Groei of Evenwicht? Door het Groei of Evenwicht Team
Groei of Evenwicht – Pagina 1/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Deel 1. Groei is de Heilige Graal. Neem eens een kijkje in de kranten of volg het nieuws op televisie en radio een paar maanden. Het werk van journalisten. Politici. Zakenmensen. Waar gaat het om? Geld. En: meer geld! Nog meer geld. Het moet groeien. Winst. Winstgroei. Het is nooit genoeg: als de winst 20% groeit, kan het zelfs nog 'tegenvallen'. Waarom is dat? Waar leidt het toe? Wat heeft het voor gevolgen? Moet dat nu echt? Hoe kan het anders? Trouwens: is het wel werkelijk groei? Goede vraag, maar in dit boek slaan we deze vraag echt gewoon over. Het gaat ons om het geloof in groei!
Groei of crisis? Crisis is het ook regelmatig. Waarom is het 'telkens' crisis en wat heeft dat te maken Groei of Evenwicht – Pagina 2/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
met die groei? Kunnen we niet veel beter op zoek gaan naar balans? Een ecologische, sociale, menselijke balans? En kan dat dan wel met dit geldsysteem? Of zijn er alternatieven voor die veel geschikter zijn dan geld? Maar goed, dat zijn de allerlaatste vragen die we in dit boekje beantwoorden. Laten we beginnen bij het begin. Bij de natuur. Laten we kijken hoe de natuur omgaat met groei. Immers, één van de verhalen waarmee economische groei wordt goedgepraat, is dat bomen en hamsters nu eenmaal groeien. Is dat werkelijk zo?
Groei of Evenwicht – Pagina 3/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
De onmogelijke hamster
Vanaf de geboorte tot de pubertijd verdubbelt een hamster elke week zijn gewicht. Als het niet zou stoppen met groeien als volwassene, zoals dieren doen, maar door zou groeien, dan zou het op zijn eerste verjaardag 9 miljard ton wegen.
Deze hamster kan al het mais dat jaarlijks wereldwijd wordt geoogst in één dag opeten. En nog honger hebben.
Groei of Evenwicht – Pagina 4/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Het is niet voor niets dat in de natuur dingen alleen tot een bepaalde grootte groeien.
Dus waarom denken de meeste economen en politici dan dat de economie voor altijd en eeuwig kan blijven groeien?
Lees meer over de onmogelijke hamster op Impossiblehamster.org Groei of Evenwicht – Pagina 5/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 6/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
meer plaatjes van de onmogelijke hamster
Groei of Evenwicht – Pagina 7/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Waarom moet groei? Waarom is dat nu, dat die economie moet blijven groeien? Dat de winsten moeten stijgen en de investeringen moeten toenemen? Om daarachter te komen moet je begrijpen hoe het geheim van geld werkt. Hoe geld ontstaat en wat het betekent als er schulden zijn.
It is well enough that people of the nation do not understand our banking and monetary system, for if they did, I believe there would be a revolution before tomorrow morning. Henry Ford (1863-1947)
Groei of Evenwicht – Pagina 8/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
De geldschepping We gaan nu kijken hoe geld ontstaat. Dan bedoelen we niet het drukken van papiergeld, of het pinnen bij de geldautomaat. Nee, we kijken hoe geld in het systeem komt. Hoe het in het spel komt. Het was voor ons ook een verrassing, maar al het geld op de wereld is ontstaan als schuld. Elke euro of dollar die je bezit, is er omdat iemand een schuld nam. In figuur 1 staat aangegeven wat er dan gebeurt, wanneer iemand een schuld neemt. Aan de linkerkant zie je het bedrag van de schuld die er wordt genomen. In het voorbeeld neemt iemand een hypotheek van € 100.000 Dat zijn al die gele blokjes. Elk blokje is dus € 5.000. Nu is er één blokje paars gekleurd: deze € 5.000 is het bedrag dat de bank al had, toen de lening werd genomen. En de andere € 95.000 maakt de bank met een druk op de knop. Zoals Ad Broere zegt: het geld komt uit het niets. Dit proces heet de geldschepping. Zo ontstaat al het geld – de gele blokjes – in de vorm van schuld. En dat paarse blokje is de “fractie” “echt geld” die de bank in kas heeft. Daarom heet dit Groei of Evenwicht – Pagina 9/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
systeem Fractional Reserve Banking”. Aan de rechterkant van de balans in diagram 1 zie je wat er moet worden terugbetaald. Ja, natuurlijk moet het bedrag van de lening worden terugbetaald. Dat is vrij logisch. Maar alle blauwe blokjes vormen de rente. Juist deze rente heeft onze speciale belangstelling.
