GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

GFT-afval is een waardevolle bron voor nieuwe grondstoffen. Maar hoe ziet de toekomst eruit?

 Spreker:  Datum:  Locatie:

Joop Suurmeijer en Robert Jansen 19 maart 2015 VNG-congres Utrecht

2

GFT-afval heeft de toekomst!

3

Opzet presentatie  Deel 1 De ongekende mogelijkheden van GFT-afval  Deel 2 En nu met de beide benen op de grond…

Deel 1 De ongekende mogelijkheden van GFT-afval

4

5

Een onvermijdelijke verandering “Today humanity uses the equivalent of 1.5 planets to provide the resources we use and absorb our waste.”

(UN report, 2012)

6

Naar een circulaire economie

7

Naar een circulaire economie Principes van een circulaire economie  Productie, innovatie en hergebruik staan centraal.  Maximaliseren hergebruik van producten en grondstoffen  Minimaliseren van waardevernietiging  Het draait om het sluiten van kringlopen (minder grondstoffen en minder afval)

Uitdagingen  Maatschappelijke relevante nieuwe grondstoffen  Optimaal benutten materialen  Tegen realistische kostprijs

8

Een kijkje in de toekomst GFT-afval  Groente  Fruit  Tuinafval De G en de F zijn ‘voer’ voor onderzoekers. Waarom?  Reststromen moeten zuiverder  Technologieën moeten ontwikkeld worden  Combinaties ontwikkelen met organische monostromen

9

Van GFT-verwerking, naar partner in biobased economie

farmacie, fijn chemicaliën

voeding, veevoeder hoogwaardige materialen, commodity en bulk chemicaliën

brandstof, elektriciteit, warmte

nutriënten, compost

gezondheid, lifestyle

voeding

chemie en materialen

energie

bemestingsproducten

10

Welke toepassingen zien we in de toekomst voor GFT? Aandacht in onderzoeken gaat uit naar:  Bio-plastics  Eiwitten  Bio-aromaten  CO2 Waarom?  Grondstoffen op basis van fossiele brandstoffen zijn schaars  Maatschappelijke vraag naar duurzaamheid

11

Bio-plastics  Wordt al jaren aan gewerkt  Resultaten zijn al zichtbaar in de consumentenmarkt. Zo wordt er bioplastic gemaakt van aardappels, maïs of cellulose.  Maar nog niet op basis van GFT.

Indaver werkt samen met o.a. TU Delft in een onderzoeksproject; organische verbindingen in groente-, fruit- en tuinafval worden door bacteriën omgezet in bijvoorbeeld PHA, wat weer een grondstof is voor bio plastics en chemicaliën.

12

Bio-plastics

13

Bio-plastics Suikerbiet als grondstof voor frisdrankfles  De frisdrankenindustrie volgt de ontwikkelingen van biogebaseerde plastics op de voet.

14

Bio-plastics

WOW! Of toch (nog) niet? Wat zijn de huidige knelpunten?  Met monostromen is veel mogelijk, maar huishoudelijk afval is samengesteld afval met wisselende kwaliteit  Techniek staat in de kinderschoenen  Kostprijs

15

Eiwitten Eiwitten (proteïnen) worden schaarser Eiwitrijk grassap  Gras bevat veel eiwitten; waardevol als veevoer maar misschien kunnen we er veel meer mee doen  Grassap bevat ook veel fosfaten en andere waardevolle inhoudsstoffen  Onderzoek Indaver: eiwitten winnen uit sapstromen van bermgras Vliegenlarven  Larven van de huisvlieg worden gekweekt worden op organisch afval  De larven (eiwitbron) kunnen worden gebruikt in de diervoedersector en de chemische industrie

16

Onderzoek Indaver: raffinage van bermgras Op zoek naar waardevolle sap- en cellulosestromen voor verwerking in chemie, biotechnologie en papierindustrie

17

Eiwitten

WOW! Of toch (nog) niet? Wat zijn de huidige knelpunten?  Grassap moet een schone monostroom zijn en misschien wel gekweekt worden. Het is dus mogelijk geen afvalstroom die benut wordt.  Raffinage uit GFT is voorlopig nog niet mogelijk  Kweken van larven op grote schaal is mogelijk, maar het gebruik van larven is gebonden aan veel regels. Tevens moet er een oplossing gevonden worden voor de afscheiding van de larven. Gezamenlijk onderzoek van de GFT-sector naar mogelijkheid om vliegenlarven te kweken om de eiwitten uit organische materiaal te benutten.

