Grontmij N.V.
De Bilt, 21 augustus 2008
Persbericht
Grontmij eerste half jaar 2008: winst stijgt met 20% • Resultaat na belastingen in eerste halfjaar 2008 met 20% toegenomen tot € 18,5 miljoen (2007: € 15,4 miljoen). Winst per aandeel stijgt ook met 20%, van € 0,87 tot € 1,04.
• Bedrijfsopbrengsten in eerste halfjaar: € 418,4 miljoen (2007: € 383,6 miljoen).
• Netto bedrijfsopbrengsten (eigen productie) gestegen tot € 332,6 miljoen (2007: € 294,6 miljoen). Autonome groei eerste half jaar: 10% (2007: 8%). Zonder valuta-effecten zou de autonome groei 12,3% hebben bedragen.
• Resultaat voor rente en belastingen (EBIT) steeg in eerste halfjaar met 23,6% tot € 27,2 miljoen (2007: € 22,0 miljoen).
• EBITA steeg met 15% tot € 29,7 miljoen, ofwel 7,1% van de bedrijfsopbrengsten (2007: € 25,8 miljoen, ofwel 6,7% van bedrijfsopbrengsten).
• Sterk tweede kwartaal met 18% stijging van bedrijfsopbrengsten en een toename van EBIT met 24,6%. Geacquireerde ondernemingen droegen 3,5% bij aan de omzetgroei.
• Alle landen in Europa presteerden in lijn met verwachtingen. • Vooruitzichten 2008 ongewijzigd: EBITA voor geheel 2008 benadert 8%, exclusief onvoorziene omstandigheden Commentaar Sylvo Thijsen, CEO Grontmij N.V.: "In het eerste halfjaar van 2008 zijn we succesvol geweest in het behalen van onze doelstellingen met betrekking tot groei en winst. Vrijwel onze gehele omzet en winst worden gerealiseerd in Europa. Alle landen hebben hun prestaties ten opzichte van het eerste halfjaar 2007 verbeterd. We zijn in staat geweest onze marktpositie te verbeteren, vooral in het Verenigd Koninkrijk, Denemarken, Duitsland en Centraal Europa. Duitsland, België en Zweden hebben hun marges wezenlijk verbeterd door hun businessmix te verbeteren. In Nederland groeide de omzet autonoom met 12%. Grontmij’s orderportefeuille blijft goed en is groeiend. De huidige wereldwijde focus op klimaatoplossingen en het behoud van voedsel- en natuurlijke hulpbronnen stuwt de vraag naar onze dienstverlening in zowel de publieke als de private sector. Ondanks het huidige onstabiele economische klimaat zien wij nog steeds een aanhoudende vraag naar publieke investeringen in al onze landen. Ik ben verheugd met de uitstekende order intake en de bijdrage van de nieuw geacquireerde bedrijven in het tweede kwartaal. Grontmij’s solide positie in Europa biedt uitzicht op voortgaande groei met duurzame winstgevendheid. De vooruitzichten voor het tweede halfjaar van 2008 zijn ongewijzigd positief: groei van omzet en winstgevendheid. We verwachten een operationele marge van 8% (EBITA uitgedrukt in bedrijfsopbrengsten) over geheel 2008 te benaderen.”
De Holle Bilt 22 3732 HM De Bilt P.O. Box 203 3730 AE De Bilt The Netherlands T +31 30 220 79 11 F +31 30 220 01 74 www.grontmij.com Legal seat Grontmij N.V. De Holle Bilt 22 3732 HM De Bilt The Netherlands Commercial register 30029428
Pagina
2 van 18
Bedrijfsopbrengsten en resultaat eerste halfjaar 2008 In € miljoen of % Bedrijfsopbrengsten
HJ 2008 418,4
HJ 2007 383,6
Verschil
Verschil
(bedrag)
(%)
34,8
9,1%
Projectkosten van derden
-85,8
-89,0
-3,2
Netto bedrijfsopbrengsten
332,6
294,6
38,0
12,9%
29,7
25,8
3,9
15,1%
5,2
23,6%
3,1
20,1%
Resultaat voor interest, belastingen en amortisering (EBITA) Opbrengst voor interest en belastingen (EBIT)
27,2
22,0
EBIT (% Bedrijfsopbrengsten)
6,5%
5,7%
EBIT (% Netto bedrijfsopbrengsten)
8,2%
7,5%
EBITA (% Bedrijfsopbrengsten)
7,1%
6,7%
EBITA (% Netto bedrijfsopbrengsten)
8,9%
8,8%
Resultaat na belastingen Resultaat na belasting (% Bedrijfsopbrengsten)
18,5
15,4
4,4%
4,0%
De netto bedrijfsopbrengsten stegen tot € 332,6 miljoen, een stijging van 12,9% (na eliminatie van koerseffecten 15,2%) in vergelijking met het eerste halfjaar van 2007. De autonome groei bedroeg 10%. Het resultaat voor rente en belastingen (EBIT) in het eerste half jaar in 2008 bedroeg € 27,2 miljoen, een stijging van 23,6% in vergelijking met de € 22,0 miljoen over het eerste halfjaar van 2007. Uitgedrukt in verhouding tot de totale bedrijfsopbrengsten steeg EBIT naar 6,5% (2007: 5,7%). Uitgedrukt in verhouding tot de netto bedrijfsopbrengsten steeg EBIT naar 8,2% (2007: 7,5%). Ook dit jaar dragen de resultaten van joint ventures en deelnemingen bij aan het resultaat voor belasting. Genoemde resultaten zijn behaald in België en Nederland. Deze resultaten vloeien voort uit het feit dat Grontmij samen met externe partners projecten uitvoert; om operationele- en financiële risico’s te beperken kiest Grontmij er regelmatig voor, deze activiteiten onder te brengen in aparte juridische eenheden waarin de groep een belang heeft van 50% of minder. Het gebruik van dergelijke joint ventures heeft een