Het proces van de geldschepping is zo simpel dat het denkvermogen het afwijst. John Kenneth Galbraith, volgens Thomas H. Greco
Eerlijk is eerlijk? Wat wel shocking is om te zien: als je 5% rente betaalt, betaal je in het eerste jaar precies het bedrag terug dat de bank al in bezit had, voordat je de lening nam. De rest hebben ze immers geschapen met een druk op de knop. En de volgende 19 jaar zit je ook nog aan de lening + rente vast en moet je terugbetalen, terwijl dat geld er eigenlijk nog niet eens was! Kortom, zoals sommigen zeggen: je wordt eigenlijk vet genaaid. En dat is dan pas de eerste keer. De tweede keer naaien ze je als je snapt hoe de blauwe blokjes precies werken.
Groei of Evenwicht – Pagina 10/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Wanneer komen de blauwe blokjes in het spel?
naar de blauwe blokjes: de rente. Op welk moment word dit kapitaal in het spel gebracht? Denk er maar even over na voor je doorleest.
Nooit! De rente wordt nooit apart in het spel gebracht. De enige manier waarop geld in het spel komt, is als geel blokje. Dus, als je rente moet terugbetalen, kun je dat alleen doen dor het geld dat na jou door een andere lening in het spel komt, te bemachtigen. Door geld te verdienen. Door méér geld te verdienen. Je raadt het: door harder te groeien dan de anderen, die ook een lening hebben lopen en ook rente moeten terugbetalen. Groei of Evenwicht – Pagina 11/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Daar komt die groei-dwang dus vandaan: als je niet groeit, kom je niet aan je blauwe blokjes en ben je degene die zijn schuld niet kan terugbetalen. In dit systeem, waarin je het moet hebben van het geld dat na jou, door een ander wordt geleend is er op een gegeven moment altijd wel iemand die niet terugbetalen kan: het blauwe geld is immers nooit apart in het systeem gebracht.
En zo komt er crisis Als dat gebeurt, noemen we dat crisis: een golf van schulden die niet meer terug te
betalen zijn. Crisis zit ingebouwd in het systeem zelf. Het gebeurt bij de zwakste schakel: te weinig gegroeid, te weinig geld verdiend om je rente terug te betalen. Failliet! Het gebeurt bij de Grieken, de Spanjaarden, de Ieren en ook bij genoeg ondernemers en particulieren in Nederland. Maar het is dus niet hun eigen schuld: ze zijn allemaal slachtoffer van de fout in het systeem zelf.
Groei of Evenwicht – Pagina 12/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei om de crisis te ontlopen Crisis zit dus ingebouwd in het systeem zelf. Wat moet je nu doen om eraan te ontkomen? Hoe zorg je dat jij altijd aan je betalings- en renteverplichtingen kunt voldoen? Winst maken, meer winst. Je moet blijven groeien. En, om te blijven groeien moet je natuurlijk wel extra investeren. Meer schulden nemen. De bank zal je ertoe aanmoedigen wanneer je het goed doet als ondernemer!
Groei of Evenwicht – Pagina 13/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Zo gaat dat in het echt Hier het verhaal van dhr. Van der Goes sr.
Groei of Evenwicht – Pagina 14/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
De kraan gaat dicht Wat doen de banken, als er crisis optreedt? Ze doen alsof het een soort klimaatverandering is, waar ze verder geen schuld of deel aan hebben. En om zich te beschermen tegen de gevolgen van die faillisementen onder hun klanten, moeten ze een 'beschermingswal' opwerpen en minder nieuwe leningen afsluiten. De kredietkraan gaat dicht. Hierdoor komen er weer minder nieuwe gele blokjes in het spel en dus zijn er weer meer blauwe blokjes tekort: nog meer crisis. Sommige historici, zoals Bill Still, beweren dat ze dit dichtdraaien expres doen, om een lekkere vette crisis te veroorzaken. Waarom ze dat doen, dat leggen we straks uit. We blijven nog even bij de rente, want er zijn nog een paar dingetjes mee aan de hand.
