele afhankelijkheid ook andere vormen aannemen dan de voorbeelden hierboven. Maar ongeacht de vorm, emotionele afhankelijkheid druist altijd in tegen alles wat werkelijke liefde is. Om te ontdekken wat emotionele afhankelijkheid precies is en hoe je die kunt loslaten, zullen we eerst een paar begrippen introduceren.
(
14. Loslaten van Emotionele Afhankelijkheden
H
et loslaten van een overlevingsstrategie of een emotionele afhankelijkheid heeft wel iets weg van het loslaten van een reddingboei. Zo iets doe je niet zo snel, want die boei is een reddingsmiddel, iets dat je beschermt voor verdrinking. De vraag is echter of je die bescherming ook werkelijk nodig hebt. Als het letterlijk een boei is, dan is het de vraag hoe ver de kust is en hoe goed je kunt zwemmen. Wanneer je de boei niet nodig hebt, heeft het dan wel zin om nog langer nodeloos op drift te zijn op een wilde zee? Is het dan niet veel beter om maar even door te bijten? Gewoon de boei loslaten en op eigen kracht naar de kust zwemmen. Voor overlevingsstrategieën of emotionele afhankelijkheden geldt iets dergelijks. Stel jezelf gewoon eens dezelfde vragen. “Hebben we die bescherming eigenlijk nog nodig? Wat levert die bescherming ons op? Kunnen we al op eigen kracht verder”’ Als je al volwassen bent, is het antwoord op dit soort vragen simpel. “Ja, we kunnen nu op eigen kracht verder. Nee, we hebben nu de bescherming niet meer nodig.” Destijds was die noodzakelijk om te kunnen overleven maar nu is die ons tot een last geworden. Al die vragen komen eigenlijk neer op maar één vraag: “Ben je al bereid om zelf aan het roer te gaan staan van je eigen levensbootje?” Ook als het antwoord ontkennend is, kun je er niet omheen dat je daarmee een beslissing hebt genomen die alleen maar kan worden genomen door iemand die zelfstandig de belangrijkste beslissingen van zijn leven neemt. Met andere woorden, je staat al lang aan het roer, ook al heb je dat misschien nog niet in de gaten. Als je er nu van bewust bent geworden dat je zelf de grote roerganger bent, komt de vraag aan de orde waarheen je wilt varen in je leven. En dan is het vasthouden aan die reddingsboei niet zo handig meer. Die kun je dan net zo goed loslaten. Loslaten is overigens een begrip dat wat lastig te begrijpen is. Zodra je in je geest iets wilt loslaten, dan houd je het juist vast. Dat komt doordat je energie altijd je aandacht volgt. Op geestelijk terrein is loslaten dan ook niet een activiteit die je kunt beoefenen. Hier is loslaten het stoppen van een activiteit, namelijk de activiteit van vasthouden.
