Dineren met een miljoen lichtjes. Aan de hemel staan onder meer het Zuiderkruis, Mars en Mercurius. Het ontbreken van lichtpollutie levert dit land een unieke sterrenhemel op.
TEKST EN FOTOGRAFIE GERRIT OP DE BEECK
2 GRANDE GENIETEN
GRANDE GENIETEN 3
IJsland is een populaire bestemming voor wandelaars die er via uitgestippelde routes van hut tot hut trekken. Voor fietsers is het dan weer minder geschikt wegens dikwijls hevige winden.
De creaties van de privéchef van Royal Malewane Lodge zijn om duimen en vingers af te likken. En à la carte.
4 GRANDE GENIETEN
De Moon Mountain Lodge: kamers met uitzicht, de hoogste alleen te bereiken per 4x4.
GRANDE GENIETEN 5
De Bosjesmannen. Ooit verdreven naar onvruchtbaar gebied, ontwikkelden ze een scherpe terreinkennis, gekoppeld aan uitgekiende observatietechnieken van al wat hier leeft en groeit.
6 GRANDE GENIETEN
De Himba’s aarzelen tussen traditie en moderniteit. Met de giften van de bezoekers houden ze een dorpsschooltje open.
GRANDE GENIETEN 7
Namibië is een zee van warme, goudgele kleuren. Het uitgestrekte niets.
D
e B1 die ons van de hoofdstad Windhoek naar het noorden brengt, ligt er behoorlijk bij en van enig verkeer hebben we al helemaal geen last. Het was even schrikken vanochtend. Hosea Kutako, de internationale luchthaven van Namibië, heeft de grootte van een veredelde schuur en de veertig kilometer lange verbindingsweg naar de hoofdstad was zo goed als vrij. Toen ontdekten we dat er hier krantenventers op de kruispunten staan en iedereen gewoonweg in het midden stopt om The Namibian te kopen: we moeten onze indrukken over de begrippen ‘drukte’ en ‘ruimte’ deftig bijsturen. Namibië is dan ook het tweede dunst bevolkte land ter wereld, na Mongolië. Twee miljoen inwoners, één miljoen vierkante kilometer groot. Of in mensentaal: 27 keer België. Die verpletterende cijfers worden ons nog duidelijker wanneer we 420 kilometer verder langs een onverharde weg de Epacha Game Lodge binnenrijden. Flirtend met de grens van het Etosha National Park kun je geen betere setting dromen om je reis te starten. We installeren ons met het roadbook op het terras en genieten van een 180 graden panorama op de pure natuur. In de late namiddag springen we in de open Land Rover en maken een tochtje over het terrein. Naar goede safaritraditie dekt de staff de tafel onder een grote boom en wordt de ‘game drive’ afgesloten met een nootje en gin-tonic bij zonsondergang. We zijn hier nog maar een paar uur, maar grote empathie maakt zich al meester.
Twijfelen tussen traditie en toekomst
Op de wijze van een sprinkhaan door een van de dunst bevolkte landen ter wereld: een parcours van 3.200 kilometer met de terreinwagen door een zinderende leegte, onmetelijk weidse landschappen en een oogstrelende natuurpracht. Onderweg naar de horizon ontdekken we de ziel van het land.
8 GRANDE GENIETEN
Wie Namibië bereist, moet het ritme van de natuur volgen. Vroeg uit de veren is de boodschap. Het is nog fris wanneer we de toegangspoort van Epacha uit draaien en via de ‘bumpy road’ D2695 koers zetten naar de Himba’s. Voor deze stam zijn er geen wegwijzers, laat staan reclameborden. Je vindt ze door aanbeveling. Het dorp bestaat uit een tiental hutten en een ronde kraal, opgetrokken uit dikke takken om de dieren in onder te brengen. Op een minuscuul vuurtje pruttelt een gedeukt keteltje, eromheen zitten vrouwen en kinderen in het felle zonlicht. Stil. Ze zijn met bruinrode oker ingesmeerd en dragen alleen een soort leren rokje en opvallende sieraden. Slow motion en een vreemde elegantie gaan hier hand in hand. De Himbastammen leven van vlees en melk en leiden een halfnomadisch bestaan. Volgens de overlevering wassen ze zich nooit, maar ze smeren zich in met een mengsel van klei en vet. Ook de haren krijgen eenzelfde behandeling en hangen in sigaarvormige klitten langs het hoofd. De Himba’s zijn een uitstervend ras. Toen de droogte meermaals ongenadig hard toesloeg, stapten velen uit hun traditionele bestaan. Deze houden vol en ontvangen mondjesmaat gasten. Een Zuid-Afrikaanse dame uit het eerstvolgende dorp tolkt. Het heeft iets structureel melancholisch, maar de gids weet dat deze mensen gelukkig zijn.
