ZORGNETWERKEN : wat wie hoe voor wie?

ZORGNETWERKEN :

wat wie

hoe voor wie ?

Inspiratiemoment zorgnetwerken 14.03.2014

1

Wie we zijn … Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen Het leven is geen spelletje. GEEF ARMOEDE GEEN KANS !

 Maatschappelijk kwetsbare groepen  Grondrechten: wonen, arbeid, maatschappelijke dienstverlening  Leefbaarheid van aandachtswijken, -dorpen  Participatief en in samenwerking met relevante actoren Rol i.k.v. zorgnetwerken: sinds 2005 - projectontwikkeling, projectondersteuning en beleidswerk 2

Wie we zijn … Dorpsdienst NESTOR  NESTOR: NEtwerk voor STeun aan Ouderen in Ruraal gebied  Intergemeentelijke samenwerking tussen 5 OCMW’s  Pioneer zorgnetwerk, meer dan 10 jaar werking (opgestart nov. 2002) en ondertussen meer dan 30 zorgnetwerken in Vlaanderen

3

Aanleiding tot ontstaan van zorgnetwerken: Platteland en maatschappelijke evoluties  Centralisatie dienstverlening en verdwijnend voorzieningen- netwerk dorpen

 Versnipperd en gespecialiseerd dienstenaanbod  Afbrokkelen sociale netwerken  Mobiliteitsproblematiek  Kwetsbare mensen vallen door de mazen van het net

4

Wat is een zorgnetwerk? Een zorgnetwerk is een lokale voorziening die een aanvullend dienstenaanbod brengt bij kwetsbare mensen. Dat gebeurt via nauwe samenwerking tussen de netwerkcoördinator, vrijwilligers en lokale actoren. De netwerkcoördinator stuurt de werking en bouwt bruggen tussen de verschillende partijen. Vrijwilligers ondersteunen kwetsbare mensen. Door het uitvoeren van bezoekjes of allerlei kleine zorgtaken worden eventuele verborgen noden opgemerkt door vrijwilligers. Deze verwijzen, waar mogelijk, door naar de passende dienst en signaleren nieuwe niet-beantwoorde noden.

5

Dorpsdienst NESTOR  Ontstaan: aanleiding tot opstart: resultaten leefbaarheidsonderzoek Westhoek (1997). Uitbreiding van 3 naar 4 naar 5 gemeenten.  Doel: aanvullende dienstverleningen aanbieden, via het inzetten van vrijwilligers, zodat mensen kwaliteitsvol en zelfredzaam thuis kunnen blijven wonen.  Aanbod aanvullende hulp: vervoer, boodschappen, klusjes, gezelschap, verjaardagsbezoekjes.  Versterken van sociale contacten en tegengaan van isolement/eenzaamheid.

6

Netwerkcoördinator: centrale figuur  Schakelaar / matching tussen hulpvragers en vrijwilligers  Vrijwilligers zoeken en begeleiden, administratieve opvolging - vrijwilligersbeleid…  Schakelaar tussen lokale overheden, professionele diensten, verenigingen, sleutelfiguren, enz… …

7

Netwerkcoördinator NESTOR  Organisatie en coördinatie dienstverleningen

 Huisbezoeken, adviseren, informeren op maat  Vrijwilligerswerking: rekruteren, begeleiden, coachen, organiseren vrijw.bijeenkomsten, vorming, uitstap, opmaak vrijwilligerskrant  Contacten leggen/onderhouden met thuiszorgdiensten, verenigingen, organisaties, sleutelfiguren,…

8

De vrijwilligers: de onmisbare kracht  Worden lokaal ingezet om concrete hulpvragen op te volgen en (verjaardags)bezoeken te brengen  Uiteenlopende dienstverlening, naargelang de lokale noden  Nieuwe netwerkvorming rond hulpvragers en signaalfunctie

9

Aanvullende zorgtaken en (verjaardag)bezoekjes NESTOR

10

Vrijwilligers NESTOR  Aantal: +- 225 vrijwilligers (2/3 vrouwen, 1/3 mannen)  Leeftijd: meesten 50+,60+, 70+

 Inzet: voorkeur verjaardagsbezoekjes en vervoer, minder vrijwilligers voor de andere taken  Goede spreiding in gans werkgebied

 Ondersteuning op verschillende niveau’s: individueel, dorpsniveau, gemeentelijk niveau en gans werkgebied  Betrokkenheid bij Nestorwerking: vrijwilligerskrant, kerngroep, aansluiting stuurgroep 11

Vrijwilligerswerking NESTOR  Afsprakennota en verzekering  Engagement kies je zelf  Aandacht hebben voor: 1) persoonlijke contacten met je vrijwilligers (babbel over kleinkinderen, gezondheid, ‘koetjes en kalfjes’,…) 2) waardering/bedanking (kaartje, telefoontje, mailtje,…) 12

Vrijwilligersgroep NESTOR

13

ZORGNETWERKEN OOK INSTRUMENT IKV ARMOEDEBESTRIJDING?

 Onderzoek: naast senioren ook andere groepen op

platteland met verhoogd armoederisico → ook daar veel eenzaamheid en noden Vraag: kunnen zorgnetwerken ook daar geen oplossing voor zijn?

