www.nynas.com
Nummer 2 Herfst 2011
Groen licht voor herwerkte veiligheidskit van Nynas
TRENDSPOTTING
IMPACT OP HET MILIEU
E&E CONGRES 2012
Aanwezigheid op events levert bijkomende voordelen op
Levenscyclusinventarisatie toont het volledige plaatje
Technische papers van Nynas voor Istanbul in voorbereidende fase
Inhoud en Redactioneel
O
“‘Veiligheid is Geen Ongelukken – kijk, denk en grijp in: een goed motto.”
m een cultuur van veilige werkprocedures te vormen zijn training en begeleiding absoluut vereist. De bitumensector publiceerde een uitgebreide gids en aanbevelingen van de hoogste normen met betrekking tot alle aspecten van bitumengebruik. Toch kan er niet op de lauweren gerust worden: de industrie evolueert naargelang de producten en procedures. Een veiligheidsgids moet daarom voortdurend bijgewerkt worden om een blijvende relevantie te garanderen. Daarom werd de veiligheidskit van Nynas gemoderniseerd en uitgebreid om alles up to date te maken. De kit is bedoeld om ongelukken tijdens het transport en het gebruik van bitumen te voorkomen. De innoverende kit met veiligheidsmateriaal – nu inclusief handleiding, educatieve film, poster en snelgids in zakformaat - werd bij de lancering zeven jaar geleden warm onthaald. We hopen dat de herziene versie een even groot succes zal zijn en ook zo nuttig zal blijken in het tegemoetkomen aan de hedendaagse uitdagingen. De revisie komt ook op de proppen met een nieuw motto:
Redactioneel 2 Hoge verwachtingen bij de lancering van de vernieuwde veiligheidskit van Nynas. Nieuws 3 Nieuwsfeiten uit de bitumensector en de asfaltindustrie. Hoofdartikel 4-5 Voordelen van aanwezigheid op events zoals het Eurasphalt & Eurobitume Congres 2012 zijn onder andere trendherkenning en netwerking.
‘Veiligheid is Geen Ongelukken – kijk, denk en grijp in’; dit is eigenlijk erg toepasbaar op uw werkleven. In de eerste helft van volgend jaar zullen exemplaren beschikbaar zijn, maar u kan nu al meer lezen hierover op pagina 10 van dit nummer. Andere artikels in dit magazine handelen over de voordelen van trendspotting door aanwezigheid op events zoals het E&E Congress in Istanbul in juni (als u niet weet wat trendspotting is, kijkt u dan maar snel op pagina 4!); levenscyclusinventarisaties voor bitumen (volledige uitleg op pagina 8); en technische papers door Nynas opgemaakt voor het bovenvermelde congres (voorproefje van het event). Voor het werfprofiel in dit nummer reisden we naar Polen. Daar bleken emulsies met bitumen van Nynas erg geschikt voor het aanbrengen van microdeklagen op de drukke nationale weg nr. 10. William Hunter Business Development Director Nynas Bitumen
In het brandpunt 10-11 De veiligheidskit van Nynas voor het gebruik van bitumen werd gemoderniseerd en uitgebreid. Na de lancering in 2005 werd de kit herwerkt om tegemoet te komen aan de groeiende noden van de industrie. Werfprofiel 12-13 In Polen (nationale weg nr. 10) werden tests uitgevoerd om aan te tonen dat een microdeklaag een ultradunne slijtlaag kan vormen op drukbereden sites, dit met slechts een kleine impact op het milieu.
Europees Nieuws 6-7 Europese projecten die innovatie, technologische ontwikkelingen, beste efficiëntie en beste waarde aantonen.
Technische Papers 14-15 Minisamenvattingen van de thema’s van de papers voorgesteld door werknemers van Nynas voor het Eurasphalt & Eurobitume Congres 2012. De vijf thema’s zijn opgegeven.
Nynas Gids 8-9 Levenscyclusinventarisatie voor bitumen heeft als doel de bitumensector te steunen in het kwantificeren van de impact van de producten en diensten op het milieu.
Voorpagina: De foto toont een geavanceerd alarmsysteem zoals voorzien op bitumentanks
Performance Magazine is een publicatie van Nynas, een gespecialiseerde oliemaatschappij. Ga voor meer informatie naar www.nynas.com Projectmanagement: Rozenn Trebossen,
[email protected] Eindredactie: Siobhan McKelvey,
[email protected] Redactie: Barrett, Byrd Associates Vormgeving en productie: Route 2 Market Voor meer informatie over een of meer artikelen kunt u contact opnemen met Siobhan McKelvey.
2 Performance Nummer 2/2011
Performance is milieuvriendelijk. Dit magazine is gedrukt op papier dat materiaal bevat afkomstig van verantwoord beheerde bossen die door de Forest Stewardship Council (FSC) zijn gecertificeerd.
Nieuws
Juni belangrijke maand voor events Het prachtige nieuwe congrescentrum in Rykjavik, IJsland, vormt de locatie voor de eerste van de drie internationale events voor de wegenindustrie tijdens dezelfde maand deze zomer. Via Nordica 2012 heeft als thema ‘Op het kruispunt’ en vindt plaats van 11 tot 13 juni. Daarna volgt het Eurasphalt & Eurobitume Congres 2012 in Istanbul, Turkije, van 13 tot 15 juni, waar de focus op duurzaamheid zal liggen. Het laatste event is Hillhead – ‘s werelds grootste beurs voor exploitatie- en recyclagematerieel – nabij Buxton, VK. Deze driedaagse beurs opent op 19 juni. Nynas zal aanwezig zijn op deze drie events en kijkt ernaar uit u daar te ontmoeten.