Het Universele Principe De activiteit van vasthouden kun je alleen maar stoppen door het Universele Principe toe te passen dat ik al eerder introduceerde. Dit principe is waarschijnlijk al zo oud als de mensheid en wordt door iedereen – al dan niet bewust - toegepast in dit soort situaties, in welke vorm dan ook. Kort geformuleerd komt het Universele Principe hier op neer: 1. Onderzoek de situatie die je als een probleem ervaart nauwkeurig en zonder (voor)oordelen. 2. Evalueer die situatie wanneer je alles in kaart hebt gebracht. 3. Reageer naar bevind van zaken. Waarschijnlijk zul je zeggen dat je dit altijd al zo doet. Maar is dat werkelijk waar? Mensen zijn geneigd om minder – of helemaal geen – aandacht te besteden aan zaken die hun overlevingsstrategieën niet onder ogen willen zien. Het is heel menselijk om de waargenomen feiten te filteren en vooral datgene weg te laten wat je liever niet ziet. Maar als je dat doet, zie je de werkelijkheid niet, dan zie je een zelfgefabriceerde illusie. Vooroordelen vervormen je perceptie tot iets onwerkelijks, waardoor je tot de verkeerde conclusie komt en je reactie niet passend is bij de situatie. Het eerste deel van het principe geeft aan om alles in een bepaalde situatie in kaart te brengen, zoals een camera dit zou doen. Die laat niets weg en verandert niets aan het waargenomen beeld. Daarnaast kunnen we als mens ook emotionele en spirituele facetten van een situatie waarnemen, die een camera niet kan vastleggen. Denk bijvoorbeeld aan spirituele kenmerken als eenheid en liefde. Die komen in iedere situatie voor. Maar als je hart op dat moment gesloten is, kun je die niet waarnemen en zul je tot een verkeerde conclusie komen. Het gaat hier om écht álles onder ogen te zien, ook het pijnlijke dat we liever niet of zelfs nooit meer willen zien. Alleen door op deze manier door de poorten van de pijn te gaan, kun je die pijnlijke ervaringen echt achter je laten. Dat is loslaten, het stoppen met vasthouden aan vervelende ervaringen. Het geheim van loslaten is komt neer op vergeven. Pas als je die vastgehouden emoties niet meer vasthoudt en terug-geeft aan de emotionele wereld, heb je die pijn ver-geven. Dan kun je verder met je leven. Wij zullen er later uitgebreid op terugkomen hoe dat vergeven kan worden gedaan. Het tweede deel van het principe waarschuwt ervoor om niet te gaan evalueren voordat je werkelijk alles in kaart hebt gebracht, dus ook de emotionele en spirituele facetten van die situatie. Net zoals bij brainstormen verstoort evalueren het proces. Zodra je gaat evalueren komen er emoties en (voor)oordelen in het spel, waardoor je de situatie anders gaat zien dan die werkelijk is. Zie dus eerst alles onder ogen zonder emoties en (voor)oordelen.
Het derde deel van het principe geeft aan om pas te reageren op een situatie als je alles onder ogen hebt gezien en dat vervolgens ook hebt geëvalueerd. Het klinkt logisch, maar er zijn niet veel mensen die het zo doen. Meestal reageren mensen al op een situatie als ze nog maar een klein deel ervan hebben gezien, vooral wanneer dit raakt aan hun emotionele afhankelijkheden. En dan reageren ze prematuur en buitenproportioneel. Meestal levert dit dan wat verbaasde gezichten op. Premature reacties brengen je dus al gauw in de problemen.
Flow Succesvol loslaten resulteert in een manier van leven die gewoonlijk wordt beschreven als gelukkig zijn. Hoewel geluk moeilijk te definiëren valt, blijkt het beleven van ‘Flow’ een belangrijk onderdeel daarvan te zijn. Flow wordt wel gedefinieerd als een mentale toestand waarin een persoon volledig opgaat in zijn of haar bezigheden. Volgens deskundigen wordt Flow vooral gekenmerkt door op de betreffende acties gerichte energie en activiteit, volledige betrokkenheid daarbij en het feit dat men de activiteiten succesvol uitvoert. Het is gebleken dat wanneer mensen regelmatig Flow ervaren, zij zich gelukkig voelen en meer voldoening en plezier hebben in wat zij doen. Flow is daarom een belangrijke voorwaarde om je gelukkig te kunnen voelen in wat je doet. De Amerikaanse hoogleraar psychologie Mihaly Csikszentmihalyi is één van de meest bekende onderzoekers van het begrip Flow. De naam Flow is ontstaan omdat in zijn gelijknamige boek1 over dit onderwerp mensen worden beschreven die spraken over een ‘stroom die hen meevoerde’. Volgens Csiksentmihalyi kan het gevoel van Flow worden gekenmerkt door tenminste een aantal van de volgende acht kenmerken: •
Men heeft een duidelijk doel.
•
Concentratie en doelgerichtheid.
