Gezondheid en laaggeletterdheid Michiel Sträter – Stichting Lezen & Schrijven Gezonde Wijken - Tympaan - Dinsdag 11 november 2015
Stichting Lezen & Schrijven Initiatief: H.K.H. Prinses Laurentien Voorzitter: Marja van Bijsterveldt Visie: Door beter te leren lezen en schrijven vergroot je je kans op een gezond en gelukkig leven. |
Dit weet u na deze presentatie 1. Laaggeletterdheid in de zorg • Feiten & cijfers • Relatie geletterdheid & gezondheid 2. Aanpak van laaggeletterdheid 3. Rol die u wil innemen in de aanpak
|
Kennismaking
|
Feiten & cijfers laaggeletterdheid Wat weet u al van laaggeletterdheid?
|
Wat is laaggeletterdheid? Iemand is laaggeletterd als hij of zij niet in staat is geschreven informatie te gebruiken om: -te functioneren in de maatschappij
-eigen doelen te bereiken -eigen kennis en mogelijkheden ontwikkelen
≠ analfabeet |
Wat denkt u? Hoeveel procent van de woorden van een tekst moet je kunnen lezen om die tekst te kunnen begrijpen? A. 60% B. 75% C. 90% |
60% Het -- is de -- die aan --- en --
--
-- geeft over een
gezonde, veilige en meer -- -- . Het --
-- gezonde en meer
voeding bij -- en
tot een meer --
-- het
--
--
--. |
75% Het -- is de -- die aan consumenten
wetenschappelijk -- en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer --
-- .
Het -- -- gezonde en meer -voeding bij consumenten en -- het -- tot een meer --
-- . |
90% Het Voedingscentrum is de -- die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde
en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer -- voedselkeuze.
Het Voedingscentrum
-- gezonde en meer
-- voeding bij consumenten en -- het bedrijfsleven tot een meer verantwoord
voedselaanbod.
|
100% Het Voedingscentrum is de autoriteit die aan consumenten wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke informatie geeft over een gezonde, veilige en meer duurzame voedselkeuze. Het Voedingscentrum bevordert gezonde en meer duurzame voeding bij consumenten en stimuleert het bedrijfsleven tot een meer verantwoord voedselaanbod.
|
Quizvraag 1 Hoeveel laaggeletterden tussen 16 en 65 jaar zijn er in Nederland?
A. 0,8 miljoen B. 1,3 miljoen C. 1,8 miljoen
|
Antwoord Antwoord B: 1,3 miljoen
|
Quizvraag 2 Welk percentage van de laaggeletterden is van autochtone afkomst?
A. 23% B. 52% C. 65%
|
Antwoord Antwoord C: 65%
|
Quizvraag 3 Hoeveel % van de laaggeletterden werkt? A. 30%
B. 57% C. 65%
|
Antwoord Antwoord B: 57%
|
Samenvatting •
1 op de 9 tussen 16-65 jr (12%)
•
1 op de 5 tussen 55-65 jr (22%)
•
65% is autochtoon
•
57% werkt
•
hoe hoger de opleiding, hoe lager het percentage laaggeletterden
(Bron: PIAAC 2012 Meer informatie klik hier.)
|
Verhaal van laaggeletterde zelf: Jos Niels https://www.youtube.com/results?search_query=jos+lezen+schr ijven
Nog meer voorbeelden: klik hier.
|
Wat zijn de oorzaken?
|
Combinatie van oorzaken • Thuissituatie en sociale omgeving • Het onderwijs • Individuele factoren
“Use it, or lose it”
|
Welke gevolgen zijn er (nog meer) mogelijk? • Voor persoon zelf en zijn gezin • Voor werkgever • Voor zorgverlener / dienstverlener • Voor de maatschappij
|
Geletterdheid en gezondheid 1 op de 3 mensen: lage gezondheidsvaardigheden Kunnen zij eigen regie voeren over hun gezondheid? Geletterdheid = de basis van goede gezondheidsvaardigheden
(Meer informatie kijk hier.)
|
Laaggeletterden: • ervaren gezondheid als slechter • hebben minder gezondheidskennis • zijn vaker ziek • maken meer gebruik van zorg / minder van preventieve zorg en nazorg
|
Laaggeletterden:
• zijn minder goed in staat tot zelfmanagement • hebben op oudere leeftijd 1,5 maal zo hoog sterfterisico
• hebben een slechtere communicatie met zorgverleners
|
Taal voor het Leven Taalmeter/Taalverkenner Taalhuis/Taalpunt/ Taalspreekuur Taalzoeker Taalvrijwilligerstraining Taallesmateriaal
|
Behaalde resultaten TvhL In 2013 en 2014: •in zes regio’s meer dan 460 samenwerkingspartners •ruim 10.320 cursisten geschoold •3.710 taalvrijwilligers opgeleid.
