Groen en verbindend Binnenstadplein

Groen en verbindend Binnenstadplein Projectplan Versie: februari 2015 Projectnaam/werktitel Groen en verbindend Binnenstadplein Projectbeschrijving Een samenwerking tussen drie instellingen in het centrum van Arnhem die samen een mooi, groen en sociaal plein inrichten vanuit gezamenlijke visie en belangen en ten dienste van de stad en de direct omwonenden. Zie bijlagen 1 en 2 voor een uitgebreide beschrijving van het project en de bouwstenen.

Doel Een gezonde, sociale en uitdagende omgeving om te spelen, leren, ontmoeten, bezinnen, natuur te beleven en te recreeeren. Doelgroepen/deelnemers - Leerlingen van de Montessori Basisschool De Binnenstad en hun ouders (ca 500) - Ouderen, familieleden en vrijwilligers van de Insula Dei Huize Kohman (ca 100) - Autistische jongeren RIBW - Kinderen Montessoriopvang, bso en speelzaal - Deelnemers van de activiteiten in de Walburgiskerk (zinzoekers) en de vrijwilligers van de parochie (ca 1500) - Buurtbewoners, kinderen en jongeren (ca 200) - bezoekers/passanten zijn van harte welkom, mits zij zich aan de (nog op te stellen) gebruikersvoorwaarden houden Beoogd resultaat Een natuurlijk en sfeervol binnenplein op een historische plek in het na-oorlogs centrum van Arnhem. Globale planning Onderzoek en uitwerking Financiering en draagvlak Ontwerp en uitvoering

februari – augustus 2014 april 2014 – april 2015 voorjaar 2015

Projectorganisatie Initiatief en uitwerking: Werkgroep Groen en verbindend Binnenstadplein (Teamleden, directie en ouders van Montessori-basisschool De Binnenstad) Inrichting, uitvoering en beheer: Vereniging (in oprichting) ‘Binnenplein Arnhem’ (Samenwerking tussen professionals en vrijwilligers van Montessori Basisschool De Binnenstad, De Euseubiusparochie Walburgiskerk, Insula Dei Huize Hohlman en omwonenden) Kosten Totaal € 87,025.00 Zie bijlage 3 voor de globale begroting.

Financiering Eigen bijdragen, inzamelingsacties, bijdragen gemeente Arnhem, sponsoring en subsidies. Zie bijlage 4 voor het dekkingsplan.

Bijlagen 1. Projectbeschrijving 2. Bouwstenen 3. Globale begroting 4. Dekkingsplan

Versie: februari 2015

p1

door: Willem Jakobs en Mirjam Alexander

Groen en verbindend Binnenstadplein Bijlage 1: Projectbeschrijving

Aanleiding Het initiatief komt voort uit een aantal ouders van kinderen van de Montessori basisschool De Binnenstad. Er was onvrede over de sfeer en de inrichting van het huidige plein en men zag potentie om hier een gezonde, uitdagende en sociale omgeving te creeeren. Er is samenwerking gezocht en gevonden met de Eusebiusparochie Walburgis kerk en de Insula Dei Huize Kohlman. Deze laatste partij beheert ook de woningen rondom de kerk. Deze drie instellingen (kerk, verzorgingshuis en school) zijn alledrie op zoek naar meer verbinding met elkaar en de stad. Daarnaast zijn de plannen besproken met een aantal omwonenden, bewonersvereniging de Binnenstad, de stadsdeelmanager (Gemeente Arnhem) Portaal en Volkshuisvesting. Vanuit de huidige situatie en de verschillende invalshoeken voor verbetering van het gebied hebben de partijen elkaar gevonden op een groot aantal gemeenschappelijke waarden en wensen voor toekomstige ontwikkelingen. Hoewel elke organisatie vanuit eigen identiteit haar buitenruimte wil verbeteren, zijn er veel mogelijkheden gevonden om samen te werken, ruimte te delen en samen activiteiten te ontwikkelen.

Aanzicht vanuit de schoolop het plein, de fietsenstalling en de kerk

Gefotoshopte foto die de projectruimte toontzonder’obstakels’.

