Door het zuidwesten van India
De God van Fijne Dingen reIzen kerala
Door TONI DE CONINCK
Weinig plekken bieden zoveel moois als het fabelachtige Kerala, India’s tropische kroonjuweel. Een reis door de luie Backwaters, van het koloniale Cochin tot de stranden van Marari.
reizen kerala
05
02
01
03
01-04 Cochin in tinten van rood: ober in het Malabar House, antiekhandels in Jew Town, stilleven met verse oceaanvis.
“D
e maand mei in Ayemenem is heet en drukkend. Het zijn lange, klamme dagen. De rivier slinkt en in de roerloze, stofgroene bomen schrokken zwarte kraaien van glanzende mango’s. Rode bananen rijpen. Broodvruchten barsten. Indolente bromvliegen zoemen doelloos in de fruitzware lucht. Dan vliegen ze zich buiten westen tegen heldere ruiten en sterven vadsig verdwaasd in de zon.” (Begin van ‘De God van Kleine Dingen’, Arundhati Roy, 1997, Uitg. Prometheus)
04
06
de zongebleekte kokospalmen, de doffe strepen gelig groen licht in de rubberplantages. Elk dorp heeft hoog opgeschoten kerken, in hemelsblauw of zuurtjesroze, met koepels vol mooi-weer-wolken. Shivatempels zijn nooit ver uit de buurt, met vooraan de lingam, de fiere fallus die symbool staat voor energie, de oerkracht van het mannelijk lid.
Hollandse accenten
We halen de beroemde zonsondergang van Fort Cochin net niet, de schuld van een heilige koe op de brug van Ernakulam. Er hangt een vreemde, rozig-paarse Niets lijkt op het India dat ik ken van vorige reizen, uit gloed over de Arabische Zee. De lucht is zwanger van de verhalen van duizend-en-één-nacht. Er zijn geen kruiden. Kardemom, peper, nootmuskaat, garam maroze paleizen uit Rajasthan, geen Taj Mahals, geen sala. Muggen voeren hun eerste aanval van de avond dhaba’s waar men in kleermakerszit knapperig, licht- uit. In de oude haven halen vissers hun Chinese netgeblakerd brood bakt. Het is november en de lange ten naar beneden. zuidwestmoesson in Kerala is voorbij. De Backwaters Cochin is een fascinerende, vibrerende stad, een kolovoeren het oliebruine water van de voorbije maanden niale, eclectische mix die de sfeer van de grote dagen naar zee, met in het zog van oude dhows takken, stron- uitstraalt. Zeetankers schuiven geruisloos door het ken en ontwortelde boomstammen. De regen heeft kanaalgat. Aan de kustlijn, daar waar het Vembanadhet land schaamteloos groen gekleurd: er is het fris- meer overgaat in de oceaan, prijken middeleeuwse se mosgroen van de rijstvelden, het goudgroen van graan- en kruidenhuizen met Portugese of Hollandse
07
05-06 Het leven op en rond de Backwaters baadt in een verbazende rust. 07 Een slangenbezweerder speelt zijn hypnotiserende muziek.
Bijna uitgestorven accenten. De Sint-Franciscuskerk is de oudste christelijke kerk van India. Ze werd door de Portugezen ge- Uit het logboek van Marco Polo weten bouwd vlak bij het fort waar Vasco da Gama in 1524 we dat er al in de middeleeuwen aan de overleed. De zeevaarder werd eerst begraven in de kust van Malabar een gemeenschap van kerk, maar daarna overgebracht naar Lissabon. Ge- Bne Israël (zonen van Israël) bestond. weldig interessant is de kerk niet, behalve dan het in- Het ging allicht om nazaten van de zeven echtparen genieuze verluchtingssysteem, gordijnen die dwars die in 175 v.C., na het uiteenvallen van het koninkrijk over het schip hangen, aan lange ebbenhouten bal- Israël, schipbreuk leden op de kust van Könkan. De ken, in een halfvergane stof die op Brugs kant lijkt. Ze Bne, vertelt een gids op weg naar de synagoge, beworden door lange touwen heen en weer getrokken, stonden uit een blanke en een zwarte bevolking. Gezodat ze de bries uit openstaande ramen kunnen van- mengde huwelijken waren verboden. De zwarte joden gen. Buiten poseren kekke scholieren in blauw uni- waren meestal huispersoneel. Binnen hun groep naform. Ze hebben het schuchtere van kinderen en het men ze het kastengedrag over dat ze ontleenden aan pronte van jonge, uitdagende tieners. de hindoesamenleving. In 1663 kwamen de joden in In 1663 verjoeg de Verenigde Oost-Indische Compag- contact met sefardische collega’s, uit Spanje en Pornie de Portugezen en hernoemde het Mattancherry- tugal. “Het waren invloedrijke mensen”, vertelt de inpaleis in Nederlands Paleis. Ik bekijk er de schitteren- middels devoot knielende gids. “Zij namen de voorde collectie palankijnen, wapens en hindoefresco’s. In bije eeuwen de criteria van de Indiase samenleving een belendend zaaltje hangen oude stafkaarten van over, met inbegrip van de hiërarchische structuren. Cochin met namen als Gelderland en Friesland, sym- Dat werd hun redding. De joden van Cochin bleven bool van koloniale hoogmoed. Nostalgie in het licht van veel conflicten gespaard.” van een klein peertje. Veel heeft het de kleine, joodse gemeenschap niet opgeleverd. Een rabijn is er niet meer, en er leven nog >>
10
UITM aga zine NOVEMBER 2010
UITM aga zine NOVEMBER 2010
11
reizen kerala
reizen kerala
03
exact zeven joodse familie’s in Jew Town, zoals dit deel van Cochin wordt genoemd. Ik vind het ontroerend en ook een beetje spannend, te weten dat een van de oudste diaspora’s ter wereld afbrokkelt, en dat ik daarvan ongewild getuige ben. De synagoge zelf is een verborgen juweel, met achttiende-eeuwse vloertegels van Chinees aardewerk, schitterende kristallen luchters van Val Saint Lambert, geschonken door de Joodse gemeenschap in België, en een centrale luchter uit Murano. Ik mág foto’s nemen, in ruil voor een forse som smartengeld, maar moet beloven ze niet te publiceren.
