gia Courant Editoriaal september 2012 Colofon Inhoud september 2012, nr.27

Antwerpse BierCourant –september 2012 Nummer 27

gia

Editoriaal september 2012

Courant september 2012, nr.27

Colofon De ABC Courant is een uitgave van het ‘Antwerps BierCollege’ Verantwoordelijke uitgever & contactadres: Hans Bombeke, Stadswaag 19, 2000 Antwerpen Rek. nr.: IBAN BE55 7785 9866 3544 BIC: GKCC BE BB

Bestuur Antwerps BierCollege Voorzitter: Hans Bombeke Ondervoorzitter: Ivo Liekens Penningmeester: Ludwig Van Schoor Secretaris-eindredacteur: Ivan Derycke Hoofdredacteur: Peter De Weerdt Public Relations: Robert Dyserynck Raadsleden: Vera Bisschops, Mark Bunneghem, Jan Foubert en Paul Meeusen

Homepage:

http://www.antwerpsbiercollege.be Redactieraad: Mark Bunneghem, Peter De Weerdt, Ivan Derycke, Jan Foubert, Ludwig Van Schoor en m.m.v. Hans Meyvis Afbeeldingen en foto’s: Hans Bombeke (FHB), Denis De Keukeleire (DDK),Ivan Derycke (FID), ©: Alles uit deze Antwerpse BierCourant mag worden overgenomen op eender welke wijze, zonder voorafgaande toestemming van het ‘Antwerps BierCollege’ mits bronvermelding.

Inhoud Colofon, inhoud & editoriaal Bierpassie 2012 Hop? Hop! Hop!! Standpunt Gambrinus Drivers Museum Frans Bier DADT’ Bierboekenwurm Groei festival-Bollekensfeesten Hans’ boekenrubriek Nieuwe biertempel? Oud bier in den Hopsack Open deur bij Slaghmuylder Antwerpse Bierhistorie 28 Activiteitenkalender

blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz blz

Lid van

01 02 03 07 08 12 14 15 17 19 21 22 25 26 28

Pifmans leidt prof. De Keukeleire in tijdens de hopproeverij. (FID)

U kent, beste lezer, schrijver dezes niet als een stilzitter. Bijna drie maanden aan zetel en krukken gekluisterd is dan ook een gesel zonder schijnbaar einde geweest. Zoals Frank Boon het terecht stelde: “Dat zet een mens met zijn twee voeten op de grond!” Het zijn inderdaad lange weken en maanden van ‘contemplatie’ geweest, maar ook met ergernis heel wat actie te moeten missen. Voorzichtig komt er licht in de tunnel. Dus hop! Vrolijk verder! Het gedwongen stilzitten heeft toch niet kunnen verhinderen dat we van op enige afstand de gebeurtenissen hebben gevolgd die onze bierwereld zo kleurrijk maken. Een zwarte dag echter ook, toen we vernamen dat Jan Girardin, één van de brouwende broers van de gelijknamige lambikbrouwerij, ons definitief heeft verlaten. Een hartaanval velde de immer bezige bij. We bieden de familie ons medeleven aan en hopen oprecht dat ze de kracht vinden Jan’s passie verder te zetten. Voor het Antwerps BierCollege zijn de zomermaanden helemaal geen maanden van rust. In de aanloop naar ons Modeste BierFestival slorpen grotere evenementen, zoals het Bierpassieweekeinde en de Bollekensfeesten heel wat energie op. Ondertussen bezoeken onze medewerkers tal van activiteiten, drankenhandels en cafés

1


om duizenden pamfletten, affiches en bierkaartjes te verspreiden. Tegen dat u dit leest, is dit nog verre van afgelopen, maar komt de eindmeet al in zicht. Nog even de lat er op en we kunnen weer hopen op een schitterende opkomst. Aan de deelname van de brouwerijen zal het niet liggen, we hebben weer pareltjes op de affiche staan en zelfs een verrassingsbrouwerij, waar je van zal staan kijken! Nee, we zeggen nog niet welke!! Sta ons ondertussen wel toe een reusachtige pluim op de hoed te steken van ‘festivaldirecteur’ Rob. De milde ironie en zelfspot werden, zoals dat wel eens meer gebeurt, een ware eretitel. Het werk dat Rob onverpoosd verzette in de organisatie van ons festival, is ronduit onuitgegeven. Alles,

maar dan ook alles werd door Rob piekfijn georganiseerd en op de koop toe stond hij van vroeg tot laat klaar op Bierpassie en Bollekensfeesten. Is er de jongste drie maanden één dag voorbij gegaan waarop Rob niet met het festival is bezig geweest? We durven het betwijfelen ! Gelukkig stonden vele handen gereed om hem te helpen en onze dank gaat dan ook uit naar de vele medewerkers die, al was het maar voor enkele uurtjes, hun vrije tijd aan ons festival besteedden. Dit alles, laat ons duidelijk zijn, zonder dat de andere maandelijkse activiteiten in het gedrang kwamen. Dus, zoals gezegd: “Hop! Vrolijk verder!” Hans ‘de pif’ Bombeke

Bierpassie 2012 Dat Bierpassie minder interessant zou zijn vanwege de deelname van alleen de grote brouwerijen, is ook dit jaar weer een foute benadering gebleken. Verschillende brouwers presenteerden nieuwe bieren en daar waren pareltjes bij. We denken aan de Martin’s IPA en aan de Rodenbach Caractère Rouge (waarom toch weer voor een Franstalige naam gekozen werd is ons een raadsel). We kregen helaas niet de gelegenheid veel te proeven, de fysieke situatie liet het niet toe. Ondertussen waren we al even op bezoek geweest bij de voorstelling van de ‘Awards’ (sic) en mochten delen in de vreugde van brouwerij Friart, die met haar St.- Feuillien Grand Cru zowel brouwer als bier beloond zag met de Michael Jackson Award. Zowel St.- Feuillien als de Martin’s IPA kregen dan nog een prijs van de Franse verpakkingsspecialist Sparflex, op basis van de originaliteit en uitstraling van de gekozen verpakkingen.

Brouwersfamilie Friart, haar brouwer en hun prijzen (FHB)

Lid van

2


Ondertussen werd door een hele schaar MBF medewerkers bekendgemaakt, dat het tweede MBF er zit aan te komen en werd meegewerkt aan het openhouden van de Zythosstand. Puik werk dus weer, bedankt !!

Hans Terecht fier: Sophie Vercammen van Martin’s (FHB)