structureel karakter en draagt al vele jaren bij aan het resultaat van Grontmij. De betrokkenheid van Grontmij in joint ventures verschilt van jaar tot jaar. De resultaten uit dergelijke samenwerkingsverbanden kunnen dus ook van jaar tot jaar verschillen en moeten worden bezien in samenhang met de overige resultaten uit projecten. De opbouw van onze projecten portfolio geeft voor de komende jaren voldoende vertrouwen in de gecombineerde resultaten van adviesdiensten en daaraan gerelateerde joint ventures. Het resultaat na belastingen uitgedrukt in de totale bedrijfsopbrengsten (netto marge) verbeterde in 2008 tot 4,4% (2007: 4,0%). Acquisities en desinvesteringen in het eerste halfjaar van 2008 In het eerste halfjaar van 2008 zijn geen belangrijke desinvesteringen afgerond, waar dat wel het geval was ten aanzien van een aantal acquisities. De acquisitie van alle aandelen in Roger Preston & Partners, Trett Consulting en Whitelaw Turkington in het Verenigd Koninkrijk, Stoel & Partners in Nederland, KPI System in Polen, Teldako in Zweden alsmede 75% van de aandelen in Canor International in Hongarije heeft geleid tot een toename van de bedrijfsopbrengsten met 3,5% in het eerste halfjaar van 2008. Bij de publicatie van haar jaarcijfers over 2007 kondigde Grontmij aan dat er niet langer onderscheid zou worden gemaakt tussen voortgezette activiteiten en activiteiten aangehouden voor verkoop. Op grond hiervan zijn de vergelijkende cijfers aangepast. In de boekwaarde van de resterende desinvesteringen hebben in het eerste halfjaar geen belangrijke wijzigingen plaatsgevonden.
Pagina
3 van 18
Zoals toegelicht bij de presentatie van de cijfers over heel 2007 presenteert Grontmij haar groepsresultaten inclusief geografische en marktsegmenten in haar halfjaar- en jaarbericht. In het eerste en derde kwartaalbericht worden de groepsresultaten gepresenteerd tezamen met een update over de landen en de marktsegmenten. Vergelijking per land, eerste halfjaar 2008 Alle landen in Europa presteerden in lijn met verwachtingen en toonden een sterke prestatie. De stijging van de bedrijfsopbrengsten was in alle landen autonoom; in het Verenigd Koninkrijk daalden de bedrijfsopbrengsten gerapporteerd in Euro door de verzwakking van het Britse pond, hetgeen meer dan werd gecompenseerd door de positieve effecten van de acquisities. In € miljoen of % Bedrijfsopbrengsten
B
DK
D/PL
NL
Z
VK/IRL
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
2008
2007
30,3
26,4
81,2
74,1
29,6
25,2
170,7
149,7
46,9
51,3
53,5
42,4
28,6
24,8
62,7
55,5
24,8
21,3
128,6
114,9
39,6
43,2
45,8
36,2
3,5
2,3
3,1
2,1
2,6
1,1
14,7
16,1
4,2
4,2
3,8
2,7
11,7
8,8
3,8
2,8
8,8
4,4
8,6
10,8
8,9
8,1
7,2
6,4
12,4
9,3
5,0
3,8
10,5
5,2
11,4
14,1
10,5
9,7
8,4
7,5
Netto bedrijfsopbrengsten EBIT EBIT (% van Bedrijfsopbrengsten) EBIT (% van Netto bedrijfsopbrengsten)
België De bedrijfsopbrengsten stegen in het eerste halfjaar van 2008 met bijna 15% tot € 30,3 miljoen (2007: € 26,4 miljoen). EBIT als percentage van de bedrijfsopbrengsten steeg aanzienlijk tot 11,7% (2007: 8,8%). Grontmij´s goede positie in België stelde ons in staat een aantal grote projecten in stadsgebieden zoals Brussel en Antwerpen binnen te halen, evenals een aantal projecten voor grote industriële opdrachtgevers. België profiteerde ook van goede resultaten, gerealiseerd door middel van een aantal projecten en joint ventures gericht op milieu en infrastructuur. Met de overname van Libost (af te ronden in het tweede halfjaar van 2008) versterkt Grontmij zijn geografische dekking en positie in de sector Infrastructuur in Vlaanderen. Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in België: • Bouw en renovatie van facilitaire voorzieningen van de Audi-vestiging bij Brussel. Bij de nieuwbouw- en renovatiewerkzaamheden zullen duurzame materialen worden gebruikt en worden aspecten van ‘green building’ in het project toegepast. • In de vestiging van Stora Enso in Gent is begonnen met de bouw van een nieuwe multi-fuel WKK energiecentrale die stoom en elektriciteit voor intern gebruik zal opwekken uit afvalstoffen en biomassa. Denemarken De bedrijfsopbrengsten in Denemarken namen autonoom toe met bijna 10% tot € 81,2 miljoen (2007: € 74,1 miljoen). Het EBIT-percentage nam toe van 2,8% (2007) tot 3,8%. De lage werkloosheid heeft geleid tot salarisstijgingen welke een grotere impact op de marge hebben gehad dan in andere thuismarkten. Hoewel de groei van het Deense BNP zal afzwakken heeft Grontmij een sterke positie in de sectoren Milieu, Water, Bouw en Infrastructuur. Met het tekort aan professionals op de arbeidsmarkt neemt de toename van de productiviteit in Denemarken af van sterk naar gemiddeld.