01 02
Te gast bij Rani Zo vredig en tropisch lauw de nacht, zo druk en heet de ochtend. We rijden drie uur door stoffige straten en stegen, door een landschap dat geen rust kent. Duizenden mensen op de been, aftandse, overladen vrachtwagens, karossen, zeboes, Enfield-motoren, een maalstroom die chaos wordt. Alleppey zit verscholen in een oerwoud van rubberplantages. Een dorp dat stad werd zonder dat het daar zelf erg in had. Met woonkernen die als zwamkringen aan een oever van het meer zijn gebouwd. Het is iets over twaalf, de kinderen komen van school in beige hemd met pofmouwen en bruine kniebroek. Sommigen duwen een fiets vooruit, anderen hangen met hebben en houden aan een bromfiets waarop zich vaak ook nog twee andere passagiers bevinden. Riksja’s snorren langs het Noordkanaal, gevolgd door
04
05
drenzende bussen in een wolk van roet. Alleppey is de plek waar de beroemde bootwedstrijden worden gehouden, maar toeristen zijn er niet of nauwelijks vandaag. Aan de graad van ontzetting kan ik afleiden dat Alleppey er in maanden geen heeft gezien. Ik ben te gast bij Rani John en haar familie. Rani kookt voor kleine groepen, en vertelt intussen over haar project
01 Een kathakalispektakel is een feest voor de zintuigen. 02 Aan de beroemde Chinese visnetten van Cochin. 03-04 Een frisse duik in het zwembad van A Beach Symphony. Daarnaast de Vlaamse gastvrouw Christel. 05 De kinderen van de Marari-school.
Het Marari School Project Vlamingen tonen hun hart
Jan Arryn en Christel Goemaere willen niet alleen hun gasten in de watten leggen, ze zochten ook een humanitair project uit om de leefomstandigheden van de bevolking in Mararikulam te verbeteren. Ik bezocht er de school en zag wat de grootste noden zijn: stoelen, banken, borden, alles wat nodig is om van een school een school te maken. Maar de grootste zorg is het sanitaire blok. De honderden meisjes hebben drie aftandse toiletten ter beschikking, zonder privacy, in onhygiënische omstandigheden. Jan wil fondsen verzamelen om een goede septische put aan te kopen, en in een tweede fase ook de toiletten zelf aan te pakken. Binnenkort worden er 25 computers geïnstalleerd. Steun is welkom op rekeningnummer 363-0543076-13 van het Marari School Project. Meer info:
[email protected].
>>
12
UITM aga zine NOVEMBER 2010
UITM aga zine NOVEMBER 2010
13
reizen kerala
01
02
01 Rani John, stadshoedster van Alleppey. 02-03 Lokale families op het strand van Marari.
van stadsvernieuwing. Ze houdt poetsploegen aan het werk, zorgt voor huisvuilophaling, ijvert er vooral voor dat de inwoners van Alleppey trots worden op hun stad, tot ze zelf voor het onderhoud ervan willen instaan. We drinken sap
Exclusieve aanbieding
Met VTB-Reizen naar Kerala Tijdens de veertiendaagse begeleide reis van VTBReizen naar Zuid-India maak je eerst kennis met de fascinerende voormalige Franse enclave Pondicherry. Een belevenis van formaat is een minicruise op de Backwaters van Kerala. Aan boord van een kettuvallam, ook wel rijstboot genoemd, ontdek je de weelderige begroeiing, wouden, rivieren en palmbomen, en werp je een blik op het dagelijkse leven van de lokale bevolking. Langs de oevers zie je wellicht groepen olifanten, zwijnen en herten en met wat geluk zelfs een beer of tijger. Er zijn afreizen op 18/12/10 en 12/02/11. De prijs bedraagt € 3.290 per persoon in een tweepersoonskamer. Voor meer inlichtingen en reserveringen, contacteer het Jetaircenter in je buurt. Je vindt de adressen op pagina 107.