Hop? Hop! Hop!! Een academische proefavond Op 22 juni kwamen we met 50 man en vrouw bijeen in ’t Waagstuk om over hop iets bij te leren. Dat was althans wat onze voorzitter Hans Bombeke aan het begin van de avond in een bevlogen toespraak kwam vertellen. Hij wees erop dat het woord ‘College’ in onze verenigingsnaam niet toevallig was. Wij moeten durven over het ongelooflijk complexe onderwerp dat bier is, waarvan je als professional of hobbyist nooit alles kan weten, zoveel mogelijk te willen leren. En we konden het niet beter treffen met dé autoriteit op het vlak van hop, prof. dr. em. Denis De Keukeleire en een vertegenwoordiging van drie mensen van ‘de Proefbrouwerij’ uit Lochristi, hét kenniscentrum in Vlaanderen over ’bierarchitectuur’ onderbouwd door superieure kennis over hoppen en gisten. ‘Hopprofessor’ Prof. De Keukeleire sprak tot ons in een stijl die soms badinerend was, doorspekt met humor, maar ook met een zeer wetenschappelijke benadering van wat de wetenschap over hop weet, zowel plantkundig als biochemisch. Zo vernamen we dat hij thuis was grootgebracht met tafelbier, wat zijn kleine gestalte maar tevens slimheid zou verklaren. Hij trad in dienst bij de Universiteit Gent die reeds sedert 1950 actief is op het vlak van onderzoek naar hop. Dé centrale vraag is, waarom de Tsjechische Saaz-hop zo superieur is. Een antwoord op die vraag is er nog steeds niet helemaal, omdat Saaz een aromahop is en die hopsoorten geven hun geheim niet prijs. Bitterhoppen daarentegen zijn wel beter gekend, vooral ook dankzij het doctoraat van Denis De Keukeleire, die de chemische structuren van de bitterhoppen heeft blootgelegd. Dit baanbrekend onderzoek heeft ertoe geleid, dat men nog steeds in de vakliteratuur spreekt over de ‘De Keukeleire-structuren’. Vandaag de dag is onze ‘hopprofessor’ officieel op pensioen, maar in de praktijk actiever dan ooit. Zo is hij verbonden aan de Universidade de São Paulo campus Sao Carlos, een voorstad van São Paulo (Brazilië). Onder meer doet hij nog mee aan onderzoek over de medische eigenschappen van hop, dat in twee richtingen evolueert: aanpakken van diabetes en prostaatkanker. Ook wordt onderzocht hoe de ontbinding van hop door licht, met de bekende kattenpisgeur als gevolg, kan worden tegengegaan, reden waarom de meeste bieren in donkere flesjes zitten.

Lid van

3


Hop? Hop kan groeien tussen de 35ste en de 55ste breedtegraad, zowel op het Noordelijke als het Zuidelijk halfrond, omwille van de samenstelling van het zonnespectrum. Naast de productie in Europa, China en Noord-Amerika, is er een kleine productie in ZuidAmerika en Zuid-Afrika, maar ook nog een belangwekkende productie in Zuid-Oost Australië, waardoor dit bierland zichzelf aardig kan bevoorraden. Op dit ogenblik is er een wereldwijde overproductie van hop, wat de prijs laag houdt. Het talrijk opgekomen publiek luistert met volle aandacht (FID) De meest bekende is natuurlijk de Saaz-hop. Deze groeit in een gebied met relatief weinig neerslag, met een gemiddelde temperatuur in de groeiperiode van 14 à 16° C, op een rode bodem daterend uit het Perm, waardoor de plant diepe wortels kan schieten. Hij staat in brede valleien op 200 tot 500 meter boven zeeniveau, wat een vrij constante windstroom geeft, waardoor de plant niet gemakkelijk getroffen kan worden door infecties, omdat allerlei schimmels zich niet kunnen hechten. In Poperinge daarentegen is de kwaliteit van de hop lange tijd slecht geweest, omdat hier minderwaardige bevruchte hop werd gekweekt. Deze situatie is intussen helemaal veranderd en de Poperingse hop is nu van hoge kwaliteit. Bieren waarin voor minstens 50% gecertifieerde Belgische hop gebruikt is, krijgen een Belgische hop/Belgian hops label. Een voorbeeld is het Seefbier. Hop is de meest vrouwelijke plant in het plantenrijk, omdat ze het krachtigste fytooestrogeen bevat met de naam ‘hopeïne’. Deze vinding werd door de onderzoeksgroep van prof. De Keukeleire aan de Universiteit Gent gepubliceerd in 1999, een hele tijd geleden, maar tot op heden is er nog steeds geen plant ontdekt die een sterker oestrogeen karakter zou hebben. De prof. voegde er nog aan toe, dat hij hierbij toch wel geluk heeft gehad in zijn academische carrière, die zich volkomen heeft afgespeeld rond deze ‘bevallige dame’. Hop is de snelst groeiende klimplant ter wereld: zij groeit 6 tot 8 meter hoog wat neerkomt op een 10 cm. per dag. In Aalst heeft men echter bewust die groei gestuit Hopbellen (DDK) tot 1,5 m. om hopscheuten te kunnen verkrijgen. Zij is rechtswindend. Aan één rank staat een moederplant die twee tot drie dochters heeft.

Lid van

4


(DDK) Het is een tweehuizige plant. De mannelijke heeft bloemetjes met daarin het zaad dat zal verstuiven met oog op de bevruchting. De vrouwelijke heeft de bellen die we gebruiken in het bier, tegenwoordig vooral onder de vorm van pellets, omdat die beter te bewaren en te doseren zijn. Bij het pellettiseren blijft er een residu over dat als voedingssupplement kan worden aangewend. Omdat het mannelijke zaad vol zit met vetten en oliën en bijgevolg nefast is voor bierschuim, voorziet een Belgische wet dat de mannelijke planten minstens 5 km. moeten staan van vrouwelijke. In Engeland waar ales niet moeten schuimen, is dat geen bezwaar. Het oogsten gebeurt door het aftrekken van de planten van de stok in het begin van september, zowat twee weken na de vorming van lupuline, een geel poeder in de vrouwelijke hopbel, dat talloze beschermstoffen bevat om de plant te behoeden tegen ziektes en schimmels.

Lid van

5


Hop in bier Toen hop in de middeleeuwen werd toegevoegd aan het bier ter vervanging van het kruidenmengsel gruut, was dit vooral omwille van de conserverende eigenschappen. Nu zijn het vooral de bitterstoffen die men gebruikt. Je hebt maar weinig hop nodig om bier te brouwen. Bij de speciaalbieren zijn de pellets de meest gebruikelijke vorm van hop, bij pilsen gebruikt men meestal hopextracten, die ontstaan door het isoleren van de bitterzuren met behulp van vloeibaar CO2. Hierdoor gaat echter, in vergelijking met hoppellets, een aantal positieve eigenschappen die hop heeft op de gezondheid teloor. Er zijn drie grote groepen van hoppen: aromahoppen (Saaz, Cascade, Hallertau, Tettnanger...), bitterhoppen (Centennial, Chinook, Nugget, Target,...) en dan de (nieuwe) C-groep met een sterke citrus-kruidige smaak (Amarillo, Citra,..). Door veredeling komen er nog regelmatig nieuwe hopsoorten bij, vooral in Duitsland. Klassiek worden hoppen tijdens het brouwproces als volgt gebruikt. Bij de aanvang (early hopping) van het kookproces komen de bitterhoppen, op het einde (15 minuten) (late hopping) de aromahoppen en tot slot kan men nog aan dry hopping (Franse term is meerzeggender: houblonage à froid) doen bij het lageren. Hierbij gebruikt men best geen bellen meer om infecties te vermijden, maar worden meestal nog pellets of extracten toegevoegd. Proefbrouwerij We verwijzen naar het verslag over ons bezoek aan ‘de Proefbrouwerij’ te Lochristi in Courant 25. Yvan Borremans gaf ons nog mee hoe ‘de Proefbrouwerij’ samen met de KAHO St.-Lieven en met de medewerking van prof. De Keukeleire in het project ‘single hop-technologie’ is gestapt, een project dat subsidies ontvangt van de Vlaamse Gemeenschap. Diverse hopsoorten worden er via gaschromatografie en massaspectrometrie onderzocht (chemische analysen). Daarnaast is er steeds een sensoriëel onderzoek (proeven). Het proefpanel moet dan fiches invullen waarbij men een waardenschaal geeft aan volgende criteria: floral, citrus, fruity, herb, earthy, piney, spicy. Dit kan dan worden uitgezet in een staafdiagram zoals hieronder voor Cascade (DDK). Yvan Borremans in volle actie (FID)

Proeven Er werd geproefd in twee reeksen. Eerst kwamen 6 verschillende hoppen aan de beurt, opbouwend van matig bitter en eerder aromatisch, naar bitter. Alhoewel zal blijken, dat daar toch een kanttekening mag bijgezet worden. Het ging over de experimentele single hopreeks van ‘de Proefbrouwerij’. Al deze bieren hebben een alcoholgehalte van 6,8%, werden gehopt tijdens het koken én bij lagering (‘dry hopping’).

