Grenzenloos MAGAZINE
Grenzenloos.nl
Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters
NR
6
Juli 2014
slavernij-toerisme Unieke site in Ghana
remigreren Terug naar Suriname
Uitgeverij
1
Grenzenloos
Welkom
Colofon Grenzenloos Magazine Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters. Verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos, een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar
[email protected] In dit nummer staan bijdragen van: Hans Mantel Liesbeth Arts Mineke de Vries Marjan van den Dorpe Ellen Smulders
ZOMERse taferelen
D
e zomer is begonnen en de zomervakantie komt er voor velen weer aan. Heeft u al iets geboekt? Of kiest u liever voor een last-minute of blijft u gewoon lekker thuis? De helft van alle vakanties die Nederlanders jaarlijks houden wordt in het buitenland doorgebracht. Waar? Spanje is met een tien procent populair, maar moet Frankrijk (vijftien procent) boven zich dulden. Absolute koploper, al sinds 2007, is Duitsland. Ongeveer achttien procent van alle buitenlandse vakanties houden wij bij onze oosterburen. Over alle drie landen vindt u leuke artikelen deze maand. Laat ons gerust weer weten wat u van deze editie vindt. Uw reacties en tips worden altijd gewaardeerd. Wij zijn te bereiken via
[email protected] Grenzenloos Magazine verschijnt 12 x per jaar, elke laatste vrijdag van de maand. Veel leesplezier!
Esther Zoetmulder
Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur
Eric Jan van Dorp
Twitter: @ericjanvandorp
Coverfoto: Mineke de Vries Copyright©2014 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schrijftelijke toestemming van de uitgever.
2
Inhoudsopgave
4
Nieuws
Slavernij-toerisme
12
Een zonnig leven in Spanje
Uit je comfortzone
22
18
Remigreren naar Suriname
Wonen in Duitsland
36
6
De andere wereldtaal 3
30
Nieuws Zweedse FISCUS GAAT NA WIE HUIS IN ZWEDEN VERHUURT Belasting bij huurinkomsten boven 50.000 kronen
W
ie in Zweden een huis verhuurt maar zelf in Nederland of België woont, kan rekenen op een extra controle van de Zweedse belasting.
betalen. Ook als onroerend goed, bospercelen of daarmee samenhangende producten worden verkocht, dient dit aangegeven te worden. Volgens de Zweedse fiscus zijn er zo’n 100.000 mensen die buiten Zweden wonen, maar in Zweden onroerend goed in eigendom hebben. Het gaat hierbij zowel om Zweden die naar het buitenland zijn verhuisd, als ook om burgers van andere landen die bijvoorbeeld een vakantiewoning in Zweden bezitten.
De Zweedse belastingdienst Skatteverket is met een onderzoek begonnen naar de verkoop en verhuur van bospercelen en onroerend goed door mensen die in het buitenland wonen. Daar zou, bewust of onbewust, fraude mee worden gepleegd. “We hebben aanwijzingen dat verkopen van bossen en onroerend goed door eigenaren die in het buitenland wonen niet correct worden aangemeld. Dit geldt ook voor de verhuur van woningen als die belast dient te worden”, zegt Henrik Lund van Skatteverket.
Eigendomsbewijzen “De aangiftes die we krijgen, wijzen erop dat mensen niet op de hoogte zijn van de regels. We zien ook dat bij de verkoop of erfenis van onroerend goed niet altijd wordt gedacht aan de overdracht van de eigendomsbewijzen. Dit leidt tot problemen voor degene die het pand verkoopt omdat de verkeerde naam op het eigendomsbewijs staat”, zegt Henrik Lund.
Huurinkomsten Wie met het verhuren van bijvoorbeeld een vakantiehuisje in Zweden meer dan 50.000 kronen per jaar verdient (ongeveer 5490 euro), moet over de huurinkomsten belasting
Het is volgens hem goed om te weten dat de regels in Zweden niet altijd dezelfde zijn als die in het woonland. Skatteverket moet bovendien een correct adres hebben van degene die in Zweden een huis of bosperceel bezit. “Als we niet het juiste adres hebben of alleen het Zweedse adres, bestaat de kans dat men de datum mist waarop ten laatste aangifte kan worden gedaan. Dan kan een vergoeding voor te late aangifte in rekening worden gebracht.” Bron: www.denieuwezweed.com
4
Nieuws duidelijke relatie tussen huizenmarkt en emigratie google trends en kadaster als hulpmiddel
A
ls we de media moeten geloven dan is er een steeds grotere interesse voor emigratie. Meer dan 130.000 personen verlaten jaarlijks ons land om zich in het buitenland te vestigen. In dit cijfer zitten echter ook alle niet-Nederlanders die terugkeren naar hun geboorteland, bijvoorbeeld Poolse werknemers die hier een bepaalde tijd gewerkt hebben en als ingezetene ingeschreven stonden. Gecorrigeerd blijkt dat slechts de helft van het aantal emigranten uit autochtone Nederlanders bestaat en dat dit aantal niet groeit.
laatste anderhalf jaar redelijk stabiel is. De cijfers van de jaren voor de crisis zijn echter flink hoger, met een piek begin 2006. Waar is die interesse van afhankelijk? Volgens ons is er een duidelijk verband met de situatie op de Nederlandse huizenmarkt. Immers, wie zijn huis niet kan verkopen, kan ook zijn koffers nog niet pakken om voorgoed te vertrekken. Maar is dit aan te tonen? Waarschijnlijk wel. Wanneer we de statistieken van het Kadaster erbij pakken om te kijken naar de aantallen verkochte huizen in dezelfde periode als de Google emigratie cijfers, dan zien we een opvallende gelijkenis in de trend. De piek begin 2006 en de scherpe daling direct daarna zijn duidelijk zichtbaar, evenals de scherpe daling begin 2009. Bekijk de grafieken hieronder.
Er is tegenwoordig ook een andere manier om populariteit te meten en dat is kijken naar Google statistieken. Wanneer we in Google opvragen wat de populariteit is van zoektermen waar de woorden ‘emigreren naar’ in voorkomen, dan zien we dat die die populariteit het
Populariteit van zoektermen in Google met de woorden ‘emigreren naar’.
Het aantal verkochte woningen in Nederland.
5
Dezelfde feiten, een ander perspectief
Slavernij-toerisme Mineke de Vries
6
Ghana
D
e geur van verdriet en vernedering slaat letterlijk in je gezicht. De grond is doordrenkt met bloed, uitwerpselen, tranen. In fort Elmina in Ghana, waar veel slaven de dood al vonden voor ze op transport naar de Caraiben werden gesteld, lopen toeristen nu bijna kokhalzend door de kerkers. Waren toen de slaven zelf het koopwaar, nu zoveel honderd jaar later is hun verhaal het koopwaar; prijzige rondleidingen, toeristische spullen, resorts op steenworp afstand. We bezochten zowel de forten en spraken met de eigenaars van een resort. Onder de Ghanezen zelf, het volk dat het meeste leed ondervond van de slavernij, is geen spoor van pijn of rancune te ontdekken. Integendeel. Het perspectief van waaruit je naar dezelfde feiten kijkt, blijkt essentieel.
slaven per ruimte gevangen werden gehouden. Een streepje op de muur op heuphoogte geeft aan tot waar de laag met uitwerpselen kwam. Aan de muren de kettingen waarmee de mensen aan elkaar zaten vastgeklonken. Op een binnenplaats een loodzware bal, die vrouwen als straf om hun enkel kregen en die hen dwong dagen in de brandende zon te staan, dit omdat ze geweigerd hadden met de gouverneur naar bed te gaan. Hoe je het ook probeert, wat zich hier heeft afgespeeld gaat alle voorstellingsvermogen te boven. Eenmaal weer buiten word je overspoeld door Ghanese jongens die in de tussentijd souvenirs hebben gemaakt met je naam erop. Want nog maar net uit je auto gestapt geven ze je bij aankomst een hand en stellen zich voor met de vraag hoe jij heet en of je dat even wilt opschrijven. Overweldigd en naïef, zeker in het licht van wat je gaat zien, schrijf je vriendelijk je naam op. Als je nadien de beschilderde schelpen en armbandjes in handen gedrukt krijgt, besef je de nieuwe handel die de slavernij met zich meebrengt. Er maakt zich een vreemd soort gewetensnood van je meester.