•
Verlies van zelfbewustzijn: men gaat volledig op in de activiteit en vergeet zichzelf.
•
Verlies van tijdsbesef: de tijd vliegt voorbij.
•
Directe feedback: succes en falen ten aanzien van de activiteit zijn onmiddellijk duidelijk, zodat men daarop het eigen handelen direct kan aanpassen.
•
Evenwicht tussen de eigen vaardigheid en de uit te voeren activiteit: de bezigheden zijn nét niet te moeilijk, maar wel heel uitdagend.
•
Een gevoel van persoonlijke controle over de situatie of activiteit.
•
De activiteit is intrinsiek belonend, bijvoorbeeld erg leuk. !
Hoewel deze opsomming niet compleet is, zijn er nog geen wetenschappelijk geverifieerde criteria toe te voegen. Wel kennen veel mensen dit soort ervaringen, zoals kunstenaars, sporters en beoefenaars van meditatie, yoga en andere spirituele rituelen. Met name in het Boeddhisme en het Taoïsme worden met flow vergelijkbare concepten en ervaringen teruggevonden, die ik regelmatig gebruik in mijn praktijk. Ik vind het concept van Flow een bijzonder bruikbare indicator voor het maken van onderscheid tussen reële en illusionaire percepties van de werkelijkheid. Flow of stroom verwijst hierbij naar het stromen van levensenergie. Hierbij definieer ik de term ‘in de flow’ als een toestand waarin de energiehuishouding is aangesloten op de energie van het universum, en de term ‘uit de flow’ als de toestand waarin dit niet het geval is. Als je in de flow bent, dan voel je je fit, ben je goed afgestemd op de realiteit van nu en heb je ervaringen zoals beschreven in de opsomming hierboven. Uit de flow ben je moe, gestrest of depressief, en je hebt nergens zin in. Deze beschrijvingen zijn bewust wat gechargeerd en ontkennen het hele gebied er tussen in. De grote waarde van de methodiek ligt echter in het snel en gemakkelijk kunnen differentiëren tussen maar twee toestanden, waardoor we ook snel de oorzaken kunnen vaststellen van het in of uit de flow gaan. Als je er uit bent, gebruik dan het universele principe om vast te stellen wanneer je er uit ging en wat er toen gebeurde. Hiermee kom je er al snel achter welke trigger dit veroorzaakte. Wat deed je pijn, wat ergerde je? Als je deze methodiek regelmatig gebruikt, krijg je al gauw een beeld van de afhankelijkheden die nu een rol spelen in je leven. Als je dus ergens veel last van hebt, dan weet je welke levensles er nu speelt en wat je mag loslaten.
Loslaten is zelf de verantwoordelijkheid nemen We weten dat een overlevingsstrategie een buitengewoon sterke illusie is met eigen creatief bewustzijn. Dat wissen we niet zo maar uit, dat is vrijwel onmogelijk. Ik zeg niet zo gauw dat iets onmogelijk is, want je weet maar nooit. Maar in dit geval heb ik weinig twijfel. Ik denk echt dat dit niet kan. Gelukkig hoeft dat ook niet. Een overlevingsstrategie kan rustig blijven voortbestaan zonder er last van te hebben. Het is een beschermingssysteem dat je beveiligingsadviezen geeft. Het is aan jou of je die adviezen wilt opvolgen. Als je hier zelf geen beslissingen in neemt, dan neemt het systeem over en vaart je levensbootje op de automatische piloot. "
In de volgende hoofdstukken kun je lezen wat de gevolgen daarvan zijn. Je kunt er ook voor kiezen om per advies een afweging te maken of je het wilt opvolgen. Als de gevolgen van die adviezen je niet aan staan, dan maak je nog maar weinig of geen gebruik meer van het systeem en zal het geleidelijk aan steeds minder vaak met adviezen komen. Het vasthouden aan het systeem wordt dan minder en het gebruik sterft uit. Dat is wat ik bedoel met loslaten. Het lijkt een beetje op het nooit meer gebruiken van een bepaalde spier, waardoor die spier na verloop van tijd vrijwel geen kracht meer kan ontwikkelen. Loslaten is dus steeds meer zelf de