Lid van

6


1) Saaz: geeft een ietwat zoetig aroma, droog, wat stoffig mondgevoel. Typische ‘hopsmaak’, fijn, evenwichtige bitterheid. Zwierige langdurige bitterige afdronk. 2) Tettnanger: fruitig fris aroma, lichte citrusgeur, kruidig, esterig bij opwarmen. Volmondig bitter. Lange bittere afdronk. 3) Challenger: citrusgeur, na opwarmen zacht zoetig. Stevige bitterheid, geen diepgang, wat schraal. Beperkte eerder korte afdronk.

4) Amarillo: erg kruidige neus, gemaaid gras dat al eventjes in de berm ligt te drogen. Agressieve bitterheid. Zeer lange afdronk. 5) Citra: zeer kruidige neus, vers gemaaid gras. Stevige agressieve bitterheid. Vloeit vrij kort uit maar blijft wel op de achtergrond hangen. 6) Warrior: weinig geur. Korte bittere smaakexplosie, niets speciaals. Lange bittere afdronk.

Vervolgens werd een tweede proef gedaan: Mikkeler single hopbieren die een jaar in de winkel hadden gestaan, werden vergeleken met single hopbieren van ‘de Proefbrouwerij’ die in optimale omstandigheden gekoeld waren bewaard. Er waren weinig verschillen, behalve in de geur die fletser was, wat oxidatiever bij de winkelproducten. Prof. De Keukeleire stelde dat een chemische analyse wel meer verschillen aan het licht zou brengen. Het hoeft geen betoog dat er nog veel meer te vertellen zou zijn over hetgeen prof. De Keukeleire en Yvan Borremans naar voor brachten. Trouwens, prof. De Keukeleire gaf aan dat er nog materiaal voor een tweede avond in zat. Gezien de evoluties van zowel het onderzoek, als de nieuwe hoppen die nu ontstaan, is dat een suggestie die we zeker moeten meenemen. Ivan

Standpunt Je kent ze wel, die oude plaasteren paneeltjes met één of andere wijsheid op, die vroeger tal van cafétogen sierden. Eéntje is me steeds bijgebleven: ‘Vrienden mogen kijven, maar moeten vrienden blijven!’ Zopas kwam die spreuk me weer voor de geest, toen we tijdens de Bollekensfeesten eindelijk de tijd vonden even een babbeltje te gaan slaan met Johan en Karen, het echtpaar dat met zijn tweetjes het Seefbier op de markt brengt. In de voormiddag hadden we al wat pamfletjes voor MBF gebracht, en alhoewel Johan daar niet aan kan deelnemen, want niet zelf brouwend, mochten we toch ons materiaal achterlaten. Na enkele uren gingen we dus nog eens een kijkje nemen en zagen van ver dat er wat veranderd was: een witte in plaats van een rode tent. Eigenaardig! Op de vraag of het rode tentje te klein was gebleken, kwam het antwoord dat door de organisatie gevraagd werd geen ‘officiële’ tent te gebruiken, immers, Seef is geen deelnemer aan het Bollekensfeest. Nochtans, Delhaize is dat wel, en het was Delhaize die de tent ter beschikking had gesteld, nota bene voor haar eigen winkel. Maar dat was blijkbaar buiten collega sponsor De Koninck gerekend, die er via de organisatoren dus op stond, dat het rode tentje zou verdwijnen. We werden er zowaar even stil van. Ja, volgens de letter zal dat allemaal wel kloppen. Maar we hoorden twee dagen eerder al fier vertellen dat ze de Seef van de feesten hadden kunnen houden. We hebben begrip voor het feit dat ook brouwers hun merk door dik en dun verdedigen. Dat het er daarbij soms op het scherp van de snee gaat, weten we en kunnen we betreuren. Onlangs nog vloog Alken Maes in de clinch met AB Inbev, en werd Duvel den duvel aangedaan door Haacht.

Lid van

7


Maar net daarom zou je verwachten, dat mensen die al jaren hun sporen verdienden in den bierbusinnes toch iets gemodereerder zouden te werk gaan. Nu slaan ze er in het wilde weg met de botte bijl op los, met uiteindelijk één resultaat: dat ze zelf bijzonder onsympathiek overkomen. Je moet er bovendien nog fier op zijn een hardwerkend koppel met twee bengeltjes te willen fnuiken op zo’n zielige manier. Nee, dan hadden we wat meer volwassenheid verwacht. Kijk, je mag van bierfirma’s denken wat je wilt, en in veel gevallen is het inderdaad zo dat ze weinig nieuws brengen. Maar dat kan je in het geval van Seef echt niet hard maken, integendeel. Seef draagt bij tot de diversiteit in onze bierwereld. En we kunnen alleen maar hopen dat Johan en Karen, zoals bv. Guy Pirlot, ooit hun droom zien uitgroeien tot een heuse echte brouwerij. Maar ze hebben de keuze gemaakt om eerst logistiek en verkoop op punt te zetten. En ze doen dat goed. Daar is geen nijd en/of jaloezie op zijn plaats, maar respect. Punt. En als je daar om welke reden dan ook moeilijk mee om kunt, geeft je dat nog niet het recht om een rondje pesten te organiseren.

Rode tent Witte tent Alle hens aan dek! Laten we, voor alle duidelijkheid eens een metafoor gebruiken: stel je een schitterend gemengd woud voor (België Bierland), waar zich ergens een kern van statige eiken bevind (DM en zijn merken) met vlak ernaast een open plek, waar de bierzon door het gebladerte priemt. Daar steekt een madeliefje of een boterbloempje (Seef) voorzichtig zijn kroontje in de zon. Hebben die eiken schrik dat dat prille bloempje hen in de schaduw zal stellen? Geloof het maar niet en waarom zouden ze? Want uiteindelijk is ook dat bloempje een verrijking voor het bos. We hopen echt dat we daar niet meer op moeten terug komen. Ons standpunt is en blijft dan ook: Vrienden mogen kijven, maar moeten vrienden blijven! Tekst en foto’s: Hans Bombeke Voorzitter Antwerps BierCollege

Gambrinus Drivers Museum, een fotoreportage In het Zuiden van de provincie Namen, in een landschap met liefelijke dalen en zacht glooiende groene hellingen, een beetje buiten het klassieke toeristische circuit, ligt het plaatsje Romedenne, een deelgemeente van Philippeville. Het is daar dat Charles Fontaine, u bekend van het boek België door het bier het bier door België, zijn levenswerk heeft gerealiseerd namelijk het Gambrinus Drivers Museum. Charles Fontaine

Lid van

8


In een voormalige mouterij, heel herkenbaar in het dorpscentrum, heeft hij samen met enkele makkers een unieke verzameling bij elkaar gebracht van materiaal rond het transport van bier in de nieuwste tijd (negentiende-twintigste eeuw) met nadruk op het gebruik van vrachtwagens. Naast enkele vrachtwagens en verspreid hangende en staande onderdelen van vrachtwagens bevat het museum meer dan 50 tentoonstellingskastjes met hierin miniatuurvoertuigen, (kopieën van) foto’s uit tijdschriften en kranten, reclames, didactische platen over motoren, enz...

Lid van

9


Verrassend, ook voor het hoofd: het chassis van een vrachtwagen boven de bar!