In de brandende hitte op de binnenplaats van fort Elmina wordt je blik direct getrokken naar een zware deur met een schedel erboven, die toegang geeft tot het vertrek van amper twee vierkante meter waar in volstrekte duisternis en hitte gestraften werden ondergebracht, tot de dood intrad. Schuin daarboven de grote ramen van de gouverneursvertrekken, waar in het hekwerk van het balkon de sierlijke W van Willem I is gevlochten. Een vloeiend Engels sprekende studente verzorgt een zakelijke rondleiding, ontdaan van alle emotie. Misschien dat juist daardoor het leed in de vochtige kelders van de forten bij Cape Coast zo op je valt. Dure fototoestellen proberen met flash de kerkers vast te leggen, terwijl er in feite niets te zien is. Lege donkere stinkende ruimtes van zestig vierkante meter waarin tweehonderd
Door of no return Fort Elmina werd in 1637 overmeesterd door de Nederlanders op de Portugezen die het in 1482 bouwden. Nederlandse Psalmteksten boven de deuren van de kerkruimte zijn verbijsterende stille getuigen. Net ten oosten van Elmina ligt het even beroemde Cape Coast Castle, twee forten in de rij van dertig langs de kustlijn van Ghana, de goudkust. Omdat het in Nederlandse handen was, trekt Elmina Castle veel Nederlanders, maar Cape Coast is minstens
7
Slavernij-toerisme even indrukwekkend. Vanwege het feit dat twee slaven na hun dood werden teruggebracht naar Ghana werd de ‘door of no return’ waardoor slaven naar de schepen werden geleid - omgedoopt tot ‘door of return’. Met deze symbolische handeling, een bordje met Door of return aan de buitenkant van de deur is het boek gesloten. Echt gesloten.
Ze gaan niet zichtbaar gebukt onder dit verleden. De verklaring blijft eigenlijk een raadsel. Als één van de redenen wordt genoemd de volledige overgave aan het leven en daarbij aan de dood. Men leeft in het hier en nu, niet in de toekomst maar zeker niet in het verleden. Rondtrekkend door het land en de armoede ervarend, realiseer je je temeer dat de zorg of je ‘s avonds eten hebt, simpelweg geen ruimte laat je bezig te houden met zaken als deze. Maar ook de volksaard wordt genoemd: de indrukwekkende trots van de Ghanees op zijn land en volk wordt niet verstoord door enig gevoel van rancune. Een Ghanees weigert vanuit die trots elke vorm van slachtoffer zijn te accepteren. De uitbundigheid, de gastvrijheid, het met alle egards behandelen van westerlingen lijkt in niets op langdurig meegedragen leed, integendeel, het geldt juist als grote eer Europeanen te ontvangen. Kinderen komen overal vandaan aanlopen, zwaaien, willen je aanraken en bekijken en roepen vrolijk ubruni!: zij die van achter de horizon komen.
Wie Ghana bezoekt, kan er niet omheen de forten, één van de weinige toeristische trekpleisters in het land te bezoeken. In het arme land dat Ghana is, is Cape Coast met zijn twee kastelen dan ook een relatief welgesteld gebied. Men plukt hier de vruchten van de slavernij.
Ghanese slavernij Wat tevens een erg belangrijke rol speelt, is de bekendheid met slavernij onder de Ghanezen, vóór de Europeanen kwamen. We hoeven daarvoor de historische roman van Arthur Japin
Trots Hoe tegenstrijdig wellicht, de Ghanezen zijn trots op deze overblijfselen uit de geschiedenis.
8
Ghana maar open te slaan - De zwarte met het witte hart -, die op indrukwekkend wijze verhaalt over twee prinsjes van de Ashantene die door hun eigen vader aan Nederland als onderpand werden meegegeven. Deze op waarheid gebaseerde geschiedenis speelt 150 jaar na de afschaffing van de slavernij, maar wederom was Elmina het tafereel van de droevige geschiedenis van de inmiddels wereldberoemde neefjes Kwame en Kwasi. Zij wachtten in Elmina op hun lot, weggevoerd van hun familie die ze nooit meer zouden zien. Het feit dat in die tijd honderden slaven het hoofd werd afgehakt als hun meester overleed om hem te begeleiden naar het hiernamaals, het feit dat slaven onder
de naam ‘rekruten’ in zogenaamde vrijheid werden verkocht als militair voor Nederlands Indië - omdat de welvaart na de afschaffing van de slavernij tanende was - spreekt boekdelen. Het maakt het nog ingewikkelder als je bedenkt dat het ene Afrikaanse ras het andere niet als menselijk zag. Hoe we tegen de oorsprong van de slavernij moeten aankijken is iets waarbij kennelijk vele factoren een rol spelen. Geesten Curaçaose voorvaderen De merkwaardige toeristische keerzijde van de slavernij deed verschillende resorts in de nabijheid van de forten oprijzen. Eén daarvan is Ko-Sa op nog geen tien kilometer
9
Slavernij-toerisme afstand van Elmina, sinds zes jaar gerund door twee Nederlandse echtparen, onder wie Patrick en Nicole Koolen. Zij namen het over van een Ghanese man en een Duitse vrouw. De schepen met slaven zijn hier langsgekomen op weg naar Curaçao en Suriname. Een lieflijk resort waar je zo uit je Afrikaanse huisje het strand oploopt en waar je ’s nachts in slaap wordt gewiegd door het geluid van de branding. Koolen: “Gecombineerd met nabijgelegen natuurpark Kakum en het strand zijn de forten de grote toeristische trekpleisters.
We helpen onze gasten met trips daarheen, maar verder is het geen gespreksonderwerp.” Ook rond het herdenkingsjaar 150 jaar afschaffing slavernij is overigens amper wat gedaan. Nicole: “Kranten besteedden er minimaal aandacht aan, in Accra was slechts een kleine herdenking. Verder leeft het niet.” Overigens komen wel geregeld Curaçaoënaars hierheen. Patrick: “Ze willen weten waar ze vandaan komen. Sommigen bezoeken wel met moeite het fort, bang voor geesten van hun voorvaderen. Maar ik heb er ook ontmoet, die er helemaal niks mee hadden”, zegt hij ontnuchterend. Toen Patrick de Surinaamse woongroep voor ouderen waarvoor hij werkte in
Utrecht vertelde dat hij naar Ghana ging, kreeg hij vanuit die groep vele reacties: “Om te beginnen vond men het dapper dat ik ging, maar ik vond het vooral opvallend dat tachtig procent van de mensen van die woongroep ooit in Elmina was geweest. Allemaal op zoek naar hun roots.” Rust in Ghana Patrick: “Het resort zit vrijwel altijd vol, mensen praten het door. Onze gasten zijn met name vrijwilligers en stagiaires, die een weekendje bij ons komen bijtanken en hun ouders die hen komen bezoeken.” Maar ook biedt Ko-Sa onderdak aan de westerse gemeenschap van Accra en soms zie je investeerders in eco-projecten. Het is letterlijk bijtanken in het resort en hoe moeilijk het ook is om spullen te verkrijgen, de keuken in Ko-Sa is veelzijdig. De wijn komt wel via een groothandel en de echte westerse koffie - zakjes Nescafé is het beste dat je daarnaast kan vinden - komt uit Accra. Nicole: “Mensen zijn zó blij met een lekkere wijn of een echte kop koffie, daar doen we het voor.” Natuurlijk weten ook vakantiegangers Ko-Sa te vinden, maar stromen toeristen tref je in Ghana niet. Aan de kust is wel het lange Nederlands aandoende zandstrand, maar de zee is koud en gevaarlijk. Wàt er echter aan toeristen en bezoekers is, concentreert zich hoe dan ook in Cape Coast. Patrick en Nicole wonen in het vissersdorpje Ampeny, iets ten westen van Elmina. “Het is een bewuste keuze onderdeel van de bevolking te zijn.” Na het rondtrekken door Zuid Amerika (ook Curaçao even aangedaan) en Afrika vonden ze hier rust. “We werden verliefd op Ghana; het is een stabiel land, waar je gewoon ‘s avonds over straat kan.” Ghana is Patricks levenswerk, hier wil hij niet meer weg. Ondanks dat de cultuurverschillen tussen hen en hun werknemers soms lastig zijn, komen ze er altijd
10
Ghana
samen uit. Patrick: “Hun leven wordt door God gestuurd; wij moeten oppassen dat niet te vertalen in gemakzuchtig. Wij als you white zijn in hun ogen altijd rijk. Zij beseffen niet dat ook wij hard moeten werken en dat het dan nog soms moeizaam is, begrijpen ook niet dat je in Nederland werkte en niet voor alles hulpjes had. Ja, misschien is dat dan toch het verleden.”
als Ghanezen waren uitverkoren om te werken op de plantages. Niemand, geen volk op de hele wereld was geschikt voor dit werk, want niemand is zo sterk als wij. Wees dus trots op ons volk.” In elk geval deze vijftien kinderen waren zichtbaar onder de indruk van de heldhaftigheid en kracht van hun voorvaderen. Opgeheven hoofd Je kunt de geschiedenis inkleuren zoals je wilt, je kunt hem beleven zoals je wilt. En kennelijk kun je zelf kiezen of je slachtoffer bent of held. De Ghanezen kiezen ervoor met opgeheven hoofd hun geschiedenis onder ogen zien. Een volk dat zichtbaar geniet van haar onafhankelijkheid. Dat een intrinsieke waardigheid bezit. Het mooiste symbool uit Ghana is wellicht wel dit. Kijkend naar het gebruik van het dragen van alles op je hoofd, kun je misschien concluderen dat de zwaarste lasten alleen te dragen zijn met opgeheven hoofd en kaarsrechte rug.