GRANDE GENIETEN 9
>
De Himba’s zijn een uitstervend ras. Volgens de overlevering smeren ze zich in met een mengsel van klei en vet. Ook de haren krijgen dezelfde behandeling en hangen in sigaarvormige klitten langs het hoofd.
Het onwerkelijke landschap van het Mowani Mountain Camp. Het ‘sundowners’ terras is een viewpoint om u tegen te zeggen.
Verschroeiende perfectie in Damaraland Als ruimte de ultieme vorm van luxe is, dan moet het Mowani Mountain Camp zowat het paradijs zijn, tenminste voor wie bereid is een deel van het overbodige comfort (tv, wifi,…) de rug toe te keren. Perfect gecamoufleerd tussen een keienveld van graniet werden immense verstevigde canvastenten neergepoot. Dankzij de rieten daken gaat de lodge helemaal op in het landschap. De poortwachter voert eerst een vreugdedansje op en maakt ons dan duidelijk dat we best meteen koers zetten naar het sundowners-terrasje, een viewpoint om u tegen te zeggen. Met een glas frisse ZuidAfrikaanse chenin blanc in de hand, gelegen op oversized kussens, genieten we van het rotsblokkenknikkerveld dat elke minuut geler, oranjer, roder en paarser kleurt; het Afrikaanse avondritueel. Wanneer we na het diner met de zaklamp onze Flintstones-de-luxe-tent opzoeken, heeft de ranger van dienst nog één boodschap: “Slaap met de luiken helemaal open, dan voel je de Afrikaanse nacht beter!”
Een snuifje Australië In het bergachtige Damaraland is Twijfelfontein een unieke plek. Dit gebied herbergt naar schatting 2.500 rotsinscripties en beschilderingen, allemaal toegeschreven aan de Bosjesmannen. Sommige tekens verwijzen naar trancedansen en maanstanden. Interpretaties zijn er genoeg, maar de nuchtere wetenschappelijke bewijzen ontbreken. Zelfs de precieze leeftijd is onzeker. Dat de tekeningen tot tweeduizend jaar oud zijn, lijkt voor onze uit elke porie zwetende gids aannemelijk. Om deze site, die door de Unesco tot werelderfgoed uitgeroepen werd, te bewonderen, zijn 10 GRANDE GENIETEN
we met pijn in het hart ‘early bird’ vertrokken uit de lodge. We beseffen dat reizen in ijltempo hartzeer genereert in Namibië. Anderzijds profiteren we nu van de rust en de koelte, want straks komen de hitte… én de minibusjes. In het stijlvolle bezoekerscentrum (integraal opgetrokken uit recyclagemateriaal, vooral olievaten dan) praten we nog na met de gids, die zich gemakshalve Albi laat noemen. “Dat dit gebied al millennia bewoond is, dankt het aan zijn mysterieuze bron”, aldus Albi. “Meestal stuwt die water op, soms valt ze droog. Niemand weet hoe dat komt, maar met regen of droogte heeft het niets te maken.” Kortom, het is wat het is in het Afrikaans: een twijfelfontein. Die taal zit dan ook vol beeldrijke woorden. Neem nu die schrale struik tussen rotsblokken: die heet gewoon kanniedood.
De weg naar Walvis Bay Onze Toyota Hilux, uitgerust met verhoogde ophanging en terreinbanden, is voorzien van interessante extra’s, zoals een dieseltank van 140 liter en een minibar. We geven hem opnieuw de sporen en trekken zuidwaarts. Ruwe keienwegen ruimen baan voor optimistische verbeterde versies en voorbij Uis komen we op een soort onverharde woestijnsnelweg terecht. Deze wegen hebben een vernietigende werking op mens en machine. Verraderlijke kuilen tot en met putten dwingen de chauffeur tot permanente waakzaamheid en afgeremde snelheid. Ondertussen creëert de zon dansende hitte-evenaars en propt de woestijnwind genadeloos de dieselfilter vol. Vermoeid van deze rit zijn we niet ongelukkig wanneer we de mistige zeelucht van Hentiesbaai binnenrijden. De Skeleton GRANDE GENIETEN 11
>
Angelina Jolie en manlief Brad Pitt verkozen Namibië als land om hun baby Shiloh Nouvel ter wereld te brengen. Het leverde dit land wereldwijde media-aandacht op. Maar de vlag dekt de lading: dit is een fantastische bestemming.