Groei of Evenwicht – Pagina 15/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
De rijken worden rijker en de armen worden armer Je had het vast zelf kunnen bedenken: al die blauwe blokjes maar ook de gele blokjes gaan naar de bank. Het zijn gewoon commerciële bankiers die jaarlijks grote winsten overmaken naar hun aandeelhouders – dividend – en directeuren – salaris en bonussen –. Dit genot is aan enkelen voorbehouden: de meesten van ons betalen in de loop van hun leven veel meer rente dan ze ontvangen. Het cashen is voorbehouden aan enkelen. Hoe komen ze toch aan zo'n voorrecht?
Groei of Evenwicht – Pagina 16/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
If one creates money out of thin air and then passes what did not exist before on charging interest and using physical assets as collateral, then that is in reality a model for expropriation (acquiring property without making any payment) – Dr. Franz Hörmann, 2010 Het kapitalisme is gebaseerd op de merkwaardige gedachte dat egoïstische mensen met egoïstische motieven bijdragen aan het welzijn van de samenleving. – J.M. Keynes
Groei of Evenwicht – Pagina 17/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Fiat-geld Het verhaal neemt nu een wonderlijke wending. Je zou zeggen: de Koning staat met zijn kop op de Euro munt, dus de Koning of anders de Staat schept het geld en plukt daar de vruchten van. Nee. De Staat heeft het Fiat gegeven aan de commerciële bankiers om geld te scheppen. Dat noemen we Fiat-geld, want Fiat is Latijn voor goedkeuring. De Staat keurt het zomaar goed, dat de bankiers het geld scheppen uit het niets. Wat is dan de rol van De Nederlandsche Bank en de Europesche Centrale Bank? Zij zien toe op de geldschepping bij de commerciële bankiers. Het hele proces is natuurlijk een stuk ingewikkelder dan deze sterk versimpelde versie, maar dat zijn slechts trucjes om de essentie te verbergen. Give me control of a nation's money and I care not who makes the laws – Mayer Amschel Rothschild Baron Nathan Mayer Rothschild I care not what puppet is placed on the throne of England to rule the Empire, ...The man that controls Britain's money supply controls the British Empire. And I control the money supply.
Groei of Evenwicht – Pagina 18/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Waarom is er een Staatsschuld? Als kind kende ik het systeem van Fiat-geld natuurlijk niet. Ik dacht dat “het land” zelf het geld maakte. De gulden was dat nog. Ik dacht: Als je zelf het geld maakt, dan hoef je het dus ook niet te lenen en heb je geen staatsschuld. Pap, waarom is er dan een staatsschuld? Het had dus zo simpel kunnen zijn. Maar nee: de Staat heeft zelf geld nodig om te doen wat ze moet doen. De Staat leent dat geld bij de commerciële bankiers, waarbij nieuw geld wordt geschapen, dankzij het Fiat dat de Staat zelf voor nop – gratis – aan deze bankiers heeft geschonken. Daarom moet de Staat zelf geld lenen en een dikke rente betalen. Inmiddels geven de Staat der Nederlanden 12 miljard euro per jaar uit aan rente. Als we dit bedrag hadden kunnen houden we überhaupt geen staatsschuld gehad!
Groei of Evenwicht – Pagina 19/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Oké, zeurkouzen zullen nu aanvoeren dat de Staat zelf ook geld schept. Volgens Positivemoney.org heeft de Engelse regering tussen 2000 en 2009 zo'n 18 miljard pond geproduceerd in de vorm van munten en papiergeld. De commerciële banken creëerden in die periode 1000 miljard pond in de vorm van leningen. Een verhouding van 1,8% – 98,2%. De commerciële banken nemen dus vrijwel de gehele geldschepping voor hun rekening. Hoe zou de staatsschuld eruitzien?
