Aug ’06
3 Lieve buren 4 De Wellertaart 5 Kunst in de buurt 8 Schutterspark voor de kids 10 Koken bij de buren 12 Vroeger 15 Wellerhebbes 16 Zomaar van Weller 18 Erop uit met de kids 20 De voedselbank, broodnodig! 22 Weller in de buurt 24 Wellerpuzzel 25 De taal van de mam 26 Al 48 jaar samen op de Heerlerbaan! 28 Oase van rust 30 Een echte Juul Meesters 32 Wellerkids
Gezellig in de buurt
aug 06 wellermagazine 02
Adressen
06 aug wellermagazine 03
‘Lieve‘ buren
Weller
Gezellig in de buurt
Postbus 2, 6400 AA Heerlen
Waar is die tijd toch gebleven, dat alle buren gezellig op straat zaten? Dat deuren nooit op slot
Dit keer heeft het Wellermagazine het thema ‘Gezellig in de buurt’. In de verschillende
telefoon 045 - 404 86 00
gingen en iedereen elkaar kende? Tegenwoordig leven veel mensen in de anonimiteit. Je hoort er
wijken en buurten van Heerlen, Brunssum en Schinveld gebeuren veel leuke dingen.
www.wellernet.nl
nooit wat van, behalve als ze overlast veroorzaken. Heb ik ooit verteld dat ik in een flat woon?
Activiteiten die zorgen voor een goede sfeer en initiatieven die buurtbewoners dichter
Lekker in het centrum, ruim, comfortabel en leuk ingericht! Er is maar één groot minpunt: buren. In
bij elkaar brengen. En gezelligheid draagt bij aan een fijne woonomgeving. De tuinen
Wellerij
de loop der jaren heb ik ze zien komen en gaan. En eigenlijk was er altijd wat. Ze zeggen wel eens:
en parken, kunst en waterpartijen in en om onze buurten doen daar nog een schepje
Geerstraat 320, Heerlen
‘Beter een goede buur dan een verre vriend’. Ik heb zo mijn eigen spreekwoord: ‘Buren hebben altijd
bovenop. Lekker wonen in een gezellige buurt: dat is wat Weller u wenst!
Dorpstraat 121, Brunssum
kuren!’.
Telefoon 045 - 404 86 00 Het begon met een onvriendelijke onderbuur. Ik had net mijn rijbewijs gehaald en moest mijn
We willen u gewoon lekker laten wonen
Openingstijden
auto parkeren. Dat is een hele opgave als je geen ervaring hebt en (sorry dames) een vrouw bent.
maandag t/m vrijdag: 09.00 - 17.00 u.
Een dubbele handicap dus. Je zou eigenlijk een vast aantal parkeeruren moeten hebben voor je je
donderdagavond tot 19.00 u.
rijbewijs krijgt. Net zoiets als vlieguren, maar dan anders! Met het zweet op mijn voorhoofd en
In onze Wellerij kunt u met al uw vragen en (woon)wensen terecht. We hebben een
klamme handjes probeerde ik mijn auto in een ietwat krappe parkeerplaats te laveren. Stond die
actueel zicht op de Wellerwoningen, maar kunnen u ook helpen met al uw vragen
Klus of reparatie?
lantaarnpaal er net ook al? Een potsierlijke kras ontsiert sindsdien mijn maagdelijke achterportier.
die te maken hebben met uw woonplezier. Bovendien is er in de Wellerij altijd van
Bel de GRATIS Wellerlijn.
Balen! Maar er was hoop. Vanuit mijn ooghoek zag ik een prachtige, grote én lege parkeerplaats,
alles te beleven en te doen.
Volg op uw telefoontoestel de
formaatje voetbalveld. Ik twijfelde geen moment. Met hernieuwd zelfvertrouwen zette ik hem er
toetsen 0800 - BEL WELLER
keurig in. Zo die staat goed! Ik was beretrots op mijn stuurmanskunst. Een dag later hing er een
of kies 0800 - 235 935537
dreigbrief op mijn deur! Hoe kon ik nu weten dat het de invalidenparkeerplaats van de buurman
Kijk snel op pagina 24 en r puzzel mee voo een originele Wellerprijs!
was?
Colofon
En dat was pas het begin. De linkerbuurman maakte geluiden waar ik rode oortjes van kreeg. De bovenburen hadden een viervoeter met hondsdolheid. Niet echt natuurlijk, maar hij blafte de hele tijd. De enige leuke buurvrouw vertrok naar Rotterdam, de enige leuke buurman naar Brazilië. En
Wellermagazine is een uitgave van
geef ze eens ongelijk! Buren kun je nu eenmaal niet kiezen. Het zou mooi zijn als er een burenwinkel
Weller. Het wordt in een oplage van
bestond. Gesorteerd op eigenschappen, dat wel. ‘Doe mij maar dat stel van rij drie, vak vier…’.
12.000 exemplaren verspreid onder Wellerklanten en -relaties.
Toch lijkt de rust te zijn wedergekeerd. Alle rotte appels en zure citroenen zijn weg. Laatst werd er zelfs een buurtbarbecue gegeven. Er heerste voor het eerst sinds jaren een ‘wij-gevoel’. En ik ben
Heeft u tips, vragen, opmerkingen of
wel de laatste die dat wil verstoren. Om mijn goede wil te tonen heb ik zelfs mijn tanden in een
interessante berichten voor dit magazine
stukje zwartgeblakerd vlees gezet en weggespoeld met lauwe frisdrank. Heerlijk, jokte ik! Ach, je
stuur ze naar dan Wellermagazine, t.a.v.
moet er wat voor over hebben. Wonen in een flat betekent nou eenmaal geven en nemen.
de redactie, Postbus 2, 6400 AA Heerlen. Gelukkig staan in dit magazine ook lieve buren. Lees het verhaal van Netje en Gerarda, al 48 jaar Redactie: Krista Poulissen
buren. En vergeet ook niet te lezen over de leuke (en lekkere) buurtbarbecue op de Heerlerbaan.
Fotografie, vormgeving, productie: Zuiderlicht
Zo kan het dus ook!
Lithografie en drukwerk: Rosbeek Krista Poulissen, Hoofdredacteur
aug 06 wellermagazine 04
Een lekkere taart voor Wellerklant Hein, een man van goede daden!
06 aug wellermagazine 05
Hein Venhovens werd voorgedragen voor de Wellertaart door de ‘buuf’. In een spannende brief stond beschreven hoe Hein tijdens een van zijn vele goede daden een ongelukje kreeg. Terwijl hij de achterpaden voor de buren sneeuwvrij maakte, gleed hij uit. Het resultaat? Een gebroken arm, een dikke laag gips en acht weken niet meer kunnen werken als buschauffeur. En laat dit nou net zijn passie zijn! Toch weerhield deze misère Hein er niet van om vrolijk door het leven te gaan. Daarom verdient hij deze heerlijke taart! ‘Direct’ is een woord dat heel goed
hij op de bouw als ijzervlechter. Een
bij Hein past. Zo krijg ik meteen een
van zijn laatste projecten was het
ongezouten mening over de toene-
Limburgs Museum in Venlo. Hein: “Het
mende jongerenoverlast in de buurt.
was zwaar lichamelijk werk en je werd
Terecht ook, want dit is inderdaad
er enorm smerig van. Sinds acht jaar
een groeiend probleem. Hein kan
ben ik chauffeur. Ik kwam van de hel
gelukkig wel relativeren en met een
in de hemel. Lekker onder de mensen,
flinke portie humor is zo’n probleem
schone kleren en altijd een koel briesje
best draaglijk.
van de airco. Als ik door zou moeten
We hopen dat al zijn wensen
werken tot mijn 70ste, tekende ik
uitkomen!
Motormuis
meteen.” Kent u ook dat iemand die net zoals
Motorrijden is voor hem echte ontspanning. Hij rijdt op een scooter.