Op de slavernij heeft Patrick heeft een nuchtere kijk: “Het is een bekend gegeven in dit land, Ghana is zelf begonnen mensen te verhandelen. Bovendien was het een wredere tijd. Maar ook de cultuur was en is nog steeds anders: kinderen worden ook vandaag de dag vernederd, geschopt, geslagen en het is bekend dat elke familie een small boy of small girl heeft, de zwakste schakel, degene voor de rotklusjes of degene die wordt verstoten. Het is nooit goed te praten, maar je moet wel de context en de cultuur erbij betrekken.” Uitverkoren Hoe essentieel het blijkt te zijn met welke blik je naar dezelfde feiten kijkt, verraste des te meer bij een les over slavernij op school. In een klein dorpje waar de mensen in lemen huizen wonen en waar op vuur in grote potten wordt gekookt staat één van de vele weeshuizen die Ghana rijk is. Kinderen krijgen les in bijgebouwde lokaaltjes, een laag muurtje met een golfplaten dak erboven in dit geval. Op hetzelfde gammele schoolbankje als waaraan ze net hebben ontbeten ligt nu hun schrift. In hun versleten kleren luisteren de vijftien kinderen van groep vier, vijf en zes naar de directeur die de driehoek van handel op het bord tekent. En paar kippen scharrelen tussen de bankjes. En als je zit te wachten op het verhaal wie deze zwarte bladzijde in de geschiedenis op zijn geweten heeft, vervolgt de directeur vol trots: “Wij
Tekst: Mineke de Vries Foto’s: G. Lejeune, Mineke de Vries
Dit verhaal is een voorpublicatie uit het boek Met de zon in de rug dat op 10 oktober 2014 zal verschijnen bij uitgeverij Village. Auteur Mineke de Vries is freelance tekstschrijver en journalist voor onder andere het Antilliaans Dagblad en de krant Amigoe - Ñapa Curaçao.
11
Een zonnig leven
in Spanje Marjan van den Dorpe 12
Spanje
E
nkele jaren geleden zijn auteur Marjan van den Dorpe en haar man Tom naar Spanje geëmigreerd. In haar eerste bundel Leven onder de Spaanse zon deed Marjan daar verslag van. Na enkele woelige jaren zijn ze nu in een rustiger vaarwater gekomen. Wel is gebleken dat je hier in dit nieuwe vaderland veel meer op elkaar aangewezen bent en dat het spreken van de taal van levensbelang is. Omdat de meeste opstartproblemen opgelost zijn is er meer tijd voor het maken van tochten in de omgeving en het ontdekken van prachtige plekjes.
Kinderen die uit hun feestjurk gegroeid zijn bijvoorbeeld. Een goede manier van hergebruik. Door de crisis zijn de prijzen van huizen en appartementen laag. Ze zijn de laatste jaren nog nooit zo laag geweest en eigenlijk is het dan ook dè aangewezen tijd om iets te kopen. De koper is koning en heeft een aanbod, niet te geloven. Met deze gegevens in ons achterhoofd zijn Tom en ik eens om de tafel gaan zitten. Zou het soms een idee zijn om een tweede huis te kopen aan de kust en dat dan gaan verhuren? Het toerisme aan de kust neemt nog steeds toe. Spanje profiteert van de strubbelingen in het Midden Oosten en Griekenland. Veel toeristen wijken uit naar Spanje. Vrienden van ons hebben sinds kort ook een huis aan de kust dat ze verhuren en van hen kregen we hele bruikbare tips.
Een huis kopen in Spanje
Sinds de koop van ons huis hier in Caudete hebben we vrienden aan de kust wonen waarvan de vrouw een eigen makelaarskantoor is begonnen. Met haar hebben we contact gezocht en gevraagd of zij ons zou kunnen helpen. Geen probleem, graag zelfs. Maar ja de kust is lang en wat is de meest populaire plaats om een tweede huis te kopen?
De crisis in Europa en in het bijzonder in Spanje is het gesprek van de dag hier. Het is dan ook behoorlijk heftig. Zeker in het binnenland. Veel jonge Spanjaarden proberen, net zoals in de jaren zestig van de vorige eeuw, naar bijvoorbeeld Nederland en Duitsland te gaan voor werk. Zo ook onze buurman José. Hij gaat voor enkele weken naar Nederland om daar zijn beroep van stukadoor uit te oefenen.
Moraira Na wat omzwervingen kwamen we op Moraira uit. Een leuke kleine plaats. Vroeger een oud vissersdorpje geweest. Het dorp vormt samen met het landinwaarts gelegen dorp Teulada één gemeente. Moraira ligt aan de populaire Costa Blanca waar de zon bijna altijd schijnt en een heel aangenaam klimaat heerst. Vorst komt daar nauwelijks voor. Daarom zie je daar velden vol sinaasappelbomen. De vliegvelden Alicante als Valencia zijn in een uur rijden te bereiken.
Maar ook op de lokale radio is de crisis bekend. Er zijn op Radio Villena programma’s waar mensen naar de studio bellen om spullen te koop aan te bieden. Hun telefoonnummer wordt dan genoemd en iedereen die interesse heeft kan bellen. Een goed idee en er wordt gretig gebruik van gemaakt. Zeker tegen de tijd dat er feesten zijn zoals Los Moros y Cristianos, Pasen of het doen van communie. Dan wordt er heel veel kleding op deze manier verhandeld.
13
14
Spanje Moraira is gemoedelijk en absoluut niet te vergelijken met een badplaats als Benidorm. Er zijn diverse leuke strandjes, soms met stenen andere met zand en de meeste zijn gratis. Evenals het parkeren daar. Daarnaast heeft Moraira goede winkels en leuke restaurantjes. Voor elk wat wils. We gaven Marijke (zo heet onze vriendinmakelaar) de opdracht om voor ons eens op zoek te gaan naar een woning met goede verhuurmogelijkheden in Moraira. Bezichtigen Elke keer als ze enkele huizen voor ons gevonden had reden we van Caudete naar Moraira om ze te gaan bekijken. Een tocht van ongeveer anderhalf uur, enkele reis. Je kunt wel een voorselectie maken op internet, maar uiteindelijk moet je het toch in het echt bekijken. En maar goed ook, want wat kan een huis er op internet anders uitzien dan in de werkelijkheid. We hebben ongeveer tien huizen bekeken. Sommigen waren best wel mooi maar hadden net niet dat ‘wauw’ effect. Tot het huis in Talpa Park. Aan de buitenkant valt het nog niet eens zo erg op. Het is gelegen in een park dat mooi aangelegd en onderhouden is. Wat gelijk opvalt als je door dat park loopt is het prachtig grote zwembad. Het is in een soort achtvorm gebouwd met stapstenen in het midden. De bewoners van de veertien huizen kunnen daar gebruik van maken. Groot genoeg! Van deze veertien huizen zijn er enkele het hele jaar door bewoond. Enkele worden als vakantiehuis gebruikt en enkele, waaronder nu ook dat van ons, worden verhuurd voor korte of langere termijn. We zagen dus dit huis en tja het leek niet erg groot..., maar eenmaal binnen hadden we wel dat alles overheersende ‘wauw’ gevoel. Vanuit de ziteetkamer heb je namelijk een grandioos uitzicht
op de baai van Moraira! Vanaf het overdekte balkon kun je tijdens je ontbijt genieten van dit adembenemende uitzicht. Verder bleek dat dit huis, als een van de weinigen op dat rijtje, bijna helemaal gerenoveerd te zijn. Een nieuwe keuken met nieuwe koelkast en oven, twee nieuwe badkamers met nieuwe douchecabine, een nieuw dak en nieuwe bedrading. Ook was op deze vernieuwingen nog een jarenlange garantie. Het had oorspronkelijk twee slaapkamers, twee badkamers en beneden een extra keuken annex bar. Maar die laatste hebben wij eruit gehaald en verwerkt tot buitenkeuken met alles erop en eraan. Van de toen lege ruimte hebben we een derde slaapkamer gemaakt. Er waren nog meer gegadigden. We moesten dus aan de ene kant snel beslissen en aan de andere kant ons niet gek laten maken. Het belangrijkste was, in tegenstelling tot ons huis in Caudete, dat water, elektriciteit en gas aanwezig waren en ook werkten. Een groot voordeel! Je leert elke keer weer. Nooit een huis kopen voordat je echt geconstateerd hebt dat het licht werkt. Knopje om en licht aan, anders niet kopen! We wilden het huis dan ook graag kopen, maar niet tegen elke prijs. Uiteindelijk brachten de andere gegadigden toch geen bod uit en konden wij doorgaan met onderhandelen. Na enige dagen heen en weer mailen werden we het eens over de prijs en konden we het huis eigenlijk al als van ons beschouwen. Tips Enkele dingen zijn heel belangrijk om te onderzoeken voordat je een huis in Spanje koopt. In de eerste plaats is het goed te weten wie de eigenaar van de woning is en van wie je het dus gaat kopen. Spanje kent twee registers waarin onroerend goed
15
Huis kopen in Spanje is opgenomen namelijk het ‘Registro de Propiedad’ en het ‘Catastro’. Kadaster Het Registro de Propiedad komt altijd om de hoek kijken als u een huis wilt kopen. Hierin staat duidelijk in wie de eigenaar van de woning is. Elke gemeente heeft dit Registro. Vraag dan ook naar een ‘Nota Simple’. Dat is een uitreksel van het eigenarenregister. Daarin staat niet alleen de naam van de eigenaar maar ook of er nog eventuele achterstallige betalingen zijn qua belasting, afvalstoffenheffing etc. Het feit is namelijk dat u als koper niet alleen het huis koopt maar ook de achterstallige betalingen overneemt! Het is dan ook heel belangrijk om de Nota Simple op te vragen vóórdat de koop gesloten gaat worden! Op de Nota Simple staat ook of er nog een hypotheek op de woning rust. Het Registro is vergelijkbaar met het Kadaster in Nederland. Daarin staan de grenzen van het pand of terrein beschreven. Hoewel dat in Spanje, vooral in de ‘campo’, niet al te nauw wordt genomen. Ook is het verstandig om vóór de koop de zogenaamde ‘Borrador’ op te laten maken. Het personeel van het notariskantoor kan dit voor u voorbereiden. De ‘Borrador’ is een kladversie van de ‘escritura’ (eigendomsbewijs). Deze wordt door de notaris gecontroleerd en als alle gegevens kloppen, wordt de echte ‘escritura’ op officieel notarieel papier afgedrukt. Hierna wordt deze dan door de notaris voorgelezen en door alle partijen ondertekend.
