Wekelijkse uitgave kennis- en informatiecentrum voor facilitair management en gebouwbeheer
WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL (+31) 040 208 60 00
[email protected]
P602548
@KENNISFG
www.vanhoutum.nl
www.dreumex.com
www.hydrowashr.com
Griepepidemie: eenvoudige maatregelen geven werkgevers meer grip op griep De eerste griepepidemie van deze winter is een feit. Dat maakte het RIVM onlangs bekend. Een griepvirus is niet alleen vervelend voor de patiënt zelf, maar ook voor werkgevers. Zo berekende TNO dat ruim 770.000 Nederlandse werknemers griep hebben gehad in 2015, wat zorgde voor een schadepost van 928 miljoen euro. Een paar eenvoudige maatregelen op de werkvloer kunnen al veel gesnotter en kostbaar ziekteverzuim voorkomen. Bijvoorbeeld door medewerkers bewust te maken van het belang van goede handhygiëne en hen ook de juiste producten hiervoor aan te bieden. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een goede handhygiëne dertig tot vijftig procent van de griepgevallen voorkomt.
verhoogde concentratie micro-organismen op de handen aangetroffen – lees: vervuilde handen. Dat, in combinatie met het contact tussen mensen, grote aantal bezoekers van
Een griepvirus verspreidt zich eenvoudig door
tieel voor het voorkomen hiervan. Ondanks
kantoorruimtes en bedrijfspanden, zorgt voor
de lucht en via de handen. Smerige hotspots
dat iedereen dit weet, gebeurt het nog onvol-
een groot risico op een besmetting met het
op de werkvloer, zoals deurklinken, telefoons
doende. Zo wast ruim de helft van de Neder-
griepvirus. Ook kranen, zeepdispensers en
en toetsenborden, bevatten relatief veel mi-
landers de handen na een toiletbezoek niet
spoelknoppen in de toiletruimtes op het werk
cro-organismen die door slechte handhygiëne
met zeep*. Tijdens een steekproef** werd
zijn, hoe raar het ook klinkt, een bron van be-
verspreid worden. Handen wassen is essen-
bij 59 procent van de geteste personen een
smetting. Hoe kunnen werkgevers hun werknemers beter beschermen tegen de griepepidemie? • Investeer in kranen en zeepdispensers die werken op basis van sensoren. Bij deze ‘no touch-systemen’ hoeven medewerkers de kraan en zeepdispenser niet aan te raken. • Maak medewerkers bewust van het belang van handhygiëne, bijvoorbeeld met behulp van voorlichting. Hang eventueel de ‘gouden regels voor het handen wassen’ naast
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1ORuY4q WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL DOSSIER: HYGIËNE
NEGENDE JAARGANG • NUMMER 484 • WEEK 5 • 2 FEBRUARI 2016
DAG VAN DE WERKPLEK: 20 APRIL 2016, BEATRIXGEBOUW UTRECHT
FACILITEREN IS
TOPSPORT WWW.DAGVANDEWERKPLEK.NL
MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
Dossier: Energiebesparing ››› www.centrumfacilitair.nl
www.synorga.nl
www.optivolt.nl
www.tes-verlichting.nl
Warmtepompen zijn meer dan een verlaging van de energiekosten Om maar meteen met de deur in huis te vallen, dé duurzame oplossing voor uw gebouw bestaat niet. Voor het ene gebouw werkt de ene wel en de andere past niet eens! Bovendien is het de vraag of alle goede opties voor uw gebouw de revue passeren. Veel is niet bekend en wordt niet meegewogen als serieuze optie. De bedoeling van dit artikel is u op het gebied van warmtepompen kennis te laten maken met de mogelijkheden. Bovendien is het belangrijk te realiseren wat de bij-effecten van investeren in verdere energiebesparing zijn.
een cadeautje waarmee de investering nog
Wie aan warmtepompen denkt, associeert
warmtepomp met extreem hoge rendementen
deze techniek van verwarmen en koelen
functioneren. Ook kan in de nieuwbouw reke-
sneller terugverdient wordt.