Dromen
Hein een Wellertaart verdient? Schrijf
Kunst in de buurt
Uw buurman heeft een schilderij gemaakt. Zijn hele ziel en zalig-
Hein heeft een aantal mooie dromen.
ons dan! Het redactieadres vindt u
als scooter, hij lijkt op een snorfiets
Of ze uitkomen is maar zeer de vraag,
vooraan in dit magazine.
maar kan net zo hard rijden als een
maar daarvoor zijn het dromen. Hein:
auto.” Daar houdt hij veel mensen
“Ik ben gek op dingen die niet
mee voor het lapje. Zeker de politie.
iedereen meteen doet. Zo heb ik eens
Regelmatig houden ze hem aan,
de Kennedymars gelopen (een wandel-
hij met trots naar het resultaat:
maar ze mogen hem niet op de bon
tocht van maar liefst 80 km, red.), de
een meesterwerk is geboren!
slingeren.
nacht van Gulpen en misschien wil ik
Vervolgens vraagt hij wat u ervan
nog wel de Nijmeegse 4-daagse lopen.
vindt…
Hein lacht: “Mijn motor is vermomd
Buschauffeur
Met de motor racen op de TT in Assen
Hein werkt bij Hermes als buschauf-
lijkt me ook gaaf. En als ik dan toch
feur. Behalve werk, is het ook meteen
mag kiezen dan wil ik wel een Honda
zijn grootste hobby. Vroeger werkte
Goldwing voor de deur.”
heid erin gelegd. Uren en uren gewerkt. Elke dag voor dag en dauw opgestaan en tot diep in de nacht gezwoegd. En dan is het klaar, moe maar voldaan kijkt
aug 06 wellermagazine 06
Tja, wat te zeggen als u het foeilelijk
ken én uniek werk aflevert. Kunst is
vertelt waarom Weller aandacht heeft
vindt. Een compositie die nog het
pas kunst als de zintuigen van een
voor kunst. “Kunstwerken zijn een
meest doet denken aan een griezel-
ander het waarnemen. Pas in de ogen
opwaardering van een gebouw. Men-
kabinet. Of je herkent een treffende
van de toeschouwer ontstaat kunst.
sen die er wonen identificeren zich
gelijkenis met Kermit de Kikker. Zijn
En of het nou mooi of lelijk is, doet er
met het kunstwerk. Als je mensen
aantrekkelijk ogende vrouw zo maar
eigenlijk niet zoveel toe. Als het maar
vraagt uit te leggen waar ze wonen
omgetoverd in het monster van
emoties oproept.
zeggen ze vaak: 500 meter van het
Frankenstein. Sterker nog u krijgt
tankstation af, dat huis met die gele
er gewoon kippenvel van, pijnlijke
Van alle tijden
voordeur. Maar als er een kunstwerk
ogen en acute diarree. “Ik vind het
Kunst is van alle tijden. Zelfs in de
staat is het: rechts naast dat mooie
apart, het is even wennen...” hoort u
vroegste geschiedenis van de mens.
bronzen beeld. Het is eigenlijk het
zichzelf met geveinsde interesse zeg-
Door het vangen van de werkelijk-
uithangbord van een gebouw. Net
gen. Anders gezegd: dit is het meest
heid en bijzondere gebeurtenissen
zoals vroeger de gevelsteen als huis-
waardeloze, afzichtelijkste en lelijkste
in het leven van de primitieve mens,
nummer diende.”
kunstwerk dat u ooit gezien heeft.
ontstonden de eerste kunstuitingen.
Zelfs een kind van twee kan het beter.
Muziek, dans, theater, tekenen, schil-
Kunstwerken van Weller
En in uw ogen is dit een belediging
deren, allemaal disciplines waarin de
Weller heeft inmiddels al vijftien
voor het begrip kunst.
mens uiting gaf aan zijn gevoelens. Hij
kunstwerken geplaats. We lichten er
probeerde de wereld om zich heen te
drie uit.
Wat is kunst?
06 aug wellermagazine 07
begrijpen.
Wanneer is iets eigenlijk kunst? Als
‘Leven’ van Wim Steins
‘Leven’
‘Levensdans’
‘Ode aan Odille’
Wim Steins
Jenny Roost
Marianne Pennings-Olieslagers
het gesigneerd is met Rembrandt,
Religie
Woningvereniging Brunssum (een van
Appel of Picasso? Het grote namen
Bij oude volken zijn kunst en gods-
de rechtsvoorgangers van Weller, red.)
de ‘Voetwassing van Gregorius’.
plaatst bij de Brunnerbron in het
kwamen daar bij elkaar om te dansen
draagt zoals Da Vinci’s Mona Lisa,
dienst altijd nauw met elkaar verbon-
is op 2 augustus 1912 opgericht. In
Ons ‘Leven’ werd verplaatst naar de
kader van herstructurering. Odille Bex
en menige relatie is daar opgebloeid.
zijn meesterlijke Laatste Avondmaal
den. De grotschilderingen van Las-
1987, bij het 75-jarig bestaan, wilde
Bosse Hook. De ‘roots’ van het kunst-
was de laatste vrouwelijke bewoonster
Beeldengroep ‘Levensdans’ verwijst
of Van Goghs Zonnebloemen? Moet
caux (Frankrijk) en Altamira (Spanje)
de toenmalige directie van Woning-
werk lagen echter bij het kantoor
van het Bexhoes (voormalig Kasteel
naar dit stuk historie, maar geeft ook
het misschien eerst opduiken uit een
behoren tot de oudste vormen van
vereniging Brunssum haar huurders
en het werd daarom weer voor ons
Spieker). De vrouwenfiguur symboli-
een knipoog naar de toekomst. Het
vergeten Mayastad? Nee hoor, het
schilderkunst met waarschijnlijk een
een kunstwerk aanbieden. Het werd
kantoor in de Dorpstraat geplaatst.
seert Odille als vruchtbaarheidsgodin
beeld vertelt subtiel dat het leven
geheim van kunstwerken is dat ze op
religieuze betekenis. Denk eens de
een bijzonder werk: ‘Leven’. Twee
Vlak bij de oude plek. Binnenkort
en moet expressie geven aan het
vooral geleefd moet worden. Het straalt
één punt allemaal op elkaar lijken.
kunst van de Egyptenaren, deze stond
naakte figuren (zonder hoofd) die
krijgt het weer een andere bestem-
wonder van het leven. Ze staat op de
vrolijkheid uit. ‘Levensdans’ nodigt uit
Ze bezitten namelijk een bepaald
in het teken van de goden en de dood.
verbonden worden door een schijf
ming, want er is een verhuizing van
plaats waar lang geleden al water uit
om dansend door het leven gaan en
patroon, een bepaald ontwerp. Dit
Ook schilderwerken hebben vaak in
die de zon voorstelt. Als de bron van
het kantoor op komst. Saillant detail:
de grond kwam (De Brunner Bron, red.).
levenslust uit te stralen.
geldt voor een theaterstuk, literatuur,
het teken gestaan van godsdienst.
het leven. In de volksmond wordt
de ‘Voetwassing van Gregorius’
het soms gekscherend de ‘uitgeklede
staat sinds kort eindelijk op de plek
De ‘Levensdans’ van Jenny Roost
Brunssumse beeldenroute
huurders zonder kop genoemd’.
waar wij destijds met ons kunstwerk
‘Levensdans’ is geplaatst bij het
Wist u dat er een beeldenroute bestaat
moesten vertrekken.
seniorencomplex ‘Scoop’. Op de
in Brunssum? Een mooie wandeling
huidige plek van de ‘Scoop’ heeft
voert u langs maar liefst 100 prachtige
een muziekstuk, een beeldhouwwerk, een schilderij. Ze zijn door de kunstenaar op zorgvuldige wijze ‘gecomponeerd’.
De meerwaarde van kunst Bij Weller is kunst ook een kwestie van geloof, maar dan het geloof in de
Weller heeft dit beeld inmiddels om-
meerwaarde ervan. Hans Laudy, direc-
gedoopt tot het ‘reizende kunstwerk.’
‘Ode aan Odille’ van Marianne
vroeger hét Schinveldse uitgaans-
kunstwerken! Wilt u wel wat cultuur
Je bent pas een kunstenaar als je erin
teur-bestuurder van Weller (lid van de
Jaren geleden moest het namelijk
Pennings-Olieslagers
centrum ‘Plaisier’ gestaan. Mensen,
opsnuiven? De VVV kan u er alles over
slaagt persoonlijke ideeën te verwer-
Werkgroep Straatbeelden Brunssum),
wijken voor een ander kunstwerk;
Dit prachtige werk is in 2005 ge-
jong en oud, bekend en onbekend
vertellen.
aug 06 wellermagazine 08
06 aug wellermagazine 09
Schutterspark voor de kids
naar de grote speeltuin of als je echt iets spannends wilt doen naar de MiniHaven.
MiniHaven Varen in je eigen schip, wie wil dat nu niet? In de MiniHaven komt een
Heb jij zin in een leuk dagje uit? Lekker spelen in de speeltuin, kapitein zijn
droom uit. Je mag daar een eigen
van een cruiseschip in de MiniHaven, spelen op het dagstrand en je favoriete
schip kiezen. Welke neem jij? Een
dieren aaien op de kinderboerderij? Dat kan in het Schutterspark in Brunssum.
cool cruiseschip, een stoere sleepboot
Het enige wat je moet doen is papa en mama ‘verleiden’. Doe je best, het is
of een echte vissersboot? Of wordt
zeker de moeite waard! Het Schutterspark is nog leuker, mooier en spannender
het de rode brandblusboot? En wat
geworden.
dacht je van de Mississippi raderboot? Maakt niet uit wat je kiest, het
Kinderboerderij
is altijd een avontuur.