16
Spanje
Is de koop eenmaal een feit dan is de nieuwe eigenaar verplicht om zijn nieuwe aanwinst in te schrijven in het ‘Catastro’. Dat is een onderdeel van de belastingdienst in Spanje (Hacienda). Bij deze inschrijving wordt de in de ‘escritura’ vermelde koopsom opgegeven. Bij het Catastro wordt de kadastrale waarde bepaald aan de hand van lokale gegevens, de gemiddelde prijs per vierkante meter en de bebouwing. Deze kadastrale waarde dient als grondslag voor de onroerend goed belasting en kan elk jaar geherwaardeerd of geïndexeerd worden. Ga er wel van uit dat het opvragen van diverse formulieren lang kan gaan duren en ook kosten met zich mee kan brengen.
Dit artikel is een voorpublicatie uit het nieuwe boek van Marjan van den Dorpe, getiteld Een zonnig leven in Spanje, dat op 5 juli zal verschijnen. Eerder verscheen van dezelfde auteur de bundel Leven onder de Spaanse zon.
En meer Na deze opsomming zijn we er nog niet. Er zijn nog meer dingen waar iemand die een huis in Spanje gaat kopen aan moet denken. Eén daarvan is de ‘Plusvalia’. Dit is een belasting over de waardevermeerdering van de grond. Het is een gemeentelijke belasting. Deze belasting moet worden betaald als het onroerend goed van eigenaar wisselt. Meestal is deze belasting voor rekening van de verkoper, maar dat is afhankelijk van de gemaakte afspraken. Niet vergeten om te zorgen voor het overschrijven van water en elektriciteit. Gas gaat in Spanje meestal met grote of kleine flessen en deze zijn op diverse adressen te koop. Ook is het uiteraard verstandig om alvast een rekening bij een Spaanse bank te openen.
Bestel via Emigratieboek.nl
Tekst: Marjan van den Dorpe Foto’s: Stephan Mantel, Marjan van den Dorpe Kijk ook op: www.casamoraira.nl
Bestal via Emigratieboek.nl
17
Wonen in Frankrijk
LIEsBETH
uit je comfortzone (1)
L
iesbeth Arts woont samen met haar man Henk sinds een paar jaar in de Auvergne. Vorig jaar verscheen het eerste boek van Liesbeth, waarin ze op enthousiaste wijze vertelt over haar emigratie. Daarnaast schrijft ze met regelmaat veelgelezen columns over haar allerdaagse belevenissen in Frankrijk.
lijn stelt zich voor in het Nederlands en vraagt of ik nog steeds plaats in de auto heb. Haar man en dochter zijn in Breda en zoeken een lift naar Parijs. “Ja natuurlijk!” antwoord ik verrast. Ze geeft me zijn telefoonnummer zodat ik het verder met hem kan regelen. Zo dat is geluk hebben, denk ik in m’n nopjes, toch nog gedeelde reiskosten. Vier dagen geleden ben ik, met redelijke bibbers
Om kwart over acht ‘s ochtends begint mijn mobiele telefoon te rinkelen, op het display zie ik een onbekend Frans nummer. Zondagochtend, wie belt er nu op dit tijdstip? Een beetje verwonderd neem ik op. Een vrouwenstem aan de andere kant van de
in mijn lijf, toch weer in onze oude Renault Espace uit 1993 naar Nederland gereden voor een optreden. Een reis waar ik van te voren wel heel erg tegenop zag maar die wonderwel toch weer
18
Liesbeth Arts goed verlopen is. De motor liep zelfs als een zonnetje en ook in Nederland reed ik vlekkeloos nog zo’n driehonderd kilometer weg. Dit had me de moed gegeven om toch een oproep voor co-voiturage voor de terugweg te plaatsen op Nederlanders.fr
vooral dat ik weer naar huis ga. Deze keer verloopt het bezoek aan Nederland niet echt ontspannen. Ik weet niet wat ik heb, ik ben gevoeliger dan normaal, erg moe en kan me slecht concentreren. M’n optreden is daardoor nogal zwaar geweest. Het bezoek aan m’n dochter in Amsterdam voelt als ‘veel te kort’ en ondanks dat is het parkeertarief nog te hoog.
Ik bel de man en krijg een adres in het Ginniken, een wat sjiekere wijk in Breda. De man klinkt aardig en keurig. “Ik heb wel een oude auto hoor, geen luxe!” waarschuw ik toch maar even voor de zekerheid. Hij vindt het geen enkel probleem en we spreken af dat ik er om tien uur zal zijn. Ik vind het spannend, dit is de eerste keer dat ik iemand meeneem die ik niet ken. Ik rijd bijna altijd alleen, daar houd ik van, dan heb ik m’n gedachten voor mezelf en kan ik lekker harde muziek luisteren. Nu gaat deze man met dochter, alleen maar mee tot Parijs, de helft van mijn reis, maar toch zullen we nog zo’n drie à vier uur bij elkaar in de auto moeten zitten, hopelijk hebben we wat gespreksstof anders duurt zo’n reis knap lang.
Hoewel ik op het ogenblik best gelukkig ben en ik me erg verheugd heb om haar weer te zien, maakt ons weerzien me dit keer melancholiek. Wat mis ik eigenlijk een groot deel van haar handel en wandel, nooit kunnen we eens even gezellig bij elkaar langs. Wat is nu eigenlijk mijn moederrol? Ik ben me pijnlijk bewust dat ik haar al een hele tijd niet meer even lekker heb kunnen verwennen met cadeautjes of leuke kleren. Een bezoekje aan de ‘stad’ en samen lekker lunchen op een terrasje, wanneer was dat voor het laatst? Ik voel me verdrietig en in de war. Wat is de prijs eigenlijk die ik betaal voor mijn droomleven in Frankrijk? Ik houd van mijn dochter
Wat zou het eigenlijk voor iemand zijn? Een vader en een dochter die naar Parijs gaan en een moeder die uit Parijs belt, zoiets maakt me toch nieuwsgierig. Het zal wel een gescheiden man zijn, denk ik het antwoord te weten. Het kind zal dan wel bij haar moeder in Parijs wonen. Als het maar niet zo’n kleine krijsende dreumes is. Ojee, en ik moet lachen bij de gedachte, straks heeft hij allemaal ‘kinderen voor kinderen’ cd tjes bij zich om het meisje zoet te houden. Dat zal mijn geluk weer wezen! Ach, we zullen wel zien, voorlopig ben ik blij dat ik mijn kosten wat kan delen, maar
19
Wonen in Frankrijk
en toch kies ik voor een leven met een veel lagere levensstandaard, zodat ik haar lang niet zo vaak kan zien als dat ik zou willen. Groeien we niet uit elkaar? Ze is vijfentwintig inmiddels, terwijl ze in mijn hoofd maar steeds achttien blijft.
we moeten best wel sappelen om rond te komen en soms raak ik daar ook wel van in de stress, maar anders dan mijn vader zie ik nog steeds mogelijkheden. Hij gaat ook voorbij aan het feit dat ik al bijna tien jaar weg ben. Behalve mijn dierbare familie en een paar goede vrienden en af en toe een optreden, is er niets meer dat me aan Nederland bindt. Ik heb in Frankrijk een nieuw leven opgebouwd. We hebben ontzettend hard gewerkt om ons huis prachtig te verbouwen en een gezellige stek te creëren. Ik heb een geweldige werkplek waar ik heerlijk kan schrijven.
