halfjaarbericht 2008 TMC Group N.V.
iedereen ondernemend
TMC Group N.V. Flight Forum 107, 5657 DC Eindhoven Postbus 700, 5600 AS Eindhoven Telefoon +31 (0)40 239 22 60 Fax +31 (0)40 239 22 70
[email protected] www.tmc.nl
Raad van Bestuur Thijs Manders Pieter van den Tillaart Roy Roosen Luuk Jeuken
Raad van Commissarissen Jan Lobbezoo Hans Wouters Paul Schouwenaar
2
Inhoudsopgave
1
2
3
SAMENVATTING
4
1.1 Samenvatting kerncijfers
4
1.2 Samenvatting eerste helft 2008
5
ALGEMEEN
7
2.1 Profiel
7
2.2 Groepsstructuur
7
2.3 Het businessmodel voor de 21e eeuw!
7
RESULTATEN
9
3.1 Resultaten TMC Group
9
3.2 Resultaten per member company
9
4
STRATEGIE & DOELSTELLINGEN
11
5
MARKTONTWIKKELINGEN
12
6
VOORUITZICHTEN 2008
14
7
KERNGEGEVENS
15
8
GECONSOLIDEERDE WINST-EN-VERLIESREKENING
16
9
GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT & GECONSOLIDEERD OVERZICHT WIJZIGINGEN EIGEN VERMOGEN
17
10
GECONSOLIDEERDE BALANS PER EINDE PERIODE
18
11
GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT
19
12
GESEGMENTEERDE INFORMATIE
20
13
GESELECTEERDE TOELICHTINGEN
21
14
BEOORDELINGSVERKLARING
22
3
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
1 Samenvatting
1.1 Samenvatting kerncijfers 2008
2007
t/m 30 juni
t/m 30 juni
20.463
10.428
96%
67%
35,8%
35,0%
EBITDA
3.365
1.979
Bedrijfsresultaat (EBIT)
3.111
1.960
Winst over de periode
2.255
1.478
Aantal werkondernemers per einde periode
444
209
Gemiddeld aantal werkondernemers
406
183
74
26
Gewone winst per aandeel (in Eur) *
0,58
0,41
Cash flow per aandeel (in Eur) **
0,65
0,42
Verwaterde winst per aandeel (in Eur) *
0,56
0,40
RESULTATEN (x Eur 1.000) Opbrengsten Groei Bruto marge % van de opbrengsten
WERKONDERNEMERS & INDIRECT PERSONEEL
Aantal indirecte medewerkers per einde periode AANDELEN GEGEVENS
* Berekend over het gemiddeld aantal uitstaande aandelen ** Resultaat na belastingen verhoogd met afschrijvingen en amortisatie, berekend over het gemiddeld aantal uitstaande aandelen
KERNPUNTEN: > Groei in opbrengsten van 96% door diversificatie in competenties, de acquisitie van Adapté, klantenspreiding en customer intimacy > Groei in opbrengsten exclusief acquisitie van Adapté: 48% > Verdubbeling brutomarge. Bruto marge toename naar 35,8% van de opbrengsten (2007: 35,0%) > Bedrijfsresultaat bedraagt Eur 3,1 miljoen (2007: Eur 2,0 miljoen); een toename van 59% > 60-tal nieuwe klanten in 2008 > Start-ups van 2007 en businesscel-splitsing van eind 2007 naar regio en competentie krijgen momentum > Investeringen in locaties en account management ter ondersteuning van verdere groei > Strategische samenwerking met Boer & Croon op gebied van Microsoft Axapta – ICT-projecten > TMC ERP Professionals benoemd tot SAP Consulting Services Partner > Intensiteit van de strategische samenwerking met TNO neemt toe > Samenwerkingsverband tussen Adapté West B.V. en Iv-Infra B.V., op basis van Europese aanbesteding overheidsopdrachten, voor levering van multidisciplinaire ingenieursdiensten voor Gemeente Amstelveen
4
1.2 Samenvatting eerste helft 2008 Dankzij onze diversificatiestrategie, gericht op het aanbieden van een breed scala aan technische competenties aan een groot aantal opdrachtgevers in diverse branches, zijn wij in staat gebleken ook onder verminderde economische omstandigheden onze groei constructief vorm te geven. In de eerste helft van 2008 stegen de opbrengsten met 96% naar Eur 20,5 miljoen ten opzichte van de vergelijkbare periode vorig jaar. Met name onze focus op regionale spreiding en de diversificatie in competenties, mede als gevolg van de acquisitie van Adapté, hebben hieraan bijgedragen. Exclusief de acquisitie bedroeg de groei in opbrengsten in de eerste helft van dit jaar 48%. Sinds begin 2008 hebben Adapté en TMC nieuwe markten aangeboord en aan een 60tal nieuwe klanten hun diensten verleend. Uit de continuïteit van onze preferred supplier status bij een groot aantal klanten, blijkt dat onze werkondernemers kwaliteit leveren en zich voor een hoge mate van klantintimiteit inzetten. Hierdoor behouden wij ondanks rationaliseringsslagen bij klanten onze speciale status. De investeringen van eind 2007 in de nieuwe locaties Hoofddorp en Rotterdam geven ruimte voor verdere groei van beide member companies Adapté en TMC. Alle huidige locaties worden door diverse businesscellen van beide member companies gebruikt om de klantenspreiding verder vorm te geven en synergievoordelen van de acquisitie van vorig jaar te benutten. Met de huidige diversiteit aan competenties binnen Technology kunnen we de volledige productlevenscyclus bedienen: van de diverse disciplines binnen R&D-omgevingen tot aan field service en manufacturing support. Op het vlak van ICT zijn we inmiddels actief op het gebied van ERP, infrastructuur & architectuur en industriële & technische automatisering. Binnen Bouw & Civiele Techniek adviseren wij op het gebied van ontwerp, realisatie, beheer en onderhoud. In februari dit jaar heeft TMC ERP Professionals, een businesscel van de member company TMC Technology & ICT, een strategische samenwerking aangekondigd met Boer & Croon op het gebied van Microsoft Axapta ICT-projecten. Het businessmodel van TMC geeft daarbij een positieve impuls aan het effectief inzetten van Microsoft AX-specialisten binnen de krappe arbeidsmarkt. Daarnaast is eind juni een contract getekend met SAP Nederland waarbij TMC ERP Professionals tot SAP Consulting Services Partner is benoemd. Wij zien deze samenwerking als een belangrijke stap voorwaarts in de strategische groei die wij voor ogen hebben. Als SAP Consulting Services Partner zal TMC zich gaan richten op strategische consultancy, implementatie, systeemintegratie en de continue verbetering van bedrijfsprocessen bij SAP-gebruikers. De strategische samenwerking met TNO is in 2008 nog verder vormgegeven. Tientallen werkondernemers van TMC ondersteunen TNO binnen diverse business units: TNO Industrie & Techniek, TNO Bouw & Ondergrond, TNO Defensie & Veiligheid en TuV Rheinland TNO Automotive International. Adapté West en Iv–Infra hebben in een samenwerkingsverband, door middel van een Europese aanbesteding overheidsopdrachten, de raamovereenkomst voor de levering van multidisciplinaire ingenieursdiensten voor de Gemeente Amstelveen afgesloten. Iv-Infra is een multidisciplinair ingenieursbureau dat dienstverlenend is op het gebied van ontwerp, uitvoering en beheer van infrastructuur.
De kracht van de werkzaamheden is gebaseerd op de jarenlange ervaring in ontwerpen, engineeren, inspecteren en toetsen van een breed scala aan stalen, betonnen en werktuigbouwkundige constructies in de infrastructuur. Vanuit die basis worden tevens de aandachtsgebieden (spoor)wegontwerp, ruimtelijke inrichting en ruimtelijk meten (monitoring) ter hand genomen.