Lid van

10


Ik heb zo het vermoeden dat ongeveer van alle vrachtwagentypes die er ooit geweest zijn tot de jaren 1970-1980 er wel iets in het museum te vinden is, veelal bijeengebracht per land. Het valt daarbij op dat vooral het Verenigd Koninkrijk enorm veel merken van vrachtwagens heeft gekend. Er zijn ook thematische kastjes over de twee wereldoorlogen. In elk geval, een degelijke voorbereiding voor ons eerste Antwerpen BierstadCahier over bier op transport dat er tegen het Modeste BierFestival 2013 moet liggen. Paul Daeleman, hoofdauteur van Bier op Transport, in volle fotografische actie

Je kan het museum bezoeken in het weekend en op feestdagen van 1 april tot 31 oktober. Website: http://www.gambrinus-drivers-museum.be Tekst en foto’s: Ivan

Lid van

11


Vier de Franse nationale feestdag met bier! Op 14 juli waren we met twintig proevers om enkele bieren uit Frans-Vlaanderen aan een kritisch oordeel te onderwerpen. De bieren waren daags tevoren gekocht in de winkel La Capsule, een specialist in streekproducten op de Rue des trois mollettes 25, in Rijsel. Onze aankoopdienst was enthousiast over deze winkel, die ook heel wat producten (waaronder zeldzame bieren) uit WestVlaanderen in huis bleek te hebben. De Pif opende de proeverij met te betreuren dat de veroveringsdrang van onze Zuiderburen ons deze prachtige streek had ontnomen. Hij meldde dat ook Bretagne en de streek rond Straatsburg traditioneel tot de ‘beer belt’ mogen gerekend worden. Zelf herinnerde ik mij een proeverij van enkele jaren geleden, waar we ook een Corsicaans bier hadden gedegusteerd. En dat is niet onlogisch, want er komen ook in Frankrijk steeds meer brouwerijen bij. En zij produceren bijna alle bière de garde wat niet meer of minder wil zeggen dan dat je het kan bewaren. Een brouwerij waar iedereen van vond dat ze daar goed bezig zijn is Thiriez, gelegen te Esquelbecq. We vonden er zelfs een Engelstalig artikel over in de Wikipedia dat meldt dat men in 1996 in de gebouwen van een in 1945 gesloten hoevebrouwerij opnieuw gestart is. Ze hebben een hele reeks brouwsels waarvan we er twee zouden proeven. We startten met: La Blonde d’Esquelbecq, 6,5% vol. alc. Kleur blond, lichtjes troebel, fijne pareling Schuim wit, fijn, wandklevend Aroma zurig Smaak volmondig, prikkel op voorkant tong, hopbitter Afdronk droog, langdurig, hoppig We zouden dit biertje aanbevelen bij bapas: kleine bierhapjes. Een deel van de Noord-Fransen noemt men wat schertsend ‘Ch’tis’, verwijzend naar de onverstaanbare dialecten die er worden gesproken. Maar eigenlijk zijn ze er best trots op, wat blijkt uit de sympathieke film Bienvenue chez les Ch’tis uit 2008. De marketeers hebben er dus een sterk merk van gemaakt en zo ook de brouwerij Castelain te Bénifontaine die zelfs de domeinnaam www.chti.com wist te verwerven. Van deze brouwer dronken we: Ch’ti ambrée, 5,9% vol.alc. Kleur amber, helder, goed parelend Schuim gebroken wit, wandklevend Aroma start met een Palmgeurtje, wordt fruitiger na opwarmen Smaak zoetig, bitterig, karemel/mout toetsen (arabiertjes) Afdronk zacht, vloeit niet echt uit We zouden dit bier kunnen aanbevelen bij heel wat vleesbereidingen, waaronder uiteraard stoofvlees. Enige verwarring ontstond toen we de etiketten van het volgende bier aan het lezen waren. Sommigen hadden een flesje dat te Annœullin was gebrouwen, anderen in de Chapelle d’Armentières. Dit heeft ermee te maken dat de brouwerij van de familie Lepers begin mei 2012 verhuisd is naar Chapelle d’Armentières vanuit Annœullin waar het familiebedrijf al sedert 1905 was gevestigd. Het was echter niet mogelijk om daar te blijven zonder zware investeringen, en daarom deze verhuis waarbij de koperen kookketels van elk 1 ton, daterend van vlak na de Eerste Wereldoorlog, letterlijk door het dak gingen van de oude brouwerij om hun nieuwe werkplek te bereiken (zie: La Voix du Nord, 4 mei 2012). Om de verwarring compleet te maken is de officiële

Lid van

12


en actuele bedrijfsnaam volgens de site Brasserie d’ Annœullin waar men het ganse jaar door drie soorten bieren maakt: l’Angelus, Bières Lepers 6 en 8. Daarnaast produceert men er ook een marsbier en een kerstbier. Wij proefden: Bières Lepers 6, 6% vol. alc. Kleur blond, tenderend naar goud-geel, zacht parelend Schuim weinig Aroma boterig Smaak volmondig, boterig, heeft iets weg van real ale Afdronk zoeterig, bitterig Ideaal bij dit bier lijken ons maatjes of een botervis. En dan terug naar Thiriez om de polen op te zoeken met: l’Etoile du Nord, bière blonde houblonnée, 5,5% vol.alc. Kleur blond, goede pareling Schuim prachtige witte stevige schuimkraag Aroma hop en gist, evoluerend naar puur hop Smaak volmondig hopbitter Afdronk zeer droog, hopbitter, vloeit uit

Prachtig bier voor bij de grill, zowel vis als vlees. Te Auchy les mines, op een industriepark, bevindt zich sedert 2007 de gloednieuwe Brasserie Artésienne. Een van de biertjes die er gemaakt wordt is Weed! Jawel, u leest het goed, een biertje met een beetje cannabis in verwerkt, zeer populair in de plaatselijke discotheken. Het topmerk wordt gevormd door de St.-Glinglin-bieren. Tsja, als men al weedbieren produceert, dan is een verwijzing naar een heilige die niet bestaat, zoiets als onze Sint-Juttemis, niet uit de lucht gegrepen. Van deze reeks proefden we: St.-Glinglin triple, 6% vol.alc. Kleur zeer licht blond, weinig pareling Schuim gaat snel weg Aroma niet echt uitgesproken, start wel met zwavelige geuren. Was dit bier nog niet helemaal rijp? Smaak fruitige tripelsmaak maar weinig uitgesproken, lichte munttoets Afdronk er blijft iets prikkelen in de mond We zouden hierbij een Brusselse kaas, een zachte blauwe kaas of een brie durven serveren. De anciens in de vereniging die ooit nog het cafeetje van Wannes de glazenier op de Vlasmarkt hadden bezocht, kregen met plezier een oude bekende voorgeschoteld van... de Proefbrouwerij, gemaakt voor Christophe Noyon te Wissant. Opmerkzame geesten gaven aan dat de Proefbrouwerij als een soort rode draad doorheen ons jaar lijkt te lopen... Enfin, een (hernieuwde) kennismaking met:

Lid van

13


Noire de Slack, 5,4% vol. alc Kleur zwart Schuim vrij snel weg, beige Aroma koffie, chicorei, gebrande mout Smaak koffie Afdronk koffie en hopbitterig

Uitstekend bij dessert met pure chocolade, Javanais... ’t Waagstuk had al onder de leiding van de Pif steeds een hart voor Frans-Vlaanderen en meer bepaald voor de brouwerij St.-Sylvestre, bekend vanwege 3 Monts, mogelijk het eerste Franse bier dat ik ooit geproefd heb. Op de tafel kwam deze keer een bier, dat waarschijnlijk ergens in 2000 in de kelder van de Pif was beland: Bière de Noël, 8% vol.alc. Kleur rood Schuim plat Aroma oud bier, fruitig (kersen/pruimen) Smaak zoet, fruitig (pruimen/rozijnen) Afdronk fruitig, zoetig Hierbij kan je natuurlijk konijn met pruimen eten maar ook een rambol, stilton of Sachertorte komen in aanmerking. Conclusie: dit staal van bieren toonde aan dat men ook over de Schreve goed bezig is, voortb(r)ouwend op tradities maar ook met zin voor vernieuwing. Zeker op te volgen en misschien zit er ooit wel een reisbestemming in... Tekst en foto’s: Ivan