Ik kijk naar mezelf met mijn oude autobrik, om me heen vliegen de grote en vooral nieuwe auto’s langs me heen. Nederland is één en al bling bling, het levensritme is hier twee of misschien wel drie keer zo snel als in de Auvergne. Dit kan ik nooit evenaren. Ik ben blij dat ik hier nog kan komen voor een bezoekje maar meer zit er voorlopig niet in. Toch voel ik tegelijkertijd ook dat ik deze snelle wereld aardig begin te ontgroeien, ik moet er niet aan denken om nog aan deze ratrace mee te doen.
Maar vooral dat het leven in Frankrijk een ‘mode de vie’ is die mij ontzettend bevalt en dat ik dit leven niet zomaar meer wil en kan loslaten, is iets wat hij totaal niet begrijpt. Voor hem is het gewoon terugkomen en de draad weer oppakken, nou zo simpel ligt dat niet! Dit probeer ik hem allemaal uit te leggen maar hij heeft zijn mening gevormd en staat totaal niet open voor mijn argumenten. Ondertussen voel ik me gefrustreerd over zoveel onbegrip maar eigenlijk nog meer dat ik mezelf, als een kind, toch weer aan het verdedigen ben. Ik zie mijn boze vader maar ik zie ook zijn onmacht en liefde. Hij begrijpt gewoon niets van mijn leven in Frankrijk. Hij ziet mijn struggling niet als een avontuur en een uitdaging, zoals ik dat zelf ervaar.
Met een behoorlijke brok in m’n keel rijd ik weer naar Brabant, naar m’n ouders om hier nog één nachtje te slapen voor mijn terugkeer naar huis. Terug naar de rust en de natuur. Maar in plaats van nog een laatste gezellig avondje krijg ik op de valreep nog een tirade van m’n vader over me heen. Dit heb ik sinds mijn pubertijd niet meer meegemaakt en je zou het op mijn leeftijd ook niet meer verwachten, maar blijkbaar zit het hem erg hoog. De strekking is duidelijk: het wordt tijd dat ik terugkom. De résidence d’artistes en jazzclub, waarvoor we naar Frankrijk zijn verhuisd, is van de baan, dus waarom zouden we dan nog in Frankrijk blijven? “Je kunt daar de kost maar amper verdienen, wat zoek je daar toch in die armoede!” roept hij boos uit. Hiermee volkomen voorbijgaand aan alles wat me lief is en waar ik trots op ben. Nu kan ik me zijn standpunt ook wel voorstellen,
Eigenlijk heb ik deze tirade ook wel aan mezelf te danken. Ik ben veel te open geweest al die tijd, ik vertel mijn ouders altijd alles over mijn voor en tegenspoed omdat ik dat graag wil delen, maar daar moet ik mee gaan stoppen. Vooral voor mijn vader is dit heel moeilijk, hij staat niet open voor het onbekende, het maakt hem alleen maar
20
Liesbeth Arts
angstig, zodat hij alleen maar de “negatieve” kant van mijn verhaal hoort. Hij wil me gelukkig en vooral welvarend zien, gewoon, lekker veilig in Nederland. En misschien ligt onder deze hele discussie ook nog wel het feit dat hij me mist. Of het feit dat hij ouder wordt en dat er zomaar dingen kunnen gebeuren en dat ik dan erg ver weg ben. Mijn moeder die er de hele tijd wat stilletjes bijgezeten heeft, roept ons tot de orde. “Zullen we er over ophouden? Jullie komen er toch niet uit, de situatie is zoals hij is, laten we nog even een gezellige avond hebben met elkaar.” Gedurende de avond proberen we weer gewoon te doen, maar gemakkelijk is dat niet. De opgeroepen emoties blijven als een soort mistwolk om ons heen hangen. Emigreren is soms ook gewoon heel erg pijnlijk.
Als Lies op een avond Henk ontmoet slaan de vonken direct over. Behalve hun artiestenbestaan blijkt al snel dat ze ook hun passie voor Frankrijk delen. Het begint met dromen over later als... maar hun enthousiasme haalt de droom in. Samen storten ze zich in het avontuur en belanden van het ene toeval in het andere. Een verhaal vol humor, over passie en durf, dromen en aanpakken, liefde en loslaten maar vooral over verwondering.
Maar nu is het zondagochtend en ik sta op het punt om te vertrekken. Ondanks dat ik me nog steeds redelijk geëmotioneerd voel, ben ik ook erg opgelucht dat ik weg kan, naar huis en naar Henk. Mijn ouders zwaaien me na. “Tot de volgende keer Lies, doe voorzichtig!” Het zijn gewoon heel erg lieve mensen, ik hoop dat ik weer snel terug kan komen. Maar voor nu… op naar Breda. Terug naar mijn nieuw gekozen leven, ik ben benieuwd wat deze reis weer gaat brengen…
Toekomstmuziek in Frankrijk Dromen over de grens
(wordt vervolgd)
Elisabeth Arts UItgeverij Grenzenloos ISBN 9789461850638 Prijs € 16,95 O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
21
Remigreren
remigreren naar
SURINAME Esther ZOetmulder
22
Suriname
D
e afgelopen jaren is het aantal personen van Surinaamse afkomst dat terugkeert naar Suriname groter dan het aantal Surinamers dat naar Nederland emigreert. Esther Zoetmulder beschreef in het boek Emigreren naaar Suriname hoe u een remigratie voorbereidt. Remigreren houdt in dat u vertrekt naar het land waar u oorspronkelijk vandaan komt. Dit land van herkomst is het land waar één van uw ouders is geboren of het land waarvan u of één van uw ouders de nationaliteit bezit of bezat. Als u van Surinaamse afkomst bent, ligt het allemaal iets anders. Het kan enerzijds makkelijker zijn, u kent het land immers al, u krijgt sneller een vergunning en u hebt vermoedelijk familie in Suriname bij wie u zich geborgen voelt. Anderzijds kan het u ook tegenhouden. Het beeld dat u hebt van het ‘Suriname van toen’, vertroebelt uw objectiviteit. U bent misschien bang niet meer geaccepteerd te worden, vanwege bijvoorbeeld een te Nederlands accent of u denkt dat het land nog steeds erg achter is. Vanuit Nederland geldt er een remigratieregeling voor personen die willen remigreren. Komt u in aanmerking? De Sociale Verzekering Bank verzorgt de uitvoering van deze regeling. Zij beoordeelt de aanvragen en kijkt wie er in aanmerking komt voor de remigratieregeling. Voor de remigratieregeling gelden een aantal voorwaarden: • De eis van naturalisatie; ongeacht uw nationaliteit bij het starten van de remigratie procedure, is het vereist dat u eindigt met het aanvragen van de Surinaamse nationaliteit. • U moet minimaal 45 jaar oud zijn. • U moet minimaal drie jaar in Nederland
gewoond hebben, met een geldig verblijf. • U moet minimaal zes maanden achtereen (direct voor het punt van vertrek) een uitkering als AOW pensioen, werkeloosheidsuitkering, arbeidsongeschiktheidsuitkering, of een bijstandsuitkering genoten hebben. • U moet een ziektekostenverzekering afsluiten in Suriname. De regeling bestaat uit de volgende twee onderdelen: • De basisvoorziening • De remigratie-uitkering De twee onderdelen kunnen los van elkaar aangevraagd worden. De basisvoorziening De basisvoorziening is bedoeld om mensen te helpen tijdens het proces van remigreren. Zowel bij de overtocht als het vervoeren van huisraad naar Suriname. Betaald wordt onder andere een reiskostenvergoeding. U kunt daarnaast ook een vergoeding krijgen voor de verhuizing van goederen (huisraad), een bedrijfsinventaris en de opslag van deze goederen, indien dat nodig is. Bent u gehandicapt, dan wordt de overtocht van de door u benodigde én in uw eigendom zijnde hulpmiddelen eveneens vergoed. Het gaat natuurlijk om een eenmalige vergoeding. Voor de eerste twee maanden dat u in het remigratieland verblijft, krijgt u eveneens een vergoeding zodat u in uw levensonderhoud kunt voorzien. Dit bedrag is tweemaal het bedrag dat u maandelijks uitgekeerd zou krijgen, wanneer u gebruik zou maken van de remigratie-uitkering. Voorwaarde is wel dat u voor het indienen van de basisvoorziening minimaal een jaar onafgebroken in Nederland gewoond heeft.
23
Remigreren
ervaring Wie: Maureen Smit Waar vandaan: Amsterdam Wanneer: 2008 Gezinsverband: Drie personen Kun jij rondkomen van het bedrag of doe je er iets naast? “Nee, van het bedrag wat je krijgt kun je niet rondkomen. Je moet er iets naast doen. Je moet rekenen dat je met een gezin van drie kunt leven van rond de 800 euro per maand. Exclusief woonlasten.”