> KERNPUNTEN EERSTE HELFT 2008:
TMC TECHNOLOGY & ICT • Goede marktpositie TMC Embedded kunnen behouden ondanks teruggang in ICT – embedded hightech markt • Forse toename in actieve projecten binnen de automotive- sector • TMC Field Service landelijk actief • Eerste raamcontracten met plant-owners en ingenieursbureau afgesloten binnen de olie & gas industrie • Directie TMC Mechanical toegetreden tot raad van advies van Fontys Hogescholen Engineering • Recruitering meer senior profielen voor de technology-cellen (TMC Mechatronics, TMC Physics & TMC Chemical) • TMC Physics inmiddels actief op projecten binnen strategische domeinen (medische, (duurzame) energiesector en defensie en veiligheid) • Universitaire wereld toegetreden als opdrachtgever
> KERNPUNTEN EERSTE HELFT 2008: ADAPTÉ BOUWKUNDE & CIVIELE TECHNIEK • Landelijke dekking Bouwkunde & Civiele Techniek uitgevoerd, door middel van invoering geografische celstructuur • Geografische celstructuur geeft mogelijkheid om (potentiële) klanten en (potentiële) medewerkers zowel regionaal/nationaal als multidisciplinair beter te bedienen, binden en boeien. Daarnaast kan het onderscheidend vermogen bij vooral bestaande (landelijk opererende large-accounts) klanten zichtbaar worden gemaakt • Het aantal ‘werkstudenten’, waarbij het werken en studeren in een vakdiscipline wordt gecombineerd, neemt fors toe. Dit bevordert het strategisch binden en boeien in een vroeg stadium en biedt een gedegen continuïteit in de toekomst.
5
“Ik vind TMC een flexibele, klantgerichte organisatie die meedenkt” Will Janssen, Manager Human Resources Development, TNO Industrie & Techniek
TMC kwam met TNO in contact, net op het moment dat bij TNO Industrie & Techniek de beslissing was genomen om meer aan flexibilisering van de arbeidscapaciteit te doen. De heer Janssen vertelt: “TNO is een organisatie die traditioneel heel veel dingen zelf doet, onder de noemer van: we zijn de allerbeste. Binnen TNO worden unieke basisactiviteiten ontwikkeld. Daarnaast worden er ondersteunende activiteiten verricht. En vooral om deze in te vullen, vond TNO het tijd worden meerdere partijen er bij te betrekken. Partijen die ook daadwerkelijk meedenken en kennis beschikbaar stellen.” Na een jaar van zorgvuldige afweging, kunnen we vaststellen dat er een succesvolle start is gemaakt. De grootste succesfactor is het aanstellen van een linking pin geweest, die als brug fungeert tussen beide partijen. “Als we gaan samenwerken, dan hebben we het over een meer dan gemiddelde band tussen een partij die resources levert en een andere partij die kennis ontwikkelt. Als we echt vanaf den beginne samen dingen willen doen, is het handig om iemand vanuit TNO als een soort linking pin te gebruiken,” aldus Will Janssen. Deze linking pin heeft de verantwoordelijkheid gekregen om het nieuw ingeslagen beleid te doen slagen.
Sinds januari 2007 werkt TNO Industrie & Techniek samen met TMC in de vorm van een strategisch partnership. Een partnership dat zich niet alleen uit in het leveren van capaciteit, maar meer nog kenmerkt door het uitwisselen van kennis en het toevoegen van ondernemerschap. TMC sprak met Will Janssen, Manager Human Resources Development bij TNO Industrie & Techniek.
De samenwerking is, naast de behoefte vanuit TNO aan flexibilisering, ook ontstaan, vanuit een behoefte aan een bepaald type mensen. “De TNO-mensen zijn hoog opgeleid, dus je zoekt een partij waar dat soort mensen ook te vinden is”, geeft Will Janssen aan. Daarnaast sprak het concept van de ondernemende techneut TNO erg aan. De TNO-organisatie wilde graag ondernemerschap toevoegen aan haar organisatie. “TMC is een leuke ‘enabler’ om dat voor elkaar te krijgen. Het heeft zelfs een positieve invloed op het financiële resultaat gehad. Het is prettig om met een partij samen te werken waar persoonlijke ontwikkeling een belangrijk element is.” TMC draait in de ogen van Will Janssen om mensen. “Het sterke punt van TMC is, dat er binnen TMC een aantal mensen als ankerpunt fungeert. Die hebben naar mijn gevoel belangstelling voor partijen als TNO. Het is meer dan alleen maar een zakelijke transactie in de zin van: we zetten er mensen neer en krijgen er geld voor terug. TMC’ers kunnen en willen zich verplaatsen in wat TNO doet en zijn daarbij klantgericht en flexibel. Er wordt ook snel geacteerd. De contacten verlopen vlot. Dingen kunnen gewoon tussendoor.” Wat betreft de toekomst geeft Will Janssen aan de ambitie te hebben om de samenwerking breder te trekken dan enkel het kerngebied Industrie & Techniek. Daarnaast biedt het toekomstperspectief om eventueel andere gebieden te exploreren die voor beide partijen nieuw zijn.
6
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
2 Algemeen
2.1 Profiel TMC Group is een technology & ICT-dienstverlener en is specialist in hoogwaardige ondersteuning in de vorm van kennis en advies. Op projectmatige basis zet zij vakspecialisten in bij vooraanstaande opdrachtgevers in de profit en non-profit sector. Hierbij profileert TMC Group zich in de markt met twee member companies, die tevens twee labels representeren: > TMC Technology & ICT
Begin 2008 heeft er een businesscel-splitsing plaatsgevonden van TMC Engineering Professionals B.V.. TMC Engineering Professionals B.V. is onder de handelsnaam TMC Field Service voortgezet. Daarnaast is er een nieuwe businesscel opgericht met de naam TMC Manufacturing Support B.V. om de positionering van deze competentie te versterken en verdere groei te faciliteren binnen de businesscellen-filosofie.
> Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Met de hoogopgeleide specialisten, al dan niet werkondernemer, streeft zij naar een toonaangevende positie in de markt. Beide member companies zijn vanuit gespecialiseerde businesscellen actief op een aantal nichemarkten. De competenties binnen de businesscellen zijn een multidisciplinaire afspiegeling van research & development dan wel de projectorganisatie van onze opdrachtgevers. Onze circa 450 specialisten worden veelal ingeschakeld vanaf de ontwikkelings- en ontwerpfase tot en met de realisatie en beheer van projecten. TMC Group positioneert zich als gespecialiseerde dienstverlener tussen de advies- en ingenieursbureaus en detacheringbureaus. Sinds november 2006 is TMC Group toegelaten tot Alternext Amsterdam (ALTMC).
2.3 Het businessmodel voor de 21e eeuw! De kracht achter TMC Group is ons inmiddels bewezen en onderscheidende businessmodel. Dit businessmodel, het zogeheten werkondernemerschapsmodel, is gebaseerd op ondernemerschap van onze directe (werkondernemers) en indirecte medewerkers. Het model kenmerkt zich door de volgende vier principes: > Langdurige arbeidsrelatie > Individuele winstdeling > 1-op-1 carrière coaching > Gespecialiseerde businesscellen
2.2 Groepsstructuur Met de twee huidige member companies, zoals beschreven in paragraaf 2.1, wordt vanuit gespecialiseerde businesscellen de markt bewerkt. Begin juli 2007 heeft TMC Group de overname van Adapté B.V. afgerond en heeft TMC Holding B.V. 100% van de aandelen verworven. Eind 2007 telde TMC Group dertien businesscellen: > TMC Embedded B.V. > TMC ERP Professionals B.V. > TMC Engineering Professionals B.V. > TMC Physics B.V. > TMC Mechatronics B.V. > TMC Industrial Automation B.V. > TMC Chemical B.V. > TMC Mechanical B.V. > TMC Automotive B.V. > TMC Engineering & Construction B.V. > Adapté Midden B.V. > Adapté West B.V.
We zijn van mening dat dit businessmodel ons optimaal in staat stelt, alert te reageren op veranderende eisen en (technische) ontwikkelingen in onze markten. Dit model biedt ons de mogelijkheid een voorkeurspositie te verwerven bij onze (potentiële) opdrachtgevers en ons zodoende dichtbij de kernactiviteiten van onze opdrachtgevers te positioneren. De werkondernemers van TMC Group nemen dan ook, hoewel zij werken op projectbasis, vanwege hun relevante diepgaande technische kennis en ervaring vaak sleutelposities in. Zij worden door onze opdrachtgevers zeer hoog gewaardeerd en werken derhalve veelal aan bedrijfskritische projecten. Een heldere focus helpt ons bij het aantrekken van hooggekwalificeerd en gespecialiseerd (technisch) personeel. Ook in onzekere marktomstandigheden achten wij, vanwege de hoge graad van specialisatie, de kans groter snel en adequaat onze werkondernemers te kunnen re-alloceren, dan wel op posities te kunnen behouden. Wij onderscheiden ons hierdoor van reguliere aanbieders van (technische) kennis zoals bijvoorbeeld de traditionele softwarehuizen en ingenieursbureaus.