Op de kinderboerderij zijn wel 100 dieren aanwezig met exotische
Het is best wel moeilijk, maar het
namen: Ouessantschapen, Nubische
kompas wijst je de weg. Je vaart
geiten, Pauwstaartduiven, Chinchil-
langs het eiland en stuurt langs de
la’s, Brahma’s. Nieuwsgierig? Kom
boeien. Volle kracht vooruit, achter-
maar snel kijken. Je ziet dan overi-
uit, afremmen, zelf sturen, laveren…
gens ook oer-Hollandse geiten, ezels
kijk wel uit voor de andere schepen!
en konijnen. En als je je oogjes tot
Aan het einde van het vaaravontuur
spleetjes knijpt en heel goed kijkt,
leg je aan in de haven en ga je met
zie je misschien zelfs de minikoeien!
de andere matrozen weer aan land. ‘s Avonds wordt de MiniHaven écht
Boertje of boerinnetje
spannend. Varen in het donker? Geen
Als echte boer of boerin kun je in
enkel probleem: de lichtschepen en
de schoolvakanties meehelpen op
vuurtorens wijzen je wel de weg!
de kinderboerderij, die mede ge-
Voor meer informatie kun je kijken op
financierd is door Weller. Het is wel
www.minihaven.nl.
hard werken: schoonmaken, planten water geven, beesten borstelen. Zin
Ouders u leest het, het ultieme dagje
in een origineel verjaardagsfeestje?
uit voor uw kinderen. En ook u hoeft
Ook dat kan in het nieuwe park. Je
zich niet te vervelen. Lekker wande-
mag meehelpen met het verzorgen
len of een kopje koffie op het terras
van de dieren en er eens lekker
verzorgen? Het Schutterspark geeft
van het Schuttershüske. Kortom: het
mee knuffelen. Ook een ritje op de
cursussen zodat je binnen de kortste
Schutterspark, een park vol recre-
pony hoort er natuurlijk bij. Weet je
keren een echte kenner wordt. Houd
atiemogelijkheden! Schutterspark,
niet hoe je een konijn of pony moet
je niet zo van dieren? Ga dan maar
Heidestraat 2, Brunssum.
aug 06 wellermagazine 10
Koken bij de buren
06 aug wellermagazine 11
We bellen aan bij Resi Slootbeek en
Sinds dit jaar heeft ze er een gespe-
Sperziebonensalade
worden hartelijk ontvangen. Zij is de
cialiseerde barbecue-cateraar bij
Maak de sperziebonen schoon en
drijvende kracht achter de buurtbar-
ingeschakeld. De hele vleesbestelling
breek ze. Snipper de sjalotjes. Meng
becue die dit jaar voor de derde keer
groeide haar steeds meer boven het
azijn met honing en breng dit aan
werd georganiseerd. Elk jaar weten
hoofd. En om dan ook nog tijdens
de kook. Voeg de sperziebonen toe
meer buurtbewoners Resi te vinden
het bakken van het vlees (daar zorgt
en laat ze ongeveer 5 minuten in dit
en melden zich aan voor een avond
haar man altijd voor) in de gaten te
mengsel koken. Daarna laten afkoelen.
gezelligheid. Ik waarschuw haar
houden voor wie welk stuk vlees ook
Giet olijfolie over de sperziebonen en
maar vast dat het na deze publicatie
weer was… Voor een klein bedrag
voeg de gesnipperde sjalotjes toe.
in Wellermagazine volgend jaar nóg
is er voor iedere gast een gevarieerd
gezelliger en drukker zal zijn op de
‘menu’ aan vlees. Daarnaast worden
Griekse salade
barbecue.
salades, stokbrood en servies kant
Nodig: tomaten (pomodori’s), rode ui,
en klaar afgeleverd. En de vuile vaat
komkommer, olijven, feta, olijfolie,
“Het is hier een heerlijk buurtje”,
wordt weer opgehaald. Van haar mag
oregano en basilicum. Snijd de
verzucht Resi. Rond A gen Giesen,
het volgend jaar dus gerust drukker
tomaten en de ui in dunne schijfjes
waar zij met haar man, zoon en
worden. Hoe meer buurtbewoners, hoe
en schaaf de komkommer in dunne
hond woont, is een hecht contact
beter.
plakjes. Meng ze met de olijven.
tussen de buren. Iedereen helpt
“De gezelligste barbecue in de leukste buurt!”
Breng op smaak met peper, zout,
elkaar. Vanzelfsprekend. Volgens
Feesten met Weller
oregano en basilicum. Brokkel de feta
Resi vind je nergens anders zo’n
Als u een activiteit bij u in de buurt
in grote stukken over de tomaten en
fijne buurt als hier. “Mensen hebben
of wijk wilt organiseren, laat ons dat
besprenkel de salade met olijfolie.
veel voor elkaar over. Je hoeft het
dan even weten. Weller heeft namelijk
Dien eventueel op met tzatziki.
niet eens te vragen, mensen bieden
kleine sponsorpakketten met ballon-
elkaar zo hun hulp aan. Ik wil hier
nen, vlaggen en slingers. Samen
Tzatziki
nooit meer weg”, zegt ze stralend.
werken aan optimaal contact in de
Nodig: 500 gr Griekse of Turkse
wijk zorgt voor meer woonplezier. En
yoghurt, 6 teentjes knoflook, 1 kom-
De jaarlijkse barbecue valt hier dan
als Weller daar een steentje aan kan
kommer, olijfolie, azijn, zout, peper.
ook in goede aarde. Genoeg mensen
bijdragen, reken er dan maar op dat
Was en schil de komkommer. Rasp de
die er een gezellig feestje van willen
we erbij zijn!
komkommer fijn, laat goed uitlekken
maken. Dat juist bij Resi het initia-
en bestrooi met zout en de peper. Voeg de uitgeperste knoflook, de azijn
komt is niet verwonderlijk. Resi is
Wat is een buurtbarbecue zonder salade?
een sociale, energieke vrouw die
Vraag een aantal buurvrouwen en
elkaar. Voeg ten slotte de olijfolie toe,
niet stil kan zitten. Haar achtertuin
-mannen een salade te maken. Dan is
even mengen en klaar!
is zo’n beetje de ‘doorloop’ van de
het werk verdeeld en de keuze groot.
buurt. Om een barbecue te organi-
Weller geeft hiernaast wat recepten
seren ben je al gauw twee dagen
en helpt u daarmee vast op weg met
In Koken bij de buren, geeft een Wellerklant een kijkje in zijn of haar keuken.
bezig: voorbereiden, tafels leuk
een paar lekkere frisse en mediterrane
Dit keer kijken we niet mee in één keuken, maar maken we kennis met een
versieren, bestellingen doen, en na
salades, die je het gevoel geven op
eetfestijn voor de hele buurt: de jaarlijkse buurtbarbecue rondom A gen
afloop alles natuurlijk weer oprui-
vakantie te zijn. Ook al sta je met je
Giesen. Dat is eten met véél buren!
men. Maar Resi doet dat met liefde,
eigen buren te barbecuen.
tief voor de buurtbarbecue vandaan
samen met haar man en enkele vrijwilligers uit de buurt.
en de yoghurt toe en roer het door
aug 06 wellermagazine 12
Buurten in vroegere tijden: de mijnkolonie Vroeger
06 aug wellermagazine 13
Volgens de laatste parkstadmonitor leven er tegenwoordig 244.181 mensen
Voor de opvang van vrijgezelle arbeiders
Beersdal toen, gebouwd als mijnwerkerskolonie
Het Röselaersplein is het eerste woningbouw-
in Parkstad Limburg in 117.516 huishoudens en ongeveer netzoveel woningen
werden gezellenhuizen gebouwd, zoals
door de Oranje Nassaumijnen.
project uit 1913 van de Woningvereniging
(111.253) als huishoudens. Per wooneenheid komt dat neer op een gemiddel-
deze in Eygelshoven.