Huidige situatie De ruimte tussen de 3 instellingen heeft potentie, maar ziet er nu versnipperd uit. Er is geen samenhang en doorloop tussen de ruimtes van de afzondelijke instellingen. De grond rondom de kerk en het schoolplein zijn momenteel semiopenbaar. Buiten de activiteiten/openingstijden van de kerk en de school heeft de ruimte ruimte nauwelijks gebruikers. Vanwege het gebrek aan sociale controle is er in de avonden en weekenden incidenteel overlast van randgroepen die glas en drugsafval achterlaten. Elke ruimte heeft een eigen indeling, functies en inrichting: - Het schoolplein betegeld en in het midden staat een boom met een zitje van bielzen die aan vervanging toe zijn. Er staat een olifantje van natuursteen waar op geklommen kan worden. Het plein wordt gebruikt om op fietsjes te rijden, renspelletjes te spelen en te voetballen. Dit laatste zorgt voor overlast bij de omliggende gebouwen en voor onveilige situaties op het plein. Tussen de tuin van de kerk en het schoolplein staat een klein fietsenhok voor de onder- en middenbouw met aan beide zijden een berging. Het fietsenhok is te klein en de fietsen vallen over elkaar heen. De overige fietsen staan los op het plein, evenals de containers. - Het Walburgisplein was enkele jaren geleden nog gedeeltelijk groen, maar wordt momenteel gebruikt om te parkeren. In de tuin rondom de kerk wordt ook geparkeerd. Planten en het gazon raken hierdoor beschadigd en de rustige, historisch sfeer gaat verloren. - De buitenruimte van Huize Kohlman is beperkt en wordt momenteel gebruikt voor laden en lossen en parkeren. De ouderen die goed genoeg ter been zijn voor een wandeling, lopen buitenom naar de Lauwersgracht. - Een deel van het plein is openbaar en in eigendom en beheer van de Gemeente Arnhem. Hier staan speeltoelstellen en is in ruime mate een relatief goedkope ondergrond van valzand aangelegd. Het zand komt in schoenen en kleren en zorgt derhalve voor overlast in de school en thuis. Aan de rand van de speeltuin staan wat struiken.


p2


Groen en verbindend Binnenstadplein

Aanblik van het schoolplein en de buitenruimten van de Walburgiskerk en Huize Kohlman: februari 2014

Perspectieven - Montessori-basisschool De Binnenstad heeft een visie op een schoolplein waar leerlingen ontdekkend kunnen leren en er ruimte is voor eigen (samen)spel en initiatief. Een veilige, natuurlijke buitenruimte met zowel openals beschutte plekjes waar speelaanleidingen, groen, kunst en educatie samenkomen. Daarnaast is de verbinding met de omgeving erg belangrijk, zoals in dit geval de ouderen van Huize Kohlman, de kerk en de stad. -

De historische Walburgiskerk is niet meer als zodanig in gebruik. De parochie wil zich met haar nieuwe opzet richten op activiteiten voor ‘zinzoekers’. Hiermee worden mensen bedoeld die niet verbonden zijn aan een bepaalde religieuze stroming, maar wel graag betekenis geven aan het leven. Hierin past ook een nieuwe inrichting van de buitenruimte waarbij verstilling en natuurbeleving kalmte moet bieden in de hectiek van de stad en het alledaagse leven. Er zijn plannen om het parkeren te weren en de tuinen opnieuw in te richten. De kerk is hiervoor op zoek naar verbinding met haar omgeving.

-

In Huize Kohlman wonen veel ouderen die niet meer zo mobiel zijn. Voor biedt een buitenruimte waar de bewoners een blokje om kunnen lopen, van bloemen en planten kunnen genieten en op een bankje kunnen verpozen een grote meerwaarde voor hun kwaliteit van leven. Het verzorgingshuis wil daarnaast graag meer activiteiten en voorzieningen om de ontmoeting met kinderen en omwonenden te bevorderen. In de leegstaande ruimtes in het verzorgingshuis komt een bso, een kinderopvang en een peuterspeelzaal. Ook komt er een soepsalon, gerund door clienten van Siza. In de aanleunwoningen komen autische jongeren te wonen die door het RIBW worden begeleid.