Droog aan den toog’ We kregen een vriendelijk maar kordate lezersbrief van ene Jowan, bierkoopman* Waarin hij stelde dat er in de echtelijke bedsponde nooit discussie was geweest over een keuken* Het ging over een badkamer!*Onze informanten zijn volgens Jowan dus niet zo betrouwbaar als ze zich voordoen** dat hebt ge natuurlijk met roddeltantes** Wat meer is, we menen zelfs nu nog beter te weten dan Jowan denkt* De gesprekken zullen immers over een kinderkamer gaan, jaja!**Nadat we al wisten dat Guinness good for you is, mogen we nu beleven dat ook Seef over bijzondere eigenschappen beschikt**Ondertussen schijnt het succes van Seef niet iedereen te plezieren*Dat leidt tot eerder zielige reacties* Zo deden cafébazen hun beklag dat ze onder druk worden gezet geen Seef te verkopen*woeha, truukje dat we nog tegenkwamen* en op de Bollekesfeesten moesten de mensen van Delhaize vierklauwens voor een andere tent zorgen* Er kwam immers een klacht bij de organisatie dat Seef niet in een tentje van de stad mocht staan*Blijkt dat mensen van een andere Antwerpse brouwerij zich daarmee bezighouden* niets anders te doen, mannen?*Schijnt de zon niet voor iedereen, mannen?* Staat jullie grote chef daar achter, mannen ?*Komaan, zeg, kom niet klagen over de streken van Haacht met zijn Ommegang, hé!!?*Als Goliath het tegen Davidje opneemt, weet ge dat den Antwerpenaar het voor Davidje zal opnemen hé !* Een wereldbedrijf tegen een tweekoppig bierfirmaatje, allee komaan, zeg…**Vrolijke

Lid van

14


tijdingen bereiken ons vanuit Melle, waar onze favoriete professor De Keuckeleire pas in het huwelijksbootje stapte* Het ABC- bestuur bood hem en zijn eega een weekeindje Interpol aan.* Hop(p)elijk komt dat goed* Zwètte Pol is natuurlijk gene Seef**Nu we toch enige aandacht besteden aan onze dierbare kroost, en vooral aan die van de bierwereld, valt het ons op dat er her en der jonge bierknapen naar de roerstok beginnen smachten.* Zoon Jos Boon steunt Frank en bij de Slaghmuylders hebben de zoons blijkbaar ook de microbe te pakken*Ook bij andere brouwerijen zien we jonge generaties aantreden*bravo!* en bescheidener, maar zeker zo belangrijk, het ABC heeft een miniatuur festivaldirecteur* Luisterend naar de naam Dante vond deze spring-in-‘t-veld tussen twee op de Bollekensfeesten de tijd om zijn dertiende verjaardagstaart aan te snijden*en zo geven we in dit rubriekje voor de eerste keer een foto mee** en verdiend!** DADT’ het rubriekje met milde sympathie voor davidje, aandacht voor de volgende generaties en vrolijke spot voor brouwerijvertegenwoordigers met ‘een ego’** DADT’

De Bierboekenwurm: Sint-Sixtusabdij Westvleteren

U bent van deze rubriek gewend dat we hier wat oudere werken bespreken, die meestal zeer biergelinkt zijn. Welnu, het werk dat we u voorstellen is noch het één, noch het ander. Voor ons ligt een publicatie die dit jaar verscheen bij het Davidsfonds: De Sint-Sixtusabdij van Westvleteren. Het betreft eigenlijk een doosje waarin drie fraai geïllustreerde boeken zitten: geschiedenis, spiritualiteit en bouwen aan de toekomst. Het laatste boekje maakt ook duidelijk waarom dit werk op de markt is gekomen. Naast de speciale editie van het beroemde bier voor de bouwstenen van de nieuwe abdij is het de bedoeling, dat ook dit boekwerk enige centen in het laatje doet belanden om de put veroorzaakt door de inmiddels voltooide nieuwbouw van de abdij te dempen. Jullie kennende willen jullie nu direct iets lezen over de brouwerij, die echter niet veranderd is.

Ik verkies toch om eerst iets over de door de Antwerpse architect bOb van Reeth ontworpen gebouwen te vertellen. Eerst moest de architect zich de geest van Bernardus van Clairvaux eigen maken en die wilde dat de cisterciënzers gingen leven in sobere gebouwen, waarbij niets hen kon afleiden van hun eigenlijke taak: ora et labora (bidden en werken). Deze nieuwbouw was noodzakelijk, omdat het allegaartje van gebouwen dat het eigenlijke klooster vormde, zeer onstabiel was geworden. Er was wel in de jaren 1960 een nieuwe kerk gebouwd en die is behouden. Ook de bescheiden oudere kerkruimte aan de straatzijde werd bewaard en geïntegreerd in het nieuwe slotklooster. Hierin is slechts plaats voor dertig broeders wat klassiek is aan de abdijen van de Trappisten, omdat men de groep beheersbaar wil houden. Dienen zich meer kandidaten aan om toe te treden, dan wordt een nieuwe abdij gesticht. Gebouwd rondom een binnenhof met een glazen wand straalt het nieuwe complex vooral samenhorigheid uit. Een

Lid van

15


sobere refter en op de eerste verdieping een prachtige bibliotheek onder de gebinten van het dak, maken er deel van uit. Om in hun levensonderhoud te voorzien is er door de paters en de lekenbroeders altijd hard gewerkt. Lange tijd na de stichting in 1831 diende de priorij te overleven door giften, bijeengescharreld via bedeltochten. Daarnaast ging de leden materiaal in het bos zoeken om te verkopen, er werden paternosters en beelden verkocht, er kwamen inkomsten binnen van pachten en van gasten die verbleven op de abdij. Bijzonder lucratief in de negentiende eeuw was een handeltje in relikwieën die in 1857 door een zuster waren geschonken. Toen de priorij in 1871 werd verheven tot abdij kon de abt authenticiteitsdocumenten opmaken en leverde dit tot 1892 heel wat inkomsten op. Men bouwde ondertussen een veestapel uit en ontwikkelde dus een heus landbouwbedrijf. In 1839 startte de brouwerij en de eigen kweek van hop die meer opleverde dan Pater Seraphinus Deroo verwent de nodig. Dit was van groot belang. Economische klanten bij een degustatie (1927) wetmatigheden dwongen de paters tot het stopzetten van de boerderij in 1995. In het begin werd de roerstok enkel gehanteerd ten behoeve van zichzelf en de gasten. In 1878 werd de productie verhoogd omwille van het succes van het bier in de herberg De Vrede. Abt Bonaventura de Groote zal echter vanaf de jaren 1910 de productie stelselmatig doen opdrijven en de abdij doet in 1912 zelfs mee met zijn bier op de wereldtentoonstelling in Gent. Abt Bonaventura is het ook die de plannen om met een chocoladebedrijf te starten opbergt. De brouwerij wordt ingeschakeld in de oorlogseconomie tijdens de Eerste Wereldoorlog en zal een groot succes kennen tijdens het Interbellum, alhoewel het tot 1928 duurt vooraleer de inkomsten voldoende zijn voor het onderhoud van de gemeenschap. In 1945 vonden de paters het welletjes, omdat de bierproductie het monastieke leven dreigde te verstoren. De productie werd overgedragen aan een commerciële brouwerij die een licentie kreeg (SintBernardus te Watou). Opnieuw werd er enkel nog voor eigen gebruik gebrouwen, maar het verhaal is gekend: de steeds grotere vraag naar de echte trappist en de revival van de Vlaamse Bourgognes hebben de monniken gedwongen toch meer te produceren. Het is nu een standvastige bron van inkomsten voor de abdij. Dit heeft de paters niet verhinderd nog andere geldmiddelen te zoeken in het verleden. Kippenkweek, kaasverkoop, de rosmolen en beeldhouwwerk brachten ook geld op. Maar het bier en de hoppepluk brachten paters, lekenbroeders en de lokale bevolking nog het meest bij elkaar. Krachtpatser Broeder Gabriel Dispersijn (1942)