Nynas Laboratorium geopend Aannemers en andere partijen in de Scandinavische regio die een hoogstaande testruimte voor bitumen nodig hebben, kunnen nu terecht in het technologische bitumenlaboratorium dat Nynas opende in Nynashamn, Zweden. Dit is het gevolg van de accreditatie van 15 gedefinieerde bitumentestmethodes volgens ISO/IEC 17025:2005: algemene vereisten voor bevoegdheid van test- en ijkingslaboratoria. Het auditkantoor was SWEDAC, de Zweedse raad voor erkenning- en gelijkvormigheidsbeoordeling. “Onze analytische diensten zijn er voor iedereen,” zegt Helene Odelius, Technology Manager bij Nordic Bitumen. “We beschikken over een goed uitgerust laboratorium en uiterst bekwaam personeel, en sinds ongeveer een jaar ook over de vereiste erkenning.” Het hoofdlaboratorium voor bitumen is ook voorzien van een asfaltlaboratorium.
Tests met koud mengsel verleggen de recyclagegrenzen Koud mengsel bedoeld voor het herstellen van wegen bevat 100% gerecycleerde asfalt en werd door aannemer Hogan Construction gebruikt op landelijke wegen in Noord-Wales, VK. Het werk werd uitgevoerd om aan te tonen dat de structurele integriteit van een weg in slechte staat hersteld kan worden zonder gebruik te maken van primaire aggregaten of warm bitumen. Meer dan 500 ton gerecycleerd materiaal in combinatie met een emulsie Nymuls CP50 – geleverd door Nynas – werd deze zomer als bindlaag gebruikt op 3 locaties op vraag van de plaatselijke autoriteiten van Gwynedd en Anglesey. Het koud mengsel werd verwerkt en geplaatst bij omgevingstemperatuur vooraleer een toplaag werd aangebracht. David Morris, Director of Business Development bij Hogan, zegt: “We wilden een asfaltlaag aanbrengen die bestond uit 100% gerecycleerd materiaal omdat we hiermee de mogelijkheid zagen het gebruik van primaire aggregaten bij het herstel van wegen te verminderen. Tot nu toe zijn de klanten uiterst tevreden over de efficiëntie van het materiaal.”
Performance Nummer 2/2011 3
Hoofdartikel
Belangrijke veranderingen opvolgen en een blik op de toekomst werpen Trendherkenning, netwerking, behoud van marktpositie en promotie van nieuwe producten: 4 goede redenen om deel te nemen aan sectorcongressen zoals E&E 2012.
W
aarom vindt Nynas het zo belangrijk voor zijn zakelijke strategie om deel te nemen aan beurzen? Het antwoord is simpel: als marktleider en gespecialiseerd leverancier aan de asfaltsector, gelooft het bedrijf dat het essentieel is om aanwezig te zijn op events waar het beste van de bitumen- en asfalttechnologie gepresenteerd wordt, bijvoorbeeld tijdens het Eurasphalt & Eurobitume Congres in juni dit jaar. Er zijn veel voordelen verbonden aan de aanwezigheid op dergelijke events: uitwisseling van informatie, aansterken van contacten en zicht krijgen op de toekomst. Het E&E Congres is niet enkel gekend in de Europese asfaltsector maar ook wereldwijd zoals blijkt uit de nationaliteiten van zowel de aanwezigen, bezoekers als sprekers. De beurs wordt om de 4 jaar georganiseerd en de algemene inhoud ervan weerspiegelt het antwoord van de wegenindustrie op de veranderingen in de marktnoden. Deze trendherkenning is op zich reden genoeg om aanwezig te zijn. Trendherkenning als begrip wordt frequent gebruikt door aandelentraders maar heeft eigenlijk 4 Performance Nummer 2/2011
een ruimere betekenis die relevant is voor diegenen die wensen te innoveren en die geïnteresseerd zijn in het ontwikkelen van hun producten. Het herkennen van trends, ze vervolgens evalueren en ze omvormen tot iets bruikbaars is de sleutel tot succes. Een expert op dat vlak zei aan PERFORMANCE: “Het kunnen aanduiden in welke richting een markt of een technologie gaat; het anticiperen op trends en ze vóór zijn kan erg gunstig zijn voor innovatie en productontwikkeling.” Trendsignalen die tijdens events als het E&E Congres gegeven worden, kunnen zowel duidelijk als subtiel zijn. Bijvoorbeeld, de organisatoren van E&E delen mee dat na “een enorme respons” op hun vraag naar papers over duurzaamheid (hoofdthema van het congres), onderzoek van het ingeleverde materiaal een groot aantal papers onder de categorie ‘Duurzaamheid & Efficiëntie’ plaatste. Op die manier is de trend naar verharding met een ultralange levensduur onmiddellijk herkenbaar. Minder duidelijk zijn de trends in techniek, materialen en additieven die nodig zijn om dergelijke verharding te produceren, die ervoor zorgen dat de verharding ook bij extreme temperaturen, blootstelling aan water en een steeds zwaardere verkeerslast efficiënt blijft. Maar de trends zijn er. “Geen twijfel dat het E&E Congress vol inzichten zal zitten voor ondernemers met een oog op de toekomst”, zegt Mike Southern, technisch directeur van Eurobitume, die deel uitmaakt van het technisch comité van E&E dat het programma opstelt. Op het E&E 2012 in Istanbul worden meer dan 700 mensen verwacht. Dit soort gespecialiseerd event van die grootte heeft iets blijvends: deelnemers willen hun kennis en praktijk bijschaven maar ze willen elkaar ook regelmatig zien en gezien worden, en communiceren. Dit noemt men zakelijk netwerken. Zakelijk netwerken wordt door psychologen gedefinieerd als een “socio-economische activiteit waarbij groepen die behoren tot een gelijkaardige business zakelijke mogelijkheden herkennen, creëren en ernaar handelen.” Het is dan ook essentieel om zakenrelaties te onderhouden en nieuwe te maken, om handelsmogelijkheden te creëren. Werkelijke events (in tegenstelling tot virtuele events) laten face-to-face netwerking toe tussen beslissende experts en bieden de