De Fish River Canyon is een gat van 27 kilometer breed en 50 meter diep.
Coast strekt zich uit over een lengte van vijfhonderd kilometer en heeft zijn naam niet gestolen. Door een combinatie van frequente ochtendmist en de aanwezigheid van uitzonderlijke hoeveelheden metaal in de grond (die scheepskompassen in de war brengen) liepen er in de loop der tijden ettelijke boten vast. De meeste bezoekers opteren voor een bed voor de nacht in Swakopmund of Walvis Bay; de ‘Saint-Tropez light’-versie van Namibië. Maar wij gaan voor het grote avontuur: de Pelican Point Lodge, een actieve vuurtoren met luxekamers op het eind van een smalle landtong die je alleen kunt bereiken via een zandstrook zonder wegen. We werden gewaarschuwd, maar toch voelt het vreemd aan; zodra we de zoutfabriek voorbij zijn over een smalle asfaltweg, moeten we als het ware door de zee rijden om dan plots in een zandbak te arriveren. We laten de druk van onze banden af tot 1 bar, gooien de Toyota in 4x4 low en drijven het toerental op tot vierduizend. Als een jetski op het land ploegen we door het zand, slingerend en trekkend, de motor continu in de hoge toeren om niet vast te rijden. De vuurtoren is ons doel, hij lonkt en wijst de weg naar het einde van de wereld. Vele hotels in Namibië hebben recht op de vermelding ‘unieke locatie’, maar deze overtreft alles. Een ervaring rijker en een halve benzinetank minder arriveren we net voor zonsondergang in de toren, waar een generator de minisuites op gepaste tijden van warm water en stroom voorziet. Een fles Chocolate Block-syrah en een gegrild stukje vlees, in goed gezelschap van andere doorgewinterde reizigers, sluiten de dag met meer dan een goed gevoel af. 12 GRANDE GENIETEN
High five met de zeehond Walvis Bay, of de Walvisbaai, is niet alleen de belangrijkste zeehaven van Namibië, het is ook een natuurgebied waar massa’s flamingo’s, dolfijnen, pelikanen en zeehonden zich ophouden. De vraag is alleen: hoelang nog? De lagune trekt jaarlijks ruim 160.000 vogels en is een voedplaats voor nog eens 200.000 trekvogels per jaar, maar ze slibt met grote snelheid dicht door verzilting. De regering reageerde door in 1995 het gebied tot een ‘wetland’ (moeras) uit te roepen en de Coastal Environmental Trust of Namibia probeert nu de lagune tot beschermd natuurgebied te laten verklaren. Deze U-vormige baai verken je best per boot. Wij opteren voor het gemoedelijke Mola Mola van Pieter, een schipper die erom bekendstaat de beste minicruise van de baai te exploiteren. Dat betekent niet alleen dat hij een zeeleeuw aan boord laat om dag te zeggen tegen de reizigers, maar ook dat de tocht (na vele dolfijnen en meereizende pelikanen) eindigt met een oesterbuffet en ijsgekoelde sparkling. Baie lekker!
Kinderen in de woestijn ’s Namiddags zetten we koers naar Solitaire. Die weg loopt dwars door het spectaculaire Naukluft Park en de Gauss-pass. “U bevindt zich nu in de oudste woestijn ter wereld”, lezen we in het roadbook. “En de enige nederzetting die u onderweg passeert, is het gehucht Solitaire, bekend van het boek van Ton Van der Lee.” Na een half dagje rijden verheugen we ons op deze benenstrekker voor elke rechtgeaarde reiziger. Voor de naam, het tankstation, de autowrakken, het toilet en het verhaal.
> GRANDE GENIETEN 13
De woestijn bij valavond: geluidloos, vredig en wonderlijk mooi.
Droogte is een ‘way of life’ in Namibië. Vuurtorenhotel Pelican Point staat midden in het zand.