Jullie zijn met de remigratieregeling gekomen. Hoe ging het gehele remigratieproces? “Het ging eigenlijk heel gladjes. We hadden ons goed voorbereid en hadden al gezorgd dat we een huis hadden. Voor we uiteindelijk naar Suriname kwamen, hadden we ons huis al laten bouwen. We hebben van tevoren goed informatie ingewonnen bij het NMI (Nederlands Migratie Instituut).”
Bevalt het je hier en waarom? “Ja, het bevalt me zeker! Ten eerste het weer, dan de ruimte die je in Suriname hebt en het gevoel dat je leeft! In Nederland had ik meer het gevoel dat ik geleefd werd. Buiten dat, leef je in Nederland meer binnen, terwijl je hier juist buiten bent.”
Hoe heb je het vanuit Nederland klaargespeeld om een huis te bouwen in Suriname? “We zijn met de bouw begonnen toen mijn man voor langere tijd in Suriname was. Op de helft van de bouw moest hij echter terug naar Nederland en heeft het huis af laten bouwen onder goede afspraken met de aannemer en familieleden die af en toe toezicht kwamen houden. Dit was een grote fout. Bouw nooit als je niet elke stap ZELF kunt controleren. Het gevolg is dat geen plek in ons huis waterpas is! Vorig jaar kwam het plafond naar beneden en waren wij genoodzaakt een nieuw plafond aan te brengen, waardoor nog meer fouten aan het licht kwamen. Het stortwerk was schots en scheef. Om een lang verhaal kort te maken, bouw alleen als je zelf toezicht kunt houden en houd de teugels strak!”
Hoe verliep jouw verhuizing en hoe heb je het geregeld? “Wij hebben echt alles meegenomen. We wilden een container huren en zo alles verschepen. Uiteindelijk hebben we, op advies van de verschepingsmaatschappij, een gedeelde container genomen met als gevolg veel kwijtgeraakte/verkeerd bezorgde spullen. Iedereen die de stap wil nemen adviseer ik een eigen container te nemen.”
24
Suriname
De remigratieregeling De hoogte van de uitkering is afhankelijk van uw unieke situatie en de gezinsopbouw. Daarnaast speelt het levenspeil in Suriname in de beoordeling van de hoogte van de uitkering mee. De SVB beoordeelt uw aanvraag. Uitkeringen worden echter nooit hoger dan het bedrag dat u momenteel in Nederland ontvangt. De uitkering wordt maandelijks uitgekeerd op een Surinaamse bankrekening. Over deze uitkering betaalt u in Suriname belasting. Eventueel kunt u een vergoeding krijgen voor uw ziektekostenverzekering. De ziektekostenverzekering moet u wel zelf afsluiten Naast de bovenstaande regels, gelden de volgende voorwaarden voor zowel de basis- als de remigratievoorziening: • U heeft niet eerder van een remi- gratieregeling gebruik gemaakt. • U heeft geen schulden aan het Rijk. • U bent geen vermogensbelasting verschuldigd. De uitkering wordt vanaf de vestiging in het buitenland uitgekeerd. Het gaat hier echter niet altijd om hetzelfde bedrag als dat u in Nederland ontving. Sommige aanvullende uitkeringen zijn niet exporteerbaar (zoals de WWB). Het is belangrijk voor ogen te houden, dat dit bedrag veelal niet toereikend is om in Suriname in uw levensonderhoud te voorzien. In de meeste gevallen, bent u genoodzaakt in Suriname voor neveninkomsten te zorgen. Andere bijkomstigheden/beperkingen en bijzonderheden: • Wanneer u in Suriname woont, wilt u vast zo af en toe nog op vakantie naar Nederland. U komt in aanmerking voor een meerjarenvisum
•
• •
• •
en kunt dus uw familie en vrienden blijven bezoeken. Mochten u en uw partner in Suriname niet meer onder één dak kunnen leven, dan bestaat bij scheiding, soms de mogelijkheid om aan beide partners een uitkering te verstrekken. Mee-emigrerende partners mo- gen de Nederlandse nationaliteit behouden. Een Wajong-uitkering voor jonggehandicapten is sinds 1 januari 1998 niet meer exporteerbaar. Het is geen volksverzekering meer (geen premiebetaling), maar een sociale voorziening zoals de bijstandsuitkeringen ABW, IOAW en IOAZ en de Toeslagenwet. Hierdoor stopt deze uitkering bij vertrek naar het buitenland. Bij een huwelijk of geregistreerd partnerschap moet de partner ook mee emigreren. Ieder jaar controleert Nederland de status van de remigrant. Of de persoon in kwestie nog in leven is. Indien de remigrant en zijn partner overlijden, verkrijgen de minderjarige kinderen een evenredig deel van het recht op de helft van de voorzieningen, (bedoeld in artikel 4 van de Remigratiewet), waarop de remigrant en zijn partner bij leven recht zouden hebben gehad.
Wijzigingen in de remigratieregeling De remigratiewet wordt echter aangepast. De wijzigingen in de wet treden in werking op j juli aanstaande. Hieronder de punten waarop de wet wordt aangepast: • De leeftijdsgrens gaat van 45 jaar naar 55 jaar en de termijn voor legaal verblijf in Nederland wordt verhoogd van drie naar acht jaar. • De aanvraag van de remigratie- regeling is pas mogelijk na een termijn van één jaar werkloosheid in plaats van de zes maanden, die op dit moment gelden.
25
Remigreren • De tegemoetkoming reis- en transportkosten én de financiële overbrugging van de eerste twee maanden, die onder de basisvoorziening vallen, komen te vervallen. • Het aanvragen van de remigratieregeling is uiterlijk mogelijk tot 1 januari 2025. • Er komt een sluitend systeem voor oplegging van een bestuurlijke boete bij schorsing, intrekking en terugvorderen van remigratievoorzieningen. • De remigrant mag niet in hechtenis zijn op het moment van de indiening van de aanvraag, of een opgelegde straf ontduiken bij indiening van de aanvraag.
26
De Remigratiewet verstaat onder partner: • de mee-remigrerende echtgenoot van de remigrant • de mee-remigrerende geregistreerde partner van de remigrant • de ongehuwde meerderjarige die met de remigrant, die geen bloed- verwant is in de eerste graad, een gezamenlijke huishouding voert. • betrokkenen hebben hun hoofdverblijf in dezelfde woning en de betrokkene remigreert mee met de remigrant. De gezamenlijke huishouding mag uit niet meer dan twee meerderjarige personen bestaan.
Suriname
Onder kink wordt verstaan: • het mee-remigrerende minder- jarige eigen kind, stiefkind of pleegkind van de remigrant of zijn partner. Dit artikel is een van de vele hoofdstukken uit het boek Emigreren
Benodigdheden bij de aanvraag • een aanvraagformulier • verzoekschrift aanvraag verblijfsvergunning in tweevoud gericht aan de Minister van Justitie en Politie (dit kunt u zelf opstellen) • plakzegel • ontvangstbevestiging van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) dat u een verzoek heeft ingediend • twee goed gelijkende en recente pasfoto’s per persoon • kopie van het paspoort (geldigheidsduur minstens zes maanden) van u zelf en van de mederemigrant(en) • kopie van de geboorteakte van uzelf en de mederemigrant(en) kopie van de huwelijksakte • een garantverklaring van iemand die uw huisvesting verzorgd, • of documenten die aantonen dat u een eigen woning heeft in Suriname.
naar Suriname. Hierin vindt u uitgebreid alle practische informatie die u nodigd heeft bij een (r)emigratie naar Suriname.
De garantsteller is verantwoordelijk voor het inleveren van een ingevuld garantformulier en dient eveneens een uittreksel uit het bevolkingsregister te verschaffen en een kopie van zijn of haar ID-kaart of paspoort.
Emigreren naar Suriname Handboek
Esther Zoetmulder UItgeverij VanDorp Educatief ISBN 9789461850164 Prijs € 24,95
Indienen van de aanvraag Nadat u of uw gemachtigde alle benodigde stukken heeft verzameld, kunt u ze in een gesloten envelop en aangetekend opsturen naar de Hoofdafdeling Vreemdelingenzaken aan de Grote Combéweg 3 te Paramaribo.