|
Opbrengst taalscholing Onderzoek wijst uit dat deelnemers na volgen van een taaltraject van 5 maanden: -
taalvaardiger zijn gelukkiger zijn zelfredzamer zijn sociaal actiever zijn zich fysiek en psychisch beter voelen |
Campagne Taal maakt gezonder I.s.m. Verenigde EersteLijns Organisaties 2014: 2015: LHV InEen KNMT ROS-en KNMP NVZ LVVP KNOV KNGF V&VN ActiZ
|
Welke rol zou u willen/ kunnen hebben? • Herkennen van signalen
• Bespreken van lees- en schrijfproblemen • Aanpassen communicatie en advies • Informeren over mogelijkheden verhogen
vaardigheden zoals taalscholing
|
Herkennen Hoe kunt u laaggeletterdheid herkennen in uw dagelijks werk?
|
Instrumenten om te herkennen 1. Herkenningswijzer 2. Taalverkenner 3. Taalmeter
Taalverkenner • In drie minuten indicatie van laaggeletterdheid • Op papier afnemen • Twee versies paspoort en zorg Meer informatie: www.basismeters.nl
|
Bespreken Wat is volgens u belangrijk bij het bespreekbaar maken van laaggeletterdheid?
|
Taalambassadeur Leen geeft bespreektips
| 34
Wat doet u om kloof te verkleinen? Suggesties: > Testpanel met ABC > Terugvertelmethode > Begrijp je lichaam > LHV Toolkit > Methodiek ‘Zelfmanagement en beperkte gezondheidsvaardigheden’ (Klik voor meer informatie)
|
Taalscholing: mogelijkheden
|
Goede voorbeelden 1. 2. 3. 4. 5.
Wijkcentra in Den Haag met ROC Zorgnetwerk in het Gooi Taalcafé gezondheidscentrum Rotterdam WOT in Schiedam met Taal+Loket Taalhuizen in Zuid-Holland via www.Taalzoeker.nl
|
Www.taalzoeker.nl
|
Meer informatie en iemand aanmelden Herken en check > Taalverkenner Bespreek en informeer: > Kijk op www.taalzoeker.nl -> Taalhuis in de buurt
> Meld iemand aan op www.taalvoorhetleven.nl > Bel 0800 023 4444 (gratis advies en coaching)
|
En nu? Wat gaat u morgen doen met wat u vandaag gehoord en gezien hebt?
-E-learning Taal maakt gezonder: http://elearning.lezenenschrijven.nl/ -Herinnering met kaartje
|
Vragen?
|
Contact Michiel Sträter E-mail:
[email protected] Internet:
www.taalmaaktgezonder.nl www.taalvoorhetleven.nl
Twitter: @lezenschrijven
|
Bronvermeldingen - De Greef, M. Segers M., Nijhuis, J & Fond Lam, J. (2014). Impactonderzoek taaltrajecten Taal voor het leven door Stichting Lezen & Schrijven op het gebied van sociale inclusie en leesvaardigheid. Deel A. Maastricht University.- Schmidt-Hertha, B., Gebrande, J. & Friebe, J. (2014). Competencies in later life. LLinE, 1, 1-7. - Buisman, M., Allen, J., Fourage, D., Houtkoop, W. & Velden, van der, R. (2013). PIAAC: Kernvaardigheden voor werk en leven. Resultaten van de Nederlandse survey 2012. ‘s Hertogenbosch: ECBO & Maastricht University/ROA. - PWC (2013). Laaggeletterdheid in Nederland kent aanzienlijke maatschappelijke kosten. Aangeboden voor publicatie. . - Pelikan, J.M., Rothlin, F. & Ganahl, K. (2012). Comparative Report on health Literacy in Eight EU Member States. HLS-EU project. - Gezondheidsraad. Laaggeletterdheid te lijf. Signalering ethiek en gezondheid, 2011/1. Den Haag: Centrum voor ethiek en gezondheid. - Bersee, T., de Boer, D. & Defesche P. (2008). Laaggeletterdheid. Leidraad voor doorverwijzers. ‘s Hertogenbosch: CINOP. - http://www.nationaalkompas.nl/bevolking/segv/huidig/ - Nijman J., Hendriks, M., Brabers, A., Jong, J. De, Radenakers, J. Patient activation and health literacy as predictors of health information use in a general sample of Dutch health care consumers. Journal of Health Communication: International Perspectives, 2014, 19(8): 955969. - Martens, M. en Hesselink, A. (2014). Inventariserend onderzoek campagne Taal maakt gezonder. Haarlem: ResCon. - Rollnick, SR, Miller, WR & Butler CC. (2009). Motiverende gespreksvoering in de gezondheidszorg. Werken aan gedragsverandering als je maar 7 minuten hebt. Ekklesia. - Heider, I van der, Rademakers, J. (2015). Laaggeletterdheid en gezondheid. Strand van zaken. Utrecht: NIVEL. |