18

Bio-aromaten GFT herbergt een schat aan waardevolle bio-aromaten  De kunst is deze aromaten met bioraffinage te produceren Aromaten zijn een van de belangrijkste grondstoffen voor de chemische industrie. Nu worden aromaten gewonnen uit aardolie en dat leidt tot uitstoot van CO2. Aromaten of aromatische koolwaterstoffen, BTX of BTEX  Dienen als grondstof voor kunststoffen zoals PET (drinkflessen worden hiervan gemaakt)  Door schommelingen aardolieprijs is alternatief uit bio-industrie interessant

19

Bio-aromaten Toepassingen  Parfum van bio-aromaten ‘Eau de kliko’

20

Bio-aromaten

WOW! Of toch (nog) niet? Wat zijn de huidige knelpunten?  Nieuw product in een miljoenenmarkt  Pertenen kunnen uit meerdere grondstoffen gewonnen worden  Concentratie pertenen is beperkt in GFT-afval Samen met TNO onderzoekt de GFT-sector de mogelijkheden in een groot onderzoeksproject

21

CO2 Onze vloeibare hernieuwbare biogene CO2 is een waardevol product en grondstof

CO2 kent veel toepassingen  In glastuinbouw als groeiversneller  Bij algenkweek als groeiversneller  Bron hernieuwbare energie, CO2 met waterstof kan gebruikt worden om methanol of methaan te produceren  Droogijs bij vriestransporten (of een cocktail)  Schoonmaakmethode bij tankcleaning …

22

CO2

WOW! Of toch (nog) niet? Wat is het huidige knelpunt?  Kostprijs van het product  Status van hernieuwbare biogene CO2

23

QUIZ

24

QUIZ

Vraag 1 Er wordt meer dan 100 kg GFT per persoon per jaar ingezameld Waar? Niet waar?

25

QUIZ

Vraag 1 Er wordt meer dan 100 kg GFT per persoon per jaar ingezameld Klopt en klopt niet, er wordt 78 kilo GFT gescheiden ingezameld, maar samen met de 90 kg GFT in het restafval komen we aan 168 kg per persoon.

26

QUIZ

Vraag 2 5% van al het plastic is biologisch afbreekbaar Waar? Niet waar?

27

QUIZ

Vraag 2 5% van al het plastic is biologisch afbreekbaar Niet waar. Slechts 0,4% van al het plastic is biologisch afbreekbaar.

28

QUIZ

Vraag 3 Een kilo gft levert een gezin een autokilometer brandstof op Waar? Niet waar?

29

QUIZ

Vraag 3 Een kilo gft levert een gezin een autokilometer brandstof op Correct. Als een gezin 200 kg gft per jaar inzamelt, levert dat 20 m3 biogas op waaruit 12 kg Groen Gas wordt gemaakt. Het gezin kan hierop ongeveer 200 kilometer autorijden. Dus een kilogram ingezameld gft levert 1 autokilometer brandstof.

30

QUIZ

Vraag 4 Nederlanders scheiden hun afval het beste in vergelijking met andere Europese landen. Waar? Niet waar?

31

QUIZ

Vraag 4 Nederlanders scheiden hun afval het beste in vergelijking met andere Europese landen. Niet juist, de beste afvalscheiders wonen in Duitsland. Nederland staat op de 4e plaats met 51%. De top drie is: Duitsland (65%) Oostenrijk (62%) België (57%)

Deel 2 En nu met de beide benen op de grond…

32

33

Wat is vandaag mogelijk?

Veel! Of meer dan u misschien denkt…

34

Wat is vandaag mogelijk? Waarde piramide farmacie, fijn chemicaliën

voeding, veevoeder

hoogwaardige materialen, commodity en bulk chemicaliën

brandstof, elektriciteit, warmte

nutriënten, compost

gezondheid, lifestyle

voeding

chemie en materialen

energie

bemestingsproducten

35

Wat is vandaag mogelijk? Composteren  Doen we al 20 jaar  Al van oudsher een prima manier om natuurlijk afval te hergebruiken

36

Facts & Figures Fact 1 Ong. 2,25 kilo gft levert 1 kilo compost Dat is het snijverlies van 4 dagen van een gemiddeld gezin Fact 2 Er zit meer GFT in de grijze container dan in de groene container Fact 3 Vorig jaar is er in Nederland 1300 kton GFT ingezameld, daarvan werd 331 kton afval vergist. Fact 4 In de vergisters werd 26 miljoen kuub biogas geproduceerd. Hiermee kunnen we ongeveer 17.680 huishoudens van aardgas voorzien.

Fact 5 Er wordt in Nederland op grote schaal GFT ingezameld. In stedelijke omgevingen of op plekken met veel hoogbouw wordt er soms voor gekozen dit niet te doen.

37

Facts & Figures 512 kg afval per persoon per jaar

251 kg restafval

261 kg gescheiden afval

90 kg is GFT

78 kg is GFT

50% MEER GFT inzamelen

Scheidingspercentage 60%!

38

Wat doet Indaver met GFT? Vergisten  vergisten op 2 locaties, in Well en Alphen aan den Rijn  productie van 4 grondstoffen door vergisten

39

Voordelen vergisten Waarom zou u uw GFT laten vergisten? Het levert op:  Groen gas  CO2  Compost  Biomassa

En… alles wordt nuttig gebruikt!

40

Locaties Indaver in Nederland Composteren  7 locaties in zuidwest Nederland: Alphen aan den Rijn, Bergschenhoek, Moerdijk, Rotterdam, Rijpwetering, Vlissingen, Voorschoten Het levert op:  Compost  Biomassa

41

42

Kiezen voor balans Balans bestaat uit:  Afvalscheiding en recycling  Prijs  Milieuwinst

De stap naar een circulaire economie maken we samen!

43

Komt u ook?

Donderdag 16 april

Mini-symposium Alphen aan den Rijn

44