Hoofdartikel
mogelijkheid tot kwalitatief hoogstaande relaties. In het algemeen verkiezen mensen fysische ontmoetingen en geven ze er de voorkeur aan te weten met wie ze zaken willen doen. Het behoud van een marktpositie en productpromotie vormen ook belangrijke redenen voor bedrijven om aanwezig te zijn op events zoals het E&E Congres 2012. Nynas, bijvoorbeeld, is leidend producent en leverancier van bitumen en wil de internationale wegenbouwindustrie hiervan op de hoogte stellen – maar wil ook luisteren naar wat de sectorleden denken over de activiteiten van Nynas. Tijdens het E&E Congres 2008 in Kopenhagen, lanceerde Nynas zijn productpositionerend concept: ‘Performance Programma’ (gebaseerd op 3 categorieën van productefficiëntie: Regular, Extra en Premium). Na het ontvangen van feedback van klanten wil het bedrijf op E&E 2012 tonen hoe het concept zicht in de voorbije vier jaar ontwikkeld heeft en hoe nieuwe
dynamica in het gamma geïntroduceerd werd. De feedback tijdens en na de beurs in Istanbul moet dan op zijn beurt weer helpen bij het verder ontwikkelen van het aanbod van Nynas, in overeenstemming met de klant- en markteisen. Het bedrijf hecht er veel belang aan zijn expertiseniveau bekend te maken aan wegenontwerpers, -bouwers en klanten: wetenschappers en ingenieurs die voor Nynas werken, leverden vijf hoogstaande technische papers af voor presentatie in Istanbul (zie samenvatting van de papers op pagina 14 van dit nummer). Ze versterken de boodschap dat Nynas een sectorleider is. “Omwille van alle hierboven vermelde redenen zijn congressen zoals E&E 2012 belangrijk voor ons,” zegt Nynas Marketing Manager Siobhan McKelvey. “We kunnen bestaande contacten ontmoeten, nieuwe contacten leggen, onze mogelijkheden tonen en inzicht krijgen op de toekomst.”
Niet te missen events voor wegenindustrie Niet te missen events voor iedereen actief in of rond de asfaltindustrie – perfect voor trendherkenning, netwerking, gezien worden en het promoten van uw producten: Eurasphalt & Eurobitume Congres – wisselende internationale locatie. Om de vier jaar.* German Asphalt Days – in Berchtesgaden, Beieren, Duitsland. Biënnale. Via Nordica Congress – in Reykjavik, Ijsland. Om de vier jaar.* Hillhead International Quarrying and Recycling Show – in Buxton, Derbyshire, UK. Biënnale.* Interoute&Ville Road and Urban Infrastructure Conference – in Frankrijk, wisselende locatie. Biënnale. *Nynas zal sterk aanwezig zijn op bovenvermelde events. Zie Nieuws, pagina 3.
Performance Nummer 2/2011 5
Europees Nieuws
Nynas in Europa Performance doorkruist Europa en rapporteert over uiteenlopend nieuws, producten en oplossingen in de branche.
Verenigd Koninkrijk Toegepast product: Nymuls CP50 emulsie Project: plaatselijke autoriteiten van Gwynedd en Anglesey - 100% gerecycleerd koudasfalt Asfaltproducent: Hogan Asphalt Aannemer verharding: Hogan Construction Periode: zomer 2011
Duitsland Toegepast product: Nynas Endura N3 Project: A5, ten zuiden van Frankfurt. Gebruik van Gussasphalt. Aannemer: Leonhard Weiss Producent: Asphalt-Mischwerk Bischofsheim Periode: 2010 - 2011
Polen Toegepast product: Nybit E85 (gebruikt voor microdeklagen op zwaarbelaste sites) Project: S10 (Motaniec) Aannemer: Emulex Producent: Emulex Periode: september 2010 - mei 2011 (Voor verdere details hierover, zie pag. 14)
FRANKRIJK Toegepast product: Nypave FX15 voor EME 0/14 categorie 2, 30% gerecycleerd Project: A1 Paris - Lille Aannemer: Franse staat, vertegenwoordigd door de Direction Interdépartementale des Routes du Nord Producent: APPIA Grands Travaux en Eiffage Travaux Publics Nord Periode: 1 - 26 augustus 2011, 24/7
Sommige hier vermelde Nynas producten en oplossingen zijn niet in alle regio’s leverbaar.
6 Performance Nummer 2/2011
Europees Nieuws
Noorwegen Toegepast product: Nynas Endura F1 Project: racebaan Rudskogen Aannemer verharding: Veidekke Periode: juni 2011
Ga voor een volledige beschrijving van de projecten naar www.nynas.com, zie onder Bitumen.
Performance Nummer 2/2011 7
Nynas Gids
Levenscyclusinventarisatie: Bitumen
Inleiding Bitumen is een belangrijk element in wegenbouwen onderhoudsmaterialen en werd meer dan 10 jaar geleden door zijn producenten erkend als een product dat een positieve bijdrage zou kunnen leveren aan ecologische duurzaamheid via een levenscyclusinventarisatie (LCI). Een eerste document, een zogenaamd ecoprofiel, werd toen opgemaakt. Dat kreeg in 2011 navolging door middel van een ruimere LCI. Beide werden gepubliceerd door Eurobitume, de Europese bitumenvereniging. Het tweede document, ‘Life cycle inventory: Bitumen’ (Levenscyclusinventarisatie: Bitumen) werd samengesteld om tegemoet te komen aan de vereisten van de hele bitumensector wat betreft het kwantificeren van de impact van hun producten en diensten op het milieu; en tevens om te voldoen aan de noden van bitumengebruikers bij het maken van hun eigen LCI’s. Het werd onafhankelijk wederzijds beoordeeld, zie hieronder.
