Intro God regeert. Dat is, zou je kunnen zeggen, de kernbelijdenis van de kerk. Maar hoe kan je dat zien buiten de kerk? In een wereld waarin helikopters crashen, bultruggen stranden en de werkloosheid almaar oploopt? Dat God regeert kan je niet zien. Dat moet je geloven. En geloven, dat doe je samen. We doen dat vanmiddag door te zingen, te bidden, te luisteren. En te dopen. Fijn, dat jullie hebben besloten om Joëlle daarin mee te nemen. En dat wij daar getuigen van zijn. Zo nemen we elkaar mee. Jullie je kind, Joëlle. En wij jullie, met Joëlle. Het mooie is: áls je gelooft dat God regeert, dan ga je het ook meer zien! Als in een relatie. Ik hou van je. Dat moet je geloven. Maar als je merkt dat het werkt door samen dingen te doen, dán ga je het ook echt geloven. Opening: toewijding en groet Psalm 121 (PvN) |Ik kijk omhoog Lied 375 (Opwekking) | De Heer regeert Bediening H. Doop Joëlle de Jong We gaan nu over tot de bediening van de Heilige Doop. Wat doen we eigenlijk wanneer we dopen? De doop is de inlijving in de christelijke gemeenschap. Je zou kunnen zeggen: door de doop schrijven we Joëlle in als lid van de kerk. En toch, als ik het zo zeg blijft het wat formeel. Iets dat je ook weer ongedaan kunt maken. Zoals ook afgelopen week in het nieuws was toen vertegenwoordigers van de R-Kerk bekend maakten dan het makkelijker wordt voor kerkleden om zich uit te schrijven.
God is bezig met een veel groter werk dan het bijhouden van een kerkelijke administratie. God is een Schepper. Vorige week stonden we daarbij stil. Kijk even mee naar een overzicht dat ik ook toen heb laten zien uit een van de oudere geloofsbelijdenissen van de kerk (Nicea) [slide 1]: God de Vader is de Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen. Van het leven. Ook van Joëlle. God de Zoon is het begin van alle dingen die God maakte (‘…door Hem zijn alle dingen geworden…’). God is een God die niet alleen aan de oorsprong stond, maar nog bezig is met zijn scheppingswerk. Toen bleek dat de wereld die Hij gemaakt had, Hem niet wilde kennen, stuurde Hij zijn Zoon in wie Hij – de apostel Paulus schrijft dat – bezig is de wereld met zichzelf te verzoenen (Kol. 1). Toen Jezus gedoopt werd, kwam Hij uit het water omhoog en toen klonk er een stem: jij bent mijn geliefde zoon, in jou vind ik vreugde. Hij is het begin van Gods Scheppingswerk. Dat konden de mensen zien aan de duif die op Jezus neerdaalde. In Hem is er hoop, hoop op een nieuwe wereld. God de Heilige Geest is degene die mensen verbindt met dat doorgaande scheppingswerk (‘… die Heer is en levend maakt…’). Dát belijden we als we nu overgaan tot de bediening van de doop. Gods scheppingswerk. Joelle is nog maar net geboren of ze wordt opnieuw ondergedompeld. Het is alsof ze opnieuw geboren wordt. Maar nu om eeuwig te leven. Dat belooft God in de naam van de Vader.
Direct na de geboorte worden kinderen gewassen. Ook die betekenis zit in het ritueel van de doop. Dat belooft God in de naam van de Zoon: dat hij mensen bevrijdt van de ongerechtigheid die ons aankleeft zodat Joelle kan worden gerekend onder de rechtvaardigen. Rechtvaardig voor God.
Doopbediening Opwekking aan de gemeente Opw. 518 | Heer U doorgrondt en kent mij Dankgebed voor de doop en gebed voor de opening van het Woord Lezing: Filemon 1,4-20
De doop is ook een betrouwbaar getuigenis. Dat belooft God in de naam van de Heilige Geest: wat hier wordt uitgebeeld, dat wil Hij ook waarmaken in het leven van Joelle en in dat van iedereen die gelooft. [leeg scherm]
Vorige week stonden we met elkaar stil bij de belijdenis van zondag 9 uit het leerboek van de kerk: wat gelooft u wanneer u belijdt: ‘Ik geloof in God de Vader, de Almachtige, Schepper van de hemel en de aarde.’