De Fish River Canyon: puurheid en perfectie vormen zijn natuurlijke setting.
Moet er nog zand zijn? Welkom in Kolmanskop, een officiële spookstad.
Deadvlei is een soort zoutpan in een kroon van duinen met de handtekening van de wind. Het bestaat grotendeels uit kalk, enkele versteende bomen strekken de takken ten hemel. Ze zijn honderden jaren geleden gestorven, maar door het ontbreken van bacteriën zijn ze zo goed als intact gebleven.
“In 1996 had ik mijn leven als filmproducent opgegeven en was ik zonder duidelijke plannen naar Afrika vertrokken”, schrijft Nederlander Ton in de inleiding van het al vele malen herdrukte werkje. “Ik kocht een auto in Kaapstad en reed naar het noorden. Ik kwam terecht in het woestijngehucht Solitaire in Namibië, dat bestond uit een benzinepomp (zonder benzine), een winkeltje en een oud huis. Er woonden twee mannen. Ze leefden voornamelijk van de jacht. Een- of tweemaal per week kwam er een auto langs. Ik sloot me bij hen aan en bleef er uiteindelijk drie jaar. Ik begon in Solitaire een kleine camping en een restaurantje. Het was het begin van een stormachtige ontwikkeling; inmiddels staat er een hotel en wonen er vijftig mensen.” Zo verging het Ton. Ons doel vandaag situeert zich 25 kilometer verder, de Moon Mountain Lodge, alleen te bereiken per 4x4. Het is ook een uitgelezen plek om de sterren te bewonderen. Die krijgen we per kilo wanneer we, ’s avonds na het avondeten in de hoofdtent, ons installeren in het gemetselde minizwembad (dat de eigenaars naast het canvas optrokken). We spelen ‘Out of Africa’, het bad in de prairie, kaarslicht inclusief. Hoeveel stilte kan een mens verdragen?
Brandend zand
Het lijkt allemaal amateuristisch, maar als ze schieten, is het wél prijs. 14 GRANDE GENIETEN
Vanuit de lodge is het slechts vijftig kilometer tot Sesriem, toegangspoort tot dé hoofdschotel van Namibië: Sossusvlei en Deadvlei. In principe gaat men hier tijdens de ochtendschemering naartoe, om de zon te zien opkomen en om de verstikkende hitte te mijden. Maar eigenzinnig als we zijn, gokken wij op het middaguur met de logica dat het dan veel minder druk is en we deze Unesco-site voor ons
alleen hebben. Dus eten we laat en uitgebreid in de lodge en arriveren we in de late voormiddag op de beste asfaltweg van het land. Deze brengt ons naar de bezoekersparking zeventig kilometer verder. Aan weerszijden van de rit liggen hoge, rode, imponerende duinen. Een vlei is in het Afrikaans een pan of vlakte, die soms met regenwater wordt gevuld, uitdroogt en een gebroken aardkorst achterlaat. Zo is Sossusvlei in een notendop: de naar eigen zeggen hoogste duinen ter wereld (de Gobiwoestijn in Mongolië claimt deze titel ook, red.) in een warm kleurenpalet van alle tinten rood. Het zand hier is door de miljoenen jaren aanhoudende noordwestenwind aangevoerd en de kleuren zijn een gevolg van het oxidatieproces in de minerale samenstelling van het zand. Vandaag levert dat alles tezamen 106.000 vierkante kilometer beschermd gebied op. Uniek in de wereld en dat is een understatement. Echte reizigers parkeren niet op het eind van de invalsweg, maar ploegen met de jeep door tot het vijf kilometer verder gelegen eindpunt. Daar beklimmen we in ganzenpas de hoge duinen tot we een overzicht krijgen op het heiligste der heiligen: Deadvlei, een magische plek waar de afgestorven en verdorde kameeldoornbomen als stille getuigen van betere tijden overeind staan. Hallucinant. En we krijgen gelijk: we hebben de site voor ons alleen. Lang van gedroomd, nu staan we er. ’s Avonds giert de wind rond Le Mirage Desert Lodge, de kruising van Disneyland en Las Vegas, een soort koningskasteel in de woestijn, van ver een filmdecor in bordkarton, maar zodra ingecheckt een leuk hotel met ruime romantische kamers en knappe terrassen. Een volle maan verlicht de omliggende woestijn. Het uitzicht maakt > dat we GRANDE GENIETEN 15
Mowani Mountain Camp: design via verstevigde canvastenten.
