Gezondheidscentrum Ypenburg Leerplan Bsc 6 RE & H “Initieel ontwerp”
Door: Annelinda van Eck en Coen Koster Studienummers: 1088858 en 1089676 Docenten: Herman van de Putte en Louis Lousberg
1 1. Voorwoord In dit leerplan van BK6000R staat het "initieel ontwerp" centraal. Dit leerplan gaat vooraf aan het ontwerpplan en het daarop volgende eindwerkstuk. Tijdens dit proces zullen we vaardigheden ontwikkelen in het integreren van programmatische, functionele, vormelijke, technische, besliskundige en economische aspecten van een ontwerpopgave. Wij zijn voor onze ontwerpopgave geïnspireerd geraakt door de enorme stadsuitbreiding van Den Haag, Nootdorp, Pijnacker en Rijswijk namelijk Ypenburg. Ypenburg is verdeeld in een grote hoeveelheid deelplannen. Elk deelplan is en wordt stuk voor stuk ontwikkeld. Met behulp van verschillende onderzoeken die gedaan zijn bij de huidige bewoners van Ypenburg hebben we ons meer kunnen verdiepen in de vraag en behoeften. Zo blijkt bijvoorbeeld uit de ‘Integrale stadsdeelbeschrijving Ypenburg/Leidschenveen 2003/2004’ en uit ‘Stadsdeelplan Leidschenveen/Ypenburg 2004/2005 d.d. 30 oktober 2003’, dat er een sterke behoefte is aan extra scholen, sportfaciliteiten, welzijnsvoorzieningen, gezondheidszorg en openbaar vervoer. Met dit gegeven zijn we aan de slag gegaan. In eerste instantie hadden we de intentie om een combinatie te ontwerpen tussen een sportfaciliteit en een gezondheidszorgfunctie, zoals fysiotherapie. Vervolgens hebben we met behulp van Projectbureau Ypenburg en Stadsdeelkantoor Ypenburg de actuele stand van de bouw in Ypenburg geïnventariseerd en hieruit is gebleken dat aan de behoefte van sport al voorzien zal worden door de bouw van een sportcentrum in "De Reef" wat in januari opgeleverd wordt. Tijdens onze inventarisatie bleek ook dat aan de vraag van extra zorg nog niet voldaan wordt en dat de plannen die hiervoor op tafel lagen inmiddels door het Projectbureau Ypenburg weer van tafel geveegd zijn. In dit leerplan zullen we onze plannen voor het nieuwe gezondheidscentrum in Ypenburg nader toelichten.
2 2. Inhoudsopgave 1. 2. 3. 3.01 3.02 4. 4.01 4.01.1 4.01.2 4.01.3 4.01.4 4.02 4.02.1 4.02.2 4.02.3 5. 5.01 5.02 6. 7.
Voorwoord Inhoudsopgave Beschrijving en analyse van de opgave Waarom? Waar? Beschrijving van de eisen en randvoorwaarden Eisen Eisen voor een huisartsen praktijk Eisen voor een fysiotherapie praktijk Eisen voor een apotheek Globale kosten berekening Randvoorwaarden Bestemmingsplan Bouwbesluit Subsidies Het ontwerp Analyse soortgelijke referenties Uitgangspunten voor het ontwerp Plan van aanpak Bronnen
blz. 1 blz. 2 blz. 3 blz. 3 blz. 5 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 8 blz. 8 blz. 9 blz. 9 blz.10 blz.10 blz.11 blz.11 blz.13 blz.14 blz.15
3 3. Beschrijving en analyse van de opgave Nu er gebleken is dat aan de vraag van een extra gezondheidscentrum nog niet voldaan wordt is het noodzaak eerst te kijken naar wat deze vraag precies inhoudt. Dus met andere woorden: w aarom en waar?
3.01 Waarom? Om deze vragen te kunnen beantwoorden moeten we eerst bekijken waarom deze behoefte is ontstaan. Als we naar de locatie kijken zijn de dichtstbijzijnde gezondheidscentra, naast de reeds bestaande in Ypenburg, in Nootdorp, Rijswijk en den Haag.