Ivan

Lid van

16


De groei van een festival

Een festival organiseren zoals Modeste BierFestival is geen kleinigheid. Aan de ene kant zijn er de talloze vergaderingen van een kerngroep om duidelijke afspraken te maken, twee vergaderingen met alle medewerkers voor de praktische uitwerking, en dan is er de promotie. Honderduizenden bierkaartjes worden naar cafe’s gebracht, er wordt geflyerd en er worden affiches uitgedeeld. Belangrijke momenten zijn Bierpassie en vooral de Bollekesfeesten, waar het contact met het publiek zijn hoogtepunt bereikt. Een impressie. Marijs geflankeerd door Zythologen op Bierpassie

Jonge en oude medewerkers aan de slag met Cuvée Modeste tijdens de Bollekesfeesten

Lid van

17


En nog meer goed volk bij ABC op bezoek tijdens de Bollekensfeesten...

Philip Heylen, schepen van ’t stadje

Lid van

Dhr. Schouten, consul van Nederland

18


Bob Hendrickx (jaja!) en eega

Dirk Kulminator, Anneke ‘t Anker en Stefaan Musketier

Zonder woorden

Drinken we er ene?

Davy Brocatus

Tekst en afbeeldingen: Hans, Ivan en Walter

Lid van

19


Hans’ Boekenrubriek Chouffige verhalen Chris Bauweraerts, My Chouffe Story, Antwerpen, Ballon Media, 2012 De geruchtenmolen was al een tijdje aan het malen dat Chris Bauweraerts een ei ging leggen. Nu, het is een dikke pil (meer dan 220 p., hard cover) geworden, en wat voor één. Het fraai geïllustreerd boek draagt ten onrechte de titel My Chouffe Story en waarom? Omdat het gaat over een hele reeks verhalen van mensen, die allemaal samen, onder het bezielend leiderschap van Chris en zijn partner Pierre Gobron, het in 1982 gestarte kabouterbrouwerijtje hebben uitgebouwd tot een speler van wereldformaat. Wie beweert dat dit spelen op wereldformaat er pas gekomen is, nadat Duvel Moortgat de brouwerij in 2006 heeft overgenomen, slaat de bal mis. Immers, Chris, de marketingman in de verhalen, had reeds een geweldig netwerk uitgebouwd en van de brouwerij al een begrip gemaakt in Belgie, Nederland, Canada en de Verenigde Staten, terwijl ook in Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Zwitserland de eerste contacten waren gelegd. Het moge wel duidelijk zijn, dat door het kunnen werken onder de vleugels van Duvel Moortgat de distributie in het buitenland met sprongen vooruit gaat en Chris geeft dit met grote dankbaarheid ook toe. Maar terug naar de pionierstijd, toen Chris en Pierre een avontuur aangingen en gelukkig, snel hulp kregen van enkele pioniers op het vlak van speciaalbieren, zoals Frank Boon en wijlen Pierre Celis. Wat sterk in de verf is gezet, ook via de getuigenissen van de vele vrienden en zakenrelaties van de brouwerij, is de grote cameraderie tussen mensen die samen aan de weg timmeren en voorzover ze niet samenwerken meer vrienden dan concullega’s blijken te zijn. De conflicten die er zeker ook geweest zijn, komen niet aan bod. Het moet leuk blijven, nietwaar? Het boek leest inderdaad als een roman, waarbij telkens nieuwe interessante figuren uit de bierwereld hun opwachting maken. Nochtans is het dus een bundeling van verhalen die in thematische hoofdstukken (chrono)logisch bij elkaar worden gebracht. Na enkele inleidende stukken over het ontstaan van Achouffe, de naamvorming en legendes, wordt de groei van de brouwerij in de verf gezet. Vervolgens komen de biersoorten, zowel de huidige als vroegere merken, aan bod met veel aandacht voor de Houblon. Een volgend gedeelte gaat over de marketing van het bier in het buitenland. Er is ook aandacht voor de streek, zodanig dat wie de brouwerij bezoekt nog heel wat andere tips voor trips vindt. Geestig zijn ook nog de verhalen over de feestjes (La Grande Choufferie) en hoe Chouffe in het de stripwereldje werd onthaald. En, verrassend: onder de titel ‘Vast goed van de brouwerij’ gaat het nu eens niet over de installaties, maar over de vaste medewerkers. Kortom, dit boek is een must voor iedere bierliefhebber of marketeer. Het is een inspiratiebron voor beginnende brouwers. En het mag zelfs een inspiratiebron zijn voor iedere jongere aan het begin van zijn carrière, want het toont aan dat je met weinig middelen, maar door hard te werken ver kunt geraken. En de vele feestjes horen er dan bij. Als we nu vertellen dat je door de aankoop

Lid van

20


van dit werk ook nog een goed doel steunt, zijnde ‘Le Ressort’, een instelling voor mensen die ten gevolge van een ongeval een mentale handicap hebben opgelopen en eventueel deels verlamd zijn, dan weet je dat je dit boek moet hebben! Je krijgt alle kansen tijdens het Modeste Bierfestival waar de opper Chouffe himself je aankoop graag zal signeren. Hans en Ivan Van A tot Z Ben Vinken, Bier van A tot Z, Roeselare, Roularta Books Ben Vinken is een nijver baasje, we geven het graag toe! Naast zijn magazine en gelijknamig festival neemt hij, zoals we weten, tal van opdrachten voor TV voor zijn rekening. Voor en na nog kaas aan de man brengen en boeken schrijven, het is niet iedereen gegeven. Een nieuw fris boekje van zijn hand zag in het begin van de zomer het daglicht. Lezen maar! Meer op onze webstek!

Hans

Conrad Seidle, Bierguide 2012, medianet, www.medianet.at De ultieme biergids voor Oostenrijk, opgesteld door Bierpapst Conrad Seidl. Alpenweiden, Dirndls en een lekker glas bier, was het al maar weer vakantie! Lees meer op onze webstek ! Hans

Nieuwe biertempel in de maak? Bier- en eetcafé Gollem In Amsterdam bestaat er al een tijdje een reeks bruine café’s onder de naam Gollem. De Mokumers proberen nu blijkbaar hetzelfde op de Suikerrui. Daar werd een mooi pand omgetoverd tot een allesbehalve bruin café waar je ook kunt eten. Over het eten kunnen we hier nog niet meepraten.