O.a. te koop bij: Bol.com en Emigratieboek.nl
27
Grenzenloos uitzicht 28
29
Foto: R. van Veluwen
Duitsland
Wonen in duitsland populair emigratieland B
ij het woord emigratie komt bij velen direct een associatie met een verre vestemming als Canada of Australë boven. De meeste emigranten blijven echter in Europa, een groot deel zoekt het helemaal niet ver. België is een geliefd nieuw thuisland, maar dat geldt ook voor onze andere buur, Duitsland. Grenzenloos Magazine vroeg twee Nederlanders in Duitsland kort naar hun ervaringen.
beheerd. Toen volgde een scheiding, ik wilde wel uit Frankrijk weg maar niet meer terug naar Nederland. Omdat we een vakantiehuisje in de Eifel hadden vertrokken we daarheen. Mijn kinderen waren toen 5, 7 en 11 jaar,” vertelt Ellen. Camping “Ik heb de eerste jaren hier diverse banen gehad, onder andere als manager van een gehandicaptenhotel en bij het bisdom Trier. Toen vond ik het tijd voor wat anders en dus ben ik vijf jaar geleden over de grens in Luxemburg een eigen camping begonnen
Ellen Ringelberg woonde eeerst een aantal jaren in Frankrijk voordat ze opnieuw emigreerde, ditmaal naar Duitsland. “In Frankrijk heb ik altijd bungalowparken
30
Over de grens
(www.campingettelbruck.com). Behalve dat de meeste gasten Nederlands zijn, heb ik nu weinig banden meer met Nederland.”
houden, waardoor zij zich nog steeds een ‘buitenlander’ voelen. Om die reden zit mijn zoon Cedric (15) nu in Luxemburg op een internaat met veel verschillende nationaliteiten,” legt Ellen uit.
Over een antwoord op de vraag hoe Nederlanders en Duitsers van elkaar verschillen, hoeft Ellen niet lang na te denken. “Het zijn twee heel verschillende mentaliteiten en waar ik zelf zelden op een lijn zit met Duitsers is humor... Ook is de sfeer op de werkvloer bij een Duits bedrijf veel formeler en speelt hierarchie een veel grotere rol dan in Nederland.”
“Of ik ooit spijt heb gehad om naar Duitsland te verkassen? Nee, ik voel me hier thuis en dat hoort ook zo. Naar welk land je ook emigreert, je neemt altijd jezelf gewoon mee...”
Engergielabels verplicht Huiseigenaren in Duitsland zijn sinds 1 mei 2014 verplicht, om bij verkoop of verhuur (ook ongevraagd), reeds bij bezichtiging de Energieausweis te presenteren. Sinds deze datum kan een verhuurder of verkoper niet als voorheen vrijblijvend met deze verplichting omgaan. Vanaf 2015 zijn ‘bejaarde’ verwarmingsketels niet meer toegestaan en voor nieuwbouw gelden met betrekking tot energieverbruik strengere normen. De kosten van energie zijn in Duitsland hoog. Het is daarom verstandig te weten hoeveel energie uw woning bij normaal gebruik verbruikt.
Buitenlander “Omdat de kinderen nog jong waren toen wij hierheen vertrokken, zijn zij zo in het schoolsysteem gerold. Ik heb onderschat dat zij toch een innerlijke band met Nederland
Er bestaan al naar gelang in welk jaar het huis werd gebouwd (vóór of na 1977) twee soorten energielabels. In de bedarfsorientierte Energieausweis staat vermeld wat de bouwkundige staat van de woning en de staat van de verwarmingsen warmwaterinstallatie is en welke energiebesparende maatregelen zijn getroffen. In de verbrauchsorientierte Energieausweis staat het energieverbruik van de afgelopen jaren vermeld. Bron: Mondi.nl
31
Duitsland
Bevallen in Duitsland In 2007 verhuisde Jolande IJland-Kaatman met haar man en zeven kinderen naar Duitsland, twee kilometer over de grens. Haar man bleef in Nederland werken. Jolande was toen zwanger van hun achtste kindje.
“De kinderbijslag is in Duitsland drie keer zo hoog dan in Nederland, maar dat geld heb je ook nodig want je moet hier meer betalen voor voor school. Een schooltas, boeken en alle materialen dien je zelf te kopen vanaf de eerste klas (groep 3 in Nedeland). Dat is in Nederland natuurlijk niet het geval,” aldus Jolande.
“Ik vond het in Duitsland veel prettiger om te bevallen dan in Nederland, de sfeer is leuker en in de verloskamer mag je zelf weten hoe je wilt bevallen. Er staat een groot bed waar je partner bij kan liggen, er is een grote bal, een baarkruk, een soort hangmat, een rek waar je aan kunt hangen en een bad,” vertelt Jolande. “Ik moest helaas een keizersnee ondergaan bij de jongste twee, maar de begeleiding was erg goed.”
Minder soepel “Je kunt rustig stellen dat Duitsland net als Nederland is een multiculturele samenleving is. De taal is natuurlijk wel degelijk anders en ik denk dat Duitsers in het algemeen wel wat minder soepeler in de omgang zijn. Dat geldt ook voor op de werkvloer.”
32
Over de grens
“We hebben ook overwogen om naar Portugal te gaan, maar wat mij tegenhield was de taal en het feit dat de familie te ver weg zou wonen. Wat wij onderschat hebben is het vinden van de juiste de hypotheek, die hebben we te hoog genomen. Daar hebben we nu wel spijt van.”
Tips “Ik kan iedereen die er over denkt om in het buitenland te gaan wonen aanraden om te zorgen dat je als eerste de taal leert. Het goed beheersen van de taal is echt het allerbelangrijkste,” benadrukt Jolande nog mar eens een keer. “Zorg ook dat je voldoende weet van het land en de plaats waar je gaat wonen, zoals werkaanbod, verzekering, schoolsysteem en voorzieningen. Ten slotte, doe je kinderen op een school in de plaats waar je woont. Op die manier krijgen ook zij snel lokaal vrienden om mee te spelen, wat niet alleen goed is om vlot de taal te leren maar wat ook belangrijk als ze in de toekomst daar blijven wonen.”
“Het is als Nederlander heel goed mogelijk om je in Duitsland in te burgeren, het werkt eigenlijk net als in Nederland. Natuurlijk moet je eerst de taal goed beheersen. Je nodigt het beste je buren uit voor een gezellige middag met meerdere soorten taart en koffie en thee. De Duitsers eten namelijk graag meer dan een stukje taart,” vervolgt Jolande lachend. “Of je nodigt ze op een avond uit zonder koffie maar dan met wijn en sterke drank en warme hapjes.”
Foto’s: Duits verkeersbureau
33
Duitsland
onbekende feiten bij aankoop of verkoop van Duits onroerend goed Bij aankoop of verkoop van vastgoed in Duitsland worden Nederlanders vaak met een aantal onbekende feiten geconfronteerd. In Duitsland is het bijvoorbeeld niet gebruikelijk een optie te nemen op een woning. Ook de makelaarscourtage verschilt ten opzichte van Nederland (regionaal geregeld), is over het algemeen hoger en wordt ook nog eens met negentien procent btw belast. Daarnaast wordt een koper in Duitsland pas eigenaar als de inschrijving in het Grundbuch (kadaster) heeft plaatsgevonden. De ontsluitingskosten zijn vaak, maar niet altijd, bij de koopprijs van het perceel inbegrepen. De taken van de notaris zijn verregaand tot en met het inlichten van de Belastingdienst. De overdrachtsbelasting verschilt per regio, in Beieren bedraagt deze 3,5 procent van de koopsom, in SleeswijkHolstein 6,5 procent. Garanties Bij het afsluiten van de koopovereenkomst is het in Duitsland van groot belang dat alles wat samenhangt met de aankoop of verkoop van vastgoed in deze overeenkomst wordt opgenomen. Nu is het meestal zo dat koper en verkoper over tevoren besproken kwesties mondelinge dan wel schriftelijke afspraken maken. Er worden bijvoorbeeld garanties afgegeven met betrekking tot de algemene toestand van een perceel. Ook wordt door de verkoper gegarandeerd dat bijvoorbeeld
het perceel voor permanente bewoning geschikt is, dat het pand asbestvrij is, dat het zwembad dicht is, dat het dak niet lekt en dat er geen worm in het houtwerk zit. Deze garanties worden mondeling dan wel schriftelijk ofwel door de makelaar of door de verkoper zelf afgegeven. Achteraf kunnen er mankementen aan het licht komen, hoewel tevoren werd beweerd dat er geen verborgen gebreken zouden bestaan. Dan ligt er heibel in het verschiet, omdat het moeilijk is aanspraken te doen gelden. Want men moet als koper natuurlijk kunnen bewijzen dat zus en zo is beweerd en dat er garanties inzake de toestand van het pand werden afgegeven, respectievelijk dat de tegenpartij wel degelijk kennis had van de gebreken, maar deze heeft verzwegen. Neutraal Daarom is het belangrijk dit soort garanties en toezeggingen in de notariële koopakte te laten opnemen. Al hetgeen men wenst en wil bereiken moet in deze koopakte worden opgenomen. Deze wenk komt uiteraard niet van de kant van de notaris, gezien de notaris een soort ambtenaar in functie is. Hij dient neutraal te blijven en niet de ene partij beter te adviseren dan de andere. Een onafhankelijke zaakwaarnemer, een advocaat, kan hierin een belangrijke rol spelen. Bron: Mondi.nl - Tekst: Ellen Smulders
34
Facebook
Grenzenloos magazine op facebook en twitter
Elke laatste vrijdag van de maand verschijnt er een nieuwe editie van Grenzenloos Magazine. Maar wist u al dat Grenzenloos Magazine dagelijks actueel interessant nieuws publiceert via Facebook en Twitter? Speciaal uitgezocht voor (potentiele) emigranten, expats en bezitters van een tweede huis over de grens. Nieuws waarmee u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen die ook voor u belangrijk kunnen zijn.