(Bron: www.goudengids.nl)
Veder is belangrijk om te weten wat er nog meer in de omgeving zit qua dienstverlening in de zorg.
Plaats Huisartsen Fysiotherapeuten Apotheken Ziekenhuizen Den Haag 131 213 63 36 Rijswijk 21 23 7 1 Delft 26 26 8 5 Leidschendam 11 24 6 3 Voorburg 16 22 5 1 Nooddorp 1 3 0 0 (Bron: www.goudengids.nl)
4 Uit ‘Stadsdeelplan Leidschenveen/Ypenburg 2004/2005 d.d. 30 oktober 2003’ is gebleken dat de huidige gezondheidszorg in Ypenburg niet genoeg capaciteit heeft om aan de groeiende vraag te voldoen. Op dit moment is er een praktijk van vier huisartsen gevestigd in het centrum en een gezondheidscentrum gevestigd in de buitenwijk " De Reef ". In dit gezondheidscentrum aan de Laan van Nootdorp zijn drie huisartsen, twee fysiotherapeuten, een verloskundige, een poli gynaecologie, een poli KNO en een poli Kindergeneeskunde werkzaam. Beide vestigingen voldoen niet meer aan de eisen. Daarom is men reeds gestart met de bouw van een nieuw gezondheidscentrum naast de huidige locatie wat in januari 2005 opgeleverd zal worden. In januari zullen de werknemers van het gezondheidscentrum verhuizen naar hun nieuwe gebouw en zullen de vier huisartsen uit het centrum zich tijdelijk in het oude gezondheidscentrum vestigen. Dit zal voor deze vier huisartsen ook slechts een tijdelijk verblijf zijn omdat men op deze manier niet kan beantwoorden aan de voorkeur van een vestiging in het centrum met een goede bereikbaarheid en de behoefte aan zorg daar, aldus de heer Den Hollander, Hoofd Stedenbouw van Projectbureau Ypenburg.
Naast de vraag naar de definitieve vestiging van de huisartsen in het centrum van Ypenburg, blijkt ook uit ‘Stadsdeelplan Leidschenveen/Ypenburg 2004/2005 d.d. 30 oktober 2003’ dat er vraag is naar een apotheek en praktijk voor fysiotherapie.
5 3.02 Waar? Tot het centrum van Ypenburg behoort onder andere deelplan 4. In dit deelplan komt een winkelcentrum, wat momenteel nog in aanbouw is en wat in de loop van het jaar 2005 opgeleverd zal worden. Dan zullen de winkels vanaf de tijdelijke locatie zich daar gaan vestigen.
(Bron: www.plattegronden.nl)
Op de plaats van de tijdelijke locatie van het winkelcentrum zullen woningen voor bejaarden geplaatst worden. Vanaf Den Haag gaat tram 15 over de Laan van Hoornwijck door deelplan 4 richting Nootdorp. Deze laan is een van de hoofdaderen die door Ypenburg loopt en bepaalt voor een heel groot deel de toegankelijkheid.
(Bron: www.plattegronden.nl)
(Bron: www.ypenburg.nl)
6 Al deze aspecten dragen er toe bij dat wij uiteindelijk gekozen hebben voor de locatie van het gezondheidscentrum tussen de woningen voor de bejaarden en blok A van deelplan 4, wat reeds in gebruik is. Deze locatie voldoet aan de volgende eisen en randvoorwaarden: • de behoefte aan zorg groot is, daar de dichtstbijzijnde zorgvoorziening zich aan de andere kant van Ypenburg bevindt. • de bereikbaarheid gegarandeerd wordt doordat de tram er langs rijdt en het aan een van de hoofdverkeersaders van Ypenburg ligt. • de nieuwe bejaardenwoningen er baat bij hebben dat de zorg zich op een steenworp afstand bevindt. • momenteel nog een tijdelijk winkelcentrum staat, maar waar binnen onafzienbare tijd naast de nieuwe bejaardenwoningen nog een nieuwe bestemming aan gegeven moet worden. • Veel publiek langskomt door het nieuwe winkelcentrum.
