God belooft wat! | advent 2014. Zondag 7 december: toekomst voor de volken (Genesis 12,15,17) Liturgie [welkom en intro - I have a dream] Opening van de dienst PvN 121, zegen, antwoord: “Come, now is the time” Aansteken adventkaars en gedicht. Kindermoment zingen GK 148:1 Gebed: opw. 689 Bijbellezingen: Genesis 12,1-5 (Engels, NL tekst beamen) Genesis 15,1-6 (Frans, NL tekst beamen) Genesis 17,1-8 (NL) (en intro opzet van de preek)
Psalm 117 / opw. 54 Preek Antwoordlied: Opw. 671 Voorbeden Collecten (tijdens collecten luisteren: Sela "Zo is het beloofd") Opw. 407 Opw. 189 (incl. zegen, gevolgd door laatste couplet) Preek Ooit werd er op de hele aarde één enkele taal gesproken. Toen de mensen, na het zakken van het water van de zondvloed, in oostelijke richting trokken, kwamen ze in Sinear bij een vlakte, en daar vestigden ze zich. Ze zeiden tegen elkaar: ‘laten we van klei blokken vormen en die goed bakken in het vuur.’ De kleiblokken gebruikten ze als stenen, en aardpek als specie. Ze
zeiden: ‘laten we een stad bouwen met een toren die tot in de hemel reikt. Dat zal ons beroemd maken, en dan zullen we niet over de hele aarde verspreid raken.’ Maar toen daalde de HEER af om te kijken naar de stad en de toren die de mensen aan het bouwen waren. Dit is één volk en ze spreken allemaal een en dezelfde taal, dacht de HEER, en wat ze nu doen is nog maar het begin. Alles wat ze verder nog van plan zijn, ligt nu binnen hun bereik. Laten wij naar hen toe gaan en spraakverwarring onder hen teweegbrengen, zodat ze elkaar niet meer verstaan. De HEER verspreidde hen van daar over de hele aarde, en de bouw van de stad werd gestaakt. Zo komt het dat die stad Babel heet, want daar bracht de HEER verwarring in de taal die op de hele aarde gesproken werd, en van daar verspreidde Hij de mensen over de hele aarde. Einde citaat uit Genesis 11, vers 1 tot 9, het verhaal dat de achtergrond vormt voor de geschiedenis van Abraham, met wie God een nieuw begin maakt. Het begin van de geschiedenis van het volk Israël, het begin van de geschiedenis van de kerk. Maar, wat was er eigenlijk mis met Babel? Was het niet het begin van een geweldige toekomst, een prachtig visioen, een mooi project? ‘Eén volk, met dezelfde taal, zodat alles wat ze van plan zijn, binnen hun bereik ligt.’ Alleen, dat wat de mensen van Babel van plan zijn, de toekomst die zij in gedachten hebben, is niet de toekomst die God in gedachten heeft.
God heeft een grootse toekomst in gedachten, van een wereld bewoond door allerlei volken, die in harmonie met elkaar samenleven. Dat begint niet in Babel, maar met één man, Abraham, die, zo lazen we, geroepen werd om weg te gaan uit Ur, dat zoveel betekent als ‘de stad’. [slide 4] De stad van de Chaldeeën, waarschijnlijk net als Babel in het huidige Irak gelegen. Via Charan, een andere grote stad, verder in het noorden gelegen, gaan ze op weg naar Kanaän. Ze bewegen tegen de stroom van de grote migraties van die tijd in. Die grote toekomst – de droom van God – begint dus niet in een van de grote steden. Maar op een paar kamelen. Door het woestijnzand. Op weg naar Kanaän. [slide 5] Ik begin hier even mee, omdat ik denk dat het belangrijk is om te begrijpen hoe God hier met Abraham opnieuw begint. Gods toekomst begint níet in de city van die tijd, met z’n ver doorontwikkelde bouwtechnieken (klei met pek, een moderne techniek), z’n schijnbaar onbeperkte communicatiemogelijkheden (één taal) en z’n indrukwekkende monumenten (een toren die tot in de hemel reikt), maar op een kameel, met één familie. Dat is niet, omdat God niks met steden heeft. [leeg scherm] Het grote toekomstvisioen uit de bijbel is dat van het nieuwe Jeruzalem met straten van goud dat uit de hemel neerdaalt – een stad dus (btw, met de afmetingen van de toenmalig bekende wereld!). Maar God heeft niks met díe stad: Babel. Waarin mensen hun veiligheid zoeken in muren, legers en pensioenvoorzieningen – waarin geen plaats is voor vertrouwen