LCI: definitie Een levenscyclusinventarisatie is een catalogus van stromen uit en naar de natuur nodig voor een productsysteem – inventarisatiestromen zijn toevoer van water, energie en grondstoffen; en afvoer naar lucht, aarde en water. Kortom, een levenscyclusinventarisatie van een productsysteem is een inventarisatie van alle emissies en van alle bronnoden van dat systeem. Levenscyclusinventarisaties ontstonden door de groeiende nood om de impact van producten en diensten op het milieu na te aan. Er is een groeiende vraag naar informatie over de duurzaamheid van producten en naar gegevens om mogelijke alternatieve oplossingen te kunnen vergelijken. Een levenscyclusinventarisatie voor een bepaald product dat een onderdeel is van een samengesteld eindproduct kan een bouwsteen zijn in de algemene studie van levenscyclusinventarisatie die nodig is voor het samengestelde eindproduct. Het doelpubliek van de levenscyclusinventarisaties bestaat uit gebruikers van de producten die opgenomen werden in de inventaris en professionals die zich bezighouden met het bestuderen van milieukwesties.
Geschiedenis van LCI voor bitumen Het oorspronkelijke ecoprofiel van bitumen werd opgemaakt in 1999 en gaf een eerlijke beoordeling weer van de levenscyclusinventarisatie van het product op basis van informatie die toen beschikbaar was. Tegen 2008 was het duidelijk dat veel meer en gedetailleerde informatie voorhanden was; en dat ook 8 Performance Nummer 2/2011
de methodologie voor het opstellen van LCI’s verder ontwikkeld was. Eurobitume richtte een team voor levenscyclusinventarisatie op om de allernieuwste informatie te verzamelen en te herzien, en een herwerkte en verbeterde LCI voor bitumen op te maken. Het team werd geleid door de Finse Technical Manager van Nynas, Timo Blomberg, en bestond verder uit vertegenwoordigers van andere grote producenten van bitumen en leden van Eurobitume. De eerste taak werd opgenomen in 2009: het maken van een ‘cradle to gate’ studie – een studie van bitumen van de extractie van ruwe olie tot levering van het product naar de klant. De studie werd uitgevoerd in overeenkomst met ISO 140401 en ISO 140442. Het werk werd gesteund door Charlotte Petiot en Yannick Lequern, beiden werkzaam bij externe consultant Bio Intelligence Service. De studie nam 18 maanden in beslag. Om er zeker van te zijn dat de herziene LCI aanvaardbaar zou zijn voor extern gebruik, werd het document ook beoordeeld door Niels Jungbluth van ESU Services. Het werk werd in 2011 gepubliceerd.
LIFE CYCLE INVENTORY:
BITUMEN
Nynas Gids
Studieonderstellingen en databronnen De samenstelling van de LCI voor bitumen vereiste enkele onderstellingen, zoals o.a.: • Het bitumen in de studie was penetratiebitumen zoals beschreven in EN 125913; • Het bitumen werd geproduceerd in een hypothetische raffinaderij in de Lage Landen; • Productie door directe distillatie van ruwe olie. De systeemgrenzen van de studie gingen tot de extractie van ruwe olie, transport naar Europa, productie en opslag. De studie omvat ook de productie van polymeergemodificeerde bitumen en bitumenemulsies (zie hieronder). Databronnen zijn onder meer de industrie van ruwe olie en de raffinaderijen, meer bepaald de Internationale Vereniging van Olie- en Gasproducenten, CONCAWE4 en leden van Eurobitume, deze laatste verstrekte informatie via anonieme vragenlijsten. Pijpleidingbedrijven en een rederij, alsook het EPA, het Amerikaanse Agentschap voor Milieubescherming, leverden feiten en cijfers over transport.
Zoals vermeld, dekt de nieuwe LCI polymeergemodificeerde bitumen en emulsies, alsook penetratiebitumen. De methodologie van LCI in het algemeen is verbeterd op het vlak van productierelevante, realistische resultaten en het nieuwe document houdt vast aan de principes van de van toepassing zijnde Europese normen. De LCI van bitumen door Eurobitume houdt nu rekening met infrastructuur: de constructie van faciliteiten gebruikt voor de levering van bitumenproducten zoals oliebronnen en platformen, pijpleidingen, schepen en raffinaderijen. Besluit
Nieuwe LCI voor bitumen: verbetering
Bitumenproducenten hebben nu een herwerkte, allesomvattende levenscyclusanalyse van hun producten die duidelijk en nauwkeurig de impact van de bitumenproductie op het milieu weergeeft; en bitumengebruikers kunnen gebruik maken van een belangrijke bouwsteen bij het ontwikkelen van hun eigen LCI’s. Website: www.eurobitume.eu/homepage/focus/ eurobitume-life-cycle-inventory-bitumen
De nieuwe LCI voor bitumen van Eurobitume is een belangrijke stap vooruit in vergelijking met het originele ecoprofiel dat opgesteld was met gegevens uit medio jaren 1990. Sindsdien is erg veel veranderd, zo ook de omvang en de kwaliteit van de databronnen. De cijfers tonen aan dat de impact op het milieu kleiner wordt: zwavelbeperking in brandstof hielp mee aan de algemene verlaging van de emissie, net zoals de energiebesparingen in raffinaderijen en de transportsector.