meestal met nieuwbouw. Natuurlijk is het zo,
ning gehouden worden met grondwater- of
Bestaande bouw
dat in de nieuwbouw er meer vrijheidsgraden
grondwarmtebronnen. Met deze systemen
In de bestaande bouw liggen de kaarten an-
zijn om de warmtepompen beter tot zijn recht
zijn op het gebied van koelen korte terugver-
ders en gelden er vaak een aantal beperkingen.
te laten komen. Een goed laag temperatuur
dientijden te realiseren en daarmee zijn warm-
systeem voor verwarming op lage tempera-
tepompen in de nieuwbouw niet meer weg te
turen en koelen op hoge temperaturen laat de
denken. Het verwarmen is in de utiliteitsbouw
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1SH5mwQ WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
Almelo heeft meest duurzame stadhuis van Nederland Duurzaamheidswethouder Javier Cornelissen van Almelo heeft onlangs het BREEAM-NL Excellent duurzaamheidscertificaat voor gebouwen ontvangen uit handen van Annemarie van Doorn, directeur van de Dutch Green Building Council. Met een score van 77,81% is het stadhuis van Almelo het meest duurzame gemeentehuis van Nederland. Cornelissen: “Ik ben trots op de duurzaamheidsprestaties die we met alle partners geleverd hebben.” BREEAM-NL is in Nederland het meest ge-
van Doorn: “We zien een groei in het aantal
bruikte keurmerk voor het integraal beoordelen
BREEAM-NL certificaten voor overheidsgebou-
van de duurzame prestaties van gebouwen.
wen. Almelo levert een unieke prestatie. En
Er wordt gelet op negen verschillende onder-
geeft als gemeente het duurzame voorbeeld:
delen van duurzaamheid, waaronder energie,
voor andere overheden, maar ook voor het be-
gezondheid en materiaalgebruik. Al meer dan
drijfsleven.”
3.500.000 vierkante meter kantooroppervlak is gecertificeerd met het keurmerk. Het BREE-
Duurzaam ontwerp nu realiteit
AM-NL keurmerk wordt beheerd door de Dutch
Het stadhuis van Almelo is sinds maart 2015
Green Building Council. Directeur Annemarie
in gebruik en is met zijn twee torens een ech-
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1PfxwN7 WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
Facilitair journaal nr 484 | 3
Dossier: MVO › ›› www.centrumfacilitair.nl
www.zelst.nl
www.stanleysecurity.nl
www.ultimo.com
Een blauwe businesscase 1 liter voor 1 liter. Ofwel 1 liter waterverbruik door een Nederlands bedrijf levert 1 liter schoon drinkwater op in een ontwikkelingsland. Zo luidt de missie van Made Blue. Oprichter Machiel van Dooren vertelt hoe dit in de praktijk werkt. En of dit werkelijk veranderingen bij bedrijven tot stand brengt. Met zijn compagnons Frank van der Tang en
willen dat het klopt. Bij een hotel is het niet zo
Robin Pot startte Machiel van Dooren begin
lastig, daar hoef je alleen de meterstand af te
2014 Made Blue. Het principe klinkt zo eenvou-
lezen. Zo zie je hoeveel water is verbruikt voor
dig. Van Dooren: “Het water dat een bedrijf ge-
bijvoorbeeld douche en toilet. Ingewikkelder
bruikt voor zijn producten, processen en dien-
wordt het bij een bedrijf dat op Schiphol latte
sten – van het draaien van de wasmachine tot
macchiato verkoopt. Want hoeveel glazen wa-
Dooren: “Daar is behoorlijk veel werk in gaan
het maken van cappuccino – wordt in gelijke
ter zijn nodig om één latte te maken? Gelukkig
zitten. Stel dat een bedrijf een miljoen liter wa-
hoeveelheid beschikbaar gesteld als schoon
krijgen we veel steun van het Water Footprint
ter verbruikt. Hoeveel moet hij dan doneren om
drinkwater in ontwikkelingslanden.”