verantwoordelijkheid nemen in je leven en de automatische piloot minder gebruiken. Maar wat gebeurt er dan met de overlevingsstrategie als je hem vrijwel niet meer gebruikt? Misschien kunnen wat voorbeelden dit duidelijker maken. Op de harddisk van je computer kan een bepaald bestand staan dat je nooit gebruikt. Als je disk maar groot genoeg is, maakt dit niets uit. Hetzelfde geldt voor een cd of dvd. Als je een bepaald liedje niet wild horen, kun je er gemakkelijk omheen. Het probleem van de overlevingsstrategie is nu verschoven naar de emotionele afhankelijkheid, want dat is de trigger voor de overlevingsstrategie. Je kunt niet dronken raken als je van de eerste borrel afblijft. Als we dus in het vervolg niet meer kiezen voor een surrogaatbehoefte maar voor een échte behoefte, dan is het probleem ook over. En de surrogaatbehoefte is een emotionele afhankelijkheid. Emotionele afhankelijkheid is een soort verslaving die je kunt vergelijken met een nicotineverslaving. Daarvan is bekend dat we receptoren hebben die om nicotine schreeuwen. Emotionele afhankelijkheden hebben een soortgelijk mechanisme, je zou kunnen zeggen dat het de psychische receptoren van een overlevingsstrategie zijn. Als je met roken wilt stoppen, dan ga je afkicken. De receptoren blijven maar schreeuwen, maar je volgt hun adviezen niet meer op. Met ups en downs sterft dat geschreeuw dan uit. De receptoren blijven bestaan, maar ze houden zich na verloop van tijd rustig. Iets dergelijks geldt ook voor overlevingsstrategieën. Wanneer je niet meer reageert op het geschreeuw van hun emotionele afhankelijkheden, dan sterft met heel veel ups en downs hun geschreeuw ook uit.
#
Nu hebben we het probleem hanteerbaar gemaakt. We moeten nu een manier vinden die ervoor zorgt dat we geen gebruik meer maken van onze emotionele afhankelijkheden. Dan verdwijnen onze problemen en kunnen we de rest van ons leven gelukkig zijn. Ik hoor je al lachen. Was het maar zo eenvoudig! Daar heb je dan toch wel een wonder voor nodig.
Wonderen Toch bestaat die manier. En ja, inderdaad, er komt een wonder in voor. Waar ik nu naar verwijs is de onvolprezen Cursus in Wonderen. Daarin kun je leren hoe je een wonder kunt beleven. Het is geen cursus goochelen of zo iets. Het gaat over een psychologisch spirituele manier van omgaan met je eigen leven, waardoor je het ene wonder na het andere kunt beleven. Het gaat dus over belevingswonderen, fantastische ervaringen die je nooit voor mogelijk hebt gehouden. En is dat nu niet precies wat we nu zoeken? Zouden we na al dat overlevingsgedoe dan werkelijk nog gelukkig kunnen worden? Ja, dat kan inderdaad. Als je maar weet hoe. In die Cursus leer je dat vergeving de sleutel is voor geluk. Maar het woord vergeving wordt wel anders gebruikt dan in de betekenis die de meesten van ons eraan geven. Vergeving wordt hier gedefinieerd als een teruggaan naar de realiteit en deze objectief en zonder oordelen onder ogen zien. Het is een weg terug uit de illusies, vooral die van het type overlevingsstrategie. Dat soort illusies wordt door de Cursus op één grote hoop gegooid en aangeduid met het woord ego. Specifiek voor het loslaten van de niet meer noodzakelijke reddingboeien van emotionele afhankelijkheid wordt de meest succesvolle weg gevonden wanneer je je grootste angsten echt onder ogen gaat zien. Dat zijn dus specifiek de angsten die de aanleiding vormden voor de geboorte van je overlevingsstrategieën. Je gaat dus datgene doen wat je overlevingsstrategieën nu juist ten koste van alles willen vermijden. Geen wonder dat er misschien nooit echt iets in je leven is veranderd, niemand zou zoiets doen. Dat is heel begrijpelijk. De Cursus beaamt dit en voegt er aan toe dat alleen je bereidwilligheid voldoende is.