Referenties 1 ISO 14040: Milieumanagement – levenscyclusanalyse – principes en raamwerk 2 ISO 14044: Milieumanagement – levenscyclusanalyse – vereisten en richtlijnen 3 EN12591: Specificaties voor penetratiebitumen 4 De Europese organisatie voor milieu, gezondheid en veiligheid van de aardolie-industrie
Veranderingen en verbeteringen Het in 2011 gepubliceerde document ‘Life cycle inventory: Bitumen’ is een veel uitgebreidere LCI dan het voorgaande document – een ecoprofiel van bitumen – uit 1999. De nieuwe LCI had als doel de bitumensector te helpen in het beoordelen van de impact van zijn producten en diensten op het milieu; alsook om eindgebruikers van bitumen te helpen bij het opmaken van hun eigen LCI’s. Het nieuwe document maakt gebruik van nauwkeurigere, meer betrouwbare en representatievere gegevens dan vroeger, met als gevolg dus meer betrouwbare resultaten. Er zijn nieuwe gegevens over onder andere: – infrastructuur;
– bijgewerkte lijst met aardoliesoorten uit de raffinaderijen; – transport van aardolie via pijpleidingen; – verdeling in de raffinaderij – gevoeligheidanalyse van bitumenproductie – polymeergemodificeerde bitumen en bitumenemulsie Onder meer aan volgende algemene verbeteringen in de industrie sinds 1999 wordt aandacht besteed in ‘Life cycle inventory: Bitumen’: – algemeen verbeterde energie-efficiëntie, voornamelijk in de bitumensector – strengere emissiewetgeving – lager zwavelgehalte in brandstoffen (gebruikt in transportsector en raffinaderijen)
Performance Nummer 2/2011 9
In het brandpunt
Herziene richtlijnen voor veilig gebruik van bitumen Evoluties in de industrie uiteengezet in de laatste Nynas Veiligheidscampagne omtrent Bitumen.
O
nder het motto ‘Veiligheid is Geen Ongelukken – Kijk, denk, grijp in’ werd de gevierde toolkit voor veiligheid, door Nynas voor het eerst gelanceerd in 2005, gemoderniseerd en uitgebreid om tegemoet te
10 Performance Nummer 2/2011
komen aan de nieuwe behoeften van de industrie. De nieuwe toolkit bevat een geactualiseerd handboek, een educatieve DVD, een poster en een snelle handleiding voor gebruik door operatoren tijdens het werk. De publicatie en distributie naar klanten, transportbedrijven en magazijnen (alsook naar het eigen personeel van Nynas) toe is voorzien voor begin 2012. Het initiatief ontstond in de Veiligheidscampagne omtrent Bitumen van Nynas die ongeveer een decennium geleden opgezet werd om het bewustzijn in de industrie over veilig gebruik van bitumen te verhogen. Het doel van de campagne bestond erin de veiligheid tot het uiterste te vergroten en tegelijkertijd het risico op schade aan personen en het milieu te minimaliseren. De voorzitter van Nynas Bitumen, Russell Childs, verklaart het standpunt van de firma als volgt: “Veiligheid is erg belangrijk voor onze klanten en ook voor ons is het prioritair. Nynas acht zich verantwoordelijk voor het promoten van veiligheidsprocedures bij het gebruik van bitumen, zowel binnen als buiten onze firma,” zegt hij. “Onze nieuwe toolkit voorziet een belangrijke, praktische veiligheidsgids die, indien verstandig gebruikt – wanneer de operatoren gepast kijken, denken en ingrijpen – ongelukken tijdens het transport en het gebruik van bitumen kan voorkomen.” De eerste toolkit was bedoeld als handleiding voor alle aspecten van een veilig gebruik van bitumen en werd goed onthaald in de bitumenindustrie en bij de eindgebruikers. Het was de bedoeling een veiligheidskit te maken die waardevolle veiligheidsinformatie bevatte, alsook trainingsmateriaal dat universeel en dus door alle geïnteresseerden (van leveranciers tot kopers; van operatoren tot werknemers van het hoofdkantoor) gebruikt kon worden, en dat eveneens kon dienen voor diverse Europese landen. Vorig jaar, vijf jaar na het verschijnen van de originele toolkit, besliste Nynas om het pakket op te frissen. Het doel was geschreven en visueel materiaal te moderniseren en het nog meer relevant te maken voor elk van de 15 landen waarin Nynas Bitumen actief is en waar de herziene toolkit verdeeld zal worden. De tijden veranderen en steeds meer belangrijke informatie werd beschikbaar.
In het brandpunt
“Tegen dan trad bijvoorbeeld REACH – de Europese wetgeving inzake chemicaliën en het veilige gebruik ervan – in werking en we vonden dit een vermeldenswaardig gegeven in het handboek,” zegt Nathalie Vanham, project manager verantwoordelijk voor de update van de toolkit bij Nynas. “Daarenboven werden ook richtlijnen van Eurobitume over het gebruik van bitumen herzien en wilden we die ook inlassen.” “De originele video moest opgefrist worden en relevant gemaakt worden voor gans Europa; de
grafische elementen moesten opnieuw getekend worden om op één lijn te zitten met het Nynas-merk. Het is belangrijk te vermelden dat de herlancering ook dient om de sensibiliseringscampagne inzake veiligheid van Nynas zowel extern als intern een nieuwe impuls te geven.” De veiligheidsgids werd binnen de Nynasorganisatie herwerkt in samenwerking met diverse afdelingen die meewerkten en bijdroegen tot de inhoud van de toolkit. Het materiaal werd samengesmolten en gepresenteerd met de sleutelboodschap: ‘Veiligheid is Geen Ongelukken’, waarbij de gebruikers aangespoord werden tot: ‘Kijk, denk en grijp in ’.