Wanneer u de Grenzenloos Magazine Facebook pagina liked blijft u dagelijks op de hoogte van al het belangrijke ‘grenzenloos’ nieuws. U vindt de pagina op dit adres: www.facebook.com/grenzenloosmagazine Daarnaast rapporteert Grenzenloos Magazine al het actuele nieuws ook op Twitter. Volg ons dus ook daar. https://twitter.com/GrenzenloosMag
35
Turkije
de andere wereldtaal Hans mantel 36
De Spaanse taal
J
aarlijks gaan veel Nederlanders op vakantie naar Spanje, een land met een andere cultuur en (vooral) een andere taal. Voor diegenen die al enigszins het Spaans vaardig zijn maar ook voor Spanjegangers die weleens willen weten in wat voor taalgebied ze hun vakantie doorbrengen, geeft Spanjekenner Hans Mantel wat voorbeelden van leuke wetenswaardigheden en(eigen-)aardigheden van de Spaanse taal. Het Spaans behoort met het Portugees, het Frans, het Italiaans en het Roemeens tot de zogenaamde Romaanse talen. Deze talen hebben zich ontwikkeld vanuit het Latijn waarbij het Spaans bovendien sterk is beïnvloed door het Arabisch. Op dit laatste kom ik in het vervolg terug. De Spaanse taal wordt ook wel het Castiliaans genoemd, dat verwijst naar de streek Castilië, waar deze taal oorspronkelijk werd gesproken. Hoewel Spaans de officiële taal in Spanje is hebben sommige regio’s naast het Spaans ook hun eigen talen. Vier van deze talen hebben een officiële status in de streek waar ze gesproken worden. Dit zijn het Catalaans, het Aranees, het Galicisch en het Baskisch. Het Catalaans wordt gesproken in Catalonië, de regio waar Barcelona de hoofdstad van is. Tot Catalonië behoort ook de Val d’Aran waar door een kleine minderheid nog steeds het Aranees wordt gesproken. Deze taal is naast het Catalaans en het Spaans de derde officiële taal in Catalonië. Het Aranees wordt sinds de erkenning ervan in 1984 weer op alle plaatselijke scholen onderwezen. Het Galicisch wordt gesproken in het noordwesten van Spanje. Deze taal is ook gangbaar in het aangrenzende deel van Portugal.
Het Baskisch wordt gesproken in Baskenland (País Vasco), het gebied dat aan de noordelijke uitlopers van de Pyreneeën grenst en dat ook een eindweegs in Frankrijk doorloopt. Het Baskisch heeft geen verwantschap met de IndoEuropese talen waarvan de meeste Europese talen afstammen. Het Asturisch en het Aragonees zijn niet officieel erkende talen die echter nog door grote gemeenschappen worden gesproken in de noord-Spaanse regio’s Asturië en Aragon. Ondanks het feit dat deze talen grote verschillen vertonen kunnen buitenlanders zich overal in het land met het officiële Spaans verstaanbaar maken. En niet alleen in Spanje, wereldwijd wordt door 450 miljoen mensen Spaans gesproken. Het is daardoor, na het Mandarijn en het Engels, met recht een wereldtaal. Drie extra letters Het Spaanse alfabet telt 29 letters, drie meer dan het Nederlandse. Die letters zijn de ch, de ll en ñ. De ch wordt uitgesproken als tsj dus klinkt het Spaanse woord mucho als moetsjo. De ll klinkt als lj dus Sevilla wordt uitgesproken als Sevielja. De ñ tenslotte spreekt men uit als nj. Mañana en España klinken dus als manjana en Espanja. Vragende zinnen beginnen in het Spaans met een omgekeerd vraagteken. Hetzelfde geldt voor het uitroepteken. Het accent zoals in de naam José heeft niet de functie van het Franse accent aigu maar dient in het Spaans alleen om de betreffende letter te beklemtonen. Bewoners Het is niet altijd gemakkelijk om de bewoners van steden te benoemen.
37
Spanje Voorbeeld: een inwoner van Sevilla is een sevillano, van Barcelona een barcelonés en van Granada een granadino. Klinkt allemaal logisch maar hoe heet nu een inwoner van San Sebastián? Welnu, die noemen ze een donostiarra. Onder de Romeinse bezetting heette dat gebied namelijk Donostia. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor Huelva, een havenstad in Andalusië. Een inwoner van die stad heet een onubense, ook een overblijfsel uit dezelfde tijd toen het gebied Onuba heette. In Nederland zou een soortgelijke situatie denkbaar zijn als wij de inwoners van Wijk bij Duurstede Dorestadters zouden noemen omdat de plaats tijdens de aanwezigheid van de Vikingen Dorestad heette. Een madrileño is natuurlijk een inwoner van Madrid maar wat bedoelt men wanneer er sprake is van een madridista? Dan heeft men het over een speler van voetbalclub Real Madrid. Banken Spanje kent veel banken. Grote banken zoals de Banco Santander. BBVA, Banco Central Hispano, la Caixa en anderen hebben kantoren in heel Spanje. Daarnaast zijn er per provincie regiogebonden banken (Cajas). Een Caja de Ahorro is een spaarbank. Een Caja Rural is een soort boerenleenbank en een Caja de Cambio is een.... nee, geen wisselkantoor maar een gangwissel of versnellingsbak van bijvoorbeeld een auto. Een wisselkantoor is gewoon een Cambio. Klemtoon Een ander ‘instinkertje’ is het water. Dat is in het Spaans el agua. Dus mannelijk? Maar in het meervoud is het las aguas. Dus vrouwelijk? Inderdaad maar la agua kan grammaticaal niet.
Dat zit’em in de klemtoon. Twee beklemtoonde a’s achter elkaar kan niet. La mucha agua kan wel want dan valt de klemtoon van mucha op de u en niet op de a. Zo ook la fresca agua del oceano. Hier valt de klemtoon van fresca ook niet op de a maar op de e. Handig om te weten, nietwaar? Arabische invloeden Zoals eerder gezegd hebben de Romaanse talen zich ontwikkeld vanuit het latijn maar in de loop van de geschiedenis is de Spaanse taal sterk beïnvloed door het Arabisch. Na de inval van de moren in 711 duurde de bezetting van Spanje bijna acht eeuwen(!) De sporen daarvan zijn niet alleen zichtbaar in vele prachtige bouwwerken als de Mezquita in Córdoba en het Alhambra in Granada maar ook in de taal. Ongeveer 4.000 alledaagse Spaanse woorden en plaatsnamen zijn ontleend aan het Arabisch. Een paar voorbeelden van beide zijn:
38
De Spaanse taal
• • • • • • • • • •
mujer (vrouw): moukhere almacén (magazijn): al-majzan aceituna (olijf): az-zeituna almohada (bedkussen): al mukhada albahaca (basilicum): al habáqa alcalde (burgemeester): al qádi azahar (bloesem): az-zahr azucar (suiker): as-sukkar satén (satijn): zaytuni azafrán (saffraan): zafaran
• • • • • • • • • •
Almería > al miriya (de wachttoren) Algeciras > al ŷazīra (het schiereiland) Jaén > ŷayyā (bergpas) La Mancha > la’a ma-anxa (zonder water) Algarve > al garb (het westen) Guadalquivir > al wādī-al kabiv (de grote rivier) Albacete > al basīt (de vlakte) Guadalajara > al wādī-al haŷara (de stenenrivier) San Juan de Aznalfarache > hisn al-faray (de vesting) Ronda > izna-rand-onda (stad van het kasteel)
Hans Mantel, de auteur van dit artikel, heeft jarenlang in Zuid-Spanje gewoond en heeft tientallen boeken vanuit het Spaans vertaald. Hij is (mede)auteur van Emigreren naar Spanje en Het Spaans onroerend goed woordenboek.
39
Semitisch Het Arabisch is een Semitische taal en kent geen hoofdletters dus ook niet voor plaatsnamen. De vele Spaanse woorden die beginnen met ‘al’ , zoals alquiler (huur), albañíl (metselaar), alberca (bassin), albaricoque (abrikoos), álamo (populier) enz enz. zijn vrijwel allemaal afgeleid van Arabische woorden. Dat komt doordat de Spanjaarden die woorden destijds overnamen in het Spaans met het Arabische lidwoord ‘al’ erbij en plaatsten daar veelal ook nog hun eigen lidwoord voor (el alquiler). Spaans is de tweede wereldtaal. Reden genoeg dus om er eens wat meer van te weten, al is het maar uit het oogpunt van algemene ontwikkeling. Foto’s: Stephan Mantel
Als thriller auteur maakte Mantel enkele jaren gelden furore met de titel De onthoofde stad, dat in 2007 het bestverkochte ebook van Nederland was.
Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt op 28 juli Schrijf u in op Grenzenloos.nl om op de dag van uitkomen een e-mail als herinnering te krijgen.
Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS
GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN
Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)
40