> Adapté Zuid B.V.
7
“Adapté levert de mensen die wij nodig hebben” Chris Wiebenga, één van de directeur/eigenaren van ingenieursbureau Goudstikker - De Vries
“Vanwege de druk op de arbeidsmarkt is het erg moeilijk om de juiste, ervaren mensen te vinden,” aldus Chris Wiebenga. “Het is een continue stroom van werk. De grootschalige projecten zijn aanwezig, met dank aan de goede relaties met onze opdrachtgevers. Er is een continue stroom van werk. Echter de schaalvergroting wordt geblokkeerd omdat het aanbod van mensen gering is. Mensen die we zoeken, hebben of MBO- of HBOniveau of zijn afkomstig van de Technische Universiteit, opleiding bouwkunde/civiele techniek, met een constructieve achtergrond. Het is een kleine vijver, waarin we met z’n allen vissen.” Vanwege de enorme groeispurt die Goudstikker – De Vries de afgelopen jaren doormaakte, groeide de behoefte aan een toeleverancier zoals Adapté. Zo is in 2003 de eerste samenwerking tussen Goudstikker - De Vries en Adapté tot stand gekomen. Het bevalt Chris Wiebenga prima om met Adapté samen te werken: ”Zij halen de mensen uit de markt, zij selecteren en screenen van te voren en weten exact wie ze binnenbrengen. Als we zelf moet zoeken, lukt dat gewoonweg niet omdat de vijver zo klein is. En je hebt nu eenmaal de juiste mensen op de juiste plaats nodig om de gestelde doelstellingen te kunnen behalen.” Van een leverancier verwacht Chris Wiebenga dat ze de zaken goed op orde heeft. ”Ik heb grote waardering voor Adapté. Zaken worden netjes opgepakt, zodat ik er zelf geen omkijken meer naar heb. Als we een probleem hebben, moet er ook direct geschakeld worden om het op te lossen. De prijs hiervoor is minder belangrijk. De service is veel belangrijker. Je koopt in principe een stuk gemak in. Bovendien geef ik er de voorkeur aan dat er vanuit de leverancier begeleiding is. Niet zomaar iemand neerzetten en de handen er van af halen, maar zoals Adapté dat doet. De medewerker moet daarnaast ook binding hebben met het bureau, dat is belangrijk. De afgelopen 6 jaar heb ik goede ervaringen gehad met Adapté.”
Ingenieursbureau Goudstikker – De Vries is één van de vooraanstaande klanten van de member company Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek. Met haar 120 medewerkers is Goudstikker – De Vries een inventief en gedegen allround ingenieursbureau voor bouwtechniek. Verdeeld over 5 vestigingen in Nederland houden de medewerkers van Goudstikker - De Vries zich bezig het ontwerpen en uitwerken van bouwkundige hoofddraag-constructies in de woningbouw, utiliteitsbouw en de gezondheidszorg. Naast het constructief ontwerp kunnen ze ook ingaan op vragen met betrekking tot bouwfysica, gebouwschade, renovaties, prefab beton en civieltechnische constructies. De vestiging in Almere waar Chris Wiebenga, één van de directeur/eigenaren, kantoorhoudend is, kenmerkt zich door een breed scala aan bouwprojecten. In Almere wordt gewerkt aan constructies van villa’s tot en met hoogbouw. Goudstikker - De Vries heeft als filosofie te willen groeien. Voor een deel op eigen kracht, maar tevens door overnames. Daarnaast wordt er samengewerkt met toeleveranciers voor een toestroom aan personeel. Momenteel is 95% in vaste dienst bij Goudstikker – De Vries. In de flexschil bevindt zich de overige 5%.
Ingenieursbureau Goudstikker - De Vries is een bureau met veel ambitie. Bij Goudstikker - De Vries doen ze er alles aan om de juiste mensen op de juiste plek te krijgen en te behouden. Het ingenieursbureau staat bekend in de markt om hun grootschalige projecten en goede resultaten. Er is veel aandacht voor de medewerker, zowel op sociaal als op inhoudelijk vlak.
8
3 Resultaten
3.1 Resultaten TMC Group Fundament van 2 member companies resulteert in groei Kasstroom en vermogen werkondernemers De kasstroom uit operationele activiteiten bedroeg Eur 0,1 miljoen in Het aantal werkondernemers binnen TMC Group steeg van 384 eind de eerste helft van 2008 (2007: Eur 0,8 miljoen). Dit is voornamelijk te december 2007 naar 444 eind juni 2008. Eind juni 2008 waren er wijten aan de toename van het werkkapitaal als gevolg van de groei in reeds meer dan 40 getekende contracten voor de tweede helft van opbrengsten. De totale kasuitstroom bedroeg Eur 2,2 miljoen (2007: 2008. Dit is het resultaat van het fundament dat is ontstaan met de 2 kasinstroom Eur 3,9 miljoen), met name als gevolg van de member companies en de daarin ressorterende mix aan voornoemde stijging van werkkapitaal, de uitbetaling van het cashdeel businesscellen met een nichefocus. De specialisten binnen TMC zijn van de earn-out 2007 in relatie tot de acquisitie van Adapté begin juli hoog opgeleid (HBO, WO en meer dan 100 promovendi) en 2007 en de aflossing van de achtergestelde lening. De verhouding beschikken over een gezonde dosis ondernemersmentaliteit. Inclusief eigen vermogen/totaal vermogen is 69%; exclusief goodwill is dat indirect personeel zijn er eind juni 2008 in totaal 518 medewerkers in 40%. dienst van TMC Group. Groei in opbrengsten De geconsolideerde opbrengsten in de eerste helft van 2008 zijn Eur 20,5 miljoen; een groei van 96% ten opzichte van de vergelijkbare periode in 2007. Alle businesscellen hebben aan deze groei een positieve bijdrage geleverd. Daarnaast heeft de acquisitie van Adapté geresulteerd in het kunnen leveren van adviesdiensten in de bouwkunde en civiele techniek. Exclusief de acquisitie bedroeg de groei in opbrengsten in de eerste helft van dit jaar 48%. Verder hebben we enerzijds onze positie bij bestaande klanten weten te intensiveren en anderzijds hebben we aan een 60-tal nieuwe klanten, mede door onze regionale spreiding, onze diensten kunnen aanbieden.