03
op de belvedère. Binnen lokt nostalgie met vergeelde foto’s, klamboes en een luie schommelstoel op de patio. Een libel trilt door de tuin, als een gifgroen zweefvliegtuig. Kleine jaçanavogels met bronzen vleugels huppen op het gazon. We lunchen. Er is viscurry, okra, Indisch brood (naan, paratha), gestoofde kip, puree van pompoen met kokos, stevige pickles en wilde, vlieskleurige rijst, het culinaire symbool van Kerala. Na de middag wandelen we door Alleppey, ik in het lichtste en bleekste linnen dat ik in mijn koffer vind, mevrouw John onder parasol. We zwaaien naar vrouwen met dikke brillenglazen die achteloos leunen op de teakhouten portiek van hun bontgeschilderde woonst. De Engelsen lieten hun bouwmeesterschap in Kerala, maar dat hebben de Portugezen, Hollanders en Syrisch-christenen ook gedaan. De bewoners zijn fier op hun huis aan de rivier, met het steile pannendak, donker en bemost door regen en moesson. Deuren worden bewerkt, gevelspitsen ook. Mooie, fraaie en sierlijke figuren uitgehouwen in dat sterke tropische hout.
Ook Vlamingen in Kerala Mararikulam. We zijn alleen nu. In de verte zweven rode en gele sari’s door een veld met ananas. Verderop wordt rubber gehakt. De melkachtige vloeistof druppelt in een spiraal van de boom en wordt lager in een zwarte mok opgevangen. De chauffeur wijst op tapioca (groen blad met rode nerven), va-
>>
14
UITM aga zine NOVEMBER 2010
reizen kerala
01
02
nille (onherkenbaar) en nootmuskaat (duidelijke geur, ongedroogd, met rode slingers die als tentakels rond de noot zitten). Het hotel van Vlamingen Jan Arryn en Christel Goemaere staat weg van de straat, aan het eind van een zandweg, “laatste hek links”. Verder weg van de wereld kun je niet komen dan in A Beach Symphony, een verzameling cottages van onberispelijk niveau, een paar hectare genot vol Indiase exotiek en Vlaams gastheerschap. De Arabische Zee ruist er met de kracht van zweepslagen. Je vóelt gewoon wanneer een golf zich aan land werpt en zich dan zachtjes slurpend terugtrekt. Jan en Christel hadden een hotel in Spa, maar namen de benen uit de Venen. Op reis in Kerala werden ze verliefd, op de plaats, de sfeer, de mensen, het eten ook. Hoe zou je zelf zijn als bourgondische Vlaming? In de zomer van 2007 renoveerden ze vier bestaande cottages, zorgden voor westerse afwerking, stevige bedden, diep, somptueus beddengoed, de warmte die je van hartelijke en hardwerkende Vlamingen verwacht. A Beach Symphony heeft het gracieuze van Mozart, het uitbundige van Beethoven. Je eet, slaapt, zont, zwemt er als een koning. Voorwaar één van de meest goddelijke plaatsen op aarde. Dineren op het strand, voeten in het lauwwarme zand. Ratatouille, lam, vers fruit, een puntig gekruide kipsandwich ’s middags. ’s Avonds zink ik weg op de massagetafel, in een diepe, bodemloze slaap. Als een God van Kleine Dingen. ::
UITM aga zine NOVEMBER 2010
03
01-02 Tweemaal zonsondergang: aan het strand en op de Backwaters. 03 In het Malabar House slaap je als een maharadja.
Praktisch
Vluchten: Jetairways (www.jetairways.com) heeft rechtstreekse vluchten van Brussel naar o.a. Delhi en Mumbai, maar deze komen ’s avonds laat aan en dus moet je een nacht ter plaatse incalculeren en ’s anderdaags een binnenlandse vlucht nemen naar Cochin. Goed alternatief vonden wij Emirates (www.emirates.com), dat vanuit Amsterdam en Parijs via Dubai naar Cochin vliegt. Hotels: zijn in Kerala van uitstekend niveau. Wij verbleven in Cochin in het Malabar House en aan het Vembanad-meer in Privacy at Sanctuary Bay (beide www.malabarhouse.com). A Beach Symphony van Vlamingen Jan en Christel is een prima aanrader voor het einde van de rondreis door Kerala (www.abeachsymphony.com). UitMagazine reisde met vaste India-partner Indebo en liet een programma op maat samenstellen (www.indebo.com). Documenten: Voor India heb je een internationaal paspoort en een visum nodig. Door het toenemende succes is er sinds 2009 een nieuwe procedure voor een visumaanvraag van kracht. Dit kan nu ook elektronisch via http://in.vfsglobal.be. Kerala investeert in een goed imago. Een nuttige website is www.keralatourism.org.
17