(Bron:www.plattegronden.nl)
7
4. Beschrijving van de eisen en randvoorwaarden 4.01 Eisen Uit ‘Stadsdeelplan Leidschenveen/Ypenburg 2004/2005 d.d. 30 oktober 2003’ is gebleken dat het nieuwe gezondheidscentrum vier huisartsen, een praktijk voor fysiotherapie en een apotheek moet kunnen huisvesten. Om een optimaal gezondheidscentrum te kunnen bewerkstelligen willen we dat het niet afzonderlijke disciplines zijn met één dak boven hun hoofd maar dat ze als een coöperatie samen werken. Dit betekend 1 centrale ontvangsthal, 1 grote kantine, 1 garderobe en toiletten. Het complete PVE hebben we met behulp van referentie projecten1 bepaald. PVE voor deze voorzieningen, met globale afmetingen: VVO Centrale ontvangsthal Kantine Garderobe 3 Toiletten à 2 m 2
BVO
48 m 2 58 m 2 32 m 2 38 m 2 2 3m 4 m2 2 6m + 7 m2 + 89 m2 107 m2
4.01.1 Eisen voor een huisartsen praktijk Naast de centrale voorzieningen moet de huisartsen praktijk ook aan bepaalde eisen voldoen. VVO BVO Wachtruimte Toilet Magazijn 4 behandelkamers à 12 m2 Administratie ruimte Kantoorruimte
4.01.2 Eisen voor een praktijk fysiotherapie Wachtruimte Toilet Verkleedruimte à 2 m2 • 1 voor de heren • 1 voor de dames 4 behandelkamers à 12 m2 Oefenruimte Administratie ruimte Kantoorruimte
1
Bron: www.cantarus.nl
16 m2 2 m2 15 m2 48 m2 16 m2 16 m2 + 113 m2 VVO 16 m2 2 m2 4 m2 50 % 50 % 48 m2 36 m2 16 m2 16 m2 + 138 m2
19 m2 3 m2 18 m2 58 m2 19 m2 19 m2 + 138 m2 BVO 19 m2 3 m2 5 m2 58 m2 43 m2 19 m2 19 m2 + 165,6 m2
8 4.01.3 Eisen voor een apotheek Publieksruimte Centrale werkruimte Kantoor Receptuur ruimte Magazijn Administratie ruimte Spreekruimte
VVO 48 m2 48 m2 16 m2 16 m2 20 m2 16 m2 16 m2 + 180 m 2
BVO 58 m2 58 m2 19 m2 19 m2 24 m2 19 m2 19 m2 + 216 m2
4.01.4 Globale kosten berekening De globale kosten voor het totale medische centrum zijn berekend aan de hand van een rekenmodel2 . Dit model geeft een indicatie van de kosten van de bouw van een praktijk. De kosten van het casco en inbouw zijn in het model opgenomen, de grondkosten, inrichting en kosten voor de architect en de BTW zijn echter in dit eenvoudige model achterwege gelaten de uiteindelijke kosten zijn gebaseerd op het aantal vierkante meters. Ook moet men zich bij deze totale investeringskosten goed realiseren dat we in deze fase van het ontwerp nog geen goed beeld over de ontsluiting, en installaties hebben en die dus nog niet zijn opgenomen in deze berekening. Algemene deel: 113 m2 x € 2.000,- = € 226.000,Huisartsenpraktijk: 113 m2 x € 2.000,- = € 226.000,Fysiopraktijk: 138 m2 x € 1.900,- = € 262.200,Apotheek: 180 m2 x € 1.700,- = € 306.000,- + Totale investeringskosten(ex.grond,architect,inrichting,BTW):€1.020.200,-
2
Bron: www.lhv.nl
9
4.02 Randvoorwaarden De randvoorwaarden voor het gezondheidscentrum worden mede bepaald door het bestemmingsplan en door de eisen die het bouwbesluit en de overheid hiervoor stelt.