3.2 Resultaten per member company TMC Technology & ICT
De opbrengsten van TMC Technology & ICT stegen met 48% naar Eur 15,5 miljoen. De 4 businesscellen gestart begin 2007, waarvan 3 in samenwerking met TNO, droegen extra bij aan deze groei. Momenteel zijn de competenties binnen de businesscellen van deze member company een weerspiegeling van alle disciplines binnen een generieke R&D-/ ICT-organisatie. Hierdoor kunnen onze specialisten ingezet worden op multidisciplinaire projecten bij de grote multinationals en middelgrote ondernemingen. Daarnaast kunnen wij hierdoor onze diensten aanbieden aan een zeer breed scala aan klanten over diverse industrieën heen. Deze mogelijkheden sluiten Verdubbeling bruto winst naadloos aan bij de behoefte van onze klanten en de ambities van De geconsolideerde bruto winst over de eerste helft van 2008 is meer onze werkondernemers. dan verdubbeld naar Eur 7,3 miljoen (2007: Eur 3,6 miljoen). De bruto In de eerste helft van 2008 bedroeg het bedrijfsresultaat Eur 2,2 winst als % van de opbrengsten steeg met 0,8% in de eerste helft van miljoen (2007: Eur 2,0 miljoen); een stijging van 10% ten opzichte van 2008 ten opzichte van de vergelijkbare periode vorig jaar. de vergelijkbare periode vorig jaar. Als % van de opbrengsten daalde het bedrijfsresultaat met 4,8% ten opzichte van vorig jaar, Stijging van bedrijfsresultaat (EBIT) voornamelijk als gevolg van de investeringen in de start-up TMC Het geconsolideerde bedrijfsresultaat bedroeg Eur 3,1 miljoen (2007: Engineering & Construction in de regio Rotterdam en stijging in aantal Eur 2,0 miljoen). Als % van de opbrengsten is het bedrijfsresultaat account managers. gedaald naar 15,2%, met name als gevolg van de investeringen in de regionale dekking, account management en celdirectie. De direct/ indirect ratio wordt als een belangrijke indicator voor verdere Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek groeipotentie gezien. Exclusief de start-ups TMC Engineering & De opbrengsten van Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Construction in Rotterdam en Adapté West (Hoofddorp) en Adapté bedroegen Eur 5,0 miljoen in de eerste helft van 2008. In de eerste Zuid (Eindhoven) is het bedrijfsresultaat circa 19% van de helft van 2008 lag de nadruk op het inrichten van de organisatie teneinde de groeipotentie optimaal te benutten. In dit kader is begin opbrengsten. 2008 een verdere invulling gegeven aan de geografische spreiding door de Adapté-adviesdiensten vanuit Amersfoort uit te breiden naar Winst over de verslagperiode vestigingen in Hoofddorp en Eindhoven. De investering in nieuwe De winst over de verslagperiode kwam uit op Eur 2,3 miljoen (2007: locaties vormt een essentiële basis voor verdere groei en een meer Eur 1,5 miljoen) en steeg daarmee 53% ten opzichte van de winst evenredig landelijke dekking. Opdrachtgevers van Adapté bestaan over dezelfde periode vorig jaar. De gewone winst per aandeel nam voornamelijk uit lokale overheden, bouwondernemingen, ingenieurstoe met Eur 0,17 naar Eur 0,58. en engineeringbureaus. Het bedrijfsresultaat bedroeg Eur 1,0 miljoen in de eerste helft van 2008. 9
“We wilden naar een pool toe, waarin mensen zich thuis voelden” Doede Kuiper, Director Mechatronica & System Development, ASML
Vanuit meerdere businesscellen bedient TMC de opdrachtgever ASML, waarbij een bijdrage wordt geleverd aan de totale productlevenscyclus. TMC is sinds enkele jaren benoemd tot preferred supplier van ASML. Vanuit de twee disciplines Physics en Mechatronics sprak TMC met Robert Jan van Wijk, Director Imaging Systems Development en Doede Kuiper, Director Mechatronica & System Development.
Doede Kuiper is verantwoordelijk voor de mechatronica-afdeling binnen ASML, waar onder andere gewerkt wordt aan de belangrijkste bewegende onderdelen van de complexe systemen. Het betreft een mix van mechanica, elektronica en veel software. Binnen deze afdeling is destijds gekozen voor TMC als één van de leveranciers om het flexpoolconcept verder invulling te geven bij ASML. Doede Kuiper vertelt: “De samenwerking met TMC is enigszins organisch tot stand gekomen. Het aanbod aan mechatronica-specialisten was erg gefragmenteerd destijds. Er waren geen grote spelers op de markt die ” dit specialisme kanaliseerde. Er was geen volume in mechatronicaRobert Jan van Wijk, specialisten. Deze fragmentatie had tot gevolg dat je je als meDirector Imaging Systems Development, ASML chatronicus in een niche bevond, in een uithoek. Als er twaalf mensen ingehuurd werden, waren er elf van verschillende bureaus. ASML wilde dit veranderen. We wilden juist naar een pool toe, waar- TMC is in de ogen van Robert Jan van Wijk in mensen zich thuis voelden.” een ‘detacheringsbureau’ van zeer hoge Aan het einde van 2006 is er gestart met het poolconcept, waar kwaliteit. Vanaf het begin al heeft Robert Jan TMC als één van de leveranciers ook onderdeel van uitmaakte. van Wijk TMC erg gewaardeerd om de maMomenteel heeft TMC een tiental mechatronica-specialisten op nier waarop TMC met haar medewerkers projectbasis ingezet bij ASML. omgaat. “In het begin als groepsleider bij ASML hadden we medewerkers van drie of “Bij het werken in een dergelijke constructie, is het belangrijk dat je een bepaalde identiteit kunt opbouwen met je werkgever,” merkt vier bureaus binnen mijn afdeling. Ik behanDoede Kuiper op. “Je moet het gevoel hebben ergens bij te horen en del medewerkers van andere leveranciers een redelijk vergelijkbaar pakket aan arbeidsvoorwaarden ter be- als vaste medewerkers van de afdeling. Ik schikking hebben. Het gaat erom dat deze flexmedewerkers tevre- probeer zo min mogelijk onderscheid te maken tussen mensen, den genoeg zijn om op langere termijn in zo’n constructie te kunnen payroll of inhuur. Je stelt immers ook dezelfde eisen aan hen. Menblijven functioneren. De meerderheid van de TMC-ers kan zich vin- sen van TMC werden vanuit TMC fair behandeld; bij TMC bestaat er den in deze constructie en is tevreden. Dat geeft voor ASML een een serieuze interesse in de medewerker. Tijdens sollicitatiegestuk continuïteit. Je wilt je daar als ASML in principe niet druk over sprekken bleken ze al duidelijk voorgeselecteerd voor ASML. Daarin hoeven te maken. Mede doordat TMC in de regio zit en er sprake is onderscheiden de medewerkers van TMC zich positief ten opzichte van andere aanbieders,” aldus Robert Jan van Wijk. van een goede regelmatige werkrelatie, verloopt dit prima.“
“Mensen kiezen er bewust voor om via TMC bij ASML te werken
Waar Doede Kuiper in de toekomst behoefte aan heeft, is een bepaalde mate van kruisbestuiving tussen de verschillende spelers in de regio. Langere termijn kennis en resource roulatie over bedrijven heen. “Het mooiste zou zijn om mensen terug te krijgen na een aantal jaren. Ze hebben dan al ASML ervaring, aangevuld met vergelijkbare ervaring bij andere bedrijven.” ASML is een hightech bedrijf uit Veldhoven dat complexe machines maakt, die chipfabrikanten gebruiken voor de productie van geïntegreerde circuits, ook wel de zogenoemde chips. ASML is technologieleider en levert aan de grootse chipfabrikanten ter wereld. ASML is een stabiel en groeiend bedrijf met een duidelijke focus op vernieuwende technologie. Om de groeiambities van ASML te realiseren, zoekt het bedrijf voor de campus in Veldhoven topingenieurs op bachelor en master niveau voor Development & Engineering, productie en Customer Support. De organisatie zoekt zowel pas afgestudeerde als ervaren (> 5 jaar) natuurkundigen, mechatronici, software specialisten, mechanici, elektrotechnici en werktuigbouwkundigen met gevoel voor ondernemerschap, internationale ambities en de vaardigheid om samen te werken in toptechnische, multidisciplinaire teams.
Hij werkt graag met TMC samen. “Het zogeheten werkondernemerschapsmodel dat TMC hanteert, werkt heel goed voor medewerkers die een paar keer van bedrijf willen veranderen voordat ze zich willen settelen,” volgens Robert Jan van Wijk. Hij ziet daar ook de meerwaarde wel van in. ”Als je als medewerker die keuze maakt, beveel ik graag aan om dit via TMC te doen. Zo is één van de medewerkers van TMC Physics onlangs overgestapt naar TNO. Juist voor die mensen werkt het model. Ik zie het ondernemerschap van TMC als het grijpen van kansen en creëren van eigen business als medewerker.“ “Bij veel van de mensen die TMC inzet, bestaat het échte TMCgevoel. Ze nemen vaak deel aan activiteiten, gefaciliteerd door TMC, waaronder de maandelijkse pizzasessies. Deze worden naar mijn idee goed bezocht en helpen om mensen te binden en zich verbonden te laten voelen met TMC en om onderling vakkennis en ervaring uit te wisselen. Dat is wel bijzonder, dat is anders dan ik zie bij de meeste andere aanbieders. TMC biedt de gelegenheid van kennisdeling voor haar werkondernemers.”
10
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
4 Strategie & Doelstellingen
Onze strategie bestaat uit het verder uitbouwen van het werkondernemerschapsmodel om zo onze reeds verworven positie binnen de huidige markten te versterken en voet aan de grond te krijgen in voor ons nieuwe markten. Onze strategie is er op gericht om een samenwerking op te bouwen met onze opdrachtgevers door het aanbieden van toptalent. Dit stelt ons in staat om ook binnen krappe arbeidsmarkten de onmisbare schakel tussen werkondernemer en opdrachtgever te zijn. Hierbij zal de groei met name gericht zijn op diversificatie van competenties en spreiding van activiteiten over verschillende industrieën en branches.