Aan de doop zitten twee kanten. Wil je bij God horen, dan moet je opnieuw geboren worden (o.a. Joh. 3). Je moet gewassen worden. Dat is het moeilijke. Zonder een tweede geboorte en een tweede wassing zal niemand het koninkrijk van God binnengaan (doopformulier). Tegelijk is het een bevestiging van Gods beloften dat je dat niet zelf hoeft te doen. Dat is het mooie. Voor Joelle – en voor ons als getuigen – betekent dit ook dat we beloven ‘deze enige God, Vader, Zoon en Heilige Geest, aan te hangen, vertrouwen en lief te hebben met heel ons hart, met heel onze ziel, met heel ons verstand en met al onze krachten. Het betekent ook dat wij beloven met de wereld te breken, onze oude natuur doden en godvrezend leven.’ (doopformulier). Een mooie samenvatting daarvan heeft God in zijn wet gegeven: dat je meer voor God leeft dan voor de mensen en meer voor de ander dan voor jezelf. Lied 148 (Kerkboek) | Zie de zon, zie de maan Doopgebed Doopvragen
Het antwoord was heel persoonlijk: dat de God van hemel en de aarde, de oorsprong van alle dingen, zichtbaar en onzichtbaar, dankzij Jezus ook míjn God en mijn Vader is [slide 2]: ‘daarom vertrouw ik zo op Hem, dat ik er niet aan twijfel, of Hij zal mij voorzien van alles wat ik voor lichaam en ziel nodig heb, en ook elk kwaad, dat Hij mij in dit moeitevol leven toedeelt, voor mij doen meewerken ten goede … Hij kan dit doen als een Almachtig God. Hij wil het ook doen als een trouw Vader.’ De tiende afdeling werkt dit nog wat verder uit. [leeg scherm] Lezen: zondag 10 (Heidelbergse catechismus) Hoe is God nu een Vader en een Schepper tegelijk? Hoe kan Hij tegelijk Almachtig zijn en zich met mij bemoeien? En hoezo eigenlijk: ‘…voor mij doen meewerken ten goede’? Ook daar zit, lijkt het, een tegenstrijdigheid in. Tenminste, voor wie z’n kop niet in het zand steekt. Hoe zit het nu met die zorg van God? Hoe leidt en regeert God deze wereld, mijn leven?
Het antwoord is kortgezegd: door chaos. Eigenlijk redeneert de kerk hier vanuit de ultieme consequentie: als God Almachtig is, is Hij ook in staat om door tegenstrijdigheden te regeren. God kan wat kwaad is gebruiken om iets goeds te maken, zonder daarmee het kwaad goed te maken of goed te praten. Dat is eigenlijk zondag 10. Daarmee bedoel ik: kwaad is kwaad. Daarmee hoef je geen vrede te sluiten als je christen wordt. Je hoeft het niet fijn te vinden om ziek of werkeloos te worden. Kanker is kanker. Crisis is crisis. Een gestrande bultrug is een gestrande bultrug. Het is goed om dat ook even tegen elkaar te zeggen vanmiddag. Waarom? Omdat geloven soms ook kan uitmonden in het zeggen van goedkope woorden. Zo van: God zal er wel een bedoeling mee hebben. Impliciet kan daarin de boodschap zitten: wees er maar blij mee. Of: heb er maar vrede mee. Of in ieder geval, je kunt je met zulk soort opmerkingen mooi alleen gelaten voelen. Als je relatie stukloopt, ziek wordt, in de knoop raakt met je studie. Of wat ook maar. Het lijkt misschien chaos, maar God regeert. De belijdenis van de kerk zegt eigenlijk. Het lijkt geen chaos, het ís chaos. Er is regen en droogte, ziekte en gezondheid. Natuurlijk doen zich daar wetmatigheden in voor. Goddank. In de afwisseling van dag en nacht en van de seizoenen bijvoorbeeld. Maar soms is er ook geen pijl op te trekken. Ook dan regeert God. Niet door middel van wetmatigheden maar door middel van chaos. Waarom God deze dingen toelaat? Geen idee. Wat ervan te zeggen is, is misschien hoogstens dit: wat een geduld heeft God met deze wereld!
Dat Hij in plaats van er ogenblikkelijk een einde aan te maken, bezig is deze wereld met zichzelf te verzoenen. Dat Hij mensen de tijd geeft om tot inkeer te komen. Tot geloof, bedoel ik dan. Hoe ziet dat eruit, geloven? In het tweede deel van zondag 10 staan drie woorden die daarvan een mooie samenvatting geven. Dat je in tegenspoed geduldig bent, in voorspoed dankbaar en voor de toekomst het vertrouwen hebt dat niets jou van Gods liefde zal kunnen scheiden. Van Gods liefde, die zich hierin bekendmaakt dat God liever zijn eniggeboren Zoon gestraft heeft dan iemand anders. Van God, die in zijn liefde werkt aan een nieuwe wereld en die zorgt dat er op een dag wèl een oordeel komt. Een definitieve scheiding tussen goed en kwaad, orde in de chaos. Dat is mooi hè? Als je zo kunt leven? Maar het kan alleen als je gelooft dat God boven alle machten staat. En dat die God door Jezus te vertrouwen is. Hij is de enige die, omdat Hij Almachtig is, kan zorgen voor een echte oplossing. Echte oplossingen zijn zeldzaam. Ga maar eens na. Geen enkele regeringsleider is er tot nu toe in geslaagd een echte oplossing voor de crisis te vinden. De tijd waarin je een baan voor het leven had met een almaar groeiend salaris en een wereld waarin kinderen het beter hebben dan ouders, komt niet weer terug. Het menselijk oplossingsvermogen is beperkt. Protocollen voor gestrande bultruggen? Prima, maar ze blijven vast stranden. Het zelfde geldt voor het klimaatprobleem. De ene top is nog niet voorbij of de andere moet al weer georganiseerd worden.