4.02.1 Bestemmingsplan Het bestemmingsplan van Ypenburg is onder te verdelen in drie delen. Deze drie delen zijn terug te leiden tot de drie gemeenten die samen het stadsdeel Ypenburg vormen; Rijswijk, Nootdorp en Pijnacker. Deze drie gemeenten hebben ieder hun eigen bestemmingsplan die tezamen zijn opgenomen in het 'Master' Bestemmingsplan Ypenburg. De hier betreffende locatie bevindt zich in het deel wat destijds onder de verantwoordelijkheid viel van Rijswijk. En dient zich dan ook te houden aan de externe randvoorwaarde die zijn opgenomen in het bestemmingsplan van Rijswijk. Onze locatie wordt in het 'master' bestemmingsplan aangeduid met de term hoofdcentrum (C) met bijbehorende centrumvoorzieningen en valt onder de noemer woongebied (WG).
10
Hieronder zijn alleen de externe randvoorwaarden weergegeven, die betrekkingen hebben op ons gebouw. Hoofdstuk 2 Bestemmingen en Gebruik Artikel 12 Woongebied (WG) Doeleindenomschrijving 1. De gronden op de kaart aangewezen voor Woongebied (WG) zijn bestemd voor: b. binnen een afstand van 250 meter van de aanduiding "Centrumvoorzieningen, hoofdcentrum": detailhandelsbedrijven, dienstverlenende bedrijven en horecabedrijven. c. maatschappelijke voorzieningen Bouwvoorschriften 2. Op deze gronden mogen ten behoeve van de bestemming uitsluitend worden gebouwd: a. hoofdgebouwen 3. Voor het bouwen gelden de volgende bepalingen: j. de goot- en/of bouwhoogte van gebouwen en bouwwerken, geen gebouwen zijnde, mag ten hoogste bedragen: k.
n.
van andere hoofdgebouwen
goothoogte bouwhoogte 15.00 m;
de afstand van woningen, woonzorgcomplexen en scholen tot de bestemming Leidingenstrook dient ten minste te bedragen: tot de aanduiding aardgasleiding (4 inch) 4.00m; tot de aanduiding aardgasleiding (8 inch) 7.00m; tot de aanduiding aardgasleiding (12 inch) 14.00m; gebouwen met vlies- en gordijngevelconstructies en gebouwen met grote glasoppervlakten waarin als regel meer dan 50 personen aanwezig zijn, dienen op een afstand van ten minste 600 meter tot de aanduiding "munitieopslag (m)" in de bestemming Defensiedoeleinden te worden gebouwd.
4.02.2 Bouwbesluit In het bouwbesluit zijn bepaalde NEN normen opgenomen die betrekking hebben op de zorgsector. Sommige van deze normen hebben betrekking op ons ontwerp. Op de precieze randvoorwaarden die hieruit voortkomen hebben we nu, in deze fase van ons ontwerp, nog geen zicht op.
4.02.3 Subsidies Het gezondheidscentrum zal voor een deel gefinancierd worden door de overheid. Om aanspraak te maken op deze subsidies zal het ontwerp aan bepaalde eisen moeten voldoen. Ook hierop hebben we nog geen zicht.
11 5. Het ontwerp 5.01 Analyse soortgelijke referenties In deze fase van de ontwerp opgave, hebben we ons beperkt tot de analyse van de verscheidene vormen van ontsluiting en het combineren van verschillende zorg disciplines in een gebouw.
Medisch Centrum TRIGOON, 's-Gravendeel ontsluiting: vanuit een centrale hal worden de ontsluitingen van zowel de apotheek als de huisartspraktijk bereikt. disciplines: 1x apotheek en 1x huisartspraktijk Bron: www.cantarus.nl
Medisch Centrum, Klazienaveen ontsluiting: vanuit een kruisvormige centrale hal worden de ontsluitingen van zowel de apotheek als de huisartspraktijken bereikt. disciplines: 1x apotheek en 3x huisartspraktijk
Bron: www.cantarus.nl
Legenda Ontsluiting apotheek Centrale ontsluiting Ontsluiting (huisarts) praktijk
12
Apotheek de Kind, Nieuw-Vennep ontsluiting: de beide disciplines staan totaal los van elkaar en hebben ieder een eigen ontsluiting, een centrale hal ontbreekt. disciplines: 1x apotheek en 1x huisartspraktijk
Bron: www.cantarus.nl
Medisch centrum 'De Bongerd', Ochten ontsluiting: vanuit een kleine centrale hal worden de ontsluiting bereikt van de verschillende disciplines. disciplines: 1x apotheek, 3x huisartspraktijk, 2x verloskundige praktijk
Bron: www.cantarus.nl
Legenda Ontsluiting apotheek Centrale ontsluiting Ontsluiting (huisarts) praktijk
13 5.02 Uitgangspunten voor het ontwerp •
Samenhang tussen de disciplines Om alle disciplines in het gebouw goed te laten samenwerken is het van belang dat door middel van gecentraliseerde functies zowel voor het personeel als de bezoeker direct duidelijk is hoe het gebouw is ingedeeld.