Groei of Evenwicht – Pagina 20/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
When a government is dependent upon bankers for money, they and not the leaders of the government control the situation, since the hand that gives is above the hand that takes. Money has no motherland; fnanciers are without patriotism and without decency; their sole object is gain. – Napoleon Bonaparte
213.300 miljard dollar volgens ING, 2012. [http://biflatie.nl/artikelen/schuldencrisis/de-wereld-
zit-te-diep-het-rood/] 7,2 miljard bewoners
Groei of Evenwicht – Pagina 21/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Landen zijn blut, banken lopen binnen In 2014 is de situatie wereldwijd nu grofweg als volgt: •
de banken zijn de crisis uit 2008 te boven gekomen dankzij honderden miljarden staatssteun.
•
De landen zelf zijn nagenoeg failliet. Ook de bewoners zelf zitten diep in de schuld. Op de gemiddelde aardbewoner rust een schuld van bijna 30.000 Dollar ( 213.300 miljard dollar volgens ING, 2012 / 7,2 miljard mensen)
. Rekening houdend met de rente
op rente... deze schuld is onoplosbaar! •
De enige plek waar echt geld nog zit is bij de multinationals – Apple, Shell. Zij maken de winsten maar betalen daarover nauwelijks belasting.
Het had niet zo hoeven zijn, als de Staat zelf het geld zou creëren! Ligt daar geen taak voor een Centrale Bank? We nemen even een kijkje in de geschiedenis, naar het tijdperk van onze nationale trots, de Verenigde Oostindische Compagnie.
Groei of Evenwicht – Pagina 22/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Wisselen van meetlat? We denken nog even terug aan de ingenieurs uit de tijd van Napoleon, die sinds 11 juli 1792 een systeem van eenheden hebben neergezet dat nog steeds in gebruik is. Meter, kilogram, Joule en Watt, seconde. Het is nagenoeg perfect. De meter is een stok in Parijs die precies een meter lang is. De definitie! Inmiddels is er een scherpere definitie, maar de geest van de originele meter is er nog steeds. Nee, dan de geldwereld. Zij meten met een eenheid die zelf van grootte wisselt. Heh? Ja, de meetlat Euro zelf wisselt van waarde, realtime op de beurs. Een teken van zwakte. En het leidt tot de grootst mogelijke problemen. Dat kan beter jongens!
Groei of Evenwicht – Pagina 23/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Deel 3. Richting Evenwicht Casus: Wij zijn een Groene Coöperatie Wij zijn een coöperatie van kleine producenten die op lokale en regionale schaal samenwerken. Wij werken energiezuinig en met gesloten kringlopen. Een “Groene Bank” steunt ons met kredieten voor onze investering. Wij willen op lange termijn duurzaam zijn.
Vraag: is dit model op lange termijn houdbaar voor de coöperatie en haar omgeving van klanten en leveranciers? Beantwoord de vraag zelf of gebruik de World Café methode op pagina XXX om met een groep hierover te spreken.
Groei of Evenwicht – Pagina 24/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Casus: De Groene Bank Wij investeren in Duurzame bedrijven. Zij maken een gezonde winst en zorgen voor een positieve impuls voor de samenleving. Zo dragen wij bij aan aan een betere wereld. Vraag:
Ondersteunt deze bank een samenleving die op lange termijn in evenwicht komt?
Beantwoord de vraag zelf of gebruik de World Café methode op pagina XXX om met een groep hierover te spreken.
Groei of Evenwicht – Pagina 25/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
World Café Geen saaie discussie tussen zogenaamde experts, maar een gesprek waarbij iedereen van elkaar iets opsteekt en je samen tot een nieuwe creatie komt.
Schuivende paradigma's
Groei of Evenwicht – Pagina 26/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Vroeger, vóór de tijd van Jimi Hendrix en Black Sabbath, was er alleen akoestische gitaar. Deze houten instrumenten waren uitstekend om een leuk deuntje te spelen op zondagmiddag en een stel meiden met een keurige jurk deed dan een dansje. Het appelsap of thee zetten ze dan netjes eerst op tafel. Toen kwam de elektrische gitaar. De muziek werd harder. Rock. Hard rock. Het haar van de heren groeide spontaan tot over de schouders. Appelsap en thee? Bier en wijn, en drugs natuurlijk. De herrie ging de hele nacht door en je mocht blij zijn als iedereen de kleren nog aan had als de zon op kwam. Je moest wel goede schoenen aandoen, om het gebroken glas niet in je voeten te krijgen!