-

De Gemeente Arnhem heeft een aantal nota’s vervaardigd waaruit haar visie op het gebied blijkt. Twee ervan zijn met name van belang voor het politiek en ambtelijk draagvlak: o In de Spelennota (2010-2020) wordt gepleit voor het aanleggen van aantrekkelijk, centrale speelplekken in de wijken waar jong en oud elkaar ontmoeten. Daarnaast moet worden gestreeft naar voldoende informele speelruimte die veilig en geschikt is. o In de gebiedsvisie Binnenstad Noordoost wordt o.a. gesteld dat de kwantiteit van het groen, de sfeer en de zichtlijnen in het gebied versterkt moeten worden.


p3


Groen en verbindend Binnenstadplein Potentie en mogelijkheden - Ontmoeting tussen leefwerelden - Eenheid en samenwerking tussen de organisaties - Participatie en betrokkenheid van gebruikers - Verbinding met de stad en haar inwoners - Bredere gebruikersgroep - Uitdaging en afwisseling (ontdekkend leren) - Natuurlijke materialen m.b.t. speel- en sportaanleidingen - Multifunctionele elementen - Ruimte en uitdaging om te bewegen - Ruimte voor creativiteit en/of kunst - Vergroening en natuurbeleving - Verbeteren luchtkwaliteit - Verstilling en intimiteit - Versterken van historische waarde - Verbeteren zichtlijnen

Walburgiskerk. Bron: nostalgischs nederland.net

Voorwaarden voor inrichting en gebruik - Meer variatie en ruimte voor natuur met natuurlijke ‘elementen’. - Meer eenheid in bestrating, beplanting en elementen. - Elke organisatie behoudt de eigen functies en identiteit, daartussen worden doorloopjes gecreeerd. - Op enkele plekken wordt de ruimte gedeeld en gezamenlijk ingericht. - De zichtlijnen naar buiten worden benadrukt. - Betrekken van meer doelgroepen. - Onderlinge afspraken worden vastgelegd. - Verantwoordelijkheid voor inrichting, toezicht en beheer worden gemandateerd aan een nog op te richten vereniging.


p4


Groen en verbindend Binnenstadplein Samenwerking De aanpak van het project gaat uit van een samenwerking tussen de instellingen rondom het toekomstige Binnenstadplein, met behoud van eigen identiteit en belevingswaarde. Door allemaal een bijdrage te leveren kan er een mooi gezamenlijk plein worden gerealiseerd. - Het schoolplein zal in eerste instantie voor en samen met de kinderen worden ingericht, maar door het creeeren van meer groen, rustige plekjes, bankjes en doorloopjes, zal het met name na schooltijd, tevens geschikt zijn als rust en ontmoetingsplek voor de ouderen van Huize Kohlman, de bezoekers en vrijwilligers van de Walburgiskerk en omwonenden. - De ruimte rondom de Walburgiskerk wordt zo veel mogelijk autovrij en dus veilig gemaakt voor de kinderen en de ouderen. Deze grond blijft evenals het schoolplein openbaar toegankelijk voor bezoekers. - Huize Kohlman heeft onvoldoende buitenruimte, maar is bereid om binnenshuis ruimte te maken voor o.a. een aantal fietsen en/of opslag. - Met de gemeente zijn eventuele afspraken mogelijk m.b.t. het verplaatsten en het beheer van de speeltoestellen en het herinrichten van de speelplek voor bijvoorbeeld een sportveld en/of natuurlijke speelplek. Daarnaast is de gemeente adviserend op de achtergrond aanwezig. Participatie - Een aantal leerlingen hebben tijdens het jaarfeest hun ideeen vertaald in maquettes. Deze zijn ter inspiratie verwerkt in het globale plan en zullen ook weer terugkeren in de detailuitwerkingen. - De school kent een hoge mate van ouderparticipatie. De moestuinbakken en bloembakken zijn aangelegd en beplant door kinderen en hun ouders. - De jongeren die in de aanleunwoningen gaan wonen kunnen passend werk vinden in het beheer. - Huize Kohlman en de Walburgiskerk werken met vrijwilligers die ook aan het plein een bijdrage willen en kunnen leveren. In de zomervakantie zorgen zij voor de planten op het schoolplein. - Vanuit omwonenden is interesse om te participeren. Per bouwsteen wordt de participatie opnieuw ingezet. Zodra er meer zekerheid en duidelijkheid is over het totale project en de planning (financiering, samenwerkingsafspraken) zal er een actief participatietraject worden ingezet voor structurele betrokkenheid.