Lid van

21


Wat we zagen waren 28 tapkranen die functioneerden en waar een mooi gamma van soms toch wel niet zo evidente bieren te vinden was. Het huisbier is een Gollem blond, die door brouwerij Troubadour, met nog een andere kraan vertegenwoordigd, wordt gemaakt, een zeer degelijk straf blondje. Een ander merkwaardig straf blondje is Diabolici, gebrouwen door John Martin, nogal bizar gepresenteerd en voor het overige moet het zijn smaak toch wel van de alcohol (8%) hebben. Ikzelf proefde de Zeezuiper van de Scheldebrouwers, die duidelijk hun productie en distributie sterk aan het verhogen zijn. Uiteraard een uitstekend bier met een mooie balans van hopbitterheid. Twee tapkranen moeten nog ingevuld worden, wat het totaal op 30 vatbieren brengt, een hele klus om dat goed te onderhouden en ervoor te zorgen dat al die bieren voldoende snel gedronken worden. De vele tapkranen zijn niet op één foto te krijgen (FID)

Op de wanden zijn voorgedrukte krijtborden aangebracht met een bierlijst om u tegen te zeggen, maar waar bij de overgrote meerderheid nog prijzen moeten bijgeschreven worden, wat erop wijst en wat ons door de zeer correcte Vlaamse barman werd bevestigd, dat er nog heel wat bieren niet beschikbaar zijn. Wat die prijzen betreft: die vallen vrij goed mee. Conclusie: het Bierhuyske heeft er een interessante concullega bijgekregen, waar je dus ook nog kan eten. Dat maakt een kroegentochtje in de oude binnenstad alleen maar interessanter. We zijn benieuwd naar de verdere evoluties. Adres: Suikerrui 28 Ivan

Oud Bier in den Hopsack Dankzij ons raadslid, Jan Foubert, kon een selecte schare ABCbestuursleden een exclusieve proeverij meemaken met de habitués van en in café Den Hopsack in de Grote Pieter Potstraat. Het betrof oude bieren uit de verzameling van Louis Verhaegen, voormalig eigenaar van de eerste belangrijke streekbierhandel van België ‘Den Boemelaar’. Als je weet dat Louis ermee gestopt is in 1984/1985, dan weet je dat wat we te proeven kregen, héél oud was. Veel meer kunnen we daar echter niet over zeggen, omdat aspecten als houdbaarheidsdatum en zelfs alcoholpercentages, meestal volledig ontbraken op de etiketten. Tussen haakjes, tijdens het Modeste BierFestival zal Wilfried Patroons het verhaal van deze drankhandel en zijn stichter voorstellen tijdens onze randactiviteiten.

Onze Jan in actie...

Jan leidde de proeverij en legde uit waarom bier oud mag worden in een aantal gevallen. Vooreerst zijn er een aantal biertypes zoals oude

Lid van

22


geuze die per definitie mooi blijven rijpen. Ten tweede is bier een levend product, waarvan je nooit weet hoe het evolueert.

Een goed ingepakte voorraad lekkers... Wij hebben gemerkt dat binnen hetzelfde brouwsel flesjes sterk van smaak konden verschillen. Ten derde zijn er de bewaaromstandigheden. Idealiter: een donkere ruimte rond 10 °C met een constante temperatuur en een normale luchtvochtigheid. En we hebben gemerkt, dat die bij Louis Verhaegen optimaal moet geweest zijn, want geloof het of niet, wij hebben geen enkel flesje echt als ondrinkbaar weggegooid, dit in tegenstelling tot eerdere proeverijen in het rariteitenkabinet. Tenslotte zullen grote flessen een andere evolutie kennen dan kleine, wat bij deze degustatie niet aan de orde was aangezien er alleen kleine flesjes waren, vaak 32 cl., een toen blijkbaar courante maat. Natuurlijk: een oud bier kan zeer ver afwijken van het origineel en verliest vaak zijn ‘type’ om iets totaal anders te worden. Dit bleek al meteen met Löwenbrau Pils, 7% Vol. Alc. Kleur amberkleurig Schuim zeer klein beetje wit schuim op de rand Aroma Madeira, stoffig Smaak Madeira, hout Afdronk zoeterige uitvloei Een pils van 25 jaar oud? Geëvolueerd tot een bier waar je een blauwschimmelkaas zoals een stilton bij kunt savoureren? Faut le faire!

Lid van

23


Vol verwachting klopte ons hart voor : Augustijn (BIOS-Van Steenbergen), houdbaar tot 1989, 8% Vol. Alc. Kleur amber Schuim nog steeds aanwezig Aroma notengeur, Madeira/Almacenista sherry Smaak houttoetsen, half-zoete sherry Afdronk lange zoete afdronk, heel klein en kort zweempje bitterigheid En dan kwam er een bier dat populair was tijdens de Wereldtentoonstelling Expo 58 te Brussel, maar dat later door Wiels nog een tijdje werd gebrouwen. Het bier was dus geen 43 jaar oud maar toch ook rond 25 jaar oud! Navy’s Coronation - Ale, 5% Vol. Alc. Kleur amber maar donkerder dan vorige bieren Schuim randschuim Aroma kelder (stoffig en vochtig) Smaak slap tot stevige karamelsmaak (afhankelijk van flesje) Afdronk zoet Bij de volgende fles zat het etiket in die tijd ingebrand in de flesjes van 32 én 33 cl. Rodenbach, 5% Vol. Alc. Kleur rood Schuim randschuim Aroma zurig, azijn Smaak zurig, azijntinten maar niet onaangenaam Afdronk vloeit licht zurig uit Dit bier zat zowel qua smaak als geur nog het dichtste bij zijn origineel. Drankenhandel Den Boemelaar had een eigen bier: Deugniet, 7,2% Alc. Vol. Kleur blond Schuim redelijk schuimend Aroma zacht Madeira-aroma Smaak licht zurig, madeirisatie Afdronk licht zurig, Madeira Wilson Mild Stout, BIOS Kleur zwart Schuim nauwelijks, beetje randschuim Aroma naargelang flesje en opwarming: van gemadeiriseerd tot nog zeer dicht bij stout: gebrande mout Smaak zachte stout, karamel, iets van noten Afdronk zoet

Lid van

24


Bij het volgende bier werden de glazen rondgedeeld omdat ieder glas anders smaakte, wat een sensatie voor de echte proevers was. Stille Nacht, De Dolle Brouwers, 12% Vol. Alc. Kleur rood Schuim lichtbruin randschuim Aroma zoetig-zurig Smaak zoetig-zurig, kleine prikkeling vooraan op tong, cider, calvados (grote verschillen per flesje), soms bitterig: kortom een breed smaakpallet Afdronk vloeit zoetig-zurig uit

Conclusie: kom je een ‘vergeten’ flesje tegen, toch eerst maar eens proeven vooraleer het in de gootsteen te kappen. Verrassingen zijn immers niet uit te sluiten! Tekst en foto’s (behalve de laatste): Ivan

Open deur bij Slaghmuylder Een van de eerste brouwerijen die we ooit bezochten in de vroege jaren ’80 was Slaghmuylder te Ninove. Reden genoeg dus om in te gaan op een uitnodiging om mee te gaan naar de opendeurdag. Zonder twijfel een brouwerij die ook op ons ABC verlanglijstje staat! Oud materiaal werd er immers zorgvuldig bewaard, zodanig dat je een mooie indruk krijgt van het brouwen, zoals het in vorige eeuw de regel was. Een zonovergoten dag zorgde voor de extra sfeer, Karel de gidsende brouwer zorgde voor een interessant en hilarisch bezoek en Everard Slaghmuylder pronkte (terecht) met zijn ronkende stoommachine. Bénédicte Slaghmuylder en echtgenoot Luc Verhaeghe liepen de voeten van onder ’t lijf en stonden zo garant voor een prachtig feest !

’t Oud machien geeft er een lap op!

Lid van

25


Prima uitleg, prima bier!

Slaghmuylder in ’t zonnetje! En terecht!