Hoensbroek.
de huishoudgrootte van 2,08 personen. Dat was bij de opkomst van de mijnindustrie vanaf pakweg 1900 wel heel anders. In 1900 waren er in Brunssum
Beersdal, Leenhof, Eikenderveld,
onder de wagen moesten slapen. Ook
werden slapend rijk over de rug-
214 wooneenheden voor 1206 inwoners, een gemiddelde huishoudgrootte
Terwinselen, Eikske en De Slak.
in stallen en schuren werden onge-
gen van de mijnwerkers. Een mijn-
huwden ondergebracht. Begrijpelijk
werkersgezin met vijf kinderen
van 5,6 en in Heerlen respectievelijk 1141 en 6646, een huishoudgrootte van gemiddeld 5,8. Die gemiddelde cijfers zijn niet helemaal betrouwbaar, omdat
Nieuwe noden...
dat menig nieuw mijnwerkersgezin
huurde dat jaar een schuur waarvoor
men vaak met meerdere gezinnen één wooneenheid deelde. Die wooneen-
Toch ging alles niet zonder slag
dat met hoge verwachtingen naar
het per week 6 gulden betaalde.
heden, zeker de arbeiderswoningen, waren daarbij nog eens een stuk kleiner
of stoot. Bij de groei van de mijn-
Limburg kwam, na een paar weken
Het weekloon was 19 gulden.
dan die van tegenwoordig.
industrie en de explosieve groei van
weer teleurgesteld vertrok. En door de
Eenkamerwoningen werden aan
het aantal mijnwerkers verslechterde
stagnatie van de woningbouw tijdens
twee gezinnen verhuurd. Een krijt-
Nieuwe tijden...
de mijnbouw. Er was niet alleen
de woonsituatie en was er een
de Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
streep op de vloer gaf aan waar de
In de eerste helft van de twintigste
sprake van verschuiving van werk-
schrijnend woningtekort. Allerlei
werden de misstanden nog groter.
grens liep.
eeuw veranderde het karakter van
gelegenheid, ook de omvang van de
misstanden waren daarvan het
De kolenproductie moest omhoog
oostelijk Zuid-Limburg ingrijpend. Je
werkgelegenheid nam dramatisch
gevolg. De woningverenigingen (de
omdat uit Duitsland vrijwel geen kolen
Al eerder waren door een jour-
zou – overdreven gesteld – kunnen
toe. De behoefte aan mijnwerkers
meeste zijn opgericht voor de Eerste
meer kwamen. Om de productie met
nalist van het Limburgs Dagblad,
beweren dat het idyllisch plattelands-
was groter dan het aanbod van
Wereldoorlog) en de mijnen konden
1000 ton per dag te verhogen, waren
Th. Vianen, mistoestanden in de
leven in veel Limburgse gemeenten
Limburgse jongens en mannen. Alle
het bouwen van voldoende wonin-
300 extra arbeiders nodig; daarvoor
woonwijken aan de kaak gesteld.
plaats heeft moeten maken voor het
mijnen zagen zich dan ook gedwon-
gen niet bijbenen.
waren 150 nieuwe woningen vereist.
Hij verhaalt over de Pinksterzondag
jachtig bestaan in een geïndustriali-
gen arbeidskrachten te ronselen in
Een mijnwerkersgezin met vijf kin-
Vele nieuwe mijnwerkers werden
van 1907 hoe het er in de mijnwer-
seerde en verstedelijkte samenleving.
andere delen van ons land (de zoge-
deren stond soms niet meer dan
aangetrokken maar de woningbouw
kersbuurt Musschemig aan toe ging:
In een plaats als Brunssum vond in
naamde ‘polderjongens’) en in het
één kamer van vijf bij drie meter ter
lag bijna geheel stil door de stijgende
‘Drie tonnen bier en twaalf kannen
1909 nog bijvoorbeeld meer dan
buitenland. Voor huisvesting werd
beschikking. Vooral ongehuwden, en
prijzen van bouwmaterialen. In 1916
jenever werden op pinksterzondag
40% van de beroepsbevolking werk
gezorgd: de mijnen betaalden mee
dat waren de meeste mijnwerkers
waren sommige bouwmaterialen twee
1907 via een van de toegangswegen
in het agrarisch bedrijf, vlak na de
aan de oprichting van gezellenhui-
die van elders kwamen, vonden
maal zo duur als vóór de oorlog.
bezorgd bij de kolonie van de Oranje
door Roelof Braad*
Tweede Wereldoorlog was dit cijfer
zen voor ongehuwde mijnwerkers
maar moeizaam onderdak. In de
In een woningcomplex van 75 mijn-
Nassaumijn aan de Sittarderweg
Roelof Braad is stadshistoricus
hier al gedaald tot amper 1,5% en
en bouwden vele nieuwe woningen
‘kolonieën’ van de mijnen woonden
woningen woonden in 1918 behalve
in Heerlen. “ ‘t Was een gewone
van Heerlen en bereikbaar
verdiende reeds meer dan 70% zijn
voor arbeiders met gezinnen, aan-
tot tien ongehuwden in één een-
de 75 huurders met hun 695 gezins-
Zondagmiddag, toen ik in een der
bij Rijckheyt, centrum voor
boterham in de mijnbouw en in aan-
vankelijk op loopafstand van de
gezinswoning. Bedden werden afwis-
leden nog 25 gezinnen met kinderen
kolonies zijn moest. Reeds buiten
regionale geschiedenis
verwante bedrijven. De ontwikkelingen
mijn. Vermoedelijk door hun ligging
selend beslapen door mijnwerkers
en nog 132 kostgangers. In elke
hoorde ik de woeste dronkemans-
(voorheen: Stadsarchief) te
in Brunssum stonden niet op zichzelf.
buitenaf werden zij in de volksmond
die nacht- en dagdiensten hadden. In
gezinswoning die de Staatsmijnen
kreten, het gehuil en gekijf van de
Heerlen.
Ook elders in de streek zien we dat
‘kòllenieën’ genoemd. Zo ontston-
een woonwagen woonde niet alleen
in Treebeek had gebouwd, woonden
afwisselend lallende of ruziemaken-
veel landbouwbedrijven in deze jaren
den onder andere in de begintijd de
een mijnwerkersgezin maar ook nog
gemiddeld liefst veertien personen!
de meiden en kerels. Maar binnen!
het veld hebben moeten ruimen voor
buurten Musschemig, Grasbroek,
twee kostgangers, zij het dat die
Huisjesmelkers en speculanten
’t Was het gewone bekende vertrek
Foto's: collectie Rijckheyt, Heerlen
aug 06 wellermagazine 14
06 aug wellermagazine 15
Broodnodig en dorstlessend Blokker broodtrommel € 5,99 drinkbeker € 7,99
In hogere sferen Blokker (kaarsen + schaal) € 6,67 Staatsmijnen bouwde een grote mijnwer-
De wijk Eikske met de uitbreiding van kort
kersbuurt in Treebeek, tijdens en kort na de
na de Tweede Wereldoorlog
Schuttersveld in Brunssum
Eerste Wereldoorlog. De Treebeekstraat nu.
Wellerhebbes
dier mijnwerkerswoningen. De kleine
volgens een bepaald idee opgezet. Ter
zelden goed ontsloten plekken in de
ruimte was volgepropt met een
garantie van een goede en gezonde
nabijheid van de bestaande kernen.
dronken troep van wijven en kerels;
leefomgeving en ter voorkoming van
Een sterk verspreide bebouwing
in een hoek deunde een vent lijzige
gettovorming, zoals die in de omlig-
was het gevolg. Met woonwijken
melodieën op zijn harmonika, de
gende buitenlandse industriegebieden
als Meezenbroek, Molenberg,
jenever werd gedronken uit allerlei
had plaats gevonden, bouwde men
Versiliënbosch, Husken, Treebeek,
voorwerpen, glazen, kommen, enz.
ruim opgezette buurten van eenge-
Chevremont, Kakert, Lauradorp, De
En in het midden hoste de troep bij
zinswoningen met een tuin.
Dem, Steenberg, De Egge, Haansberg
het gedrens van de muziek. Er hing
De achterliggende gedachte bij deze
en Schuttersveld. Na 1930 werden
een atmosfeer, om onpasselijk te
‘tuinwijken’ was tevens dat een derge-
er minder nieuwe wijken gesticht,
worden en het getier zou iemand
lijke leefomgeving beter aansloot bij
maar zocht men vooral aansluiting
Ik wil bolletje(s)!
met zenuwen als kabeltouwen van
hetgeen de mijnwerkersgezinnen ken-
bij de bestaande ‘kòllenie’-bebou-
Hema per schaaltje € 1,95
streek hebben gemaakt.”
den, aangezien er velen uit een lande-
wing. In totaal bouwden de mijnen
lijke omgeving kwamen. Een grote tuin
en de woningbouwverenigingen tus-
Nieuwe buurten...
bood hen bovendien de kans eigen
sen 1915 en 1925 maar liefst 6.500
Bestuurders en mijndirecties gaven
groenten te kweken en enkele dieren
arbeiderswoningen in oostelijk Zuid-
aandacht aan het probleem en zorg-
te houden. Dit had als bijkomende
Limburg, bijna de helft daarvan op
den samen met de geestelijkheid dat
voordelen dat veel families een deel
Heerlens grondgebied.
er snel voldoende nieuwe buurten
van hun eigen eten verbouwden en
kwamen, met een kerk, een patro-
dat de kompels, naast hun afbrekende,
Pas midden jaren dertig neemt de
naat en nieuwe verenigingen om de
ondergrondse werk, met de moestuin
woningnood wat af, maar na de
mijnwerkers in de vrije tijd van de
ook een scheppende activiteit in de
Tweede Wereldoorlog moesten door
alcohol af te houden. Door de mijnen
buitenlucht hadden.
de plotselinge babyboom weer in
en woningcorporaties aangestelde
Doordat voor de bouw van de ‘tuin-
versneld tempo op grote schaal nieu-
woninginspectrices gingen toezicht
wijken’ een grote hoeveelheid grond
we grote wijken worden gebouwd.
