maart 2013 • nr 112 • www.maks.be
gezocht: buitengewone leraren ● bananen hacken kinderarbeid ● onderwaterhockey ● word acteurkok
zoek de bal De jongens zijn op zoek naar hun bal, ik zoek naar hun verhaal. Een week Oeganda gooit mijn leven overhoop. Alles grijpt me vast. Eerlijke, aangrijpende verhalen en ambitieuze jongeren in een land waar niet alles loopt zoals het moet. Waar de toekomst een mooie droom is waar je keihard aan werkt. Ga mee op reis op p.14 Bart - vliegreporter & mzungu
Nr. 112 4
“Ik zette de klas elke dag op stelten” Lisa (19) bijt door na echtscheiding ouders
10
Bananen hacken Piet (18) bestudeert objecten, verbetert ze en deelt ze met de wereld
13
Google dit! en weet het niet meer
20
Kinderarbeider in de klas “Ik werkte voor vijf euro per week”
22
Onderwaterhockey sport zonder supporters
31
Eten en acteren
Maks! is een gratis jongerenblad, uitgegeven door het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming ✚ Hoofdredacteur: Pieter Lesaffer ✚ Eindredactie: Stijn Govaerts ✚ Redactie: Tim Bossaert, Cherline De Maeght, Bart De Wilde, Peter Mülders, Yvette Schreürs, Toon Van De Pütte, An Van den Bergh, Cyril Van der Esch, Ilke Müller ✚ Vormgeving: Peter Mülders ✚ Cover: Tim Sels ✚ Verantw. uitgever: Luc Jansegers - Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel ✚ redactie: 02 553 96 86 ✚ secretariaat: 02 553 96 77 ✚
[email protected] ✚ www.maks.be
©© Wasted Rita
5
Lisa (19) bijt van zich af na echtscheiding
“Op school geloven ze in mij” Lisa’s ouders scheiden. School is de plaats waar ze niet aan haar gebroken thuis denkt. Zelfs als ze de klas op stelten zet, blijven ze haar kansen geven. Uit die steun haalt ze zelfvertrouwen. Hoe neemt ze haar leven weer in eigen handen?
©© Wasted Rita
7
“Mijn vader werkte dag in dag uit. We aten ’s avonds pas om tien uur. Mijn moeder was altijd alleen met mij en m’n zus. Uitstapjes liet mijn pa aan zich voorbijgaan. Wanneer hij toch thuis was, dronk hij voortdurend. Mama zag dat niet meer
"Luisteren ging moeilijk, ik zette de klas bijna elke dag op stelten"
zitten. Na een uitje met haar zus, kwam ze kwaad thuis en zei tegen mijn pa: “Ik wil dood zijn.” Mijn vader
“Het ergste vind ik dat ik de zelfdo-
makkelijk. Ik kom thuis en kook voor
reageerde furieus en sindsdien ging
ding van mijn mama niet heb zien
de kinderen. Ik help ze met hun
het alsmaar bergaf. Toen gingen
aankomen. Ze was net aan de be-
huiswerk en stop ze in bad en bed.
mijn ouders uit elkaar.”
terhand. Ik had toen geen signalen
Daarna kan ik pas aan mijn eigen
opgevangen. Ik begrijp er niks van.
schoolwerk beginnen. Echt ontspan-
“Mijn vader gaf mij mee de schuld
Als je eraan denkt om je eigen leven
nen is er niet bij.”
van de scheiding. Ik had het heel
te beëindigen, dan loop je toch niet
zwaar. Ik kon niks meer goed doen
goedgemutst rond? Ik weet dat ik
“Door de vele overuren die mijn
in zijn ogen. Hij liet ook mijn moeder
mezelf niets moet verwijten, maar ik
vriend maakt, kan er af en toe een
niet met rust. Te pas en te onpas
heb het er nog steeds heel moeilijk
extraatje af. Zo kreeg ik na maanden
viel hij haar lastig. Toen mama een
mee.”
sparen een computer, die ik nodig heb voor schoolwerk. De directrice
nieuwe vriend vond, werd het alleen maar erger. Ik wou helpen, maar
“Ondertussen ben ik zelf moeder
kent mijn situatie en de school
stond volledig machteloos.”
geworden. Mijn dochtertje is nu
schiet mijn rekeningen voor. Later
tien maanden. Mijn vriend heeft
betaal ik die in schijven terug. An-
“Luisteren ging moeilijk. Ik was erg
drie kinderen uit een vorige relatie,
ders zou het voor mij niet lukken.”
opstandig en zette de klas bijna
met co-ouderschap. Om de week
elke dag op stelten. De leerlingbe-
zijn we dus met z'n zessen. Sinds
Daar probeerden ze samen met mij een oplossing te zoeken voor mijn problemen. Ik stond met een voet buiten, maar de school heeft me nooit opgegeven. Ze geloofden in mij. Ze wilden dat ik iets zou bereiken in mijn leven.” “Het CLB haalde me nu en dan uit
“Ik zit nu in mijn laatste jaar Thuisen Bejaardenzorg en op stage kan
geleider stuurde me op time-out.