Onze shared values > Iedereen ondernemend > Architect van je eigen carrière gebaseerd op kansen zien en grijpen > Drive om in samenwerking met de opdrachtgever tot hoogwaardige oplossingen te komen. > Oprechte interesse in mensen op basis van wederzijds vertrouwen
Om verdere groei te kunnen realiseren, hebben we de volgende groeidoelstellingen geformuleerd:
> Netwerken met vakgenoten op basis van gezamenlijke ambitie
> Uitbreiding van bestaande businesscellen
> Goed beloond worden passend bij omzet, inzet en arbeidsmarktwaarde
> Start van nieuwe businesscellen > Groei door acquisities > Geografische spreiding Uitbreiding van bestaande businesscellen
Groei door acquisities
Per gespecialiseerde businesscel gaan we uit van vijftig tot tachtig werkondernemers. Als het aantal werkondernemers in een businesscel dit aantal overschrijdt, bestaat de overweging de cel op te splitsen in verschillende competenties dan wel geografische gebieden.
Om onze huidige businessportfolio uit te breiden en te versterken, kijken we actief uit naar mogelijke acquisitiekandidaten. Uitgaande van de dimensies attractiviteit en strategische geschiktheid, hebben we specifieke acquisitiecriteria opgesteld.
Onze focus op de middenlange termijn ligt primair op bedrijven die ook daadwerkelijk waarde kunnen toevoegen door onze huidige portfolio aan te vullen en onze (inter)nationale ‘footprint’ te versterken. Start van nieuwe businesscellen Daarnaast nemen we nieuwe competentiegebieden in overweging, Uitbreiding naar nieuwe competenties stelt ons in staat te wat een uitbreiding van de businessportfolio van TMC Group kan diversificeren bij zowel onze bestaande opdrachtgevers als in nieuwe betekenen, onder andere op het gebied van ICT of procestechnolobedrijfssectoren. Alle start-ups zijn logische domeinen voor de TMC gisch gedreven industrieën, zoals chemie, life sciences en olie & gas. Group omdat ze een synergie vormen met onze huidige werkterreinen. Voordat we starten met een nieuwe businesscel, wordt op de eerste plaats een goed gekwalificeerde celdirecteur Geografische spreiding aangetrokken, vaak iemand met een succesvolle achtergrond binnen We zijn ervan overtuigd dat door het geografisch volgen van onze de competentie van de businesscel. Geleidelijk aan worden account huidige opdrachtgevers, we diensten kunnen aanbieden in nieuwe managers geworven. Voor ons zijn het aantrekken van goed geografische gebieden. Beweegredenen uit de markt voor nieuwe gekwalificeerde (account) managers en het zo beperkt mogelijk vestigingen in nieuwe regio’s zijn onder meer de aanwezigheid van houden van de opstartkosten kritische succesfactoren voor de bestaande opdrachtgevers, de lokale aanwezigheid van hightech, oil ontwikkeling van nieuwe businesscellen. & gas industrie dan wel bouw- en civieltechnisch georiënteerde bedrijven.
11
5 Marktontwikkelingen
Hightech
ICT
Nederland in het algemeen en de technologie driehoek Eindhoven – Leuven – Aken in het bijzonder zijn binnen Europa hightech hotspots op het gebied van nano elektronica, embedded systemen en mechatronica. Deze industrie en de academische omgeving, inclusief de toeleverende industrie en systeem integratoren, representeren een economische waarde keten van Eur 51 miljard. Hightech betekent tevens een hoge research & development intensiteit. Circa 30% van de research & development investeringen in Nederland wordt in dit domein uitgegeven. De vooraanstaande bedrijven actief op dit terrein, de academische wereld en de overheid bundelen hun krachten binnen het Dutch Innovation Platform. Binnen het zogenaamde programma ‘Phase2’ formuleren zij de gezamenlijke ambitie om wereldleiderschap op een vergelijkbaar niveau van clusters in de VS en Azië te verkrijgen en de economische waardeketen in Nederland te laten groeien van Eur 11,8 miljard in 2007 naar Eur 36,7 miljard in 2013 (bron: ‘From good to great in Dutch technologies’ – Point-One en High Tech Systems Programme). Dit initiatief onderschrijft het belang voor opdrachtgevers van TMC die actief zijn in de hightech industrie, ook in het huidige economische klimaat, om blijvend te investeren in research & development. Hiermee blijven we de concurrentie voor.
Uit onderzoek, van onderzoeksbureau Giarte, onder CIO’s en ICTmanagers blijken de volgende trends in ICT in 2008:
Energie De uitdaging is een schone, betaalbare en betrouwbare energievoorziening. Daarom zal door het kabinet tot 2011 Eur 4 miljard worden geïnvesteerd in duurzame energie. Ruim Eur 1 miljard wordt gestoken in energiebesparing en Eur 1 miljard in de vermindering van de CO2-emissie. Het kabinet wil bereiken dat in 2020 zeker 20% van het energieverbruik duurzaam is. Door samenwerking met marktpartijen en kennisinstellingen zal de inzet van wind op zee, biomassa en kleinschalige decentrale technieken worden gestimuleerd (bron: Energienota – 2008).
> ICT en business raken sterker verweven > Behoefte aan ordening van processen (ERP), van data (business intelligence) en van informatie (portals) > Nadruk op architectuur, systeemintegratie en analyse van bedrijfsprocessen > Sterke positie SAP > Meer uitbesteding van ERP-beheer Daarnaast wordt de run op business- en ICT-architecten genoemd. Er is een verschuiving zichtbaar naar functies die op het raakvlak van ICT en business liggen. Daarmee is er veel vraag naar ICT’ers die op een hoog niveau processen kunnen vormgeven of leveranciers kunnen aansturen. Het tekort aan deze ICT'ers zal de komende jaren naar verwachting toenemen. De ICT businesscellen binnen TMC Technology & ICT richten zich voornamelijk op deze doelgroep. Bouw- en infra Zowel in de bouw- als in de infrasector zien we een toename van de vraag naar totaaloplossingen. Samenwerkingsmodellen tussen bouwpartners veranderen naar een geïntegreerde aanpak en bundeling van krachten. De omzetgroei van 9,5% in 2007 markeerde de top in de huidige bouwconjunctuurcyclus. Voor 2008 wordt een omzetgroei verwacht van 7,3% (bron: Rabobank juli 2008). Stijgende prijzen van grond en bouwmaterialen en oplopende loonkosten zijn bouwbreed herkenbaar. Daarnaast vormt de beschikbaarheid van gekwalificeerd personeel een toenemend knelpunt voor verdere groei. Voor de grond-, water- en wegenbouw wordt een stabiele groei verwacht van 1% in 2008 en 0,5% in 2009 (bron: Rabobank - juli 2008). Deze groei wordt gedreven door toenemende investeringen in en het onderhoud aan het (spoor-)wegennet. Ook de nieuwbouwproductie van woningen en utiliteitsgebouwen dragen hieraan bij. De dienstverlening van Adapté richt zich op te totale levenscyclus van een gebouw of infrastructuurwerk. In de bouw- & civiele industrie wordt doorgaans meer besteed aan beheer en onderhoud indien minder wordt uitgegeven aan realisatie van nieuwbouw.