Groei of Evenwicht – Pagina 27/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Halverwege gaat niet Een beetje overdreven anekdote, maar dit is waar de paradigma verschuiving over gaat: niet alleen een ander soort gitaar, maar de muziek, de entourage, het publiek, kortom alles verandert mee. En dat maakt het moeilijk, als je de elektrische gitaar wilt slijten aan publiek dat nog appelsap drinkt. Het gaat wel, maar om echt succes te hebben moet je verder doorpakken. Laten we eens zien hoe de paradigma's er voor staan in 2014.
Groei of Evenwicht – Pagina 28/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Het industriële paradigma De essentie van dit paradigma hebben we in Deel 1 al gezien, namelijk: groei.
Hoe groter hoe beter!
Is de lijfspreuk van
dit paradigma. En daar mag best wat voor wijken. De concurrent. Het buitenland. Dierenwelzijn. Eerlijkheid. Industrieel pakken we alles grootschalig aan, In rijen. Produceren voor de opbrengst. Meer, groter, verder. En dat geeft status. Een ander kenmerk is dat we alleen kijken naar de voordelen die ons goed uitkomen, Groei of Evenwicht – Pagina 29/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
terwijl de nadelen worden weggemoffeld. Probeer zelf maar te herkennen wat nu die nadelen dan zijn van dat industriële denken, want anders heb ik – na de gitaarindustrie – ook het onderwijs, de landbouw en de politiek achter me aanzitten. Foto's van Landbouw op rijtjes, een wachtkamer in een ziekenhuis, een debat in de Rode Hoed, het kabinet en / of de Koning.
Groei of Evenwicht – Pagina 30/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
De grens opzoeken De toekomst van de kinderen? Zou je de toekomst van de kinderen op het spel zetten voor een winst nu op dit moment? Ze doen het de hele tijd. Maar nu komen we op het randje hoor! Ze moeten wel een goede toekomst hebben. Nu ineens worden gezondheid en welzijn belangrijker en begint duurzaamheid en groen denken ineens een rol te spelen. Ja. Anno 2014 is puur winst maken niet meer salonfähig. De trendmakers van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen zitten bij de volgende stap: post-industrieel.
Groei of Evenwicht – Pagina 31/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Post-industrieel: hetzelfde minder slecht Kenmerkend aan het postindustrieel denken is dat het in feite gewoon industrieel is, maar dat nadeel proberen we dan op te lossen. We behouden het goede maar verbeteren het slechte. Het voorbeeld bij uitstek is Biologische Landbouw. Nu eet ik zelf bijna altijd biologisch, dus vat het niet te negatief of te positief op. We proberen alleen de situatie in te schatten. •
Net als de reguliere landbouw telen ze één soort op lange rijen op grote velden.
•
Net als de reguliere landbouw telen ze voor de productie, voor de verkoop aan klanten die via de groothandel en de supermarkten worden bediend. De vrachtwagen is niet te missen.
•
Over de schuldenpositie van de reguliere en de BD-landbouw kan ik alleen maar speculeren.
•
Het voornaamste verschil is natuurlijk dat de meest schadelijke landbouwgiffen en kunstmest niet wordt gebruikt.
U ziet: het grootste nadeel is opgelost en voor de rest zijn ze nagenoeg hetzelfde. Je zou bijna zeggen: kan het ook anders dan? Dat gaan we zien als we overstappen naar het Natuurlijke Paradigma. Laat je haar maar groeien! Groei of Evenwicht – Pagina 32/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 33/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Het Natuurlijk Paradigma We gaan nu twee dingen tegelijk doen, namelijk zowel laten zien wat de denkwijze is van dit paradigma en allerlei voorbeelden opnoemen die er min of meer in vallen. Kenmerkend in het natuurlijk paradigma is dat er niet specifiek wordt gestuurd op het resultaat, groter of meer, maar op het proces. De werkwijze. De filosofie, zoals dat gebeurt in de permacultuur – daarover later meer. Op het rijpen van de producten. Op het samen efficiënt ontwikkelen van software, zoals dat gebeurt in de Free & Open Source community.