"Thuis en op stage moet ik me altijd volwassen gedragen"
ik tonen dat ik gedreven ben. In de klas ben ik nog steeds een babbelkous, omdat ik daar nog even kinds kan zijn. Thuis en op stage moet ik me altijd volwassen en verantwoordelijk gedragen. Gelukkig hebben de leraren heel wat geduld met mij. Ook omdat mijn schoolwerk en stages altijd tip top in orde zijn. Ik doe dit voor mijn moeder. Ze heeft me er
de klas voor een goed gesprek. Maar dat hielp mij niet zo. Ik denk
de geboorte van mijn dochter ben
altijd op gewezen dat een diploma
dat mijn karakter er voor iets tussen
ik strenger. Ik wil ze een opvoeding
het allerbelangrijkste is.” (tb)
zat. Ik toonde mijn emoties niet
geven zoals ik die van mijn moeder
graag. Echte steun vond ik wel bij
heb gekregen. De oudste heeft het
mijn directrice. Ze was mijn vertrou-
daar vaak moeilijk mee, omdat hij
wenspersoon. Ik voel me nog steeds
bij zijn mama alles mag. Ik behandel
op mijn gemak bij haar. Ik kan ze
alle vier de kinderen gelijk.”
alles vertellen. Ze heeft me rechtgehouden toen mijn mama twee jaar
“Mijn vriend werkt veel en hard om
geleden zelfdoding pleegde.”
voor ons te zorgen. Het is niet altijd
Roept deze reportage vragen op? Bel gratis en anoniem met 'Awel' op 102. Stan van Samang zingt over leven na echtscheiding in de muziekclip "Ik ben oké" op www.yeti.be
8
buzz
Titel vergeten? Ons bomma kan maar niet op je naam komen, maar de verhalen van vroeger kan ze nog naadloos vertellen. De gedachten aan ‘den goeien ouwen tijd’ toveren bij mensen met Alzheimer steeds een nostalgische glimlach op hun snoet. De Herinneringskoffer en studio Beshart lanceren ‘Memory Lane’, een unieke reeks posters van oude, alledaagse voorwerpen. Van een doos Sunlight zeep tot een
Kraantje open, kraantje toe
Lachen voor geld
oude grammofoon. Van een koffiemolen tot een scheermesje. Per verkochte poster gaat 2,5 euro naar de Vlaamse Alzheimer Liga
Gelukkige jongeren maken meer
vzw, een vrijwilligersvereniging
kans op een diploma, doorspar-
van, voor en door familieleden en
Kraantjeswater smaakt best lek-
telen vaker sollicitatieronden en
mantelzorgers van personen met
ker en is heel gezond. Slurp je toch
vangen later sneller promotie dan
dementie.
liever water van de fles dan van de
sombere collega’s. Lachend door
kraan? Flessen zijn veel duurder
je tienerjaren? Dan maak je later
én vervuilender dan kraantjeswa-
meer kans op een goedbetaalde
ter. Met kraantjeswater hoef je
job. Amerikaanse onderzoekers
geen verpakking weg te gooien.
stelden immers vast dat een
Dat bespaart je een trip naar de
gelukkige jeugd je inkomen boost.
glascontainer. Overtuig jij iedereen
De onderzoekers hielden ook re-
op school van kraantjeswater op
kening met opleiding, lichamelijke
wereldwaterdag (22 maart)?
gezondheid en IQ. Maar je gelukkig voelen blijft belangrijk voor
˫˫ Meer inspiratie op www.jongerenkerenklimaat.be
je loonbriefje. En dan nu: lachen! Maar maakt geld gelukkig?
˫˫ www.wallcandy.be
Dit is een palindroom. De zin (of woord) kan je dus ook omgekeerd lezen. Kok, lepel, racecar en koortsmeetsysteemstrook zijn nog leuke voorbeelden. Meer nieuws op maks.be (tb)
9
En er is ananas, Irene!* Weg melk, sterren kijken! Mars is meer dan snoep, Corona is geen bier en Pluto is niet enkel de hond van Mickey. Ken je alles van het heelal? Liever een komeet dan komen eten? Schrijf je dan met de snelheid van het licht in voor de Vlaamse Sterrenkunde Olympiade. Je mag de vragen thuis oplossen en alle hulp inroepen. De winnaar loert naar de sterrenhemel op de Canarische eilanden. ˫˫ www.sterrenkundeolympiade.be
10
Piet (18) is hacker
“ik hackte mijn deurbel” Piet goochelt met termen als arduino, makey makey, open source of c++. Geen normaal mens die hem verstaat. Maar hij maakt je leven beter. Hoe? Hij hackt.
©© switn
11
12
→ wat heb je zoal gehackt? piet: “Ik heb mijn deurbel gehackt met een arduino. Dat is een goedkoop printplaatje met een microprocessor die je makkelijk kan programmeren. Als je nu een bepaald ritme indrukt, dan opent de deur automatisch. Met die hack heb ik een vermelding gehaald op Discovery Channel. Onlangs hackte ik een banaan op een workshop die ik gaf aan kinderen uit de lagere school. Dat fruit is elektrisch geladen. Ik aan een makey makey. Dat is een
© switn
stak er geleiders in, en verbond die
"Er zijn wereldwijd zo'n duizend hackerspaces actief"
printplaatje met een microprocessor waarmee je een gamecontroller kan bouwen. Je kan spellen besturen
arduino. Arduino’s zijn open source,
er fondsen gezocht. We maken alles
door op een stuk fruit te tikken. Je
dus iedereen mag de technologie
zelf, dus installatiekosten hoeven
kan die makey makey zelfs verbin-
overnemen en verbeteren. Zo kan je
we niet te betalen. Zo maakten we
den met een menselijk lichaam. Je
lichtschakelaars bedienen via inter-
zelf onze serverkast. We leerden
bestuurt dan het spel door op dat
net, of een Lego-robot aansturen en
van een Nederlandse hacker dat
lichaam te tikken.”
veel meer.”