Weer eens wat anders dan een varken!
houden op de goede zeden en de
nodig was en de beschikbare midde-
Er ontstaan dan nieuwe buurten die
Blokker € 4,99
goede bewoning van de woningen.
len voor de volkshuisvesting beperkt
minder het karakter van een mijn-
Hoewel aan de snel doorgevoerde
waren, lieten de woningbouwvereni-
werkerskolonie hebben.
woningbouw meestal geen steden-
gingen hun oog vallen op locaties
bouwkundige plannen ten grondslag
waar de grondprijs het meest aantrek-
lagen, waren de nieuwe wijken wel
kelijk was. Dit waren aanvankelijk
Leuke hebbedingetjes gespot door Weller
Zuur in een suikerzoet flesje!
* Met dank aan historicus Loek Kreukels voor enkele teksten en gegevens.
Hema € 3,95
aug 06 wellermagazine 16
06 aug wellermagazine 17
De Egge smaakt naar meer! Zomaar van Weller Gaat u voor traditionele Hollandse kost? Of toch liever voor Indonesische saté, Surinaamse roti of Antilliaanse broodjes? Lekkerbekjes en smulpapen konden hun hart ophalen tijdens het eerste multiculturele Eggepreuvenement in Brunssum. Kennismaken met de buren terwijl de smaakpapillen worden verwend met exotische lekkernijen. Kan het nog mooier?
Preuve
massale, prijzige gerechten en een
Kinderactiviteiten
Bewonersvereniging Egge en
drommende mensenmassa, maar een
Naast lekker smullen, waren er
Weller wilden een interculturele
toegankelijke, knusse en betaalbare
voor de kinderen ook leuke dingen
ontmoetingsdag organiseren. Het
variant. Voor een paar euro kon je
te doen. De stoere kids kregen een
doel was bewoners met verschillende
flink ‘preuve’ en at je je buikje rond.
hennatatoeage waarmee ze lekker
nationaliteiten op een ontspannen
konden pochen. Dreunende beats
manier samen te brengen. Het idee
Walhalla
en lekker swingen op K3. Sommige
werd al snel geboren: We organise-
De Wellermedewerkers bakten ham-
muzikale talenten trommelden naar
ren een ‘Eggepreuvenement’! Samen
burgers in een Amerikaanse kraam
hartelust op het Afrikaanse ritme van
koken en samen eten. In alle culturen
en de originele all-American hotdog
de djembé-groep en voor de durfals
leidt dit tot verbroedering. En dat is
werd uiteraard ook geserveerd.
was er zelfs een workshop buikdan-
gelukt! Iedereen genoot met grote
Handjes uit de mouwen en bakken
sen.
saamhorigheid van dit feestelijke
maar! Ook de Wellersnoepkraam met
evenement.
suikerspin, popcorn en allerlei zoetig-
De dag was een megasucces. Er gaan
heden was erg in trek. Voor kinderen
zelfs geruchten dat het Preuvene-
De naam Preuvenement, roept
natuurlijk het Walhalla. Als volleerde
ment zich ook zal verspreiden naar
meteen allerlei associaties op met
suikerspindraaiers creëerden zij in
andere wijken. Daar zouden wij
de grote broer uit Maastricht. Maar
een mum van tijd massa’s heerlijke
helemaal geen bewaar tegen heb-
niets is minder waar! Hier geen
suikerspinnen.
ben. Toch?
aug 06 wellermagazine 18
06 aug wellermagazine 19
Erop uit met de kids
Hortus Botanicus
Kids gaan jullie mee op wereldreis in Kerkrade? De Botanische Tuin is een groot mondiaal avontuur. Als echte ontdekkingsreiziger val je van het ene werelddeel in het andere. Zet je speurneus op, pak je vergrootglas en zoek naar de meest exotische soorten uit de plantenschatkist. Wat dacht je van de ‘Prachtiris’ uit Centraal-Azië, de ‘Aardkastanje’ uit Europa en de ‘Sterjasmijn’ uit Japan. Ze hebben zelfs een ‘Herfstklokje’ uit het Middellandse Zeegebied. Een herfstklokje in de zomer? Reken maar van yes! En er staan je nog veel meer verrassingen te wachten.
Wunderkind
heus geen onverwachte bliksemstralen
wordt door de natuur gemaakt. De
Ooit overgewicht gezien bij een
uit de lucht. Je vervolgt je weg en
tuin is een groot levend museum!
plant? De ‘Slanke Sleutelbloem’
voelt opeens je neus prikken. Hatsjie!
De mooiste schilderijen vallen in het
bewijst dat planten zich niet tegoed
Dat is vast en zeker ‘Nieskruid’. Vanuit
niet bij dit natuurlijke kleurenpalet.
doen aan vette troep. Nou ja, behal-
je ooghoek zie je een paar vrolijke
En elk seizoen ziet het er anders uit.
ve de vleesetende plant dan. Die lust
‘Afrikaantjes’, dansend in de wind. Wat
Een lust voor het oog. En dan al die
wel een hamburgertje op zijn tijd. De
een prachtige kleuren! En wat ruikt
mooie bloemen. Daar kan de Keuken-
tuinen zijn niet alleen hartstikke leuk,
het hier lekker! Is dat soms ‘Zeep-
hof jaloers op zijn!
maar ook leerzaam. Je maakt kennis
kruid’? Als je verder loopt kom je een
met een echt ‘Wunderkind’. En heel
echte Mexicaanse ‘Agave’ tegen. Daar
Interesse?
misschien word je er zelf ook wel
maken ze toch dat toch dat drankje
Voor meer informatie over de
een. Pas wel op dat je niet struikelt
van? Tequila. Klopt helemaal! Maar om
Botanische Tuin in Kerkrade kunt
over het ‘Valkruid’.
dat te proeven moet je toch echt iets
u bellen naar 045 - 541 56 15.
ouder zijn.
Kinderen van 8 t/m 12 jaar kunnen
Donder
al naar binnen voor één euro. Als je
Vlakbij de vijver vind je ‘Donder-
Kunstliefhebbers
ouder bent kost het drie euro. Een
kruid’. Kijk nou niet of je het in
In de tuinen vinden regelmatig kunst-
jaarabonnement heb je al voor zeven
Keulen hoort donderen. Er komen
exposities plaats. Maar de echte kunst
euro. www.botatuin.nl
aug 06 wellermagazine 20
De Voedselbank, broodnodig!
06 aug wellermagazine 21
Slechts een deel van de klanten
ring moet wachten en z’n spaargeld al
ontvangt. Ze zijn even belangrijk
‘Mensen die daar komen hebben torenhoge schulden, opgebouwd door roekeloos lenen.
van de Voedselbank heeft proble-
heeft opgesoupeerd. Dit soort mensen
voor het voortbestaan van de voed-
Die werken niet voor hun centen, en het zijn vooral veel buitenlanders. Laag opgeleid
matische schulden. Vaak gemaakt
komt vaak in een vicieuze armoede-
selbank als de aanvoer van voedsel.
natuurlijk. Van die types: wel een breedbeeld TV en DVD-speler, maar de kinderen onverzorgd
om zo lang mogelijk ‘normaal’ te
cirkel terecht: te weinig geld, gezond-
Zeker nu het aantal mensen dat
de straat op sturen.’ De werkelijkheid ligt echter heel anders!
kunnen blijven leven. Het gros van
heidsproblemen door eenzijdige en/of
afhankelijk is van de voedselbank zo
de klanten heeft gewoon een betaal-
slechte voeding, een toenemend soci-
hard groeit.
de baan en is goed opgeleid. Het zal
aal isolement, verleid worden tot het
u misschien verbazen dat maar liefst
afsluiten van ‘goedkope’ leningen…
Voedsel is belangrijk, maar zonder
95% van de voedselbankbezoekers
De problemen stapelen zich geleide-
extra geld kan de Voedselbank niets
de Nederlandse nationaliteit heeft.
lijk op maar vormen uiteindelijke een
doen. Voor vier euro per maand
En een TV is niet strikt noodzakelijk,
onoverkomelijke berg ellende.
word je donateur en ga je de strijd
Met vooroordelen heeft de Voedselbank dagelijks te maken. U kent de verhalen wel:
maar is vaak wel de enige overge-
aan tegen verspilling van eten
bleven luxe. Vakanties, merkkleding,
Voedselbank Limburg Zuid
en armoede in Zuid-Limburg. De
schoolreisjes en betaalde sporten
De Voedselbank Limburg Zuid is de
Voedselbank werkt uitsluitend met
zijn al lang doorgestreept.
grootste voedselbank in Limburg.
vrijwilligers. Alle donaties komen dus
Het is een vrijwilligersorganisatie die
direct terecht bij de doelgroep.