Pagina
4 van 18
Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in Denemarken: • Verbetering van het ecosysteem van de rivier de Mølle. Een grotere waterstroom zal niet alleen positieve effecten hebben op de natuurlijke flora en fauna en op de algemene milieucondities van het gebied, maar voor bewoners en recreanten een verademing zijn. • Ontwikkeling van het fysieke raamwerk van Faelledparken, het populairste park van Kopenhagen waar veel activiteiten plaatsvinden en dat jaarlijks meer dan 11 miljoen bezoekers trekt. Het park krijgt nieuwe wandelpaden, kunstgrasvelden voor uiteenlopende sportactiviteiten, een skatepark voor jongeren, een actiepark en andere multifunctionele terreinen. Ook vindt een duurzame vernieuwing en aanvulling van de planten en bomen in het park plaats. Duitsland / Polen De bedrijfsopbrengsten in Duitsland en Polen namen met 17,4% toe tot een bedrag van € 29,6 miljoen (2007: € 25,2 miljoen). Het EBIT-percentage verdubbelde van 4,4% tot 8,8%. De goede marktpositie van Grontmij in met name de sectoren Milieu, Bouw en Infrastructuur stuwden de resultaten van het eerste halfjaar van 2008. Een verdere toename van groei wordt verwacht in de sectoren Energie, Bouw en Infrastructuur. Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in Duitsland: • Met betrekking tot duurzaamheid en tot voordeel van de transportsector heeft een consortium van bouwmaatschappijen Grontmij opdracht gegeven grondaankopen te doen (over circa 25 km lengte) en de implementatieplanning te verzorgen voor verbreding van de snelweg A1 tussen Bremen en Hamburg over een stuk van 74 km. • Renovatie van “Haus Cumberland“, een gebouw uit 1911 (60 x 180 m) aan de Kurfürstendamm in Berlijn, waarin een eersteklas hotel en exclusieve winkels, kantoren en appartementen komen. Nederland De netto bedrijfsopbrengsten namen in Nederland toe met ca. 12% tot € 128,6 miljoen (2007: € 114,9 miljoen). Ondanks de daling van het resultaat van joint ventures wist Nederland de winstgevendheid, exclusief de resultaten van joint ventures, aanzienlijk te verbeteren door een herpositionering van de business mix. Hierdoor is de daling van de marge beperkt. Nederland zette de succesvolle marketing van innovatieve diensten in de sector Water voort. Grontmij won verder een aantal grote infrastructuurprojecten. Grontmij in Nederland verwacht een verdere toename van opbrengsten en winstgevendheid door verdere innovatie en verbeteringen in de business mix. Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in Nederland: • In Nederland is Grontmij betrokken bij een groot aantal projecten met betrekking tot het project Ruimte voor de Rivier. De nieuwste opdracht betreft de ontwerpstudie voor de aanleg van een omleiding voor de rivier de IJssel in de gemeente Heerde. • Voor het project Zandmotor stellen wij een milieueffectrapportage (MER) op. De Zandmotor is een nog nader vorm te geven duin of zandbank tussen Hoek van Holland en Scheveningen. Maar liefst 20 miljoen kubieke meter zand wordt voor de kust opgespoten waardoor zowel de veiligheid van het achterliggende gebied toeneemt als ruimtewinst wordt geboekt. • Een belangrijke opdracht is de ontwikkeling van Spoorzone Delft (omzet ca. € 13,5 miljoen over meerdere jaren). Grontmij verzorgt het ontwerp voor de verdubbeling van het huidige spoor, een 2,3 km lange treintunnel, het ondergrondse station, de parkeerfaciliteiten en de inrichting van de openbare ruimte. Ook de contractvoorbereiding met uitvoerende partijen behoort tot de opdracht. Het project is opgezet volgens het innovatieve Systems Engineering proces waarbij stap voor stap wordt gekeken naar de juiste balans tussen de te behalen economische resultaten, de maatschappelijke belangen en het milieu.
Pagina
5 van 18
Zweden Het EBIT-percentage, uitgedrukt in de bedrijfsopbrengsten, nam in 2008 toe tot 8,9% (2007: 8,1%). Het management in Zweden heeft de productmix en marktpositionering aangepakt waarbij lager renderende activiteiten zijn verruild voor activiteiten met hogere tarieven en marges. De marge op de bedrijfsopbrengsten is hierdoor gestegen met verlies van omzet van laagrenderende activiteiten waardoor de omzet in zijn geheel daalde tot € 46,9 miljoen (2007: € 51,3 miljoen). De gemiddelde opbrengsten en winst per medewerker namen aanzienlijk toe. Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in Zweden: • Voor eind 2008 moet het merendeel van de gebouwen in Zweden zijn voorzien van een energiecertificaat. Grontmij in Zweden was een van de eerste adviesbureaus die eigenaren van (woon)gebouwen een eenvoudig en kosteneffectief middel voor het behalen en behouden van energiecertificaten aan kon bieden. Het resultaat hiervan is zichtbaar in de groeiende stroom van opdrachten in het hele land. • Om het aandeel in bio-energie op te voeren, heeft de Noorse overheid een maatregelenpakket opgesteld (en worden subsidies verstrekt) voor bedrijven, staatsondernemingen en gemeenten. In dat kader is Grontmij nu belast met het projectmanagement, de haalbaarheidsstudies en vervaardiging van de aanbestedingsdocumenten voor een tweetal afvalverbrandingsinstallaties en biomassacentrales in Hamar en Gjøvik. De installaties voorzien in de levering van stadsverwarming in