Het huidige energieonderzoek richt zich op een veilige, efficiënte, betrouwbare en milieuvriendelijke energievoorziening. Drie basiselementen worden daarin onderscheiden, namelijk het terugdringen van de energievraag door energiebesparing, het opwekken van energie met duurzame energiebronnen en een efficiënt en schoon gebruik van fossiele brandstoffen (olie & gas). De competenties binnen TMC Physics en TMC Chemical sluiten aan bij deze marktbehoefte en ondersteunen hiermee vooraanstaande opdrachtgevers, waaronder TNO, in hun kennis- en technologie- Toename flex-werk gedreven door kennis ontwikkeling op dit gebied. Uit een recentelijk onderzoek van TNO blijkt dat de vraag naar flexDe beperkte productiecapaciteit binnen de olie & gas industrie in werk tot 2012 zal stijgen met 50% naar 5 miljoen personen in relatie tot de wereldwijd verder toenemende vraag zorgen ervoor dat Nederland. Vergelijkbare ontwikkelingen zijn te zien in de omringende de prijzen voor olie & gas ook in de komende periode hoog zullen landen binnen Europa. Daarnaast neemt de omvang van de blijven danwel verder zullen stijgen. Dit komt ook tot uiting in de gehanteerde flexibele schil binnen bedrijven toe van circa 20 tot 25% investeringsbudgetten van de olie- & gas sector voor zowel het in 2007 naar verwachting circa 25 tot 30% in 2015 (één en ander zoeken naar als het in productie brengen van nieuwe velden. TMC afhankelijk van de bedrijfsgrootte). Tevens zullen de effecten van Engineering & Construction richt zich met haar vakspecialisten, vanuit vergrijzing op arbeidsparticipatie extra toenemen vanaf 2011. In West de locatie Rotterdam, met name op deze sector. Europa in het algemeen en in Nederland in het bijzonder zal de vraag naar hoger opgeleiden relatief harder stijgen. (Bron: ‘Human Capital in de 21e eeuw’, ABN-AMRO - mei 2008).
12
“Adapté weet hoe het binnen gemeentes werkt” Jan van Gessel, afdeling Vergunningen,Toezicht en Handhaving, Gemeente Amersfoort
Jan van Gessel werkt reeds 4,5 jaar samen met Adapté, vanaf het begin dat hij bij Gemeente Amersfoort werkzaam is. “Adapté Naast diverse andere gemeentes, is Adapté heeft de gewoonte om periodiek de ook werkzaam voor Gemeente Amersfoort. opdrachtgever te bezoeken en te evalueren Binnen de afdeling Vergunningen,Toezicht en hoe het met de medewerkers gaat,” vertelt hij. Handhaving heeft Adapté de afgelopen jaren “Het is niet alleen de bon ophalen, en één keer per jaar je gezicht laten zien. Op deze manier haar sporen verdiend door een aantal specifieleer je elkaar beter kennen.” Jan van Gessel is ke capaciteitsvraagstukken succesvol in te van mening dat Adapté haar mensen goed kent en het in zich heeft vullen. We spraken met Jan van Gessel. Jan om de sfeer te kunnen benoemen binnen de diverse gemeentes. van Gessel is verantwoordelijk voor Toezicht Adapté weet hoe het binnen gemeentes werkt. Daarnaast is het de en Handhaving binnen deze afdeling. kracht van Adapté dat ze de mensen blijft volgen, ze meer doet dan alleen haar reguliere taak. Dat getuigt van een goeie band, een open eerlijke relatie waarin je weet wat je aan elkaar hebt,” aldus Jan van Gessel. “Het is belangrijk dat Adapté aan haar medewerkers kan overbrengen wat wij zoeken, hoe de sfeer hier is, de plek kan omschrijven waar ze komen te werken en wie hun toekomstige collega’s zijn. Dat voelt Adapté goed aan. Daardoor hou De afdeling van Jan van Gessel werkt momenteel met twee vaste je de mensen ook vast,” aldus Jan van Gessel. “Je personeel is leveranciers samen om de personeelsbehoefte ingevuld te krijgen. tenslotte je kapitaal.” “Twee bureaus waarmee ik een open en eerlijke relatie heb,” vertelt hij. “Er is momenteel veel meer vraag dan aanbod, dus in principe kunnen toeleveranciers de medewerkers overal kwijt. Juist diegenen waar je een goeie verstandhouding mee hebt, krijgen een voorkeursbehandeling. Een goede samenwerking en het vertrouwen is de basis voor de langdurige samenwerking. “ Jan van Gessel heeft een lichte voorkeur om mensen uit het bedrijfsleven in dienst te nemen: “Via Adapté kunnen ze eerst de kat uit de boom kijken en indien gewenst na een bepaalde periode in vaste dienst treden bij Gemeente Amersfoort. Hierdoor maak je de stap naar de overheid kleiner. Het snel kunnen inzetten van extra personeel is door de krapte op de arbeidsmarkt en de veelal lange interne en externe sollicitatieprocedures vaak moeilijk bij de overheid.”
13
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
6 Vooruitzichten 2008
Onze visie “iedereen ondernemend” en het onderliggende concept van werkondernemerschap zullen we onverminderd uitdragen. Wij zijn van mening dat we met deze visie de lange termijnontwikkelingen in de arbeidsmarkt in het algemeen en de flexmarkt in het bijzonder optimaal kunnen benutten danwel vormgeven. Met een duidelijke positionering, dicht op de kernontwikkeling bij de klant en op strategische posities in klantprojecten, vormt TMC Group de onmisbare schakel tussen opdrachtgevers en ondernemend talent. In de ambitie van opdrachtgevers om met minder leveranciers meer te doen, blijven wij als TMC Group stevig in het zadel zitten met de continuïteit van onze preferred supplier posities. In de tweede helft van 2008 verwachten wij dat de groei doorzet, ondanks de economische situatie. Voor heel 2008 verwachten wij, onvoorziene omstandigheden voorbehouden, de eerder aangegeven autonome groei in opbrengsten van tenminste 25% ten opzichte van de proforma opbrengsten van geheel 2007 te kunnen realiseren. Passend binnen onze groeistrategie sluiten wij een acquisitie niet uit. In het licht van het huidige economische klimaat zullen wij onze mogelijkheden echter zeer kritisch bezien.
14
7 Kerngegevens
RESULTATEN (x Eur 1.000) Opbrengsten
2008
2007
2007
t/m 30 juni
t/m 30 juni
hele jaar
20.463
10.428
27.355
Groei
96%
67%
95%
Bruto winst
7.320
3.648
10.111
35,8%
35,0%
37,0%
% van de opbrengsten Bedrijfsresultaat voor afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen (EBITDA)
3.365
1.979
5.136
16,4%
19,0%
18,8%
3.111
1.960
4.877
% van de opbrengsten
15,2%
18,8%
17,8%
Winst over de periode
2.255
1.478
3.561
Groei
53%
66%
86%
% van de opbrengsten
11,0%
14,2%
13,0%
Totale kasstroom
-2.176
3.881
-2.808
Eigen vermogen
21.814
12.391
19.511
Balanstotaal
31.672
15.570
30.690
7.894
4.949
5.779
Aantal werkondernemers per einde periode
444
209
384
Gemiddeld aantal werkondernemers
406
183
363
74
26
56
3.564.845
3.564.845
3.564.845
% van de opbrengsten Bedrijfsresultaat (EBIT)
BALANSGEGEVENS (x Eur 1.000)
Handels- en overige vorderingen WERKONDERNEMERS & INDIRECT PERSONEEL
Aantal indirecte medewerkers per einde periode AANDELEN GEGEVENS Aantal uitstaande en genoteerde aandelen ultimo Aantal converteerbare aandelen bij acquisitie - deel vaste koopprijs
311.127
311.127
Gewone winst per aandeel (in Eur) *
0,58
0,41
0,96
Cash flow per aandeel (in Eur) **
0,65
0,42
1,03
101.554
101.554
101.554
0,56
0,40
0,92
Marktkapitalisatie per einde periode
38.821
49.088
46.700
Hoogste koers in de periode (in Eur)
13,11
14,50
14,50
Laagste koers in de periode (in Eur)
10,89
12,22
12,22
Koers per einde periode (in Eur)
10,89
13,77
13,10
Aantal converteerbare aandelen bij acquisitie - deel variabele koopprijs Aantal aandelen uit hoofde van uitstaande optierechten
61.794
51.854