Lack-tafels van Ikea de perfecte
→ wat is hacken eigenlijk?
→ hackerspaces, zijn dat donkere
afmetingen hebben van serverkaspiet: “Over hacken bestaan verschil-
krochten uit de underground?
ten. We hebben zijn idee gebruikt en onze serverkast supergoedkoop
lende theorieën. Mijn visie? Ik wil
piet: “Nee, White Space in Gent kan
gebouwd. Zo maakten we ook ons
dingen bestuderen, ze beter maken,
je vrij bezoeken. Je mag hier mee
eigen kassasysteem. Wie een drank-
en daarna mijn verbetering delen
komen praten, experimenteren,
je uit de ijskast neemt, scant eerst
met de wereld. Je kan meubels, 3D-
observeren zonder op voorhand
zijn naam en daarna het bedrag dat
printers, arduino’s, pc’s en websites
iets te laten weten. Je kan wel
hij moet betalen. Dat bedrag gaat
hacken. Je kan zelfs je eigen leven
betalend lid worden als je dat wil.
automatisch van zijn rekening. De
hacken.”
Er zijn zo’n achthonderd hacker-
scanner werd gedoneerd. Bijna alles
spaces actief wereldwijd. Elke
wat hier staat, kregen we gratis.
→ hoe word je hacker?
space heeft zijn eigen afspraken.
Of we sparen individueel tot we
piet: “Dat begint met computer-
Sommige spaces kiezen voor
genoeg hebben om nieuwe snufjes
spelletjes spelen, dan test je alle
een hiërarchisch bestuur. Andere
te kopen. Veel gadgets zijn absoluut
settings die je kan aanpassen, tot je
kiezen voor het consensusmodel.
niet duur. Neem nu de Raspberry Pi,
merkt dat je veranderingen impact
Wij volgen dat laatste. Als iemand
dat is een computer die past in je
hebben. Ik leerde door te experi-
beslist om de elektriciteitsleidingen
handpalm. Je kan hem online kopen
menteren. Maar ik noemde mezelf
te vernieuwen, dan brengt hij dat
voor vijftig dollar. Ik ken hobby’s die
pas hacker nadat ik langsging bij
ter sprake tijdens een meeting,
duurder zijn.”
Timelab. Dat is een hackworkshop.
daarna melden geïnteresseerden
Daar zag ik voor het eerst een
zich om mee te helpen, en worden
˫ www.hackerspaces.org
verboden in Finland omdat hij
kaanse dollars dan de VS zelf.
geen broek draagt.
4. Menselijk DNA is voor de
9. Suiker in de brandstoftank
helft gelijk aan dat van een
is schadelijk voor een auto. 8. Donald Duck was vroeger 7. In een stad is er ongeveer
tijdsverschil tussen de tyran-
één rat per persoon. onsterfelijk. 6. Een kwal is van nature 5. De Aarde is gladder dan
automaten veroorzaken meer
een biljartbal.
nOG ZO VeeL meeR Dan
WaT Ze VOOR me VInDen, maaR eR IS
1. Niet te checken - Dat van die kokosnoten is gebaseerd op een Canadese studie over verwondingen door kokosnoten, maar daar wordt nergens gesproken over doden. Van frisdrankautomaten bestaan geen recente cijfers, maar tussen 1978 en 1995 lijkt dat inderdaad te kloppen: iets meer dan twee doden per jaar door frisdrankautomaten, en minder dan één per jaar door haaien. 2. waar - De stegosaurus was al uitgestorven 80 miljoen jaar voor de tyrannosaurus verscheen. En die laatste stierf uit samen met de andere laatste dinosaurussen, 65 miljoen jaar geleden. 3. waar - De VS is een land met torenhoge schulden, en dan vooral bij China. Maar dat is eigenlijk vooral een voordeel voor de VS. Een oud bankiersgezegde is: “Als je €1000 schuld hebt bij de bank, zijn zij de baas, als je een miljoen schuld hebt, ben jij de baas.” 4. waar - Dat klopt, maar betekent eigenlijk niet zoveel. Een banaan is immers opgebouwd uit dezelfde elementen als een mens, maar zit helemaal anders in elkaar. Je schoolgebouw is, net als je huis, van baksteen en heeft ramen en deuren. Maar toch zijn het heel verschillende dingen. 5. waar - De afstand van de diepste zeebodem tot de hoogste berg is kleiner dan de foutmarge die voor biljartballen gehanteerd wordt. Maar de aarde is wel geen perfecte bol. Doordat ze om haar as draait, stulpt ze uit aan de evenaar. 6. half waar - De soort turritopsis nutricula kan van de volwassen vorm terugkeren naar de poliepfase, een kwallenbaby dus. Die cyclus kunnen ze in principe eeuwig herhalen, maar de meeste volwassen dieren worden ziek of opgegeten voor ze terug kunnen verjongen. 7. niet waar - In Groot-Brittannië was er in 1909 een studie waar je inderdaad kon lezen dat er ongeveer evenveel ratten als mensen in het land waren: 40 miljoen. Maar dat was eerder toeval en ook maar een grove schatting. Een berekening van een expert uit 1949 houdt het voor New York op ongeveer één rat per 36 inwoners. 8. niet waar - Er werd ooit in Finland bespaard op jeugdlectuur. Men koos voor sport- en hobbytijdschriften in plaats van voor Donald Duck stripverhalen. De internationale pers maakte daar sappige krantenkoppen bij, die steeds straffer werden. Maar dus volledig uit de lucht gegrepen. 9. niet waar - De theorie is dat de suiker smelt en van de benzine een stroperig goedje maakt dat de motor om zeep helpt. Maar suiker lost helemaal niet op in benzine. Als er toch suiker in de motor terecht zou komen, zou dat wel schadelijk zijn, maar dat is ook zo voor zand of ander gruis. Een benzinetank met suiker in moet dus schoongemaakt worden, maar dat is veel goedkoper dan een nieuwe motor. (tvdp)
banaan. 3. China bezit meer Amerinosaurus en vandaag. nosaurus is groter dan het de stegosaurus en de tyran2. Het tijdsverschil tussen doden per jaar dan haaien. 1. Kokosnoten en frisdrank-
gelOOf gewOON gOOgle Je Kan WeL ZeGGen DaT IK aLLeS
GeZOCHT en GeVOnDen OP HeT InTeRneT, DeZe FanTaSTISCHe WeeTJeS. OF TOCH nIeT ZO FanTaSTISCH en GeWOOn VeRZOnnen? Kan Je VIa GOOGLe OnTDeKKen WaT WaaR en nIeT WaaR IS? KWALLen ZIJn OnSTeRFeLIJK!"