Vicieuze armoedecirkel
één keer per week voedselpakketten
Een alleenstaande moeder met
uitdeelt aan mensen met financiële
Weller draagt bij
kinderen bijvoorbeeld, die in geld-
problemen. Helemaal gratis! Ongeacht
Voedselbank Limburg Zuid heeft
hun kleur, geloof, geslacht of leeftijd,
haar distributiecentrum in Landgraaf.
maar onder duidelijke voorwaarden.
De lokale voedselbanken zijn geves-
Op dit moment worden 250 gezin-
tigd in Heerlen, Kerkrade, Brunssum,
nen per week voorzien van een gratis
Maastricht (2x), Sittard en Geleen.
voedselpakket en is er een wachtlijst
Diverse woningcorporaties sponso-
van 290 gezinnen. Het streven is om
ren huur, gas, water en elektriciteit.
aan het einde van dit jaar 300 gezin-
Ook Weller draagt haar steentje
nen te kunnen helpen. Door de voed-
bij. In Brunssum stelt ze gratis een
selpakketten wordt er tijdelijk wat
woning beschikbaar.
druk van de ketel gehaald. Zo krijgen problemen komt doordat haar man
ze de kans actief aan verbetering van
Kijk voor meer informatie op
hun situatie te werken.
www.voedselbanklimburg.nl of stuur een e-mail naar
geen alimentatie betaalt. Een zelfstandige ondernemer, goed opgeleid,
Donateur
die zijn zaak onderuit ziet gaan
De Voedselbank Limburg Zuid heeft de
en schuldeisers nog tienduizenden
financiële donaties van particulieren,
euro’s moet betalen. Een ontslagen
bedrijven en instellingen keihard nodig
werknemer die te lang op een uitke-
omdat zij geen structurele subsidies
[email protected].
aug 06 wellermagazine 22
Jan Tukker
José Fijnaut met haar ‘Piet’
06 aug wellermagazine 23
Familie Eijgelshoven feliciteert Weller
Weller in de buurt
Lekker wonen in de Rozengaard
Vlakbij het bloeiende cen-
maken. En dat is gelukt! Weller creëer-
ontmoetingsplek waar iedereen van
werkers en duivenpieten. Maar het
In gesprek met Jan Tukker
“Het is een fantastische buurt om
trum van Brunssum, ligt de
de niet alleen fijne woningen, maar
harte welkom is.
beeld symboliseert ook de vrijheid
Jan Tukker is geboren en getogen in de
te wonen. Alleen mis ik de gezel-
Rozengaard. Een wijk die gezien
verbeterde samen met de gemeente
van een nieuwe toekomst. Als slotact
Rozengaard. Hij woont al sinds 1934
ligheid van vroeger een beetje. De
mag worden en bruist van vita-
het hele leefklimaat. Een flinke klus,
Kunstwerk ‘Piet’
was er een spetterend optreden van
in hetzelfde huis. Zijn ouders waren
oude mijnwerkers zaten toen buiten
liteit. Prachtige nieuwbouwwo-
waarbij we gelukkig gesteund werden
Na al dat harde werk was het tijd
de Kerkraadse band ‘De Koalejitze’,
de eerste bewoners. Samen met zijn
op een bankje sterke verhalen te
ningen, ruime garages en mooi
door bewonerscomité ACT (Actief
voor een feestje! Vrijdag 24 maart
een knipoog naar het mijnwerkers-
vrouw Bertha Kroes heeft hij ook nog
vertellen. Het leugenbankje noemden
gerenoveerde huizen. Openheid
Collectief Toekomst). Ooit waren ze
was het zover. Dat de bewoners
verleden.
de eerste renovatie meegemaakt.
we dat, want er werd een hoop bij
en transparantie zorgen voor
een actiecomité, maar door de goede
blij waren met het resultaat werd
Wat vindt Jan van de renovatie? Jan:
elkaar verzonnen. Op straat speelden
een overzichtelijke geheel. Het is
samenwerking met Weller is dat geluk-
al snel duidelijk. De straten waren
Ook zaterdag ging het feest nog
“Om maar meteen met de deur in huis
jong en oud met elkaar. Dat is eigen-
moeilijk voor te stellen dat het
kig veranderd.
prachtig versierd. Vrijwilligers en
verder. Op één van de drie pleintjes,
te vallen, de eerste renovatie vond ik
lijk zo gebleven tot de tv kwam. Toen
bewoners waren uren in de weer
die de jeugd van de Rozengaard zelf
geen succes. Eerlijk gezegd heb ik er
moest iedereen opeens het nieuws
Voor senioren uit de buurt ontwik-
geweest om de buurt op te vrolijken
ontworpen heeft, vond een straat-
nog steeds slechte herinneringen aan.
zien.”
Een groot succes
kelde Weller prachtige appartementen.
met ballonnen en vlaggen. Het was
speeldag plaats. Jongeren konden
Deze renovatie is gelukkig heel anders
Een ingrijpende renovatie ging voor-
De bewoners mochten zelf de naam
dan ook een feest voor iedereen.
genieten van een speeleiland, een
verlopen. Maar als je ouder wordt, is
“Tegenwoordig zijn we wat meer
af aan de huidige Rozengaard. In
kiezen en het werd: ‘De Rozenrank’.
Een van de hoogtepunten was het
springkussen, verschillende spellen
het toch een hele opgave. Een nieuwe
op ons zelf. Lekker wandelen, in de
2003 is Weller gestart met opknap-
De woningen zijn levensloopbestendig.
onthullen van een fraai kunstwerk
en een ballonnenwedstrijd. En Weller
douche, toilet, keuken, plafond, kozij-
tuin werken… Zo compenseer ik het
pen. Er werd gesloopt, gerenoveerd,
Het complex ligt midden in het hart
van de Brunssumse kunstenares José
had nóg een bijzondere verrassing in
nen en garage maken natuurlijk veel
tekort aan groen om ons heen. Dat
verkocht, gebouwd… werkelijk
van de Rozengaard. Een ideale plek
Fijnaut. Haar beeld ‘Piet’ herinnert
petto: alle bewoners kregen een heer-
goed. Ik ben heel blij met het resul-
mis ik echt. Maar het wonen hier is
alles om er een groot succes van te
dus! In het gebouw huist ook een
aan de goede oude tijd van mijn-
lijke Wellertaart thuisbezorgd.
taat.”
fijn en ik zou niet meer weg willen.”
ooit anders was!
aug 06 wellermagazine 24
06 aug wellermagazine 25
De taal van de mam wordt geschreven in onze moedertaal: het dialect.
1
We spreken over ‘taal’ omdat het Limburgs een echte en erkende taal is, die in niets onderdoet voor
2
het Nederlands. Ten opzichte van onze standaardtaal – het Nederlands – is het Limburgs een dialect, 3
zoals het Nederlands een dialect is ten opzichte van het handels- en diplomatiek Engels.
De taal van de mam
4
Geheim
Woeëne
5 6
’t Janine en d’r Frens zint 25 joar getrouwd
7 8 9 10 11 12 13
Vanzelfsjpreëkend is woeëne erg
d’r Haarie, de oetbaters van ós
belangriek vuur ’ne miensj. Dat is
gemeensjapshoes. Heë ’ne klinge
’Janine óp dizze biezóngere daag
zie hoes en zie heem, doa kan ’e
gedrónge artistiek oetzieënde, get
ving ich dat ich mie geheim zage maag
zich zelf zieë. Of ste noe ee ege hoes
kalende man mit zjwoar winkbrouwe
’t mót droet al vilt ’t mich zjwoar mie kink
has of gehuurd wóns, dat egene,
en ’ne reusachtige sjnauts. Allezeleëve
leefste Janine, ich bin… klureblink’
dat heemgeveul is ’t zelfde. Mè óch
mit ee nondejuke óp ee hème mit
de umgeëving, de buët, de wiek,
kótte mouwe. Wen ste ’m huësj kalle
’Och Frens’ zeët ’t Janine, ’went dat alles is
de sjtroat en de bure sjpieële ing
hat ’e ing groeëte carriere gemis as
óch ich han vuur dich ing bekintenis
belangrieke rol in ’t sociale leëve.
cabaretier en is in sjtaat um ee haof
haot dich vas vuur wat ich ummer verzjweeg
dörp óp d’r kóp te zette mit ziene kal.