Inhoud van de toolkit Het belangrijkste werktuig van de toolkit blijft het handboek met als titel: ‘Veilig gebruik van bitumen – een praktische gids’. De inhoud ervan valt grotendeels samen met de vorige uitgave, met aparte hoofdstukken omtrent: - productinformatie - gezondheid, veiligheid en milieu - distributie, transport, laden en lossen - handling en opslag - bijlagen Zoals gezegd in het voorwoord van de handleiding, is bitumen veilig in gebruik, indien het correct gebruikt wordt. Het hoofddoel van de handleiding is de lezer een duidelijk en praktisch beeld te geven van bitumen door product- en HSSE-informatie, evenals informatie rond distributie, verwerking en opslag. Alles blijft duidelijk en eenvoudig verwoord, hoewel de teksten van de hoofdstukken van het nieuwe document herwerkt werden. REACH, H2S, de huidige classificatie van bitumen en dergelijke werden gedetailleerd beschreven in het hoofdstuk over gezondheid, veiligheid en milieu. De bijlagen bevatten (zoals hierboven vermeld) de nieuwe richtlijnen van Eurobitume alsook (zoals eerder vermeld)
de ‘Burns Cards’ (veiligheidsfiches) van het bedrijf. Er zijn ook richtlijnen van Eurobitume voor medisch personeel en voor eerste hulpverlening. Voor persoonlijke beschermingsmiddelen is er nu een aparte bijlage en de ADR-wetgeving (met betrekking op tankwagens) heeft eveneens een afzonderlijk deel. Er is eveneens een verklarende woordenlijst met termen die betrekking hebben op bitumen. De snelgids voor de toolkit heeft de grootte van een creditkaart en kan opengevouwen worden tot A4formaat. Deze handleiding concentreert zich op de zes belangrijkste veiligheidskwesties: brand, water in bitumen, persoonlijke beschermingsmiddelen, thermische brandwonden, isolatievervuiling en waterstofsulfide; alsook verwijzingen naar milieukwesties. De DVD die nu onderdeel is van de toolkit verschilt erg van de originele video over veiligheid. De inhoud versterkt op een moderne manier de principiële veiligheidsboodschappen van het handboek en de snelgids. De volledige toolkit zet de boodschap ‘Veiligheid is Geen Ongelukken – Kijk, denk en grijp in’ kracht bij.
Performance Nummer 2/2011 11
Werfprofiel
Alternatief voor verharding getest
Koude microdeklaagtechnologie doorstaat strenge test in Polen
Zeshonderd meter rijweg werd voorzien van een microdeklaag; dit op nationale weg nr. 10 waarop dagelijks tot 17.000 voertuigen rijden.
Totale dikte van de microdeklaag: 15 mm. Het werk werd snel uitgevoerd waardoor de weg al na een uur opnieuw open kon voor het verkeer.
E
en specialist in dunne filmverharding heeft hard gewerkt op de Poolse wegenmarkt om te bewijzen dat met behulp van microdeklaagtechnologie een ultradunne slijtlaag met een lage impact op het milieu geproduceerd kan worden, zelfs voor gebruik op zwaarbeladen sites. Zeshonderd meter van een Poolse hoofdweg werd voorzien van een microdeklaag van 15mm dik die – na 12 maanden van zwaar verkeer – efficiënt blijkt. Het testdeel toont aan dat, onder bepaalde omstandigheden, een koude deklaag een rendabel alternatief kan bieden voor andere verhardingsmethoden. De betreffende hoofdweg is nationale weg nr. 10 tussen Szczecin (de grootste Poolse haven aan de Oostzee) en Motaniec, in het noordwesten van het land. De aannemer die verkozen werd om het experimentele werk uit te voeren is de plaatselijke expert in het aanbrengen van deklagen, Emulex Kalinowski. Een bindmiddel met hoge gradering van bitumenspecialist Nynas werd gebruikt. De klant was de plaatselijke afdeling van het Poolse Algemene Directoraat van Nationale Wegen & Autosnelwegen in Szczecin. “Slemachtige mengsels en microdeklagen worden in Polen gebruikt voor wegenbouw en –onderhoud,
12 Performance Nummer 2/2011
maar niet voor wegen met een zware verkeersbelasting. We waren erg blij dat we de kans kregen om de geschiktheid van microdeklagen ook op zwaarbelaste wegen aan te tonen,” zegt Stefan Kalinowski, managing director van Emulex Kalinowski. Op nationale weg nr. 10 rijden dagelijks 17.000 voertuigen, waarvan 12% vrachtwagens. Microdeklagen werden voor het eerst aangebracht in Duitsland in de late jaren 1960 en het principe werd ontwikkeld vanuit slem. Kortom, het is een polymeergemodificeerd koud verhardingssysteem; het kan de levensduur van een deklaag aanzienlijk verlengen indien die laag gedicht moet worden, de slipweerstand verbeterd moet worden, verdere degradatie vermeden moet worden en/of voor een beter uitzicht. Materialen die voor de microdeklaag gebruikt worden, moeten zorgvuldig geselecteerd worden. Voor nationale weg nr. 10 bestond het aggregaat uit een mengsel van 8 mm steenslag en 2 mm zand; het zand maakte 40% uit van de mengeling. Omdat het asfalt bestand moest zijn tegen zware lasten, werd penetratiebitumen 70/100 gebruikt. Koude microdeklaagsystemen zijn gebaseerd op