13
14
15
OeGanDeSe JOnGeRen BOUWen HUn LanD OPnIeUW OP
“ONze drOOm mOet Nu uitkOmeN” Het Oegandese rebellenleger trainde kinderen jarenlang tot harde moordmachines. N� de wapens zwijgen, trekken die ex-kindsoldaten en de vluchtelingen hun leven weer op gang. Maks!-reporter Bart reist met Broederlijk Delen door Oeganda. Dit is zijn verhaal.
Middernacht in de Oegandese hoofdstad Kampala. Een
Diep in de brousse zit Peter (23) voor een van
magere kerel draagt een gigantisch geweer nonchalant
zijn hutten op zijn stukje land. Toen hij vijftien
rond zijn schouder. Hij staart in onze ogen. Wapens en
was, nam het rebellenleger van Kony hem mee.
grote aasvogels overspoelen de hoofdstad. Alleen over
Hij kreeg er een gevechtsopleiding tot kindsol-
de vogels klaagt de bevolking. Vijf uur verder ligt onze
daat. Peter ontsnapte wel aan het inwijdings-
bestemming: Lira, een stad in het noorden. De auto’s
ritueel waarbij groepjes kinderen een burger
plakken met 140 km per uur in elkaars kofferbak op
met stokken moesten doodslaan of een andere
een weg die stuk gevreten wordt door erosie. Links en
kindsoldaat doden, na een mislukte ontsnap-
rechts fietsen en wandelen mensen naar kleine dorpen
pingspoging. Met z’n snelle benen moest hij als
en drukke markten. Een harde claxon waarschuwt hen
spion de manoeuvres van het regeringsleger
voor koning racemachine. Net op tijd slenteren ze de
observeren. Hij heeft niemand vermoord, al
struiken in. Gevaar heeft hier – met de oorlog nog vers
staart hij tijdens het gesprek – half weggestopt
in het geheugen – een andere definitie.
achter zijn gsm – voor zich uit.
16
“Ik riep via de radio op te vluchten uit Kony's leger”(Peter)
kinderen naar school sturen. Als er voldoende geld is om hun schoolrekeningen te betalen.
beschermen tegen kIndsoldaten Rachid (19) staat trots voor zijn kledingkraam op een bloed-
Na de oorlog sprak hij over zijn
hete markt in de buurt van Lira. Hij
gruwelijke ervaringen in een reha-
maakt indruk met zijn perfecte pak
bilitatiecentrum en leerde hij dat
en lintmeter rond zijn nek. In een
geweld geen oplossing is. “Ik riep
vluchtelingenkamp startte hij zijn
via de radio andere kindsoldaten
business. “Toen het legertje kindsol-
op om weg te vluchten uit Kony’s
daten mijn dorp naderde, moest
leger. Toen ik daarna terug naar
ik vluchten naar een kamp. Net als
huis mocht, kreeg ik een zwarte
honderdduizend landgenoten liet ik
Singer-naaimachine mee, die nu ligt
alles achter. Ik verdiende wat geld
te roesten in een van mijn hutten.
door als hulpje met bouwmateriaal
Eigenlijk kan ik geen kleren maken.”
te sleuren en kocht met die centen
hongerbestrIjdIng
een paar extra kleren uit westerse hulppakketten. Nu heb ik een eigen
Peter zorgt voor zijn vrouw, drie
kraam en trek ik elke dag naar een
kinderen en acht jongere broers
markt. Op een gewone dag verkoop
en zussen. Hij wil ze elke dag één
ik tien kledingstukken, maar rond
maaltijd aanbieden met de bonen
Kerstmis zelfs vijftig. Dankzij een
en cassave die hij op zijn land teelt.
spaargroep, opgezet door lokale
Het lukt niet altijd. De voedselprij-
partners van Broederlijk Delen, kan
zen schommelen sterk en vorig jaar
ik verder investeren in mijn droom:
vernielde een hagelbui een deel van
volgend jaar de grootste handelaar
de oogst. Vlees kan hij niet betalen.
worden in tweedehandskledij in
De kinderen zien er niet gezond uit.
Lira-stad.”
Alle dagen hetzelfde eten tekent hun blote, bolle kinderbuikjes.