Stappenplan voor het loslaten van afhankelijkheid Ik merk steeds weer in de praktijk dat als je de volgende stappen doet die je langzaam en voorzichtig naar je grootste angsten leiden, dat je bereidwilligheid tot vergeving inderdaad voldoende is. Het hele proces van loslaten is dan een geleidelijk onder ogen gaan zien van wat er zoal in je leven gebeurd is, wat je nu doet om pijn te vermijden, hoe, waar en waarom je dit doet, wat de gevolgen hiervan zijn en welke oorzaken hiervoor verantwoordelijk zijn.
$
Maar voordat je die stappen gaat zetten, is er nog wat voorbereidend werk te verrichten. Voordat je echt je reddingboei kunt loslaten, zul je moeten weten of je dit veilig kunt doen. Daarvoor is een grondig onderzoek nodig van de manier waarop je omgaat met je emotionele afhankelijkheid. In dat onderzoek mag je ‘gewoon je boerenverstand gebruiken’ met vragen zoals: •
Wanneer gebruik ik mijn emotionele afhankelijkheid?
•
Waar gebruik ik mijn emotionele afhankelijkheid?
•
Hoe gebruik ik mijn emotionele afhankelijkheid?
•
Waarom gebruik ik mijn emotionele afhankelijkheid?
•
Wie zijn er aanwezig wanneer ik mijn emotionele afhankelijkheid gebruik?
•
Wat doe ik wanneer ik mijn emotionele afhankelijkheid gebruik?
•
Wat voel en doe ik dan precies?
Eerst moet je natuurlijk de relevante hoofdstukken van dit boek een aantal malen lezen. Dat is stap 1 van het loslaatproces. De praktijk leert dat mensen de eerste paar keer die tekst heel ‘selectief’ lezen. Hun ego – lees hun overlevingsstrategieën – is buitengewoon creatief als het om overleven gaat. Wanneer je teksten leest die de bedoeling hebben om je minder afhankelijk te maken van die overlevingsstrategieën, dan grijpt je ego in. Wat is er dan nog creatiever dan je nu net dié stukjes tekst niét te laten lezen, die het meest relevant zijn voor het begrijpen van je eigen situatie. Ik raad je dan ook aan om gewoon door te gaan tot je werkelijk alles hebt gelezen en begrepen.