Kinderen ontwerpen mee


p5


Groen en verbindend Binnenstadplein Bouwstenen Het plan bestaat uit fysieke bouwstenen die onderling afgebakend uitgevoerd kunnen worden. Met sommige bouwstenen is al een begin gemaakt omdat het enthousiasme van de school al aanwezig is en hiermee zichtbaar wordt gemaakt waar het project naar toe werkt. Het eindresultaat zal straks een samenhangend en gezamenlijk Binnenstadplein zijn. Activiteiten Elke bouwsteen van dit project bestaat uit 1 of meer activiteiten voor de gebruikers en de vrijwilligers. Deze activiteiten krijgen een educatieve, maatschappelijke en/of culturele functie. Het project kan dus voor een groot deel ook worden beschouwd als een activiteitenplan. Het toekomstige onderhoud en beheer zal zich eveneens voor een groot deel vertalen in activiteiten. Professionele inzet Waar opdrachten aan professionals dienen te worden uitbesteed, wordt gewerkt met professionals uit het directe netwerk van de school. Relatief veel ouders zijn als creatief of cultureel ondernemer betrokken bij de maatschappelijke ontwikkelingen in de stad. Hierdoor is er sprake van een groot netwerk waaruit geput kan worden. Colofon Dit document is tot stand gekomen dankzij inhoudelijke bijdragen van een groot aantal personen. Actief betrokken zijn met name de onderstaande personen: Mely Schonher Directeur, Montessori-basisschool De Binnenstad William Bloemsaat Leerkracht,Montessori-basisschool De Binnenstad Martijn Bloemsma ouder, werkgroep groen en verbindend binnenstadplein Kim ten Haaken ouder, werkgroep groen en verbindend binnenstadplein Janet Eilering ouder, werkgroep groen en verbindend binnenstadplein Willem Jakobs ouder, werkgroep groen en verbindend binnenstadplein Mirjam Aexander ouder, werkgroep groen en verbindend binnenstadplein Rob Dix Procesmanager omvorming Walburgiskerk, Eusuebiusparochie Yuska Teunissen facilitair manager, Insula Dei Huize Kohlman Harrie van Winsen stadsdeelmanager,Gemeente Arnhem Anneke Belksma bestuursadviseur, Gemeente Arnhem Betty Jacobi bestuursadviseur


p6


Groen en verbindend Binnenstadplein Bijlage 2: Bouwstenen

Bouwstenen m.b.t. het gemeenschappelijke binnenplein 1. Kloostertuin

Globale schets van de ‘kloostertuin’

Achter, voor en rondom de berging en de huidige fietsenstalling wordt een tuin aangelegd op gedeelde grond van de kerk en de school. De tuin, die het karakter van een oude kloostertuin zal krijgen, moet verstilling bieden in de hectiek van de stad. Ook de kinderen van de basisschool zullen hier stil moeten zijn. De moestuin en een heemtuin zullen hierin een bestemming krijgen. De tuin wordt in de basis aangelegd, dwz dat er een haag omheen komt, er goede grond in wordt gebracht en de muur van de fietsenstalling wordt doorgebroken. Hierna kan de tuin op ‘organische en creatieve wijze’ verder invulling krijgen.

Sfeerimpressies voor kloostertuin

2. Moestuinbakken In afwachting van de definitieve bestemming van de toekomstige, gezamenlijke moestuin, zijn bakken aangeschaft en met de kinderen aangeplant op het schoolplein. Wanneer de bakken hun definitieve bestemming krijgen, worden ze op hoogte geplaatst zodat de ouderen en minder validen er makkelijk bij kunnen. De bakken zijn gefinancierd door Portaal en Volkshuisvesting.

Aanplanten van de moestuinbakken tijdens het jaarfeest


p7


Groen en verbindend Binnenstadplein 3. Ontmoetingsplek ouderen en kinderen Voor de ouderen wordt een bankje geplaatst op een beschutte plek die zicht biedt over het plein om de ontmoeting tussen de ouderen en de kinderen te stimuleren. Er wordt een activiteit georganiseerd waarbij de kinderen met de ouderen deze plek samen inrichten.

4. Belevenissentuin In de huidige, gemeentelijke speeltuin willen we naast het speelveld een belevenissentuin. Hier is ruimte en zijn natuurlijke aanleidingen aanwezig voor kinderen om hun eigen spel te maken en om natuurlijke en creatieve activiteiten met ze uit te voeren. De tuin krijgt een natuurlijke structuur en zal op organische wijze met kinderen ‘meegroeien’.

Voorbeelden van natuurlijk spelen

5. Speelveldje Op de plek van de speeltuin (eigendom gemeente) wordt een multifunctioneel en natuurlijk ogend speelveldje aangelegd. Dit geeft de kinderen de gelegenheid om buiten te gymmen en zal buiten schooltijd door omwonenden worden gebruikt. Afbakening met palisaden waarop de kinderen kunnen zitten, maakt het speelveld geschikt als theater voor voorstellingen, vieringen en/of buitenlokaal. Culturele organisaties uit de stad kunnen het speelveldje gebruiken als buitentheatertje.