Network, verbonden aan de Universiteit Twen-
diezelfde hoeveelheid in een ontwikkelingsland
te. Zij kunnen de watervoetafdruk van allerlei
mogelijk te maken? Nu zijn we zover dat we
Watervoetafdruk
processen en producten, zoals biefstuk en een
samenwerken met vijf goede doelen, op vijf
Een lastig element hierbij kan het bepalen van
katoenen trui, berekenen en wetenschappelijk
verschillende plekken in de wereld. We beschik-
het waterverbruik van een bedrijf zijn, erkent
onderbouwen.”
ken over een portefeuille aan projecten, zoals
ook Van Dooren: “De ‘watervoetafdruk’ van
het aanleggen van waterputten, filtersystemen
het bedrijf in kaart brengen is een belangrijke
5000 liter per euro
en pijpleidingen, die alle meetbaar drinkwater
eerste vereiste. Het bedrijf doet dat in principe
Wanneer die watervoetafdruk eenmaal is
opleveren. Doordat de kosten transparant zijn,
zelf, maar wij kunnen daarbij helpen. Sowie-
vastgesteld, volgt stap twee: het berekenen
lukt het ons om een zekere, stabiele prijs te vra-
so controleren we de opgave altijd, omdat we
welke donatie van het bedrijf hieruit volgt. Van
gen voor het leveren van schoon drinkwater in ontwikkelingslanden. Heel concreet: voor elke euro die wordt gedoneerd, kunnen we 5000 liter schoon drinkwater garanderen. Zo kunnen we dus ook transparant de rekensom maken voor bedrijven. Het realiseren van een miljoen liter schoon drinkwater kost 200 euro.” Op de vraag welk deel van elke gedoneerde euro er uiteindelijk voor Made Blue overblijft, reageert Van Dooren resoluut: “Geen. Wij verdienen niet aan de donaties van bedrijven. Ons verdienmodel is gebaseerd op abonnementen. Bedrijven kunnen zich op verschillende manieren abonneren op Made Blue en betalen daar een bijdrage voor. Zo verdienen wij ons geld. Ter illustratie: de goedkoopste vorm is een cer-
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1PfyLw1 WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
4 | Facilitair journaal nr 484
Dossier: Installaties ››› www.centrumfacilitair.nl
www.filterservice.nl
www.stanleysecurity.nl
www.ultimo.com
Award voor installateur: aanjager van vernieuwing en duurzaamheid De installatiebranche heeft te maken met een veranderende vraag: gebruikers en eigenaren van gebouwen zoeken vaker een duurzame totaaloplossing, dan één specifiek product. Uit onafhankelijk onderzoek in opdracht van ING Economisch Bureau blijkt dat gebouweigenaren nu liever investeren in een comfortabel binnenklimaat voor een periode van bijvoorbeeld 10 tot 15 jaar. Dit in plaats van apart voor een cv-ketel en stroom en gas te betalen. De Daikin Award speelt in op deze trend door de installatiebranche uit te dagen om vernieuwende, duurzame oplossingen voor een binnenklimaat te bedenken. Aan de Award - een vakprijs voor het beste VRV-project van het jaar - is een bedrag verbonden dat kan oplopen tot € 25.000,-. De winnaar ontvangt dit bedrag als een vermindering op het volgende VRV-project. De prijs wordt dit jaar voor de tweede keer uitgereikt. Tot 1 juni aanstaande kunnen installateurs hun mooiste VRV-project aanmelden.
(volledig) ontzorgen van de klant. Er ontstaan samenwerkingsverbanden met bedrijven bin-
‘De installatiebranche vult klantvragen met be-
tie van producten die zorgt voor een efficiënter
nen en buiten de keten (bijvoorbeeld installa-
trekking tot binnenklimaat, vriezen of koelen
bouwproces en energieverbruik.’
teur met energieleverancier) die aan de geïnte-
nog vaak traditioneel in’, stelt Wilma van Bom-
greerde vraag en behoefte van de klant kunnen
mel, marketeer bij Daikin. ‘Veelal bieden ze één
Het marktonderzoek van ING Economisch Bu-
voldoen. De installateur die alleen en los van
product aan, gebaseerd op specificaties en
reau onderschrijft de conclusie van Daikin en
een netwerk functioneert zal verdwijnen.’