Rachid wil hard werken om geld te verdienen. Als hij later kinderen
Broederlijk Delen ondersteunt
heeft, kunnen zij een mooi leven
FAPAD, een organisatie die boeren
hebben. Kinderen zijn de toekomst.
samenbrengt in groepen om hen
Meer dan de helft van de bevolking
tegen armoede te verdedigen.
is jonger dan achttien jaar en voor
Samen kunnen ze een betere prijs
2100 zal de bevolking verdriedub-
afdwingen en landbouwtechnieken
belen. Oeganda kampt met een
en -materiaal delen. Investeren in
hallucinant geboortecijfer. Op de
kleinschalige landbouwgroepen is
terugweg roepen knallende radio-
hongerbestrijding op lange termijn.
spots en huizenhoge billboards op
Peter zit nog niet in zo’n groep.
tot bescherming tegen HIV en on-
Straks misschien wel, want hij wil
gewenste zwangerschappen, maar
in de toekomst dolgraag al zijn
de gezinnen blijven even groot.
17
zomervakantie als vrijwilliger mee op een krantenredactie die ze overtuigd heeft van haar schrijftalent.
tv leren maken In Kampala gluurt student Massacommunicatie Isaac (21) binnen in het Nationaal Theater waar vrienden de ziel uit hun lijf dansen
geen loon, geen les Deborah (17) toont me op haar gsm een foto van een eenhoorn. “Bestaat die echt?” twijfelt ze. Ze bladert verder in haar digitale fotoalbum. Op de volgende foto bijt president Bush in een kat. Ze
"Meisjes verlaten de school omdat ze moeten trouwen" (Isaac)
voor een toneelstuk met Afrikaanse beats. Jonathan voelt zich thuis op deze cultuurspot. Ook hij danst graag op de tonen van music hall en droomt van de drums, nu een ander op zijn gestolen gitaar tokkelt. Hij speelde zelf mee in een toneelstuk over drop-outs in de middelbare
zit in het secundair onderwijs, maar
school. “Jongens belanden op het
verbluft me vervolgens met haar
slechte pad door de invloed van
brede kennis. Ze vertelt dat het
hun vrienden, meisjes verlaten
Oegandese onderwijs vaak vierkant
school omdat ze moeten trouwen
draait. “Geen loon, geen les”, kraste
of gepest worden. Als zo’n meisje
een leraar op het bord voor hij
op jonge leeftijd haar regels voor
rustig het klaslokaal uitwandelde.
het eerst krijgt, spotten jongeren
Ze kan hem geen ongelijk geven:
met haar: the cow has produced.
leraren verdienen slecht en moeten lang wachten op hun loon. Bovendien staan leraren voor gigantische klasgroepen. Slechts een klein percentage van de 70 leerlingen let echt op. De anderen kletsen wat op de achterste banken. “Geen probleem. Als je slechte punten
"Als je slechte punten haalt, stoppen ouders de leraar geld toe" (Deborah)
Natuurlijk haak je dan af. Doodjammer.” Isaac hoopt op een buitenlandse stage om de nieuwste mediatechnieken aan te leren. “De leraren hier kennen alleen verouderde technieken. Na een stage in Europa zou ik een heleboel jongeren echt
haalt, stoppen je ouders de leraar
de nieuwste tricks kunnen aanle-
wat geld toe en kan je toch naar het
ren.” (bdw)
volgende jaar. Leraren hebben het niet breed, alles is welkom. Het leidt zelfs tot seksueel misbruik.” Deborah volgt de lessen wel aandachtig. Ze wil vooruit en draait deze
Met de campagne ‘Geef Molly een kans’ ondersteunt Broederlijk Delen lokale partners die boeren helpen in hun strijd tegen honger. Check www.broederlijkdelen.be.
18
©© Geert De Taye
19
klasfoto
7 Industrieel Onderhoud & 7 Hout en Interieurinrichting KTA - Gito Groenkouter Locatie: Intercultureel centrum “De Centrale”, Gent
20
Brahim (23) was slachtoffer van kinderarbeid in Marokko
“Ik werkte voor vijf euro per week” Toen hij zestien was, kwam Brahim met zijn familie naar België. Hij had in Marokko zes jaar gewerkt als fabrieksarbeider, maar trok hier opnieuw naar school. Of hij zich vrij voelt?
leren en zich inpassen in het on-
→→ Waarom studeer je Hout?
derwijs van hier. Het voelde alsof ik
Brahim: “In Marokko heb ik vier jaar
Brahim: “Mijn vader is naar België
opnieuw geboren werd. Een nieuwe
in een houtfabriek gewerkt. Daar
verhuisd toen ik elf was. Mijn moe-
taal leren, een nieuwe omgeving,
moest ik kasten, ramen en deuren
der bleef met vijf kinderen achter in
weer naar school gaan en nieuwe
maken. In die fabriek is mijn pas-
Marokko, zonder inkomen. Toen heb
vrienden maken. Ik voelde me op-
sie voor hout ontstaan. Hout ruikt
ik beslist om te stoppen met school.
nieuw een kind en had eindelijk tijd
lekker, en je kan er bijna alles mee
Ik ging werken om eten te kopen en
om gelukkig te zijn. Dat eerste jaar
maken. Ik heb een pak ervaring
de huur te betalen.”
was voor mij echt een topjaar.”
opgebouwd. Die ervaring komt nu
→→ Hoe was het leven in Marokko?