Schets van het speelveldje door: Willem Jakobs 2014


p8


Groen en verbindend Binnenstadplein 6. Fietsenstalling De huidige fietsenstalling wordt gesloopt en gaat ruimte bieden voor de ontwikkeling van de Kloostertuin. Op een andere plek op het plein wordt een nieuwe onoverdekte fietsenstalling geplaatst voor ca 150 fietsen.

7. Plantenbakken en geveltuinen Er is een begin gemaakt met het aanleggen en aanplanten van bloembakken tegen de gevels van de school. Klimplanten moeten de gevels vergroenen en de planten in de bakken zorgen voor een natuurlijke onderbreking en afwisseling op het plein. Tussen de bakken kunnen kinderen zich verstoppen of rustig een spelletje spelen. Ook de rondom de grote plataan zal een ruime plantenbak worden aangelegd.

Bloembakken metselen met ouders en leerkrachten. Geen foto beschikbaar: enkele kinderen maken specie in de cementmolen.


p9


Groen en verbindend Binnenstadplein 8. Zand- en waterspeelplaats In het midden van het plein, rondom de oude plataan, wordt een waterspeelplaats gemaakt. met een pomp kunnen de kinderen het grondwater omhoog pompen en met vastgemetselde rivierstenen wordt een loopje gemaakt. Eromheen komt leem, zand en/of beplanting.

Impressie waterspeelplaats

9. Vergroening schoolplein Een deel van het plein gaan we ‘ontstenigen’ om daarmee het hitte en waterprobleem in de binnenstad te helpen verminderen. Op deze plek komen de verplaatste speeltoestellen te staan op een valondergrond van boomschors. Daaromheen komt beplanting.


p 10


Groen en verbindend Binnenstadplein Bijlage 3: globale projectbegroting

Groen en verbindend binnenstadplein Globale inschatting van de projectkosten

Totaal

€

87,025.00

onvoorzien 10%

€

7,375.00

staartkosten 8%

€

5,900.00

totale kosten

€

73,750.00

Gemeenschappelijk binnenplein

€

73,750.00

€

3,000.00

1.kloostertuin

€

15,000.00

2. moestuinbakken

€

750.00

3. ontmoetingsplek ouderen en kinderen

€

3,000.00

4. belevenissentuin

€

15,000.00

5. speelveldje

€

10,000.00

6. fietsenstalling

€

10,000.00

7. plantenbakken en geveltuinen

€

2,500.00

8. zand- en waterspeelplaats

€

7,500.00

9. vergroening schoolplein

€

10,000.00

Organisatie advies en ontwerpkosten

€

2,500.00

oprichten gebruikersvereniging en openen bankrekening

€

500.00


p 11


Groen en verbindend Binnenstadplein Bijlage 4: dekkingsplan

Groen en verbindend Binnenstadplein Dekkingsplan

€ definitief

in behandeling

Bijdrage Montessorischool De Binnenstad Jaarbegroting schoolplein 2013-2014

€

1,300.00

Jaarbegroting schoolplein 2015-2016

€

1,300.00

Opbrengsten rommelmarkt

€

1,100.00

Montessoribijdrage

€

5,000.00

Loten verkoop Jantje Beton

€

Inzamelactie Tamara

€

€

10,000.00

€

10,000.00

€

10,000.00

€

20,000.00

10,000.00

kloostertuin/heemtuin

uit reguliere begrotingen en/of inzamelactie

€

10,000.00

Bijdrage Gemeente Arnhem Groenfonds

€

10,000.00

Projectgelden diverse?

€

10,000.00

Sponsorbijdragen

vergroening schoolplein

€

Volkshuisvesting Arnhem

€

250.00

Portaal Arnhem

€

500.00

moestuin- en bloembakken €

10,000.00

Subsidies lokale fondsen

€ €

10,750.00 moestuin- en bloembakken

RABObank

10,000.00

10,000.00

belevenissentuin

Subsidies door fondsen

€

jantje beton

€

5,000.00

oranjefonds

€

10,000.00


€

1,000.00

Bijdrage Huize Kohlman en partners

Het Burger en nieuwe Weeshuis

specifiek

300.00

Bijdrage Euseubiusparochie uit reguliere begroting

85,750.00

p 12

15,000.00


Groen en verbindend Binnenstadplein

Recommend Documents