Werfprofiel
bitumenemulsies – bestaande uit bitumen en water, waarbij het water het mengsel vloeibaarder maakt waardoor de emulsie ‘afbreekt’ (het verwijdert water) –waarbij de keuze van bitumen absoluut van cruciaal belang is. Emulex was verantwoordelijk voor het aanmaken van de emulsie en contacteerde zijn favoriete leverancier om exact het juiste bitumen te krijgen. “We werkten al vaker voor Emulex en hebben een goede werkrelatie met het bedrijf,” zegt Wieslaw Jelinski, verkoopsdirecteur voor Nynas Polen. “We besloten samen dat Nybit E 85 het juiste product was voor deze opdracht.” In de Nynas Extra serie is Nybit E 85 een bitumen dat speciaal geformuleerd is voor de emulsieproductie. Het wordt geproduceerd volgens norm EN 12591, ‘Specificaties voor Penetratiebitumen’, en is voorzien van CE-markering. “Een van de voordelen van Nybit E 85 is dat het bitumen bijdraagt aan de productie van een perfecte emulsiekwaliteit, met een verbeterde hechting aan vele aggregaatsoorten, waardoor een grotere vrijheid in aggregaatkeuze ontstaat, meer bindkracht en een grotere weerstand tegen fysische verharding,” zegt Wieslaw Jelinski. De verhardingswerken werden uitgevoerd door Emulex en startten begin september 2010. Voordat de nieuwe laag aangebracht werd, werden barsten en kippennesten in het teststuk van nationale weg nr. 10 hersteld. Met behulp van een zelfrijdende Breining SP8000 Slurrypaver mengde Emulex de emulsie waarna de microdeklaag in twee lagen aangebracht werd, met een uiteindelijke dikte van 15 mm. Het werk werd efficiënt en snel uitgevoerd: na slechts een uur werd de weg al opnieuw geopend voor het verkeer. Na de strenge winter 2010/2011 moest de toestand van de microdeklaag onderzocht worden, om na te gaan hoe efficiënt die bleek te zijn. Er was geen enkel teken van aantasting – er waren een paar verkleurde vlekken zichtbaar, maar die werden beschouwd als reeds bestaand (en niet hersteld) vóór het aanbrengen van de deklaag. “Het initiële aanbrengen ging zeer vlot,” zegt Stefan Kalinowski, “en we zijn erg blij met de manier waarop het materiaal standgehouden heeft tegen het zware verkeer.” Het teststuk wordt nog altijd zorgvuldig gecontroleerd.
De indrukwekkende Breining SP8000 Slurrypaver van Emulex bracht de microdeklaag in twee lagen aan op nationale weg nr. 10.
Iemand met een bijzondere interesse in de efficiëntie van microdeklagen is Dr. Robert Jurczak van de Poolse West Pomerania University of Technology, die tijdens de test het Algemeen Directoraat van Nationale Wegen & Autosnelwegen vertegenwoordigde. “Het aanbrengen van een microdeklaag kan een milieuvriendelijke oplossing zijn om de duurzaamheid van een verharding te verbeteren. We kunnen zeker de ecologische voordelen van het gebruik van een mengeling op emulsiebasis op omgevingstemperatuur benadrukken, maar eveneens de lagere emissies en werktijd- en energiebesparingen door in-situ installaties,” zegt hij. “De technologie voor het aanleggen van microlagen is complex en het gebruik ervan is afhankelijk van bepaalde factoren zoals wegcondities en de oorzaken van schade. Het is geen oplossing voor alle problemen. Bovendien vereist het aanbrengen van een microdeklaag hoogstaande materialen en operationele procedures. Maar het is daarentegen een handige extra mogelijkheid in de complexe herstellings-toolbox voor wegverhardingen. Performance Nummer 2/2011 13
Technische Papers
Beste bitumen- en asfalttechnologie voorgesteld in Istanbul Technische expertise van Nynas duidelijk uiteengezet in Istanbul in juni
Örjan Otterström, Per Redelius: Nynas. Roger Lundberg: NCC.
2. Invloed van verjongende additieven op de eigenschappen van gerecycleerd asfalt (RAP)
H
et prachtige Istanbul in Turkije zal in de vroege zomer 2012 dé bestemming zijn voor iedereen werkzaam in de wegenbouw en -onderhoudsector. Het vijfde Eurasphalt & Eurobitume Congres vindt er van 13 tot 15 juni plaats en zal mensen uit de sector van overal ter wereld lokken (zie Nieuws, pag. 3). Het thema van het event is ‘Asfalt, de duurzame weg naar succes’. Net zoals andere betrokken partijen hebben Nynasmedewerkers overzichten en complete papers (enkel op uitnodiging) opgemaakt voor inzending naar het 5e Eurosphalt & Eurobitume Congres ter inzage en publicatie bij de officiële congresdocumenten. Hierna volgen minisamenvattingen van de onderwerpen van de papers die voorbereid werden: een voorproefje van wat op het congres beschikbaar zal zijn.