 Uitdaging!  Nieuw project zorgnetwerken en armoedebestrijding (2011-2013)

14

Zorgnetwerken en armoedebestrijding Aanpak project: Projectontwikkeling ism 3 bestaande zorgnetwerken

 Zohra Avelgem (huiswerkbegeleiding, voorlezen aan huis bij kleuters, ontmoeting, kookactiviteiten)

 Dorpsdienst NESTOR (Poperinge) (bestaande aanbod

opstellen voor kwetsbare gezinnen, ontmoeting met info en vorming, huiswerkbegeleiding, administratieve ondersteuning-buddysysteem)

 Netwerk Dorpen Ieper (dorpsmoment Vlamertinge)

15

Zorgnetwerken en armoedebestrijding

 Uitwisselingstafel zorgnetwerken (ervaringsuitwisseling en vorming coördinatoren zorgnetwerken, beleidswerk)

 Met ondersteuning van opbouwwerker en ervaringsdeskundige in armoede  Wetenschappelijk onderzoek door HOWEST  Adviesgroep op Vlaams niveau (met oa VVSG, VLM, steunpunt armoedebestrijding,…)

16

SIGNAALFUNCTIE binnen zorgnetwerken  Doelstelling: mensen bereiken die door professionele diensten nauwelijks of niet worden bereikt  Opsporen van verborgen noden

 Vrijwilligers als de voelsprieten van het zorgnetwerk  Via ondersteunende taken, via verjaardagsbezoekjes/huisbezoeken

17

SIGNAALFUNCTIE binnen zorgnetwerken  Zorgzaamheid geboden!  Wat en hoe communiceren, wanneer en naar wie? Belang van goede afspraken  Belang van een goede ondersteuning: door de netwerkcoördinator, door vorming,…  Belang van een goede procedure back-office  Signaalfunctie ook ruimer toepasbaar dan vrijwilligers zorgnetwerken bv. Poetsvrouwen OCMW, mensen die maaltijdbedeling aan huis doen, …

18

SIGNAALFUNCTIE binnen dorpsdienst NESTOR  Enkele voorbeelden van signalen: aanbod poetshulp, aanvraag parkeerkaart mindervalide, pedicure aan huis zoeken, mobiliteitsproblemen,…  Signaalfunctie kun je niet van elke vrijwilliger verwachten/vrijwilligers vinden het moeilijk om iets door te geven (vooral in de ‘persoonlijke sfeer’ bv. hygiëne)  Stimuleren via vorming: vrijwilligers op verschillende manieren en momenten attent maken van het belang hiervan. 19

ONDERSTEUNING voor wie met zorgnetwerken aan de slag wil

Uitwisselingstafel zorgnetwerken

20

ONDERSTEUNING voor wie met zorgnetwerken aan de slag wil

www.ontknoop.be

In opmaak :  geactualiseerd draaiboek zorgnetwerken

 vormingsmodule deontologie

en signaalfunctie voor vrijwilligers

21

Leerpunten en aandachtspunten voor wie met zorgnetwerken aan de slag wil  Geen structurele middelen – tot op heden lokale beleidskeuze  Coördinatietijd

 Aanvullendheid tav bestaande aanbod van hulp- en dienstverlening  Vrijwilligers vinden, ondersteunen, behouden  beleid!  Geef het tijd!  …

22

Zorgnetwerk: opmerkelijke resultaten, relatief kleine investering

23

Dorpsdienst NESTOR: resultaten en investering  Aantal vrijwilligers: +- 225  Aantal gebruikers: ‘vaste klanten’: +- 330 ‘verjaardagsklanten’: +- 1.500

24

 Totaal aantal prestaties (5.840)  Boodschappen: 246  Gezelschap: 1.040  Klusjes: 842  Verjaardagsbezoekjes: 1.582

 Vervoer: 2.128  5 gemeenten - samen +27.000 inwoners

(zonder Poperinge centrum)

25

Dorpsdienst NESTOR: resultaten en investering Totale kost op jaarbasis: +- 175.000 euro  Personeelskost: +- 100.000 euro

2,25 VTE: 65% (2 coördinators) - 35% (2 administratieve medewerkers)  Vrijwilligersvergoedingen: +- 40.000 euro

 Werkingskosten: +-10.000 euro  Vrijwilligerswerking: +- 10.000 euro  Andere: +- 10.000 euro

26

Dorpsdienst NESTOR: resultaten en investering Opbrengsten:  Subsidies: +- 40.000 euro (erkenning autonoom vrijw.werk + personeelssubsidie soc. maribel)  Betaling klanten: +-40.000 euro (recup vrijwilligersvergoedingen)  Inbreng 5 OCMW’s: +- 100.000 euro

27

Zorgnetwerk: opmerkelijke resultaten, relatief kleine investering

 Mobiliseren sociaal kapitaal in dorpen, buurten  Zijn een instrument om senioren en zorgbehoevenden langer kwaliteitsvol te laten thuis wonen via aanvullende kanalen  Werken ondersteunend naar maatschappelijke kwetsbare gezinnen, kinderen, jongeren (armoedebestrijding)

 Pro-actieve functie ikv onderbescherming en detectie verborgen noden (signaalfunctie)

28

MEER INFO SAMENLEVINGSOPBOUW WEST-VLAANDEREN VZW Programmaverantwoordelijke maatschappelijke dienstverlening en arbeid

[email protected] GSM: 0474/91.97.01

TEL: 050/39.37.71

DORPSDIENST NESTOR Coördinator : Rebecca Vandemaele [email protected] GSM: 0473/33.34.33

TEL: 057/46.96.02

www.ontknoop.be www.samenlevingsopbouwwvl.be 29

www.dorpsdienstnestor.be

30