‘GEWOON DOEN’ Maar door wie, wat en hoe?
Theo Poiesz Inspiratie- en Kennisdag Dementie 5 november 2015
‘GEWOON DOEN’ Is, vanwege ingewikkelde problematiek, niet zo ‘gewoon’: Wens tot behoud van kwaliteit van leven Behoefte aan eigen regie
Functie- en geheugenverlies Verlies van sociale contacten Verandering van zorg Groter beroep op mantelzorg
‘GEWOON DOEN’ Door wie?
Patiënt/cliënt zelf (‘mevrouw Jansen’) Mantelzorger De ‘participerende’ burger; vrijwilliger Zorgprofessional
‘DOEN’ Jansen:
Wat maar mogelijk is
Mantelzorger: Herkennen, erkennen, voorkómen problemen, opvangen, vervangen Vrijwilliger:
Hulp bij dagelijkse activiteiten
Zorgprofessional: Taxeren, hulp bieden, ondersteuning regelen, partijen afstemmen
‘DOEN’ – in het algemeen Doen is gedrag. Gedrag is een activiteit. Vindt alléén plaats als, gelijktijdig, voldaan is aan 3 voorwaarden:
Willen Kunnen Gunstige omstandigheden
TRIADE-MODEL Jansen moet voor elke gewenste activiteit voldoende
Motivatie en
Capaciteit
en
Gelegenheid hebben
N.B. Het gaat erom hoe Jansen deze 3 voorwaarden zelf ervaart.
3 VOORWAARDEN Motivatie:
Wil Jansen het? Heeft ze een doel? Vindt ze het een nuttige/leuke activiteit?
Capaciteit:
Kan ze deze fysiek en/of mentaal uitvoeren?
Gelegenheid: Hoe (on)gunstig zijn de omstandigheden? Is er voldoende tijd?
TRIADE-MODEL Motivatie
0.0
Gelegenheid
Capaciteit
TRIADE-MODEL Motivatie
Volume
Capaciteit
Gelegenheid
ACTIVITEIT NOG NIET GETOOND Hoe groter het volume, hoe groter de kans dat die getoond wordt. M
M
C G
C G
ACTIVITEIT NOG NIET GETOOND Hoe groter het volume, hoe groter de kans dat die getoond wordt. M
C G
ACTIVITEIT AL WEL GETOOND Hoe groter het volume, hoe minder fouten gemaakt worden
M
M
C G
C G
De patiënt/cliënt
DOEL Zorgen dat de activiteiten die Jansen belangrijk vindt een zo groot mogelijk Triade-volume krijgen/houden.
STEL: ETEN KOKEN Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
STEL: ETEN KOKEN Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
MOTIVATIE HOOG: COMPENSATIE Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
MOTIVATIE HOOG: COMPENSATIE Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
MOTIVATIE HOOG: COMPENSATIE Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Als compensatie niet (meer) lukt, zakt Motivatie in.
BLOKKADE C en G Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
BLOKKADE C EN G Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
GELEGENHEID VOLGT Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
RESULTAAT Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
RESULTAAT MEER ACTIVITEITEN?? Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
LEVEN Doel/perspectief Volume = kwaliteit van leven
Eigen regie
Kwaliteit omstandigheden
De mantelzorger
DE MANTELZORGER Kan misschien helpen bij bij Motivatie-, Capaciteit- en/of Gelegenheidsproblemen. Kan zorgen voor compensatie als dit Jansen zelf niet lukt.
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
HELPEN DOOR MANTELZORGER Helpen is gedrag/activiteit Dus?
HELPEN Motivatie
(Ideale situatie)
Capaciteit
Gelegenheid
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
De professional
DE PROFESSIONAL Helpt en helpt helpen. 1. Taxeert de situatie. Wat zijn voor Jansen belangrijke activiteiten? 2. Triade-diagnose: zijn er M-, C-, G-problemen? 3. In hoeverre kan mantelzorger deze opvangen? 4. Waarop mantelzorger ondersteunen (M, C en/of G?) 5. Waarop patiënt/cliënt ondersteunen (M, C en/of G?)
Ga, voor de belangrijkste activiteiten van Jansen, na:
Jansen
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Jansen Eigen regie
Motivatie
Capaciteit
Gelegenheid
Jansen Eigen regie
Motivatie
Mantelzorger
Capaciteit
Gelegenheid
Jansen Eigen regie
Motivatie
Mantelzorger Professional
Capaciteit
Gelegenheid
Jansen Eigen regie
Motivatie
Mantelzorger Professional
Capaciteit
Gelegenheid
CONCLUSIES Uiteindelijk doel is kwaliteit van leven van patiënt/cliënt Hoe dit optimaal (helpen) organiseren? De nieuwe rol van de professional is complex. Het Triade-model kan behulpzaam zijn. Benoem eerst activiteit(en); check dan Triade-voorwaarden.
Hulp kan op meer fronten nodig zijn (M, C en/of G).
AANBEVELINGEN Ga bij elke belangrijke activiteit van elke belangrijke partij uit van de combinatie van de Triade-voorwaarden. Kijk dus niet naar M of C of G, maar naar M en C en G. Tegelijkertijd
Stimuleren, coachen en faciliteren afgestemd op de persoon en situatie van Jansen.
‘GEWOON DOEN’??
DANK