14 15 16 17
Bei ós is ’t neet zoeë dat vier ós as
’t Mona is ’t betste te umsjrieve as
bure uëverlope, mè went ’t nuëdig
ing gouw blutsj mit hoare óp de teng.
is, zint v’r vuur ee doa. Went Holland
Neet oet ’t loeëd te kriege, korrek en
voetbalt lope v’r in ’t oranje, went
vruntelik teëge jieëkerinne.
noe kumt óch mieng woarheed an ’t leeg ich zaan ’t dich mar plomp verloare ich bin neet i Holland, mè i Ghana geboare’
Boave de tieëk hange diverse sjpreuke
de Prüse winne hant v’r d’r duvel in.
18
en ze hant ’t nog ginne daag berouwd
As de fanfaar sjpilt da zint v’r d’rbei.
’t Mona hat óch get van Lisa went
van ’m. Inkele kin ich va boete:
De sjutterei lik ós an ’t hat en vier
ze grieëmelt. Ze is ing nette versjie-
• wen ste nieks te doeë has, doch ’t
zint gruëtsj went ózze voetbalkloep
ning, mè dink neet dat Mona ee
1 heerlijk niksdoen 2 een nieuwe woning betrekken 3 initiatief voor mensen met financiële problemen (p 23) 4 na zo'n hete zomer
gewónne hat.
’doetje’ is. Oneë! Ze kan verendere wie
mag het wel wat … worden 5 de naam van het kunstwerk van Jenny Roos (p 7) 6 dit verdient iemand die zich inzet voor zijn buurt,
’t Sjoeëne van ós buët is dat ze
ee blad an ’ne boom as jóng
zijn buren (p 4) 7 favoriete dans van Juul Meesters (p 31) 8 genieten van de zon in de tuin of op het … 9 bruisende wijk vlakbij
gemengd is: ouwer lüj en jóng
sjnake zich get mene bei höar. Of went
• lestig? sjleet de oge en kiek da wier!
centrum van Brunssum (p 21) 10 stenen stapelen met specie 11 zij tekende de caravan op de achterpagina 12 beter een goede …
gezinne mit kinger, wirkende en
manslüj discrete vroage sjtelle of uëver
• vuurnaam lüj numme v’r neet mit
dan een verre vriend 13 voor al uw vragen en (woon)wensen (p 2) 14 gezellenhuizen werden speciaal gebouwd voor ongehuwde …
gepensioneerde. Enfin ing durchsjnei
höare leëftied beginne… Vier sjatte
(p 12) 15 ha, buurvrouw, kom je gezellig … drinken? 16 in deze stad ligt een Wellerij 17 hoog woongebouw 18 vlees, salade, drank,
wiek, geweun en doarum zoeë riek.
höar óp ee joar of vieëtig, mè doa wilt
• einselgenger hant gezelsjap nuëdig
stokbrood, gezelligheid 19 leuk uitje voor kinderen en ouders (p 9)
Ós sociale leëve sjpilt zich vuur ee
ze nieks va wete! Zoeë huët ’t óch
• alle lüj zint mich eëve leef, mè
groeët deel aaf in ós gemeensjaps-
meen ich, dees vrouw, die óp sommige
belastinginsjpektuurs sjloan ich
hoes mit ee riek verenigingsleëve.
manslüj sjienbaar vöal indruk mak, hilt
neet hoeëg aa
Doa truf me zich bei ee gezamelik
toch ummer get aafsjtand. Dat mót ze
gleëske. Doa weëde fieëste gehaote,
óch as wieëdvrouw en same mit höare
Ze weëde nog juus neet óp heng
mè d’r zint óch koffietoafels noa
Haarie zint ’t perfekte café-lüj.
gedrage, d’r sjlaagveëdige Haarie en
19
kortom… 1
12
13
2
3
4
5
14
6
15
7
16
17
8
18
9
19
10
11
• as puntje bei pöalke kumt… da zint ze mit z’n twieë
d’r vuurnaam
zie Mona, mè de ganse buët is vroeë
begreffenisse. Doa is vruid en leed, doa weëd gelache en getreurd, enfin
Doa is DE óntmoetingsplaatsj in ós
mit de beidrage die die twieë lieëvere
ee bild van ’t leëve van al daag.
wiek en ich kan Uch verzieëkere dat
an inne gouwe woeënsfeer in ós wiek.
vier doa get aaflache. D’r Haarie is
Stuur uw oplossing vóór 30 september naar Weller en u maakt kans op een originele Wellerprijs! Wellermagazine, t.a.v. de redactie, postbus 2, 6400 AA Heerlen
da neet hei
Vier hant geluk mit ’t Mona en
’ne kreteman van de böavesjte plank.
Ger Prickaerts Heëlesj
aug 06 wellermagazine 26
Al 48 jaar samen op de Heerlerbaan!
06 aug wellermagazine 27
Netje Cobben (links op de foto) en Gerarda Brandt zijn al 48 jaar buren op
hoogtepunt van de week was het
de Heerlerbaan. Een lange tijd vol herinneringen. Ze vinden het gezellig om
zakgeld. Zodra de kinderen hun vijf
naast elkaar te wonen, maar hebben elk hun eigen activiteiten. Maak kennis
cent kregen, stormden ze op het
met Wellerklanten Netje en Gerarda.
sigarenwinkeltje van Drummen af. Alsof hun leven ervan afhing. Als
Gerarda Brandt is een spontane
boom moet je niet verplanten. Ik ben
jonge honden dartelden ze om de
‘jonge dame’ van 91 jaar. Vertellen
hier gelukkig.”
verschillende soorten snoep heen.” Netje en Hein, wilden dolgraag op
kan ze als de beste, er komt een waterval aan woorden uit. Helaas
Gerarda is een actieve dame en gaat
de Heerlerbaan wonen. Maar hoe
is haar man overleden en woont ze
graag op stap. Sjoelen met vrien-
kreeg je in hemelsnaam een woning
nu alleen. Ze mist hem iedere dag,
den, kienen bij de ouderensoos in
toegewezen? Zonder connecties
maar dat wil niet zeggen dat ze bij
Gemeenschapshuis de Caumerbron.
kwam je niet ver. Je moest iemand
de pakken neer gaat zitten. Ze weet
En tegen een potje jokeren zegt ze
kennen met invloed. Netje werkte als
zich nog goed te amuseren en zoekt
niet snel nee. Laatst is ze een hele
interieurverzorgster bij de politie en
daarbij graag wat gezelschap op.
week met haar dochter op avon-
dat werd haar redding. De commis-
Ja, in huize Brandt is het een zoete
tuur geweest: stoom afblazen in het
saris deed een goed woordje en zo
inval! Wonen op de Heerlerbaan
Miljoenenlijntje, lekker shoppen in
kregen ze toch nog hun droomhuis.
vindt Gerarda geweldig. Ze zou
Maastricht (ze ziet er piekfijn uit), een
er nooit meer weg willen. En dan
boottochtje op de Maas en koffie op
Hobby’s
te bedenken dat ze er, als het aan
het terras van het romantische kasteel
Manlief wil elke dag graag een
haar gelegen had, nooit terecht was
Terworm. Eigenlijk maakt het haar niet
warme maaltijd en daar wordt met
gekomen.
zo veel uit waar ze naar toe gaat als
veel liefde voor gezorgd. Netje
ze maar onder de mensen is.
staat met plezier in hun prachtige
Een echt thuis
aanbouwkeuken. Er wordt nog echt
Gerarda woonde in een prachtig
Buurvrouw Netje Cobben is een lieve
‘ouderwets’ gekookt. Een gezonde
huis op de Caumerkerklaan. Toen
en humoristische dame. De lachrimpel-
stevige maaltijd met verse ingre-
haar man met pensioen ging, wilde
tjes bij haar ogen getuigen van vrolijk-
diënten. Soep maken is een van
hij graag een huis met tuin. De
heid. Met haar jeugdige uitstraling
haar specialiteiten. Hein heeft zijn
wijk Heerlerbaan voldeed aan zijn
lijkt ze een stuk jonger dan 81 lentes.
eigen taken. Zo doet hij bijvoorbeeld
wensen. Schoorvoetend gaf ze toe.