De beschermer Loslaten van de emotionele afhankelijkheid begint met het herkennen van de overlevingsstrategie in al zijn facetten. Dat houdt in het lezen, lezen en nog eens lezen van de betreffende hoofdstukken, tot je alles daarvan hebt herkend in je eigen leven. Dit is het gemakkelijkste stuk van het loslaten, het mentale deel van begrijpen en herkennen. Waarschijnlijk zul je hier al veel weerstand tegen voelen, zo is het mij althans vergaan. De overlevingsstrategie gedraagt zich als een aparte persoon die maar één doel heeft in zijn leven: het beschermen van jou. Dat dit nu niet meer nodig is, dat weet hij niet. Hij blijft optreden als je beschermer. En zodra iemand deze beschermer aanvalt, dan moet hij zich tot het uiterste verdedigen. Zonder beschermer ben je immers reddeloos verloren, zo denkt hij tenminste. Dus wanneer je begint met het loslaten van je emotionele afhankelijkheid, gaat je overlevingsstrategie onmiddellijk in de verdediging. %
Naarmate je vorderingen maakt in je proces van loslaten, zal je beschermer zich heviger gaan verdedigen en alles uit de kast gaan halen. Het wordt dus steeds moeilijker voor je. Dit gaat zo door totdat je het oorspronkelijke begin ervan hebt bereikt, het emotionele besluit om je niet druk meer te maken over de basisbehoefte aan zelfacceptatie. En dan kom je uit bij het eerste basistrauma, de eerste afscheiding. Dat is wat in de eerder genoemde Cursus in Wonderen de hoeksteen wordt genoemd van het egosysteem. Als je daaraan komt, krijg je een gevoel alsof je dood gaat. Gedeeltelijk klopt dat ook. Als je daaraan komt, kan je beschermer komen te overlijden. Omdat die beschermer als overlevingsstrategie een deel van je eigen bewustzijn is waarmee je je identificeert, krijg jij ook het gevoel in doodsnood te zijn. Al met al is dit loslaten een pijnlijk, moeizaam en langdurig proces. Maar het is de moeite waard. Na het mentale begrijpen en herkennen, is het hoofdzakelijk een proces van emotioneel graven, stukje voor stukje, laagje voor laagje terug naar de oorsprong van je overlevingsstrategie. Dat is een lastig emotioneel proces, dat voortduurt tot je voldoende bereidwilligheid hebt opgebouwd om die oorspronkelijke situatie eindelijk onder ogen te zien, eindelijk te vergeven. De tweede stap gaat over het herkennen van de oorzaken en de gevolgen daarvan op je leven. Dit is de stap van de zeven Wie, Wat, Waar, Hoe-vragen. Je hoeft het alleen nog maar mentaal te begrijpen. Daarna ga je de grote Waarom-vraag stellen. Waarom doe je al die dingen die je nu ontdekt hebt? Wat leveren ze je op? En ten koste van wat doe je dat allemaal? Kortom, maak een balans op van de kosten en baten ten aanzien van je gebruik van je emotionele afhankelijkheid. Stel jezelf dan ten slotte de vraag of je hier echt nog mee door wilt gaan. De derde stap gaat over het emotioneel herkennen van dit gebruik. Met welke emoties heeft het te maken? Welke pijn heb je vroeger gevoeld? Om je te helpen heb ik in de volgende hoofdstukken bij iedere emotionele afhankelijkheid een paar relevante trauma’s beschreven die bij veel mensen een grote rol hebben gespeeld. Natuurlijk zijn er veel meer oorzaken mogelijk. In een boek als dit kan ik slechts een paar van de belangrijkste oorzaken vermelden. Voor het overige kan ik je slechts raden om je aandacht terug te brengen naar je jeugd en je te concentreren op vragen over de oorzaak van wat je doet. Lukt dit niet, raadpleeg dan een professionele hulpverlener. Per afhankelijkheid zijn er zeven of meer stappen om die los te laten.
&
Ik heb die stappen ontworpen om je steeds dichter bij de oorzaken van je emotionele afhankelijkheid te brengen en deze uiteindelijk onder ogen te zien, jezelf te vergeven voor wat je deed en je er los van te maken. Dat is zwaar emotioneel werk, vooral als je dit alleen wilt doen. Voordat je die stappen gaat zetten, wil ik je nog de volgende gedachten meegeven. •
Onderzoek per emotionele afhankelijkheid in hoeverre je er last van hebt. De belangrijkste en meest voorkomende afhankelijkheden staan in de volgende hoofdstukken apart en in detail beschreven.
•
Bepaal welke emotionele afhankelijkheid de grootste rol speelt in je leven en lees dat hoofdstuk nog een aantal keren door. Je zult merken dat bij elke keer dat je het weer leest er andere aspecten zijn die je opvallen. Ga daar net zo lang mee door tot alles ervan ook emotioneel herkent.