beide gemeenten en energie voor de bedrijven ter plekke. Verenigd Koninkrijk / Ierland De bedrijfsopbrengsten in het Verenigd Koninkrijk en Ierland namen met 26% toe tot een bedrag van € 53,5 miljoen (2007: € 42,4 miljoen). Het EBIT-percentage nam toe van 6,4% (2007) tot 7,2%. Alle drie de geacquireerde bedrijven droegen beter bij dan verwacht en droegen in belangrijke mate bij aan de groei Het aantal medewerkers nam toe van circa 1.000 tot circa 1.300. Afgezien van het effect van de koersontwikkeling van het Britse pond, bedroeg de autonome groei 16,7%. In de sector Water wist Grontmij belangrijke raamcontracten te verwerven ter zake asset management voor verschillende waterbedrijven. Grontmij heeft een sterke positie in de sector Water in het Verenigd Koninkrijk. De acquisities stelden Grontmij in staat haar positie te versterken in de sectoren Bouw, Energie en Infrastructuur. Na de acquisities is Grontmij in staat, haar regionale klanten diensten in verschillende sectoren te leveren, waarbij tegelijkertijd de afhankelijkheid van één sector afneemt. Grontmij heeft de volgende opdrachten ontvangen in Verenigd Koninkrijk: • Grontmij is een belangrijke partner in de @one Alliance, dat recentelijk Geostatistical Vegetation Mapping (GVM) heeft toegepast op een aantal watergevoelige locaties. GVM is een techniek die op basis van verder ontwikkelde geostatistiek de mogelijke effecten van onttrekkingsactiviteiten door waterbedrijven doeltreffend kan meten. Anglian Water heeft de @one Alliance opdracht gegeven een aantal beschermde locaties te onderzoeken die zijn aangemerkt als landsecosystemen en die sterk afhankelijk zijn van de aanwezigheid van voldoende grondwater. • De al lang bestaande relatie met de East Riding of Yorkshire Council is verder versterkt door het aangaan van een nieuw, vierjarig raamcontract voor algemene en civieltechnische dienstverlening. Het nieuwe raamcontract met een waarde van ca. £ 12 miljoen zal zeer uiteenlopende activiteiten omvatten: van herstel van bestaande wegen, de aanleg van nieuwe (snel)wegen, inspectie en onderhoud van bruggen en tunnels tot onderzoek naar het verbeteren van de veiligheid rond scholen en andere risicogebieden.
Pagina
6 van 18
Focuslanden In onze focuslanden Ierland, Hongarije, Polen, de Tsjechische Republiek, de Baltische staten en Turkije zien we een groeiende vraag naar onze diensten. De acquisitie van KPI System in Polen versterkte onze positie in de belangrijke sector Infrastructuur en de acquisitie in Hongarije evenals de acquisitie van de Poolse vestiging van Roger Preston & Partners versterkten onze positie in deze twee landen verder. Deze acquisities betekende de toevoeging van meer dan 100 medewerkers. Markten in het eerste halfjaar 2008 Zowel in het eerste als in het tweede kwartaal was er sprake van een sterke vraag naar onze diensten, zowel in de thuismarkten als in de focuslanden. De Raad van Bestuur is van mening dat alle activiteitengebieden in het tweede halfjaar zullen profiteren van de marktvraag. Milieu, Water & Energie De vraag naar duurzaam ontwerp en engineering stuwt een belangrijk deel van de dagelijkse operaties in alle landen. De vraag in deze sectoren neemt toe en wij zien geen indicaties van groeivertraging. Bouw en Industrie De markt voor adviesdiensten in deze sectoren laat toenemende investeringen zien in productiefaciliteiten en installaties voor procesoptimalisatie, energie- en waterbesparing. In woning- en utiliteitsbouw, hoewel slechts een klein deel van onze activiteiten, zien we indicaties van groeivertraging in de markt. Infrastructuur De Europese markt voor infrastructuur is aanhoudend sterk. De volumes aan studies, planning en ontwerpen blijven sterk en zullen naar verwachting op een hoog niveau blijven. We verwachten dan ook dat de vraag in de komende periode hoog blijft. De tabel hieronder laat zien, dat met een EBIT-percentage van ongeveer 8% het segment Milieu, Water & Energie verantwoordelijk voor een aandeel in de bedrijfsopbrengsten van circa 40%. De segmenten Infrastructuur (29%) en Bouw & Industrie (31%) laten een EBIT-percentage zien van respectievelijk 8% en 7%. De diensten in de sector Bouw zijn met inbegrip van project management, asset management en het ontwerp van duurzame processen voor installaties, energie, water en grondstoffen. Marktsector
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfsopbrengsten
(€ miljoen)
(%)
EBIT
Bouw & Industrie
130
31%
7%
Infrastructuur
120
29%
8%
Milieu, Water & Energie 165 40% 8% N.B.: de bedrijfsopbrengsten zijn gecorrigeerd voor eliminaties en holdings, de genoemde bedragen en percentages zijn gebaseerd op diverse aannames.
De verdeling tussen publiek en private sector is circa 50 / 50. Balans per 30 juni 2008 Het balanstotaal is in het eerste halfjaar van 2008 toegenomen van € 529 miljoen tot € 587 miljoen. In de vergelijking van de balans van 30 juni 2008 met die per 31 december 2007 dient rekening te worden gehouden met het effect van de acquisities die gedurende het eerste halfjaar 2008 zijn afgerond. Als gevolg van de acquisities van 2008 en van de afgelopen jaren is per 30 juni 2008 een bedrag van in totaal € 207 miljoen geactiveerd onder de post Immateriële activa en goodwill.