→→ Hoe maakte je de overstap
→→ Hoe komt het dat je als kind ging werken?
van pas in de les.” Brahim: “Ik moest werken van
naar het gewoon onderwijs?
→→ Wat zijn je toekomstplannen na dit zevende jaar?
maandag tot en met zaterdag, soms
Brahim: “In het derde middelbaar
ook op zondag. Ik werkte even
had ik het moeilijk. Ik begreep de
Brahim: “Ik heb mijn diploma bijna
hard als volwassenen. Als ik te veel
leraren niet omdat mijn Nederlands
op zak. Op mijn stageplaats hebben
praatte met de andere kinderen,
nog niet zo goed was. Daardoor
ze me al een contract aangeboden.
kreeg ik slaag. Ik verdiende vijf euro
bouwde ik een achterstand op.
Ik ga die job zeker aannemen, ik
per week, als ik geluk had. Al het
Vanaf het vierde jaar kregen we
droom er al jaren van. Misschien
loon gaf ik aan mijn moeder.”
meer praktijk en moesten we stage
start ik later zelf een dakwerkbedrijf
lopen. Ik doe al drie jaar stage bij
op. Nog een paar maanden les, en
een dakwerkbedrijf. Dit jaar moeten
dan ben ik eindelijk vrij. Of nee, ik
we op donderdag en vrijdag stage
ben eigenlijk al vrij sinds ik in België
Brahim: “Tijdens mijn eerste jaar in
lopen. Maar ik werk in het weekend
ben.” (ys)
België ging ik naar de OKAN-klas.
ook door. Betaald dan wel. Een deel
Dat is een onthaalklas waar anders-
van mijn loon geef ik nog altijd aan
talige nieuwkomers Nederlands
mijn moeder.”
→→ Lukte het om op je zestiende weer naar school te gaan?
Weet wat je studeert. Check www.onderwijskiezer.be en vind je studierichting.
21
“Een deel van mijn loon geef ik nog altijd aan mijn moeder”
©© Geert De Taye
22
© Mathieu Bauwens
→ waarom koos je voor onderwaterhockey?
slikken. De meeste mensen kennen de sport niet en
florentin: “Voor mij begon het allemaal in een zwem-
denken dat we een bende wormen zijn die krioelen op
club in Molenbeek. Met enkele vrienden en een paar
de bodem van het zwembad. Ze vergissen zich. Bij onze
enthousiastelingen gingen we gewoon voor de fun
sport komt veel tactiek en techniek kijken.”
onderwaterhockey spelen. Na een tijdje heb ik me ingeschreven bij een echte onderwaterhockeyclub in
→ hoe wordt de sport gespeeld?
Brussel, ‘Brussels Underwater Hockey’.”
florentin: “Een wedstrijd bestaat uit twee speelhelften van elk vijftien minuten met een pauze van drie minuten.
→ hoe reageren je vrienden als je vertelt dat je onderwaterhockey speelt?
Het is een heel intensieve sport. Er zijn twee teams met elk tien spelers. Zes in het zwembad en vier reserves-
florentin: “Ze vinden dat wel stoer. Als ik vertel dat ik
pelers. Elk team start aan zijn kant aan de rand van het
hockey speel, denken ze: ‘zoals zoveel anderen’, maar
zwembad. In het midden ligt de puck. Op het fluitsig-
als ik dan zeg; ‘onder water’, dan moeten ze wel even
naal, dat je trouwens ook onder water kan horen, duiken
23
fLORenTIn (18) SPeeLT HOCKeY, maaR Dan OnDeRWaTeR
spOrteN zONder suppOrters Florentin (18) ziet eruit als een gewone jongeman, maar schijn bedriegt. Hij beoefent een sport waar bijna niemand zich aan waagt. Onderwaterhockey. En waar zitten de supporters?
→ doe je mee aan competities? florentin: “Ja, ik doe mee aan het Belgisch kampioenschap met mijn club. In 2011 werden we kampioen. Ik heb ook al een paar internade spelers in het zwembad en zwemmen ze zo snel
tionale toernooien gespeeld met de nationale
mogelijk naar de puck. Daarna is het de bedoeling de
onderwaterhockeyploeg.”
puck in het doel van het andere team te ‘schieten’ met een minihockeystick van dertig centimeter.”
→ heb je ambities met de sport? florentin: “Ik hoop dat onderwaterhockey ooit door-
→ en hoe ziet dat eruit voor het publiek?
breekt en bekend wordt bij het grote publiek. Daar zal
florentin: “Alles is onder water te doen. Dus het enige
wel meer media-aandacht en betere infrastructuur
wat supporters te horen krijgen, zijn de fluitsignalen
voor nodig zijn. Je kan niet dezelfde ambities hebben
van de scheidsrechter. Als het water niet helder genoeg
als het voetbal. Het zou wel leuk zijn als jonge spelers
is, kan je niet veel zien. Bij grote toernooien wordt het
naar mij opkijken.” (cvde)
zwembad wel uitgerust met camera's onder water en schermen boven water. Zo kan het publiek alles volgen.”