•
Toegankelijk voor zowel valide als invalide personen Alle verdiepingen moeten ook met een rolstoel toegankelijk zijn. Dit houdt in dat er wellicht een lift in het gebouw geplaatst dient te worden. En dat het complete gebouw drempelloos is.
•
Duurzaamheid Het gebouw dient duurzaam te zijn. Aspecten die daarbij komen kijken zijn bijvoorbeeld dat de ruimtes vrij indeelbaar dienen te zijn, duurzaam gebruik van materialen, gebruik van grijs water, energie zuinige installaties en een goed gepland bouwproces.
•
Uitbreidingsmogelijkheden Er is de mogelijkheid tot vrij indeelbare ruimtes. Aangezien het bestemmingsplan niet of nauwelijks mogelijkheid biedt tot uitbreiding met behulp van plaatsing van bijgebouwen, moet het gebouw kunnen uitbreiden door de mogelijkheid te bieden voor een extra verdieping. Dit tot maximaal 15 meter (bestemmingsplan).
•
Huiselijke doch moderne inrichting
Met deze inrichting willen we het personeel en de bezoekers een prettig verblijf bieden. Dit is voor het personeel van belang om een hoge arbeids satisfaction te bereiken en voor de bezoeker is het prettig om zich op zijn gemak te voelen in een zorginstelling.
14 6. Plan van aanpak De eerste periode tot het inleveren van het voorlopige ontwerpplan willen we besteden aan een uitgebreid referentieonderzoek met vergelijkbare zorg projecten. Hierbij komen ook de verschillende globale kostenberekeningen ter sprake. Verder moeten we onderzoeken welke specifieke randvoorwaarden het bouwbesluit en overheid geeft voor de zorg sector. En we moeten bepalen welke voorwaarden er gelden om in aanmerking te komen voor zorgsubsidies. We gaan met behulp van de bekeken referenties verschillende ontwerpen maken met betrekking tot ons gezondheidscentrum. In de laatste week voor het presenteren gaan we reflecteren over ons doorgemaakte proces. In de tweede periode tot het inleveren van ons voorlopige eindwerkstuk gaan we de verschillende ontwerpvarianten uitwerken. Vervolgens gaan we hieruit twee varianten uitkiezen en maken er een globale kosten berekening uit. Hierna gaan we het, door ons tot dan toe, doorlopen proces reflecteren. In onze laatste periode, waarin we geen begeleiding krijgen, gaan we alles verwerken, uitrekenen en reflecteren.
15 7. Bronnen Onderzoeken: • Gemeente Den Haag (2002). Intergrale stadsdeelbeschrijving Ypenburg/ Leidschenveen 2002/2003. • Gemeente Den Haag (2003). Stadsdeelplan Leidschenveen/Ypenburg 2004/2005. • Gemeente Den Haag (1998). Bestemmingsplan Ypenburg Regelgevingen: • NEN 7510 (2004). Informatiebeveiliging in de Zorg. • NEN 2580 (2004). Meetstaten Globale kosten berekening • www.lhv.nl, specificatie http://lhv.artsennet.nl/content/resources/AMGATE_6059_122_TICH_ L79176589/AMGATE_6059_122_TICH_R138117971697993// Referentie projecten: • www.cantarus.nl Fondsen: • www.fondsenzw.nl, specificatie http://www.fondsenzw.nl/over-sfzw/werkzaamheden/index.asp Locatie gezondheidscentra in regio: • www.goudengids.nl Plattegronden: • www.plattegronden.nl Meer • • • •
informatie omtrent Ypenburg: www.ypenburg.nl www.ypenburg.net www.ypenburg.nu www.ypenburgcentrum.nl