Pagina
7 van 18
Het totale eigen vermogen bedraagt per 30 juni 2008 € 155 miljoen (per 31 december 2007 € 157 miljoen). Het afgelopen juni betaalde dividend ad € 19,5 miljoen is iets hoger geweest dan het nettoresultaat over het eerste halfjaar. De totale schulden aan kredietinstellingen en leningen namen mede als gevolg van de acquisities in het eerste half jaar van 2008 (lening £ 25 miljoen) per saldo toe met € 49 miljoen. Cash flow eerste halfjaar 2008 De netto uitgaande kasstroom uit bedrijfsactiviteiten over het eerste halfjaar 2008 was € 0,7 miljoen waar deze over de eerste helft van 2007 € 2,8 miljoen bedroeg. De netto uitgaande kasstroom uit investeringsactiviteiten bedroeg € 34 miljoen. De netto uitgaande kasstroom uit financieringsactiviteiten bedroeg € 1 miljoen en had betrekking op het betaalde dividend en de per saldo toename van langlopende financiering van circa € 19 miljoen. De totale uitgaande kasstroom bedroeg € 36 miljoen. De post geldmiddelen bedraagt per 30 juni 2008 € 20 miljoen (2007: € 34 miljoen), wat een gebruikelijke hoogte is in relatie tot het normale seizoenspatroon. Opbrengsten en resultaat tweede kwartaal 2008 De belangrijkste financiële cijfers voor de groep zijn als volgt samen te vatten: In € miljoen of %
2008
2007
Verschil
Q2
Q2
(bedrag)
(%)
Bedrijfsopbrengsten
222,5
188,5
34,0
18,0%
Netto bedrijfsopbrengsten
175,0
143,5
31,5
21,9%
14,1
11,3
2,8
24,7%
EBIT (% van Bedrijfsopbrengsten)
6,3%
6,0%
EBIT (% van Netto bedrijfsopbrengsten)
8,1%
7,9%
2,1
29,6%
EBIT
EBITA
15,7
13,3
EBITA (% van Bedrijfsopbrengsten)
7,1%
7,1%
EBITA (% van Netto bedrijfsopbrengsten)
9,0%
9,3%
9,2
7,1
4,1%
3,8%
Resultaat na belastingen
Verschil
Resultaat na belastingen (% van Bedrijfsopbrengsten)
Grontmij neemt het resultaat uit joint ventures en deelnemingen mee in de berekening van EBIT en EBITA. Als gevolg van de sterke marktontwikkeling, effect van acquisities en een goede opdrachtenstroom in het tweede kwartaal 2008 namen de bedrijfsopbrengsten met 18% toe, en EBIT met bijna 25%. Vooruitzichten 2008 Grontmij focust op toename van haar resultaten en het creëren van waarde op de lange termijn. Met dit in gedachten stelt de onderneming geen doelen ten aanzien van winst per aandeel per kwartaal of per jaar. Het doel voor 2010 is de realisatie van een 8-9% operationele marge (EBITA uitgedrukt in de totale bedrijfsopbrengsten). Met inachtneming van de ontwikkeling van opbrengsten en resultaat in het eerste halfjaar van 2008 en de ontwikkeling van het orderboek, blijven de verwachtingen voor heel 2008 onverminderd positief: afgezien van onvoorziene omstandigheden verwachten wij een verdere groei van opbrengsten en winstgevendheid in vergelijking tot 2007. Wij verwachten een operationele marge (EBITA uitgedrukt in de totale bedrijfsopbrengsten) van 8% voor geheel 2008 te benaderen.
Pagina
8 van 18
Uitnodiging audio webcast analistenbijeenkomst Wij nodigen u hierbij uit voor de audio webcast van de analistenbijeenkomst van Grontmij, vandaag 21 augustus om 09:00 uur CET (www.grontmij.com of via www.companywebcast.nl). De sheets van deze bijeenkomst worden bij de publicatie van dit bericht op de website van Grontmij geplaatst. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Grontmij NV, Douwe van der Werf, Chief Financial Officer, T + 31 30 220 7202 of Suzan van Nieuwkuyk, Company Secretary, T +31 6 5333 9598. Grontmij wil de beste lokale dienstverlener zijn voor ontwerp, advisering, management, engineering en contracting van projecten in milieu, water, energie, bouw, industrie en infrastructuur. Zo creëren onze medewerkers waarde voor onze klanten en aandeelhouders en dragen zij bij aan een duurzame woon-, werk- en leefomgeving. CM08-024
Pagina
9 van 18
GRONTMIJ NV VERKORT TUSSENTIJDS BERICHT PER 30 JUNI 2008
Inhoudsopgave Geconsolideerde tussentijdse balans………………………………………………………10 Geconsolideerde tussentijdse winst- en verliesrekening…………………………………11 Winst per aandeel………………………………………………………………………….....11 Geconsolideerd tussentijds overzicht van het totaalresultaat……………………………12 Geconsolideerd tussentijds kasstroomoverzicht…………………………………………. 13 Landensegmentatie…………………………………………………………………………..14 Toelichtingen behorende tot het verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht………15 1. Algemeen…………………………………………………………………………….15 2. Overeenstemmingsverklaring……………………………………………………...15 3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving………………………...15 4. Schattingen…………………………………………………………………………..15 5. Financieel risicobeheer……………………………………………………………..15 6. Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten… 15 7. Bedrijfscombinaties………………………………………………………………....16 8. Eigen vermogen……………………………………………………………………..16 9. Leningen en andere financieringsverplichtingen………………………………...16 10. Gesegmenteerde gegevens………………………………………………………..16 11. Winstbelastingen…………………………………………………………………….17 12. Gebeurtenissen na balansdatum………………………………………………….17 Beoordelingsverklaring……………………………………………………………………….18
Pagina
10 van 18
Geconsolideerde tussentijdse balans In duizenden euro's
Per: 30 juni 2008 Vaste activa Immateriële activa en goodwill Materiële vaste activa Investeringen verwerkt volgens de 'equity'-methode Uitgestelde belastingvorderingen Andere financiële activa