Conclusie: een duurzame oplossing vereist het ingrijpen van personen die tegelijk machtig zijn (kunnen ingrijpen) én die bovendien bereid om dat belangeloos te doen. Maar dat doet niemand. In de crisis wordt dat pijnlijk duidelijk. Wie wil er nu salaris inleveren? En wat helpt het, als je dat doet in je eentje? Mensen zijn tot veel in staat. Tegelijk staan we collectief met de rug tegen de muur. Heb je kanker, dan zijn er vaak chemokuren. Maar die vergroten op hun beurt weer de kans op andere kankers. En andere aandoeningen. Ik bedoel maar: de werkelijkheid is ingewikkeld en tegenstrijdig. Het ligt ergens veel meer voor de hand om in tegenspoed te berusten, in voorspoed te genieten en voor de toekomst tegen beter weten in de moed erin te houden. Bij de doop hebben we gezien: God is bereid om in te grijpen én om dat belangeloos te doen. Maar we hebben ook gezien dat de manier waarop God dat doet is heel bijzonder. Niet met geweld maar door met beloften een beroep te doen op de wil. Dat wat er van binnen zit. God doet dat door mensen te overtuigen en op die manier in te schakelen. God regeert door chaos. Maar de vraag hoe God regeert is allesbehalve theorie. Mag God regeren door de chaos in jouw leven. Hoe sta je erin? Hoe handel je en welke keuzes maak je. Met andere woorden: laat jij je overtuigen? Of niet? In het bijbelboekje Filemon zie je hoe dit werkt. Filemon heeft een slaaf die is weggelopen. Wellicht heeft deze slaaf (Onesimus) hem zelfs bestolen. In ieder geval is Onesimus bij Paulus terechtgekomen, die op dat moment gevangen zit. Al met al een behoorlijke chaos.
Het valt op dat Paulus het weglopen van Onesimus niet goed praat, maar Filemon een brief stuurt met het verzoek Onesimus weer terug in dienst te nemen. Paulus is ook bereid eventuele schade te vergoeden. Les 1: Paulus praat er niet omheen. Wat hier gebeurt is niet goed. Toch vraagt Paulus Filemon om in deze situatie te ontdekken wat goed is (vers 6) [slide 3]. Wat bedoelt hij? Je bent geneigd om te denken: dat Onesimus tijdens Paulus’ gevangenschap voor hem heeft kunnen zorgen. Dat benoemt Paulus ook. Maar toch is dat nog een soort side-effect van de chaotische situatie die is ontstaan. Het goede is vooral (vers 6 weer) dat Onesimus tot geloof gekomen is en dat Filemon dus, mocht hij ingaan op Paulus’ verzoek, zijn slaaf terugkrijgt als een broeder in het geloof. Volgens mij is dat het goede waar Paulus over schrijft. Dat je in de situatie waarin je je bevindt, een dieper inzicht krijgt in de manier waarop God mensen dichter bij Christus brengt. Dat kan in gezegende omstandigheden. Maar let op: dat kan God ook in moeilijke omstandigheden. De boodschap: God staat boven de omstandigheden. Hij is in staat om te regeren, niet alleen te midden van maar ook door middel van chaos. [leeg scherm] Dat is iets dat je moet willen zien. Dat ontdekken vergt soms inspanning. In ieder geval kost het tijd, een levende relatie met God, bezinning, gebed en gesprek. Zo kon Jozef na een hele tijd tegen de broers die hem verkocht hadden zeggen: “… wees niet bang en maak jezelf geen verwijten dat jullie mij verkocht hebben en dat ik hier ben terechtgekomen, want God heeft mij voor jullie uit gestuurd om jullie leven te redden” (Gen. 45,5). Ik ben benieuwd of Filemon is ingegaan op het verzoek van Paulus. En zo ja, met welke woorden hij Onesimus ontvangen heeft.
En naar Onesimus. Of hij is teruggegaan. En hoe. Wat voor hem uiteindelijk belangrijker is geweest. Zijn eigen vrijheid. Of de vrijheid in de relatie met Jezus. En hoe zit dat eigenlijk met jou? Wat is voor jou belangrijk? Waar hangt jouw geluk vanaf? Waar zou je echt niet zonder kunnen? Is het de liefde van God? Of zijn het andere dingen? Als je ambitie, je gezin, je geld of je kinderen je ultieme doel vormen, dan kom je bedrogen uit. Maar is het God zelf en kies je ervoor om op Hem te vertrouwen, dan kom je nooit bedrogen uit. Want God regeert. Zelfs door chaos. Dat verzeker ik jullie in de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. [amen]