prijs. Echter, klanten hebben vandaag de dag
stelt: ‘voor installateurs geldt dat een stap ge-
steeds meer behoefte aan duurzame totaalop-
maakt moet worden van een strategie van uur-
Daikin speelt in op deze trend met de Daikin
lossingen. In veel gevallen is dat een combina-
tarief per geleverde werkzaamheden naar het
Award. Die beloont innovatieve en duurzame VRV-projecten. Van Bommel: ‘De Award is ontstaan vanuit de gedachte dat we de markt willen oproepen om te denken in totaaloplossingen in plaats van in producten. Wij zijn trots op de oplossingen die met onze producten gerealiseerd worden. En die trots willen we delen.’ Emondt Koeltechniek won vorig jaar de eerste Daikin Award voor hun VRV-project voor Hart van Grolle, een ecologische en biologische streekmarkt in Groenlo. Bjorn Eggers, salesmanager klimaattechniek bij Emondt, bevestigt dat de klantvraag in de installatiebranche aan het veranderen is. ‘Opdrachtgevers zijn niet langer alleen geïnteresseerd in de terugverdientijd van een product. Ze vragen steeds vaker om energiezuinige totaalconcepten die zijn opgebouwd
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1Vklv9w WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
Facilitair journaal nr 484 | 5
Dossier: Communicatie ››› www.centrumfacilitair.nl
www.ascom.nl
www.multibel.nl
www.stanleysecurity.nl
Communicatie, de sleutel tot succes Patrick Beekman van Ultimo Software Solutions bv heeft tijdens de themasessie van de vakbeurs Facilitair & Gebouwbeheer 2016 laten zien hoe een Facility Management Informatie Systeem (FMIS) bijdraagt aan het communicatieproces binnen facilitaire organisaties. Kijkend naar facilitaire dienstverlening, is com-
allerlei aspecten, zoals het bijvullen van koffie,
municatie een doorgaand proces dat inherent
nieuwe medewerkers in dienst, kapotte installa-
is aan verwachtingspatronen en kwaliteitsbe-
ties, etc. Deze meldingen worden gemeld door
leving. Daarbij is communicatie persoonlijk,
verschillende personen, via verschillende com-
zorgt het voor betrokkenheid en dialoog, feed-
municatiekanalen, met verschillende prioritei-
back en verheldering en werkt het waar nodig
ten en waarschijnlijk ook nog verschillende (be-
activerend. Maar communicatie wordt veelal
handel)processen. De melding over de printer
gezien als vanzelfsprekend en abstract. In the-
handelen we bijvoorbeeld zelf af, maar liftsto-
orie bestaat communicatie uit een zender, een
ringen worden door de leverancier verholpen.
Verwachtingsmanagement
ontvanger en een boodschap. De complexiteit
Voor de facilitaire afdelingen is het vaak onover-
tie staan dus dicht bij elkaar. Laat een FMIS u
lijkt ogenschijnlijk mee te vallen. In de praktijk
zichtelijk wat en wanneer gedaan moet worden
ondersteunen om communicatiestromen te
ontstaat er toch vaak miscommunicatie en
en dit kan leiden tot vervelende miscommuni-
borgen en tegelijkertijd de verwachtingen te
worden verwachtingen niet waargemaakt. Dit
catie. Bijvoorbeeld incomplete reserveringen,
managen. U kunt verschillende gebruikersgroe-
gebeurt ook binnen facilitaire afdelingen.
omdat de aanvrager verwacht dat koffie & thee
pen toegang geven tot het systeem, waaronder
er automatisch bij horen, maar de facilitaire af-
melders, backoffice medewerkers, managers
Communicatiestromen en verwachtingen
deling dit alleen op aanvraag meelevert. Dit is
en zelfs externe leveranciers. Door de produc-
Verschillende meldingen bereiken dagelijks de
best vervelend, zeker als net die ene belangrijk-
ten en dienstencatalogus (PDC) in het systeem
facilitaire organisatie en hebben betrekking op
ste klant op bezoek komt.