31 december 2007
207.150 49.317 14.106 14.762 11.599
168.776 43.348 12.848 13.502 11.100 296.934
Vlottende activa Voorraad gronden Vorderingen op opdrachtgevers uit onderhanden projecten Vorderingen op opdrachtgevers uit hoofde van het verrichten van diensten Handels- en overige vorderingen Geldmiddelen
4 60.958 30.546 179.269 19.655
Totaal activa
Eigen vermogen Onverdeeld resultaat verslagperiode Eigen vermogen, toe te rekenen aan aandeelhouders van Grontmij Minderheidsbelang Totaal eigen vermogen Langlopende verplichtingen Leningen en overige financieringsverplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen Personeelsbeloningen Voorzieningen
249.574
4 68.907 5.539 171.558 33.654 290.432
279.662
587.366
529.236
135.846 18.376 154.222 780
123.947 32.688 156.635 568 155.002
78.595 34.884 26.467 26.495
157.203
64.690 28.068 29.769 25.425 166.441
Kortlopende verplichtingen Verplichtingen aan opdrachtgevers uit hoofde van onderhanden projecten Verplichtingen aan opdrachtgevers uit hoofde van het verrichten van diensten Schulden aan kredietinstellingen Handelsschulden en overige te betalen posten Kortlopend gedeelte van de leningen en overige financieringsverplichtingen Kortlopend deel van de voorzieningen
Totaal passiva
19.718 4.172 37.805 168.515 34.335 1.378
147.952
23.407 16.023 161.649 21.498 1.504 265.923
224.081
587.366
529.236
Pagina
11 van 18
Geconsolideerde tussentijdse winst- en verliesrekening In duizenden euro's
Over het eerste halfjaar: 2008
2007
Opbrengsten Overige bedrijfsopbrengsten
416.945 1.472
380.197 3.366
Som der bedrijfsopbrengsten
418.417
383.563
85.852
88.972
Som der netto bedrijfsopbrengsten
332.565
294.591
Personeelskosten Afschrijvingen en amortisatie Overige bedrijfslasten
252.376 8.305 47.476
232.322 9.678 43.406
Som der bedrijfslasten
308.157
285.406
Bedrijfsresultaat
24.408
9.185
Financieringsbaten Financieringslasten Aandeel in het resultaat van investeringen verwerkt volgens de 'equity'-methode
2.374 -5.283 2.460
2.263 -5.125 11.871
Resultaat voor belastingen Belastingen
23.959 -5.821
18.194 -3.735
Resultaat na belastingen, maar voor resultaat op verkoop van beëindigde bedrijfsactiviteiten
18.138
14.459
368
955
Resultaat na belastingen
18.506
15.414
Toe te rekenen aan Aandeelhouders Grontmij Minderheidsbelang
18.376 130
15.284 130
Resultaat na belastingen
18.506
15.414
Projectkosten van derden
Resultaat op verkoop van beëindigde bedrijfsactiviteiten (na belastingen)
Winst per aandeel Over het eerste halfjaar: 2008
2007
Gewone winst per aandeel
€
1,04
€
0,87
Verwaterde winst per aandeel
€
1,04
€
0,87
Gemiddeld aantal aandelen
17.764.920
17.764.920
Pagina
12 van 18
Geconsolideerd tussentijds overzicht van het totaalresultaat In duizenden euro's
Over het eerste halfjaar: 2008 Resultaat over de verslagperiode
2007 18.506
15.414
-904 -344
83 975
Baten en lasten, rechtstreeks verwerkt in het eigen vermogen
-1.248
1.058
Totaalresultaat over de periode tot en met 30 juni
17.258
16.472
Toe te rekenen aan: Aandeelhouders Grontmij Minderheidsbelang
17.128 130
15.863 609
Totaalresultaat over de periode tot en met 30 juni
17.258
16.472
Valuta-omrekeningsverschillen Netto veranderingen in de reële waarde van kasstroomafdekkingen
Pagina
13 van 18
Geconsolideerd tussentijds kasstroomoverzicht In duizenden euro's
Over het eerste halfjaar: 2008
2007
Nettowinst over de periode
18.506
15.414
Aanpassingen: Afschrijvingen van materiële vaste activa Amortisatie van immateriële activa Aandeel in het resultaat van investeringen verwerkt volgens de 'equity'-methode Dividenden ontvangen van investeringen verwerkt volgens de 'equity'-methode Boekwinst op verkoop van materiële vaste activa Netto financieringslasten Winstbelastingen
Mutatie vorderingen op en schulden aan opdrachtgevers Mutatie overige vorderingen Mutatie voorzieningen en personeelsbeloningen Mutatie handelsschulden en overige te betalen posten
5.806 2.499 -2.460 2.054 -11 2.909 5.821
6.029 3.649 -11.871 14.988 -262 2.862 3.735
16.618
19.130
-19.710 -2.772 -3.331 1.300
-24.761 -1.408 -955 -494 -7.895
Netto kasstroom uit operationele activiteiten Betaalde rente Betaalde winstbelastingen Boekwinst op beëindigde bedrijfsactiviteiten (na belasting)
10.611 -4.402 -6.564 -368
Netto kasstroom uit bedrijfsactiviteiten
Ontvangen rente Ontvangsten uit verkoop van materiële vaste activa Verwerving van immateriële activa Verwerving van materiële vaste activa Verwerving van ondernemingen (na aftrek verworven netto kaspositie) Verwerving van joint ventures en deelnemingen Vervreemding van activiteiten en ondernemingen, aangehouden voor verkoop (na aftrek afgestoten netto kaspositie) Verwerving van en ontvangen betalingen uit andere financiële activa
-9.703
-723
-2.777
709 -621
6.903 1.497 -33.937
-19.541 32.397 -13.924
Mutatie netto kaspositie in de periode
-352
-13.323 1.030 -637 -1.068
-12.930
-35.728
-16.059
33.654 -16.023
Valutakoers- en omrekeningsverschillen
Geldmiddelen Schulden aan kredietinstellingen (kortlopend) Netto kaspositie per 30 juni
-11.334
2.945 326 -245 -7.725 -3.543 -510
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten
Geldmiddelen Schulden aan kredietinstellingen (in rekening-courant) Netto kaspositie per 1 januari
6.926 -5.352 -3.396 -955
1.975 332 -18 -5.452 -29.669 -1.193
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten
Betaald dividend Ontvangsten uit leningen en overige financieringsverplichtingen Aflossing van leningen en overige financieringsverplichtingen
-8.488
47.257 -21.257 17.631
26.000
-53
-11
19.655 -37.805
38.401 -28.471 -18.150
9.930
Pagina
14 van 18
Landensegmentatie In duizenden euro's
Over het eerste halfjaar:
2008
België
Duitsland / Polen
Denemarken
Nederland
Verenigd Koninkrijk / Ierland
Zweden
Holdings en Eliminaties
Totaal
Som der bedrijfsopbrengsten Projectkosten van derden
30.262 1.667
81.201 18.526
29.573 4.818
170.698 42.123
46.921 7.355
53.549 7.788
6.213 3.575
418.417 85.852
Som der netto bedrijfsopbrengsten
28.595
62.675
24.755
128.575
39.566
45.761
2.638
332.565
EBIT EBIT (%)
3.544 11,7%
3.125 3,8%
2.598 8,8%
14.678 8,6%
4.153 8,9%
3.835 7,2%
-4.697 -
27.236 6,5%
Totaal activa per segment
19.333
62.091
45.067
249.647
32.595
78.671
99.962
587.366
-
253
22
1.598
1.103
33.500
711
37.187
259
1.784
263
1.833
47
1.067
199
5.452
601,5
1.252,2
693,3
2.599,1
755,2
1.145,6
104,3
7.151,2
Investeringen in immateriële activa en goodwill Investeringen in materiële vaste activa Gemiddeld aantal fte
2007
België
Duitsland / Polen
Denemarken
Nederland
Verenigd Koninkrijk / Ierland
Zweden
Holdings en Eliminaties
Totaal
Som der bedrijfsopbrengsten Projectkosten van derden
26.368 1.570
74.120 18.610
25.182 3.858
148.619 39.276
51.279 8.109
42.394 6.203
15.601 11.346
383.563 88.972
Som der netto bedrijfsopbrengsten
24.798
55.510
21.324
109.343
43.170
36.191
4.255
294.591
2.318 8,8%
2.088 2,8%
1.115 4,4%
15.775 10,6%
4.166 8,1%
2.722 6,4%
-6.173 -
22.011 5,7%
18.084
57.076
30.237
364.013
40.656
30.641
9.928
550.635
-
-
1.198
-
-
-
117
1.315
604
1.451
737
4.218
249
466
-
7.725
532,4
1.147,4
594,7
2.597,5
773,0
909,6
99,8
6.654,4
EBIT EBIT (%) Totaal activa per segment Investeringen in immateriële activa en goodwill Investeringen in materiële vaste activa Gemiddeld aantal fte
Pagina
15 van 18
Toelichtingen behorende tot het verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht 1. Algemeen Grontmij NV (de “Vennootschap”) is statutair gevestigd te De Bilt, Nederland. Het verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht van de Vennootschap over het eerste halfjaar van 2008 omvat de Vennootschap en haar dochterondernemingen (tezamen te noemen de “Groep”). Tenzij anders vermeld, zijn de genoemde bedragen in duizenden euro’s. 2. Overeenstemmingsverklaring Dit verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht is opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS) die door de Europese Unie zijn aanvaard (hierna: ‘EU-IFRS’). Bij de opstelling van dit verkorte geconsolideerde tussentijds bericht is IAS 34 Tussentijdse financiële verslaggeving toegepast. Het verkorte tussentijdse bericht bevat niet alle informatie die is vereist in een volledige jaarrekening en dient in combinatie met de geconsolideerde jaarrekening 2007 van de Groep te worden gelezen. De geconsolideerde jaarrekening van de Groep over het boekjaar 2007 is op aanvraag beschikbaar op het adres van de Vennootschap of via www.grontmij.com. Dit verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht is op 20 augustus 2008 ondertekend door de Raad van Bestuur. 3. Belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving Tenzij hierna anders wordt vermeld, zijn de grondslagen voor financiële verslaggeving die de Groep in dit verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht heeft toegepast gelijk aan de door de Groep toegepaste grondslagen in de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2007. 4. Schattingen De opstelling van verkorte tussentijdse berichten vereist oordeelsvorming door de leiding, die schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen voor financiële verslaggeving en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en de omvang van baten en lasten. De werkelijke uitkomsten kunnen van deze schattingen afwijken. Bij het opstellen van dit verkorte geconsolideerde tussentijdse bericht zijn de gebruikte, belangrijke, door het management gevormde oordelen bij de toepassing van de grondslagen voor financiële verslaggeving van de Groep en de gebruikte belangrijkste schattingsbronnen gelijk aan de oordelen en bronnen die zijn toegepast bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening over het boekjaar 2007. 5. Financieel risicobeheer De doelstellingen en het beleid van de Groep op het gebied van het financieel risicobeheer komen in belangrijke mate overeen met de doelstellingen en het beleid die in de geconsolideerde jaarrekening 2007 zijn uiteengezet. 6. Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten Bij de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening over 2007 heeft Grontmij aangekondigd niet langer een onderscheid te maken tussen voortgezette activiteiten en activiteiten aangehouden voor verkoop. Bij de opstelling van de geconsolideerde tussentijdse balans per 30 juni 2008 zijn waar noodzakelijk de vergelijkende cijfers aangepast.