˫
Zwem naar de club van Florentin via www.buwh.be
GROEI UIT JEZElF Kom naar de infodag van de HUB op 20 maart en 27 april. Meer info op www.hubrussel.be
(advertentie)
Maks! zoekt
In 2013 is de Leraar van het Jaar een ‘buitengewone’ leraar. Elke dag zetten duizenden leraren zich met hart en ziel in voor die leerlingen die extra zorg nodig hebben. Leraren in het gewoon en het buitengewoon onderwijs die een leerling met een beperking begeleiden, zorgleraren … Ken jij zo iemand? Vraag dan steun aan andere leerlingen, leraren en ouders, stel in het grootste geheim een nominatiedossier op en stuur het vóór 17 april naar Klasse. Tijdens een buitengewoon evenement in Brussel op 22 mei komen tweehonderd genomineerde leraren te weten wie de Leraar van het Jaar 2013 is. www.leraarvanhetjaar.be
Nomineer jouw buitengewone Leraar van het Jaar
26
bregje (18, 6 TSO DIER- EN LANDBOUWTECHNISCHE WETENSCHAPPEN) “Ik twijfel tussen Sociaal Werk, Leraar en Accountancy-
wiskunde en ben graag bezig met cijfers, daarom
Fiscaliteit. Volgens mijn vriendinnen zou ik perfect
staat Accountancy-Fiscaliteit erbij. Ik wil mezelf geen
sociaal werkster kunnen zijn, omdat ik goed kan
deadline opleggen en nu al een overhaaste beslissing
luisteren en altijd klaar sta voor hen. Volgens mijn
maken. Mijn studiekeuze bepaalt voor een groot stuk
ouders zou ik goed staan voor de klas. En ik doe graag
mijn toekomst. Ik weet niet hoe ik moet kiezen.”
zij k�N Niet kiezeN & hij �eet het �l joerI (20, 7 BSO SPECIALISATIE INTERIEURINRICHTING) “Tijdens de zomervakantie deed ik vakantiewerk bij
af en dan kan ik voor mijn passie gaan. Ik ga eerst een
Speelpleinwerking. Ik mocht activiteiten uitwerken
tussenstap nemen en 7 Leefgroepenwerking studeren
voor kinderen met een achterstand. Uit dat werk
in het Lyceum. Na dat jaar zou ik klaar moeten zijn om
haalde ik een pak voldoening. Toen besefte ik dat ik
Orthopedagogie te studeren aan de hogeschool. Een
in de verkeerde studierichting zat. Ik studeer dit jaar
uitdaging, maar ik sta er honderd procent achter.”
27
eeRSTe HULP BIJ STUDIeKeUze
1. boeIt het?
2. check je leraar
3. vrIendendIenst
Ga op zoek naar de dingen die jij
Je leraren volgen je schoolcarrière
Je vrienden weten hoe je bent
leuk vindt. Je studiekeuze en je in-
op voet. Zij kunnen jou vertellen
buiten de schoolcontext. Zij kunnen
teresses kunnen het best op elkaar
in welke vakken je uitblinkt en
je inspireren door oplossingen te
aansluiten. Vul op onderwijskiezer.
waar je nog werk aan hebt. Ben je
zoeken naar de vragen waar jij mee
be gratis I-prefer in, een interes-
goed in biologie, aardrijkskunde of
zit. Zij gaan door dezelfde keuze-
seproef met onmiddellijk resultaat
verzorging? Denk goed na of je de
processen als jij. Laat je niet te snel
in je mailbox.
koers die je volgt in het secundair
verleiden door hun studiekeuze.
onderwijs wil verderzetten in het
Jouw studiekeuze moet honderd
hoger, of net niet.
procent de jouwe zijn.
O
M
jouw studIekeuze In 7 stappen
roadIes Kan jij ook niet kiezen? Werk al je twijfels weg en schrijf je in op Roadies. be. Maak kans op elke week ander werk.
O
M 4. clb
5. onderwIjskIezer
6. proffenpraat
Bij het Centrum voor Leerlingen-
Surftip: www.onderwijskiezer.be,
Veel hogescholen en universiteiten
begeleiding kan je terecht voor
de online studiekeuze-informatie-
organiseren op woensdagnamiddag
informatie, hulp en begeleiding over
bank biedt je objectieve en volle-
openlesdagen. Tijdens de meeloop-
leren en studeren, onderwijs- of
dige informatie over alle studierich-
lessen sluit je aan bij de studenten
schoolloopbaan en studiekeuzebe-
tingen in Vlaanderen, alle scholen,
en volg je een échte les. De jaar-
geleiding. Het CLB werkt op vertrou-
hogescholen en universiteiten, over
lijkse SID-in beurzen zijn net voorbij.
welijke basis en is bovendien gratis.
alle niveaus en alle onderwijsvor-
Daar maak je kennis met de brede
Een CLB dicht bij jouw school vind je
men en -types, met beschrijvingen,
waaier aan studie- en beroeps-
op: www.ond.vlaanderen.be/clb
toelatingsvoorwaarden en vervolg-
mogelijkheden na het secundair
mogelijkheden.
onderwijs. www.sid-in.be. (ys)
28
SOS MAKS!
Yolamt* Holebi of ’kweet ’t ni? “Ik durf mijn vrienden niet te zeggen dat ik homo ben. Ik
Leer je beter met Rilatine?
ben bang dat ik mijn vrienden zal verliezen. Hoe kan ik mezelf oppeppen zodat ik weer zeker ben van mezelf?”