•
Laat je niet verleiden om aan verschillende emotionele afhankelijkheden tegelijkertijd te werken. Voor het loslaten van de een moet je links om en voor de ander juist weer rechts om. Het mechanisme is heel anders bij de verschillende emotionele afhankelijkheden en het bijbehorende maskergedrag is soms zelfs tegenovergesteld. Als je daar tegelijkertijd je aandacht op richt, wordt het allemaal erg verwarrend en boek je geen resultaat. Beperk je dus na doorlezing van het hele boek tot de emotionele afhankelijkheid waar je nu het meeste last van hebt en geef daar dan al je aandacht aan.
•
Neem van de emotionele afhankelijkheid die je hebt gekozen maar één stap per keer. Bepaal je tot die stap tot je die ook werkelijk hebt genomen. Vaak is de verleiding groot om alvast te kijken naar de volgende stap, maar dat blijkt in de praktijk een valkuil te zijn om die stap niet echt te nemen.
•
Wanneer je alle stappen hebt doorlopen, betekent dit niet dat je alles hebt losgelaten van die betreffende afhankelijkheid. Het betekent wel dat je alles hebt losgelaten wat je nú kunt loslaten. Na verloop van tijd kan het best zo zijn dat je weer een stuk kunt loslaten als je het stappenplan weer doorneemt.
•
Wanneer je alles van een afhankelijkheid hebt losgelaten wat je nu los kunt laten, kun je je richten op de andere afhankelijkheden. Je begint met de laagst hangende appelen, waar het beste bij kunt. Daarna pluk je de appelen die iets hoger hangen
In de volgende hoofdstukken heb ik de belangrijkste emotionele afhankelijkheden beschreven met voor elk een concreet stappenplan voor het loslaten ervan. Dat betekent niet dat er geen andere manieren zijn om die los te laten, maar de meeste daarvan zijn niet geschikt voor de ‘doe-het-zelver’. De hier beschreven stappenplannen blijken in de praktijk heel effectief te zijn, veel van mijn cliënten leiden nu een veel gelukkiger leven dan daarvoor.
'
De stappen zijn geschreven voor mensen die een bepaalde emotionele afhankelijkheid willen loslaten. In die stappen wordt de lezer dan ook aangesproken op gedachten, gedrag, gewoontes, gevoeligheden en emoties die betrekking hebben op die bepaalde emotionele afhankelijkheid. Ik vraag je dan ook om dit in gedachten te houden bij het lezen van de volgende hoofdstukken. Mocht je de beschreven gedachten, gedrag, gewoontes, gevoeligheden of emoties niet herkennen in je leven, dan speelt de betreffende emotionele afhankelijkheid misschien geen rol van betekenis in je leven. Het kan ook zijn dat je slechts gedeeltes ervan herkent. Laat je dan niet door die andere gedeeltes van de wijs brengen. Misschien spelen die bij jou in het geheel niet. Ik adviseer je dan ook om alleen te werken met wat je wel herkent en een plekje kunt geven. Vanaf dit punt begint de reis pas werkelijk. Je mag zelf kiezen welke bagage je wilt loslaten. Het is ook je eigen keuze hoeveel je wilt loslaten en wanneer.
(
Dr. Rudolf Snel Emotionele Afhankelijkheid Loslaten doe je zo! Wil je verder lezen? Koop dan het boek op http://drsnel.nl/5-Boekwinkel/5-B5%20-%20HEA-eBoek.html
En hoe nu verder? Op de vorige pagina heb ik afscheid van je genomen. Maar als je in alle rust nog eens wilt praten over wat je hebt ontdekt, dan kan dat, en heel discreet. Je kunt op twee manieren contact met me opnemen: 1) Je kunt een bericht versturen via mijn website www.DrSnel.nl, daar kun je ook lezen hoe ik werk. 2) Je kunt me ook gewoon even bellen op 010 – 465 1702