1. Langdurige efficiëntie van koudasfalt Begin jaren 1990 ontwikkelde Nynas een systeem voor hoogwaardige koudasfalt op basis van bitumenemulsies. Er waren drie elementen die een hoofdrol speelden in de ontwikkeling: een afbraakadditief, een stollingsadditief en gebruik van een erg milde mengprocedure. Een andere ontwikkeling bestond uit een systeem voor gebruik van gerecycleerd asfalt (RAP) voor het aanleggen van nieuwe wegen. Er werd een steviger bindmiddel gebruikt: hierdoor werden de wegen sterker en kon het RAP dat voor de wegen gebruikt werd ook meer verkeer aan. De verhardingstechnieken met koudasfalt werden medio jaren 1990 op meer dan 20 testplaatsen gedemonstreerd. Deze paper toont de efficiëntie aan van de minstens 15 jaar oude wegen die met koudtechnieken aangelegd werden. Lena Thunell, 14 Performance Nummer 2/2011
Alle partijen betrokken in de asfaltketen zoeken mogelijkheden om het RAP-percentage te verhogen, gezien de hele industrie naar een duurzamere en milieuvriendelijkere toekomst streeft. In het project dat in deze paper beschreven wordt, wordt de invloed van diverse verjongende additieven op de bindmiddelkenmerken en de efficiëntie van RAP onderzocht. Zo wordt onder andere de toevoeging van diverse verse bitumena vergeleken met de toevoeging van specifieke koolwaterstofhoudende olie en diverse bio-oliën. De eerste fase van het project meet, aan de hand van DSR het effect van verjongende additieven op het bindmiddel, vóór en na zowel korte als lange veroudering. In deze paper zullen de resultaten van de eerste fase meegedeeld worden. Tine Tanghe, Geert Lemoine, Dr. Ingo Nösler, Belinda Kloet: Nynas.
3. De correlatie tussen versnelde watergevoeligheid van asfaltmengsels en veldtesten. Een frequent gebruikte methode om de watergevoeligheid te bepalen (in het Verenigd Koninkrijk) werd toegepast op acht asfaltmengsels gemaakt van twee verschillende aggregaatbronnen, twee graderingen en twee bitumina. Deze resultaten werden vervolgens vergeleken met de werkelijke veroudering van dezelfde asfaltmaterialen onder verschillende omstandigheden. Zo werd onder meer geconstateerd dat de stijfheidsontwikkeling van asfalt zowel van de opslagomstandigheden als het aggregaattype afhangt, maar dat gradering of bitumensoort weinig tot geen invloed heeft. Dr Ian Martin Lancaster, Ian Michael Lancaster, Steven Armstrong: Nynas.
4. Langdurige verharding en bitumenveroudering Op wegen die reeds lang geleden (> 20 jaar) aangelegd werden, werd een studie uitgevoerd om te onderzoeken welke sleutelfactoren de levensduur van verharding
Technische Papers
bepalen. Uit geselecteerde wegdelen werden asfaltstukken los geboord en onderzocht met behulp van nietdestructieve mechanische tests en computertomografie. De veldstalen werden verder onderzocht met respect voor de mengselcompositie alsook voor bindingschemie en reologie. De resultaten van de studie werden opgenomen in de paper. Het blijkt dat langdurige verharding bestaat uit dikke asfaltlagen met een hoger bindingspercentage en met weinig luchtholtes. De studie toont ook aan dat een trage bitumenveroudering de asfaltlagen flexibel genoeg houdt zodat de verharding niet gaat barsten. De studie benadrukt het belang van de duurzaamheid van het bindmiddel (weerstand tegen veroudering) voor het verkrijgen van een geasfalteerde weg met een lange levensduur. Xiaohu Lu, Per Redelius, Hilde Soenen, Mikael Thau: Nynas.
5. Ontwikkeling van een levenslang kosten-batenmodel voor verbeterde efficiëntie verhardingsmaterialen Gemodificeerde bitumenhoudende bindmiddelen beïnvloeden de kenmerken van een asfaltmengsel en de efficiëntie ervan. Gemodificeerde bindmiddelen kosten
traditioneel meer dan niet-gemodificeerde bindmiddelen; met een steeds groter wordende focus op economische bezuiniging is het nuttig om de economische voordelen van gemodificeerde bindmiddelen aan te tonen en te kwantificeren. Een deterministisch levenslang kostenbatenmodel werd ontwikkeld om te onderzoeken waar gemodificeerde bindmiddelen een levenslang kostenvoordeel zouden kunnen hebben in het Verenigd Koninkrijk. Het model omvat degradatieverhoudingen, een aantal onderhoudsbehandelingen en berekening van weggebruikerkosten wegens vertragingen. Op basis van de gegevens kan het model het onderhoudsscenario bepalen dat de laagste levenslange kosten met zich meebrengt tijdens een analyseperiode, of het onderhoudsscenario met de grootste economische winst ten opzichte van de oorspronkelijke investeringskosten. Met behulp van dit model werden de proportionele verbeteringen van weerstand tegen spoorvorming, slippen en structurele degradatie (resttijd) nodig om de verhoogde kosten voor gemodificeerde bindmiddelen te erkennen, naar waarde geschat. Trevor Bradbury: Transport Research Laboratory, UK; Steve Harris: Nynas
Performance Nummer 2/2011 15
B00120201NL
Ga voor wereldwijde contactinformatie en het laatste nieuws naar www.nynas.com
www.nynas.com
Koudasfalt is duurzaam.
Laat ons hieraan samenwerken.
Bij Nynas zijn we trots op onze reputatie als bitumenspecialist. We bezitten een jarenlange ervaring in koudasfalttechnologie en hebben vertrouwen in wat het te bieden heeft. Onze klanten weten dat we hun zaken begrijpen en dat we hoe dan ook nauw samenwerken met hen. Dit is absoluut het geval met koudasfalt. Welk doel u ook voor ogen heeft, contacteer ons. We zullen samenwerken en kennis delen om zo vooruit te komen op duurzamere wegen. Taking oil further.
Geen enkel deel van deze publicatie mag worden gereproduceerd, in welke vorm dan ook, zonder de uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van Nynas. Degenen die bijdragen leveren worden gevraagd in deze publicatie hun eigen persoonlijke en professionele mening te geven en de hierin vervatte standpunten komen niet noodzakelijkerwijs overeen met die van Nynas, Barrett Byrd Associates of Route 2 Market Ltd.