Aantal aandelen in onderhandse plaatsing Verwaterde winst per aandeel (in Eur) *
* Berekend over het gemiddeld aantal uitstaande aandelen ** Resultaat na belastingen verhoogd met afschrijvingen en amortisatie, berekend over het gemiddeld aantal uitstaande aandelen
15
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
8 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
2008 t/m 30 juni
2007 t/m 30 juni
2007 hele jaar
Opbrengsten
20.463
10.428
27.355
Directe personeelskosten Bruto winst
-13.143 7.320
-6.780 3.648
-17.244 10.111
Indirecte personeelskosten Overige bedrijfskosten Bedrijfsresultaat (EBIT)
-2.957 -1.252 3.111
-1.249 -439 1.960
-3.695 -1.539 4.877
Financieringsbaten Financieringslasten Resultaat voor belasting (EBT)
16 -94 3.033
25 1.985
123 -209 4.791
Winstbelastingen Winst over de periode
-778 2.255
-507 1.478
-1.230 3.561
0,41 0,40
0,96 0,92
Bedragen x Eur 1.000
De winst over de periode is geheel toe te rekenen aan de aandeelhouders van de vennootschap Winst per aandeel (in Eur) Gewone winst per aandeel * Verwaterde winst per aandeel *
0,58 0,56
* Berekend over het gemiddeld aantal uitstaande aandelen
16
9 Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat & geconsolideerd overzicht wijzigingen eigen vermogen Geconsolideerd overzicht van het totaalresultaat:
Bedragen x Eur 1.000 Emissiekosten (na aftrek van belastingen) ten laste van agio reserve
2008 t/m 30 juni -
2007 hele jaar -16
2007 t/m 30 juni -
Baten en lasten rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen Winst over de periode
2.255
-16 3.561
1.478
Totaalresultaat over de periode
2.255
3.545
1.478
Toe te rekenen aan aandeelhouders van de vennootschap
2.255
3.545
1.478
2008 t/m 30 juni
2007 hele jaar
2007 t/m 30 juni
19.511
6.804
6.804
2.255 48 -
3.545 4.016 159 4.275
1.478 4.016 93 -
Geconsolideerd overzicht van wijzigingen in het eigen vermogen: (vóór winstbestemming) Bedragen x Eur 1.000 Eigen vermogen aan het begin van de periode Bij: Totaalresultaat over de periode Bij: Opbrengst onderhandse plaatsing gewone aandelen Bij: Waarde toegekend optierecht Bij: Opbrengst uitgifte gewone aandelen A (converteerbare aandelen) Bij: Toegekend recht op nog uit te geven gewone aandelen A (converteerbare aandelen) Eigen vermogen aan het einde van de periode
21.814
712 19.511
12.391
17
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
10 Geconsolideerde balans per einde periode
Bedragen x Eur 1.000 2008 t/m 30 juni
2007 hele jaar
2007 t/m 30 juni
Immateriële activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totale vaste activa
17.908 1.054 874 19.836
18.056 902 823 19.781
232 842 1.074
Handels- en overige vorderingen Winstbelastingen Overige belastingen en premies Overige vlottende activa Geldmiddelen en kasequivalenten Totale vlottende activa
7.894 3.927 15 11.836
5.779 2.939 2.191 10.909
4.949 667 8.880 14.496
TOTAAL ACTIVA
31.672
30.690
15.570
2008 t/m 30 juni
2007 hele jaar
2007 t/m 30 juni
310 13.731 5.518 2.255
310 13.731 1.909 3.561
285 9.497 1.131 1.478
21.814
19.511
12.391
Leningen en overige financieringsverplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen Totaal langlopende verplichtingen
2.219 675 2.894
2.896 712 3.608
-
Leningen en overige financieringsverplichtingen Rekening courantkredieten banken Handelsschulden Winstbelastingen Overige belastingen en premies Overige schulden en overlopende passiva Totale kortlopende verplichtingen
1.282 866 612 2.456 1.748 6.964
1.139 805 702 1.551 3.374 7.571
124 594 483 1.054 924 3.179
31.672
30.690
15.570
ACTIVA
Bedragen x Eur 1.000
EIGEN VERMOGEN Gestort en opgevraagd kapitaal Agio reserve Overige reserves Onverdeelde winst Totaal eigen vermogen toe te rekenen aan aandeelhouders van de vennootschap
VERPLICHTINGEN
TOTAAL EIGEN VERMOGEN EN VERPLICHTINGEN
18
11 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
Bedragen x Eur 1.000 2008 t/m 30 juni
2007 t/m 30 juni
2007 hele jaar
Winst over de periode aanpassingen voor: Afschrijvingen Amortisatie immateriële activa Nettofinancieringslasten Op aandelen gebaseerde betalingstransacties die in eigen vermogens-instrumenten worden afgewikkeld Winstbelastingen
2.255
1.478
3.561
107 147 78
19 -25
112 147 86
48 778 3.413
93 507 2.072
159 1.230 5.295
Mutatie handels- en overige vorderingen Mutatie in te vorderen overige belastingen en premies Mutatie in overige vlottende activa Mutatie in handelsschulden Mutatie in te betalen overige belastingen en premies Mutatie in overige schulden en overlopende passiva
-2.115 -988 61 905 -201 1.075
-1.480 272 -401 268 78 106 915
-1.407 272 -662 315 281 919 5.013
-95 -903 77
-106 30 839
-209 -973 3.831
16 -1.425 -259 -51 -1.719
75 -144 -69
123 -7.555 -765 -823 -9.020
-534 -534
3.991 25 -88 -884 67 3.111
4.000 -802 -884 67 2.381
Kasstroom in de periode
-2.176
3.881
-2.808
Kaspositie begin van de periode (inclusief schulden aan kredietinstellingen) Kasstroom in de periode Kaspositie einde van de periode (inclusief schulden aan kredietinstellingen)
2.191 -2.176 15
4.999 3.881 8.880
4.999 -2.808 2.191
Betaalde rente Betaalde winstbelastingen Nettokasstroom uit operationele activiteiten Ontvangen rente Verwerving van dochteronderneming, na aftrek van verworven geldmiddelen Investeringen in materiële vaste activa Verstrekte leningen Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten Emissie van gewone aandelen (na aftrek kosten) Storting aandelenkapitaal Aflossing van opgenomen leningen Mutatie in crediteuren gerelateerd aan emissie Mutatie in te vorderen winstbelasting gerelateerd aan emissie Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten
19
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
12 Gesegmenteerde informatie
2008 t/m 30 juni
2007 t/m 30 juni
Ontwikkeling
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Opbrengsten
15.450 5.013 20.463
10.428
48%
10.428
96%
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Bedrijfsresultaat (EBIT)
2.159 952 3.111
1.960
10%
1.960
59%
Financieringsbaten en -lasten Winstbelastingen Winst over het boekjaar
-78 -778 2.255
25 -507 1.478
-412% 53% 53%
2008 t/m 30 juni
2007 t/m 30 juni
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Activa
8.702 22.970 31.672
15.570 15.570
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Verplichtingen
3.653 6.205 9.858
3.179 3.179
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Investeringsuitgaven
211 1.473 1.684
144 144
Bedragen x € 1.000
Bedragen x € 1.000
TMC Technology & ICT Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek Afschrijvingen & amortisatie immateriële activa
86 168 254
19 19
20
13 Geselecteerde toelichtingen
Algemeen TMC Group N.V. (de “Vennootschap”) is gevestigd in Nederland. Het verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht van de Vennootschap over het eerste halfjaar van 2008 omvat de Vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen “TMC Group”) waarvoor de zeggenschap wordt uitgeoefend.
Daarnaast bevat de post verplichtingen van Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek de achtergestelde leningen in relatie tot de genoemde acquisitie. Verder bestaat de post investeringsuitgaven van Adapté tevens uit de afwikkeling van het cash-deel van de earn-out 2007 als onderdeel van de koopprijs van de acquisitie. Tot slot behoort de amortisatie van de immateriële activa met betrekking tot de acquisitie bij het segment Adapté.