op God. In het boek Openbaringen, waar ik het net over had, lezen we bijvoorbeeld dat het Nieuwe Jeruzalem wel muren heeft met poorten, maar die staan altijd open! Een plek waar de volken genezing vinden! Nu, iets van die toekomst begint hier, bij de roeping van Abraham. Nb gebruik van het woordje ‘goy’ in Gen. 12, ipv ‘am’. En hst. 17: het geluid van een menigte! God begint dus opnieuw, net als in de tijd na Noach. En weer volgt dat nieuwe begin op een periode in de menselijke geschiedenis dat wij een hoogtepunt zouden noemen. Hoe begint God opnieuw? God begint met een belofte. Met een woord: ‘en de HEER zei: …’. Ik kan niet genoeg benadrukken hoe belangrijk dat is, willen we ook vandaag goed begrijpen hoe God ons leven leidt. Hoe Hij steeds uit is op een nieuw begin, ook in het leven van jou en mij. Dat is volgens mij ook de kern van wat we in de christelijke gemeenschap steeds opnieuw doen: elkaar inspireren met de belofte, met het woord van God … Dat is ook weer niet zo gek eigenlijk, als je erover nadenkt. Ieder nieuw begin begint met beloften. Denk maar eens aan je eigen leven. Aan het moment dat je een studie kiest, of aan een nieuwe baan begint. Het moment dat je trouwt of kinderen krijgt. Steeds zijn daar, uitgesproken of onuitgesproken, de beloften die in de lucht hangen. De uitdagingen die het werk met zich zal meebrengen, het salaris, het gelukkige samenzijn.
Op het moment van dat nieuwe begin is het er nog niet, maar de hoop erop wel. En dat motiveert je vervolgens om verder te gaan. Een belofte is ook iets om op terug te vallen. Bijvoorbeeld bij huwelijksproblemen. Hadden we niet beloofd om elkaar lief te hebben, en trouw te zijn? Zullen we daaraan blijven werken? Of als je vergeten bent waarom je een bepaalde baan begonnen bent of opleiding. Zo blijft de belofte inspireren: I have a dream. Yes we can! Wát belooft God aan Abraham? -
-
Nageslacht, kinderen, een volk. Zie je hoe dit een belofte is? Sarai was immers onvruchtbaar. God kiest in Abraham, de enkeling, zijn nageslacht – Jezus – de wereldbevolking! Land. Dat zegt ook iets over Gods evangelie. Een plek om te wonen. (Link naar vorige week): de schepping. Zegen. Zegen betekent: aanzien, eer, een goede naam. Zegen betekent ook bescherming. Zegen is de omdraaiing van vloek. Het omgekeerde van eenzaamheid, vervreemding, schuld, schande en een leven dat voortijdig afgebroken wordt, het verlies van vrijheid, on-eer. Met andere woorden: (eeuwig) leven.
Het begint allemaal bij die belofte, die – let op! – ook in het verhaal van Abraham weer, vooraf gaat aan de verbondssluiting, waarbij (!) Abraham slaapt.
[slide 6] Ik zal jouw God zijn (hst. 17). Dat is de kern van de belofte die God aan Abraham doet, en die jij ook vandaag in je hart mag sluiten. Je mag ze dagelijks met je meedragen. Je mag eraan denken als je begint aan een opleiding of een nieuwe baan. Je mag eraan denken als je trouwt. Maar je mag er ook aan denken als je aan een graf staat. Of het ziekenhuis binnenloopt. Je mag eraan denken als je inkopen doet voor kerst. Je mag eraan denken als er een kind geboren wordt en als er geen kinderen geboren, worden. Ik zal jouw God zijn. Wat betekent dat nu, leven van de belofte? [leeg scherm] Daar wil ik graag een paar dingen over zeggen. In de eerste plaats betekent het , gek genoeg, leren leven met onzekerheid. Het afscheid waartoe Abraham geroepen wordt in hoofdstuk 12, is er één van alle dingen die in die tijd zekerheid opleverden: land, familie, volk. Wat zijn dat nu, die zekerheden? Wat betekent het dat je op Christus hoopt? Financiële zekerheid. Familie en gezin (gesprek singles). Racisme. Nostalgie. Onzekerheid dus, en: lijden (hst. 15:13) Maar ook / vooral: Leven van de belofte betekent vooral leven in vertrouwen. In hoofdstuk 15 staat dit het meest duidelijk [slide 7]: ‘Abraham vertrouwde op de HEER en deze rekende hem dit toe als een rechtvaardige daad.’