Groei of Evenwicht – Pagina 34/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Zelfsturing Een tweede belangrijk kenmerk is de aansturing, ofwel hoe werkt de macht. In het industriële en postindustriële is de aansturing top-down. In het natuurlijke paradigma zie je een veelvoud aan methodes en technieken ontstaan. Verantwoordelijkheid en gelijkwaardigheid zijn dan de trefwoorden, meer dan macht. Zelfsturing is een sterk uitgangspunt dat je in de natuur ook veel ziet terugkomen. In de CSA-pluktuin plukken de abonnees zelf hun groente en fruit, die door te teler zijn geteeld. De abonnees bepalen samen hoe het teeltplan van volgend jaar eruit ziet en wat het abonnementstarief moet zijn.
Groei of Evenwicht – Pagina 35/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Een derde puntje is de diversiteit zelf. De andere paradigma's sturen juist meer op eenvormigheid, die lekker te controleren is van bovenaf. Diversiteit wordt juist gevoed van onderaf en rijpt in de cirkel van gelijkwaardigheid met verschillen.
Groei of Evenwicht – Pagina 36/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Rijp fruit Eerst had je bananen die groot en perfect gebogen zijn, maar groen in de supermarkt hangen. In het natuurlijk paradigma wordt de vrucht zo sappig mogelijk geoogst, door jezelf namelijk, in de pluktuin in je eigen wijk. Pluk, hap, weg. Supervers. Logisch dat het een framboos is, en geen banaan.
Groei of Evenwicht – Pagina 37/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Inhoudsopgave Deel 1. Groei is de Heilige Graal........................................................................................2 Is Crisis nodig?............................................................................................................................................3 De onmogelijke hamster..............................................................................................................................4 Waarom moet groei?....................................................................................................................................6 De geldschepping........................................................................................................................................7 Dit is maar een voorbeeld............................................................................................................................9 Eerlijk is eerlijk?........................................................................................................................................10 Wanneer komt het blauwe geld in het spel?...............................................................................................11 Groei om de crisis te ontlopen...................................................................................................................14 Zo gaat dat in het echt................................................................................................................................15 De kraan gaat dicht....................................................................................................................................16 De rijken worden rijker en de armen worden armer...................................................................................17 Fiat-geld.....................................................................................................................................................19 Waarom is er een Staatsschuld?.................................................................................................................20 Landen zijn blut, banken lopen binnen......................................................................................................23 Wisselen van meetlat?................................................................................................................................24
Deel 3. Richting Evenwicht...............................................................................................25 Casus: Wij zijn een Groene Coöperatie......................................................................................................25 Casus: De Groene Bank.............................................................................................................................26 World Café.................................................................................................................................................27 Schuivende paradigma's.............................................................................................................................28 Halverwege gaat niet.................................................................................................................................29 Het industriële paradigma..........................................................................................................................30 De grens opzoeken.....................................................................................................................................32 Post-industrieel: hetzelfde minder slecht...................................................................................................33 Het Natuurlijk Paradigma..........................................................................................................................35 Zelfsturing.................................................................................................................................................36 Rijp fruit....................................................................................................................................................38
Inhoudsopgave...................................................................................................................39 Licentie................................................................................................................................40 Dit moet nog ergens...................................................................................................................................44 Dekkingspercentage...................................................................................................................................44 Groei of Evenwicht – Pagina 38/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 39/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Licentie
Groei of Evenwicht – Pagina 40/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 41/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 42/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 43/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 44/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Dit moet nog ergens Dekkingspercentage Het wettelijk dekkingspercentage is de sindsdien stap voor stap verlaagd en verlaagd. Maar nu, na de bankencrisis, is een verhoging van 2% naar 3% al bijna een nekslag voor de banken. De banken piepen en kraken onder de Basel-I, II en III akkoorden. Ze kunnen minder nieuwe kredieten uitgeven, waardoor de crisis in de reële economie nog een tijdje zal aanhouden.
Groei of Evenwicht – Pagina 45/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
! Als je hierover meer wilt weten, zoek dan op Youtube naar Four Horsemen van RenegadeEconomist https://www.youtube.com/watch?v=5fbvquHSPJU
Groei of Evenwicht – Pagina 46/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
Groei of Evenwicht – Pagina 47/47 – Revisie 122 – Datum: 23 augustus 2014