De geconsolideerde jaarrekening van de TMC Group over het boekjaar 2007 is op aanvraag beschikbaar via de statutaire zetel van Goodwill de Vennootschap op het adres Flight Forum 107, 5657 DC in TMC Group monitort frequent de waardeontwikkeling van haar Eindhoven of te downloaden via www.tmc.nl. deelnemingen. In dit kader heeft TMC Group in het eerste halfjaar van De Raad van Bestuur heeft op 15 augustus 2008 de geconsolideerde 2008 een toetsing op realiseerbare waarde van de kasstroom tussentijdse financiële overzichten opgemaakt en goedgekeurd. genererende eenheid Adapté uitgevoerd. Uit deze toetsing blijkt dat de realiseerbare waarde boven de boekwaarde blijft. De realiseerbare Overeenstemmingsverklaring waarde is gebaseerd op daadwerkelijke bedrijfsresultaten en het De geconsolideerde tussentijdse financiële overzichten zijn opgesteld ondernemingsplan voor 5 jaar. Voor een periode van 10 jaar daarna is in overeenstemming met International Financial Reporting Standards uitgegaan van een kasstroom die jaarlijks gemiddeld met 4% groeit, (IFRS) voor tussentijdse financiële overzichten (IAS 34). De overeenkomstig de gemiddelde langetermijngroei voor de bedrijfstak. geconsolideerde tussentijdse financiële overzichten bevatten niet alle De geraamde kasstromen zijn gedisconteerd tegen een percentage informatie die is vereist voor een volledige jaarrekening en dienen na belasting van 12%. Voor 2008 en deels voor 2009 is verondersteld gelezen te worden in combinatie met de geconsolideerde jaarrekening dat de opstart van nieuwe vestingen in Hoofddorp en Eindhoven, en de daarmee samenhangende herverdeling vanuit Amersfoort, van TMC Group over 2007. aanloopeffecten geven. Deze investering in regionale celsplitsing De grondslagen voor financiële verslaglegging die in de geeft echter de juiste basis om in alle drie de locaties verdere groei te geconsolideerde tussentijdse financiële overzichten zijn toegepast, kunnen realiseren en te komen tot een meer evenredige landelijke zijn gelijk aan de toegepaste grondslagen in de geconsolideerde dekking. jaarrekening over het boekjaar 2007. Daarnaast verwijzen wij voor de toelichtingen tevens naar het jaarverslag 2007. Leningen en overige financieringsverplichtingen De volgende leningen en overige financieringsverplichtingen (langlopend en kortlopend) zijn afgelost in het eerste halfjaar van De opstelling van tussentijdse berichten vereist oordeelsvorming door 2008: de leiding, die schattingen en veronderstellingen maakt, die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen voor financiële (Bedragen x Eur 1.000) verslaggeving en de gerapporteerde waarde van activa, verplichtingen en de omvang van baten en lasten. De werkelijke uitkomsten kunnen Stand per 1 januari 2008: 4.035 van deze schattingen afwijken. Uitgiftes Schattingen
-
Op pagina 15 “Kerngegevens” is het voornoemde effect op het aandelenkapitaal en de winst per aandeel weergegeven.
Aflossingen: Lening Just 2 US B.V. en
Gesegmenteerde informatie
statutair bestuurder Adapté B.V.
TMC Group heeft momenteel twee member companies: TMC Technology & ICT en Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek, waarmee vanuit gespecialiseerde businesscellen de markt wordt bewerkt. De verdeling in de twee member companies is in lijn met de management rapportage structuur. Member company resultaten en balansposities zijn een resultante van elementen die direct aan het segment toewijsbaar zijn, danwel gealloceerd worden op een redelijke basis. Transacties tussen de segmenten worden marktconform verrekend. Niet toegerekende elementen bestaan met name uit financieringsbaten en –lasten en belasting. De activapost van Adapté Bouwkunde & Civiele Techniek behelst tevens de goodwill en immateriële activa als gevolg van de acquisitie midden vorige jaar.
Stand per 30 juni 2008
3,75%
534 3.501
Gebeurtenis na balansdatum Effecten van wijzigingen in het aandelenkapitaal Op 1 juli 2008 is het aantal gewone aandelen A (conversie aandelen) bepaald als onderdeel van de earn-out 2007 van het management van Adapté, de in 2007 overgenomen dochter. De earn-out 2007 bedroeg Eur 2.850 duizend, 25% daarvan is voldaan door de uitgifte van 61.794 aandelen TMC, bepaald aan de hand van de gemiddelde koers van de drie maanden voor 1 juli 2008. Hierdoor wijzigt het aantal uitstaande aandelen na verwatering in 4.039.320.
21
Halfjaarbericht TMC Group N.V. | 2008
14 Beoordelingsverklaring
Aan: de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen van TMC Group N.V. Beoordelingsverklaring Opdracht Wij hebben de in dit halfjaarbericht op pagina 16 tot en met 21 opgenomen verkorte geconsolideerde tussentijdse financiële informatie van TMC Group N.V. te Eindhoven bestaande uit de geconsolideerde balans per 30 juni 2008, geconsolideerde winst-enverliesrekening, geconsolideerd overzicht van het totaal resultaat en overzicht wijzigingen eigen vermogen en geconsolideerd kasstroomoverzicht over de periode 1 januari 2008 tot en met 30 juni 2008 beoordeeld. Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken en het weergeven van de tussentijdse financiële informatie in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse Financiële Verslaggeving’ zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Het is onze verantwoordelijkheid een conclusie te formuleren bij de tussentijdse financiële informatie op basis van onze beoordeling. Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling van de tussentijdse financiële informatie verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder Standaard 2410, "Het beoordelen van tussentijdse financiële informatie door de openbaar accountant van de entiteit". Een beoordeling van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor financiën en verslaggeving, en het uitvoeren van cijferanalyses en andere beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordeling is aanzienlijk geringer dan die van een controle die is uitgevoerd in overeenstemming met Controlestandaarden en stelt ons niet in staat zekerheid te verkrijgen dat wij kennis hebben genomen van alle aangelegenheden van materieel belang die bij een controle onderkend zouden worden. Om die reden geven wij geen accountantsverklaring af. Conclusie Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de verkorte geconsolideerde tussentijdse financiële informatie over de periode 1 januari 2008 tot en met 30 juni 2008 niet, in alle van materieel belang zijnde opzichten, is opgesteld in overeenstemming met IAS 34 “Tussentijdse Financiële Verslaggeving”, zoals aanvaard binnen de Europese Unie. ‘s-Hertogenbosch, 15 augustus 2008 KPMG ACCOUNTANTS N.V. L.M. Jansen RA
22
Toekomstverwachtingen Dit bericht bevat informatie, zoals bedoeld in artikel 5:59 – 5:53 Wet op het financieel toezicht (Wft). Toekomstverwachtingen, die onderdeel kunnen uitmaken van dit bericht verwijzen naar toekomstige gebeurtenissen die op diverse manieren tot uitdrukking kunnen komen, zoals ‘verwachtingen’, ‘voorspellingen’, ‘anticiperen’ en vergelijkbare uitdrukkingen. TMC Group N.V. (“TMC”) heeft deze uitspraken over de toekomst gebaseerd op haar huidige verwachtingen en projecties met betrekking tot toekomstige gebeurtenissen. TMC’s verwachtingen en projecties kunnen worden bijgesteld en TMC’s werkelijke resultaten, prestaties of succes kunnen aanmerkelijk afwijken van de resultaten beschreven in deze toekomstverwachtingen vanwege mogelijke risico’s, onzekerheden en andere belangrijke factoren waarop de onderneming niet altijd invloed heeft, en die voor TMC noch beheersbaar noch voorspelbaar zijn. Bij toekomstverwachtingen moet men deze risico’s, onzekerheden, waarschuwingen en andere belangrijke factoren in dit bericht of in andere jaar- of periodieke verslagen, in aanmerking nemen. Voor een niet-limitatieve bespreking van de risico’s, onzekerheden en andere factoren, welke TMC’s werkelijke resultaten, prestaties of succes kunnen beïnvloeden, wordt verwezen naar het jaarverslag en andere TMC-publicaties. Gegeven de onzekerheden kan geen zekerheid worden gegeven over TMC’s toekomstige resultaten of financiële positie. Wij adviseren u voorzichtig om te gaan met toekomstverwachtingen die uitsluitend de situatie weergeven van de datum waarop de uitspraken worden gedaan. TMC verplicht zich niet tot publicatie van wijzigingen op de toekomstverwachtingen ten gevolge van nieuwe informatie, toekomstige gebeurtenissen of anderszins, tenzij daartoe gehouden ingevolge toepasselijk (effecten-) recht.
Copies of the English translation of this half year report will gladly be supplied upon request.
23
COLOFON Voor eventuele fouten of onvolkomenheden in deze publicatie kan geen enkele aansprakelijkheid worden aanvaard. Redactie Miranda van Engelen, Communications Manager, TMC Group Concept en realisatie Miranda van Engelen, Communications Manager, TMC Group Fotografie Sam Walravens Tekst Pieter van den Tillaart, CFO, TMC Group Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden doormiddel van druk, fotokopie, microfilm of op enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. © 2008, TMC Group N.V.
24
TMC Group N.V. Flight Forum 107, 5657 DC Eindhoven Postbus 700, 5600 AS Eindhoven Telefoon +31 (0)40 239 22 60 Fax +31 (0)40 239 22 70
[email protected] www.tmc.nl 25