Tekst en foto’s: Hans

Antwerpse Bierhistorie 28 Met Sappho1 op stap: kroegen en bars van lesbiennes in Antwerpen vanaf de jaren 1950 In Antwerpen Bierstad wordt in het hoofdstuk over de biertempels gestart met een badinerend stukje over de verschillende soorten plaatsen, waar men samen eet en drinkt en de functies ervan. Hoewel vermeld wordt dat drankgelegenheden ontmoetingsplaatsen zijn van allerlei soorten volk, is er een belangrijke scene onvermeld gebleven, met name de holebi-gemeenschap. Voor een deel valt dit te verklaren door het gegeven, dat ondergetekende absoluut geen ervaringsdeskundige ter zake is. Desalnietemin mag één en ander wel eens onder de loep worden genomen. Mijn aandacht werd getrokken in het kader van het oplijsten van masterthesissen over Antwerpse geschiedenis. In het lijstje van scripties verdedigd aan de Universiteit Gent staat een recente (2011), zeer hooggekwoteerde van Jaliena Winters met als titel ‘Tussen pot en pint. Het uitgaans(be)leven van lesbische en biseksuele vrouwen in Antwerpen vanaf de jaren ’50. Je kan ze vrij raadplegen op het web.

1

Sappho: de legendarische Griekse dichteres (6de eeuw voor Christus) van het eiland Lesbos die de liefde tussen vrouwen beschreef. Tevens de naam van de vereniging van lesbiennes te Gent. De Antwerpse tegenhanger heet Atthis.

Lid van

26


Het werkstuk valt uiteen in twee delen. In deel één wordt homoseksualiteit historisch geduid, vertrekkende met de Griekse Oudheid tot een schets van de homoseksuele en transgenderbeweging in België en de Antwerpse subcultuur. Deel 2 behandelt dat wat ons hier aanbelangt: het uitgaansleven van lesbische vrouwen in Antwerpen van de jaren ’50. Het is hierbij duidelijk dat Antwerpen een populaire uitgaansstad was voor hen. Vanuit Vlaanderen, Brussel en Nederland kwam men naar Antwerpen omwille van de ongedwongen sfeer en de typische cafés en barretjes waar men terecht kon. Hoewel ook op andere plaatsen wel eens gefuifd werd, was enkel in Antwerpen vanaf de jaren 1950 tot de jaren 1980 een permanent netwerk van uitgangsplekken voor holebi’s aanwezig. Men wist waar men terecht kon in het pre-internettijdvak door mond-tot-mondreclame en enkele kleine krantjes die in het milieu circuleerden. De Sapho en de Sakespeare waren twee grotere zaken, de meeste hadden slechts ruimte voor een 20 à 30 vrouwen. Je had café’s zoals de Welkom en de Chatterbox, en daarnaast donkere bars zoals de Shakespeare, de Chevalier d’Eon en de Pink Lady, waar naast bier vooral cocktails en sterke drank geconsumeerd werden. Bij een aantal bars moest je aanbellen om de privacy van de klanten te beschermen. Vooral de Shakespeare (verhuisd in de jaren 1970 van de Oude Koornmarkt naar de Steenhouwersvest) moet een plek geweest zijn, waar men zich ongedwongen kon voelen. De Toog van de Chatterbox/Betty Boop Maar het was de uitbaatster die het succes (privécollectie) van de zaak bepaalde. Toen ze ermee stopte en de zaak overgaf, was het gedaan. Nogal wat van die drankgelegenheden lagen in de hoerenwijk. Sommige cafés waren zowel voor mannen als vrouwen. Soms kwam een koppel, waarbij de man hoopte met nog een tweede vrouw naar huis te kunnen gaan om een stomende nacht te beleven. Maar de Chatterbox, geopend in 1980, was een echt vrouwencafé waar werd gezongen en sketches werden ten tonele gebracht. Wat opvalt is, dat waar in de jaren 1960-70 het aantal besloten zaken, al dan niet voorzien van een buitenwipper, een belangrijke rol speelt, vanaf de jaren 1980 de klemtoon meer op open cafés komt te liggen. Een teken van de emancipatie en bredere aanvaarding van de holebi-beweging. Vanaf de jaren 1990 verdwijnen de specifieke lesbiennecafés. De noodzaak om zich als groep te ontplooien is blijkbaar weggevallen. Jongeren ontdekken veel sneller hun sexuele geaardheid en kunnen terecht bij jongerengroepen. Desalnietemin zijn er nog steeds l zaken die meer door holebi’s worden gerund en gefrequenteerd en waar nog regelmatig exclusieve avonden georganiseerd worden. In de scriptie komen nog enkele andere items aan bod, zoals de relatie tussen het uitgaansleven en het verenigingsleven en de (bar)cultuur van mannen en die van vrouwen. Pittig detail: de Van Schoonhovenstraat was dé homostraat en gekend als de ‘Rue Vaseline’. De auteur concludeert dat de cafés en bars een belangrijke rol hebben gespeeld opdat holebi’s elkaar konden vinden. Een speciaal circuit was nodig zolang de heteroseksuele dominantie het aan holebi’s onmogelijk maakte om zichzelf te zijn. Of hoe men rond bier banden kan smeden en kettingen doorbreken. Ivan Derycke

Lid van

27


Agenda Antwerps BierCollege Zaterdag 6 en zondag 7 oktober 2012: ABC’s tweede Modeste BierFestival Met bijna 40 brouwers! Verzorgde catering Interessante randactiviteiten: - signeersessies My Chouffe Story (Chris Bauweraerts) - foodpairing dessert en bier (Patrick d’Hondt) - bierverenigingsleven (Jan Rumes) - dialoog tussen Wilfried Patroons en Louis Verhaegen (Den Boemelaar) - geschiedenis van het bierviltje (Wilfried Patroons) - wederopstanding van het Seefbier met proevertje (Johan Van Dyck) Te koop aan de ABC-stand: - ABC Antwerpen Bierstadkalender 2013 met alle reeds geplande activiteiten - Boek Antwerpen Bierstad aan sterke korting - T-shirts ABC Het festivalteam zoekt nog versterking Contact: Robert Dyserynck: tel.: 0475/64.50.44, e-dres: [email protected] Vrijdag 23 november 2012, 19 u. Zoltjes: Foodpairing bier en wild door meesterkok Wim Rubbens van de PIVA. Prijs nog te bepalen, zie onze website! Er volgt een mailbericht. Niet-internauten contacteren de Pif vanaf 1 oktober 2012 op GSM 0497/81.72.27. of melden zich op ABC-stand tijdens Modeste BierFestival. Inschrijven én betalen tegen 12 november. Ons rekeningnummer: IBAN BE55 7785 9866 3544 - BIC: GKCC BE BB Zaterdag 15 en zondag 16 december 2012: Kerstbierfestival OBER te Essen Onder voorbehoud: L-trein van 12.40 u. op zaterdag en 10.40 u. op zondag vanuit AntwerpenCentraal. Zaterdag 19 januari 2013, 14 u. Zoltjes: Nieuwjaarsreceptie Zaterdag 23 februari 2013, 9 u.: PIVA: Rondje bruin (Roman-Liefmans) We trekken met een bus naar de streek van Oudenaarde en bezoeken al zeker de twee belangrijkste brouwerijen van de stad. Vrijdag 22 maart 2013, 20 u in ‘t Waagstuk: Maarts bier Met Joris Pattyn Mail uw reacties of opmerkingen naar [email protected] of stuur een briefje naar ABCourant-redactie Antwerps BierCollege, p/a. Hans Bombeke, Stadswaag 19, 2000 Antwerpen. Voelt u de onweerstaanbare drang om op speurtocht te gaan naar nieuwtjes, interessante bier(evenement)en of heeft u een schat van bierwijsheid die u kunt inbrengen, laat het weten!

Lid van

28

gia Courant Editoriaal september 2012 Colofon Inhoud september 2012, nr.27

Recommend Documents