Hoewel ze het gezelschap van andere
de boodschappen. “Dan weet ik
Eigenlijk vond ze het maar niets
mensen erg waardeert, is ze het liefst
tenminste wat ik krijg!”, grapt hij.
om van de stad naar het ‘dorp’ te
lekker thuis met haar man Hein. Elke
Behalve koken heeft Netje nog een
verhuizen. Want zo voelde het. Lang
ochtend brengt ze een paar uurtjes
hobby: handwerken. Overal liggen
hoefde ze echter niet te wennen. Het
door in de tuin. Omringd door een
prachtige kleedjes die haar interi-
werd al snel een echt thuis. Nu kan
oase van mooie planten en vredige
eur een knusse uitstraling geven. Ze
ze zich niet voorstellen dat ze ergens
rust. Dat is echt haar plekje.
geeft ook les, dus als u nog een tip nodig heeft…
anders wilde wonen. Haar dochter woont in Enschede. “Zij heeft me
Snoepwinkeltje
wel eens gevraagd of ik daar zou
Wonen op de Heerlerbaan bevalt hen
Weller hoopt dat Gerarda, Netje en
willen wonen.” Maar Gerarda wees
goed. Netje vindt het alleen jammer
Hein nog lang naast elkaar mogen
dat aanbod resoluut van de hand:
dat er zo weinig kinderen op de straat
wonen en genieten van elkaar!
“Ik ken daar niemand en ik versta
spelen. “Vroeger was dat heel anders,
ook helemaal geen Twents. Een oude
toen was het een gezellige boel. Het
april 06 wellermagazine 28
06 aug wellermagazine 29
Oase van rust
Heerlijk een momentje voor uzelf?
Even in een andere wereld
Een hippe deken op de grond, een
rimpelloze water.
Wandelgebied
Deze molen werd in vroegere tijden
Weg van de stadsdrukte? Even
Het lijkt net of u even in een an-
frisse groene salade, een omelet van
Enorme bomen bieden beschutting
Na een paar lome en vrolijke uurtjes, is
door water uit een hoger gelegen
genoeg van blik en stinkende
dere wereld bent. Een moment om te
kakelverse eieren, exotisch fruit en
tegen de felle zonnestralen. De zoete
het tijd voor wat beweging. Dat komt
bekken aangedreven. Het is een van
uitlaatgassen, onvoorspelbare files
koesteren en waarvan je hoopt dat het
een knapperig stokbroodje met krui-
geur van zomer vult de lucht. Een
goed uit, want bij de vijver ligt een
de mooiste watermolens van Neder-
en eindeloze asfaltstrepen? Geen
eindeloos blijft duren. Het voelt er als
denkaas. Genietend van de prachtige
koel briesje is meer dan welkom en
prachtig wandelgebied. Al snelwan-
land. En hij is nog steeds (beperkt)
paniek, ontsnappen is mogelijk. In
een eeuwigdurende vakantie, ‘la dolce
omgeving en de koelte van de vijver.
laat de groene blaadjes kort ritselen.
delend calorieën verbranden? Dat is
te bezichtigen, dus als u daar toch
het zuiden van Heerlen ligt het pit-
vita’!
Waar kleurige libellen hun liefdes-
Liggend in het gras kunt u de wolken
niet voor iedereen weggelegd. Maar
bent…
dans uitvoeren. Eendjes enthousiast
zien. Uw fantasie slaat even op hol.
als u rustig loopt geniet u meer van de
toreske Welten. Daar ligt een idyllisch paradijsje verborgen; de Weltervijver.
Zalig met een koel biertje of colaatje
kwekken als ze het overgebleven
Olifanten met lange slurven, woeste
natuur. Al wandelend zult u ook aan
Een romantisch plekje waar tijd geen
aan het water. Of wat dacht u van
brood krijgen en de zon spannende
vikingen, dappere gladiatoren en
de rand van de vijver een originele
rol speelt.
een gezellige picknick met het gezin.
weerspiegelingen maakt op het
spetterende dolfijnen…
watermolen aantreffen.
Een echte Juul Meesters
aug 06 wellermagazine 30
06 aug wellermagazine 31
Een warme zomerdag in Park-
Juul Meesters vertelt over zijn jonge
vrouw meereisde. Als leider van de
Hij begon met pottenbakken in het
stad. Ik bel aan bij Juul Meesters,
jaren, de oorlog, gevangenschap,
groep, werd hij immers ontvangen als
Klei Atelier Brunssum toen hij 14
die hier al vijftig jaar woont. Na
onderduiken en hoe hij getuige was
een echte VIP. Terwijl we praten klinkt
jaar was. Hij leerde het vak van een
het eerste halfuur aan zijn gezel-
van een bombardement en wist te
Juuls muziek er duidelijk doorheen. De
gevluchte Duitse beeldhouwster.
lige tafel, met de beloofde pot
vluchten. Over zijn ondergrondse
Regento Stars. Bruno Majcherek. Af en
Later ging hij ook twee dagen per
koffie en koek erbij, ben ik al ver-
jaren. Over de reizen die hij maakte
toe onderbreekt hij zijn eigen verhaal,
week naar de kunstnijverheids-
geten voor welke hobby ik ook
naar Australië. Over de Kambucha
kijkt me indringend aan en zegt “en
school in Maastricht. Met de fiets.
weer kwam. Want Juul Meesters
zwammenthee die hij zelf bereidt en
nu komt het”. Of “dit is mijn favoriet”.
Dan spaarde hij elke week ƒ 3,60
mag dan de 80 reeds gepasseerd
drinkt om gezond te blijven. Dat hij
Een man die geniet van elke maat.
uit aan buskaartjes. Zijn potten, kop-
zijn: hij is een superactieve man.
worstelde toen hij jong was, en zelfs
En hij vertelt graag: leuke ver-
tweede werd bij landelijke kampioen-
Juuls vrouw Maria overleed in 2004.
zijn beroemd in de hele omgeving.
halen en mooie herinneringen
schappen. Maar wie denkt dat hij
Maria straalde altijd gezelligheid uit.
Gesigneerd met ‘JM’.
buitelen over elkaar.
een ruige man is, vergist zich. Hij is
Een groot gemis dat zij er niet meer
ook koning van de wals, en meester
is. Maar hij prijst zich gelukkig met
Winnaars van damwedstrijden
op het dambord. Tot op de dag van
vier dochters die ieder een vaste dag
krijgen ‘een potje van Juul’.
vandaag.
per week voor hun vader zorgen. En
Afgelopen maart maakte hij nog
Nu ja… na het infarct doet hij
daarbij 6 kleinkinderen en 11 achter-
160 eierdopjes. En onlangs deed
nog een beetje rustig aan. Slaapt
kleinkinderen op wie hij alle even dol
hij mee aan een door de Provincie
‘s ochtends wat langer door. En
is. En zij op hem. Ook al jaagt hij ze
Limburg uitgeschreven ‘vazen-ont-
walst nog even niet. Vroeger… ja
regelmatig de stuipen op het lijf, want
werpwedstrijd’. Hij maakte de Iterson
dan gingen ze elke maand met een
een vos...
koeltoren van de Emma-mijn op
jes, vazen, eierdoppen en kommen
schaal na. Een lastige vorm, omdat
hele groep dansen in de Heidestubbe bij Gangelt. Gewalst bij het leven,
Maar waar ik eigenlijk voor kwam is
klei altijd naar beneden wil, terwijl
zegt hij zelf. Als dammer speelde
de pottenbakkerij. In zijn kelder is een
hier juist het zwaartepunt boven ligt.
hij wedstrijden in Wit-Rusland en
heus pottenbakatelier te vinden. Zelf
Hij won er geen prijs mee, maar viel
Praag, midden tussen de toptalen-
aangelegd (met toestemming) in zijn
in het geheel wel op. Met zoveel
ten. Stoere verhalen. Reizen per
Wellerwoning. Hier staat zijn draai-
activiteiten, is dit een eervolle ver-
trein. En hij kon afdwingen dat zijn
schijf, de oven, de glazuurafdeling.
melding meer dan waard!
Wellermagazine t.a.v. de redactie Postbus 2, 6400 AA Heerlen
Deze tekening is gemaakt door Amina (6 jaar). Zij mag een cadeautje in de Wellerij komen ophalen of zich telefonisch melden bij Weller en vragen naar Krista Poulissen. Wil jij jouw tekening de volgende keer op de achterkant van het Wellermagazine zien en ook een cadeautje ophalen in de Wellerij? Stuur je mooiste (t)huistekening dan snel naar:
Wellerkids