Een leegte en vijf Bosjesmannen In tegenwijzerzin met de terreinwagen door Namibië reizen, is een tocht van verbazende hoogtepunten. Voor wie graag rijdt en kan genieten van een continue vertoning achter het insectenkerkhof van de voorruit, is dit de hemel. En waar kun je nog puur offroad gaan op een openbare weg? De Toyota brengt ons comfortabel naar de laatste stop: de Kalaharihalfwoestijn. Na de cliffhanger van gisteren hopen we dat onze laatste nacht geen gepruts in de marge wordt. Vijfhonderd kilometer noordelijker van deze spontane gedachten verraadt een stijlvolle toegangspoort dat we ons geen zorgen hoeven te maken. “Welkom in de stilte van de Kalahari”, zegt de wachter in tropenhemd en logopetje. “We verwachten u. De lodge bevindt zich zeven kilometer verder, volg de rivier en matig je snelheid. Er zit veel wild.” De Zebra Lodge is een klassieke safarivilla die baadt in een decor en rust die stadsmussen als beklemmend ervaren. Deze voormalige ‘cattle farm’ werd gerenoveerd in koloniale stijl en behoort de Belgische familie Van de Vijver toe. Vader Paul bezwoer vijftien jaar geleden dat als zijn negentienjarige doodzieke
De Zebra Lodge is een klassieke safarivilla die baadt in een decor en rust die stadsmussen als beklemmend ervaren.
zoon weer beter werd, hij diens wens zou vervullen om een lodge in Namibië te bouwen. Toen het medische wonder zich voltrokken had, reisden beiden het land af en kwamen de afspraak na. Als afsluiter van onze reis trekken we ’s morgens op pad met de San, door de kolonisten Bosjesmannen genoemd. Ooit verdreven naar onvruchtbaar gebied, ontwikkelden ze een scherpe terreinkennis, gekoppeld aan uitgekiende observatietechnieken van al wat hier leeft en groeit. De vijf jongens dragen een rok van geitenhuid, zijn klein, mager, tenger, lenig en taai en maken er bij wijze van begroeting een sport van om onze leeftijd te raden. Bij mijn reispartner zitten ze er knal op, mijn grijze haren brengen hen in verwarring. Over het hoe en waarom van deze wandeltochten met bezoekers zijn ze duidelijk. “Hoe groot en leeg Namibië ook is, voor ons reserveerde men geen plaats”, zegt de leider. “Ook al zijn we de dragers van een unieke cultuur. Maar die is misschien aan haar finale etappe begonnen. Daarom zijn we dit initiatief dankbaar. Maar nu zwijgen we, de dieren horen ons…”
De Walvisbaai is niet alleen de belangrijkste zeehaven van Namibië, het is ook een natuurgebied waar pelikanen zich ophouden.
Het domein van de Zebra Lodge in de Kalahari telt één bijzondere inwoner.
NAMIBIË PRAKTISCH veel te laat naar bed gaan, wetende dat het ons onderweg zuur zal opbreken. Maar de natuur imponeert té sterk.
het fenomeen, dat meermaals werd gebruikt in langspeelfilms zoals The King is Alive en Dust Devil.