Als je iets voor God wilt doen (alvast een link naar volgende week), dan dit: vertrouwen op God. Dat vertrouwen rekent God toe als een rechtvaardige daad. Lett. ‘als gerechtigheid’. In Romeinen 4 schrijft Paulus het zo: 18
Hoewel het eigenlijk niet kon, bleef Abraham hopen en geloven dat hij de vader van vele volken zou worden, zoals hem was beloofd: ‘Zo talrijk zullen je nakomelingen zijn.’ 19 En zijn geloof verzwakte niet toen hij, ongeveer honderd jaar oud, besefte dat zijn krachten hem hadden verlaten en Sara niet langer vruchtbaar was. 20 Hij twijfelde niet aan Gods belofte; zijn geloof verloor hij niet, integendeel, hij werd erin gesterkt en bewees zo eer aan God. 21 Hij was ervan overtuigd dat God bij machte was te doen wat hij had beloofd, 22 en dat werd hem als een daad van gerechtigheid toegerekend. 23 En dit is niet alleen voor hem geschreven, 24 maar ook voor ons, want ook wij zullen als rechtvaardigen worden aangenomen omdat we geloven in hem die Jezus, onze Heer, uit de dood heeft opgewekt: 25 hij die werd prijsgegeven om onze zonden en werd opgewekt omwille van onze rechtvaardiging. [leeg scherm] Verder: hst. 12,2: ‘Ik zal je zegenen, ik zal je aanzien geven. Een bron van zegen zul je zijn.’ (ook mogelijk is de vertaling: wees een zegen!’). en zo zullen ‘in Abraham alle volken zegen zoeken, en vinden’. Met Abraham wordt dus een soort ‘pay it forward’ beweging in gang gezet. Ken je de film? Je doet iets goeds voor drie
mensen, die op hun beurt ook drie mensen een dienst bewijzen. Enzovoort. Wat dit in de praktijk betekende voor Abraham, wordt o.a. duidelijk in de bevrijding van zijn neef Lot (inzet voor gerechtigheid, hst. 14) en de voorbeden die hij deed voor Sodom. Hij kwam dus niet alleen op voor zijn eigen hachje, maar wist zich verantwoordelijk voor de hele wereld (link naar gebed). Vergelijk het anders met iemand die geboren is in een rijke familie. Als je weet dat je een grote erfenis zult ontvangen, leef je anders, toch? Lees, opnieuw, Romeinen 4 (vs.13) [slide 8]: ‘Immers, niet door de wet ontvingen Abraham en zijn nageslacht de belofte dat ze de wereld in bezit zouden krijgen, maar door de gerechtigheid die het geloof schenkt.’ [even wachten, dan: leeg scherm], dan: samenvatting, dan: Slot: openbaringen 7,9-12: Hierna zag ik dit: een onafzienbare menigte, die niet te tellen was, uit alle landen en volken, van elke stam en taal. In het wit gekleed en met palmtakken in hun hand stonden ze voor de troon en voor het lam. 10 Luid riepen ze: ‘De redding komt van onze God die op de troon zit en van het lam!’ 11 Alle engelen stonden om de troon en de oudsten en de vier wezens heen. Ze bogen zich diep neer voor de troon en aanbaden God 12 met de woorden: ‘Amen! Lof, majesteit en wijsheid, dank en eer en macht en kracht komen onze God toe, tot in eeuwigheid. Amen.’
Infoblad NL Het thema van advent is dit jaar: “God belooft wat!” Meer dan eens in de geschiedenis wisten leiders massa’s mensen te inspireren met hoopvolle woorden. “I have a dream” (King, 1963) ging over een toekomst waarin blank en zwart vreedzaam samenleven. Bijna vijftig jaar later sprak Obama (Yes we can, 2008) niet alleen over een toekomst voor mensen van verschillend ras of huidskleur, maar ook voor “rijk en arm, homo- en heteroseksueel, ziek en gezond.” We overdenken vanmorgen een bekende geschiedenis uit de Bijbel waarin God inspirerende beloften doet voor een hoopvolle toekomst. Een toekomst die begon bij de roeping van Abraham en die ons uiteindelijk zal leiden tot de komst van een nieuwe wereld, waarin mensen van alle rassen vreedzaam zullen leven. Het thema van deze dienst is: “Gods belofte aan Abraham: toekomst voor de volken.” Infoblad E More than once in our history, great leaders inspired masses with hopeful words. "I have a dream" (King, 1963) was about a future where blacks and whites live together peacefully. Nearly fifty years later Obama spoke about, not only a future for people of different race or color, but also for “rich and poor, gay and straight, disabled and not-disabled” (Yes we can, 2008). This morning we reflect on a well-known history in which God makes inspiring promises for a hopeful future. A future that began with the calling of Abraham and that will eventually be realized with the arrival of a new world, where people of all races will live peacefully. The theme of this
service is: "God's promise to Abraham: a hopeful future for the peoples."