beschikbaar te stellen, weet iedereen binnen de
en
communica-
organisatie wat de facilitaire afdeling aanbied en hoe lang het duurt om bijvoorbeeld iets te leveren. Daarbij kunt u zorgen voor kaders en randvoorwaarden, door te informeren dat reserveringen niet minder dan 2 uur van te voren gewijzigd kunnen worden en dat cateringskosten worden doorbelast. Ondersteuning door een FMIS Melders volgen hun meldingen en aanvragen in het FMIS op een persoonlijke pagina. Daarnaast kunnen ze ook nog andere informatie inzien vanuit bijvoorbeeld een kennisboom. Meldingen hoeven overigens niet per definitie alleen via Self Service gemeld worden. Als de facilitaire afdeling een mulit-channel policy han-
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1PfAzoL WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
6 | Facilitair journaal nr 484
Dossier: Binnenklimaat ››› www.centrumfacilitair.nl
www.horos.nl
www.filterservice.nl
www.groenwerktbeter.nl
Luchtkwaliteit ziekenhuis moet voldoen aan strenge landelijke normen Met ruim 600 bedden, 3.500 medewerkers en tweehonderd specialisten is het Medisch Centrum Alkmaar (MCA) één van de grootste ziekenhuizen van Nederland. Het ziekenhuis richt zich primair op de regio Noord-Holland Noord, een gebied met ruim 600.000 inwoners. “Het MCA is verspreid over verschillende locaties, samen vertegenwoordigen deze een bruto vloeroppervlak van ruim 100.000 m 2”, vertelt Ruud van Toornburg, hoofd technische dienst. “Binnen een ziekenhuis worden hoge eisen ge-
Voor andere locaties als kantoren en wachtka-
steld aan de luchtkwaliteit. De lucht binnen een
mers zijn deze wat minder streng, maar is de
operatiekamer moet bijvoorbeeld voldoen aan
luchtkwaliteit evengoed erg belangrijk. Iedere
strenge, landelijk geldende normen op het ge-
locatie heeft zo zijn eigen, specifieke eisen. In
bied van aanwezigheid van bepaalde deeltjes,
honderd verschillende luchtbehandelingskas-
temperatuur, overdruk en sterkte van de lucht-
ten wordt de lucht gefilterd, in de juiste conditie
soorten filters noodzakelijk. Voor de ene zone
stroom. Dit stelt hoge eisen aan de luchtfilters.
gebracht en vervolgens via een buizensysteem
is een HEPA filter noodzakelijk, terwijl binnen
We gebruiken daarom onder andere hepa-filters
naar de juiste locatie geleid.
een andere zone een koolstof zakkenfilter meer
die 99,995% van de meest moeilijk af te vangen
geschikt is. De luchtfiltering binnen het MCA
deeltjes tegenhouden. Speciale aandacht is er
Een zeer compleet pakket aan luchtfilters
is extra complex. Van Toornburg: “Het MCA
verder voor de luchtvochtigheid. Filters moeten
Een ziekenhuis stelt dus niet alleen zeer hoge
in Alkmaar is gevestigd in gebouwen uit ver-
kunnen functioneren binnen een relatieve voch-
eisen aan de luchtkwaliteit, ook kent een zie-
schillende bouwjaren hetgeen extra aandacht
tigheid van 40-75% ”, aldus Van Toornburg. Ook
kenhuis verschillende zones waarvoor verschil-
vereist met betrekking tot de luchtbehandeling.
voor de intensive care en de laboratoria gelden
lende normen gelden. Dit maakt luchtverver-
We werken hierom met verschillende luchtfil-
strenge normen wat betreft de luchtkwaliteit.
sing complex en het inzetten van verschillende
tersystemen wat tot gevolg heeft dat we bijna honderd verschillende maten en soorten filters gebruiken. Van Toornburg: “Het grote voordeel is het zeer brede assortiment. Door de verschillende systemen die wij gebruiken, hebben we heel veel verschillende soorten en maten filters nodig. ACS-AFPRO Filters levert deze allemaal, waardoor wij kunnen werken met slechts één leverancier. Dat is een zeer groot voordeel voor ons. We hebben nu één aanspreekpunt en zij kennen onze systemen en eisen. Hierdoor kunnen ze ons prima begeleiden. De filters zijn Eurovent gecertificeerd en vervaardigd met formaldehydevrije lijm. Van
Lees het gehele verhaal op: http://bit.ly/1Px9Lfl WWW.CENTRUMFACILITAIR.NL
Facilitair journaal nr 484 | 7
DONDERDAG 18 FEBRUARI 2016 BCN ROTTERDAM
K E N N I S D A G
FACILITAIR MANAGEMENT & GEBOUWBEHEER
www.kennisdagenfacilitair.nl
1dag
3 momenten MEDE MOGELIJK GEMAAKT DOOR:
12 cursussen