Pagina
16 van 18
7. Bedrijfscombinaties De groep heeft in de loop van het eerste halfjaar 2008 een aantal overnames gedaan. Het betreft de volgende 100% belangen:
• • • • • •
Whitelaw Turkington Ltd., Kensington, Verenigd Koninkrijk Trett Consulting Ltd., London, Verenigd Koninkrijk Roger Preston & Partners, Maidenhead, Verenigd Koninkrijk Stoel & Partners, Zwolle, Nederland KPI System Sp. Z.o.o., Katowicze, Polen Teldako AB, Sundsvall, Zweden
Ook verwierf de groep 75% van de aandelen van Canor International Kft., Budapest, Hongarije. De geschatte aankoopprijs voor de acquisities in het Verenigd Koninkrijk bedroeg in totaal € 39,6 miljoen, de geschatte aankoopprijs voor de overige acquisities bedroeg € 4,7 miljoen. Voornoemde acquisities hebben in het eerste halfjaar geleid tot een uitgaande kasstroom van circa € 29,7 miljoen. Gezien de recente acquisitiedata is de eerste verwerking van deze acquisities zoals bedoeld in IFRS 3 op basis van voorlopige inschattingen bepaald. Na afronding van de purchase price allocations zal definitieve verwerking plaatsvinden. Vanwege het voorgaande is in dit tussentijds bericht nog geen gedetailleerde informatie weergegeven over de activa en verplichtingen van de overgenomen partijen. Voorlopig is terzake deze acquisities een bedrag van € 37,2 miljoen geactiveerd onder goodwill & immateriële activa. 8. Eigen vermogen In juni 2008 is voor een bedrag van € 19.541.000 aan contant dividend uitbetaald. 9. Leningen en andere financieringsverplichtingen De bestaande kredietfaciliteit bij Fortis Bank NV is in april 2008 uitgebreid in verband met de acquisities in het Verenigd Koninkrijk, zoals vermeld onder punt 7 van de toelichting, met een bedrag van ₤ 25 miljoen. Deze lening zal lineair worden afgelost over de periode 2008-2014. De aflossingsverplichting met betrekking tot deze lening voor de komende twaalf maanden bedraagt ₤ 4,166 miljoen. 10. Gesegmenteerde gegevens De bedrijfssegmenten zijn met ingang van opstelling van de geconsolideerde jaarrekening over 2007 bepaald op basis van de bestuurlijke structuur en interne rapportagestructuur van de Groep. De resultaten van een segment omvatten posten die rechtstreeks, dan wel op basis van redelijkheid aan het segment kunnen worden toegerekend. De prijzen voor transacties tussen segmenten worden op een zakelijke, objectieve grondslag bepaald.
Pagina
17 van 18
11. Winstbelastingen De belastinglast gepresenteerd in dit verkorte tussentijdse bericht is gebaseerd op het verwachte gemiddelde geschatte effectieve belastingpercentage voor het gehele boekjaar, berekent over het resultaat voor de periode. Het geconsolideerde effectieve belastingpercentage bedroeg 23,9% (eerste halfjaar 2007: 20,5%). De toename van het effectieve belastingpercentage ten opzichte van 2007 houdt met name verband met het behalen van relatief hogere resultaten in landen met een hoger dan gemiddeld belastingpercentage (Duitsland, Engeland en Zweden). 12. Gebeurtenissen na balansdatum Per 1 juli 2008 is door de groep 55% van de aandelen in het kapitaal van de te Hasselt, België voor een bedrag van € 4,84 miljoen gevestigde Libost groep overgenomen. De overige 45% van de aandelen zullen worden verworven in 2011 en 2013.
Pagina
18 van 18
Beoordelingsverklaring Aan: de Executive Board van Grontmij N.V.
Opdracht Wij hebben het in dit halfjaarbericht, op pagina 9 tot en met 17 opgenomen verkort tussentijds bericht over de periode 1 januari 2008 tot en met 30 juni 2008 van Grontmij N.V. te De Bilt bestaande uit de balans, de winst- en verliesrekening, het overzicht van het totaalresultaat, het kasstroomoverzicht en de toelichting beoordeeld. Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken en het weergeven van de tussentijdse financiële informatie in overeenstemming met IAS 34 ‘Tussentijdse Financiële Verslaggeving’ zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Het is onze verantwoordelijkheid een conclusie te formuleren bij de tussentijdse financiële informatie op basis van onze beoordeling. Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling van de tussentijdse financiële informatie verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder Standaard 2410, "Het beoordelen van tussentijdse financiële informatie door de openbaar accountant van de entiteit". Een beoordeling van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor financiën en verslaggeving, en het uitvoeren van cijferanalyses en andere beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordeling is aanzienlijk geringer dan die van een controle die is uitgevoerd in overeenstemming met Controlestandaarden en stelt ons niet in staat zekerheid te verkrijgen dat wij kennis hebben genomen van alle aangelegenheden van materieel belang die bij een controle onderkend zouden worden. Om die reden geven wij geen accountantsverklaring af. Conclusie Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat het verkort tussentijds bericht over de periode 1 januari 2008 tot en met 30 juni 2008 niet, in alle van materieel belang zijnde aspecten, is opgesteld in overeenstemming met IAS 34 “Tussentijdse Financiële Verslaggeving”, zoals aanvaard binnen de Europese Unie. Rotterdam, 20 augustus 2008 KPMG ACCOUNTANTS N.V.
W.L. van de Vrie RA