Wilde paarden en verlaten huizen
Naar de canyon van rust en eenvoud
Een connectierit van een dag lang voert ons tot Lüderitz, een zeestadje van niets. Hier heerst een hoog ‘Puerto Natales’gevoel; ‘a windy city’ in het Chileense Patagonië waar zo weinig te zien is dat het gezellig wordt. Alleen een stop in het Helmeringhausen Hotel onderweg, het eerste café na vijfhonderd kilometer kiezelweg, brengt verstrooiing. En appeltaart, de beste van het land, staat op het krijtbord geschreven. De C13, waar we honderd kilometer lang geen enkele wagen tegenkomen (de Brusselse Ring is ver, heel ver) brengt ons finaal tot de zee. Na een verkwikkende nacht staan we ’s morgens als eerste aan de toegangspoort van Kolmanskop, een officiële spookstad. Deze plek, eigendom van De Beers, was een Duitse mijnwerkersnederzetting, uitgeroepen tot ‘Sperrgebiet’ vanwege de rijke aanwezigheid van diamant. Toen het gebied uitgeput was, trokken de families er weg en in 1954 werd het definitief gesloten. Sindsdien heeft de natuur het overgenomen en ligt het zand her en der tot een meter hoog in de woningen. “Waarskuwing!”, lezen we op een gegalvaniseerd bord in de voormalige turnzaal, waar nu een leuk café ondergebracht is en waar we net ‘a baby diggers breakfast’ besteld hebben. “Die publiek word gewaarskut een oortreding in die verbode diamant gebied sonder permitte.” Gelukkig mag je hier vandaag vrij rondlopen en genieten van
Het woord ‘woestijn’ zorgt voor verwarring, omdat het associaties oproept met zandduinen, terwijl zandwoestijnen eerder zeldzaam zijn. Ook vandaag scheuren we officieel door de woestijn, maar dat zijn eerder landschappelijke overgangsvormen, afgekruid met hordes wilde paarden. Langs de geasfalteerde B4 en dirty road D463 vorderen we richting Fish River Lodge. Een designhotel op de rand van de grootste canyon van Afrika en de tweede grootste ter wereld, na de Grand Canyon in de VS. De Fish River Lodge, met zijn 25 kilometer lange toegangsweg, kun je uitsluitend per terreinwagen bereiken.
16 GRANDE GENIETEN
Het is een hotel zoals we het na meer dan 1.500 hotelnachten in alle uithoeken van de wereld stilletjes dromen en tekenen. Minimalistisch, veel lucht en licht, natuurlijke materialen en heel veel stijl, vooral in de details dan. We laten alle uitnodigingen voor uitstapjes en activiteiten aan ons voorbijgaan, installeren ons op een bankje aan het ravijn en genieten van de natuurpracht. Een goed boek en een perfect gekoeld glas wijn doen de rest. Deze plek is ‘wild at heart’, maar wordt geregeerd door de ‘sound of silence’. We bedenken: lodges als deze doen de ster van een land exponentieel stralen, los van de intrinsieke kwaliteiten die de bestemming al in zich heeft.
De republiek Namibië is onafhankelijk sinds 1990 na een koloniale periode waarin zowel de Duitsers als de Britten hun stempel drukten. Het land is zo groot als pakweg Frankrijk en Italië samen en laat zich zeer goed bereizen. In Windhoek is het één uur vroeger dan in Brussel en de Namibische dollar is gekoppeld aan de Zuid-Afrikaanse rand, die tegenwoordig historisch laag staat.
KLIMAAT De droge periode loopt van mei tot oktober. Juli en augustus worden als hoogseizoen beschouwd. Globaal telt dit land 300 dagen zon per jaar. ERHEEN GRANDE vloog met de nationale carrier nonstop van Frankfurt naar Windhoek, meteen de enige directe intercontinentale verbinding tussen Namibië en Europa. Er is een dagelijkse vlucht met een nieuwe Airbus 330, zowel op de heen- als terugreis een nachtvlucht met een reistijd van tien uur. De service is correct, we reisden netjes op tijd. Info & tarieven bij de gespecialiseerde touroperator. TRANSPORT Wij reden met een speciaal uitgeruste ‘safari’-Toyota Hilux van verhuurder Asco, een upscale verhuurder met een zeer goede naam en prima voertuigen. Info & tarieven: zie de gespecialiseerde touroperator.
ACCOMMODATIE GRANDE verbleef in een uitgekiende reeks hotels, de ene nog spectaculairder dan de andere. Deze reportage werd à la carte uitgetekend door Atelier Africa Safaris, een Belgische touroperator gebaseerd in Afrika en gespecialiseerd in veeleisende kwaliteitssafari’s op maat, in alle prijsklassen. Elke reis en elk programma zijn uniek, de noden van de klant indachtig. www.atelier-africa.com Contacteer Timo De Nijs, timo@atelier-africa. com, skype: timodenijs.
MEENEMEN De basissafari-uitrusting. Fleece, sjaal, woestijnschoenen en een zaklamp zijn geen overbodige luxe. Zonnemelk, zonnehoed, lippenbalsem en antimuggenmedicatie zijn eveneens zeer sterk aangeraden. FORMALITEITEN EN GEZONDHEID Namibië verlangt alleen een internationaal paspoort, geen visum. Deze regio etaleert zich als malariavrij, al neemt de rationele reiziger beter geen risico’s. Uiteraard moet je over de basisinentingen beschikken.
GRANDE GENIETEN 17