“Dag Maks! Ik heb altijd veel
(Dries, 17 jaar)
stress voor de examens. Een vriend raadde me aan om
Praat erover met een vriend of
Rilatine of Concerta te nemen.
vriendin die je zeker kan vertrou-
Helpt dat bij het studeren? En
wen. Hij of zij kan je helpen om het
kan je dat gewoon bij je huis-
aan de rest te vertellen, dan sta
arts krijgen?” (Otto, 17)
je er niet alleen voor. Belangrijk is dat jij er honderd procent achter
Dag Otto. Rilatine en Concerta
staat en er klaar voor bent. Som-
worden enkel voorgeschreven aan
mige mensen zullen negatief
jongeren met ADHD. Ze helpen
reageren. Je vrienden moeten
hen om rustiger te worden en zo
er ook aan wennen, net als jij
minder verstrooid te zijn. Het zijn
ongetwijfeld. En vergeet niet:
geen leerpillen, je wordt er dus
coming-out heeft ook heel wat
niet slimmer van. Integendeel, als
positieve kanten. Je vrienden zijn
je ze zonder geldige reden neemt,
wellicht blij dat je eerlijk bent en je
kan je je lichaam helemaal uitput-
zal je opgelucht voelen.
ten, wat het leren juist moeilijker maakt.
˫˫ Er is altijd hulp in de buurt via holebifoon.be
29
“Haar ouders gaan scheiden” De ouders van mijn beste vriendin gaan scheiden. Ze is heel ongelukkig en wil me een tijdje niet zien. Ze doet het slecht op school. Mijn ouders zijn zelf ook gescheiden, dus ik weet hoe ze zich nu voelt. Maar hoe kan ik haar toch helpen? (Marthe, 16) Dag Marthe, wat fijn dat jij een
“Ik kan niet stoppen met snijden”
echte vriendin bent. Het is altijd goed om te weten dat je bij iemand terechtkan. Maar jouw
“Als ik ruzie maak met mijn
vriendin heeft voorlopig geen
vriendin, dan snij ik mezelf. Het
behoefte aan hulp. Misschien weet
geeft me een rustig gevoel.
ze het nog maar pas en heeft ze
Maar ik ben bang dat dit kan
even tijd nodig om te wennen aan
ontaarden in zelfdoding. Hoe
de nieuwe situatie? Als ze weer
kan ik stoppen met snijden?”
boven water komt, probeer dan
(Zoë, 19) Dag Zoë. Gewoonlijk heeft iemand die tot zelfverwonding overgaat,
Nu op school: De nieuwe jongerengids
vooral te luisteren. Vergelijk haar situatie niet met die van jou. Elke scheiding is anders. Let ook op met partij kiezen voor de moeder of de vader van je vriendin.
niet meteen de bedoeling om zelfmoord te plegen. Je hebt
Haal jouw exemplaar van de jon-
Probeer zo neutraal mogelijk te
vooral nood aan een nieuwe kijk
gerengids nu in huis. Deelden de
blijven. Kies vooral de kant van je
op je leven. Zoek genoeg ontspan-
leraren de gids nog niet uit? Vraag
vriendin. Als ze toch blijft zwijgen,
ning op. Ga sporten, doe mee aan
ernaar bij jou op school. Je bladert
kan je haar aanraden om langs te
groepsactiviteiten en contact met
door actuele, degelijke informatie
gaan bij het Jongerenadviescen-
anderen. Je praat het best met
op maat. Gezondheid, vrienden,
trum in de buurt.
een professionele hulpverlener.
internet, geld, werk, seks, wonen,
Zit je met zelfdodingsgedachten?
school, rechten, natuur … een
Praat erover met de mensen van
greep uit de verschillende thema’s
de Zelfmoordlijn.
die jou aanbelangen en waar je hier en daar wel meer over wil
˫˫ www.preventiezelfdoding.be Hulp over zelfverwonding vind je bij het CLB, www.tele-onthaal.be of www.awel.be.
weten. ˫˫ Niet tuk op papier? Surf naar jongerengids.be
˫˫ www.jac.be
staat voor You Only Live A Million Times. Wil je eeuwig leven? Word gamer. Meer onzin? Check www.maks.be
De Politie rekruteert
www.jobpol.be of bel gratis 0800 99 404
De Politie rekruteert www.jobp of 0800 99ol.be 404
Je bent ook
expert redder in nood bemiddelaar verantwoordelijk luisterend oor De Politie speelt verschillende rollen in onze samenleving en ze zijn allemaal even essentieel. Voor onze brede waaier politie- en burgerfuncties zijn we daarom op zoek naar (m/v) collega’s met de meest verscheiden achtergrond. Wat ze wel gemeen moeten hebben, is hun professionalisme, enthousiasme en teamspirit. Heb jij dat potentieel? Surf dan naar www.jobpol.be voor meer details
over ons uitgebreid jobaanbod.
twitter.com/@Jobpol_N
(advertentie)
speel met je eten Ben jij de Jeroen Jolie of meer Halle Dumont? Huh? Koken terwijl je acteert. Dat is de nieuwe kunst. Umami is een unieke theatervoorstelling waarin jij aan de slag kan als kokacteur, of acteurkok. Maks! geeft een podium en kookpotten aan vijftien jongeren op 27 april 2013. Samen met theatercompagnie Laika repeteer je van 10 u. tot 17 u. ‘s Avonds krijgen je ouders of vrienden de kans om van je nieuwe combitalent te komen genieten. Begin nu al te watertanden en schrijf je in op maks.be.
© TUUR ROHAeRT
© Anne VAnMeeRBeeK
© MYRTILLe VAn HOUWAeRT
shOOt Shoot is een plaats voor straf beeld- en tekenmateriaal. Mail naar shoot@maks. be en zet er je naam, leeftijd, gsm en adres bij. De kleppers verschijnen in Maks! en winnen een filmticket. (PM)
© CARO BAenS
© eMS VeRHAeRT
